Çevre Biyolojisi. Çevre Biyolojisi 1

Transkript

1 Çevre Biyolojisi Çevre Biyolojisi 1

2 Çevre Biyolojisi Biyoloji Çevre Fizik Biyofizik Biyofizikokim. Fiziko Kimya Biyo- Kimya Kimya Çevre Biyolojisi 2

3 Çevre Nedir? İçinde bulunduğumuz canlı, cansız tüm varlıkların birbirleri ile ilişkilerini içine alan ortam. Çevre Biyolojisi 3

4 Çevre Kirliliği Nasıl Oluşur? Hızlı nüfus artışı Plansız kentleşme Plansız endüstrileşme Dolayısıyla doğal kaynakların azalması gibi nedenlerle çevredeki bu denge bozulur ve çevre kirliliği ortaya çıkar. Çevre Biyolojisi 4

5 Hızlı Nüfus artışı Çevre Biyolojisi 5

6 Türkiye de Nüfus Çevre Biyolojisi 6

7 Nüfus Piramidi Çevre Biyolojisi 7

8 Plansız Kentleşme Çevre Biyolojisi 8

9 Plansız endüstrileşme Çevre Biyolojisi 9

10 Kirlilik denir? Endüstri devrimi 19. Yüzyıl Alaska buzulları incelendiğinde bileşiminde DDT' ye rastlanması Günümüz Toprak, su ve havanın taşıyabileceğinden fazla atık madde ile yüklenmesi Çevre Kirliliği doğurmaktadır. Çevre Biyolojisi 10

11 Ekolojik denge nedir? Bitkiler, herbivor ve karnivorlar arasındaki besin zinciri ve bunların atıklarının mikroorganizmalar aracılığı ile bitkilere geçmesi "EKOLOIİK DENGE" yi oluşturur Çevre Biyolojisi 11

12 Besin zinciri Çevre Biyolojisi 12

13 Birey Pramidi Çevre Biyolojisi 13

14 Günümüzde Tarım Çevre Biyolojisi 14

15 Enerji Pramidi Çevre Biyolojisi 15

16 Enerji Kullanımı Çevre Biyolojisi 16

17 Kirlenmenin nedeni Enerji üretimi Kimyasal endüstrisi Modern tarım Çevre Biyolojisi 17

18 Enerji üretimi Çevre Biyolojisi 18

19 Kimya Endüstrisi Çevre Biyolojisi 19

20 Modern Tarım Çevre Biyolojisi 20

21 Kirlenmenin Sınıflandırılması Kirlenmenin tabiatına göre Fiziksel Kimyasal Biyogenetik Çevre Biyolojisi 21

22 Kirlenmenin Sınıflandırılması Etkilenen ekosisteme göre Atmosfer kirlenmesi Toprak kirlenmesi Su kirlenmesi Çevre Biyolojisi 22

23 Kirlenmenin Sınıflandırılması-2 Kirleticilerin organizmayı etkileme yollarını göre Solunum yoluyla etkili olan kirleticiler Sindirim yolu ile etkili olan kirleticiler İşitme yolu ile etkili olan kirleticiler Deri teması ile etkili olan kirleticiler Çevre Biyolojisi 23

24 Kirlenmenin Sınıflandırılması-3 Kirlenme Besin kirlenmesi Hava kirlenmesi Toprak kirlenmesi Su kirlemesi Nükleer kirlenme Çevre Biyolojisi 24

25 İnsan Populasyonlarını Etkileyen Fiziksel Ve Biyolojik Çevre Faktörleri İle İnsanın Kendisinin Doğada Oluşturduğu Koşullardan Etkilenmesi Fiziksel faktorler Biyolojik faktörler Biyolojik zararlılar Zehirli ve zararlı maddeler Gürültü Kalıntı ve atıklar Çevre Biyolojisi 25

26 1-Fiziksel faktörler X ışınları UV ışınları Infrared ışınlar Sıcaklık Nem Çevre Biyolojisi 26

27 2-Biyolojik faktörler Besin Su Genetik faktörler Çevre Biyolojisi 27

28 3-Biyolojik zararlılar Karasinekler (Musca domestica) Sivrisinekler (Anophel, Aedes ve Culex türleri): Çevre Biyolojisi 28

29 3-Biyolojik zararlılar Hamam böcekleri (Periplenata americana) Bitler ( Pediculus humanis capitis) Çevre Biyolojisi 29

30 3-Biyolojik zararlılar Tahta kurusu (Cimex lectularius): Keneler :Acarina ordosu Çevre Biyolojisi 30

31 4-Zehirli ve zararlı maddeler Mutajen maddeler; Kalıtsal bozukluklara yol açarlar Karsinojen maddeler; Kansere neden olurlar. Teratojen maddeler; Gelişmekte olan embriyolarda çeşitli bozukluklara neden olurlar Çevre Biyolojisi 31

32 Tehlikeli maddeler Ağır metaller (As, Ba, Cd, Cr, Pb, Hg, Se, Ag) Örnek: Leğim, Civalı Thermometre, Kurşunlu boyalar Solventler Örnek: Tiner, Acetone, Methanol, Toluene, Xylenes Pesticitler ve Herbisitler Örnek: Endrin, Lindane, Methoxychlor, Chlordane Çevre Biyolojisi 32

33 5-Gürültü Çevre Biyolojisi 33

34 6-Zararlı ve atık maddeler Çevre Biyolojisi 34

35 ÇEVRE İnsanoğlu yüzyıllardır çevresine ve doğaya verdiği zararların bedelini ödemektedir. Kişisel hırslarla, daha çok kazanmak arzusuyla, tembellikle, sorumsuzlukla doğaya zarar verenler kendilerinin doğanın bir parçası olduklarını ve verdikleri zararın kendilerine döneceği gerçeğini göz ardı etmişlerdir. Yüzlerce yıldır çevreye verdiği zarardan çok çeken insanoğlunda bir çevre bilincinin oluşması (en azından önemli bir kısmında) çok yeni sayılır. Çevre Biyolojisi 35

36 ÇEVRE En geniş anlamıyla çevre "ekosistemler" ya da "biyosfer" şeklinde açıklanabilir. Daha açık olarak çevre, insanı ve diğer canlı varlıkları doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyen fiziksel, kimyasal, biyolojik ve toplumsal etmenlerin tümüdür. Çevre Biyolojisi 36

37 ÇEVRE Çevrenin doğal yapısını ve bileşiminin bozulmasını, değişmesini ve böylece insanların olumsuz yönde etkilenmesini çevre kirlenmesi olarak tanımlayabiliriz. Artık hepimizin bildiği gibi çevreden, içindeki varlıklara göre en çok yararlanan bizleriz. Çevreyi en çok kirleten yine bizleriz. Bu nedenle "Çevreyi kirletmek kendi varlığımızı yok etmeye çalışmaktır" denilebilir. Çevre Biyolojisi 37

38 Çevre bilimcilere göre genelde, aşağıda verilen iki çeşit kirlenme vardır: Birinci tip kirlenme; biyolojik olarak ya da kendi kendine zararsız hale dönüşebilen maddelerin oluşturduğu kirliliktir. Hayvanların besin artıkları, dışkıları, ölüleri, bitki kalıntıları gibi maddeler birinci tip kirlenmeye neden olur. Kolayca ve kısa zamanda yok olan maddelerin meydana getirdiği kirliliğe geçici kirlilik de denir. İkinci tip kirlenme: biyolojik olarak veya kendi kendisine yok olmayan ya da çok uzun yıllarda yok olan maddelerin oluşturduğu kirliliktir. Plastik, deterjan, tarım ilaçları, böcek öldürücüler (DDT gibi), radyasyon vb. maddeler ikinci tip kirlenmeye neden olur. Çevre Biyolojisi 38

39 SU KİRLİLİĞİ Su kirliliğini oluşturan etmenlerin başında lağım sularıyla sanayi atık suları gelmektedir. Bunun yanında petrol atıkları, nükleer atıklar, katı sanayi ve ev atıkları da önemli kirleticilerdir. Çevre Biyolojisi 39

40 HAVA KİRLİLİĞİ Evler, iş yerleri, sanayi kuruluşları ve otomobillerin çevreye verdikleri gaz atıklar havanın bileşimini değiştirir. Havaya karışan zararlı maddelerin başlıcaları kükürt dioksit (SO 3 ), karbon monoksit (CO), karbon dioksit (CO 2 ), kurşun bileşikleri, karbon partikülleri (duman), toz vb. kirleticilerdir. Çevre Biyolojisi 40

41 Hava kirliliği aşağıda verilen uygulamalarla önlenebilir: Hava kirliliğinin en önemli nedenlerinden olan fosil yakıtlar olabildiğince az kullanılmalı. Bunun yerine doğalgaz, güneş enerjisi, jeotermal enerji vb. enerjilerin kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Karayolu taşımacılığı yerine demiryolu ve deniz taşımacılığına ağırlık verilmelidir. Büyük kentlerde toplu taşıma hizmetleri yaygınlaştırılmalıdır. Böylece, otomobil egzozlarının neden olduğu kirlilik azaltılabilir. Sanayi kuruluşlarının atıklarını havaya vermeleri önlenmelidir. Çevre Biyolojisi 41

42 TOPRAK KİRLİLİĞİ Canlılığın kaynağı sayılabilecek toprağın yapısına katılan ve doğal olmayan maddeler toprak kirliliğine neden olur. Böyle topraklarda bitkiler yetişmez ve toprağı havalandırarak yarar sağlayan solucan vb. hayvanlar yaşayamaz duruma gelir. Topraktan bitkilere geçen kirletici maddeler, besin zinciri yoluyla insana kadar ulaşır. Çevre Biyolojisi 42

43 SES KİRLİLİĞİ Sanayileşme ve modern teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan çevre sorunlarından biri de ses kirliliğidir. Gürültü de denilen ses kirliliği, istenmeyen ve dinleyene bir anlam ifade etmeyen sesler ya da insanı rahatsız eden düzensiz ve yüksek seslerdir. Çevre Biyolojisi 43

44 Ses etkisi Gürültü Türü Db Derecesi Psikolojik Etkisi Uzay Roketleri 170 Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması Canavar Düdükleri 150 Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması Kulak dayanma sınırı 140 Kulak ağrısı, sinir hücrelerinin bozulması Makineli delici 120 Sinirsel ve psikolojik bozukluklar (III.Basamak) Motosiklet 110 Sinirsel ve psikolojik bozukluklar (III.Basamak) Kabare Müziği 100 Sinirsel ve psikolojik bozukluklar (III.Basamak) Metro gürültüsü 90 Psikolojik belirtiler (II.Basamak) Tehlikeli bölge 85 Psikolojik belirtiler (II.Basamak) Çalar Saat 80 Psikolojik belirtiler (II.Basamak) Telefon zili 70 Psikolojik belirtiler (II.Basamak) İnsan sesi 60 Psikolojik belirtiler (I.Basamak) Uyku gürültüsü 30 Psikolojik belirtiler (I.Basamak) Çevre Biyolojisi 44

45 Ses limitleri Kullanım Alanı Ses basıncı düzeyi(gündüz) dba Tiyatro Salonları 25 Otel Yatak Odaları 30 Otel Restoranları 35 Hastaneler 35 Yatak Odaları 35 Oturma Odaları 60 Derslikler, Laboratuvarlar 45 Spor Salonu, Yemekhaneler 60 Fabrikalar (küçük) 70 Fabrikalar (büyük) 80 Çevre Biyolojisi 45

46 RADYASYON Radyoaktif element denilen bazı elementlerin atom çekirdeğinin kendiliğinden parçalanarak etrafa yaydığı alfa, beta ve gama gibi ışınlara radyasyon denir. Çevreye yayılan bu ışınlar, canlı hücreleri doğrudan etkileyerek mutasyon denilen genlerdeki bozulmaya neden olur. Çok yoğun olmayan radyasyon, canlının bazı özelliklerinin değişmesine neden olurken yoğun radyasyon, canlının ölümüne neden olabilir. Çevre Biyolojisi 46

47 Çevre kirliliği cenini etkiliyor İngiltere de yapılan bir araştırma çocuklarda görülen kanser vakalarının anne karnındayken maruz kalınan çevre kirliliğinden kaynaklanabileceği sonucuna vardı. 17 Ocak yıllık kayıtların incelenmesiyle yapılan çalışmaya göre, yoğun çevre kirliliği görülen yerlerde doğan çocukların 16 yaşına gelmeden kanserden ölme riski diğerlerine göre 2 ila 4 kat daha yüksek. Çevre Biyolojisi 47

48 Döngüler-1 Çevre Biyolojisi 48

49 Döngüler-2 Çevre Biyolojisi 49

50 Döngüler-3 Çevre Biyolojisi 50

51 Azot Döngüsü Çevre Biyolojisi 51

52 Dekomposörler Çevre Biyolojisi 52

53 Fosfor Döngüsü Çevre Biyolojisi 53

54 Atmosferdeki O2 Seviyesi ne olmalı? Çevre Biyolojisi 54

55 Besin Pramit Çevre Biyolojisi 55

56 Nüfus Artışı Çevre Biyolojisi 56

57 Nükleer Enerji Çevre Biyolojisi 57

58 PCB Birikimi Çevre Biyolojisi 58

59 Atmosferdeki CO 2 yükselmesi Çevre Biyolojisi 59

60 Ozon tabakasındaki azalma Çevre Biyolojisi 60

61 Çevreyi Anlamak Çevre Nedir? Çevresel Etki Nedir? Kirlilik Nedir? Kirlilik Dışında Çevreye Başka Ne Gibi Yollarla Zarar Verilebilir? Çevre Biyolojisi 61

62 Çevre Sorunların Etki Alanı Çevrenin tahrip olması yerel bir sorundur. Sanayileşme ile beraber çevre kirliliği global bir tehdit haline gelmiştir. Tüm toplum kesimleri tarafında Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma anlayışı benimsenmelidir. Çevre Biyolojisi 62

63 Çevre Ahlakı İnsanın; hürriyet, eşitlik ve yeterli yaşam koşulları sağlayan onurlu ve refah içinde bir çevrede yaşamak temel hakkıdır. İnsanın bugünkü ve gelecek nesiller için çevreyi korumak ve geliştirmek için ciddi bir sorumluluğu vardır. BM. İnsan Çevresi Konferansı Stockholm Bildirgesi Çevre Biyolojisi 63

64 Çevre Ahlakı Doğaya, yaşayan ve gelecekte yaşayacak olan canlılara zarar verilmemelidir. Doğal kaynakların sürdürülebilir şekilde kullanımını sağlayacak davranış ve eylemlerde bulunulmalıdır. Çevre Biyolojisi 64

65 Çevre için Global İşbirliği Dünyanın herhangi bir yerinde çevreye verilen ciddi boyutlardaki zararın herkesin sorunu olduğu ve hepimizi tehdit ettiğini kabul etmedikçe, hiç bir etkili önlem alamayız. Çevrenin korunabilmesi için ekolojiyle ilgili yasalara ihtiyaç vardır. Peter Drucker Çevre Biyolojisi 65

66 Çevre için Global İşbirliği Dünya Çevre ve Kalkınma Konferansı İklim Değişikliği Konvansiyonu Ozon Tabakasını Koruma Amacına Yönelik Viyana Konvansiyonu Ozon Tabakasını Yok Edecek Maddelere Dair Montreal Protokolü Türleri Yok Olma Tehlikesinde Olan Bitki ve Hayvan Ticaretini Önlemeye Dair Konvansiyon İklim Değişikliği Üzerine Kyoto Protokolü Çevre Biyolojisi 66

67 Çevre ve Yönetim Sürekli ve dengeli kalkınmanın gerçekleşebilmesi için çevre koruma, kalkınma sürecinin entegre bir parçasını oluşturacaktır, ayrı olarak düşünülemez. BM. İnsan Çevresi Konferansı Stockholm Bildirgesi Çevre Biyolojisi 67

68 Çevre ve Yönetim Çevre konusunda iyi bir performans çoğu zaman ticari açıdan da mantıklıdır Örnekler: Müşterilerin taleplerinin karşılanması Maliyet tasarrufu Rekabet üstünlüğü Yerel toplumla ilişkilerin iyileşmesi Çalışanları motive etmesi Sürekli müşteri portföyünün genişlemesi Çevre Biyolojisi 68

69 Çevre ve Yönetim Geleneksel Çevreye Duyarlı Yönetim Yönetim Çevreye hakim olma Çevrenin bir kaynak olarak yönetilmesi Kirlilik ve atıkların dışsallıklar olarak değerlendirilmesi Doğayla uyum içinde olma Doğal kaynakların sınırsız olmadığının farkına varılması Kirlilik ve atıkların yönetilmesi ve minimize edilmesi Çevre Biyolojisi 69

70 Çevre Önlemleri İşletmenizin çevre üzerindeki etkilerini azaltmak ve ticari avantajlar elde etmek için neler yapabilirsiniz? Çevre Biyolojisi 70

71 Çevre Konusunda Daha Fazlasını Yapmak Mümkün mü? Daha fazlasını yapabilir misiniz? Benzer şekilde düşünen başka kuruluşlarla işbirliğine gitme imkanı var mı? Daha fazla yardım almak için nereye başvurabilirsiniz? Çevre Biyolojisi 71

72 Çevre Yönetim Sistemi Çevre Yönetim Sistemi Politikası Planı Uygulanması Kontrol ve Gözden Geçirme Çevre Biyolojisi 72

73 CFC etkisi Çevre Biyolojisi 73

74 Global ısınma CO 2 Miktarı yılda 3.3 milyar ton artmaktadır. Ormanların aldığı 2.3 Okyanusları naldığı 2.3 Ormanlardan salınan 1.6 Fosil yakıtlar 6.3 Dünya IPCCReport :1989~1998 average Çevre Biyolojisi 74

75 Kutuplardaki ozon tapakası Çevre Biyolojisi 75

76 Madde döngüsü Çevre Biyolojisi 76

77 SU HAVZALARI Su toplama havzaları, içme ve kullanma sularının temin edildiği, yüzey ve yeraltı suyu kaynaklarının doğal su toplama alanlarıdır. Yeterli yeraltı su kaynaklarına sahip olmayan alanlarda artan su gereksinimi, göller ve barajlar gibi yerüstü su kaynaklarının büyük oranlarda kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Kamu sağlığı açısından bu gölleri ve bunların su toplama alanlarını her türlü kirlenmeye karşı muhafaza etmek gerekmektedir. Su havzalarında kalitenin bozulmasına neden olan kaynaklar arasında; yeterli veya hiç arıtması olmayan yerleşim yerleri ve endüstriler, zirai amaçlı kullanılan gübre ve tarım ilaçları, rekreasyon alanları, çöp alanları, yol yapımı ve diğer bayındırlık hizmetleri ilk sıralarda sayılabilir. Bu etkenler havzada; erozyon, sedimantasyon, kirlilik, su seviyesinin değişmesi ve su rejiminin değişmesi şeklinde kendini gösterir. Çevre Biyolojisi 77

78 Su Havzalarının Korunması Mutlak Koruma Alanı: İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının maksimum su seviyesinden itibaren 300 m. genişliğindeki şerittir. Bu alanda koruma tedbirleri alınır:- Koruma alanı içinde kalan bölge, ilgili kanunun yetkili kıldığı İdarece kamulaştırılır. Kısa Mesafeli Koruma Alanı :İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının mutlak koruma alanı sınırından itibaren 700 m. genişliğindeki şerittir. Orta Mesafeli Koruma Alanı: İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının kısa mesafeli koruma alanı sınırından itibaren 1 km genişliğindeki şerittir. Uzun Mesafeli Koruma Alanı: İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının yukarıda tanımlanan koruma alanlarının dışında kalan su toplama havzasının tümü uzun mesafeli koruma alanıdır. Mutlak Koruma Alanı (0-300 m) Kısa Mesafeli Koruma Alanı(300m 1000 m) Orta Mesafeli Koruma Alanı ( m) Uzun Mesafeli Koruma Alanı ( m) Uzun Mesafeli Koruma Alanı (5000 m-havza Sınırı) Çevre Biyolojisi 78

79 KİRLİ SAHALARDA RİSK OLUŞUMU Kirletici Kaynaklar Yayılma Mekanizması Alıcı Ortam (algılayıcı) Çevre Biyolojisi 79

80 KİRLİLİĞİN YAYILMA MEKANİZMASI Çevre Biyolojisi 80

81 Sudaki fosfor Çevre Biyolojisi 81

82 Petrol Ürünleri Tüketimimiz Ülkemizin de yılda; 5 milyon ton benzin, 10 milyon ton motorin kullanılmaktadır yılı tüketimleridir. Çevre Biyolojisi 82

83 Petrol Rezervimiz Ülkemizin petrol tüketiminin sadece %8,6 sı yerli üretim ham petrol ile karşılanabilmektedir. İthalat ile karşılanan %91,4 lük kısım için 5,9 milyar ABD doları ödenmektedir. Kaynak: Enerji, Petrol & Gaz, 15 Ocak 2005, Sayı:286 Çevre Biyolojisi 83

84 Biodizel Nedir? Biodizel bitkisel, hayvansal yani her türlü organik yağdan üretilebilen petrol dizeline alternatif, petrol dizelinden pek çok özelliğiyle daha üstün bir yakıttır. Biodizel, yağ asitlerinin bazik veya asidik ortamda kısa zincirli bir alkol ile (metanol veya etanol) reaksiyonu sonucu oluşan esterlerdir(metil veya etil esterler) ve dizel motor yakıtı olarak Avrupa ve Amerika'da yaygın olarak kullanılmaktadır. Çevre Biyolojisi 84

85 BİODİZELİN Özellikleri Ana ham maddesi bitkisel ve hayvansal yağlar dır. Kullanılan yağların yeni veya atık olmasının önemi yoktur. Motorin kullanılan her motorda hiç bir ayar ve değişiklik gerektirmeksizin kullanılabilir. Motorin ile kolayca karıştığı için saf veya karışım olarak kullanılabilir. %30 lara varan düzeyde yakıt ekonomisi sağlar. Motorine göre daha yüksek performanslıdır. Yenilenebilir enerji kaynağıdır. Çevrecidir. Çevre Biyolojisi 85

86 Sera Etkisi Olan Gazların Atmosferdeki Oranları 1750 ve 1988 yılları arasındaki insani faaliyetler, atmosferde sera etkisi yapan başlıca gazların artmasına neden olmuştur. Sera etkisi yapan başlıca gazlar. Karbondioksit (CO2) Metan (CH4) Diazot monoksit (N2O) 1750 ile 1988 yılları arasındaki artış. +%30 +%149 +%16 Çevre Biyolojisi 86

87 Sera Etkisi Yaratan Gazlar Karbondioksit CO2 Metan CH4 Nitrik oksit N2O Hidroflurokarbon HFC Hidrokarbur perflor PFC Kükürt heksaflorit SF6 Su buharı H2O Çevre Biyolojisi 87

88 Gelecek Dünyamız önümüzdeki yüz yılda son yıldakinden daha fazla bir ısınmaya maruz kalacaktır yılında En iyimser tahmin En kötümser tahmin Ortalama öngörü Sıcaklık +1.4 C +5,8 C +2,8 C Deniz seviyesi +9 cm +88 cm +48 cm Çevre Biyolojisi 88

89 Sera Etkisiyle Gündeme Gelecek Küresel Isınmanın Sonuçları Neler Olabilir Ve Dünyayı Nasıl Etkiler? Dünyanın ikliminde ciddi etkileri olması için, sıcaklık artışının çok büyük olması gerekmez.antarktika buzunun eriyerek, dünyanın kıyışehirlerinde sel haline dönüşmesi için 4 C lik bir artış yeterli olacaktır. Çevre Biyolojisi 89

90 Sera etkisinin sonuçları Sera etkisi nedeniyle iklim değişecek olursa, sonuçları çok geniş etkileşimlere neden olacaktır. Kuraklık ürün kaybına, susuzluğa, fiyat enflasyonuna ve toplu halde göçlere neden olacaktır. Su baskınları insan zayiatına ve ekili alanların kaybına neden olacaktır. Rüzgar hasarları kamu hizmetlerinin aksamasına (ki günümüzün yaşantısında hayati önem taşımaktadır) ve büyük oranda tamir harcamalarına neden olacaktır. Çevre Biyolojisi 90

91 Sürdürülebilir enerji Elektrikle ya da güneş enerjisiyle çalışabilen arabaların seri üretimi. Çevre Biyolojisi 91

92 Sürdürülebilir enerji Enerji üretiminde fosil yakıtların terk edilerek rüzgar, güneş ve su gibi sürdürülebilir enerji kaynaklarının kullanımı. Çevre Biyolojisi 92

93 Okyanuslardaki biyomas üretimi Çevre Biyolojisi 93

94 Besin Piramiti Çevre Biyolojisi 94

95 Dünyada Su Çevre Biyolojisi 95

96 Su kaynakları yetersiz! Çevre Biyolojisi 96

97 Hidrolik Çevrim Atmosfer Buz ve kar Nehirler Zemin, Göller Yer altı suyu Okyanus Sıvı Buhar Çevre Biyolojisi 97

98 Hidrolik Çevrim Çevre Biyolojisi 98

99 Su Kirliliği Çevre Biyolojisi 99

100 Suyun evde kulanımı Çevre Biyolojisi 100

101 Ne kadar su kullanıyoruz? Banyo için: lt Bulaşık için (Bulaşık makinesi): 110 lt Bulaşık için (elle yıkama): 75 lt Çamaşır makinesi: 110 lt Tuvalet: 26 lt Diş Fırçalama: 4 lt İçme suyu: 4-8 lt Evde günlük su tüketimi Çevre Biyolojisi 101

102 Sanayi Üretiminde Su Kullanımı 1 Hamburger üretimi için 4 lt, 4 Adet otomobil lastiği üretimi için 7500 ton, 1 Otomobil üretmek için 150 ton, 1 Ton çelik üretmek için 240 ton, 1 Fıçı bira elde etmek için 5600 lt, 1 Kutu meyve ya da sebze konservesi elde etmek için 35 lt, 1 Kg kumaş için (baskılı boya yapılıyorsa) 200 lt, 1 Kg kumaş için (baskısız boya yapılıyorsa ) 120 lt, 1 Satranç tahtası üretmek için 16 lt, 450 Gram plastik üretmek için 90 lt, 450 Gram pamuk ya da yün üretimi için 381 lt, 1 Varil ham petrolü rafine etmek için 7 ton su kullanılmaktadır. Çevre Biyolojisi 102

103 Su Döngüsü Çevre Biyolojisi 103

104 Dünyada Su Çevre Biyolojisi 104

105 DDT NEDIR? DDT: (Dikloro Difenol Trikloroethan). Çok zehirli ve inatçı bir böcek öldürücü. Kolayca vücut dokusundaki yağlarda çözülür ve gıda zincirinde birikmeye başlar yılında keşfedilen DDT, dünyada en yaygın biçimde kullanılan böcek ilacı olmuştur. Çevre Biyolojisi 105

106 DDT DDT ilk bulunduğu 1939 dan sonraki yıllarda göstermiş olduğu performans ile, ilacı bulan bilim adamına NOBEL ÖDÜLÜ kazandırmıştır. Van'da 1949'da çekilen fotoğrafta insanların ne amaçla ilaçlandığı meçhul, ama kullanılanın DDT olduğu kesin. Çevre Biyolojisi 106

107 DDT nin ortaya Çıkışından 1960 yılına kadar geçen süre; 2. Dünya Savaşı sonlarına doğru ortaya çıkan tifüs,malarya gibi böceklerle insana geçen ve toplumları sarsan hastalıklarla savaştaki başarısı nedeni ile, o sıralarda bir kurtarıcı olarak karşılanan DDT daha sonraları başta pamuk üretimi olmak üzere tarımda da yoğun şekilde kullanılmaya başlandı. Çevre Biyolojisi 107

108 DDT Buna karşın, özellikle 1960 lı yıllardan itibaren DDT, tehlikeli bir kirletici olarak lanetlenmeye başlandı. 1970'li yıllarda ise ABD ve Avrupa'da yasaklanmıştır. Çevre Biyolojisi 108

109 DDT Bu sorunun yanıtını bulabilmemiz için öncelikle DDT nin özelliklerini ve biyolojik birikim olayını bilmemiz gerekir Çevre Biyolojisi 109

110 DDT Pestisitler evsel ve endüstriyel atıklardan ve tarımsal mücadelelerden alıcı ortama karışan ve güç parçalanan maddelerdir. Çevre Biyolojisi 110

111 Pestisitler 3 Grupta İncelenir: PESTiSiTLER Fungusitler (Mantarlar) Insektisitler (Zararlı Böcekler) Herbisitler (Zararlı Otlar) Çevre Biyolojisi 111

112 DDT nin karakteristik Özellikleri: 1- Hareketlilik: DDT uzun yollar aşabilir. Hava sayesinde su veya toprağa ulaşabilir. 2- Dirençlilik: DDT çevrede 30 yıl kalabilir. 3- Biyolojik birikim: DDT, bir organizmanın metabolizmasına çok kolay girebilen bir yapıdadır. Besin zincirinde son tüketiciye doğru gittikçe biriken oran artar Çevre Biyolojisi 112

113 Biyolojik birikim Nedir? Doğa için kirletici ve zehirli olan bazı maddeler zararlı özelliklerini daima korurlar. Bu tip maddeler besin zincirini oluşturan organizmaların dokularında zararlı konsantrasyon düzeyine ulaşabilirler. Bu olaya BİYOLOJİK BİRİKİM denir. Doğada biyolojik birikebilen maddelerin başında DDT,PCB gibi sentetik organik kimyasal maddeler, bazı radyoaktif maddeler ve bazı ağır metaller gelir. Çevre Biyolojisi 113

114 Besin pramidinde DDT nin son tüketiciye doğru gidildikçe gösterdiği birikim Çevre Biyolojisi 114

115 1600 p.p.m 250 p.p.m 5 p.p.m 0,02 p.p.m. DDTnin bir göl ekosistemindeki besin zincirinde birikimi Çevre Biyolojisi 115

116 ABD de DDT nin yaptığı etkilerden bir örnek: ABD'nin Kaliforniya eyaletinde Clear Lake adlı gölde yaşayan ve kimseye zarar vermeyen bir böcek türünü, ilgililer sırf turistler rahatsız oluyor diyerek yok etmek isterler ve suya DDD (DDT'den daha az zararlı olan bir pestisid) sıkmaya başlarlar. Çevre Biyolojisi 116

117 1949 ve 1952 yılları arasında yapılan ilaçlamalar sonucu DDT'nin suda oranı milyonda 0,02 olarak ölçülür ve bu konsantrasyon gerçekten çok küçük olduğu için kimse endişelenmez. Fakat göl ve çevresinde yaşayan bizde dalgıç veya elmabaş diye bilinen kuşların birbiri ardı sıra ölmeleri uzmanları sıkı bir araştırmaya yöneltir. Çok geçmeden bu kuşların neden öldüğü ortaya çıkar. Çevre Biyolojisi 117

118 Sonuç: Şimdi sudaki oranı milyonda 0,02 olan DDD, göldeki ilk besin basamağı olan planktonlarda 5,3'e, bu planktonlarla beslenen ufak balıklarda 10'a, bir üst basamaktaki balıklarda 1500'e ve elmabaşlarda 1600 gibi öldürücü boyutlara çıkmıştır. Çevre Biyolojisi 118

119 Sonuç: Anlaşıldı ki, DDT çatıların ahşabını yiyen kurtları kontrol altında tutan yaban arılarını da öldürüyordu. Daha da kötüsü DDT ile zehirlenmiş böcekleri gekko lar (kertenkele cinsi), onları da kediler yiyordu. Kediler ölmeye başladı, sıçanlar ortaya çıktı ve insanlar VEBA ve TİFO salgınının tehdidi altında kaldılar. Bu problemi çözmek içinde WHO Borneo ya havadan paraşütle canlı kedi atmak zorunda kaldı Çevre Biyolojisi 119

120 Pirince Giderken Bulgurdan Olmak Peru nun pamuk ambarı olan, Canate Ovası 1949 yılından sonra tarım zararlılarına karşı kimyasal maddelerle ilaçlamaya başlamış ve pamuk ürünü de yıldan yıla artmıştır. Bunun üzerine ilaçlama daha fazla arttırılmıştır yılından sonra pamuğa zarar veren pamuk kurtlarının birden bire çoğalmaya başladığı görülmüştür ve 1956 yılı pamuk üretiminin felaket yılı olmuştur. Çevre Biyolojisi 120

121 Sonuçda; pamuk kurdunun baş düşmanı olan böcekler ortadan kalkmış ve kurtlarda ilaca karşı bağışıklık kazanmış oldular. Böylece de zararlı pamuk kurtlarıyla beslenen böceklerin besin zincirinde ortadan kaldırılması bu afette önemli rol oynamıştır. Çevre Biyolojisi 121

122 KELAYNAKLARA NE OLDU? Çevre Biyolojisi 122

123 Kelaynaklara ne oldu? 1900 lü yılların başlarında Birecik te 600 çift kelaynak ailesi yaşardı yılları arasında DDT bölgede bol miktarda kullanıldı. Bu uygulama sonucunda çekirgelere karşı kullanılan ama çekirgelerle beslenen kelaynakların yarısı yok oldu. Üremelerini dahi etkileyen DDT sonucu yok olmaya yüz tutan kelaynaklar günümüzde koruma altınadır Çevre Biyolojisi 123

124 Toprak Kirliği Çevre Biyolojisi 124

125 Toprak Kirliği Çevre Biyolojisi 125

126 Toprak Kirliği Çevre Biyolojisi 126