Haritanın Bilgisayara Aktarımı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Haritanın Bilgisayara Aktarımı"

Yildiz Öçal
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 VERĠ GĠRĠġĠ

2 Haritanın Bilgisayara Aktarımı 1. Analog-Sayısal Haritalar 2. Harita Verisinin Bulunması 3. SayısallaĢtırma ve Tarama 4. Ġmaj Verisi 5. Veri GiriĢi 6. Düzeltme ve Doğrulama

3 CBS haritaları analog değil sayısal haritalardır Haritaların iletiģim görevi vardır Haritanın konumsal veriyi depolama görevi vardır Gerçek ve Sanal haritalar

4 CBS VERĠ DEĞĠġĠMĠ Geleneksel olarak bir CBS proje bütçesinin büyük bir kısmını oluģturur Bir seferlik bir giderdir Yeniden kullanıma bağlıdır Düzeltme ve güncelleme gerektirir

5 Mevcut Haritaların Temini Harita kütüphaneleri Referans kitaplar Devlet veya mahalli kurumlar(harita Genel Komutanlığı, Belediyeler, Ġller Bankası, DSĠ, Afet ĠĢleri Genel Müd.,...) Veri üreten özel kuruluģlar

6 Mevcut Haritaların Temini Mevcut haritalar harita kütüphanelerinden, CD-ROM veya disklerden yapılacak araģtırmalardan bulunabilir. Birçok veri sunucusu World Wide Web aracılığı ile veri sunuģu yapmaktadır Özel sektör ürünleri ile birlikte paket halinde veri sunuģunu yapmaktadır.

Birçok veri sunucusu World Wide Web aracılığı ile veri sunuģu

7 Özel Sektör

8 Devlet kurumları: USGS EROS data center NOAA Census Bureau NIMA EPA Daha bir çok...

12 CBS verisi: Satın Alınabilir Sayısal ortamda baģka kaynaklardan elde edilebilir Analog haritalardan GEOCODING ile elde edilir

13 GEOCODING: Geocoding mekansal bilginin sayısal ortama aktarımıdır Geocoding haritanın elde edilmesini ve kimi zaman öznitelik verinin de elde edilmesini kapsar Adres eģlemeyi (address matching) kapsar

edilmesini ve kimi zaman öznitelik verinin de

14 GEOCODING VERĠYĠ MÜHÜRLER Geocoding metodu mekansal bilginin yapısını ve karģılaģılan hataları etkiler Örnek: tarama (hücresel), sayısallaģtırma (vektör)

15 Haritalar için Geocoding Metodları SayısallaĢtırma Tarama Arazi veri toplama

16 SayısallaĢtırma Harita verisini el ile çizgilerin üzerinden giderek toplar. Cursor ve elektronik olarak hasas tablet kullanılır Sonuç (x, y) değerleri bilinen noktalar kümesidir.

17 SayısallaĢtırma tableti

18 SayısallaĢtırılacak noktaların seçimi

19 Bazı sık rastlanan sayısallaģtırma hataları Slivers (kıymık) Duplicate lines (çift çizgiler) Duplicate nodes (çift düğümler) Unended lines (bitmemiģ çizgiler) Gaps (boģluklar) Zingers (kaymalar)

20 Bazı sık rastlanan sayısallaģtırma hataları

21 Hataların sebepleri: Veri kaynağı Kodlama sırasında Veri dönüşümü ve taşınımı sırasında Düzeltmek için: Topology kurulmalı Editing devam edilmeli Öznitelik değerleri eklenmeli Kenarlaştırma (edge matching) yapılmalı Gerekirse rubber sheeting

22 Tarama Harita cam tabağa konur ve ıģık demeti üzerinden geçirilir. Yansıtılan ıģık Ģiddeti Sonuç hücrelerden oluģan veridir Görüntü boyutu ve çözünürlük önemlidir Bazı özellikler görünmeyebilir

23 Tarama Flat bed Drum DPI File size

24 Tarama Örneği 15 x 15 cm (3.6 x 3.6 km) Hücre boyutu 0.25 mm Yeryüzü karşılığı 6 m 600 x 600 pixels one byte per color (0-255) 1.08 MB

25 Araziden veri toplanması

26 KKS(Küresel Konumlama Sistemi) GPS (Global Positioning System) Küresel konumlama sistemleri yerküredeki konum bilgisini elde eder. 3 ayrı bölümden oluģmuģtur: Uydu Teknolojisi (Dünya çevresinde belirli bir yörüngede dönen toplam 28 adet NAVSTAR uydusu (USA), AB 24 uydulu GALILEO sistemini devreye sokacaktır.) Kontrol birimi (Yeryüzünde birbiri ile ilintili çalıģan 5 adet yer kontrol istasyonundan oluģur ve bu istasyonların temel görevi uyduların kalibrasyonudur) KKS (GPS) alıcıları (herhangi bir noktanın koordinatı bu alıcılarla bulunur)

27 KKS(Küresel Konumlama Sistemi) GPS (Global Positioning System) NAVSTAR Uydusu (Kaynak: htm/printable sayfasından alınan ABD Ordusu fotografi) KKS uydu sistemi (Kaynak: /printable sayfasından alına ABD Savunma Bakanlığı fotografı)

28 KKS(Küresel Konumlama Sistemi) GPS (Global Positioning System) KKS ile konum, Uydudan gönderilen radyo sinyalinin alıcıya ulaģana kadar gecen geçen süre Sinyalin çıktığı andaki uydunun uzaydaki konumu Sinyalin atmosferden geçerken kırılması ve gecikmesi parametreleri gözönüne alınarak bulunur.

29 KKS(Küresel Konumlama Sistemi) Bir grup uydu ve KKS alıcıları özel olarak tasarlanmış kontrol sistemleri Dünyanın herhangi bir yerinde günde 24 saat konum belirler. American GPS ve RUS GLONASS systemleri mevcuttur. GPS uyduları iki ana frekansta aktarım : L1 = Mhz L2 = Mhz iki tip kod ile (CA ve P kodları) Tekli frekans alıcısı (L1 taşıyıcısı ve CA kodu) Çift frekans alıcısı (L1 ve L2 taşıyıcısı ve CA kodu)

30 KKS ölçüm tipleri (Aranılan hassasiyete, var olan alıcılara, ekonomisine, zamana bağlı olarak) Statik Konumlama (base and roving stations are occupied hrs) Anında Statik Konumlama (Rapid Static Positioning ) (dual-frequency receivers at stationary locations for 3-20 min) Kinematik Konumlama (dual-frequency receivers at stationary and at roving stations for a couple of seconds)

31 Mevcut Sayısal Veri: Fotogrametri Hava fotoğrafları uzaktan algılamanın ilk metodu sayılırlar. Dünyadan uzak bir mesafeden yüzeyin görüntülerinin elde edilmesidir. Projedeki adımlar: Hava fotoğrafının elde edilmesi Harita ölçeğine ve diğer özelliklere bağlı olarak fotoğrafın ölçeği seçilir. Uçuş planı hazırlanır Yatay ve düşey arazi kontrol noktaları Üçgenleme tekniği uygulanır Haritalama sonuçlanır

32 UZAKTAN ALGILAMA: Maddeler hakkında belli bir uzaklıktan bilgi elde edilmesi bilimidir. UA ve Radyasyon Prensipleri: Objelerin elektromagnetik enerjiyi yansıtmaları ile ilgilidir. i-emilir ii-obje tarafından geçirilir iii-objeden yansır Spektrumun farklı bölgelerindeki enerjinin yansıtılma derecesi Spectral Response Patterns (signals) olarak bilinir.

33 UZAKTAN ALGILAMA: A: Enerji kaynağı B: IĢınım ve atmosfer C: hedef ile etkileģim D: Algılayıcı ile enerjiyi kaydetme E: Nakil, kabul ve iģleme (E) F: Yorumlama ve analiz G: Uygulama Uzaktan algilamanın bileşenleri (Kaynak: _1_e.html)

34 Spektrumun bölgeleri

35 UZAKTAN ALGILAMA: Pasif RS sistemleri (Kaynak: earn/tutorials/fundam/chapter1/c hapter1_6_e.html) Aktif RS sistemleri (Kaynak: earn/tutorials/fundam/chapter1/ch apter1_6_e.html)

UZAKTAN ALGILAMA: Görüntüler elektronik ortamda saklanırken eģit büyüklükteki karelere bölünür ve her karede görüntünün o bölgesindeki parlaklığı gösteren bir parlaklık değeri

36 UZAKTAN ALGILAMA: Görüntüler elektronik ortamda saklanırken eģit büyüklükteki karelere bölünür ve her karede görüntünün o bölgesindeki parlaklığı gösteren bir parlaklık değeri içerir. Karelere hücre ya da piksel de denir. UA da elektronik ortamda görüntü saklama (Kaynak: m/chapter1/chapter1_7_e.html)

37 Uydunun Adı Mekansal Çözünürlük Uygulama Alanı GOES 1 4 km Meteoroloji NOAA km Meteoroloji GMS 5 km Meteoroloji OLS 2.7 km Meteoroloji METEOSAT 5 km Meteoroloji CZCS 825 m Deniz bilimleri MOS 50 m 2.7 km Deniz bilimleri SeaWIFS 1.1 km Deniz bilimleri LANDSAT m Yer gözlemleri SPOT m Yer gözlemleri IRS-1B 4 m Yer gözlemleri IRS-1C 1-3 m Yer gözlemleri ERS 1 4 m Yer gözlemleri IKONOS 1-4 m Yer gözlemleri EROS 1.5 m Yer gözlemleri SPIN 2 m Yer gözlemleri BILSAT-Çoban 120 m Yer gözlemleri

38 Sayısal Görüntü İşlenmesi Görüntü düzeltme: Geometrik Düzeltme Radyometrik düzeltme Görüntü Zenginleştirme Kontrast uzatma Kompozit oluşturma Sayısal filtreleme Görüntü Sınıflandırma Kontrollü sınıflandırma Kontrolsüz sınıflandırma Görüntü transformasyonu Bitki indeksleri Esas bileşenler analizi

39 Deprem öncesi ve sonrası Landsat TM (17.August.1999)

40 CARTERRA-1m CARTERRA 5m,RGB

41 Ikonos

43 Landsat

44 Aster

45 Örnekler GÖLİ- SPOT Arazi sınıflaması (Erdoğan 2002)

46 Örnekler Arazi Kullanımı haritası 1987 (Erdoğan 2002) GÖLİ- SPOT Arazi sınıflaması Arazi Kullanımı haritası 1999 (Erdoğan 2002)

47 Örnekler Gölbaşı taşocaklarının Ikonos uydu görüntüsü (Koçal, 2004) Ikonos uydu görümtüsünden elde edilen Süreksizlikler (Koçal, 2004)

48 Veri Akışı:

49 Öznitelik Verisi Düz dosyalar olarak düģünülebilir. Sıra ve kolonlardan oluģan tablolardır Öznitelik değerleri records olarak Entries değer olarak adlandırılırlar

50 Veri Tabanı ĠĢletim Sistemleri Öznitelik değerleri hakkında veri anlatım modulü kıstasları belirler VeriĢ giriģ modulü verilerin girilmesini ve düzeltilmesini sağlar Depolama ve yeniden çağırma için veri iģletim sistemi Kanuni veri tanımları veri sözlüğü olarak listelenebilir Veri iģletim uzmanı bu sözlük ile veriyi kontrol eder ve verinin doğruluğunu sağlar.

51 Veritabanı elemanları Değerin tipi Aralığı Eksik veri Tekrarlanan veri Anahtar Attribute_labels = ID #, Feature, Name, Surface, Lanes, Traffic, per hour 1, Road, US 11, tarmac, 3, 113 2, Road, I 81, concrete, 4, 432 3, Road, Lisk Bridge Road, tarmac, 2, 12, 4

52 Hatanın Payı Topoloji ile harita verisinin doğruluğu sağlanır Harita ve öznitelik verilerindeki hata, veri üreticisinin sorumluluğundadır, fakat CBS kullanıcısı hataları anlamalıdır. CBS uygulamalarında verideki doğruluk ve duyarlılık diğer uygulamaları etkiler.

Benzer belgeler

25 Ekim 2016 Salı - Sistemlere Giriş ve Tanıtım

25 Ekim 2016 Salı - Sistemlere Giriş ve Tanıtım 10.45-12.45 Açılış Töreni Uzaktan Algılama Sistemlerinden Konumsal Bilgiye Genel Giriş 12.45-13.30 Öğle Yemeği 13.30-14.30 14.30-14.45 Ara 14.45-15.45 15.45-16.00 Ara 16.00-17.00 17.00-17.15 Ara 17.15-18.15