AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE YÜKSEKÖĞRETİME GİRİŞ SİSTEMİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE YÜKSEKÖĞRETİME GİRİŞ SİSTEMİ"

Transkript

1 XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE YÜKSEKÖĞRETİME GİRİŞ SİSTEMİ Prof.Dr. Mustafa SAĞLAM Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Özet Türkiye de toplumsal, ekonomik ve siyasi kaynaklı etmenlerle giderek artan yoğun yükseköğrenim talebi nedeniyle, yükseköğretime giriş önemli bir sorundur. Mesleki teknik eğitimi bitiren öğrencilerin de farklı yükseköğretm programlarına gitmek istemeleri, bu sorunu daha da önemli kılmaktadır.. Bu bildiride, sorunun çözümüne dönük girişimlere bir fikir tabanı oluşturmak için, Türkiye nin diğer toplumsal sistemlerde olduğu gibi eğitim sisteminde de uyum sağlamaya çabaladığı Avrupa Birliği ülkelerinde yükseköğretime giriş sisteminin açıklanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda bildiride, Avrupa Birliğinin üyesi Almanya, Fransa, Yunanistan, İspanya, Hollanda ve İtalya örneklem alınarak bu ülkelerdeki ortaöğretim ve yükseköğretimin yapısı ile yükseköğretime geçiş konularında bilgilere yer verilmiştir. Anahtar sözcükler:ortaöğretim, yükseköğretim, Avrupa Birliği, yükseköğretime giriş. Abstract Due to increasing demands to higher education and social, ekonomic and political oriented factors, entrace to higher education is a critical problem in Turkey. Vocatinal and tecnical secondary school students wisch to go to different programs at higher education makes this problem more important. In this study, in order to construct a background regarding the solitions for the problem it is critically aimed to examine thehigher education entrance systems in the contries of European Union to which turkish education system along with all other social systems has been adapted. In this framework, the struckture of secundary and higher education and entrance to higher education are diccussed within the six member contries of European Union - Germany, France, Greece, Spain,Holland and Italy. Key words: Secondary education, higher education, European Union, entrance to higher education. GİRİŞ Türk eğitim sisteminin en önemli sorun alanlarından birisi, yükseköğretime giriş sorunudur. Bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler ve bunlara dayalı bilgi toplumu ve küresel ekonomi süreçlerinin gereği olarak, gelişmekte olan ülkelerden sanayi ötesi ülkelere kadar tüm ülkelerde olduğu gibi, Türkiye de de eğitim sistemi, giderek artan bir yükseköğretim talebi baskısıyla karşı karşıyadır. Örneğin, son 15 yılda, gerek dünyada gerekse Türkiye de yükseköğrenim görmek isteyenlerin sayısında %65 lik bir artış olmuştur (Tural, 2002). Yükseköğretime olan bu yoğun talep baskısı, toplumsal bir talep olarak, günümüz toplumunda daha iyi iş ve yaşam koşulları isteyen gençler ve ailelerinden, ekonomik bir talep olarak, daha nitelikli işgücü isteyen işverenlerden ve bu toplumsal ve ekonomik talepleri karşılama sorumluluğunu üstlenmiş olan siyasi erkten gelmektedir (Tural, 2002). Bu nedenle, bugün tüm ülkelerde yükseköğretim sistemi, bir yandan sürekli artan yükseköğrenim talebini karşılamak, öte yandan da uzmanlık düzeyinde daha nitelikli eğitim verebilmek için yoğun bir çaba ve arayış içerisindedir. Türkiye de yükseköğretime olan yoğun talep baskısında temel etmenlerden birisi, ortaöğretimin işlevleri ve bu işlevlerinin gerçekleşme düzeyidir. Ortaöğretimin işlevi, genel olarak öğrencileri yaşama hazırlamak ve bir yandan yükseköğretime nitelikli öğrenci, bir yandan da iş yaşamına nitelikli ara işgücü girdisi sağlamaktır. Son yıllarda temeleğitimde yapılan yeni düzenlemeler ile yükseköğretim kurumlarının sayılarının ve çeşitlerinin artması ve ülke genelinde yaygınlaştırılması gibi gelişmeler, dikkatleri, eleştirileri 1

2 ve tartışmaları ortaöğretimin işlevlerine yoğunlaştırmaktadır. Bu eleştirilerde, özellikle ortaöğretimin yararlanıcıları olarak iş çevrelerinin ve yükseköğretimin temsilerince ortaöğretimin öğrencileri yaşama, yükseköğretime ve mesleğe hazırlamada yetersizliği dile getirilmektedir. Ortaöğretimin bir diğer yararlanıcısı olan öğrenciler -dolayısıyla aileler- ise, ortaöğretimi eğitim yaşantılarının son bulacağı veya şansları varsa süreceği; üniversiteye giremedikleri takdirde geleceklerinin karardığı, yaşamdan beklentilerinin tükendiği bir dönem (Kılıç, 1999) olarak algılamaktadırlar. Bu nedenle ortaöğretimin sadece yükseköğretime hazırlayan bir eğitim basamağı olduğu görüşü toplumda giderek yaygınlaşmakta ve ortaöğretime dönük düzenlemelerde bu görüş etkili olmakta (Güvenç, 1992, s.4), bu durum da ortaöğretimin diğer önemli işlevi olan mesleğe hazırlama işlevinin gözardı edilmesine neden olmaktadır. Bugün bu görüşün toplumsal yaşama yansımasının görünümü, ortaöğretimi bitiren, ancak yükseköğretime giremeyen, buna karşın iş yaşamı için gerekli ve geçerli mesleki yeterliklere sahip olmayan büyük bir gençlik kitlesinin bulunmasıdır (Sezgin, 1999). Bu kesime iş piyasasının taleplerine uygun mesleki yeterliklerin kazandırılması görevi gene mesleki eğitimden beklenmektedir. Bu durum, ortaöğretimde eğitimin bir kesiminin boşa gittiğini göstermektedir. Bu nedenle, öncelikle ve ivedilikle ortaöğretimin üstlendiği iki yönlü işlevini hem kendi içinde hem de yöneldiği iş yaşamının ve yükseköğretimin istem ve gerekliliklerine uyumlu ve dengeli biçimde yerine getirmesini sağlayıcı düzenlemelerin yapılması gereklidir. Çünkü, sanayi ve iş yaşamının gereksinme duyduğu ara insangücü açısından sorunların ve çözümlerinin incelenip karara bağlandığı Milli Eğitim Şuralarında da belirtildiği gibi, sürekli büyüyen yükseköğretime geçiş sorununa, yapısal ve kalıcı çözümün ortaöğretim reformuna ve özellikle de mesleki-teknik öğretime bağlı olduğu herkesçe bilinmektedir (Güvenç, 1992, s.3). Öte yandan yükseköğretimin kendisinden beklenen daha nitelikli insan gücü yetiştirme görevinin bir gereği olarak, dünyanın her yerinde yükseköğretim kurumları kendilerine gelmek isteyen öğrenciler için merkezi ya da kurumsal düzeyde bir eleme yaparlar. Öncelikle ve ağırlıklı olarak yükseköğrenim görmek isteyenlerin ortaöğretim birikimlerinin sınandığı bu eleme sistemi, yoğun talebe karşı yükseköğretim kurumlarının sınırlı kapasiteye sahip oldukları ülkelerde belli sayıda en iyi öğrenciyi seçmek, kimi ülkelerde de yükseköğretim kurumlarında kapasite sınırlılığı olmamasına karşın, daha nitelikli öğrenci kitlesini seçmek için uygulanır. Bu açıdan, her ne kadar hemen tüm ülkelerin Anayasalarında bireyin istek ve yetenekleri doğrultusunda en üst düzeyde eğitim görmesi bireyin bir yurttaşlık hakkı, bunun sağlanması da devletin bir görevi olsa da, yükseköğretim ortaöğretimi bitiren herkese açık bir eğitim basamağı değildir ve bu nedenle de ortaöğretimden yükseköğretime geçişte sayı ve nitelik ya da başarı yönünden bir kontrol sistemi uygulanır. Türkiye de bu kontrol sistemi, yaklaşık 30 yıldır merkezi bir sınav sistemiyle yapılmaktadır. Acaba, Türkiye nin bir üyesi olmayı amaçladığı ve bu amaç doğrultusunda diğer toplumsal sistemlerde olduğu gibi, eğitim sistemini de uyumlu kılmaya çabaladığı Avrupa Birliğinde ortaöğretimden yükseköğretime geçişte 2

3 nasıl bir eleme-seçme ya da kontrol sistemi uygulanmaktadır? Bu sorunun yanıtlanması için bu bildiride, uygulanan eleme-seçme sistemlerine göre örnekleme yapılarak Avrupa Birliği ülkelerinde ana çizgileriyle ortaöğretimin ve yükseköğretimin yapısı tanıtıldıktan sonra yükseköğretime giriş sistemi açıklanacak ve Türkiye için önerilerde bulunulacaktır. Toplumsal Gelişme, Değişme ve Eğitim Geçen yüzyılın özellikle son çeyreğinden bu yana hızlı teknolojik, ekonomik, sosyal ve siyasal değişimin yaşandığı dünyamızda eğitim, gelişmiş ülkelerin yanı sıra özellikle ekonomi, politika, hukuk, sağlık, güvenlik vb. toplumsal sistemlerinde uluslararası etkililik, nitelik ve verimlilik ölçütlerine henüz ulaşamamış gelişmekte olan ülkelerde de üzerinde en çok durulan ve tartışılan bir toplumsal sistemdir. Çünkü eğitim, toplumda ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmeyi sağlamanın, bireyleri mutlu ve toplumu huzurlu kılmanın bir aracı; diğer toplumsal sistemlerde üretkenliğin ve kalitenin artırılmasında, gelişim ve değişimde dengenin ve sürekliliğin sağlanmasında önemli bir hizmet aracıdır (Bircan, 1999). Eğitimin bu önemli işlevini gerçekleştirebilmesi için, her ülkede eğitim sistemini oluşturan eğitim basamaklarının ve eğitim kurumlarının yapı, amaç, işlev ve işleyişleri, bireylerin ve toplumun sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal gereksinimlerini karşılayabilecek biçimde düzenlenir. Örneğin, okulöncesi eğitimde bireyin bedensel, zihinsel-bilişsel ve psikososyal gelişimi bir bütün olarak desteklenir. Temel eğitimde öğrenciler yaşamboyu öğrenmeleri için gerekli olan temel öğrenme araçları ile o toplumda bireysel ve toplumsal yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan ortak temel bilgileri, becerileri, alışkanlıkları, tutumları ve değerleri kazanırlar. Ortaöğretimde ise öğrenciler, yaşama hazırlanmalarının yanı sıra ilgi, yetenek ve başarılarına göre yükseköğrenime veya mesleğe ya da her ikisine birden hazırlanırlar. Eğitim sisteminin en üst basamağını oluşturan yükseköğretimde de ülkenin sosyal, kültürel, ekonomik ve bilimsel gelişimi, kalkınması ve geleceği için gerekli nitelikli insangücü ile bilimin üretilmesi ve yayılmasını gerçekleştirecek bilim adamlarının yetiştirilmesi amaçlanır. Ülkelerin eğitim sistemlerinin yapı, amaç ve işlevleri kendi iç toplumsal dinamiklerinin yanı sıra, bilginin artışı, teknolojinin gelişmesi, bilişim ve iletişimin genişlemesi ve kolaylaşması, küreselleşme, ülkeler arasında coğrafi, ekonomik ve siyasi birleşme ve ayrılma gibi uluslararası olgu, oluşum ve değişimlerden de etkilenir. Özellikle bilgi ve teknoloji ile ürünlerinin sınır konulamayan gelişimi ve yayılması, her ülkede bireysel ve toplumsal yaşamda; sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi sistemlerde ve üretim-istihdam ilişkilerinde köklü değişimlere neden olmaktadır. Bu durum, tüm ülkelerde bu değişimin gerektirdiği işgücünün yetiştirilmesi sorunu ortaya çıkarmaktadır. Bu sorunun çözümü için, bir bütün olarak eğitim sisteminin çağın gereklerine uygun olarak düzenlenmesi ve eğitim sisteminde farklı düzeyler arasındaki görev dağılımının yeniden belirlenerek eğitim programlarının bu yeni göreve dönük olarak geliştirilmesi gereklidir. 3

4 Çağdaş eğitim sistemlerinde genellikle zorunlu eğitim kapsamında yer alan temeleğitime, yeni yetişen bireylere bireysel ve toplumsal yaşam için gerekli olan dilsel, sayısal, sosyal, düşünsel ve kültürel bilgi, beceri ve değerleri; bilgiyi ve teknolojiyi kullanma, bireysel ve toplumsal sorumluluğunu yerine getirme, düşünme, karar verme, sorun çözme, çevreyi koruma, ulusal ve evrensel değerleri anlama vb. davranışları kazandırma ve onları yetenekleri doğrultusunda üstöğrenime yönlendirme görevi yüklenmiştir. Öğretim ve bilimsel araştırma yapma, bilgiyi üretme ve yayma, bilimsel ve teknolojik gelişmelere ve uygulamalara öncelik etme işlevleri ile toplumsal değişimin ve gelişmenin hızını, niteliğini ve kapsamını doğrudan etkileyen yükseköğretimde ise, toplumun temel işletim sistemlerinin sorunlarını çözümleyecek ve çözecek akademisyen, teoriysen ve uygulayıcı kadroların oluşturulması ve değişimi uyarlayabilecek yeterliklerle donanık işgörenlerin yetiştirilmesi istenir (Doğan, 2002). Temel eğitim ile yükseköğrenim ve iş yaşamı için bir geçiş basamağı ya da girdi kaynağı olan ortaöğretimin işlevleri hem yükseköğretimin beklentileri hem de iş yaşamının gereksinimleri çerçevesinde belirlenir. Ortaöğretimin bu iki yararlanıcısının beklentileri dikkate alındığında, işlevinin, temel eğitimden kendisine gelen insan kaynaklarını ilgi, istek, yetenek ve yeterlilikleri doğrultusunda bilgi birikimlerini ve öğrenme yetilerini geliştirerek ileri öğrenim süreçleri ile üretim ve hizmet süreçlerine katılabilecek biçimde daha nitelikli olarak yetiştirmek olduğu açıktır. Bu nedenle ortaöğretimde yapılacak düzenlemelerin bu iki yönlü işlevine işlerlik kazandırma yönünde olması önemli bir toplumsal gerekliliktir. Günümüzde giderek hızı artan, boyutları ve kapsamı genişleyen bilimsel ve teknolojik gelişmelerin neden olduğu aile, eğitim, din, hukuk, siyaset, değerler vb. toplumsal sistemlerdeki değişmelerin tanımlandığı üst kavram olan ve insanları, toplumları ve devletleri etkileyen küreselleşme, ekonomik anlayış ve uygulamalarda daha belirgin biçimde ortaya çıkmaktadır. Küresel ekonomi bilgi, teknoloji, rekabet, verimlilik, etkililik, toplam kalite, uluslararası etkileşim, serbest dolaşım gibi değerleri öne çıkarmıştır (Doğan, 1999). Bu açıdan temel sorun, bu değerlere uyabilen, yani teknolojiyi anlayan ve kullanabilen, verimli ve kaliteli mal ve hizmet üretebilen, özerk karar verebilen ve sorun çözebilen; işgücü niteliği ile mal ve hizmet üretiminde uluslararası düzeyde yarışabilecek işgörenlerin yetiştirilmesidir. Bireyin ve bilginin en büyük değer olduğu yeni toplumsal sistemde (Doğan, 1999) ya da bilgi ve bilgili insanın en önemli girdi olduğu günümüzün ekonomik sisteminde (Bircan, 1999) sorunun çözümü, Avrupa Birliği Komisyonunun raporunda da vurgulandığı gibi (Komission der Europäischen Gemeinschaften, 2003), ekonomik ve toplumsal gelişmenin temel etmeni olan genel ve mesleki eğitimi orta ve yükseköğretim düzeyinde bilgiye dayalı ve küresel bir ekonominin istemlerini karşılayabilecek nitelikte yeniden düzenlenmesine bağlıdır. Dünya çapında artan rekabet yanında, ülkede üretimin niteliğinin, miktarının ve ihracatın artırılması ile refah düzeyinin yükseltilmesi istekleri, buna karşın işgücünün ortalama niteliğinin düşüklüğü, Türkiye de eğitimin daha etkili bir araç olarak kullanılması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır (Bircan, 1999). Bunun için Türkiye nin büyük oranda toplumsal sistemlerde Avrupa Birliğine uyum yönünde değişimi benimsediğinden eğitimde de, özellikle de Avrupa Birliği içinde ortak ekonomik uygulamaların gerektirdiği işgücü varlığını 4

5 oluşturabilmesi için genel eğitimin yanı sıra mesleki ve teknik eğitimini de orta ve yükseköğretim düzeyinde Avrupa Birliğine uygunlaştırması gerekmektedir. AB Ülkelerinde Ortaöğretimin ve Yükseköğretimin Yapısı Avrupa Birliğini oluşturan ülkelerde örgün eğitim sistemi, genellikle zorunlu olmayan okulöncesi eğitimden sonra ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim basamaklarından oluşur. Tüm yurttaşlar için gerekli olan genel ve ortak bir eğitimin verilmesinin amaçlandığı temel eğitimin/zorunlu eğitimin kapsamında olan ilköğretimden sonra ortaöğretimin, -iki devreli olarak düzenlenen ve ilk devresi zorunlu eğitim kapsamında olan kimi ülkelerde ortaöğretim II. devrenin-, öğrencileri ilgi, istek, yetenek ve başarıları doğrultusunda biri yükseköğrenime hazırlamak, diğeri de çalışma yaşamının gerektirdiği ara nitelikli insangücünü yetiştirmek olan iki temel işlevi vardır. Bu işlevi gereğince ortaöğretim, genel olarak biri genel akademik eğitim, diğeri de mesleki-teknik eğitim amaçlı iki temel alanda çeşitli eğitim programlarının uygulandığı bir ara eğitim basamağıdır. Ortaöğretimde genel eğitim amaçlı programlarda öğrenciler, öncelikle akademik ders alanları olarak tanımlanan dil, edebiyat, matematik, fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarından birinde yoğunlaşarak yükseköğrenime hazırlanırlar. Bu tür programları bitiren öğrenciler, aldıkları diploma ile diğer öngörülen giriş koşullarını da yerine getirerek bir yükseköğretim programına devam edebilirler. Mesleki-teknik eğitim amaçlı programlarda ise öğrenciler, öncelikle bir meslek alanında temel bilgi ve becerileri kazanarak çalışma yaşamına hazırlanırlar. Bu tür programları bitiren öğrenciler bir meslek diploması alırlar ve bu diploma ile ilgili meslek dalında çalışabilirler veya gene öngörülen diğer koşulları yerine getirmeleri durumunda öğrenimini gördükleri meslek alanıyla ilgili bir yükseköğretim programına devam edebilirler. Bugün genellikle üniversite kavramı ile özdeşleşmiş olan yükseköğretim ise, ortaöğretim üzerine yapılandırılmış ve temel görevi; bilimsel araştırma yapma ve bilimsel öğretim verme ve bu sayede bilimin ilerlemesini ve gelişmesini sağlayacak araştırmacı ve bilim adamları ile bilimsel bilgi, beceri ve yöntemlerin kullanılmasını gerektiren meslek alanları için uzman yetiştirmek olan bir eğitim basamağıdır. Avrupa Birliği ülkelerinin hemen hemen tamamında yükseköğretim sistemi, bu iki temel görevi doğrultusunda akademik yükseköğrenim ve mesleki yükseköğrenim olmak üzere birbirinden bağımsız iki alandan oluşur. Akademik yükseköğrenim, bilimsel araştırma yapma ve doktora, doçentlik gibi akademik ünvanları verme hakkına sahip olan geleneksel üniversiteler ile üniversite çatısı altında yer almayan, ancak üniversitelerle aynı haklara sahip olan yükseköğretim kurumlarında (teknik yüksekokullar, eğitim yüksekokulları vb.) verilir. Mesleki yükseköğrenim ise, üniversite kapsamına girmeyen meslek/teknik yüksekokullarında verilir. Bu iki yükseköğrenim alanı arasında kurumsal farklılıkların yanı sıra öğrenimin içeriği ve süresi ile işlevleri gibi özellikler yönünden de farklılıklar vardır. Akademik yükseköğrenim, daha çok kuramsal bilimsel 5

6 öğrenim ve araştırma çalışmalarını, mesleki yükseköğrenim ise daha çok uygulamalı mesleki öğrenimi kapsar. Mesleki yükseköğrenim programlarının süresi (3-4 yıl), akademik yükseköğrenime (4-6 yıl) göre daha kısadır. Üniversitelerin aksine meslek yüksekokullarının araştırma görevleri oldukça sınırlıdır ve bu kurumlar özel koşulların dışında lisansüstü eğitim veremezler. Akademik ve mesleki yükseköğrenim alanına öğrenci alımı kaynakları ve koşulları da oldukça farklıdır. Akademik yükseköğretim programları için temel koşul, genel eğitim amaçlı ortaöğretimi; mesleki yükseköğretim için de mesleki-teknik eğitim amaçlı ortaöğretimi bitirmektir. Ayrıca her iki alan için ülkelere göre değişik uygulamaları olan diğer yükseköğretime giriş koşulları da öngörülür. Avrupa Birliği ülkelerinin hemen tamamında genel eğitim amaçlı ortaöğretimi bitiren ve öngörülen diğer koşulları da yerine getiren öğrenciler, hem akademik hem de mesleki yükseköğretim programlarına devam edebilirlerken, mesleki ortaöğretimi bitiren öğrenciler ise ancak belli koşullarda alanlarına uygun bir mesleki yükseköğretim programına devam edebilirler. Avrupa Birliği ülkelerinde yükseköğrenim görmek isteyen kişilerde aranan kontrol ya da eleme-seçme amaçlı koşullar oldukça çeşitlidir. Ancak bu koşullar, çeşitli ülkelerdeki aynı ya da benzer uygulamalar dikkate alınarak birkaç başlık altında toplanabilir. 1. Olgunluk Diploması: Almanya, Avusturya ve Fransa da olduğu gibi kimi ülkelerde ortaöğretimi bitiren öğrencilerin yükseköğrenime girebilmeleri için, ortaöğretimin son sınıfında ayrıca bazı derslerden sınava girerek yükseköğrenim olgunluk diploması almaları zorunludur. Olgunluk sınavlarının kapsadığı ders sayısı ve yapılma biçimi ülkelere göre değişiklik gösterir. 2. Giriş Sınavı: Bazı AB ülkelerinde, örneğin Yunanistan, İspanya, Portekiz, ortaöğretimi bitiren öğrencilerin yükseköğretime devam edebilmeleri için, genellikle her kurumun kendisinin yaptığı giriş sınavını başarmaları gereklidir. 3. Ortaöğretim II. Devre Diploması: Kimi ülkelerde, örneğin Hollanda, Belçika, İtalya ve İsveç te yükseköğretim görmek isteyen kişilerin ortaöğretim II. devreden genel eğitim veya mesleki eğitim diploması almış olmaları yeterlidir. Genellikle bitirme sınavı sonucunda alınan bu diploma ile öğrenciler, ortaöğretimdeki öğrenim alanlarına uygun bir yükseköğretim programına kayıt yaptırabilirler. Ancak kurumlar, programın özelliğine göre not ortalaması, giriş sınavı gibi özel koşullar da koyabilirler. Avrupa Birliği ülkelerinde ortaöğretimden yükseköğretime öğrenci geçişinde yukarıda açıklanan farklı giriş koşulları uygulanmakla birlikte, yükseköğretimin ancak belli niteliklere sahip öğrencilere açık olması ortak bir ilkedir. Aşağıda Avrupa Birliği ülkelerinde yükseköğretime giriş sisteminin açıklanması amacıyla örneklem olarak alınan Almanya, Fransa, Yunanistan, İspanya, Hollanda ve İtalya da ortaöğretimin ve yükseköğretimin yapısı ile ortaöğretimden yükseköğretime öğrenci akışına dönük uygulamalara yer verilmiştir. 6

7 Almanya Almanya da eğitim sistemi, okulöncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim I. devre, ortaöğretim II. devre ve yükseköğretim olmak üzere beş basamaklı bir yapıdan oluşur. Zorunlu eğitim 12 yıldır; dört yılı ilköğretimde, altı yılı ortaöğretim I. devrede ve iki yılı da tam ya da yarı zamanlı olarak ortaöğretim II. devrede verilir yaş arasındaki çocukların gittikleri dört yıllık ilkokulu bitiren öğrenciler, başarı durumları ve eğilimleri doğrultusunda okulun yönlendirmesine göre, sınıfları kapsayan ortaöğretim I. devrede, eyaletlere göre kimi farklılıklar olmakla birlikte dört okul türünden birine giderler: Lise (Gymnasium), ortaokul (Realschule), temel eğitim okulu (Hauptschule) ve birkaç eyalette de çok programlı okul (Gesamtschule). İlkokuldaki, notlarına göre, en başarılı öğrenciler liseye, orta başarılı öğrenciler ortaokula, diğer öğrenciler de temel eğitim okuluna giderler. Çok programlı okula isteyen her öğrenci gidebilir. Bu okullarda öğrenciler, zorunlu seçmeli dersler ile ders saatleri ve içerikteki kimi farklılıklarla aynı genel eğitim derslerini görürler. Ortaöğretim I. devrede dört okul türünde de 10. sınıfı başarıyla tamamlayan öğrenciler ortaöğretim I. devre diploması (Sekundarabschluß I) alırlar. Ayrıca genel başarı ortalamasına ek olarak Almanca, Matematik ve İngilizce derslerinden öngörülen not ortalamasını alabilen öğrencilere ortaöğretim olgunluk belgesi verilir. Ortaöğretim I. devre diploması alan öğrenciler, ortaöğretim II. devrede en az iki yıl süreli tam ya da yarı zamanlı mesleki eğitim programları uygulayan meslek okullarına giderler. Ortaöğretim I. devre diploması ve olgunluk belgesi alan öğrenciler, yükseköğrenime hazırlayan lisenin üst devresine ya da tam zamanlı 2-3 yıllık meslek liselerine gidebilirler. Ortaöğretim II. devre /13. sınıfları kapsar. Bu devrede öğrencileri yükseköğrenime hazırlayan üç yıllık genel eğitim programları ile öğrencileri mesleğe ve yükseköğrenime hazırlayan 2-3 yıllık mesleki eğitim programları uygulayan okullar yer alır. Öğrencileri genel yükseköğretim olgunluğuna (Abitur) hazırlayan genel eğitim programları, genellikle lisenin ve çok programlı okulun sınıflarını kapsayan lisenin üst devresinde verilir. Bu devre bazı eyaletlerde bazı mesleki-teknik liselerde de bulunur. Lisenin üst devresinde 11. sınıfta tüm öğrenciler ortak dersleri görürler. 12. ve 13. sınıflarda ise, Dil-Edebiyat-Sanat, Sosyal Bilimler, Matematik-Fen Bilimleri- Teknik olmak üzere üç alandan birinde ağırlıklı dersleri alırlar. 13. sınıfın sonunda gerekli koşulları yerine getirebilen öğrenciler, dört dersten olgunluk sınavına girerler. Sınav üç dersten yazılı, bir dersten sözlü olarak yapılır. Sınavı başaran öğrenciler genel yükseköğrenim olgunluk diploması alırlar. Bu diploma ile öğrenci akademik ve mesleki yükseköğretime gidebilir. Sınavı başaramayan öğrenciler, mesleki yükseköğretim olgunluk diploması (Fachabitur) alırlar. Bu diplomayı isteyen öğrenci 12. sınıfın sonunda da alabilir. Bu diploma öğrenciye sadece mesleki yükseköğretime gitme hakkı verir. 7

8 Ortaöğretim II. devrede yer alan mesleki eğitim okulları, uyguladıkları eğitim programları, süreleri, verdikleri diplomalar vb. yönlerden çok çeşitlidir. Mesleki eğitimin önemli bir bölümü okul ve işyerinde ikili sistemle (çıraklık eğitimi) verildiğinden, mesleki eğitim okulları tam zamanlı ve/veya yarı zamanlı eğitim verilen kurumlar olarak örgütlenmişlerdir. Meslek türlerine göre tam zamanlı eğitim genel olarak 2-3 yıl, yarı zamanlı eğitim de 3-4 yıl sürer. Eğitimin sonunda yapılan sınavda başarılı olan öğrenciler meslek diploması alırlar ve diploma ile o meslek dalında ara eleman olarak çalışabilirler. Bu okullar içinde üç yıllık tam zamanlı eğitim veren meslek liselerini ve teknik liselerini öngörülen başarı derecesiyle bitiren öğrenciler meslek diplomasına ek olarak mesleki yükseköğrenim olgunluk diploması (Fachabitur) da alırlar. Bu diploma ile öğrenci, meslek yüksekokullarında alanına uygun bir yükseköğretim programına devam edebilir (KM des Landes NRW, 1994, ss.8-12). Almanya da yükseköğretim sistemi, akademik yükseköğretim ve mesleki yükseköğretim olmak üzere iki boyutludur. Akademik yükseköğrenim, bilimsel eğitim-öğretim ve araştırma görevleri ile doktora, doçentlik gibi akademik ünvanları verme yetkileri olan üniversiteler, teknik üniversiteler ve yüksekokullar ile bağımsız ilahiyat, eğitim ve güzel sanatlar yüksekokullarında ve birkaç eyalette de çok programlı yüksekokulların bazı programlarında verilir. Akademik yükseköğrenim programlarının süresi 4-5, tıpta 6 yıldır. Bu programlara girebilmenin önkoşulu 13 yıllık bir genel eğitimin sonunda alınan genel yükseköğrenim olgunluğudur. Ayrıca bazı programlar için not ortalaması, merkezi seçme ve yerleştirme gibi özel giriş koşulları da uygulanabilir. Yükseköğrenim öğrencilerinin ¼ nin gittiği mesleki yükseköğrenim ise, ekonomi, işletme, yönetim, sosyal bilimler, sosyal hizmetler, tekstil, teknik, tarım, ormancılık, gıda, beslenme, ev ekonomisi, sanat, dizayn, konstruksiyon, inşaat, mimarlık alanlarında uygulamalı mesleki öğretim yapılan meslek yüksek okullarında (Fachhochschule) verilir. Meslek yüksekokullarına girmek isteyen öğrencilerde hedeflediği programa uygun bir alandan mesleki yükseköğrenim olgunluk diploması almış olma koşulu aranır. Ayrıca pek çok programda 1-2 yıllık mesleki deneyim koşulu da vardır (Peisert ve Framhein, 1994, ss ). Fransa Fransa da merkeziyetçi yönetim yapısı gereği Milli Eğitim Bakanlığının yetki ve sorumluluğunda olan eğitim sisteminde beş eğitim düzeyi vardır: Okulöncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim I. devre, ortaöğretim II. devre ve yükseköğretim yaş arasındaki çocukları kapsayan 10 yıllık zorunlu eğitimin beş yılı ilköğretimde, dört yılı ortaöğretim I. devrede ve bir yılı da ortaöğretim II. devrede verilir. Zorunlu eğitimin ilk basamağını oluşturan ve 6-11 yaş grubundaki çocukların gittiği beş yıllık ilkokulu (1.-5. sınıflar) bitiren öğrenciler, doğrudan zorunlu eğitimin ikinci aşaması olan ortaöğretim I. devredeki College adı verilen okullara devam ederler yaş arasındaki öğrencileri kapsayan kolejde öğrenimin süresi dört yıldır. İlk iki sınıfta (6.-7. sınıf) tüm öğrenciler aynı dersleri görürler. Son iki sınıfta (8.-9. sınıf) ise öğrenciler, eğilim ve yeteneklerine göre ortaöğretim II. devrede izleyecekleri eğitim yoluna hazırlanmaları için, ortak derslerin yanında genel eğitim veya teknik eğitim ağırlıklı iki alandan birinde zorunlu seçmeli 8

9 dersleri alırlar. Kolejde dört yıllık öğrenimin sonunda (9. sınıf) öğrenciler, ülke düzeyinde yapılan bitirme sınavlarına girerler. Sınavı başaran öğrenciler, seçmiş oldukları öğrenim alanına göre genel, teknik veya mesleki olmak üzere üç türü olan kolej diplomasını (Brevet) alırlar. Öğrenciler aldıkları diploma türüne göre ortaöğretim II. devredeki genel, teknik veya mesleki eğitim amaçlı liselere devam ederler. Ortaöğretim II. devrede yer alan ve 10., 11. ve 12. sınıfları kapsayan genel, teknik ve meslek liselerinde öğrenciler üç yıllık bir öğrenimle devam ettikleri program türüne göre, genel eğitim olgunluk diploması, teknik eğitim olgunluk diploması, mesleki eğitim olgunluk diploması ve teknik-meslek diploması olmak üzere dört farklı bitirme derecesine hazırlanırlar. Genel liselerde öğrenciler akademik yükseköğrenim olgunluğuna, teknik liselerde de teknik yükseköğrenim olgunluğuna veya teknisyenlik diplomasına hazırlanırlar. Genel ve teknik liselerin 10. sınıfında öğrenciler, ortak dersler ile 11. ve 12. sınıflarda seçecekleri alanlara göre zorunlu seçmeli ve seçmeli dersleri görürler. Öğrenciler 11. ve 12. sınıflarda, hedefledikleri diploma türüne göre, farklı öğrenim dallarına ayrılırlar. Genel liselerde öğrenciler 11. sınıfta üç öğrenim dalına, 12. sınıfta da sekiz alt dala ayrılırlar. Teknik liselerde ise 11. sınıfta altı öğrenim dalı, 12. sınıfta da bunların alt dalı olarak 16 öğrenim dalı vardır. Her iki lisede de öğrenciler 12. sınıfın sonunda öğrenim dallarına göre çeşitli derslerden yazılı, sözlü ve uygulamalı olarak yapılan olgunluk sınavlarına girerler. Sınavları başaran öğrencilere öğrenim alanlarına göre olgunluk diploması verilir. Olgunluk diplomasını genel eğitim alanından öğrenciler akademik, teknik ve mesleki yükseköğretime gidebilirler. Teknik alandan alınan olgunluk diploması ise öğrencilere, alanlarıyla ilgili bir teknik yüksekokula veya belli koşullarda üniversitelere gidebilme olanağı verir. Liselerden teknisyenlik diploması alan öğrenciler doğrudan çalışmaya başlayabilirler veya belirli durumlarda teknik yüksekokullara devam edebilirler. Ortaöğretim II. devredeki meslek liseleri de, genel ve teknik liseler gibi, 10., 11. ve 12. sınıfları kapsar ve öğrencilere süreleri farklı olan programlarda farklı bitirme dereceleri verirler. Bu liselerde öğrenciler, çeşitli meslek dallarında uygulanan bir yıllık programın sonunda meslek sertifikası, iki yıllık programın sonunda orta dereceli meslek diploması ve üç yıllık programın sonunda da mesleki olgunluk diploması alırlar. Meslek sertifikası ve diploması alanlar ilgili meslek dalında çalışmaya başlayabilirler veya bir üst sınıfa devam ederler. Mesleki olgunluk diploması ise kişilere o meslekte çalışma ve mesleki yükseköğretime giriş hakkı verir. Fransa da 1984 tarihli yasa ile yükseköğretim kurumları amaçlarına göre, tıp, fen bilimleri, felsefi bilimler, sosyal bilimler, hukuk, siyasal ve ekonomi bilimleri alanlarında bilimsel araştırma ve öğretime dönük eğitim programları uygulayan açık sektör (akademik yükseköğretim kurumları) ve sınırlı sayıda öğrencinin alındığı ve sanayi ve hizmet alanları ile teknik, (mimarlık, mühendislik), iktisat, işletme, ticaret, yönetim, eğitim, sağlık, sosyal, tarım, maden, güzel sanatlar vb. alanlarda uzmanlaşmaya dönük mesleki-teknik eğitim programlarının uygulandığı kapalı sektör (mesleki yükseköğretim kurumları) olarak iki temel alana 9

10 ayrılmıştır. Yasada yükseköğretime giriş bu iki alana göre düzenlenmiştir. Yasaya göre yükseköğretim kurumlarını, üniversiteler, üniversitelere bağlı yüksekokullar ve enstitüler, bağımsız yüksekokullar ve enstitüler, öğretmenlik eğitimi verilen yüksekokullar, Grandes Ecoles denilen yüksekokullar, diğer Bakanlıklara ve özel kişi ve kuruluşlara bağlı yüksekokullar ve enstitüler oluşturur (Nieser, 1990, s.174). Yükseköğretime girebilmenin temel koşulu liselerden alınan olgunluk diplomasıdır. Akademik yükseköğretim programları uygulayan üniversitelere, liseden genel eğitim olgunluk diploması almış olan öğrenciler olgunluk dalına uygun programları sınavsız alınırlar. Ekonominin gereksinimine göre belli sayıda öğrencinin alındığı mesleki-teknik eğitim amaçlı yükseköğretim programları uygulayan üniversitelere bağlı veya bağımsız yüksekokullara ve teknik enstitülere/yüksekokullara, liseden genel, teknik veya mesleki olgunluk diploması almış olan öğrenciler, alanlarına uygun bir programa, ortaöğretim başarı puanı, mesleki deneyim, kişisel bilgiler ve özellikler (mesleğe isteklilik, uygunluk vb.), giriş sınavı gibi bir dizi özel seçme işlemleri sonucunda alınırlar (Kaiser ve Neave, ss ). Yunanistan Yunanistan da 1975 Anayasası gereğince zorunlu eğitim 5,5-15 yaş arasında dokuz yıldır. Zorunlu eğitimin altı yılı ilköğretim, üç yılı da ortaöğretim basamağında verilir. Örgün eğitim sistemi, zorunlu olmayan okulöncesi eğitimi, altı yıllık ilköğretimi, üçer yıllık iki devreli altı yıllık ortaöğretimi ve yükseköğretimi kapsar. Ülke düzeyinde tüm eğitim sistemi Eğitim Bakanlığının sorumluluğundadır. İlköğretim basamağında altı yıllık ilkokulu bitiren öğrenciler, doğrudan ortaöğretim I. devresini oluşturan ortaokula Gymnasio giderler. Ortaokulun üç sınıfında da tüm öğrenciler ortak genel eğitim derslerini görürler. Son sınıfta sınıf geçme koşullarını yerine getiren öğrenciler ortaokul diploması alırlar ve bu diploma ile kendi seçimlerine göre ortaöğretim II. devrede genel eğitim veya mesleki teknik eğitim programlarından birine veya okuldışı mesleki eğitime devam ederler. Zorunlu eğitimin dışında kalan ortaöğretim II. devrede Lykeio olarak adlandırılan ve öğrencileri akademik ve mesleki yükseköğretime veya doğrudan mesleğe hazırlayan liseler ile teknik meslek okulları yer alır. Liseler, uyguladıkları eğitim programına göre, genel lise, klasik lise, çok programlı lise ve teknik meslek lisesi olmak üzere dört kümede toplanırlar. Ayrıca din adamı yetiştirme amaçlı dini liseler ile özel yönetmelikleri olan spor ve müzik liseleri de vardır. Bu okullara giriş sınavsızdır ve öğrenci gideceği okulu kendisi seçer (EURYDICE, 1995, s. 132). Genel liseler ile dil ağırlıklı klasik liselerde öğrenciler, üç yıllık bir öğrenimle yükseköğrenime hazırlanırlar. Öğrenciler ilk iki sınıfta ortak dersleri, son sınıfta da amaçladıkları yükseköğretim programına göre seçtikleri ağırlıklı alan derslerini görürler. Bu liselerde öğrenciler her sınıfın sonunda tüm derslerden yazılı olarak yapılan bitirme sınavlarına girerler. Son sınıfta tüm derslerden başarılı olan öğrenciler lise diploması alırlar. Bu diploma öğrenciye yükseköğretime giriş sınavına girme hakkı verir. 10

11 Genel eğitim ile teknik ve mesleki eğitimin birlikte verildiği çok programlı liselerde öğrencilere çok yönlü ve çeşitli programlar sunularak kendi ilgi, yetenek ve becerilerine uygun olarak yükseköğrenime veya mesleğe hazırlayan programlardan birini seçme olanağı sağlanır. Teknik meslek lisesinde öğrencilere genel eğitimin yanı sıra mesleki-teknik eğitim de verilir. 10. sınıfta tüm öğrenciler genel eğitim dersleri (2/3) ile temel meslek derslerini (1/3); 11. ve 2. sınıflarda ise ağırlıklı olarak seçtikleri meslek alanının derslerini görürler. Öğrenimini başarıyla tamamlayan öğrenci teknik lise diploması alır. Bu diploma ile öğrenciler ilgili meslek alanında çalışabilecekleri gibi, giriş sınavını kazanmaları durumunda alanlarına uygun teknik yüksekokullara gidebilirler. Ortaöğretim II. devredeki teknik meslek okullarında öğrencilere 14 meslek dalında iki yıllık meslek eğitimi verilir. Bu okulları bitiren öğrenciler aldıkları meslek diploması ile ilgili meslek dalında çalışabilirler. Yunanistan da 1982 Yükseköğretim Yasası ile akademik yükseköğretim görevi üniversitelere, mesleki yükseköğretim görevi de yüksek teknoloji enstitülerine verilmiştir. Yükseköğrenim görmek isteyen genel ve teknik lise mezunlarının, her yıl Haziran ayının ikinci yarısında her kurumun kendisinin yaptığı giriş sınavını kazanmaları gerekir. Üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri için giriş sınavı, öğrencinin girmek istediği yükseköğretim programına göre, lisenin son sınıfında ayrılmış olduğu ağırlıklı alandan üçünü öğrencinin, birini de girilmek istenen kurumun belirlediği dört dersten yazılı olarak yapılır. Öğrencinin sınavı başarabilmesi için, her ders için öngörülen üst puanın en az yarısını alması, amaçladığı programa girebilmesi için de dört dersten öngörülen toplam puanı alması gerekir. Başvurulan programa kabul puan sıralamasına göre yapılır. Ayrıca üniversite kapsamındaki tüm programlar için lise not ortalaması sınırlaması vardır. Her yıl yüksek teknoloji enstitülerine alınacak öğrenci sayısının ¼ ü, teknik meslek liselerinde ve çok programlı liselerin teknik bölümlerinde bazı derslerden öngörülen başarı ortalamasını tutturan öğrenciler için ayrılır. Bu öğrenciler sınavsız olarak alınırlar (EURYDICE, 1995, s.141). İspanya İspanya da 1990 yılında çıkarılan Eğitim Sistemini Yeniden Düzenleme Yasasına göre eğitim sistemi, 0-6 yaş arasındaki çocukları kapsayan okulöncesi eğitim, 6-12 yaş arasını kapsayan altı yıllık ilköğretim, yaş arasını kapsayan dört yıllık ortaöğretim I. devre, yaş arasını kapsayan iki yıllık ortaöğretim II. devre ve yükseköğretim basamaklarından oluşur. İlköğretimi ve ortaöğretim I. devreyi kapsayan zorunlu eğitim 6-16 yaş arasında 10 yıldır. Zorunlu eğitimin ilk aşaması olan ilköğretimde altı yıllık ilkokulu bitiren öğrenciler, doğrudan ortaöğretim I. devreyi oluşturan ortaokula devam ederler. Ortaokulda öğrenciler dört yıllık bir öğrenimle genel eğitim veya mesleki eğitim alanında üst okullara hazırlanırlar. Bu amacı doğrultusunda ortaokulun eğitim programında genel eğitim dersleri ve temel meslek bilgisi dersleri yer alır. İlk iki sınıfta %10 olan meslek bilgisi 11

12 derslerinin oranı, son iki sınıfta %35 e kadar çıkar. Ortaokulu bitiren öğrencilere ortaöğretim I. devre diploması ile öğrencinin aldığı dersleri, notlarını ve ortaöğretim II. devrede hangi programa gidebileceği konusunda okulun görüş ve önerilerini içeren bir belge verilir. Bu diploma ve belge ile öğrenci, ortaöğretim II. devrede ya yükseköğretime hazırlayan genel eğitim amaçlı veya mesleğe hazırlayan mesleki eğitim amaçlı programlardan birine devam eder (EGK, 1994, s.39). Ortaöğretim II. devrede Bachillereto olarak adlandırılan genel eğitim programlarında öğrencilere, güzel sanatlar, fen-sağlık bilimleri, felsefi-sosyal bilimler ve teknik olmak üzere dört alanda eğitim verilir. Bu programlarda öğrenciler iki yıllık bir öğrenimle yükseköğrenime hazırlanırlar. İlk yıl öğrenciler, tüm öğrenciler için ortak dersleri (%43), seçtikleri alanın derslerini (%43) ve seçmeli dersleri (%14) görürler. İkinci yıl, her alan kendi içinde alt bölümlere ayrılır. Bu sınıfta haftalık 30 ders saatinin 10 saati ortak derslere, 12 saati alan derslerine, 8 saati de seçmeli derslere ayrılır. İkinci sınıfın sonunda tüm derslerden yeterli not alarak sınıf geçme koşullarını yerine getiren öğrencilere ayrıca bitirme veya olgunluk sınavı yapılmadan, alanlarından bağımsız olgunluk diploması verilir. Bu diploma öğrenciye yükseköğretime giriş sınavına katılma hakkı verir (Abteilung für das Erziehungswesen, 1994, ss ). Ortaöğretim II. devrede mesleki eğitim veren orta ve üst dereceli meslek okulları vardır. Orta dereceli meslek okuluna, ortaöğretim I. devreyi bitiren öğrenciler sınavsız alınırlar. Bu okulda iki yıllık bir mesleki eğitimin sonunda öğrenciler tekniker olarak meslek diploması alırlar ve bu diploma ile çalışmaya başlayabilirler. Üst dereceli meslek okuluna ise, ortaöğretim II. devreden olgunluk diploması almış olan öğrenciler alınırlar. Öğrenci alımında öğrencinin ortaöğretim II. devrede uygun dersleri almış olma koşulu aranır. Bu okullarda öğrenciler ilgili meslek alanının kuramsal ve uygulamalı derslerini görürler ve işyerlerinde uygulamalı çalışmalar yaparlar. Bu okullarda iki yıllık öğrenimlerini tamamlayan öğrenciler, yüksek tekniker diploması alırlar ve bu diploma ile doğrudan çalışmaya başlayabilecekleri gibi, öğrenimini gördükleri meslek alanına uygun bir yükseköğretim programına devam edebilirler. İspanya da 1990 yılında çıkarılan eğitim yasası ile yükseköğretime giriş sistemi de yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, yükseköğrenim görmek isteyen kişilerin ortaöğretim II. devreden olgunluk diploması almaları ve iki aşamalı giriş sınavını kazanmaları gerekir. Her yükseköğretim kurumunun kendisinin yaptığı giriş sınavının birinci bölümü, ortaöğretim II. devredeki tüm öğrenciler için zorunlu olan ortak dersleri, ikinci bölümü de alanla ilgili zorunlu ve seçmeli dersleri kapsar. Öğrenci, sınavın her iki bölümünden aldığı toplam puana göre yükseköğretim programına alınır. Başvuran öğrencinin alınacak öğrenci sayısından fazla olduğu programlarda ayrıca puan sıralaması, ortaöğretim başarı ortalaması gibi özel seçme koşulları da uygulanır (EURYDICE, 1995, s.170). İspanya da akademik yükseköğretim üniversitelere bağlı fakülteler, yüksekokullar, kolejler ve teknik yüksekokullarda ve bağımsız teknik yüksekokullarda verilir. Akademik yükseköğretim kurumlarında tüm geleneksel bilim dallarında üç öğrenim derecesi veren programlar uygulanır. Bu programlarda üç yıllık 12

13 öğrenimi sonunda diploma, beş yıllık öğrenim sonunda lisans ve lisansın üstüne iki yıllık öğrenimle doktora derecesi alınır. Mesleki yükseköğretim üniversitelere bağlı meslek yüksekokullarında ve üniversite alanına girmeyen resmi ve özel yüksekokullarda verilir. Bu okullarda mesleğe dönük uygulama ağırlıklı, diploma derecesi ile bitirilen üç yıllık ve lisans derecesi ile bitirilen beş yıllık programlar uygulanır. Bu dereceler üniversitelerden alınan diploma ve lisans dereceleri ile eşdeğerdir (Sağlam, 1999, ss ). Hollanda Hollanda nın eğitim sisteminde ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim olmak üzere üç eğitim basamağı vardır. Zorunlu eğitim 4-18 yaş arasında 14 yıldır ve sekiz yılı ilköğretimde, altı yılı da ortaöğretimde verilir. Zorunlu eğitimin son iki yılı (16-18 yaş arasında) yarı zamanlı olabilir. Sekiz yıllık ilköğretimi bitiren öğrenciler, başarıları, eğilimleri ve yetenekleri doğrultusunda ortaöğretimde farklı amaçlı üç eğitim programından birine devam ederler. Altı yıllık genel ortaöğretim programı öğrencileri doğrudan yükseköğrenime hazırlar. Bu programı bitiren öğrenciler akademik veya mesleki yükseköğretim programlarına gidebilirler. Beş yıllık genel ortaöğretim programını bitiren öğrenciler ise sadece mesleki yükseköğretime devam edebilirler. Dört yıllık genel ortaöğretim programını bitiren öğrenciler ya mesleki ortaöğretime veya çıraklık eğitimine devam ederler. Bu programda genel eğitim derslerinin yanı sıra, teknik, ev idaresi, ev ekonomisi, pazarlama, ticaret, yönetim ve tarım alanlarında meslek dersleri de yer alır. Dört yıllık programı belli bir başarı derecesi ile bitiren öğrenciler, beş veya altı yıllık genel ortaöğretime devam edebilirler. 12 yıllık tam zamanlı zorunlu eğitimlerini tamamlayan ve 16 yaşını dolduran öğrencilerin alındıkları mesleki ortaöğretimde teknik, sağlık ve sosyal hizmetler, ekonomi ve yönetim ve tarım olmak üzere dört temel alanda süreleri 2-4 yıl arasında değişen yarı zamanlı mesleki eğitim programları uygulanır (Sağlam, 1999, ss ) Ortaöğretim basamağındaki üç farklı programda son sınıfta öğrenciler iki aşamalı bitirme sınavlarına girerler. Sınavın birinci aşamasını her okul kendisi tüm derslerden yapar. İkinci aşaması ise her program türü için ülke düzeyinde aynı zamanda merkezi olarak yapılır. Altı yıllık programda öğrenciler yedi dersten, diğer programlarda altı dersten sınava girerler. Sınavlardan başarılı olan öğrencilere bitirdikleri program türüne göre ortaöğretim diploması verilir. Hollanda da yükseköğretime gitmek isteyen öğrencilerde genel veya mesleki ortaöğretim diplomasına sahip olma koşulu aranır. Üniversitelerde uygulanan akademik yükseköğretim programları için altı yıllık genel ortaöğretim programını bitirmiş olma koşulu vardır. Bu programlara öğrenciler merkezi sistemde yerleştirilirler. Ayrıca girilmek istenen programın özelliğine göre özel seçme koşulları da uygulanır. Yükseköğrenim öğrencilerinin % 60 ının devam ettiği üniversiter alana girmeyen ve 400 e yakın meslek dalında öğrenim görülen mesleki yükseköğretime, beş veya altı yıllık genel ortaöğretim diploması veya mesleki ortaöğretim diploması almış öğrenciler alınırlar. Bu programların çoğunda da özel giriş koşulları uygulanır (Goedebuure ve diğerleri, 1993, s. 264). 13

14 İtalya İtalya da eğitim sistemi beş eğitim basamağını kapsar: Okulöncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim I. devre, ortaöğretim II. devre ve yükseköğretim yaş arasında sekiz yıl olan ve son yıllarda 10 yıla çıkarılmasına dönük çalışmaların yapıldığı zorunlu eğitim ilköğretim ve ortaöğretim I. devreyi kapsar. İlkokulu bitiren öğrenciler doğrudan ortaöğretim I. devredeki ortaokula (scuola media) giderler. Ortaokulda öğrenciler, üç yıllık bir genel eğitimin sonunda, yazılı ve sözlü olarak yapılan bitirme sınavına girerler. Sınavı başaran öğrenciler, başarı derecelerini gösteren bir diploma ile ortaöğretim II. devrede gidebileceği eğitim yoluna ilişkin okulun görüş ve önerilerini içeren bir belge alır. Öğrenci ortaöğretimde izleyeceği programa başarı durumuna ve okulun önerilerine göre alınır. Ortaöğretim II. devrede yükseköğretime veya iş yaşamına hazırlayan üç, dört, beş yıllık eğitim programları uygulanır. Ortaöğretim II. devrede genel eğitim, güzel sanatlar eğitimi, teknik eğitim ve mesleki eğitim olmak üzere dört tür program uygulanır (EURYDICE, 1995, ss ). Zorunlu eğitimi tamamlayan öğrencilerin % 32 sinin devam ettiği genel eğitim, klasik lise, fen lisesi, ilköğretmen okulu ve okulöncesi öğretmen okulundaki eğitim programlarını kapsar. Dil ağırlıklı klasik liselerde öğrenciler beş yıllık bir öğrenimle üniversitelerdeki veya diğer yükseköğretim kurumlarındaki yükseköğrenime hazırlanırlar. Fen lisesinde de öğrenimin süresi beş yıldır ve öğrenciler fen bilimleri, tıp ve cerrahlık alanlarındaki yükseköğrenime hazırlanırlar. İlköğretmen okulunda öğrenciler dört yıllık öğrenim sonunda ilkokul öğretmenliği diploması alırlar ve bu diploma ile eğitim bilimleri alanındaki fakülte ve yüksekokullara girebilirler. İsteyen öğrenciler bir yıllık bir ek öğrenimle, lise diploması alarak belirli alanlardaki diğer yükseköğretim kurumlarına da gidebilirler. Okulöncesi öğretmen okulunda öğrenciler üç yıllık bir öğrenimin sonunda okulöncesi öğretmenliği diploması alırlar. Güzel sanatlar eğitimi, güzel sanatlar lisesinde ve el sanatları okulunda verilir. Güzel sanatlar lisesinde, güzel sanatlar ve sahne sanatları ile mimarlık alanında dört yıllık eğitim programları uygulanır. Bu eğitimin sonunda alınan diploma ile öğrenci alanı doğrultusunda güzel sanatlar akademisine veya mimarlık fakültesine gidebilir. Bu okullarda da isteyen öğrenciler için bir yıllık ek bir öğrenimle güzel sanatlar alanında lise diploması alarak, başka yükseköğretim kurumlarına gidebilme olanağı vardır. El sanatları okulunda seramik, tekstil, işlemecilik gibi el sanatları alanlarında üç yıllık eğitim programları uygulanır. Teknik eğitim amaçlı teknik enstitülerde sanayi, tarım, ticaret, pazarlama, turizm, dış ticaret vb. alanlarda beş yıllık eğitim verilir. Eğitimin sonunda alınan teknik lise diploması öğrencilere alanıyla ilgili meslekte çalışma ve alanlarına uygun bir yükseköğretim programına devam edebilme hakkı verir. 14

15 Ortaöğretim II. devrede uygulanan bir başka eğitim türü olan mesleki eğitim, meslek enstitülerinde verilir. Bu okullarda yerel koşullar ve gereksinimlerde dikkatle alınarak çeşitli meslek dallarında (toplam 180 meslek dalında) üç yıllık eğitim verilir. Ortaöğretim II. devrede uygulanan tüm programların son sınıfında öğrenciler yazılı ve sözlü olarak yapılan bitirme sınavlarına girerler. Sınavı başaran öğrenciler, okula ve öğrenim alanına göre lise diploması (Maturita) alır. Bu diplomayı alan öğrenci, alanına uygun bir yükseköğretim programına girme hakkı elde eder. İtalya da yükseköğretim kurumlarını üniversitelere bağlı fakülteler, enstitüler ve yüksekokulları ile bağımsız yüksekokullar ve güzel sanatlar akademileri oluşturur. Üniversitelere girebilmenin temel koşulu, ortaöğretimde beş yıllık bir eğitim programından lise diploması almaktır. Öğrenciler başvurularını doğrudan girmek istedikleri yükseköğretim kurumuna yaparlar. Öğrencinin seçimini her kurum, kendi özel ölçütlerine (öğrenim alanı, başarı notu, yetenek sınavı vb.) göre yapar. Talebin yoğun olduğu üniversite programlarında (Örn. diş hekimliği, tıp vb.) not ortalaması koşuluna ek olarak özel giriş sınavı yapılır. Öğrencinin seçiminde ortaöğretim diploma notunun % 30, giriş sınav notunun % 70 i ölçüt olarak alınır. Güzel sanatlar akademilerine, güzel sanatlar dalında lise diploması alan veya özel yetenek sınavını başaran öğrenciler alınırlar (EURYDICE, 1995, s. 249). SONUÇ Yukarıda kısaca incelenen Avrupa Birliği üyesi altı ülkedeki uygulamalarda da görüldüğü gibi, -ki bu uygulamalar ya da yaklaşık benzerleri diğer ülkeler için de genellenebilir-, zorunlu genel eğitimin üzerine ortaöğretim, iki temel işlevi doğrultusunda, öğrencileri öncelikle akademik yükseköğrenime ve öncelikle mesleğe hazırlayacak biçimde genel eğitim ve mesleki eğitim olmak üzere iki alanlı olarak örgütlenmiş ve bu alanların yükseköğrenimle olan ilişkileri açıkça belirlenmiştir. Ayrıca çoğu ülkede temeleğitim düzeyinde öğrencilerin eğilim, yetenek ve başarıları doğrultusunda ortaöğretimde akademik ve mesleki öğrenim için etkili bir yönlendirme sistemi vardır. Bu yönlendirmenin etkisiyle ortaöğretim düzeyinde mesleki eğitimdeki öğrenci sayısı genel eğitimden daha yüksektir. Kuşkusuz, bu gelişmede güçlü bir ekonomik düzen içinde sağlıklı bir eğitim-istihdam ilişkisinin de büyük katkısı vardır. Buna karşın Türkiye de özellikle son yıllarda izlenen politikalar sonucu, ortaöğretim, temel işlevlerinden birisi olan ara insangücü yetiştirme işlevi ihmal edilerek sadece yükseköğrenime öğrenci yetiştiren bir eğitim basamağı konumuna dönüştürülmüştür (Güvenç, 1992, s.3; Kuzgun, 1999). Bu durum mesleki eğitimin daha çekici konuma getirilmesinde yeterli olmadığı gibi, aksine sadece yükseköğrenim önündeki yığılmaları artırmakta ve bu durum hem üniversiter öğrenim hem de çalışma yaşamı yönünden ciddi sakıncalara yol açmaktadır. Oysa ülkenin kalkınmasının hızlandırılmasında gerek duyulan iyi eğitilmiş insangücünün yetiştirilmesi için izlenmesi gereken ve bugün de geçerliliğini koruyan eğitim politikaları, daha 1973 yılında Milli Eğitim Temel Yasasının 14. maddesinde, Milli eğitimin gelişimi, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitim-insangücüistihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle sanayileşme ve tarımda modernleşmede gerekli teknoloji ile 15

16 gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik eğitime ağırlık verecek biçimde planlanır ve gerekçeleştirilir hükmünde açıkça belirtilmiştir. Öte yandan, Türkiye nin eğitim sistemi yönünden de uyum sağlamaya çalıştığı Avrupa Birliği ülkelerinde yükseköğretim sistemini oluşturan ve temel amacı, bilimsel araştırma ve öğretim yapmak, bilim üretmek ve yaymak, bilim adamı, akademisyen ve teorisyen gibi üst düzey nitelikli insangücü yetiştirmek olan akademik yükseköğrenim ile temel amacı, ekonominin gereksinimi olan üst düzeyde nitelikli işgücünü yetiştirmek için çeşitli meslek dallarında uygulamalı mesleki eğitim vermek olan mesleki öğrenime hangi programlardan nasıl öğrenci akışı olacağı da açıkça belirlenmiştir. Bu nedenle, Türkiye de de eğer ortaöğretimden yükseköğretime geçişte her iki eğitim basamağının işlevini ve etkiliğini geliştirici bir öğrenci akışı düzenlenmek isteniyorsa, sadece bir kesim öğrenciye ayrıcalık ya da üstünlük sağlayıcı, geçici, göreceli, aldatıcı, kolay değiştirilebilir ek puan uygulaması, farklı puan katsayısı gibi politik kararlara dayalı düzenlemeler yerine (Güvenç, 1992, s.1), Avrupa Birliği ülkelerindeki yukarıda örnekleri verilen uygulamalar dikkate alınarak mesleki ortaöğretimin iş yaşamının gereksinimi olan meslek dallarında daha nitelikli işgücü yetiştirmesinin sağlanması için kalıcı, sağlıklı, eğitsel temelli düzenlemelerin yapılması gerekir. Bunun için yapılması gereken, ortaöğretimde olduğu gibi yükseköğretimde de akademik ve mesleki olmak üzere iki ayrı öğrenim alanı oluşturmak ve ortaöğretimden yükseköğretime öğrenci akışını alan ve ölçüt (not ortalaması, taban puan vb.) bağımlı olarak bu alanlar arasında düzenlemektir. Bunun için de, yükseköğretim sistemi içinde var olan akademik yükseköğrenimin yapısının korunması; mesleki yükseköğrenim için de meslek yüksekokullarının daha nitelikli uygulamalı mesleki eğitim verebilmeleri için bina, araç-gereç, laboratuvar gibi fiziksel ve eğitsel ortamları ile öğretim elemanı olanaklarının hızla iyileştirilmesi ve programlarının 3-4 yıllık eğitime göre yeniden düzenlenmesi gerekir. Bu tür bir düzenleme ile hem yükseköğretimde nitelik ve kapasite artışı, hem mesleki eğitimin çekiciliğinin artması, hem de ekonominin gereksinimi olan ara nitelikli insangücü yanında daha üst nitelikli işgücünün yetiştirilmesi sağlanabilecektir. Eğitim sisteminde toplumsal değişimi destekleyecek ve gereklerine yanıt verebilecek yeni düzenlemelerin etkili olabilmesi için iki temel koşulun yerine getirilmesi gereklidir. 1. Eğitim sisteminde çağdaş anlamda bir yönlendirme sistemi gerçekleştirilmelidir. İnsangücü kaynaklarını en iyi şekilde değerlendirmek için bireylerin yeteneklerine uygun eğitim ve meslek alanlarına yönlendirilmesi (Kuzgun, 1999), eğitimin etkililiğini ve verimliliğini artırmada önemli bir etmendir. Bu nedenle eğitim sisteminde, çağdaş eğitim sistemlerindeki örneklerine uygun etkili bir yöneltme ve yönlendirme sistemi kurulmalıdır. 2. Eğitim-istihdam ilişkileri sağlıklı temellere oturtulmalıdır. Eğitimde etkililiğin ve verimliliğin önkoşulu, diğer toplumsal sistemlerle eğitim sistemi arasında uyum ve hedef birliğidir (Bircan, 1999). İnsangücünün niteliğinin artırılarak üretim sürecine katılımının sağlanması eğitim ve istihdam politikasıyla yakından ilişkilidir. İşgücünün yetiştirilmesi ve işgücü arzının nitelikli olarak artırılması sorununa eğitim sisteminin çözüm bulması istenirken, yetişmiş insangücünün niteliğine uygun 16

17 istihdamı ve ücretlendirilmesi sorununa da ekonomik sistemin ve siyasi sistemin çözüm bulması beklenir. Aksi durumda eğitimin etkinliklerinin iyileştirilmesi, niteliğinin artırılması gençlerin iş bulmadaki güçlüklerini gidermeye yetmeyecektir. Bu nedenle işgücünün eğitimi ve istihdamına dönük politikaların amaç birliği içinde yeniden düzenlenmesi gereklidir. Ulusal gelişim gereksinimlerinin ve uluslar arası gelişmelerin gerektirdiği etkili ve verimli bir eğitim sisteminin iki temel can damarı olan ortaöğretim ve yükseköğretimin kendilerinden beklenen işlevlerine işlerlik kazandırılmasına dönük, Avrupa Birliği ülkelerindeki örneklerine göre önerilen yukarıdaki düzenleme 15. ve 16. Milli Eğitim Şuraları kararları da dikkate alınarak daha geniş katılımlı ilgili çevrelerce tartışılarak geliştirilmelidir. Kaynakça Abteilung für das Erziehungswesen an der spanischen Botschaft in Bonn (Hrsg). Das Bildungswegen in Spanien. Bonn: Bircan, İsmail. Türkiye de Eğitim-İstahdam İlişkileri: Durum, Sorunlar ve 21. Yüzyıl İçin Öneriler, Eğitimde Yansımalar V. 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Ulusal Sempozyumu. Ankara: Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma-Geliştirme Vakfı, Kasım 1999, ss Doğan, Elife. Küreselleşme ve Eğitim, Eğitim Araştırmaları, 6, 87-98, Doğan, İsmail. Küresel Değerler ve Eğitim: Türkiye Örneği, Eğitimde Yansımalar V 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Ulusal Sempozyumu. Ankara: Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma-Geliştirme Vakfı, Kasım 1999, ss EGK-Kommission der europäischen Gemeinschaften. Die Bekämpfung des Schulversagens: Eine Heausforderung an ein vereintes Europa. Luxemburg: Amt für amtliche Veröffentlichungen der Europäischen Gemeinschaften, EURYDICE-Europäische Bildungsinformationsnetz. Strukturen der allgemeinen und beruflichen Bildung in der europäischen Union. II. Ausgabe. Luxemburg: Amt für amtliche Veröffentlichungen der Europäischen Gemeinschaften, Goedebuure, Leo ve diğerleri. Hochschulpolitik in den Niederlanden, Hochschulpolitik im internalen Vergleich. Gütersloch: Bertelsmann Stiftung, ss Güvenç, Bozkurt. Seçilmiş Bazı Ülkelerde Yükseköğretime Geçiş. Ankara: ÖSYM Yayınları, Kaiser, F. ve G. Neave. Hochschulpolitik in Frankreich, Hochschulpolitik im internalen Vergleich. Gütersloch: Bertelsmann Stiftung, ss KM des Landes NRW-Kultusministerium des Landes Nordrhein-Westfalen (Hrsg.). Die Sekundarstufe II. Bochum: Kommission der Europäischen Gemeinschaften. Mitteilung der Kommission: Allgemeine und Berufliche Bildung Brüssel: Kılıç, Ruhi. Orta Öğretimin Yeniden Yapılanması, Eğitimde Yansımalar V. 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Ulusal Sempozyumu. Ankara: Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma-Geliştirme Vakfı, Kasım 1999, ss Kuzgun, Yıldız. Eğitim Sistemimizde Yönlendirme ve Rehberlik, Eğitimde Yansımalar V. 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Ulusal Sempozyumu. Ankara: Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma- Geliştirme Vakfı, Kasım 1999, ss Nieser, Bruno. Bildungspolitik in Frankreich. München, Peisert, H. ve G. Framhein. Das Hochschulsystem in Deutschland. Bonn: BMBW, Sağlam, Mustafa. Avrupa Ülkelerinin Eğitim Sistemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, Sezgin, İlhan. 21 Yüzyılın Eşiğinde Türk Mesleki ve Teknik Eğitim Sistemi, Gelişmeler, Sorunlar ve Çözümler, Eğitimde Yansımalar V. 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Ulusal Sempozyumu. Ankara: Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma-Geliştirme Vakfı, Kasım 1999, ss Tural, Necla K. Küreselleşmenin Üniversite Üzerine Etkileri: Çeşitli Ülkelerden Örnekler, Eğitim Araştırmaları, 6, ,

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler Kurul, komisyon ve ekiplerin oluşturulması MADDE 107- (1) Okullarda, eğitim, öğretim ve yönetim etkinliklerinin verimliliğinin sağlanması, okul ve çevre işbirliğinin

Detaylı

ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSİ

ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜHENDİSİ TANIM İletişim sistemlerinin ve her türlü elektronik aletin tasarımı, üretim teknolojisi, çalışma ilkeleri, yapımı ve işletilmesi ile ilgili alanlarda çalışan kişidir. A- GÖREVLER Elektronik ve haberleşme

Detaylı

DENKLİK İŞLEMLERİ. A-Meslekî ve Teknik Eğitim Yönetmeliğine Göre; Meslekî ve Teknik Eğitimde Belge, Sertifika ve Diplomaların Denkliği

DENKLİK İŞLEMLERİ. A-Meslekî ve Teknik Eğitim Yönetmeliğine Göre; Meslekî ve Teknik Eğitimde Belge, Sertifika ve Diplomaların Denkliği DENKLİK İŞLEMLERİ 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunun 35.maddesi ile verilen denklik yetkisi çerçevesinde; A-Meslekî ve Teknik Eğitim Yönetmeliğine Göre; Meslekî ve Teknik Eğitimde Belge, Sertifika ve Diplomaların

Detaylı

YÜKSEK LİSANS ve DOKTORA KONTENJAN VE KOŞULLARI

YÜKSEK LİSANS ve DOKTORA KONTENJAN VE KOŞULLARI ve KONTENJAN VE KOŞULLARI İŞLETME ANABİLİM DALI Muhasebe ve Finansman 15 2 1 18 İİBF, Siyasal Bilgiler, İşletme, İktisat, Mühendislik ve Turizm Fakültelerinin İşletme, İktisat, Endüstri Mühendisliği, Turizm

Detaylı

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2009 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde

Detaylı

EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları. Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA

EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları. Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA Dersin Amacı Bu dersin amacı, öğrencilerin; Öğretmenlik mesleği ile tanışmalarını, Öğretmenliğin özellikleri

Detaylı

HAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir.

HAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir. YGS / LYS SÖZLÜĞÜ OBP (ORTA ÖĞRETİM BAŞARI PUANI): Öğrencinin diploma notunun diğer öğrencilerin diploma notlarına oranıdır. En az 100 en çok 500 puan arasında değişen bu değer, öğrencinin başarısı okulun

Detaylı

KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2010 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

GIDA MÜHENDİSİ TANIM A- GÖREVLER

GIDA MÜHENDİSİ TANIM A- GÖREVLER TANIM Gıda mühendisi gıda hammaddelerinin besin değerini kaybetmeden standartlara uygun olarak verimli bir şekilde işlenmesini, korunmasını ve depolanmasını planlayan, uygulamasını yürüten ve yeni sistemleri

Detaylı

Halkla İlişkiler ve Organizasyon

Halkla İlişkiler ve Organizasyon Halkla İlişkiler ve Organizasyon A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Halkla İlişkiler ve Organizasyon Hizmetleri alanı, küreselleşen dünya içinde kurum ve kuruluşlar için bir ihtiyaç olarak varlığını hissettirmektedir.

Detaylı

SANAT VE TASARIM GUAJ BOYA RESĠM MODÜLER PROGRAMI (YETERLĠĞE DAYALI)

SANAT VE TASARIM GUAJ BOYA RESĠM MODÜLER PROGRAMI (YETERLĠĞE DAYALI) T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü SANAT VE TASARIM GUAJ BOYA RESĠM MODÜLER PROGRAMI (YETERLĠĞE DAYALI) 2011 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde sanat dallarının değişim ile karşı

Detaylı

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ ALANI

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ ALANI EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ ALANI El sanatları Teknolojisi Alanı altında yer alan dalları yeterliliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır. El sanatları programının amacı, Bireylerin,

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ATILIM ÜNİVERSİTESİ KALİTE GÜVENCESİ YÖNERGESİ Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Madde 1 Bu Yönergenin amacı Atılım Üniversitesinin eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idarî

Detaylı

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde

Detaylı

MUSTAFA KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ MUSTAFA YAZICI DEVLET KONSERVATUVARI MÜZĠK BÖLÜMÜ ĠLKÖĞRETĠM VE LĠSE DÜZEYĠ SERTĠFĠKA PROGRAMI YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM

MUSTAFA KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ MUSTAFA YAZICI DEVLET KONSERVATUVARI MÜZĠK BÖLÜMÜ ĠLKÖĞRETĠM VE LĠSE DÜZEYĠ SERTĠFĠKA PROGRAMI YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM MUSTAFA KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ MUSTAFA YAZICI DEVLET KONSERVATUVARI MÜZĠK BÖLÜMÜ ĠLKÖĞRETĠM VE LĠSE DÜZEYĠ SERTĠFĠKA PROGRAMI YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1. (1) Bu

Detaylı

ELEKTRİK MÜHENDİSİ TANIM

ELEKTRİK MÜHENDİSİ TANIM TANIM Elektrik enerjisinin, en ekonomik yollarla üretilmesini ve dağıtımını; elektrik donanımlarının, parça ve sistemlerinin yapımını planlayan ve sistemi kurup çalışmasını sağlayan kişidir. A- GÖREVLER

Detaylı

MATEMATİK ÖĞRETMENİ TANIM. Çalıştığı eğitim kurumunda öğrencilere, matematik ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER

MATEMATİK ÖĞRETMENİ TANIM. Çalıştığı eğitim kurumunda öğrencilere, matematik ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER TANIM Çalıştığı eğitim kurumunda öğrencilere, matematik ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN Matematik ile ilgili hangi bilgi, beceri, tutum ve davranışların,

Detaylı

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) HALKLA İLİŞKİLER VE ORGANİZASYON HİZMETLERİ ALANI ANKARA 2007 ÖĞRENME FAALİYETİ -19 HALKLA İLİŞKİLER VE

Detaylı

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (Değişik:RG-14/2/2014-28913) (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yükseköğrenim

Detaylı

T.C EGE ÜNİVERSİTESİ YURT DIŞINDAN ÖĞRENCİ KABULÜ ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak

T.C EGE ÜNİVERSİTESİ YURT DIŞINDAN ÖĞRENCİ KABULÜ ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak T.C EGE ÜNİVERSİTESİ YURT DIŞINDAN ÖĞRENCİ KABULÜ ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak Amaç Madde 1-(1) Bu yönergenin amacı, Ege Üniversitesine bağlı Fakülte/Yüksekokul/Meslek

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

MUHASEBE GRUBU ÖĞRETMENİ

MUHASEBE GRUBU ÖĞRETMENİ TANIM Çalıştığı eğitim kurum ya da kuruluşunda; öğrencilere ya da yetişkinlere, muhasebe ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN Muhasebe ile ilgili hangi bilgi,

Detaylı

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Detaylı

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu

Detaylı

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU HAZIRLIK SINIFI YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU HAZIRLIK SINIFI YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU HAZIRLIK SINIFI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; İzmir Kâtip Çelebi

Detaylı

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ÜÇ BOYUTLU GRAFİK ANİMASYON (3DS MAX) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ÜÇ BOYUTLU GRAFİK ANİMASYON (3DS MAX) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ÜÇ BOYUTLU GRAFİK ANİMASYON (3DS MAX) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2015 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim

Detaylı

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Muş Alparslan Üniversitesi Uzaktan

Detaylı

LABORATUVAR TEKNİKERİ /TARIMSAL LABORATUVAR TEKNİKERİ

LABORATUVAR TEKNİKERİ /TARIMSAL LABORATUVAR TEKNİKERİ TANIM Tarımsal üretimde toprak, su, bitki, gıda, yem ve gübre analizlerini laboratuar şartlarında yapan, ilgili mühendislerce belirlenen bitki koruma tekniklerini yöntemine uygun olarak yapan kişidir.

Detaylı

FELSEFE GRUBU ÖĞRETMENİ

FELSEFE GRUBU ÖĞRETMENİ TANIM Çalıştığı eğitim kurumunda, öğrencilere, felsefe, psikoloji, sosyoloji ve mantık ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN Felsefe, psikoloji, sosyoloji ve mantık

Detaylı

25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir.

25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir. Sıkça Sorulan Sorular Başvuru Başvuru ne zaman bitiyor? 25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir. Bursluluğun

Detaylı

MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ YABANCI DĠL VE TÜRKÇE HAZIRLIK SINIFLARI EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM ve SINAV YÖNERGESĠ Senato: 13 Ekim 2009 / 274-11

MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ YABANCI DĠL VE TÜRKÇE HAZIRLIK SINIFLARI EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM ve SINAV YÖNERGESĠ Senato: 13 Ekim 2009 / 274-11 MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ YABANCI DĠL VE TÜRKÇE HAZIRLIK SINIFLARI EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM ve SINAV YÖNERGESĠ Senato: 13 Ekim 2009 / 274-11 Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı, Marmara Üniversitesi Yabancı

Detaylı

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ. GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ. GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2015 ANKARA 0 ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim ile karşı

Detaylı

MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU EĞİTİM, ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı Ağrı İbrahim Çeçen

Detaylı

F. Almanya'daki Ortaöğretim Kurumlarının Yapısı

F. Almanya'daki Ortaöğretim Kurumlarının Yapısı F. Almanya'daki Ortaöğretim Kurumlarının Yapısı I. Ülkenin Genel Özellikleri Memduh CEYLAN* Federal Almanya, Orta Avrupa'nın kuzeyinde yer alan gelişmiş bir sanayi ülkesidir. Yüzölçümü 248.706 km2'dir.

Detaylı

13. HAFTA PFS105 TÜRK EĞİTİM TARİHİ. Prof. Dr. Zeki TEKİN. ztekin@karabuk.edu.tr

13. HAFTA PFS105 TÜRK EĞİTİM TARİHİ. Prof. Dr. Zeki TEKİN. ztekin@karabuk.edu.tr 13. HAFTA PFS105 TÜRK EĞİTİM TARİHİ Prof. Dr. Zeki TEKİN ztekin@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 İçindekiler CUMHURİYET DÖNEMİNDE MESLEKÎ TEKNİK EĞİTİMDE

Detaylı

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel Esaslar Amaç Madde 1- (1)Bu

Detaylı

Yurtdışında üniversite yerleştirme işlemi öğrencinin akademik ve dil bilgisi düzeyine göre üç farklı şekilde gerçekleştirilir:

Yurtdışında üniversite yerleştirme işlemi öğrencinin akademik ve dil bilgisi düzeyine göre üç farklı şekilde gerçekleştirilir: ÜNİVERSİTE Yurtdışında üniversite yerleştirme işlemi öğrencinin akademik ve dil bilgisi düzeyine göre üç farklı şekilde gerçekleştirilir: 1. Doğrudan yerleştirme: Akademik ortalaması istenilen düzeyde

Detaylı

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 Bu yönergenin amacı, Sakarya Üniversitesi

Detaylı

BAŞVURU KILAVUZU. A- YÜKSEK LİSANS ve DOKTORA KONTENJAN VE KOŞULLARI

BAŞVURU KILAVUZU. A- YÜKSEK LİSANS ve DOKTORA KONTENJAN VE KOŞULLARI BAŞVURU KILAVUZU A- ve KONTENJAN VE KOŞULLARI a.1 - İşletme Anabilim Dalı a.15 - Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı a.2 - İktisat Anabilim Dalı a.16 - Felsefe Anabilim Dalı a.3 - Çalışma Ekonomisi Anabilim

Detaylı

Kaynaştırma Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ. eskemre@gmail.com

Kaynaştırma Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ. eskemre@gmail.com Kaynaştırma Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ eskemre@gmail.com Kaynaştırma Özel Gereksinimli Bireylerin Eğitim Ortamları Tam zamanlı genel eğitim sınıfı Öğretmene danışmanlık sağlandığı tam zamanlı

Detaylı

Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor?

Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Doç.Dr. Nilgün GÖRER TAMER (Şehir Plancısı) Her fakülte içerdiği bölümlerin bilim alanına bağlı olarak farklılaşan öznel

Detaylı

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÖNLİSANS VE LİSANS PROGRAMLARI ARASINDA YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÖNLİSANS VE LİSANS PROGRAMLARI ARASINDA YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÖNLİSANS VE LİSANS PROGRAMLARI ARASINDA YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam MADDE 1 - (1) Bu yönerge İstanbul Kemerburgaz

Detaylı

T.C. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ LİSANS EĞİTİM-ÖĞRETİM VE SINAV UYGULAMA ESASLARI

T.C. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ LİSANS EĞİTİM-ÖĞRETİM VE SINAV UYGULAMA ESASLARI T.C. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ LİSANS EĞİTİM-ÖĞRETİM VE SINAV UYGULAMA ESASLARI Dayanak MADDE 1- (1) Bu esaslar 20 Mayıs 2008 tarih ve 26881 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kafkas Üniversitesi

Detaylı

Anadolu Teknik ve Meslek Liseleri

Anadolu Teknik ve Meslek Liseleri Anadolu Teknik ve Meslek Liseleri Doç. Dr. Haydar TAYMAZ (*) Eğitim sistemimizde, yabancı dil bilen orta düzeyde teknik elem anları okullarda yetiştirilmek üzere, Milli Eğitim Bakanlığının 2.2.1983 gün

Detaylı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİDEVLET KONSERVATUVARI MÜZİK VE BALE ORTAOKULUMÜZİK BÖLÜMÜ 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI ÖN KAYIT ESASLARI

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİDEVLET KONSERVATUVARI MÜZİK VE BALE ORTAOKULUMÜZİK BÖLÜMÜ 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI ÖN KAYIT ESASLARI ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİDEVLET KONSERVATUVARI MÜZİK VE BALE ORTAOKULUMÜZİK BÖLÜMÜ 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI ÖN KAYIT ESASLARI 1- Üniversitemiz Devlet Konservatuvarı Müzik Bölümü ne 2016-2017 eğitim-öğretim

Detaylı

PLASTİK TEKNİKERİ A-GÖREVLER

PLASTİK TEKNİKERİ A-GÖREVLER TANIM Plastik teknikeri, plastik sanayi alanında faaliyet gösteren işyerlerinde, kimya ve makine mühendislerinin gözetiminde, her türlü plastik ürünlerin üretim ve şekillendirilmesinde çalışan kişidir.

Detaylı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Önlisans ve Lisans Düzeyinde Yurtdışından Öğrenci Başvuru ve Kayıt Kabul Yönergesi

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Önlisans ve Lisans Düzeyinde Yurtdışından Öğrenci Başvuru ve Kayıt Kabul Yönergesi HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Önlisans ve Lisans Düzeyinde Yurtdışından Öğrenci Başvuru ve Kayıt Kabul Yönergesi Dayanak Madde 1- Bu yönerge, Hacettepe Üniversitesi ne yurt dışından öğrenci kabulü kriterlerini

Detaylı

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını,

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını, NİĞDE ÜNİVERSİTESİ TÜRKÇE ÖĞRETİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu yönetmeliğin amacı, Niğde Üniversitesine bağlı olarak kurulan

Detaylı

Amacımız Fark Yaratacak Makine Mühendisleri Yetiştirmek - OAIB Moment Expo

Amacımız Fark Yaratacak Makine Mühendisleri Yetiştirmek - OAIB Moment Expo Sayfa 1 / 6 OCAK 2016 SAYI: 92 Gelişen teknolojiye ayak uydurabilen, teknik bilgi ve becerilere sahip fark yaratacak lider makine mühendisleri yetiştirmek üzere yola çıktıklarını belirten MEF Üniversitesi

Detaylı

Afyon Kocatepe Üniversitesi Yabancı Dil Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim

Afyon Kocatepe Üniversitesi Yabancı Dil Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim Afyon Kocatepe Üniversitesi Yabancı Dil Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği Amaç Madde 1 Bu Yönetmeliğin amacı, Afyon Kocatepe Üniversitesi zorunlu yabancı dil hazırlık sınıfının eğitim-öğretim

Detaylı

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç: Madde 1. (1) Bu yönergenin amacı, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesinin önlisans, lisans ve lisansüstü

Detaylı

ÇEVRE KORUMA TEMEL ALAN KODU: 85

ÇEVRE KORUMA TEMEL ALAN KODU: 85 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ () TEMEL ALAN YETERLİLİKLERİ ÇEVRE KORUMA TEMEL ALAN KODU: 85 ANKARA 13 OCAK 2011 İÇİNDEKİLER 1.BÖLÜM: ÖĞRENİM ALANLARI VE ÇALIŞMA YÖNTEMİ...3 1.1.ISCED 97

Detaylı

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMINA İLİŞKİN YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMINA İLİŞKİN YÖNERGE. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMINA İLİŞKİN YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönergenin amacı; Talim ve Terbiye Kurulu'nun

Detaylı

ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ

ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ TANIM Çalıştığı eğitim kurum ya da kuruluşunda öğrencilere ya da yetişkinlere çocuk eğitimi ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN Çocuk gelişimi ile ilgili hangi

Detaylı

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 24 Mart 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29663 YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

2.1.2 ADALET MESLEK LİSELERİ

2.1.2 ADALET MESLEK LİSELERİ 2.1.2 ADALET MESLEK LİSELERİ 2.1.7.1. Adalet meslek liselerinin amacı nedir? Adalet Meslek Liseleri, bilgi ve kabiliyetleri doğrultusunda adalet alanında istihdam edilecek orta kademedeki nitelikli insan

Detaylı

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı, anadal lisans programlarını üstün başarıyla yürüten öğrencilerin, aynı zamanda ikinci

Detaylı

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ *

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * Doç. Dr. Meral TEKİN ** Son yıllarda halk eğitimi, toplumdaki öneminin giderek artmasına koşut olarak, önemli bir araştırma alanı olarak kabul görmeye

Detaylı

GÜZELLİK VE SAÇ BAKIM HİZMETLERİ GÜZELLİK HİZMETLERİ ELEMANI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

GÜZELLİK VE SAÇ BAKIM HİZMETLERİ GÜZELLİK HİZMETLERİ ELEMANI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü GÜZELLİK VE SAÇ BAKIM HİZMETLERİ GÜZELLİK HİZMETLERİ ELEMANI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1995 yılından bu yana, hazırladığı ve titizlikle uygulamaya çalıştığı Stratejik

Detaylı

Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitiminde Üniversitelerin Rolü

Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitiminde Üniversitelerin Rolü Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitiminde Üniversitelerin Rolü Cevat CELEP (*) Eğitim; bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana' getirme sürecidir (1). Toplumsal

Detaylı

KONYA GIDA VE TARIM ÜNİVERSİTESİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI BAŞVURU DUYURUSU

KONYA GIDA VE TARIM ÜNİVERSİTESİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI BAŞVURU DUYURUSU KONYA GIDA VE TARIM ÜNİVERSİTESİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI BAŞVURU DUYURUSU KONYA GIDA VE TARIM ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNDEN: Üniversitemiz Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans programlarına

Detaylı

TOBB ETÜ LİSANSÜSTÜ BURSLU ÖĞRENCİ YÖNERGESİ* (*)13.04.2011 Tarih ve S-2011-10 sayılı Senato oturumunun 4 nolu Kararı ile Kabul edilmiştir.

TOBB ETÜ LİSANSÜSTÜ BURSLU ÖĞRENCİ YÖNERGESİ* (*)13.04.2011 Tarih ve S-2011-10 sayılı Senato oturumunun 4 nolu Kararı ile Kabul edilmiştir. TOBB ETÜ LİSANSÜSTÜ BURSLU ÖĞRENCİ YÖNERGESİ* (*)13.04.2011 Tarih ve S-2011-10 sayılı Senato oturumunun 4 nolu Kararı ile Kabul edilmiştir. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak Amaç MADDE 1 - (1) Bu yönergenin

Detaylı

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) KUYUMCULUK TEKNOLOJİSİ ALANI ANKARA 2007 ÖĞRENME FAALİYETİ -24 KUYUMCULUK TEKNOLOJİSİ AMAÇ Bu faaliyette

Detaylı

MADDE 2 (1) Bu Yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve değişiklikleri ile İzmir Üniversitesi Ana Yönetmeliği esas alınarak düzenlenmiştir.

MADDE 2 (1) Bu Yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve değişiklikleri ile İzmir Üniversitesi Ana Yönetmeliği esas alınarak düzenlenmiştir. İZMİR ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve Kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönerge; İzmir Üniversitesi nin Fakülteleri, Meslek Yüksekokulu ve bölümlerinde ÖSYM ve Üniversite tarafından

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ UZAKTAN EĞİTİM YÖNERGESİ

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ UZAKTAN EĞİTİM YÖNERGESİ AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ UZAKTAN EĞİTİM YÖNERGESİ Afyonkarahisar 2012 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM... 1 AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK ve TANIMLAR... 1 Amaç... 1 Kapsam... 1 Dayanak... 1 Tanımlar...

Detaylı

T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1)Yönergenin Amacı, Ağrı İbrahim Çeçen

Detaylı

TASARIM VE BASIM-YAYIMCILIK TEKNİKERİ

TASARIM VE BASIM-YAYIMCILIK TEKNİKERİ TANIM Basım-yayım sektöründe her türlü materyali kullanarak, müşteri talep ve beklentileri doğrultusunda, gerekli ekipmanları bir araya getirip tasarım, basım ve yayımını yapan kişidir. A-GÖREVLER - Müşteri

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç MADDE 1-

BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç MADDE 1- PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ (PAMUKKALE TTO) PROJE HAZIRLAMADA KAPASİTE ARTIRILMASINA YÖNELİK MENTÖRLÜK DESTEK PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE

Detaylı

AKSARAY ÜNİVERSİTESİ. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

AKSARAY ÜNİVERSİTESİ. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar AKSARAY ÜNİVERSİTESİ ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA YATAY GEÇİŞ ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE Amaç ve Kapsam MADDE 1 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Bu Yönergenin amacı,

Detaylı

T.C İSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI ÖĞRENCİ KABUL VE KAYIT YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

T.C İSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI ÖĞRENCİ KABUL VE KAYIT YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar T.C İSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI ÖĞRENCİ KABUL VE KAYIT YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- Bu yönergenin amacı, Türkiye deki yükseköğretim kurumlarına

Detaylı

ZEYTİN İŞLEME TEKNİSYENİ

ZEYTİN İŞLEME TEKNİSYENİ TANIM Zeytin mahsulünün işlenmesini, sofralık zeytin ve zeytinyağının teknolojik üretimini kimyasal ve mikrobiyolojik analizlerinin yapılarak kalitesinin belirlenmesini, sonuçların yorumlanmasını ve doğru

Detaylı

Birinci Basamaktan İkinci Basamağa

Birinci Basamaktan İkinci Basamağa Türkisch Birinci Basamaktan İkinci Basamağa Veliler için Bilgiler 2 / 5 Birinci Basamaktan İkinci Basamağa İlkokul 6. sınıftan itibaren çocukların okulla ilgili gelecekleri konusunda çeşitli yollar açıktır.

Detaylı

BİLGİSAYARLI MUHASEBE ELEMANI

BİLGİSAYARLI MUHASEBE ELEMANI TANIM Kurum, kuruluş ve işletmelerin muhasebe ve vergi ile ilgili faaliyetlerine ait belgelerin tasnif, kayıt, dosyalama ve arşivleme işlemlerini bilgisayar ortamında yapabilen kişidir. A- GÖREVLER - Muhasebe

Detaylı

10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları

10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları 10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları girdi süreç çıktı etki, sonuç Üretkenlik,verimlilik, etkinlik Kaynaklar Nihai Hedefler 4.10.2006 1 Yönetim anlaşması en azından aşağıdakileri içermelidir

Detaylı

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ HAZIR GİYİM MODEL MAKİNECİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ HAZIR GİYİM MODEL MAKİNECİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ HAZIR GİYİM MODEL MAKİNECİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim

Detaylı

SANAYİ NAKIŞÇISI TANIM

SANAYİ NAKIŞÇISI TANIM TANIM İş talimatı doğrultusunda nakışlı ürün tasarımı yaparak desen programını kullanan, sanayi nakış makinelerini ve aparatlarını kullanarak ürüne dönüştürebilen kişidir. A- GÖREVLER - Nakışlı ürün tasarımları

Detaylı

DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi

DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012 Hazırlayanlar Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi Laura D. Tyson, Kaliforniya Berkeley Üniversitesi Saadia Zahidi, Dünya Ekonomik Forumu Raporun

Detaylı

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı; Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İş Sağlığı

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİ ÖĞRETMENİ

ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİ ÖĞRETMENİ TANIM Çalıştığı eğitim kurumunda; öğrencilere eğitim ve öğretim teknikleri ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER Öğretmenlik meslek bilgisi dersleri ile ilgili hangi bilgi, beceri, tutum ve davranışların,

Detaylı

KDU (Kazanım Değerlendirme Uygulaması) nedir?

KDU (Kazanım Değerlendirme Uygulaması) nedir? KDU (Kazanım Değerlendirme Uygulaması) nedir? Kazanım Değerlendirme Uygulaması (KDU), Vitamin Ortaokul Kurumsal üyesi olan özel okullarda, öğrencilerin bilgi ve beceri düzeylerinin bilişsel süreçler çerçevesinde

Detaylı

KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ ÖĞRENCİLERİNİN BURSLARDAN YARARLANDIRILMALARINA İLİŞKİN BAŞVURU VE KAYIT KABUL YÖNERGESİ

KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ ÖĞRENCİLERİNİN BURSLARDAN YARARLANDIRILMALARINA İLİŞKİN BAŞVURU VE KAYIT KABUL YÖNERGESİ KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ ÖĞRENCİLERİNİN BURSLARDAN YARARLANDIRILMALARINA İLİŞKİN BAŞVURU VE KAYIT KABUL YÖNERGESİ Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Kadir Has Üniversitesi nde Lisansüstü Eğitim

Detaylı

T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PROGRAMLARA BAŞVURU VE KABUL ESASLARI

T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PROGRAMLARA BAŞVURU VE KABUL ESASLARI T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PROGRAMLARA BAŞVURU VE KABUL ESASLARI A. Başvurularla ilgili Genel Esaslar Eğitim Bilimleri Enstitüsü bünyesinde yer alan tüm lisansüstü

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ PROJE YÖNETİMİ OFİSİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ PROJE YÖNETİMİ OFİSİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ PROJE YÖNETİMİ OFİSİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu yönergenin amacı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı, Proje Yönetimi

Detaylı

GRAFİK TASARIMCISI TANIM

GRAFİK TASARIMCISI TANIM TANIM Bir mesajı görsel yolla belirli bir hedef kitleye ulaştırmak amacıyla logo, afiş, büyük boy sokak afişi yani billboard, basın ilanı, ambalaj, kitap, dergi, tanıtım filmleri, çizgi film gibi iletişim

Detaylı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 2015-2016 ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI KURUM İÇİ YATAY GEÇİŞ BAŞVURULARI

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 2015-2016 ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI KURUM İÇİ YATAY GEÇİŞ BAŞVURULARI BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ 2015-2016 ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI KURUM İÇİ YATAY GEÇİŞ BAŞVURULARI 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Güz Yarıyılına kurum içi yatay geçiş ile ilgili kontenjanlar, başvuru koşulları,

Detaylı

İşte sınavla öğrenci alan liselerin kontenjanları

İşte sınavla öğrenci alan liselerin kontenjanları On5yirmi5.com İşte sınavla öğrenci alan liselerin kontenjanları Başta Anadolu ve fen liseleri olmak üzere merkezi sınavla öğrenci alan okulların toplam kontenjanları ortaya çıktı. Yayın Tarihi : 31 Temmuz

Detaylı

Lisansüstü Programlar, Başvuru ve Kabul Yönetmeliği Sayfa: 1

Lisansüstü Programlar, Başvuru ve Kabul Yönetmeliği Sayfa: 1 DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLAR, KAYIT VE KABUL YÖNETMELİĞİ DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM, ÖĞRETİM VE ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ KURULUŞ, İŞLEYİŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI TÜZÜĞÜ (Madde

Detaylı

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ. 2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılı Güz Yarıyılı Lisansüstü Başvuru Koşulları ve Kontenjanları. Genel Başvuru Koşulları

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ. 2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılı Güz Yarıyılı Lisansüstü Başvuru Koşulları ve Kontenjanları. Genel Başvuru Koşulları FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ 2016-2017 Eğitim-Öğretim Yılı Güz Yarıyılı Lisansüstü Başvuru Koşulları ve Kontenjanları Genel Başvuru Koşulları Lisansüstü Eğitim Sınavı ALES-GRE-GMAT İngilizce Sınavları

Detaylı

AMASYA ÜNĠVERSĠTESĠ AVRUPA KREDĠ TRANSFER SĠSTEMĠ (ECTS/AKTS) UYGULAMA YÖNERGESĠ. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak-Tanımlar

AMASYA ÜNĠVERSĠTESĠ AVRUPA KREDĠ TRANSFER SĠSTEMĠ (ECTS/AKTS) UYGULAMA YÖNERGESĠ. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak-Tanımlar AMASYA ÜNĠVERSĠTESĠ AVRUPA KREDĠ TRANSFER SĠSTEMĠ (ECTS/AKTS) UYGULAMA YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç-Kapsam-Dayanak-Tanımlar AMAÇ Madde 1-(1) Bu Yönergenin amacı; Avrupa Birliğine üye ve aday ülkeler arasında

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM-ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM-ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 22.11.2012 Resmi Gazete Sayısı: 28475 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM-ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ NDEN

NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ NDEN NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ NDEN -2015 Eğitim-Öğretim yılında Üniversitemize yatay geçişler Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal,

Detaylı

MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ A- GÖREVLER

MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ A- GÖREVLER TANIM Şirketleri müşterilere ve müşterileri şirketlere tanıtan, müşterilerle olumlu ilişkiler geliştirilmesini ve sürdürülmesini sağlamak için gerekli çalışmaları yürüten kişidir. A- GÖREVLER - Halkla

Detaylı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ*

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ* ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ YATAY GEÇİŞ YÖNERGESİ* BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı, önlisans ve lisans düzeyindeki öğrencilerin Adnan Menderes Üniversitesindeki

Detaylı

Uluslararası Durum. rkiye nin Dikkate Alması Gereken. Prof.Dr.Giray. .Giray Berberoğlu Orta Doğu u Teknik Üniversitesi

Uluslararası Durum. rkiye nin Dikkate Alması Gereken. Prof.Dr.Giray. .Giray Berberoğlu Orta Doğu u Teknik Üniversitesi Uluslararası Durum Belirleme Çalışmaları Kapsamında TürkiyeT rkiye nin Dikkate Alması Gereken Sonuçlar Prof.Dr.Giray.Giray Berberoğlu Orta Doğu u Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye nin Katıld

Detaylı

hak kazandığı takdirde, Fen Bilimleri Enstitüsüne teslim eder.

hak kazandığı takdirde, Fen Bilimleri Enstitüsüne teslim eder. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İLAN METNİ Üniversitemiz 2015 2016 Eğitim Öğretim Yılı Güz Yarıyılında Anadolu Üniversitesi ile Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

Detaylı

c) Genel Müdürlük: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğünü,

c) Genel Müdürlük: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğünü, 22 Nisan 2010 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 27560 Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: EL SANATLARI EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜKLERİ VE EL SANATLARI ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

Detaylı

BURHANETTİN YILDIZ TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ

BURHANETTİN YILDIZ TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ Burhanettin Yıldız Teknik Ve Endüstri Meslek Lisesinde üç değişik lise türü vardır ve hepsinin giriş koşulları farklıdır. Anadolu Teknik Lise: OGES puanı ile öğrenci alınır. Anadolu Teknik Lisede Bilişim

Detaylı