2005 YILI ÜCRETL LERDE VERG ND R M S STEM (VERG ADES )

Transkript

1 2005 YILI ÜCRETL LERDE VERG ND R M S STEM (VERG ADES ) Yahya ARIKAN SMMMO Baflkan 1-G R fi : 4842 say l Kanunla Vergi iadesi sistemine 01/01/2004 Tarihinde de ifliklik yap larak yürürlü e girmifl, ilk uygulamas 2004 y l na iliflkin olarak 2005 y l nda yap lm flt r. Yap lan düzenleme ile özel gider indirimi uygulamas yerine Vergi indirimi uygulamas getirilmifltir y l nda toplanan belgelere istinaden 2006 y l nda al nacak Vergi adesi uygulamas sadece iadeye esas olacak dilimler de iflmifltir. Geçen y lda yap lan ifllemlerin ayn s bu y lda yap lacakt r. 193 Say l Gelir Vergisi Kanunu nun mükerrer 121 inci maddesi uyar nca, Gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde, mükellefin kendisi, efli ve çocuklar ile ilgili e itim, sa l k, g da, giyim ve ikamet edilen konuta ait kira harcamalar n n y ll k toplam tutar n n; YTL kadar % 8 i, YTL n n YTL için % 8 i, aflan k sm için % 6 s, YTL dan fazlas n n, YTL s için % 7 si, aflan k sm için % 4 ü, Ücretlinin ertesi y lda ödeyece i Gelir vergisinden mahsup edilir veya iflverenler arac l ile kendisine nakden iade edilir. fiu kadar ki; harcamalar n Türkiye de yap lmas, Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kiflilerden al nan belgelerle tevsik edilmesi ve bu belgelerin iflverene verilmesi flartt r. Mahsup hakk kazan lan tutar n hesaplanmas nda dikkate al nan harcama tutar, Vergi matrah n geçemez. 2-VERG ADES NDEN K MLER YARARLANIR? Vergi iadesi uygulamas ndan Gelir Vergisi Kanunu nda ücretli olarak say lanlar veya bunlar n eflleri ve çocuklar yararlanabilecektir. Kanunun 61 inci maddesinde, bilirkiflilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine, her türlü yar flma jürisi üyelerine ödenen para ve menfaatler, sporculara transfer ad veya baflka ad alt nda ödenen ücretler, yönetim ve denetim kurullar baflkan ve üyeleriyle tasfiye memurlar na bu s fatlar nedeniyle ödenen ücretler, Gelir Vergisi Kanununun uygulamas nda ücret olarak say lacakt r. Ücretlinin eflinin harcama belgelerinin iade kapsam nda kullan labilmesi için SMMMO Yay n Organ 30

2 Medeni Kanuna göre aralar nda evlilik ba bulunmas gerekir. Çocuk tabiri ise, 18 yafl n doldurma m fl kiflileri ifade etmekle beraber, iade uygulamas nda ücretli ile birlikte oturan veya ücretli taraf ndan bak lan kifliler çocuk olarak kabul edilir. Çocuk 18 yafl ndan büyük olabilir, harcamalar n n iade kapsam nda kullan labilmesi için ücretli taraf ndan bak l yor olmas yeterlidir. 3-ÜCRETL LER N VERG ADES NE KONU HARCAMALARI NELERD R? Ücretlinin kendisi, efli ve çocu u tara f ndan yap lan özel gider indirimine konu olan harcamalar afla da belirtil mifltir a) E itim Giderleri: E itim ve ö retim kurumlar ile anaokulu, krefl ve dershanelere e itim amac yla yap lan ödemeler ile sürücü kursu ücretleri, okul servis ücretleri, kitap ve k rtasiye al mlar için yap lan harcamalar, vergi indirimi kapsam n dad r. Üniversiteye haz rl k dershanelerinden al nan faturalar vergi iadesinde kullan l r. Kurumlar vergisinden muaf vak f okullar na yap lan e itim ödemeleri vergi iadesinde kullan lamaz. Devlet üniversitelerine ödenen kay t harc ve kitap bedelleri vergi iadesinde kullan lamaz. Devlet okullar na yap lan ba fllar da bu okullar n Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefi olmamas ve geçerli belge verememelerinden dolay vergi iadesinde kullan lamaz. b) Sa l k Giderleri: Ücretlilerin yapt ilaç masraf, sa l k malzemesi ve hastane giderleri ile muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi ve difl protez ücretleri, gözlük ve lens al mlar gibi sa l k harcamalar vergi indirimine konu teflkil edecektir. Ücretlinin yapt bu harcamalar n bir k sm n n iflverenlerce karfl lanmas halinde, ücretlinin kendisinin karfl lad harcama tutar vergi indirimine konu olacakt r. Kamuya ait hastane ve sa l k kuru lufllar n n Gelir ve Kurumlar vergisin den muaf olmalar nedeniyle, bu kuru lufllara yap lan sa l k harcamalar vergi iadesinde kullan lamaz. c) G da Giderleri: G da giderlerinden, her türlü yiyecek ve içecek için yap lan harcamalar n anlafl lmas gerekir. çecek giderlerinden sigara, alkollü içkiler ve bira bu kapsamda de erlendirilmeyecektir. Ancak, evlerde beslenen kufl, kedi, köpek gibi hayvanlar ile di er hayvanlar n tüketimi için al nan yem, mama ve sair g da maddelerine dair harcamalar g da giderleri kapsam na girmeyecek ve vergi indirimine konu teflkil etmeyecektir. Otellerde konaklama giderleriyle birlikte yiyecek ve içecek giderlerinin de bulunmas halinde, vergi indiriminden yararlanabilmek için, yiyecek ve içecek giderlerinin faturada ayr ca gösterilmesi gerekir. Hatta alkollü içkilerin de içeceklerden ayr lmas gerekir. SMMMO Yay n Organ 31

3 d) Giyim Giderleri: Giyim giderlerinden kumafl, haz r elbise, ayakkab, flapka, iç çamafl r, çorap, kemer gibi giyime müteallik her türlü mallar n sat n al nmas için yap lan harcamalar ile bunlara iliflkin dikim, tamir, onar m gibi harcamalar n anlafl lmas gerekmektedir. Temizlik malzemeleri al m ve kuru temizleme harcamalar vergi indirimi kapsam na girmez. e) Kira Giderleri: kamet edilen konut için yap lan kira ödemesinin tamam n n anlafl lmas gerekir. Bu uygulamada, kiran n defaten veya birkaç ayl k veya ayl k dönemler itibariyle ödenmesinin önemi bulunma maktad r. Ancak, kira ödemesinin kap sad dönem belgede belirtilecektir Kira ödemelerinin nas l belgelen dirilece i sorusu akla gelebilir. Kira ödemelerinin belgelendirilmesi, kira sözleflmenin eklenmesi flart yla banka dekontlar n n ibraz, bankamatik mak buzlar n n ibraz veya ev sahibinin kiray tahsil etti ine dair imzal bir yaz - n n ibraz yoluyla da olabilir. Devlete ait lojmanlarda oturanlar n kira ödemeleri vergi indiriminde kulla n lamaz. E er, lojman n mülkiyeti kurumlar vergisi mükellefi bir kamu kuruluflu ise, bu kurulufllardan kira karfl - l al nacak faturalar vergi indiriminde kullan labilir. 4- VERG ADES B LD R MLER N N SON VER L fi TAR H NED R? Ücretliler 1 Ocak-31 Aral k 2005 dönemine ait biriktirdikleri harcama belgelerini en geç 20 Ocak 2006 akflam - na kadar vergi indirimine ait bildirim ile birlikte halen çal flt klar veya en son çal flt klar iflverene vereceklerdir. 5- VERG ADES B LD R M NDE KULLANILAN FATURA VEYA F filer HANG TAR HLER TAfiIYAB L R? Vergi indiriminden yararlanmak için verilecek belgeler 1 Ocak Aral k 2005 dönemini kapsamal d r. Ayr ca, y l içinde ifle giren, iflten ayr - lan, emekli olan, ücretsiz izne ayr lan kiflilere ait harcama belgelerinin çal fl - lan dönemle s n rl olmaks z n kabul edilmesi gerekmektedir. 6- VERG ADES NE KONU HARCAMALAR NASIL BELGELEND R LECEK? Vergi indirimine konu harcamalar n vergi iadesinde kullan lmas için Vergi Usul Kanununda belirlenen belgelerle tevsik edilmesi gerekir.buna göre, vergi indirimine konu harcamalar, Gelir veya Kurumlar Vergisi mükelleflerinden al nacak, Fatura, Serbest meslek makbuzu, Perakende sat fl fifli, Ödeme Kaydedici cihaz fifli (Yazar kasa fifli) ile belgelendirilebilir. 7- HANG HARCAMALAR VERG ADES NDE KULLANILAMAZ? Afla da belirtilen harcamalar vergi iadesinde kullan lamaz. SMMMO Yay n Organ 32

4 kamet edilen konuta ait yakacak giderleri (odun, kömür, fueloil, gazya, do algaz al m ) ile bunlar n nakliyesi için yap lan giderler, Vekalet ücretleri, Yolcu ve yük tafl ma giderleri, Otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama ücretleri, Tiyatro, sinema, konser salonu, plaj, yüzme havuzu giderleri, (e lence-dinlenme giderleri) Ziynet ve süs eflyalar, Temizlik madde ve malzemesi al mlar, Her türlü kad n ve erkek tuvalet ve triyat madde ve malzemesi al mlar, Kozmetik maddelerinin al mlar, Çiçek al mlar, Kuaför ve berberlere ödenen ücretler, Foto raf filmi ve tab ücreti, Fotokopi ücreti (e itim gideri niteli inde olmayanlar), Ampul, floresan ampul ve pil al mlar, Plak, teyp ve video kaset al mlar ile bunlar n kiralanmas karfl l nda ödenen ücretler, Konutlar n boya ve badana giderleri ile duvar ka d giderleri, Elektrik ve su tesisat için yap lan ödemeler, Billuriye, züccaciye, Çocuk oyuncaklar, Havlu, çarflaf, nevresim al mlar, Plastik eflya al mlar, Çanta, valiz al mlar, Tüpgaz giderleri. 8- B R F fi N Ç NDE B RDEN FAZLA TÜRDEN HARCAMA VARSA BU NASIL SINIFLANDIRILACAK? Ayn harcama belgesinde indirime konu olan birden fazla harcama çeflidinin olmas halinde ise, bu belge, vergi indirimine ait zarf n ön yüzündeki harcama cinsinden, miktar yüksek olan gruba ait harcama belgesi olarak gösterilecektir. Örne in, harcama belgesinde YTL lik g da harcamas ile, YTL lik giyim harcamas varsa, YTL n n tamam g da harcamas olarak beyan edilecektir. 9- FATURA VEYA F fi ÇER S NDE GEÇERS Z B R HARCAMA VARSA NE YAPILMALI? Bir harcama belgesinde birden fazla harcama çeflidinin bulunmas ve bunlar n bir k sm n n iade kapsam d fl nda olmas halinde, vergi indirimine konu olmayan harcamalar belge toplam ndan düflülerek, indirime konu olacak harcama tutar tespit edilecektir. 10- HARCAMALARIN VERG ADES NE KONU OLMASI Ç N ARANAN fiartlar NELERD R? Harcamalar n vergi iadesine konu olabilmesi için: Harcamalar n Türkiye'de yap lmas ve, Harcamalar n Gelir ve Kurumlar Vergisine tabi olan mükelleflerden al - nan belgelerle tevsik edilmesi flartt r. SMMMO Yay n Organ 33

5 Türkiye'de yap lmayan harcamalar vergi indirimine konu olmayacakt r. Ayr ca, yap lan harcamalar n ücretlinin kendisi, efli ve çocuklar taraf ndan yap lmas ve sat n al nan mal ve hizmetlerin bunlar taraf ndan tüketilmesi gerekmektedir. Ücretlinin ücreti ile orant l ve uygun olmayan veya kendisi efli ve çocuklar taraf ndan tüketilmeyen mal ve hizmetler vergi indirimine konu teflkil etmeyecektir. Türkiye'deki harcamalar n gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden al - nan belgelerle tevsik edilmesi flartt r. 11-BELGES ND R M KONUSU YAPILAMAYACAK KURUM VE KURULUfiLAR: Belgesi indirim konusu yap lamayacak kurum ve kurulufllar afla da aç klan m flt r: Vergi indirimine konu olan harcamalar n gelir ve kurumlar vergisine tabi olmayan kifli, kurum ve kurulufllara yap lmas halinde bu harcamalar vergi indirimine konu teflkil etmeyecektir. Kurumlar Vergisi Kanunu nun 7. maddesi veya kendi Özel Kanunlar nda yer alan hükümlerde kurumlar vergisi muafiyeti tan nan kurumlardan yap lan harcamalar vergi indirimine konu harcama olarak kabul edilmeyecektir. Ordu Yard mlaflma kurumu 205 say l Kurulufl Kanununu 35. maddesine göre Kurumlar Vergisinden muaf oldu undan, bu kurum taraf ndan iflletilmekte olan ordu pazarlar ndan yap lan harcamalar, vergi indirimine konu edilmeyecektir. Tüketim kooperatifi, Kurumlar Vergisi Kanunu nun 7. maddesinin 16 numaral bendinde yaz l flartlar tafl d için, kurumlar vergisinden muaf bulunmaktad r. Bu kooperatif den yap lan giyim ve g da harcamalar, kooperatifin kurumlar vergisi mükellefi olmamas (muaf olmas ) nedeniyle indirime konu teflkil etmeyecektir. Kurumlar vergisi Kanunu nun 8. maddesinde yer alan istisnalardan yararlanan kurumlar ile istisna uygulamas öteden beri devam eden e itim ve sa l k kurumlar na yap lan harcamalar vergi indirimine konu olacakt r. Ücretlinin yurtd fl nda yapt e itim harcamalar, Türkiye'de yap lmad için, vergi indirimine konu olmayacakt r. Sa l k Bakanl na ve üniversitelere ba l hastanelerde yap lan sa l k harcamalar için, bu hastanelerin döner sermayelerine ödenen paralar vergi indirimine konu olmayacakt r. Milli E itim Bakanl 'na ba l okullar n okul aile birli ine veya okul koruma derne ine yap lan ba fllar da vergi indirimine konu harcamalar kapsam na girmemektedir. 12-HARCAMA BELGES K M N ADINA DÜZENLENM fi OLMALIDIR? Vergi indiriminden ücretleri gerçek SMMMO Yay n Organ 34

6 usulde vergilendirilen ücretliler ile bunlar n efl ve çocuklar yararlanacakt r. Bu nedenle, ücretlilerin kendileri, efl ve çocuklar ad na düzenlenen ve yukar da aç klanan belgeler vergi indirimine konu olacakt r. Efl ve çocuk tabirinden ne anlafl lmas gerekti i afla da aç klanm flt r. Efl: Medeni Kanun hükümlerine göre aralar nda evlilik ba kurulmufl olan kad n ve erkekten her biridir. Çocuk: Ücretli ile birlikte oturan veya ücretli taraf ndan bak lan çocuklar n kapsar.çocu un 18 yafl n doldurma m fl olmas flart aranmaz. Evlat edini lenler ile ana ve babas n kaybetmifl torunlardan ücretli ile birlikte otu ranlar n harcamalar da vergi iade sinde kullan labilir. 13-VERG ND R M N N GERÇEKLEfiT R LMES : flverenler, Ocak ay sonuna kadar düzenleyecekleri vergi indirimine ait bordroda her bir ücretli için hesap layacaklar vergi indirimi tutar n, fiubat ay ndan itibaren ödeyecekleri ücretlerin gelir vergisinden mahsup edeceklerdir. Mahsup ifllemi her bir ücretli için ayr ayr yap lacakt r. Bir ücretliye ait mahsup edilecek vergi indirimi, di- er ücretlilerin vergileriyle ilgilendirilmeyecektir. Bu mahsup ifllemi için iflverenler, düzenledikleri ücret bordrosunda, "Vergi indiriminden do an mahsup edilecek gelir vergisi" bafll alt nda bir sütun daha açacak ve mahsup ettikleri vergi tutar n bu sütunda göstereceklerdir. Mahsup edilecek vergi indirimi, ücretlinin o aydaki ücretinden kesilen gelir vergisinden fazla olamayacakt r. Aflmas halinde ise aflan k s m izleyen aylarda ödenen ücretlerden kesilen gelir vergisinden mahsup edilecektir. Ücretler üzerinden hesaplanan vergi lerden mahsup edilen vergi indirimi tutarlar muhtasar beyannamede mah suplar aras nda gösterilecek ve kalan tevkifat tutar ödenecektir. Muhtasar beyannamede vergi indirimi tutar n n mahsup edilebilmesi için mutlak suretle ücretlilere ödenmifl olmas gerekmektedir. Ücretlilere ödenmeyen tutarlar n mahsup edilmesi halinde bu tutar iflverenlerce muhtasar beyanname üzerinden eksik beyan edilmifl ve ödenmemifl gelir vergisi olarak addolunacakt r. Muhtasar beyanname veren iflverenler, halen çal flmakta olan ücretlileri ile ilgili olarak düzenleyecekleri vergi indirimi bordrosunda, her ücretli için vergi indirimi tutar n hesaplaya caklard r. Bu tutar fiubat ay ndan itibaren ödenecek ücretler üzerinden kesilen gelir vergisinden mahsup edilmek suretiyle ücretlilere ödene cektir. flverenler, toplam vergi indiriminin o ayda mahsup edilebilecek olan k sm n muhtasar beyannamenin mahsuplara iliflkin bölümünde göstereceklerdir. Bu iflverenler hak kazan lan vergi indirimi tutar n fiubat ay ndan itibaren ödeyecekleri ücretler üzerinden tevkif edece- i vergiden mahsup edecektir. Dolay - s yla, ücretlilere mahsup edilen vergi tutar kadar ödeme yapm fl olacaklard r. SMMMO Yay n Organ 35

7 Mahsup ifllemi sonunda arta kalan vergi indirimi tutar müteakip aylarda ayn esaslar çerçevesinde indirilmeye devam edilecektir. Söz konusu mahsup iflleminin yap labilmesi için vergi indirimi tutar n n, iflverenlerce en geç o aya ait muhtasar beyannamenin verilece i tarihe kadar ücretlilere ödenmesi gerekir. Vergi indirimi tutar muhtasar beyannamede tevkif suretiyle kesilen vergiler toplam ndan mahsup edilecek, kalan tutar ilgili vergi dairesine ödenecektir. Mahsup iflleminin çeflitli nedenlerle takvim y l n n son ay na kadar yap la mamas halinde kalan tutar, Aral k ay - na ait muhtasar beyanname üzerinden mahsup edilecektir. Aral k ay na ait tevkif suretiyle kesilen vergilerin vergi indiriminden do an ve mahsubu yap - lamayan vergi alaca n karfl layamamas halinde, kalan tutar vergi dairelerince gerekli inceleme yap ld ktan sonra iflverenler arac l ile hak sahiplerine nakden ödenecektir. 14- YIL Ç NDE fi DE fit RENLER VERG ADELER N NASIL ALACAK? Bir iflveren nezdinde ücretli olarak çal flmakta iken, bu iflvereninden ayr larak baflka bir iflveren nezdinde çal flan ücretliler, iflveren de ifltirdi i takvim y l na ait vergi indirimine ait bildirimi, en son çal flt iflverene verecektir. Ancak, bu ücretliler, daha önce çal flt - iflyerinde kendilerine ödenen ücretlerin vergi matrah n, bu matrahtan kesilen gelir vergisini ve bu vergilerin ilgili vergi dairesine yat r lm fl oldu unu gösterir bir belgeyi alarak, bu belgeyi de en son çal flt iflverene ibraz etmek zorundad r. En son çal flt iflveren, bu belgeleri de dikkate alarak, ifllem yapacakt r. 15- VERG ND R M NE A T B LD R M VER LMEDEN ÖNCE fi BIRAKAN MÜKELLEF N YANINDA ÇALIfiMIfi OLAN ÜCRETL LERDE VERG ND R M UYGULAMASI : Çal flt iflverenin mükellefiyetinin sona ermesi ve tekrar ücretli olarak çal flmamas nedeniyle iflverenleri arac l - yla vergi indiriminden yararlanamayan ücretliler, Ücretlilerde Vergi ndirimine Ait Bildirimi 20 Ocak tarihine kadar eski iflvereninin muhtasar gelir vergisi beyannamesi yönünden ba l oldu u vergi dairesine vereceklerdir. Vergi bildiriminin verildi i vergi dai resi; ücretlinin ilgili y lda o iflyerinde çal fl p çal flmad, çal flt döneme iliflkin ücretlerinin vergi matrah, bu ücretler üzerinden kesilen vergilerin muhtasar beyanname ile beyan edilip tahakkuk ettirildi i, vergi indirimine konu harcamalar n vergi indirimi ko nusuna girip girmedi i, belgelerin geçerli belge olup olmad hususla r nda yapaca inceleme sonucunda vergi indirimi tutar n hesaplayacak ve Mart ay sonuna kadar ücretliye nakden iade edecektir. Tasfiye haline girmifl olan kurumlarda vergi indirimi ile ilgili ifllemler tasfiye memurlar nca yerine getirilecektir. SMMMO Yay n Organ 36

8 16- VERG ND R M NE A T B LD R M VER LD KTEN SONRA fi BIRAKAN MÜKELLEF N YANINDA ÇALIfiMIfi OLAN ÜCRETL LERDE VERG ND R M UYGULAMASI Vergi indirimine ait bildirimin ifl verene verilmesinden sonra iflverenin ifli b - rakmas ve ücretlinin baflka bir iflveren nezdinde çal flmamas durumunda, mahsup edilmemifl vergi indirimi tutar, iflverenin muhtasar beyanname yönünden ba l oldu u vergi dairesi taraf ndan, ücretlinin ilgili y lda o iflyerinde çal fl p çal fl mad, çal flt döneme iliflkin ücret lerinin vergi matrah, bu ücretler üzerinden kesilen vergilerin muhtasar beyanname ile beyan edilip tahakkuk ettirildi i, vergi indirimine konu har camalar n vergi indirimi konusuna girip girmedi i, belgelerin geçerli belge olup olmad ile vergi indirimi tutar n n do ru hesaplan p hesaplan mad hususlar nda yapaca ince leme sonucunda ücretliye nakden iade edilecektir. Ücretlinin baflka bir iflveren nezdinde çal flmaya bafllamas halinde, vergi in dirimi 13. üncü bölümdeki aç klama lara göre yap lacakt r. Ancak, yeni iflveren ücretlinin eski iflverenden getirmifl oldu u yaz n n bir örne ini eski iflverenin muhtasar beyanname yönünden ba l oldu u vergi dairesine bir yaz ekinde gönderecektir. Ücretlinin eski iflvereninden almas gereken yaz y temin edememesi halinde, mahsup edilemeyen vergi indirimi tutar yukar da belirtilen hususlarda yap lacak inceleme sonucuna göre ücretliye Vergi Dairesince nakden iade edilecektir. 17- AYNI ZAMANDA B RDEN FAZLA fiverenden ÜCRET ALANLARIN DURUMU: Ücretlilerin ayn zamanda birden fazla iflverenden ücret almas halinde her bir iflverene vergi indirimine ait bildirimi vermesi mümkün bulunmaktad r. Her bir iflveren kendi ödedi i ücretlerin vergi matrahlar na, göre vergi indirimi uygulayacakt r. 18-EMEKL L K NEDEN YLE VEYA BAfiKA NEDENLE fiten AYRILAN VEYA ÖLEN ÜCRETL LER N VERG ADES Emeklilik nedeniyle veya herhangi bir nedenle iflinden ayr lan ücretliler, biriktirdikleri vergi indirimine konu olan harcama belgelerini, yukar da aç klanan esaslar ve süreler dahilinde iflverene bildireceklerdir. Ölüm nedeniyle iflten ayr lan ücretlilerin varislerinden bir tanesi (kendisi ve di er varisler ad na) yine yukar da aç klanan flekilde harcama belgelerini murisin iflverenine ibraz edebilecektir. flverenlerden genel bütçeye dahil olan daireler, vergi indirimi bordrosuna dahil ettirdikleri bu ücretliler için ayr ca haz rlayacaklar tahakkuk müzekkeresi ve verile emrine dayan larak, fiubat ay içinde emeklilerine veya ölenlerin kanuni varislerine nakten ödeyeceklerdir. Muhtasar beyanname veren kamu kurum ve kurulufllar ile di er iflverenler yan nda çal flmakta iken y l içinde SMMMO Yay n Organ 37

9 emekli olan, iflten ayr lan ve ölenlerin vergi indiriminden do an gelir vergisi fark, Ocak ay na ait olup, 20 fiubat akflam na kadar muhtasar beyanname ile beyan edilen tevkif suretiyle kesilen vergilerden mahsup edilecektir. Bu mahsuba ra men arta kalan vergi indiriminden do an vergi fark n n bulunmas halinde bu fark, muhtasar beyanname veren iflverene, vergi daire lerince nakten iade edilecektir. Bu iade vergi inceleme raporuna dayan larak yap lacakt r. Mahsup edilen vergi tutar ile vergi dairelerince yap lan iadelerin iflverenlerce 20 fiubat akflam na kadar hak sahiplerine nakten ödenmesi zorunludur. Ancak, iadenin vergi dairesinden bu tarihten sonra al nmas halinde, vergi fark, hak sahiplerine al nd tarihten itibaren 3 gün içinde ödenecektir. 19-GEÇERS Z F fi VEYA FATURA VER LMES HAL NDE UYGULANACAK CEZA YAPTIRIMLAR: flverenler, yanlar nda çal flt rd klar ücretlilerin ücretlerinden tevkif ettikleri vergilerin do ru olarak beyan edilip ödenmesinden sorumludurlar. Bu nedenle iflverenler, tevkif suretiyle kesilen vergilerin eksik beyan dolay s yla yap lan ikmalen veya re'sen tar hiyatlarda vergi asl ile buna iliflkin cezalardan sorumludur. Bu çerçevede iflverenler, vergi indirimi dolay s yla tevkif suretiyle kesilen vergilerin eksik beyan ndan da sorumludurlar. Ancak, ücretlilerin sahte veya muhte viyat itibariyle yan lt c belge kullan d klar n n sabit olmas halinde, iflveren lerin bu belgelere dayanarak eksik ödedikleri gelir vergisi için adlar na ikmalen veya re'sen tarh edilen vergi asl, ceza ve gecikme faizini, genel hükümler çerçevesinde ücretlilere yans t labilecektir. Ücretlilerin, Sahte fifl veya fatura kulland klar tespit edilmesi halinde, 213 Say l VUK 359/a. Maddesine göre Muhteviyat itibariyle yan lt c belge kullanma suçundan dolay haklar nda Cumhuriyet Savc l na suç duyurusu yap lacakt r. Suçlar n sabit olmas halinde 6 Aydan 3 y la kadar hapis cezas ile cezaland r lacakt r. Ücretlilerin ücretlerinden kesilen gelir vergisinden mahsup edilen vergi indi riminin, mahsup iflleminin yap ld muhtasar beyannamenin verilece i tarihe kadar ücretliye nakden ödenmesi gerekir. Aksi takdirde, ücretliye nakden ödenmeyen vergi indirimi, iflverenler taraf ndan haks z yere yap lan bir mahsup ifllemi niteli i tafl yacak ve tevkif suretiyle kesilen verginin bu tutar kadar olan k sm, muhtasar beyanname ile eksik beyan edilmifl olacakt r. Bu nedenle, yukar da belirtilen tarihe kadar ücretliye nakden ödenmeyen vergi indirimi o ayda eksik beyan edilmifl vergi tevkifat olarak kabul edilerek, bu vergiler için de iflverenler hakk nda cezal tarhiyat ifllemi yap lacakt r. 20-VERG ND R M TABLOSU VERG ND R M TUTARININ HESAPLANMASI Vergi indirimi, ücretlinin bir önceki y - SMMMO Yay n Organ 38

10 la ait y ll k toplam vergi matrah tutar n aflmamak üzere, uygulama kapsam ndaki harcama tutar n n; YTL kadar % 8 i, YTL n n YTL için % 8 i, aflan k sm için % 6 s, YTL dan fazlas n n, YTL s için % 7 si, aflan k sm için % 4 ü, oran uygulanmak suretiyle hesaplanacakt r. Örne in, 2005 y l içinde elde etti i ücret gelirinin vergi matrah ( YTL) olan ve ücret matrah n n tamam kadar vergi indirimi uygulamas kapsam nda harcama yapm fl bir ücretlinin hak kazanaca vergi indirimi tutar afla da gösterildi i üzere 678 YTL olacakt r. lk YTL X %8 264 YTL kinci YTL X %6 198.YTL Kalan YTL için X %4 216 YTL Toplam 678 YTL Veya lk YTL X %7 462 YTL Kalan YTL için X %4 216 YTL Toplam 678 YTL SMMMO Yay n Organ 39

11 VERG ND R M HESAPLAMA ÖRNEK TABLOSU 2005/Ayl k 2005 Kümülatif Toplanabilecek flleme Tabi 2006 y l nda Net Ücret Vergi Belge Tutar Matrah al nacak Matrah YTL YTL YTL Vergi adesi Tutar YTL As.Ücret 350 YTL 4.984, , , YTL YTL 10, , , ,000 YTL 14, , , ,250 YTL ,500 YTL ,750,YTL ,000 YTL ,250 YTL ,500 YTL , , , ,000 YTL ,500 YTL ,000 YTL ,000 YTL SMMMO Yay n Organ 40

12 2004/2005 YILLARI KARfiILAfiTIRMA TABLOSU Ayl k Net Y l nda /2005 Ücret Kümülatif Al nan Vergi Kümülatif Y l çin Art fl Vergi Matrah adesi Vergi Matrah 2006 da Oran % YTL Tutar YTL YTL Al nacak Vergi adesi Tutar YTL Asgari Ücret 4, % YTL 7, % YTL 10, , % 2 1,000 YTL 14, , % 2 1,250 YTL 18, % 1,6 1,500 YTL 22,882 1, % 1,2 1,750,YTL 26,920 1, % 1,1 2,000 YTL 31,167 1, %0.5 2,250 YTL 35,490 1, %0.5 2,500 YTL 39,813 1, %0.5 3,000 YTL 48,458 2, %0.5 3,500 YTL 57,104 2, %0.5 4,000 YTL 65,749 2, %0.5 5,000 YTL 84,053 3, % DE ERLEND RME Ülkemizde yüksek düzeyde yaflanan Kay t d fl l n, kay t alt na al nmas için mevcut belge düzeninin gözden geçirilmesi flartt r Y l ndan bu yana uygulanan Vergi ndirimi ( adesi) sisteminin aksakl klar bir an önce giderilmeli ve; Harcama çeflitlerinde s n rlama kald r lmal, Emeklilere ayr, Ücretlilere ayr hukuk uygulanmamal, ndirim( ade) oranlar yükseltilmeli, Ücretlilere iadenin y ll k de il 3 ayda bir verilmesi sa lanmal. KAYNAKLAR: Say l Gelir Vergisi Kanunu 2- GVK GT /21938 RG 3- GVK GT /22135 RG 4- GVK GT /25680 RG SMMMO Yay n Organ 41