SİLAHLARIN TANIMI Silahların çeşitli amaçlara ve mesleklere göre bir çok tanımı yapıldığı gibi, bazı yasalarda kastedilen anlam ve kapsam da değişik

Transkript

1 SİLAHLARIN TANIMI Silahların çeşitli amaçlara ve mesleklere göre bir çok tanımı yapıldığı gibi, bazı yasalarda kastedilen anlam ve kapsam da değişik olabilmektedir. İnsanların büyük bir çoğunluğunda silah denilince; sadece eşli silahın anlaşıldığı yolunda yaygın ve yanlış bir değerlendirmenin varlığı söz konusudur. Halbuki ateşli silahların yanında, daha bir çok alet, araç ve gerecin de silah kapsamına girdiğini bilmeliyiz. Ateşli, ateşsiz, kimyasal, biyolojik ve nükleer silahların tümü, genel anlamda silah kelimesinin kapsamını oluşturmaktadır. Silah; uzaktan yada yakında canlıları öldürebilen, yaralayan, etkisiz bırakan, canlı organizmaları hasta eden, cansızları parçalayan, yok eden araç ve aletlerin tümüne denir. Başka bir tanıma göre silah; saldırıya da savunma amacıyla kullanılan düzenek, aygıt ve araçların genel adıdır. Yasalara Göre Silahın Tarifi Silahla ilgili yasa ve maddelerinin konulmasındaki gerekçelere göre, silahın kapsamı ve çeşitleri değişiklik göstermektedir. TCK 189 ncu maddesine göre Ceza tayininde kanunun şiddet sebebi sayarak bildirdiği silah tabirinden amaç; ateşli silahlar, patlayıcı maddeler, saldırı ve savunmada kullanılan her türlü kesici, delici veya bereleyici aletler, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer her türlü zehirler ve boğucu, kör edici gazlar dır. (Bu madde önce 5435 sayılı kanunun birinci maddesi,ile değiştirilmiş. da ha sonra tarih ve 3506/10 sayılı kanuna 0. maddeleriyle 5435 sayılı kanunun bütünüyle yürürlükten kaldırıldığın dan maddenin yürürlükten kaldırıldığı ortadadır A Yargıtay da devam eden fikir ayrılıkları sebebiyle madde alınmıştır.) TCK 265 nci maddesine göre Yasak (memnu) silah: ordu tarafından kullanılmış, kullanılmakta olan veya düşmandan itinam olunan, bütün askeri şahıslar, zabıta kuvvetlerine tahsis edilen, eski veya yeni sistem, her cins veya modelde. makinesiz veya ağır veya hafif makineli harp tüfekleri veya diğer nevi harp tüfekleri. kasatura. süngü, kılıç ve mızraklar. çapı, cinsi ve modeli her ne olursa olsun, fişek yatağı dahil olduğu halde namlusu, 15 cm.den uzun olan tabancalar, sapı sayılmamak üzere, uzunluğu 25cm geçen tek veya çift yüzlü ve sivri uçlu her turlu kesici aletlerdir Bu madde memnu (yasak) silahtan bahsetmektedir. Bir meslek veya sanatın icrasına mahsus veya ev araçlarından olup da bu maksat ile bulundurulan, taşınan veya kullanılan bıçak ve diğer aletler memnu silahtan sayılmaz. Örneğin bakkalın satmış olduğu peyniri kesmek için kullanmış olduğu ince tel, yada dönercinin kullanmış olduğu döner bıçağı yasak silahtan sayılmaz Sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkındaki Kanun ve Yorumlanması Bu yasada belirtilen silah kapsam ve amacı diğerlerine göre daha değişiktir sayılı kanunun 4 ncu maddesinde yazılı olan, kama, hançer, saldırma, şişli baston, sustalı çakı, pala, kılıç, süngü, kasatura, sivri uçlu ve oluklu bıçaklar, topuz, topuzlu kamçı, boğma teli, muşta ile salt saldırı ve savunmada kullanılmak üzere benzeri aletler silah olarak kabul edilmiştir. Silahın suçta kullanılma şartı aranmamış, ancak yukarıda belirtilen silahların; imali. satılması, satın alınması, memlekete sokulması, nakledilmesi, taşınması ve bulundurulma sı yasaklanmış ve aksine hareketler suç sayılmıştır. Bir ateşli veya ateşsiz silahın 6136 sayılı yasa kapsamına girebilmesi için kanun metninde sayılan özelliklere haiz olmaları ve kanunda yapılan tanımlara uymaları gerekir. Bu özellikler nelerdir? Ateşli Silahlar ve Fişekler Ateşli silahlar tanımından kasıt; fişek çekirdeği adı verilen özel bir şekle ve yapıya sahip olan maddeleri kovan içerisinde bulunan barutun yanması sonucunda ortaya çıkan barut gazının basıncıyla ileriye doğru namlu içerisinden geçerek fırlatan, canlı organizmaları yaralayan veya öldüren, cansız yapıları parçalayan silahlardır. Ateşli silahlarda kullanılan fişeklerden kasıt; kovan, barut, kapsül ve çekirdekten oluşan ateşli silahlarda kullanılan cephaneye denir.

2 Bir ateşli silahın 6136 sayılı kanunun kapsamı içerisine gire bilmesi için söz konusu olan ateşli silahın kendi çapına ve tipine uygun olan fişeği ateşleyebilmesi gerekir. Fişeklerin 6136 sayılı kapsamına girebilmesi için bunların ateşlemeye uygun olmaları gerekir. Bu açıklamaya örnek olarak; 9 mm çapında BROWNİNG marka yarı otomatik bir tabancanın ateşlemesini temin eden ateşleme iğnesinin bulunmaması, bu silahın 6136 sayılı yasanın kapsamı içerisine girmesine engel olur. Ancak söz konusu silah hakkında yazılacak olan raporda: tabancaya uygun ateşleme iğnesinin takılması suretiyle 6136 sayılı kanunun kapsamına girebileceği belirtilir. Bu nitelikte olup da 6136 sayılı kanun kapsamına girmeyen ateşli silahlar bir suçta ezici, kesici, delici nitelikte kullanılırsa T.C.K. nun 189. maddesine göre işlem görürler. ATEŞLİ SİLAHLAR Ateşli Silah; mermiye, ateşlenen barut gazı ile itici güç vererek hedefe ulaştırmaya, yarayan alet olarak tanımlanabilir. Bir başka tanıma göre; mekanik bir kuvvetle içerisinde bulunan sert cisimleri belirli mesafelere kadar ulaştıran ve orada da bu sert cismin etkisiyle tahribat yapan aletler diye tanımlanmaktadır.yukarıdaki farklı tanımlar ele alındığında Ateşli Silah; özel şekil ve niteliği bulunan fişek çekirdeğini (mermiyi) barut gazı basıncı ile uzak mesafelere atabilen aletler olarak tanımlanabilir. Ağır Ateşli Silahlar Birden fazla kişi tarafından veya çeşitli vasıtalar yardımıyla kullanılan ağır ve tahrip gücü yüksek olan uzun menzilli silahlardır. Örneğin, uçaksavar, havan, top,tank, roket ve buna benzer silahlardır. Hafif Ateşli Silahlar Bir kişi tarafından kullanılabilen, tahrip gücü daha az olan ateşli silahlardır. Örneğin, tabanca, tüfek, makineli tüfek ve buna benzer silahlardır. Hafif Ateşli Silahlar; uzun namlulu ve kısa namlulu ateşli silahlar olmak üzere iki alt gruba ayrılmaktadır. Uzun Namlulu Ateşli Silahlar Bu gruba giren tüfekler. Kullanıldıkları alanlara ve amaçlara göre piyade tüfeği sualtı tüfeği, av tüfeği, keskin nişancı tüfeği gibi adlar alırlar. Genellikle omuza dayandırılarak atış yapılır. Mekanizma, kundak, dipçik ve namlu olmak üzere dört ana parçadan oluşur. Mekanizma, ateşlemeyi ve boş koyanın dışarı atılmasını sağlar. Kundağın muhafaza ettiği namlu, mermi çekirdeğine yön vermeye, dipçik ise tüfeğin tepkisini hafifletmeye yarar. Günümüzde bu silahlar; Savaş (Harp) Tüfekleri ve Av Tüfekleri olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Savaş (Harp) Tüfekleri Bunlar yivli ve setli olup, uzun menzil ve delici güce sahip tirler Önceleri ağızdan dolmalı ve tek atışlı olarak imal edilmişlerdir. Günümüzde ise otomatik ve makineli tüfek olarak değişik çap ve markalarda imal edilmekte ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Günümüzde piyade tüfeği olarak: M 16, Kalashnikov (AK 47), G 3 ve benzeri silahlar ile MG 3, HK 23 ve FN Minimi gibi silahlar hafif makineli tüfeklere örnek verilebilir. Av Tüfekleri Av tüfekleri, çoğunlukla savaş tüfeklerinden farklı olarak birbirine bitişik iki namlu veya nadiren de tek namluludurlar. Önceleri ağızdan dolmalı av tüfekleri kullanılırken daha sonraları kuyruktan dolma av tüfekleri yapılmaya başlandı. Günümüzde ise son derece modern ve fişek kapasiteleri yüksek olan çeşitli tiplerde av tüfekleri üretilmektedir. Genellikle av tüfeklerinin çapları. İngiliz kalibresine göre hesaplanmaktadır. 12, 16 ve 20 numaralı av tüfeği gibi tabirlere sık sık rastlamakta Tüfeğin çapı küçüldükçe, kalibresi büyümektedir.

3 Av tüfekleri özelliklerine göre çeşitli ayrımlara tabi tutulmuşlardır. Yivli av tüfekleri ve yivsiz (kanal namlulu) av tüfekleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Her ikisinin de otomatik tipleri bulunmaktadır. Önceleri tek namlulu, günümüzde ise çifte (iki namlu yan yana) olarak üretilen av tüfeklerinin yanında, süper poze denilen iki namlu üst üste olan modelleri de üretilmektedir. İlk dönemlerde ağırlığı fazla olan av tüfekleri son tasarımları ile birlikte 2500 gr kadar düşürülmüştür. Kısa Namlulu Ateşli Silahlar Bu silah grubunu genelde tabancalar oluştur maktadır. Eski tabancaların çoğu özellikle Arap, Yunan ve Türk tabancalarının, kebzelerindeki işlemeler ve namlularındaki oymalarla gerçek bir sanat eseri görünümü verirler. Zamanla tabancaların biçimindeki zariflik, ikinci plana düşmüş ve balistik özellikler önem kazanmıştır. 20 nci yüzyılın baslarında gaz basıncı ile mekanizmanın geri tepmesi ile çalışan. şarjörlü ve otomatik tabancalar üretilmiştir. Günümüzde tabancaların çok değişik tip ve çaplarda olduğunu görmekteyiz. Teknolojinin süratle gelişmesiyle yeni model tabancaların silah piyasasında yarıştığı görülmektedir. Tabancalar, kendi aralarında çalışma şekillerine göre alt gruplara ayrılmaktadırlar. Tek Atışlı Tabancalar Bunlar, yapılan her atıştan sonra tekrar elle ya ağızdan doldurulur yada tek fişek atacak şekilde imal edilmiş eski model tabancalardır. Bu grupta uzun namlulu tabancaların yanında namlusunda yiv bulunsun yada bulunmasın, kişinin üzerinde fazla görünmeden taşımaya uygun, namlu boyu kısa, el tabancaları da imal edilmiştir. Toplu Tabancalar Bu silah grubunda topların yana açılması, toptan dolma ve namluların üstten kırılması gibi türleri olan toplu tabancalardır. Silindirlerde 5, 6, 7 veya daha fazla sayıda fişek alabilecek top yuvaları bulunabilmektedir. Toplu tabancalar otomatik tabancalara göre daha hassastırlar. İstikrarlı atış yaparlar. Fakat bu tabancalarda emniyet tertibatı bulunmamaktadır. Alınabilecek tek tedbir, ilk top yuvasının boş bırakılarak hiç değilse istem dışı tetik çekildiğinde ateşlemenin engellenmesidir. Günümüzde genellikle 5 ve 6 fişek kapasiteli olanlar ve silindiri yana açılanlar daha yaygındır. Fakat sportif amaçlı 22 kalibre 10 atımlı silindire sahip, toplu tabanca modelleri bulunmaktadır. Otomatik Tabancalar (Şarjörlü) Bu tabancalar, ilk dolduruş atıcı tarafından yapıldıktan sonra, tetik çekimini müteakip ateş eden ani geri tepmeli olarak çalışan, kendi kendine fişek yatağına fişek süren ve boş kovanı dışarı atarak bunu otomatik olarak yapan tabancalardır. Kısaca ilk dolduruş. atıcı tarafından yapılır bundan sonraki dolduruşlar otomatik olarak kendiliğinden gerçekleşir. Otomatik kelimesi, kendi fişeğini doldurması ve bos kovanı dışarı atmasından kaynaklanmaktadır. Bu tip tabancaların fişekleri şarjörde bulunduğu için Şarjörlü tabanca olarak ta bilinirler. Ateşleme sistemlerinin yapısına göre; Yarı Otomatik ve Tam Otomatik olarak iki gruba ayrılırlar. Yarı Otomatik Tabancalar İlk dolduruş atıcı tarafından yapıldıktan sonra tetiği her çekişte bir atış yapan ve ikinci atışa hazır hale gelen tabancalardır Her atış için tetiğin ayrı ayrı çekilmesi gerekmektedir. Tam Otomatik Tabancalar İlk dolduruş atıcı tarafından yapıldıktan sonra, tetik bir defa çekip bırakılmadığı zaman şarjördeki fişekler bit inceye kadar ateş edebilen tabancalardır Tetik bir kez çek ilmeli ve bırakılmamalıdır. Aynı zamanda atıcının tetiği çekip bırakmak kaydıyla tek tek atış yapmasına olanak tanırlar. Günümüzde otomatik tabancaların 13, 14, 15, 16, 17 ve 18 fişek kapasiteli olanları imal edilmiş, hatta ek şarjör yapmak suretiyle de şarjör kapa siteleri 24, 28 ve 30 adede kadar çıkarılabilmektedir.

4 Marinalı Tabancalar Hem yarı otomatik hem de tam otomatik olarak atış yapabilen ve şarjör kapasiteleri diğer tabancalara göre daha fazla olan tabancalardır. Genellikle şarjör kapa siteleri 15 adetten 71 adede kadar değişebilmektedir. Makineli tabancaların boyları el tabancalarına göre daha uzundur. MP 5 ve Uzi gibi makineli tabancalar bunlardan bazılarıdır. Havalı Tabancalar Spor ve eğitim maksatlı üretilir ve kullanılırlar. Ateşli tabanca ile çalışmanın yer ve zaman açısından mümkün olmadığı durumlarda bu tabancalar kullanılır. Karbondioksit gaz basıncı ile diabolü hedefe fırlatan modelleri bulunduğu gibi mekanik pompalı ve elektronik modelleri de mevcuttur. Havalı tabancalarla 177 kalibrelik diaboller kullanılır. İşaret Tabancaları Değişik kullanım alanlarında, işaret fişeği ile haberleşmede. havai fişek atmada ve aydınlatmada kullanılmaktadırlar. Değişik büyüklüklerde, tip ve modelleri mevcuttur. Gaz Tabancaları Şekil, boyut, ağırlık ve çalışma prensibi itibari ile gerçek modellerinden hiç bir farkı yoktur. Sadece namluları değişiktir. Ayrıca namluda yiv ve set yoktur. Yalnızca gaz ve ses fişekleri ile kullanılabilirler. Karşıdaki şahsı caydırmak ve gazla etkisiz hale getirmek için kullanılırlar. ATEŞSİZ SİLAHLAR Kesici Silahlar Kama, hançer, saldırma, sustalı çakı, pala, kılıç ve kasatura gibi aletlerdir. Saldırma; ucu eğri olan bir tür bıçağa verilen isimdir. Kama; iki tarafı keskin, ucu sivri ve enli bıçağa verilen isimdir. Sustalı çakı; sustası basıldığı zaman yayın itme gücü ile ortaya çıkan bıçağa verilen isimdir. Delici Silahlar Şişli baston, şiş, sivri uçlu ve oluklu bıçaklar, tornavida gibi aletlerdir. Şişli baston; ucuna şiş geçirilmiş bir tür sopadır Ezici Silahlar Boğma teli ve zinciri, muşta (Amerikan yumruğu), matrak, topuz, çekiç,keser, balyoz, usturpa gibi ezici silahlardır. Muşta; madeni ve ağaçtan yapılmış oval bir halkadan ibaret olup, bu kısmından elin dört parmağı geçirilmek suretiyle kullanılan saldırı aracıdır. Matrak; sopadan bileğe geçirilmek üzere ip veya sırımdan yapılmış halkası bulunan bir nevi tahta jop tur. Usturpa; ucuna kurşun parçaları bağlanarak yapılmış bir tür kırbaçtır. KİMYASAL SİLAHLAR Kimyevi özellikleri dolayısıyla öldürücü, yaralayıcı veya tahriş edici tesir gösteren ya da geçici olarak felç, körlük, sağırlık yapan, göz yaşartan, şuur kaybına sebep olan, sis, iz ve yangın husule getiren katı, sıvı veya gaz halindeki kimyevi maddeler kullanılarak yapılan silahlar olarak sınıflandırılmaktadır. Kimyasal silahlar fizyolojik etkilerine göre; boğucu, kan zehirleyici, sinir yıpratıcı ve bozucu, yakıcı, kusturucu ve insanların gözlerinden yaş getiren (göz yaşartıcı) maddeler olarak sınıflandırılır.

5 Poliste kullanılan kimyasal silahlar, daha çok göz yaşartıcı kimyasal maddelerden yapılan silahlardır. Canlıları öldürmeyen, kalıcı izler ve arızalar bırakmayan silahlardır. Kimyasal silahlara geniş şekilde ileriki bölümlerde yer verilmiştir. BİYOLOJİK SİLAHLAR Daha çok askeri amaçla kullanılan ve mikropların, virüslerin yardımıyla düşman bölgesinde hastalıklar çıkartılmasına yarayan silahlardır. İnsanlara, hayvanlara ve bitkilere karşı kullanılmak üzere üç ayrı gruba kullanılır. Biyolojik silahları kullan makta amaç; düşmanın savaşma yeteneğini, dolaylı olarak veya doğrudan doğruya azaltmaktır. Bu amaca insanın insanlara saldırması suretiyle ulaşılabilir. Aynı zamanda, ekinlere, evcilleştirilmiş hayvanlara veya ikmal maddelerine saldırıp, destek olanaklarını sınırlamak suretiyle dolaylı olarak da ulaşılabilir. Bir çok tarihi dokümanlarda mikropların, insanların doğuşundan daha öncede mevcut olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle; mikropların ve dolayısıyla insanların hastalıklar tarafından tehdidi yeni değildir. İnsanlara karşı kullanılan; doğrudan insan toplulukları arasında salgın hastalık veya ölümlere sebep olmak üzere kullanılan biyolojik silahlardır. Hayvanlara karşı kullanılan; doğrudan doğruya insan ihtiyaçlarını karşılayan hayvanlar arasında salgın hastalıklar yaymak, öldürmek ve böylece insanların gücünü azaltmak için kullanılır. Bitkilere karşı kullanılan; bitkileri yok eden veya gelişmelerine engel olan biyolojik silahlardır. Bitki veriminin azalması veya tamamen yok olması da insanların savaş gücünü kırar. Az miktardaki biyolojik silahlar, büyük insan topluluklarında hastalık meydana getirebilirler. Küçük bir tüp içerisinde milyonlarca mikro-organizma veya toksin madde taşınabilir. Çağımızın gelişen ulaştırma araçlarının artan hızları sebebiyle hastalığın başlaması ve bulaşması çok daha kolay olur. Çeşitli hastalıkların tanımlanmaları çok güç olduğundan korunma tedbirleri almadan yayılabilmektedirler. Biyolojik silahlar her ne kadar tesis, bina ve malzeme üzerinde zarar meydana getirmezlerse de bunlar vasıtasıyla canlılara bulaşabilmektedirler. Bilhassa rüzgarla çok kolay yayılabilmektedirler. Deri, göz, solunum ve sindirim sistemleri ile insan, hayvan ve bitkilere nüfuz ederek hastalık yaparlar. Tarih boyunca insanlar birbirleri ile yaptıkları mücadele ve savaşlarda, savaşı kazanmak için her türlü vasıtaya başvurduğu ve her türlü silahı denediği görülür. I.Dünya Savaşında kimyasal maddelerin, II.Dünya Savaşında da nükleer silahların kullanılması buna güzel bir örnektir. Bu yeni tip silahlar özellikle NBC silahları arasında en az tanınan Biyolojik Silahlardır. Biyolojik silahlar bugüne kadar önemli savaş silahı olarak kullanılmamış olmakla birlikte, bütün dünya ülkelerince Biyolojik Silahlar geleceğin silahı olarak kabul edilmekte ve gerekli önem verilmektedir. Çeşitli ülkelerin biyolojik savaş laboratuarlarında çok büyük bir gizlilik içerisinde yeni biyolojik silahlar tasarlanmakta ve geliştirilmeye çalışılmaktadır. NÜKLEER SİLAHLAR Nükleer silah deyimi bize, atom çekirdeğini hatırlatmaktadır. Çünkü bir atomun parçalanması ya da iki atomun birleşmesi halinde açığa çıkan enerjiden istifade edil erek nükleer silahlar yapılmış ve geliştirilmiştir. Atom Silahları (Nükleer Silahlar) Fisyon olayından istifade edilerek yapılmıştır. Bu olay, bazı ağır metal (uranyum, plütonyum gibi) atomların nötron bombardımanı sayesinde eşit olmayan iki parçaya ayrılmasıdır. Bu esasa göre yapılan silahlar için enerji birimi kiloton, 1 ton TNT nin yıkma gücüne muadil bir basıncın ifadesidir. Hidrojen Silahları (Termonükleer Silahlar)

6 Fisyon olayından faydalanılarak yapılmıştır. Bazı ağır hidrojen (döteryum, trityum gibi) atomların çok şiddetli ısı karşısında birleşmeleridir. Bu esasa göre yapılan silahlar için kudret birimi Megaton dur. Bir megaton 1 milyon ton TNT nin yıkma gücüne denk bir basınçtır. Gerek atom, gerekse hidrojen silahları infilak ettirildikten sonra yaptıkları etkilerin özelliklerinde hiç bir fark göstermediklerinden hepsine birden Nükleer Silah deyimi kullanılmaktadır. Nükleer silahlar, bir çok şekilde infilak ettirilmelerine rağmen genelde; havada ve satıhla yakın veya satıhta infilak ettirilebilirler. Örneğin 1945 yılında Hiroşima ve Nagazaki ye yapılan nükleer taarruzda havada infilak ettirilmiştir. Bu suretle silahın ani ısı ve ışık etkisi görülür TABANCALARIN BAŞLICA PARÇALARI Tabancaların başlıca parçalarını aşağıda belirtildiği gibi ayrıntılı bir şekilde sınıflandırabiliriz. Tabancanın yarı ve tam otomatik, kilit mekanizmalı veya toplu olma durumlarına göre tabanca parçaları değişiklik göstermektedir. Tabancalar genel olarak üç ana parça olan; 1- Çerçeve (Gövde) 2- Sürgü (Kapak) 3- Şarjör den oluşmaktadırlar. 1. ÇERÇEVE (GÖVDE) Gövde, tabancanın hareketli ve sabit bütün parçalarını üzerinde taşıyan bölümdür. Silahın önemli parçalarından bir tanesi olup, şarjör ve şarjör yuvası, tetik, tetik korkuluğu, tetik ile horoz arasındaki intikal parçaları, horoz, çıkarıcı, emniyet mandalları, kabza kapağı, bu ve diğer parçaları ile bunlara ait yay ve pimleri üzerinde toplayan, kabza tarafında şarjörün yerleştiği hazneyi de ihtiva eden sürgü kapak grubunun üzerine yerleştirildiği çelikten imal edilmiş silahın ana parçasına çerçeve veya gövde denir. Ayrıca gövde üzerine bazı silahlarda lazer aparatı da ilave edilebilir. Bazı silahlarda namlunun çerçeveye sabitlendiğini görmekteyiz. Örneğin Kırıkkale tabancalarda olduğu gibi. Kabza; tabancayı elle tutmaya yarayan bölümdür. Kabzanın ergonornik olması, elin kabzaya iyi yerleşmesi tabancaya hakimiyet ve isabet sağlama açısından önemlidir. Şarjör tutma kilidi; genellikle kabza kapaklarının ön kısmında tek ya da iki taraflı olarak sabitlenmiş veya şarjör tabanının geri kısmında bulunan bir düğmeden ibarettir. Hedef noktalayıcı olarak kullanılan lazerler, önceleri tabancaya ilave olarak monte edilen kaba bir cihazdı. Bununla beraber kırmızı nokta sadece karanlık ortamda görülebiliyordu. Günümüzde noktalayıcının boyutları küçültülmüş, mesafesi arttırılarak aydınlık ortamda çıplak gözle görülebilmesi sağlanmıştır. En önemlisi de tabancanın orijinal görünümü bozulmadan, tabancanın içine alınmaya başlanmıştır. Bu cihazla nokta atış yapabilmek için tabancanın kırmızı noktaya göre sıfırlanması gerekmektedir. Yandaki şekilde ise hem gece atışında kullanılan mini projektör hemde noktalayıcı takılmış Walther P 99 tabanca görülmektedir. 2. SÜRGÜ GRUBU (KAPAK TAKIMI) Sürgü, tabancalarda namluyu dış etkenlere karşı koruyan, tabancanın gövdesini kapatan parçadır. Üzerinde; tırnak, yerine getiren yay, yerine getiren pay mili, iğne grubu, gez ve arpacık, kovan atama boşluğu, namlu, bazı tabancalarda namlu yüksüğü (Cz-75), emniyet mandalı (Ruger-Kırıkkale) ve bunlara ait yay ve pim gibi bazı ayrıntıların bulunduğu silahın temel parçalarından biridir. Sürgü, fişek yatağındaki patlama sonucunda oluşan basınçtan zarar görmeyecek kadar dirençli metallerden yapılmaktadır. Sürgü, bazı kaynaklarda kapak takımı olarak da adlandırılmaktadır. (4) Yerine getiren yay (İcra yayı); tabancanın yarı ve tam otomatik olarak çalışmasını temin eder. Kapak takımının (sürgünün) atış sırasında oluşan basınçla geriye gelmesinden sonra ileriye gitmesini Sağlar. İcra yayı olarak da bilinir.

7 Yerine getiren yay mili (İcra yayı mili); yerine getiren yayın içinden geçen ve söz konusu yayı görev yapabilmesi için sabitleyen ve sıkıştıran parçadır. İcra yayı mili yada kılavuz çubuğu olarak da bilinir. Namlu yüksüğü; sürgünün ön tarafına vida ile takılıp çıkartılabilen namlu yüksüğü, namluya hareketi halinde yataklık yapar. Namlu yüksüğü, arpacığı tespit eden perçin ile sabit hale getirilmiştir. Özellikle Cz-75 ve Brovning tabancaları buna en iyi örnektir. Sürgünün çerçeveye montesi; sürgünün sağ ve sol yanlarında ve alt tarafta bulunan kanalların, çerçevedeki kanallara takılması ve sürgü tespit parçasının (sürgü tutucusu) yerine takılması ile gerçekleştirilir. Kovan atma boşluğu; boş koyanın yada fişeğin tırnak tarafından geri çekilip, gövde üzerindeki çıkarıcıya çarparak oluşan 45 lik açı ile dışarı atılmasını sağlayan sürgü üzerindeki bölümdür. Bazı silahlarda sürgünün yan tarafında bulunmasına karşılık bazılarında sürgünün üst kısmını da kapsayan kovan atma boşluğuna rastlanır. Mermi çekirdeğinin istikrarlı bir şekilde hedefe gitmesini sağlayan bölümüne namlu denilmektedir. Namlu bir silahın ana elemanıdır. Prensip olarak bir ucu açık bir ucu kapalı olan silindirik bir basınç tüpüdür. Namlu, fişeğin yerleştirilmesi ve ateşlenmesi için gerekli yanma odası hacminde, çekirdeğin dönerek stabilize kazanması için gerekli yiv ve setlere ve de barut gazı enerjisinin çekirdeğe aktarıldığı bir boya sahiptir. Yiv; namlunun iç kısmında mm ile 0.01 mm derinlikte helezon şeklinde açılan girintilere denir. Set; yivlere karşı namlunun iç kısmında bulunan çıkıntılara denir. 3. NAMLU Namlu, mermi çekirdeğine hız, dönüş ve yön vererek hedefe göndermeye yarar. Namlular, yiv-setli ve yiv-setsiz (kanal) olarak ikiye ayrılmaktadır. Bazı av tüfekleri hariç, tüm tabanca, makineli tabanca ve tüfeklerin namluları içerisinde birbirine paralel ve helezon şeklinde sağa veya sola dönerli şekilde uzanan girinti ve çıkıntılar vardır. Sivri uçlu mermiler atan tabancaların namluları yivli ve setli olarak imal edilir. Bilye, saçma ve diabol atan tabancalar ile gaz ve ses tabancalarının namluları yivsiz ve setsizdir. Yiv ve Setler Namlu içerisinde bulunan yiv ve setler fişek çekirdeğinin havada takla atmadan kendi ekseni etrafında burgu gibi dönerek gitmesini, atış menzilinin uzamasını, deliş gücünün artarak, hedefe çekirdeğin uç kısmının vurmasını, sağlar. Belirli sayıda yapılan atışlar sonucunda namlularda aşınmalar gözlenir. Namlunun en fazla aşınan kısmı, yiv-setin birleşme noktasını meydana getiren birleşme konisinin bulunduğu yerdir. Aşınmanın azaltılması için, sevk çemberi basıncının ve yiv-set moment tinin azaltılması, bunu için de yiv-set dizaynının iyi yapılması gerekir. Yiv-setler; keskin köşeli, dikdörtgen ve dairesel formlarda yapılabilir. Deneysel atış sonuçları olmamakla beraber form dikdörtgenden daireye doğru değiştikçe sürtünme direnci artar. Birleşme 6 Dairesel E konisi ve başlangıç noktasındaki yiv ve set eğimi sürtünme kuvvetine etki eden en önemli faktördür. Koni eğimi azaldıkça zorlayıcı kuvvet azalır. Böylece yiv-set yüzeyindeki sıyrılan malzeme azalır. Namlu içindeki setler mermi çekirdeğine dönüş veren bir kılavuz vazifesi görürler. Barut gazının tazyiki ile ileriye doğru itilen fişek çekirdeği setlere gelip dayanır. Çünkü namlunun setli kısmında çap, çekirdeğin çapından küçüktür. Burada çekirdek ileriye doğru itilmeye zorlanınca, tabiatıyla setlerin hasıl etmiş olduğu çıkıntılar mermi çekirdeğinin o kısımlarını sıyırmak suretiyle çökertecek yani çekirdeğe yiv açacaktır. Hat ve; çekirdek yiv ve setlere uyarak döner, çekirdeğin namlu içinde bir defa dönmesi için, namlu içinde ilerlediği mesafeye denir.

8 Namlu içerisinde bulunan yiv ve setler birbirine paralel ve helezon şeklinde namlu ucuna doğru uzanırlar. Uzun namlulu yivli silahlarda Hat ve; genel olarak cin arasındadır. Örneğin Hat ve 40 cm ise, 60 cm boyunda bir namlunun yiv ve setleri 60/40=1.5 defa dönüş yapacak uzunlukta demektir. Namlu; namlu çelikten oyularak veya dövme olarak yapılan, içi boş boru şeklinde bir parçadır. Namluların madeni yapılarında krom, nikel, çelik ve karbon bulunmaktadır. Namluların içleri, yiv ve setler matkap ile çelik parçaların oyularak açılabildiği gibi, dövme suretiyle de imal edilebilmektedir. İkinci gruba girenlere Dövme Namlu denilmektedir. Dövme namlular oyularak açılan namlulara göre daha dayanıklıdır. Otomatik silahlarda, namlu ile fişek yatağı birbirinin devamı olarak bir parça üzerine yerleştirilmiştir. Ancak toplu tabancalarda namlu, fişek yatağından tamamen ayrı bir parça halindedir. Çeşitli silahlarda namlular, sabit ve hareketli olabilmektedir. Bazı tabancaların namluları, perçin veya pim ile çerçeveye (gövdeye) sabitleştirilmiş olup, ateş etme esnasında hareket etmediği gibi, söküp takmalarda da çerçeveden ayrılmaz ve sabit kalırlar. Walter, Kırıkkale, Ceska-Vzor tabancaları ile Sten ve MP-5 marinalı tabancaları gibi. Diğer bir grupta, namlular söküp-takma sırasında çerçeveden ayrılabilmekte ve aynı zamanda ateş etme anında, ileri-geri veya aşağı-yukarı hareket edebilmektedir. Bunlara; Parabellum. Brovning, Cz-75, Ruger, Beratta gibi tabancalar örnek verilebilir. Çap (Kalibre) Karşılıklı iki set arasındaki mesafenin milimetre veya inç olarak ifadesine çap denir. Eğer setler karşılıklı gelmiyor ise, set varmış gibi kabul edilerek çap ölçümü yapılır. Çok istisnai olarak da bazı silahlarda karşılıklı iki yiv arasındaki mesafenin de çap olarak kabul edildiğine rastlanmaktadır. Çap ve Kalibre eş anlamlı kelimelerdir. Genellikle silah uzmanları tarafından ve silah piyasasında mm ile ifade edilen uzunluklar için çap, inç olarak ifade edilen uzunluklar için Kalibre, kullanılmaktadır. Çap, Avrupa ülkelerinde mm olarak ifade edilirken, Amerika ve İngiltere gibi bazı Anglo- Sakson ülkelerinde Kalibre olarak ifade edilmektedir. Ancak bu ölçü birimlerinden Amerika, bir Inch in 1/100, İngiltere ise 1/1000 olarak kabul etmektedirler. Bir Inch 25.4 mm.dir. Bu durumda Kalibre, 1 Inch/100 veya 1 Inch/1000 olarak ifade edilmektedir. Kalibrenin mm olarak karşılığı ise; mm=kalibre x Inch/100 olacaktır. Bu anlattıklarımızı örneklersek; 30 Kalibre kaç mm.dir? 30x25.4/100= 30x0.254=7.620 mm.dir. Namlu-Hız-Güç İlişkisi Nasıldır? Namlu kalınlıkları kuyruk kısmında fazla, ağız kısmında azdır. Namlu uzunluğunun artması, tabancanın etkili mesafesini artırır. Yiv ve setlerin dönüş açısı sabit kalır, namlu uzunluğu artarsa sürtünmeden dolayı namlu çıkış hızı azalır. Dönüş açısı artırılarak namlu çıkış hızı artırılabilir. Bir tabancadan beklenilen üç değişik amaç vardır. Bunlar; fişek çekirdeğinin hızı, vuruş gücü (enerjisi) ve etkili menzili dir. Namlu, mermi hızını, vuruş gücünü ve menzili nasıl etkiler? Fişek çekirdeğinin oluşan gaz basıncı sonunda hareket enerjisi ve belirli bir hız kazanmasından sonra namlu çeliğinin esnemesi, yivlerin dönüş açısı gibi yöntemlerle namlu çıkış hızı artırılabilmektedir. Menzilde hıza ve namlu boyuna göre değişir. Bir fişek için; Namlu boyu ve fişek çekirdeğinin ağırlığı sabit kalıp, barut miktarı artırılırsa ilk hız, enerji ve menzil artar. Namlu boyu ve barut miktarı sabit kalıp, fişek çekirdeğinin ağırlığı artırılırsa ilk hız, azalır fakat vuruş gücü olan enerji artar. Namlu boyu, barut miktarı ve fişek çekirdeği ağırlığı sabit kalıp, yivlerin dönüş açısı artırılırsa namlu çıkış hızı artar.

9 Barut miktarı, fişek çekirdeği ağırlığı ve yivlerin dönüş açısı sabit kalıp, namlu boyu artırılırsa çıkış hızı azalır fakat menzil artar. Barut miktarı, fişek çekirdeği ağırlığı ve yivlerin dönüş açısı sabit kalıp, namlu boyu kısaltılırsa çıkış hızı artar fakat menzil kısalır. Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz; fişek çekirdeğinin ağırlığı, namlu boyu ve yivlerin dönüş açısı artırılırsa güçlü-hızlı ve uzak menzilli bir tabanca oluşturula bilir. Ayrıca, mermi çekirdeğinin uzak mesafelere gitmesi için uzun namlulu, taşıma kolaylığı ve yakın planda kullanmak için kısa namlulu, vurduğu nesneye daha fazla zara verebilmesi için güçlü mermi atabilen bir tabanca ideal olanıdır. Namluların Yorulma Ömürleri Namluların atım sayısına bağlı olarak değişen aşınma ömürleri yanında bir de Yorulma Ömürleri söz konusu olmaktadır. Namluların yorulma ömürleri aşağıda sıralanan faktörlere bağlıdır. > Namluda atış anında meydana gelen yüksek seviyede gerilmeler ve düzensizlikler. gerilmeler nedeniyle kristal yapının bozulması, > Namluda çentik etkileri, namlunun iç yüzeyindeki ısı çatlakları, > Gevşek malzeme yapısına karşı duyarlık, düşük sıcaklık (-20 derece) > Malzeme terkibindeki ve ısıl işlemlerdeki hatalar Erozyon ve aşınma Namlu yorulma ömrünü etkileyen bu faktörlerin kısmen veya tamamen yok edilmesi için namlulara yaklaşık 0,6 seviyesinde otofretaj uygulanması önemlidir. Özellikle geril melen düzene sokması bakımından önemi artmaktadır. Çok sağlıklı ısıl işlem uygulanması, namluda çentik tesiri yapacak sivri köşelerin bulunmaması, namlunun yorulma ömrünü uzatacaktır. Ayrıca -20 deki kırılma faktörü değerinin sıcaklığın artmasıyla küçülmesi düşük sıcaklıklarda yorulma ömrünü azaltıcı etki yapar. Namluların Hizmet Ömürleri Gerek ağır silahlarda gerekse hafif silahlarda namluların hizmet ömürleri; belli koşullar altında atabileceği fişek sayısı ile ifade edilmektedir. Namlu ömrü atım sayısı hafif silahlarda; çekirdek gömlek malzemesinin özelliklerine, yumuşak ve sert oluşuna, sevk barutunun özelliklerine, atış şartlarına bağlı olarak atım arasında değişmektedir. Keza; ağır silahlarda da aynı şartlara bağlı kalarak atım arasında değişmektedir. Namluların ömürlerinin bitmesi yada namluların balistik özelliklerinin kaybolması, özellikle hafif silahlarda; fişek çekirdeği hızının yaklaşık %10 düşmesi sonucu, çekirdeğin yeterli dönüyü alamayışından, istikrarsız uçması, hedefe aykırı vurması, gaz kaçağı oluşması vb. gibi aşınmadan kaynaklanan olaylardan anlaşılabilir. Namluların ömürlerini yitirmeleri aşağıda sıralanan faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşur; Çekirdek gömleğinin aşındırıcı etkisi, > Kızgın ve yüksek hızda namlu içinden akan sevk barutu gazlarının erozyon (kemirme) etkisi. > Namlu iç yüzeyi ile sevk barutu gazları arsında meydana gelen kimyasal reaksiyonlar Bu üç ana faktör nedeniyle silahların namluları; en çoğu yiv başlangıcında olmak üzere atım sayısına bağlı olarak aşınır ve çapları büyür, Aşındırıcı faktörlerin çeşitli olmaları ve atış şartlarının değişkenlikleri nedeniyle, namlu ömürleri de değişik rakamlar la ifade edilmektedir. Aşınma, atılan fişek atım sayısı ve atış hızı (dakikadaki atış sayısı) ile birlikte artar. Namlu aşınması, sevk barutunda yapılan iyileştirme (soğuk barutlar, basınç ve yanma sıcaklığı düşük fakat enerjisi yüksek barutları kullanma) namlu iç yüzeyinin sert krom kaplanması gibi önlemler alınarak azaltılabilir. Atıştan sonra namlu içinin dikkatle temizlenmesi aşınmayı azaltan önemli faktörler arasındadır.

10 Namlu aşınmasını yaratan önemli bir diğer faktörde; atış anında namlu içinde oksijen artığının kalmasıdır. Bunu önlemek için sevk barutunun kalitesi iyileştirilmeli ki, gaz molekülü momentumu oldukça düşük olsun ve böylece oksijen artığı en aza indirilmiş olsun. Namlunun içinin aşınmasının önlenmesi için namluya iç gömlek geçirme ve namlu içinin kaplanması yapılabilir. Kullanılan malzemeler aşınmaya, sıvanmaya, ısıya dirençli, kimyasal bakımdan da pasif olmalıdır. Yüksek mukavemetli çelikler aşınmaya ve sıvan maya karşı dirençli olurlar. Ancak atış hızı yüksek silahlarda çelik aşınmayı önleyici bir madde olarak görülmez. Bu nedenle namlu içi bir başka madenle gömleklenir. Bu maden genellikle krom gibi sert ve ısıya dayanıklı madenler olur. Ancak krom kaplamalar da gaz yıkamasına ve buharlaşmaya karşı hassastır. Kompensatör (Yön Değiştirici) Yön değiştirici, barut gazının namlu ucundan çıkmadan yukarı ve yanlara çıkmasını sağlayarak, özellikle karanlık mekanda karşı taraftaki hasmı yanılmak tadır. Barut gazının yukarı ve yanlara giderek, gaz basıncı farklı yönlere doğru dağıtılacağından namlunun atış sırasındaki şahlanması %50 oranında yarı yarıya azalacak Namlu ağzından itibaren merminin arkasından barut gazı itmeyecek, mermi çekirdeği sadece almış olduğu ilk hızla hedefe doğru yönelecektir. Böylece itmeden doğan sapmaların önüne gecilecektir. Namlunun ucuna açılan Kompensatör vasıtasıyla namlunun ısınmasıda geciktirilmektedir.günürııüzde ateş gücü yüksek olan tabancaların namlu uç kısımlarına Kompensatör ilave edilecek şekilde imal edildi görülmektedir. Bunun dışında kompensatörün üç değişik amacı daha vardır. 4. FİŞEK YATAĞI Atışa hazır fişeğin bulunduğu, iğnenin kapsüle çarparak patlamanın meydana geldiği yerdir. Fişek yatağının çapı, namlunun çapından biraz daha büyük tür. Yiv ve setlerin bittiği yerden başlarlar. Fişek yatağının bir özelliği de içerisinde yiv ve setler bulunmamasıdır. Bunların yeri ne sadece MP-5 makineli tabanca ve G-3 gibi piyade tüfeklerin- de gaz kanalları bulunur. Gaz kanalları yiv ve setlerle karıştırılmamalıdır. Çünkü, helezon şeklinde olmayıp, namlu eksenine paralel ve düz bir şekilde bulunurlar. Ateşlemeden sonra barut gazı basıncının yardımıyla boş koyanın dışarıya atılmasına ve mekanizmanın geriye doğru gelişme yardımcı olurlar. Fişek yatağı; otomatik tabancalarda namlunun hemen gerisinde bulunur. Namluya bitişik halde olup, onun devamı durumundadır. Toplu tabancalarda fişek yatağı namludan ayrıdır. Bu silahlarda fişek yatağı görevini, silindirdeki top yuvalarının her biri ayrı ayrı yapar. Fişek Yatağı Rampası Şarjörlü tabancalarda namlu gerisinde ve namluya bitişik olarak bulunan fişek yatağının hemen arka tarafına bitişik olarak imal edilir. Şarjörde bulunan fişeğin, şarjörden fişek yatağına geçerken rahatça yerleşmesini sağlayan pürüzsüz meyilli bir yüzeyi olan kısım fişek yatağı rampasını oluşturur. Kısaca, fişeğin şarjörden fişek yatağına geçerken tırmandığı yerdir. Fişek Yatağı Desteği Otomatik silahlarda fişek yatağındaki fişeğin namlu içerisine kaçmasını önleyen, koyanın uç kısmının dayandığı yerdir. Fişek Yatağı ile İlgili Arızalar ve Alınabilecek Önlemler Fişek yatağı, fişek çapından aşırı derecede büyük olduğu veya zamanla aşındığında; atış sırasında barut gazının etkisiyle fişek genişlemekte, şişmekte ve hatta yarılabilmektedir. Otomatik silahlarda böyle bir durum meydana geldiğinde, boş koyanın otomatik olarak dışarı atılması güçleşmekte ve silah normal olarak çalışmamaktadır. Aynı sebeple barut gazı basıncından tam istifade edilemez. Fişek yatağındaki barut gazı artıkları, toz, aşırı derecede pislik veya pas birikmesi sonucu fişek, fişek yatağına yerleştirilemez duruma gelebilir. Aynı problemler, çapı uygun olmayan veya imalat hatası bulunan fişekler kullanıldığında da meydana gelmektedir.

11 MP-5 ve G-3 gibi silahlarda bulunan gaz kanallarının pislikten kapandığı durumlarda. silah atış yapsa bile boş kovanı dışarı atamadığı ve silahın ikinci atışı gerçekleştiremediği görülür. Önlem olarak; Fişek yatağının ve namlunun devamlı olarak temizlik ve bakımı yapılmalıdır. Bilhassa atıştan sonra fişek yatağında kalan barut, is ve buna benzer pisliklerin birikmesi küflenmeler meydana gelir. Bu nedenle; her atıştan sonra namlu ve özellikle fişek yatağının temiz tutulması ve usulüne uygun olarak temizlenmesi silahın sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlayacaktır. 5. HAZNE (FİŞEK VERME TERTİBATI) Silahta, atış sırası bekleyen fişeklerin işgal etmiş olduğu yerdir Otomatik tabancalarda hazne görevini ŞARJÖR, toplu tabancalarda ise bu görevi silindirdeki Top YUVALARI nın tamamı yapar. Silahların geliştirilmesine paralel olarak haznenin çok değişik şekil ve yerlerde bulunduğuna rastlamaktayız. Başlangıçta, tek tek fişek yatağına fişek yerleştirilmekte iken zamanla silindir şeklinde top yuvaları, dönerli fişek yuvaları, sabit şarjörler, tamburlu şarjörler ve silaha takılıp çıkarılan şarjörler geliştirilmiştir. Şarjör kapasiteleri, fabrikasyon silahlarda çok daha fazladır. Şarjör Haznenin tarifinden de anlaşılacağı gibi şarjör, atış için sırada bekleyen fişeklerin bulunduğu kısımdır Şarjörler genel olarak, şarjör tüpü, şarjör kapağı, şarjör yayı, gerdel ve şarjör kapak kilidinden meydana gelirler. Şarjör tutma mandalının çenesi şarjör gövdesinde bulunan çentiğe takılarak, şarjörün silahtan düşmesini önler. Mandal yayı esnek bir yapıdadır. Mandalın üzerine basıldığında mandal çenesi şarjör çentiğinden ayrılır ve şarjör silahtan çıkarılır. Şarjör Tüpü (Gövdesi) Şarjörün en büyük parçası olup fişeklerin içerisine yerleştirildiği kısmıdır Yapısı genellikle sert metallerden oluşur. Bazı tabancaların örneğin Brovning. Cz 75, Ruger. Beratta gibi şarjör kapasitesi 7 fişekten fazla olan tabancaların şarjörlerinin üst kısmı dar. alt kısmı geniş ve çift kolonlu olarak yekpare çelikten imal edilmişlerdir. Gövdenin üzerinde bulunan yuvarlak deliklerden şarjörün içindeki fişek sayısı anlaşılabilir. Gövdenin üzerinde ve oval olan tarafında bulunan dikdörtgen şeklindeki delik, şarjör tutma mandal yuvasıdır. Gerdeli yukarı iterek, her fişeğin şarjör dudakları arasına tam olarak oturmasını temin eder. Şarjördeki fişeklerin rahat bir şekilde fişek yatağına itilmesine yardımcı olan şarjör yayı, genellikle çelikten yapılır ve esnek bir yapıya sahiptir. Şarjör yayının esnekliğini kaybetmemesi için, silah kullanılmadığı zamanlarda şarjördeki fişeklerin tamamen boşaltılması veya yedekleri ile değiştirilerek kullanılmasında fayda vardır. Gerdel Şarjör tüpü içerisinde bulunan şarjör yayının uç kısmına takılan ve fişeklerin üzerine yerleştirdiği parçadır Şarjördeki hareketli parçalardan biridir. Genellikle sert plastikten oluşturulmuş bir yapıya sahiptir. Üzerine atış sırası bekleyen fişekler konur. Şekli, gövdenin. şarjör dudaklarının ve fişek yatağının şekline göre dizayn edilmiştir. Şarjör Kapağı Şarjör yayı ve şarjör tüpünün alt kısmında bulunan ve fişeklerin şarjör içerisinde muhafazasını sağlayan parçadır Şarjör gövdesinin alt tarafını kapatmak için yapılmıştır. Şarjör gövdesine alt tarafta bulunan kızaklardan sürülerek takılır ve çıkarılır. Ortasında şarjör kapak kilidinin geçmesi için yuvarlak bir delik bulunur.

12 Şarjör Kapak Kilidi Şarjör tüpü ve şarjör yayı ile şarjör kapağını bir arada tutan, şarjörün sökülmesini ve parçaların birbirine kilitlenmesini sağlayan en küçük parçadır. Şarjör kapak kilidi, kapağın kızaklardan çıkmasını önler. Şarjör Yuvası Şarjörlerin silah üzerinde yerleştirilmiş olduğu bölgelere şarjör yuvası denilmektedir. Şarjör ile birlikte şarjör yuvası da hazne yi oluşturmaktadır. Şarjörlerin bulunduğu yerler, silah çeşitlerine göre; direkt Gövdeye takılabilen ve Kabza içerisine yerleştirilen iki şekli vardır. Şarjörün Sökülmesi Şarjör sağ elde, şarjör ağız tutakları aşağıya gelecek şekilde tutulur. Şarjör tabanında bulunan şarjör kilidine ucu sert bir cisimle içeriye doğru bastırılır. Bu sırada sol el baş parmağı ile kilitli durumdan kurtulan şarjör kapağı öne doğru itilerek sol elle dışarıya çıkarılır. Şarjörün kapağından sonra sırasıyla şarjör yayı ve şarjör gerdeli üsten hafifçe aşağıya bastırılarak şarjör tüpünün içi boşaltılır. UYARI! Yayın fırlamaması için sol el baş parmağı ile şarjör kapağına devamlı surette baskı yapılarak kontrol altında tutulur. Hazne (Şarjör ve Top Yuvaları) İle İlgili Arızalar ve Alınabilecek Önlemler Şarjörlü silahlarda fişeğin, fişek yatağına dolduruşu sırasında meydana gelen tutuklulukların, büyük bir çoğunluğu, şarjör ağızlarının ezilmesi, eğilmesi ve aşınması ile yayın özelliğini kaybetmesi, şarjör tüpü içerisinde sıkışması veya fişeklerin şarjöre iyi bir şekilde yerleştirilmemesinden dolayı arızalar ortaya çıkmaktadır. Şarjör kilidinin, yuvasına girip-çıkması sırasında aşınması, şarjör yuvasına tam otur maması veya gevşek tutulması sonucu şarjördeki fişekler fişek yatağına sürülemez. Böyle şarjörlerin değiştirilmesi gerekir. > Şarjör içerisinde fişeklerin üzerine yerleştirildiği gerdelin, bükülmesi veya ezilmesi şarjör içerisinde bulunan fişeklerin sıkışmasına ve yukarı çıkıp dolduruş yapılmasına engel olur. Ayrıca gerdelin aşınması sonucu şarjördeki fişekler bittiğinde sürgü tutucusunu yukarıya kaldırıp sürgünün geride takılı kalmasını sağlayamaz. Toplu tabancalarda, hazne ile ilgili tutukluk nedenlerine daha az rastlanmaktadır. Ancak fişekler, fişek yuvalarına yerleştirildikten sonra silindirin uç veya geri kısmından, normalin üzerinde taşmalar yapıyor ise silindirin dönüşünü engellemiş olur. Dolduruş yapıldıktan sonra silindir tam bir tur döndürülüp, fişeklerden herhangi birisinin takılma yapıpyapmadığının kontrol edilmesi yeterlidir. Önlem olarak; Fişekleri şarjöre doldururken, şarjör ağız kısımlarının zorlanmaması, şarjöre kapa sitesinin üstünde fişek yerleştirilmeye çalışılmaması ve şarjörün sert zemin üzerine düşüp çarpmasının önlenmesi gerekir. Ayrıca zamanla esnekliğini kaybeden yayın değiştirilmesi, zaman zaman fişeklerin şarjörden çıkartılarak temizlenmesi, periyodik olarak şarjörlerin yedekleriyle değiştirilmesinde fayda vardır. Çoğu zaman şarjörlerde hiç bir arıza olmadığı halde, dolduruş gerçekleşmemekte ve atıcılar dolduruş yaptıklarını zannederek boşa tetik düşürmektedirler. Görev sırasında silahını doldurduğu kanısıyla hareket eden atıcı çok güç durumlara düşebilmektedir. UYARI! Şarjörün, şarjör yuvasına iyice yerleştirildiğinden emin olmak için Çıt sesinin duyulması gerekir. Şarjör, şarjör yuvasına iyice yerleştirilmediği zaman, sürgü çekilip bırakıldığında en üst sıradaki fişek, fişek yatağına sürülememektedir. Bazen de şarjör başlangıçta şarjör yuvasına tam anlamıyla yerleştirildiği halde, taşıma sırasında çeşitli etkenlerle kısmen yuvasından çıkmakta veya farkında olmaksızın düşebilmektedir. Özellikle Brovning, Cz 75, Ruger gibi tabancalarda, şarjör kilitleme düğmesinin, çerçeveden dışa taşmış şekilde bulunması, belde veya üstte taşınması sırasında, şarjör kilidine dışarıdan istenmeden baskılar olabilmekte ve böylece kilitli olan şarjör kısmen

13 yuvasından çıkmakta veya tabancayı tutma ve taşıma pozisyon una bağlı olarak düşebilmektedir. Bu nedenle; şarjörün, şarjör yuvasına iyice yerleştirildiğinin ve kilitlendiğinin garanti edilmesi ve taşıma sırasında sık sık kontrol edilmesinde zor durumlarda kalınmaması için fayda vardır. Şarjörlerin, şarjör ağız dudaklarının ön tarafının zamanla deforme olarak genişlemesi sonucu yayın mermilere aşağıdan baskısı nedeniyle sürgün ün dolduruş yapmak için geri çekildiği anda en üsteki fişeğin ön tarafı önce harekete geçerek dikilir Bunun sonucunda silah tutukluk yapar. 6. KOVAN ATMA TERTİBATI Fişeğin yada boş koyanın, fişek yatağından çıkarmaya yarayan tertibata kovan atma tertibatı denir. Otomatik ve toplu tabancalarda, değişik şekillerde gerçekleşmektedir. Toplu Tabancalarda Kovan Atma Tertibatı Namluları ve silindirleri sabit olan toplu tabancalarda, namlunun yan tarafına veya genellikle namlunun altına konulan ve silindirin ortasından geçen bir harbi yardımıyla top yuvalarındaki fişek veya kovanlar teker teker önden geriye itilmek suretiyle çıkartılır. Namluları, silindir ile birlikte çerçeveden açılabilen toplu tabancalar ile yalnız silindiri bir mandal vasıtası ile çerçeveye kilitlenip açılabilen toplu tabancalarda; silindirin gerisine ve aynı zamanda silindirin içerisine yerleştirilmiş tüm fişekler, koyanın dip kısmındaki çıkıntıya takılarak, yıldız şeklindeki tırnak tarafından dışarıya doğru çıkartılırlar. Fişeklerin kovan kısmının dip tablalarındaki çıkıntı. (A) tırnağının üzerine oturtulmuştur. (A) tırnağı. (B) tırnak milinin namlu altında, namlu ucuna yakın yerde bulunan diğer ucundan geriye doğru itilmektedir. (B) tırnak milinin bu hareketi ile top yuvalarına yerleştirilmiş ve dip tablalarındaki çıkıntıları. (A) tırnağı üzerine oturtulmuş bulunan tüm fişek veya kovanları aynı anda dışarıya çıkar maktadır. Otomatik Tabancalarda Kovan Atma Tertibatı Fişek yatağında bulunan fişek, ateş edilince meydana gelen barut gazı basıncı ile çekirdek namluyu terk ederken, ters yöndeki basınç kovan dip tablasına baskı yapar ve mekanizmayı geriye doğru iter. Bu geri itme sırasında sürgü üzerine yerleştirilen tırnak yardımıyla boş kovan geriye gelir. Gövdenin arka tarafta bulunan çıkıntıya çarpan kovan, kovan atma boşluğundan dışarıya atılır. Burada karşımıza iki kavram çıkmaktadır. Bunlar, TIRNAK ve ÇIKARICIDIR. Tırnak Otomatik tabancalarda; sürgü üzerinde Makineli tabancalarda (MP-5 gibi) ise mekanizma başı üzerine yerleştirilmiş, fişek yatağından fişek yada boş kovanı çıkartmaya yarayan bir parçadır. Dışarıdan bakıldığı zaman görünmeyen kendisine ait hareketli bir yayı vardır. Toplu tabancalarda tırnak; silindirin tam ortasından geçen ve namlunun alt kısmına kadar uzanan bir mil ve bu milin gerisinde bulunan yıldız şeklindeki parçadan oluşur. Çıkarıcı (Boş Kovan Atacağı) Otomatik tabancalarda genellikle, tırnağın karşısına gelecek bir yerde, gövde üzerine yerleştirilmiş ve sabit bir şekilde bulunan çıkıntıdan ibarettir. Tırnak ve çıkarıcı parçalarının şekilleri, mekanik yapıları ve silah üzerinde yerleştiril dikleri yerler, çeşitli tip ve marka tabancalarda kısmen değişik olmasına rağmen genel itibariyle aynı görevi yapmaktadırlar. Otomatik tabancalarda kovan atma tertibatının çalışması (A) tırnak kolunun her iki ucu aşağı ve yukarı doğru hareket etme kabiliyetine sahiptir. (b) yayı ise devamlı olarak (c) oku istikametinde tırnak kolunu iter. Kolun diğer ucu, (d) oku istikametinde devamlı olarak itilir. Silahın dolduruşu sırasında tırnak, namlu istikametine doğru süratle giderken ilk önce (D) fişeğinin dip tablasına, kenara yakın ve dış tarafından çarpar. Tırnağın uç kısmının kavisli olmasından dolayı, çarpma sırasında yukarıya doğru yükselir ve yay vasıtasıyla da devamlı

14 olarak diğer ucundan itildiği için, koyanın kenarını aşar asmaz kovan kenarındaki girintiye geçerek sıkıca kavrar. Fişek, fişek yatağında iken bu şekilde takılı kalır ve silah, ateş etmeye hazır vaziyettedir. Gerek ateş etmeyle birlikte geri tepmesi yoluyla, tırnağın monte edilmiş olduğu sürgü geriye doğru gelirken, gerekse sürgünün el ile geriye çekilmesi ile tırnak da geriye doğru gelir. Tırnak, kenarına takılı bulunduğu fişeği veya kovanı çekerek fişek yatağından çıkarır ve süratle geriye doğru getirmeye başlar. Fişeğin veya koyanın diğer kenarı dip tabla kısmından (D) kovan atacağının (B) çıkıntılı kısmına çarparak, sürgü üzerindeki kovan atma boşluğundan dışarıya atılır. Kovan Atma Tertibatı ile İlgili Arızalar ve Alınabilecek Önlemler > Tırnak yayı kırılır veya esnekliğini kaybeder ise tırnak kovanı kavrayamaz. Tırnağın fişeğe takıldığı uç kısmı kırılabilir veya aşınabilir, bu takdirde koyanın kenarından kolaylıkla kurtulur ve fişek yatağından kovanı çekemez. Geri gelme sırasında koyanın kenarını yırtar ve çekemeden geriye gelir. > Boş kovan atacağı, aşınır veya kırılır, boş kovanı dışarıya fırlatamaz ve kovan, sürgü ile fişek yatağı arasında sıkışıp kalır. > Toplu tabancalarda tırnak milinin eğilmesi veya küflenmesi sıkışarak çalışmasına mani olur. Yine tırnağın kırılması veya aşınması sonucu fişek yatağındaki boş kovan yada fişek çıkarılamaz. Ayrıca direkt t ilişkisi olmamakla birlikte; Barut gazı basıncının yeterli olmadığı hallerde, sürgü yerine getiren yayın gücünü yenemeyeceği ve dolayısıyla tırnak, tam anlamıyla geriye gelmesi gerektiği bölgeye kadar gelemeyecektir. Böylece kovan, çıkarıcıya kadar ulaşamaz veya ulaşsa bile istenilen şekilde çarpamaz. Silahla yeni tanışan bir çok atıcı, dolduruş sırasında sürgü veya kurma kolunu geriye çekip, dolduruş için serbest bırakmaz ve ileriye doğru eli ile yardım ettiğinden, tırnağın uç kısmı kovana yeterli şiddette çarpıp kenarındaki girintiye takılmaz. Bu durumda, tırnağın uç kısmı fişeğin gerisinde ve boşta kalacağından, ya iğne fişek kapsülüne kadar ulaşmayıp ateşlemeyi sağlayamamakta veya ateşleme olsa bile tırnak, kovana takılı olmadığından boş kovanı dışarıya çekememektedir. Bunun meydana gelmemesi için, dolduruş sırasında sürgü veya kurma kolunu geriye çektikten sonra, aniden serbest bırakıp, yerine getiren yayın ileriye itme gücü ile kendiliğinden ve süratle ileriye fırlaması sağlanmalıdır. 7. ATEŞLEME TERTİBATI İğnenin, kapsüle darbe yaparak barutu ateşlemeye yarayan kısmıdır Bu sistemde, birden fazla parça görev almakta ve sistemin çeşidine göre parçalar azalıp artabilmektedir. Bu sistemin ana parçaları; tetik, iğne, iğne yayı, horoz, horoz mesnetti ve yayıdır. Tetik; fişeğin ateşlenmesi için ilk hareketi veren kısma denir. Tetiğin çekilmesiyle birlikte toplu tabancalarda horoz, doğrudan ucundaki çıkıntı ile kapsüle vurur ve fişeği ateşler. Otomatik tabancalarda, horoz iğneye çarparak iğnenin büyük bir kuvvetle kapsüle vurmasını Sağlar veya iğneli (horozsuz) sistemdeki gibi ateşleme iğnesini serbest bırakıp harekete geçirerek, kapsüle çarpmasını Sağlar. İğne; horozun hareketini, fişek kap sülüne intikal ettiren ve patlamayı gerçekleştiren parçadır. Ateşleme mili olarak da isimlendirilir. İğne Yayı; horoz tarafından ileriye itilen iğnenin iğne yuvası içinde, geriye ve normal yerine gelmesini sağlar Horoz; horozlu sistemde veya horozlu-iğneli sistemde tetiğin çekilmesiyle birlikte iğneye bir basınç uygulayarak iğnenin kapsüle çarpmasını sağlayan veya toplu tabancalarda olduğu gibi, doğrudan kapsüle çarpan kısımdır. Bazı kaynaklarda buna ateşleme çekici denildiği görülmektedir. Horoz mesnedi ve yaya; horoza direnç ve esneklik sağlayan parçadır

15 Genel olarak günümüz tabancalarında geliştirilen üç ayrı sistemin olduğunu görmekteyiz. Bunlar; Horozlu Sistem. Horozlu-iğneli Sistem ve İğneli Sistem dir. Silahı, ateşlemek amacıyla kapsüle yapılan darbe direkt olarak horoz tarafından gerçekleştiriliyorsa bu sisteme horozlu sistem denir. Kısaca; darbe doğrudan doğruya horoz vasıtasıyla yapılmaktadır. Tetik çekildiğinde aradaki parçalar vasıtasıyla bu hareket horoza intikal eder. Horoz şiddetle fişek kapsülüne darbe yapar. Kapsülü infilak ettirerek barutu tutuşturur. Basit bir mekanik yapıya sahip bu sistemin; Smith Wesson, Colt gibi daha çok toplu tabancalarda kullanıldığını görmekteyiz. Horozlu-İğneli Sistem Horozun yaptığı darbeyi, iğne vasıtası ile kapsüle ileten sisteme horozlu-iğneli sistem denir. Burada horoz, darbesini doğrudan doğruya fişek kapsülüne indirmez. Bu görevi ateşlerine iğnesi yerine getirir. Tetik çekildiğinde hareket, arada görev alan parçalar vasıtasıyla horoza intikal eder. Horoz iğneye şiddetle çarparak, iğneyi ileriye doğru fırlatır ve fişek kapsülüne darbe yaptırır. İleriye fırlayan iğne, yayı vasıtasıyla tekrar geriye gelir ve ikinci bir hareket için normal yerini alır. Tabancalarda çok yaygın olarak kullanılan bir ateşleme sistemidir. Örneğin, Brovning, Cz 75, Ruger, Beratta, Star, Jerıcho, Astra, Sig Sauer gibi otomatik tabancalardaki ateşleme tertibatı böyledir. İğneli Sistem Bir yay vasıtası ile kurulan iğnenin kapsüle darbe yapması sistemine iğneli sistem denir. Bu sistemde horoz yoktur. Fişeğin ateşlenmesi sonucu oluşan barut gazı basıncı ile mekanizma geriye doğru hareket ederken kurulan iğnenin, tetik çekildiğinde serbest kalarak(yaydan aldığı güçle) kapsüle darbe yapması ateşlemeyi sağlar. Brovning in bazı modellerinde (Tuğralı Polis), parabellum, Mab ve Masuer, Glock 17, S Sigma ve Walther P 99 gibi tabancalarla, Sten Makinalı tabancalarında bu veya buna benzer ateşleme sistemi bulunmaktadır. Ateşleme Sistemlerindeki Arızalar ve Alınabilecek Önlemler Silahın tetiğinin çekilmesi ile ateşlemenin gerçekleşmesine kadarki sistemin çalışmasında meydana gelen arızalardır. Ateşleme sırasında; tetik, tetik mafsalı veya tetik manivelası, intikal manivelası, horoz kurma parçası, horoz, horoz yayı, iğne ve iğne yayı sırası ile çalışır. Bu parçalardan biri çalışmaz veya biri ile diğerinin irtibatı kesilirse taban canın ateşleme sistemlerinde arıza vardır ve silah ateşlenmeyebilir. Horoz-İğneli Sistem ve İğneli Sistemde; iğnenin kırılması, ucunun eğilmesi, iğne yuvası içerisinde sıkışması gibi arızalara rastlamaktayız. Ayrıca iğne yayı esnekliğini kaybetmek veya kırılmak suretiyle arızalar yaratabilmektedir. Bazı hallerde, sıkışarak uç kısmı ileriye doğru çıkık olarak kalan, başka bir deyişle tekrar geriye eski yerine dönemeyip ileride sabitleşen iğnelerin, dolduruş sırasında hiç tetiği çekmeksizin kendiliğinden patlamalara hatta tabancanın tam otomatik duruma geçmesine neden olabilmektedir. İğneli Sistemde; iğne ve iğne bloğu tek bir parçadan oluşmaktadır. İğne bu parça üzerinde ve sabit bir şekilde bulunmaktadır. Burada ayrıca bir iğne yayı bulunmaz. Ancak, iğnenin bulunmuş olduğu blok, yerine getiren yay vasıtasıyla ileriye fırlatılır ve ateşlemeyi temin eder. Bu ateşleme sisteminden dolayıdır ki; emniyete alınmadıkları takdirde. dipçikleri üzerine düştüklerinde, çarpma ve ani hamlelerde kendiliğinden ateşlenebilmektedirler. (Sten makineli tabancalarda sık sık rastlanır.) Önlem olarak; İğne kırık veya kısa ise yenisi ile değiştirilir. Horoz yayı özelliğini kaybetmiş, diğer parçalarda kırılma, eğilme, ezilme varsa yenisi ile değiştirilerek arıza giderilir. > Çoğunlukla bu parçalarda meydana gelen arızalar, atıcı tarafından bilinmez veya bilinse bile giderilemez. Bu durumda silah, silah bakım kademesine gönderilerek yetkililerce tamir edilmesi sağlanır.

16 8. NİŞAN TERTİBATI Namluya yanlara ve yüksekliğine yön vermeye ve istenilen şekilde hedefe isabet kaydetmeye yarayan tertibattır. Öz olarak, silahın nişan almaya yarayan tertibattır. Nişan tertibatı GEZ ve ARPACIK parçalarından oluşan basit bir tertibattır. Tüfek ve tabanca gibi ateşli silahlarda; namlunun en ileri bölümünde, namlu ağzına yakın, sürgü veya namlu üzerinde bulunan ve nişan alırken gezle beraber göz ile hedef arasında aynı çizgi üzerine getirilen küçük çıkıntı arpacığı oluşturur. Arpacık, silahlarda değişik şekillerde bulunmakla birlikte genelde; dikdörtgen, üçgen, koni, küre ve çember içerisine yerleştirilmiş tiplerde bulunmaktadır. Bazı silahların nişangah düzeninde gece nişan almayı kolaylaştıran fosforlu maddeler bulunabilmektedir. Tüfek ve tabanca gibi ateşli silahlarda; namlunun geri kısmında, fişek yatağına isabet eden bölgesi üzerinde veya sürgünün bu bölgeye yakın yerin üzerinde bulunan ve arpacıkla birlikte göz ile hedef arasında aynı doğru üzerine getirilen kertikli kısım gez adını almaktadır. Gez, değişik silah modellerinde çeşitli şekillerde bulunmakla birlikte genelde; üçgen, dikdörtgen, yarım daire ve tam daire şekillerine rastlanmaktadır. Yuvarlak Gez-Çubuk Arpacık Yuvarlak gez, çubuk arpacıkla nişan alınırken arpacık gezin tam ortasına yerleştirilir. Arpacığın tepe noktası ise hedefin üstüne yerleştirilir. Hedefin gezin ortasına yerleştirilmeye çalışılması yanlış tır. Önce arpacık gezin içine doğru yerleştirilmeli, daha sonra arpacık hedefle çakıştırılarak nişan alınmalıdır. Bazı silahlarda gezlerin sabit, bazılarının ise bir kızak üzerinde hareket ettirilebilen yada yan taraflarında bulunan vidalar yardımıyla ayarlanabilen ayarlı gezler vardır. Özellikle hareket edebilir nitelikteki gezler, çeşitli çarpma ve darbeler ile kaya bilmekte ve farkında olmadan atıcının hatalı nişan almasına neden olabilmektedir. Aynı şekilde arpacığında çeşitli çarpma ve darbelerle kaymaların ezilmelerin ola bileceği unutulmamalıdır. Üçgen, dikdörtgen ve yarım daire gezlerin faydalar; bu tür gezlerin, görüş sahaları geniştir. Silahın süratle ve kolaylıkla hedefe yöneltilip nişan alınmasına imkan Sağlar. Daire gezlerin fayda ve sakıncaları; nişan hattının her yönü ile kontrolünü ve sınırlarını kısıtladığından, istikrarlı ve az hatalı nişan alınmasına imkan sağlar. Daire gezlerin görüş sahaları dardır. Hedefe yöneltilmesi, nişan hattının ayarlanması, zayıf ışık şartlarında nişan alınması güç ve uzun zaman alır. Bu nedenle; sıhhatli bir şekilde nişan alınması daha güçtür ve daha fazla tecrübeyi gerektirir. 9. EMNİYET TERTİBATLARI Silahın kendiliğinden yada başkaları tarafından kazara da olsa ateş almasına engel olan tertibattır Fişeğin ateşlenmesini engelleyen sistemdir. Ana emniyet tertibatı ve yardımcı emniyet tertibatı olarak iki gruba ayrılır. Mandal (Parmak) Emniyeti Emniyet Mandalının Silah Gövdesinin Üzerinde Olduğu Durumlarda Elle çalışan bu emniyet sistemi, horozun düşmesini bloke eden mekanik bir emniyet tir. Bu sistemde emniyet mandalı eğer gövdenin üzerinde ise, kurulu durumdaki horozu bloke ettiği gibi, tetik mekanizmasını ve kapak takımının (sürgü) hareketini de bloke eder. Brovning ve Cz 75 tabancalar örnek verilebilir. Ruger, Kırıkkale gibi tabancalarda mandal emniyetinin kapalı olması silahın dolduruş yapmasını engellemez. Emniyet Mandalı Sürgü Kapağının Üzerinde Olduğu Durumlarda Bu sistemde sürgü üzerindeki emniyet mandalı horoz ve iğne grubunu bloke ederken genelde tetik mekanizmasını ve kapak takımını (sürgü) hareketini bloke etmez. Ruger ve Kırıkkale de olduğu gibi. Bununla birlikte her silah için tasarımdan kaynaklanan farklılıklar görülebilir. Silahlarda tetik, iğne veya horoz bu mandal vasıtasıyla kilitlenir. Mekanizmalı sistemlerde,

17 mekanizma hareket edemez ve ateşleme düzeni kilitli kalır. Söz konusu mandal, genellikle silah kabzasının sol üst yanında bulunur. Bazı silahlarda mandal, sürgünün geri ve sol tarafında bulunabilmektedir. Otomatik tabancalardan; Brovning, Cz-75, Heckler 8 Koch USP gibi tabancalarda emniyet mandalı kabzanın üst solunda ve geri kısmında bulunmaktadır. Bazı modellerde emniyet Mandalı sürgü kapağının her iki yönünde de bulunan tek bir parçadan oluşmak tadır. Buna karşı, Ruger, Beratta 92, Jericho 941, Smith8 Model 6906, Astra nın bazı modellerinde emniyet mandalı sürgünün sol ve geri kısmında bulunmaktadır. Uzun namlulu; M16 Rifle, Komando ve Kara bin modellerinde, G-3, MP-5, MG-3, G-41 ve HK-23 gibi piyade tüfeklerinde emniyet mandalı, kabza grubunun sol yan tarafında ve üç ayrı pozisyonda ayarlanabilmektedir. AK-47 Kalaşhnikov tüfeğinde emniyet mandalı, silahın sağ tarafında bulunmaktadır. Kabza Emniyeti Uzun namlulu silahlarda bulunmayan kabza emniyeti, bazı otomatik tabancalarda mandal emniyetine ilaveten bu emniyet sistemi de konulmuştur. Bu durumda silahın ateşlenmesi için emniyet mandalının açık olması yeterli değildir. Atış. yapılırken daha doğrusu tetik çekilirken, el ayası ile kabza gerisine basınç yapmak gerekmektedir. Çünkü kabzanın gerisinde bulunan oynar kısıma, basınç olmadığı takdirde ileriye doğru bir kayma olmayacak ve kabza emniyeti. kapalı kalacaktır. Kabza emniyetine, daha çok eski model silahlarda halk arasında Tuğralı Polis denilen Brovning ile Fransız Mab örnek verilebilir. Şarjör Emniyeti Otomatik silahlarda rastlanan bir emniyet tertibatıdır. Burada önemli olan nokta, şarjörün kabza içerisine yerleşmedikçe tabancanın ateşleme düzeninin faaliyet göster memesidir. Mekanik olarak şarjör emniyetinin çalışma şeklini izah edecek olur sak; Şarjör emniyeti, tetik mekanizması içerisinde yayla desteklenen bir pistondan ibarettir. Şarjör takılı olduğunda pistona baskı yapar, piston ise tetik manivelasına baskı yaparak intikal manivelasının altına gelmesini sağlar. Tetik çekildiğinde, tetik manivelası intikal manivelasının altından yukarı doğru kaldırarak ateşlemeyi Sağlar. Şarjör çıkartıldığında ise, piston şarjör yuvasının içine doğru çıkıntı yapar ve tetik manivelasına yaptığı baskı kalkar. (Tetik manivelası, intikal manivelasının altından çekilmiş olur ve irtibat kesilir) Böylece tetik çekildiğinde tetik manivelası intikal manivelasını yukarı kaldırmaz ve ateşleme olmaz. UYARI! Normalde şarjör takılı olmadığı zaman, tabanca ateş etmez. Ancak; pistona şarjör yuvasından herhangi bir şeyle (tornavida, kalem vb.) baskı yaparak tetik çekilirse ateşleme gerçekleşebilir. Şarjör emniyetini en iyi temsil eden silaha, Brovning örnek verilebilir YARDIMCI EMNİYET TERTİBATLARI Uzun ve kısa namlulu ateşli silahların çoğunda ana emniyet tertibatına ek olarak yardımcı emniyet tertibatları bulunur. Horoz Emniyeti Horoz elle çekilirken veya bırakılırken kaza ile elden kurtulursa horoz emniyet çentiğine takılı kalır ve ateşleme iğnesine vurması engellenir. Böylece istem dışı ateşlemeyi engeller. Mekanik olarak horoz emniyetinin çalışma şeklini izah edecek olursak;

18 Horoz kurulu değilken, horozu yavaş yavaş kurmaya çalıştığımızda birinci takıldığı çentik horoz emniyet çentiği. kurmaya devam ettiğimizde ikinci takıldığı çentik ise horoz kurma çentiğidir. Horozu emniyet çentiğine getirdiğimizde iğne ile arasında mesafe kalır ve herhangi bir çarpma veya tetiği çekme ile tabanca ateş etmez. 1- Tetik Manivelası 2- intikal Manivelası 3- Şarjör Yuvası 4. Şarjör Emniyet Piston 5-Tetik Tabancaların Arızalanması ve Neden-Sonuç İlişkileri Tabanca ateş etmiyorsa Emniyeti kontrol edilmeli, emniyeti ateş durumuna getirilir. Fişek hatalı olabilir, fişek değiştirilir. Kapsül kontrol edilir, iğne izi hafif veya hiç yoksa iğne veya iğne yayında problem vardır. Problem iğnede ise değiştirilir. Horoz kontrol edilir, horoz düşmüyorsa silah uzmanına gösterilir. Boş kovan dışarı atılmıyorsa Fişek yatağında pislik olabilir. Fişek yatağı temizlenir. Fişek yatağına sıkışan kovanı çıkarmak için tabanca emniyete alınır. Şarjör çıkarılarak namlu ucundan bezli harbi sokarak boş kovan dışarıya çıkarılır. Fişeğin kirli, paslı olup olmadığı kontrol edilir, gerekiyorsa fişek değiştirilir. Fişek yatağının hasarlı olup olmadığı kontrol edilir, hasar varsa kademeye gönderilir. Tırnak yayının çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Direnç zayıfsa değiştirilir. Tırnak kırık olabilir, kırıksa değiştirilir. Sürgü tamamen ileride kilitlenmiyorsa > Çalışan parçalar yağsız kalmış olabilir. Bu parçalar yağlanır. > Yerine getiren yay hasarlı veya kırık olabilir. Hasarlı veya kırık ise kademeye gönderi lerek değiştirilir. Sürgü geriye geliyor fakat ileri gitmiyorsa > Yerine getiren yay hasarlı, kırık veya deforme olmuş olabilir, yerine getiren yay bakımdan sonra takılmamış olabilir. Şarjörde fişek bitmiş olabilir. Sürgü ve gövdenin kızaklarında çapaklar bulunabilir. Kızaklar temizlenir. Şarjörde fişek bitmesine rağmen sürgü geride takılı kalmıyorsa Gerdel, aşınmış olabilir. Şarjör yayı deforme olmuş olabilir, şarjör gövdesi ve şarjör dudakları ezik olabilir. Böyle durumlarda şarjör değiştirilir. Boş kovan atacağının çenesi aşınmış olabilir. Şarjör kiliti arızalı olabilir. Kademeye gönderilerek parçalar değiştirilir. Tetik çekildiği halde horoz düşmüyorsa Tetik manivelası tetikten kopmuş olabilir. Tetik manivelasının tulumba ara parçasına takılan çenesi aşınmış olabilir. Tetik manivelası kırık olabilir. Tetik yayı kırık ya da deforme olmuş olabilir. Tetik tulumba tespit pimleri düşmüş olabilir. Tabanca emniyette olabilir. Horoz mesnedi veya yayı kırık ya da deforme olmuş ola bilir. Horozun çenesi aşınmış olabilir. Tabanca emniyette olduğu halde horoz düşüyorsa

19 Emniyet mandalının çenesi aşınmış olabilir. Tetiğin emniyet mandalina dayanan çenesi aşınmış veya kırılmış olabilir. Tabancanın horozu yavaş düşüyorsa Horoz mesnedi eğilmiş olabilir veya horoz yayı esnekliğini kaybetmiş olabilir. Tabanca tam otomatik olarak çalışıyorsa Tetik ara parçasının üst çenesi aşınmış veya kırılmış olabilir. SİLAH BAKIM TÜRLERİ Basit Bakım Silahı sökmek, temizlemek, koruyucu yağ ile yeterince yağlamak ve silahı geri takmaktan oluşan bakım türüdür Basit bakımda tabancanın; kapak takımı (sürgü), namlu, yerine getiren yay ve yay mili çıkarılır. Daha fazla sökmeye gerek yoktur. Basit bakımda, tabancanın paslı, kirli kısımları temizlemede ve yağlamada kullanılan malzeme ile temizlenir ve kurulanır. Bezle ince bir tabaka halinde üzerine koruyucu yağ sürülür ve kurulanır. Kapsamlı Bakım Bir silah ustası tarafından yapılması gereken bakımdır Yıllık ve Periyodik Bakım Silahın yılda bir kere bizzat silah uzmanları tarafından yapılması gereken bakımdır Bu bakım türünde; silahın bütün parçaları en ince ayrıntısına kadar sökülür. Çalışan parçalarda deforme olup olmadığı. kırılma veya bükülmeler kontrol edilir. Silahın her- hangi bir parçasındaki kırılma, çatlama, ezilme ve bükülme tespit edilir. Düzeltemeyeceğimiz arızalar, yetkilisine yaptırılır veya parçası değiştirilir. Periyodik bakım, silahın belli aralıklarla yapılan bakımıdır Periyodik olarak yapılan temizlik ve bakımda. temizliğine dikkat edilmesi gereken parçalar şunlardır; Şarjör ve parçalarının sökülerek temizlenmesi, yerine getiren yay ve piminin temizlenmesi, kabza kapaklarının çıkarılar birbirine bağlı hareket eden tüm yay ve parçaların temizlenmesi Değişik İklim Şartlarında Silah Bakımı Sıcak ve Rutubetli İklimde Bakım Sıcak ve rutubetli iklimde silah bakımı daha sık yapılmalıdır. Silahın gizli yüzeylerinde paslanma olabileceği düşünülmeli ve kontrol yapılmalıdır. Paslanma varsa mutlaka temizlenerek yağlanmalıdır. Sıcak ve Kuru iklimde Bakım Sıcak ve kuru iklimde silahta paslanma olma ihtimali daha azdır. Bundan dolayı silah yağlanırken ince bir yağ kullanılır. Sıcak ve kuru ortamda en çok sakınılması gereken şey, silahın tozlanması veya kum tanelerinin silahın içlerine girmesidir. Toz ve kum silahtaki hareketli parçaların çalışmasını engelleyebilir veya atış esnasında parçaların daha fazla aşınmasına yol açar. Sıcak ortamda silahın dışına yağ sızabilir. Bu yağlar silinmeli ve silahın dış yüzeyi hiç bir şekilde yağlanmamalıdır. Aşırı Soğuk İklimde Bakım Aşırı soğuk iklimde silahın daima kuru tutulması gerekmektedir. Bakım oda sıcaklığın da yapılmalıdır. Sıcak ortamdan soğuk ortama geçerken donmayı önlemek için silah ör tülü tutulmalıdır. Silah atış sonrasında kar ya da buz üzerine bırakılmamalıdır. Çünkü atış la birlikte ısınan silahta ani ısı değişikliğine bağlı metal bozulmaları görülebilir. SİLAH BAKIM ZAMANLARI Günlük Bakım

20 Silahla hiç atış yapılmamış olsa bile, silah hava şartlarından etkilenir. Silahın metal kısımları üzerine sürülmüş koruyucu yağ, etraftaki tozları üzerinde toplar. Bu yağların sıcaklığı etkisiyle zamanla kuruması sonucu paslanmalar oluşur ve hatta tutukluk meydana gelir. Bu yüzden silahı her gün kullanan atici tarafından genel temizliği yapılmalı dır. Bu bakım zamanında: silahın hareketli kısımları kontrol edilir. Genel temizlikte sadece kuru bez ve fırça ile silah üzerinde, şarjör yuvasında. fişek yatağında ve horozun iğneye darbe yaptığı yerde oluşan tozlar alınır. Kullanılacak fişekler kontrol edilir ve sağlam olanlar şarjöre doldurulur. Gevşeyen kısımlar var ise sıkıştırılır. Silah doldur ve boşalt yaparak kontrol edilir. Namlunun Temizlenmesi Tek bir atıştan sonra namluya baktığımızda namlunun tertemiz ve dümdüz olduğunu görürüz. Gözle görülemeyen çekirdek parçacıkları ve barut artıkları toz halinde her tarafa dağılmış durumdadır. Ucuna bez sarılmış bir harbi fişek yatağından namlu ağzına kadar itip çekilir. Harbiyi namlu ağzına doğru iterken, yiv ve setlerin dönüşü istikametinde çevrilmelidir. Bu şekilde yiv ve setlere zarar verilmemiş, yiv ve setlerin araları iyice temizlenmiş olur. Namlu sadece uzun süreli beklemelerde koruyucu yağ ile yağlanmalıdır. Bunun dışında temizlenerek mutlaka kurulanmalıdır. Tabanca ile fazla atış yapıldığı zamanlarda, temizleyici yağ, fırça kullanarak namlunun bütün iç yüzeyine sürülür ve beklemeye bırakılır. 48 saat sonra namlu içindeki yağ kurulanarak temizlenir. Iyi bir temizleme yağı kullanıldığında kurşun çözücü kullanmaya gerek kalmaz. Yiv ve setlerin temizliği Bakım esnasında temizliğine en çok dikkat edilmesi gereken kısımlardan biri de namlu içindeki yiv ve setlerdir. Yiv ve setlerin yüzeylerinde, atış yaptıkça çekirdek ten arta kalan metal parçacıkları toplanır. Bakım yapılmadığı zaman bu kısımlarda biriken artıklar çekirdeğin namluya sürtünmesini engeller. Böyle durumlarda namlu iç yüzeyine zarar veren metal fırçalar yerine kimyasal çözücüler kullanılması daha yararlıdır. Fişeklerin temizliği Silahın bakım istediği gibi, fişekler de bakım gerektirmektedir. Fişeklerin nemli ortamlarda bulundurulmaması ve ıslatılmaması gerekir. Değişik iklim şartlarında silahın maruz kaldığı şartlara fişeklerde maruz kalabilir. Aynı koruma tedbirleri fişekler içinde uygulan malıdır. SİLAH BAKIMI SIRASINDA KULLANILACAK MALZEMELER Bakır telli fırça; uzun süre atış yapılmamış ve iç yüzeyi karıncalanmış namluda kullanılır. Kıl fırça; bakır telli fırça kullanıldıktan sonra kıl fırça ile temizliğe devam edilir. Temizlik bezi; silahın bütün kısımlarının tozunun alınmasında, pasın, kurşun ve barut artıklarının çıkarılmasında ve paslanmaya karşı koruyucu yağ ile yağlamada kullanılır. Kullanılan bez toz ve pamuk bırakmayacak cinsten olmalı, naylon ve sentetik kumaşlar kullanılmamalıdır. İnce uçlu ahşap; el ve fırçanın giremediği yerlerde bezle birlikte kullanılan sivri uçlu tahta parçasıdır. Harbi; ucuna bez veya fırça takılabilen, namlu içinin, yiv ve set aralarının temizlenmesinde kullanılan ince çubuktur. Namlu iç yüzeyinin zedelenmemesi için metal olmayan harbiler kullanılmalıdır. Namlu tem izleyici yağ; namlu da kalan barut artıkların temizler. «Yağ temizleme spreyi; tabancayı kurularken metal parçaların üzerindeki yağın temizlenmesinde kullanılır. Vazelin; metallerin (hareketli parçaların) yağlanmasında, namlu iç yüzeyinin çizilmeden temizlenmesinde ve özellikle sürgü kızaklarının temizlenmesinde kullanılır. Temizleyici yağlar hiç bir zaman koruyucu yağ olarak kullanılmamalıdır. Koruyucu yağ; su geçirmez bir yağ tabakası oluşturarak, pasa karşı uzun süreli koruma sağlar. Silahların korunmasındaki metal düzenleyici