Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. Afet İşleri Genel Müdürlüğü. Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme. Bilimsel Son Durum Raporu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. Afet İşleri Genel Müdürlüğü. Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme. Bilimsel Son Durum Raporu"

Transkript

1 Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme Bilimsel Son Durum Raporu Hazırlayan Kurum: Mali Destek Veren Kurum:

2 Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme Tüm hakları Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü ne aittir. Afet Risk Yönetimi Dünya Enstitüsü ve İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı, bu belgeyi kullanma, çoğaltma ve dağıtma haklarını da içerecek şekilde, belgeye serbest olarak erişim hakkına sahiptir. Bu belgeler, Afet Risk Yönetimi Dünya Enstitüsü ve Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü yönetiminde, İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (SDC) tarafından yapılan mali destekle sağlanan ortak bir çabanın ürünüdür. Aşağıdaki kurum ve kişiler bu çabaya katkıda bulunmuştur: Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü (AİGM); Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (BÜ-KRDAE), İstanbul; Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Ankara; Sakarya Üniversitesi (SAÜ), Adapazarı; İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü, Zürih, Geoteknik Mühendisliği Enstitüsü (ETHZ-IGT); İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü, Zürih, Jeofizik Enstitüsü (ETHZ-IG); İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü, Lozan, Yapı Enstitüsü (EPFL-IS); İsviçre Federal Kar ve Çığ Araştırmaları Enstitüsü (SLF), Davos; Studer Mühendislik, Zürih; Virginia Teknoloji Enstitüsü ve Eyalet Üniversitesi (VT), Mimarlık ve Şehir Çalışmaları Koleji; Pennsylvania Üniversitesi (UP), Wharton Okulu - Risk Yönetimi ve Karar İşlemleri Merkezi. H. Akman (BÜ-KRDAE), Walter J. Ammann (SLF), Atilla Ansal (BÜ-KRDAE), Sami Arsoy (SAÜ), Marc Badoux (EPFL), Sadık Bakır (ODTÜ), Murat Balamir (ODTÜ), Pierre-Yves Bard (Grenoble Üniversitesi), Jonathan Bray (Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley), Juliane Büchheister (ETHZ-IGT), K. Önder Çetin (ODTÜ), Andreas Christen (ETHZ-IG), Barbara Dätwyler (SDC), A. Demir (AİGM), S. Demir (AİGM) Ekrem Demirbaş (geçmişte AİGM günümüzde TAUGM), Mine Demircioğlu (BÜ- KRDAE), M. E. Durgun (AİGM), Muzaffer Elmas (SAÜ), Mustafa Erdik (BÜ-KRDAE), Ayfer Erken (İTÜ), Donat Fäh (ETHZ-IG), Yasin Fahjan (BÜ-KRDAE), Liam Finn (Kagawa Üniversitesi), Domenico Giardini (ETHZ-IG), Oktay Gökçe (AİGM), Christian Greifenhagen (EPFL-IS), A. Güldemir (AİGM), Ümit Gülerce (İTÜ), Polat Gülkan (ODTÜ), Jürg Hammer (DRM), Walter Hofmann (Brandenberger+Ruosch), İ. Kayakıran (AİGM), Ruşen Keleş (Ankara Üniversitesi), S. Kök (AİGM), M. Dinçer Köksal (DRM), Oliver Korup (SLF), Frederick Krimgold (DRM, VT), H. Kunreuther (UP), Aslı Kuruluş (İTÜ), Jan Laue (ETHZ-IGT), Pierino Lestuzzi (EPFL-IS), George G. Mader (Spangle Associates), Alberto Marcellini (CNR-IDPA, Milan), Robert Meli (Meksika Ulusal Üniversitesi), E. Nebioğlu (AİGM), Heinrich Neukomm (İsviçre Federal Teknoloji Enstitüleri Yönetim Kurulu Üyesi), Akın Önalp (SAÜ), K. Özener (AİGM), Rocco Panduri (Studer Mühendislik), Karin Şeşetyan (BÜ-KRDAE), Bilge Siyahi (BÜ-KRDAE), Sarah Springman (ETHZ-IGT), Franz Stössel (SDC), Jost Studer (Studer Mühendislik), Mustafa Taymaz (AİGM), M. K. Tüfekçi (AİGM), Natasha Udu-gama (DRM), Robert Whitman (MIT, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü), S. Yağcı (AİGM), A. Yakut (ODTÜ), Susumu Yasuda (Tokyo Denki Üniversitesi), U. Yazgan (ODTÜ), T. Yılmaz (ODTÜ). Bilimsel Son Durum Raporunun yazarları: Atilla Ansal ve Mustafa Erdik (BÜ-KRDAE) Aslı Kurtuluş, Ayfer Erken, (İTÜ), Karin Şeşetyan, Bilge Siyahi (BÜ-KRDAE) ve Sarah Springman, Dr. Jan Laue (ETHZ-IGT) ın katkılarıyla Atıf: Afet Risk Yönetimi Dünya Enstitüsü, 2004: Belediyeler için Mikrobölgeleme. Bilimsel Son Durum Raporu

3 Önsöz 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi, depremlerin toplum ve ekonomi üzerinde meydana getirebileceği yıkıcı etkileri açığa çıkarmıştır. Bu deprem sonrasındaki olumsuz etkilerin ardından Afet İşleri Genel Müdürlüğü Türkiye deki deprem riskini azaltmak amacı ile çeşitli girişimlerde bulunmuştur. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü (AİGM) Deprem Risklerini Azaltmak için Mikrobölgeleme (MERM) adı verilen çalışmaya başlamıştır. Afet Risk Yönetimi Dünya Enstitüsü (DRM), İsviçre Federal Dış İlişkiler Dairesi, İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı nın (SDC) mali desteği ile bu projeyi yürütmüştür. Projenin tasarlanmasına 1999 yılının Eylül ayında başlanmış ve proje Mart 2002-Şubat 2004 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma sonucunda, Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme genel başlığı altında aşağıdaki proje belgeleri oluşturulmuştur: (1) Genişletilmiş Özet; (2) Sismik Mikrobölgeleme El Kitabı; ve, (3) Örnek Uygulamalar, Bilimsel Son Durum Raporu ve Sürdürülebilir Uygulama için Yardımcı Bilgiler Raporunu içeren Kaynak Bilgiler. DRM, MERM Projesini Türkiye den ve uluslararası katkılarla gerçekleştirmiştir: Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (BÜ-KRDAE), İstanbul; Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Ankara; Sakarya Üniversitesi (SAÜ), Adapazarı; İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü Zürih, Geoteknik Mühendisliği Enstitüsü (ETHZ-IGT); İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü Zürih, Jeofizik Enstitüsü (ETHZ-IG); İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü Lozan, Yapı Enstitüsü (EPFL-IS); İsviçre Federal Kar ve Çığ Araştırmaları Enstitüsü (SLF), Davos; Studer Mühendislik, Zürih; Virginia Teknoloji Enstitüsü ve Eyalet Üniversitesi (VT), Mimarlık ve Şehir Çalışmaları Koleji; Pennsylvania Üniversitesi (UP), Wharton Okulu - Risk Yönetimi ve Karar İşlemleri Merkezi. Bu çalışma Bilimsel Son Durum Raporu olarak tanımlanmıştır. Bunun ile kaynak bilgilerin bir bölümü oluşturulmakta, sismik mikrobölgelemede bilimsel ve uygulamadaki son durumun kapsamlı bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Sismik mikrobölgelemenin, yerel zemin koşullarının tanımlanması, sismik tehlikenin belirlenmesi, zemin yüzeyindeki yer hareketi özelliklerinin tahmini, sıvılaşma olasılığının ve yamaç kayması tehlikesinin belirlenmesi olmak üzere beş farklı aşamadan oluştuğu kabul edilebilebilir.

4 Teşekkür Yerel ve idari yetkililer ile uluslararası üne sahip üniversitelerin farklı bölümlerini içeren, birbiri ile sıkı olarak bağlantılı çalışmaları kapsayan bu boyutlardaki bir proje, ancak bütün katılımcı grupların özverili desteği ile gerçekleştirilebilir. Bu konuda aşağıdaki kurum ve kişilere özel olarak teşekkür edilmelidir: - Afet İşleri Genel Müdürlüğü (AİGM) Genel Müdürü Dr. Mustafa Taymaz a, eski Genel Müdür Yardımcısı Ekrem Demirbaş a, Oktay Gökçe ye ve projenin gelişiminde ve uygulanmasındaki işbirliğinden dolayı AİGM personeline. - Projeyi mali olarak desteklediği ve gelecek uygulamalardaki ihtiyaçları karşılamak amacı ile projenin kalıcılığının geliştirilmesine yönelik değerli katkıları için İsviçre Federal Dış İlişkiler Dairesi, İsviçre Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı na (SDC), özellikle Bayan Barbara Dätwyler ve Dr. Franz Stössel e. - Proje gruplarına yardım ve desteklerinden dolayı Kocaeli ve Sakarya illeri valilerine ve pilot çalışmaların yapıldığı belediyelerin yetkililerine. - Projenin her aşamasındaki önemli çabalarından dolayı Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Mehmet Durman a. - El Kitabı ile ilgili değerlendirmeleri ile, en güncel araştırmaların sonuçlarına dayanan bilimsel son durum yöntemlerini içeren bir uluslararası standarda erişilmesini sağlayan Teknik Danışma Kurulu üyelerine. - Tanımlanan çalışmaların hazırlanmasında gösterdiği kararlılıktan dolayı proje grubunun bütün üyelerine.

5 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ KAPSAM VE YAKLAŞIM JEOLOJİK VE GEOTEKNİK YEREL KOŞULLARIN TANIMLANMASI Bölgesel ve Yerel Jeoloji Geoteknik Arazi Koşulları Arazi Deneyleri Laboratuvar Deneyleri Dinamik Zemin Davranışı MİKROBÖLGELEME İÇİN SİSMİK TEHLİKE Azalım İlişkileri Deprem Yer Hareketinin Azalımını Etkileyen Faktörler Uygun Azalım İlişkileri Olasılıksal Deprem Tehlikesi Analizi (ODTA PSHA ) Genel Yöntem Sismisite (Deprem Katalogları) Sismik Kaynak Bölgelemesi Deprem Büyüklüklerinin Aralığı Yenilenme İlişkileri Karakteristik Deprem Homojen Poisson Modeli Bağıl Olasılık (Yenileme) Modeli Belirsizliklerin Ele Alınması Eşdeğer Tehlike Spektrumları Tehlikenin Ayrıştırılması YER HAREKETİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE BÖLGELEME Yerel Etkiler Topoğrafik Etkiler Yakın Bölge Etkileri Ampirik Korelasyonlar Türkiye Deprem Yönetmeliği ve NEHRP a Göre Zemin Sınıflandırması Jeolojik/Geoteknik Birimlerin Özelliklerine Göre Belirlenmesi Jeolojik Birimlere Göre Bölgeleme Eşdeğer Kayma Dalgası Hızına Göre Bölgeleme Deprem Kayıtları ve Çevresel Gürültü Ölçümlerinin Yorumlanması Zayıf ve Kuvvetli Yer Hareketi Kayıtlarının Kullanılması Mikrotremor Ölçümleri Saha Davranış Analizleri Tek Boyutlu Analizler Gelişmiş Yöntemler SIVILAŞMA OLASILIĞINA GÖRE BÖLGELEME Sıvılaşma ve Sıvılaşmayı Etkileyen Faktörler Geliştirilmiş Çin Kriterleri (Finn vd., 1994) Çin Kriterlerinin Tekrar Değerlendirilmesi (Andrews ve Martin, 2000) Laboratuvar Deneylerinin ve Örselenmemiş Numunelerin Kullanılması Arazi Deneyleri ile Korelasyonlara dayanan Ampirik Bağıntıların Kullanılması 6-4

6 6.5. SPT (Standart Penetrasyon Deneyi) Verilerine Dayanan Kriterler Basitleştirilmiş Yöntem (Seed vd., 1984, 1985) Geliştirilmiş Basit Yöntem (NCEER, 1997, Youd vd., 2001) Çetin Vd. (2000) ve Seed vd. (2001) Tarafından Geliştirilen Yeni Yöntemler CPT (Koni Penetrasyon Deneyi) Verilerine Dayanan Kriterler Robertson ve Wride (1998) Yöntemi V S (Kayma Dalgası Hızı) verilerine datanan kriterler Zemin Hareketleri Analitik Yöntemler Ampirik Yöntemler Sıvılaşma Etkilerinin Değerlendirilmesi YAMAÇ KAYMASI TEHLİKESİNE GÖRE BÖLGELEME Depremler Sırasındaki Yamaç Kaymaları Şev Stabilitesi Analizleri İstatistiksel Yaklaşımlar Eşdeğer-Statik Yaklaşımlar Kalıcı Yer Değiştirme Yöntemleri BULGULARIN ARAZİ KULLANIM YÖNETİMİ İÇİN SENTEZİ Farklı Bölgelerin Belirlenmesi Özel Bölgeler İçin Öneriler Depremler Sırasındaki Zemin-Yapı Etkileşimi ve Sıvılaşmaya Karşı Önlemlerin Etkisi Üzerine Son Çalışmalar Depremler sırasındaki zemin-yapı etkileşimi problemini incelemek için fiziksel modelleme işlemlerinin avantajları Zemin Yapı Etkileşimi Üzerine Son Çalışmalar ve Alınacak Önlemler BAZI UYGULAMALAR Suihua Şehrinin Sismik Mikrobölgelemesi Bölgesel Sismisite Ve Neotektonik Sismik Tehlikenin Değerlendirilmesi Mikrobölgeleme Benevento Sismik Risk Projesi (Marcellini vd., 1991, 1995a, 1995b) Jeolojik ve Geoteknik Özelliklerin Belirlenmesi Sismik Tehlike Mikrobölgeleme Barselona nın Sismik Bölgelemesi (Alfaro vd., 2001) Yerel Jeoloji ve Geoteknik Veriler Sismik Tehlike Saha Davranışının Değerlendirilmesi Sismik Bölgeleme Bağcılar ın (İstanbul) Sismik Mikrobölgelemesi (Ansal vd., 2001) Jeoloji ve Yerel Zemin Koşulları Zemin Yüzeyindeki Deprem Özellikleri Zemin Büyütmesi ve Zemin Hakim Periyodu Sismik Mikrobölgeleme KAYNAKLAR 10-1

7 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 1 Sayfa GİRİŞ Bu bilimsel durum raporu, DRM-MERM Projesi kapsamında Türkiye deki sismik bölgeleme yaklaşımını güncelleştirmek amacı ile hazırlanmakta olan Sismik Mikrobölgeleme El Kitabı için ana çerçeveyi tanımlamak üzere hazırlanmıştır. Buna bağlı olarak, Türkiye de bu konuda uygulamadaki son durum göz önüne alınarak bu konuyla ilgili mevcut yayınlar incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Mevcut yayınların incelenmesi için çok geniş kapsamlı ve çok yoğun bir çaba sarfedilmesine rağmen, konunun disiplinlerarası olması ve konu ile ilgili çok sayıda yayın bulunması nedeni ile, yapılan çalışma kapsamında sismik mikrobölgeleme ve ilgili disiplinler üzerine yapılmış bütün yayınların derlendiğini iddia etmek gerçekçi olmayacaktır. Sismik mikrobölgeleme deprem riskinin azaltılması için yapılan çalışmaların başlangıç aşaması olarak düşünülebilir. Bu, çok disiplinli katkılar kadar, deprem kaynaklı yer hareketinin insan yapısı yapılar üzerindeki etkilerinin de kapsamlı olarak anlaşılmış olmasını gerektirmektedir (Ansal ve Slejko, 2001). Sismik mikrobölgeleme, deprem mühendisliği ve mühendislik sismolojisi disiplinlerinden farklı girdilerin elde edilmesi ve değerlendirilmesidir. En genel tanımıyla, sismik mikrobölgeleme, zemin tabakalarının deprem etkileri altındaki davranışlarının tahmin edilmesi ve buna bağlı olarak zemin yüzeyindeki deprem özelliklerindeki değişimlerin belirlenmesidir. Diğer taraftan, mikrobölgeleme çalışmalarında önceden gözlenen yapısal hasar ile uyumlu ve yapıların mühendislik tasarımında uygulanabilir, uygun yer hareketi parametrelerinin seçilmesi büyük önem taşımaktadır (Finn, 1991). Sismik mikrobölgemede en önemli nokta, farklı disiplinlerden gelen katkıların nasıl birleştirileceği, jeolojik, sismik, geoteknik ve yapısal veri ağırlıklarının birbirlerine göre ne oranda olacağı ve yerel idareler ile uygulamada çalışanlar tarafından kullanılabilir önerilerin nasıl belirleneceğidir. Sismik mikrobölgelemede deprem hareketindeki değişim, deprem kaynağı ve yol özelliklerinin, yerel jeolojik ve geoteknik koşullar ile birlikte olasılıksal olarak değerlendirilmesi ile incelenir. Geçmiş depremler sonrasında gözlenen hasar dağılımları, küçük ölçekte hazırlanan deprem bölgeleri haritalarının şehir bazında risk azaltılması için yeterli bilgiyi vermediğini göstermiştir. Ülke ölçeğinde hazırlanan sismik bölgeleme haritaları önceden tanımlanmış tektonik kaynak bölgelerine ve bu bölgelerin sismik etkinliklerine dayanmaktadır. Bu çalışmaların ve bu şekilde yapılan bölgelemenin ölçekleri genellikle 1:1,000,000 mertebelerinde veya daha küçüktür. Analitik, arazi ve laboratuvar araştırmalarındaki imkanların artması, bölgesel jeolojik formasyonlar, deprem kaynak mekanizmaları, sismik aktivite ve deprem kayıtları ile ilgili veritabanlarında önemli oranda gelişmelere yol açmıştır. Bu bilimsel ve teknik ilerlemelerin ışığında, 1:100,000 den 1:25,000 e doğru sürekli artan ölçeklerde, bölgesel ve yerel sismik bölgeleme ve 1:5000 ölçekli mikrobölgeleme çalışmalarının yapılması hem mümkün ve hem de ekonomik hale gelmiştir. Burada ana amaç, gelecekte meydana gelebilecek bir depremde ne olabileceğini, başlıca önemli faktörleri dikkate alarak daha doğru tahmin etmektir. İnsan yapısı yapıların deprem etkisi altındaki davranışı, yapısal özelliklerin yanında iki ana faktöre bağlıdır: deprem kaynak özellikleri ve yerel zemin koşulları. Bu problemi çözmenin bir yolu, bu üç bileşenin, yani yapı, yerel zemin koşulları ve sahaya gelen sismik dalgaların, etkileşimini dikkate almaktır. Sahaya gelen sismik dalgaların özellikleri zemin tabakalarından geçerken değişime uğrayabilmektedir. Buna ilave olarak, zemin özellikleri ortaya çıkan tekrarlı hareketler nedeni ile değişebilmektedir. Tüm bunlara bağlı olarak, ihtimaller dahilindeki deprem özelliklerini ve sahaya gelen sismik dalgaların etkisini

8 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 1 Sayfa 1-2 dikkate almayan bir sismik mikrobölgeleme çalışması, Aki (1988) ve Bolt (1996) tarafından da belirtildiği gibi, eksik bir çalışmadır. Yapısal hasar görebilirlik deprem riskinin azaltılmasında önemli bir faktördür. Hem mühendislik tasarımında, hem de inşaat aşamalarındaki yetersizlikler insan yapısı çevrenin tahmin edilmiş hasar görebilirliğini arttıracaktır. Diğer bir konuda, bir deprem sırasında meydana gelecek deprem kuvvetlerinin tasarım aşamasında seçilen deprem kuvvetlerinden büyük olmasıdır. Bu deprem koşulları konusunda bilgi veya veri eksikliğinden veya bina türüne göre seçilen aşılma olasılığı seviyesinden kaynaklanabilir (Seed vd., 1994; Naeim, 1995). Sismik mikrobölgelemenin ana amacının deprem riskinin azaltılması olması dolayısıyla, sismik mikrobölgeleme ile ilgili olmamakla beraber, yapısal hasar görebilirliğin bu konuda önemli bir rolü olduğunu anlamak büyük önem taşımaktadır. Ulusal sismik bölge haritaları genelde 1:1,000,000 veya daha küçük ölçekli olarak hazırlanmaktadır. Bir haritanın ölçeği, o haritanın hassasiyetini göstermektedir. Diğer taraftan, bir kent veya bir ilçe için sismik mikrobölgeleme 1:5,000 hatta 1:1,000 ölçekli çalışmaları gerektirmektedir. Deprem yönetmelikleri, en düşük tasarım önşartlarını tanımlamak için ulusal ölçekteki bu haritalardan yararlanmak durumundadır. Bu önşartlar genellikle en büyük veya efektif yatay ivme ve spektral ivme değerlerinin yapısal periyotlara göre gösterilmesi ile ifade edilmektedir. Bu yönetmeliklerde, farklı sismik bölgeler için en büyük ivmeler tanımlanmıştır. Sismik mikrobölgelemenin amaçlarından biri de hesaplanan değerlerin, yönetmeliklerde verilen değerlere eşit veya küçük olduğunun belirlenmesidir.

9 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 2 Sayfa KAPSAM VE YAKLAŞIM Bu raporun amacı, bu konudaki mevcut yayınları inceleyerek, yerel özelliklerin belirlenmesi, sismik tehlikenin değerlendirilmesi, zemin yüzeyindeki deprem hareketi özelliklerinin tahmin edilmesi, sıvılaşma olasılığının ve yamaç kayması tehlikesinin değerlendirilmesi olmak üzere beş temel aşamadan oluştuğu düşünülebilecek mikrobölgeleme çalışmalarında, teoride ve uygulamada gelinen en son durumu özetlemektir. Bu nedenle, mevcut yayınların incelenmesinde her aşama ayrı ayrı ele alınacak, tanım ve açıklamalar, ilişkili ve ihtiyaç duyulan veri tabanlarının toplanarak düzenlenmesi, elde edilen veri tabanları ile analiz ve değerlendirme başlıkları altında birbirini izleyen bölümler halinde verilecektir. Mevcut yayınlarda karşılaşılan araştırmalar ve öneriler, Türkiye deki bilim insanları ve mühendislere sismik mikrobölgelemenin tüm aşamaları ile ilgili bilgi vermek amacına yönelik olarak incelenmiştir. Buna bağlı olarak, bütün sismik mikrobölgeleme bileşenlerinde gerekli adımlar ardışık aşamalar olarak, yani deprem hareketinin elde edilmesi, yerel jeolojik ve geoteknik koşulların belirlenmesi, mevcut verinin analizi, elde edilen sonuçların mühendislik değerlendirmesi sırasıyla ele alınacaktır. Okuyucunun bütün süreci tam olarak anlayabilmesi için tüm bu aşamalardaki bulgu ve öneriler özetlenecektir. Herhangi bir bölgeleme çalışmasındaki en önemli konulardan biri, sonuç çıktıları olarak farklı parametrelere göre hazırlanacak olan sismik bölgeleme haritaları için uygun ölçeklerin seçilmesidir. Güncel mikrobölgeleme yöntemleri ışığında önerilen, amaçlanan sonuç haritalarının, verilerin tanımlanması, birleştirilmesi ve analizi için 1:5,000 ölçeğinde oluşturulması, karelaj hücre boyutları olarak ise derece (yaklaşık, 500m 500m) alınması yönündedir. Farklı uygulamalarda kullanılan harita ölçekleri, bu uygulamalarla gerçekleştirilmesi hedeflenen bölgelemenin amacına uygunluğu bakımından göz önüne alınacaktır. Raporun son bölümünde, okuyucuya sismik mikrobölgeleme sürecinin bütünsel bir görüntüsünü vermek amacı ile dünyada farklı bölgelerde yapılan sismik mikrobölgeleme çalışmalarından bazı örnekler sunulmuştur.

10 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa JEOLOJİK VE GEOTEKNİK YEREL KOŞULLARIN TANIMLANMASI Her mikrobölgeleme çalışması, bölgesel ve yerel jeolojik özelliklere göre araştırma yapılan sahanın tanımlanması ile başlar. Bu çalışmaların ana amacı, tektonik ve jeolojik formasyonların seçilen harita ölçeğinde belirlenmesidir. Bu bilgi, sismik kaynak bölgelerinin belirlenmesi ve incelenen saha için gerçekçi bir deprem tehlike modeli oluşturmak için gereklidir. Bölgesel neo-tektonik haritaları, yüzeysel jeoloji haritaları ve düşey jeolojik profiller uygulanacak mikrobölgeleme çalışmalarının ayrılmaz parçalarıdır. Ana kaya ve zemin yüzeyi arasındaki sismik dalga yayılımı ve ana kaya derinliği hakkında gerçekçi tahminlerin yapılabilmesi için, jeolojik birimlerin kalınlık ve özellikleri ile yerel geoteknik koşulların belirlenmesinde sondajlar, arazideki jeofizik ve geoteknik deneyler esas alınmalıdır (Takimatsu, 1997; Su ve Aki, 1995). Jeolojik ve geoteknik veri tabanlarına, yerel saha etkilerinin belirlenmesi için yapılacak analizlerin yanı sıra, sıvılaşma olasılığı ve yamaç kayması tehlikesinin bulunmasına yönelik analizlerde de ihtiyaç duyulacaktır Bölgesel ve Yerel Jeoloji Sismik mikrobölgelemede başlangıç aşaması jeolojik durumun belirlenmesi için bölgenin jeolojik olarak araştırılmasıdır. İlk amaç, gelecekte deprem üretebilecek tektonik formasyonların belirlenmesidir (Barka ve Kadinsky-Cade, 1988; Barka, 1991, Barka, 1992; Jackson, 2001, Yeats, 1997). Yakın zamanda meydana gelen bazı önemli depremlerde (Kobe 1995, Spitak 1988), büyük hasara yol açan nedenlerden birinin, bölgesel deprem özelliklerinin çok doğru tahmin edilememiş olmasından kaynaklandığı dile getirilmiştir. Bir bölgenin sismisitesi değerlendirilirken iki faktör göz önüne alınmalıdır. Birinci faktör, deprem üretebilecek tektonik ve jeolojik formasyonlar, ikinci faktör ise sismik geçmiştir. Deprem yaratabilecek olası mekanizmaların anlaşılması için ayrıntılı jeolojik ve sismik çalışmalara gerek duyulmaktadır (WGCEP, 1995; Bolt, 1999) Geoteknik Arazi Koşulları Ayrıntılı jeolojik ve geoteknik araştırmalar için ikinci gereksinim yerel zemin koşullarının düşey ve yatay yöndeki değişimlerinin belirlenmesi ile ilgilidir (Jongmans vd., 1998; Pitilakis, 1999; Mancuso, vd., 1997). Birçok araştırmacı tarafından gösterildiği gibi (Borcherdt ve Gibbs, 1976, Iglesias, 1988; Gazetas vd., 1990; Seed vd., 1991; Ansal vd., 1993; Lekkas, 1996; Jennings, 1997; Ishihara, 1997; Geuguen vd., 1998; Pergalani vd., 1999; Tertulliani, 2000; Hartzell vd., 2001, Özel vd., 2002) yerel zemin koşulları hasar dağılımı ve deprem kayıtları üzerinde belirleyici bir etki yaratabilmektedir (Aki, 1993, 1998; Bard, 1994; Reinoso ve Ordaz, 1997; Shome vd., 1998). Yerel zemin koşullarının belirlenmesi, zemin tabakalaşmasının ve zemin tabakalarının özelliklerinin detaylı arazi deneyleri, sondaj ve numune alma, ve zemin - kaya numuneleri üzerinde yapılacak laboratuvar deneyleri ile tanımlanmasını gerektirmektedir (Kokusho, 1987; Atkinson ve Sallfors, 1991; Pitilakis vd., 1992) Arazi Deneyleri Zemin tabakalaşmasını ve zemin tabakalarının mühendislik özelliklerini belirlemek için arazide yapılan deneylerin ilk grubunu penetrasyon deneyleri oluşturmaktadır. Yaygın olarak kullanılan iki deney Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) ve Koni Penetrasyon Deneyi (CPT) dir. SPT genellikle kaba daneli ve nispeten katı zeminlerin, CPT ise yumuşak zeminlerin özelliklerini belirlemek için kullanılmaktadır (Lunne vd., 1997).

11 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa 3-2 Standart Penetrasyon Deneyinde kullanılan ekipman ve yöntemlerdeki değişkenlik elde edilen darbe sayılarında önemli etkilere yol açmaktadır (Seed vd., 1985; Skempton, 1986). İki parçalı kaşık şeklindeki numune alıcıya gelen enerji, tokmak düşürme ekipmanı, operatör tecrübesi, sargı büyüklüğü, ip çapı, sargı çevresindeki sarmal sayısı, tokmak türü, kuyu çapı, tij uzunluğu, tij çapı, tij birleşim noktalarının sıkılığı, tijlerin düşeyliği ve numune alıcının türü gibi birçok faktörden etkilenmektedir. Bu nedenle, zemin tabakalarının özelliklerinin belirlenmesi için SPT deney sonuçlarının kullanılmasında, SPT vuruş sayılarının düzeltilmesinde uygulanacak enerji oranı düzeltmesini tahmin etmek için yeterli bilgiye sahip olmak büyük önem taşımaktadır. CPT ve SPT deney sonuçları (Robertson vd., 1983) ve kayma dalgası hızı arasında korelasyonlar veren bir çok ampirik ilişki önerilmiştir (Ohta ve Goto, 1978; İyisan, 1996; Mayne ve Rix, 1995). SPT ve CPT sonuçlarından kayma dalgası hızı hesaplamak için önerilen bağıntılardan bazıları Tablo 3.1 de verilmiştir. Tablo 3.1 Arazi penetrasyon deneylerinden kayma dalgası hızı hesabı için önerilen ilişkiler. Araştırmacılar İlişki V s birimi m/sn Zemin Türü Imai (1977) V s = 91 N V s = 102 N V s = 80.6 N V s = N Tüm Zeminler Killer Kumlar Tüm Zeminler Ohta ve Goto (1978) V s = N D D: m İnce kumlar V s = N D D: m Killer Barrow ve Stokoe (1983) V s = q c q c :kg/cm 2 Tüm Zeminler Sykora ve Stokoe (1983) V s = N 0.29 Kumlar V s = q c q c :kg/cm 2 Kumlar Jinan (1987) V s = 116.1(N ) Holosen Lee (1990) İyisan (1996) V s = 57.4 N 0.49 V s = N 0.31 V s = N 0.32 V s = 51.5 N V s = 55.3 q c Kumlar Killer Siltler Tüm Zeminler Tüm Zeminler Kiku vd., 2001 V s = 68.3 N Adapazarı zeminleri

12 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa 3-3 İkinci grup arazi deneyleri sismik araştırmalar veya jeofizik yöntemler ile kayma dalgası hızının ölçülmesini içermektedir (Zen vd., 1978; Lefebvre vd., 1994; Brignoli vd., 1996; Stokoe vd., 1999, Stokoe ve Santamarina, 2000). Bunlar arasında yaygın olarak kullanılan yöntemler PS logging, aşağı kuyu ve karşıt kuyu deneyleridir (Mancuso, 1994; Raptakis vd., 1994). Aşağı kuyu deneyinde, düşey yönde hareket eden kayma dalgalarının zemin yüzeyindeki bir kaynaktan, kuyu içindeki bir alıcıya ulaşması için geçen varış zamanları ölçülür (Şekil 3.1). Karşıt kuyu deneyi, kuyu içi bir kaynaktan yatay yönde yayılan kayma dalgalarının komşu kuyulardaki alıcılara ulaşması için geçen varış zamanlarının ölçülmesine dayanmaktadır (Stokoe ve Woods, 1972; Hall ve Bodare, 2000). Karşıt kuyu deneyi aynı zamanda kuyular arasındaki zeminlerin özelliklerini belirleme avantajına da sahiptir. Bunlara ilave olarak, kayma dalgası hızının yüzey dalgalarının yayılmasına bağlı olarak, dispersiyon eğrilerinin elde edilmesi ve geri hesap analizleri ile tahmin edilmesi birçok araştırmacı tarafından kullanılmıştır (Nazarian ve Stokoe, 1984; Tokimatsu vd., 1991; Stephenson vd., 2000; Dutta vd., 2001). Kayma dalgası hızı, V s, zeminin kayma modülünü, G, bulmak için kullanılan bir zemin özelliğidir: 2 G = ρ V s (3.1) burada ρ=γ t /g a = yoğunluk, γ t =toplam birim hacim ağırlığı ve g a =yer çekimi ivmesi =9.8m/sn 2 olmaktadır. Küçük birim şekil değiştirmelerde, kayma dalgası yayılımından kaynaklanan parçacık hareketi, küçük şekil değiştirmeler için en büyük kayma modülünü, G maks, vermekte, ancak kayma birim şekil değiştirmeleri arttıkça kayma modülü azalmaktadır. Arazi deneylerinin küçük birim şekil değiştirmelere neden olduğu ve arazide yapılan kayma dalgası hızı ölçümlerinin en büyük kayma modülü ile ilişkili olduğu kabul edilmektedir. Şekil 3.1. Kayma modülünün belirlenmesi için arazi ve laboratuvar deneyleri (Schneider vd., 1999)

13 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa 3-4 Yukarıda anlatılanlara ilave olarak, kayma dalgası hızı profillerini, eşdeğer kayma dalgası hızlarını, zemin tabakalaşmasını ve ana kaya derinliğini belirlemek amacı ile sismik kırılma ve yansıma gibi daha konvansiyonel jeofizik yöntemlerde yaygın olarak kullanılmaktadır (Williams vd., 1999, 2000). Yakın geçmişte çevresel gürültünün (mikrotremor) ağ ölçümleri ile kaydedilerek değerlendirilmesi de daha derin seviyelere kadar kayma dalgası hızı profillerinin tahmin edilmesine yönelik olarak kullanılmıştır (Lu vd., 1992; Yamanaka vd., 1994; Yamanaka, 1998; Satoh vd., 2001a, 2001b; Seht ve Wohlenberg, 1999; Louie, 2001; Milana vd., 1996). Diğer taraftan, Wills (1998) ve Boore ve Brown (1998) farklı yöntemlerle elde edilen kayma dalgası hızı profillerinin güvenilirliğini sorgulamışlardır. Bu nedenle, zemin profilindeki tabakaların kayma dalgası hızlarının belirlenmesi için daha konvansiyonel ve güvenilir deney yöntemlerinin benimsenmesi önemlidir Laboratuvar Deneyleri Sondajlardan alınan zemin ve kaya numuneleri üzerinde yapılan laboratuvar deneylerini de iki grup altında ele almak mümkündür. İlk deney grubu (örn. dane çapı dağılımı, su muhtevası, kıvam limitleri) zemin profilindeki zemin ve kaya tabakalarının zemin sınıflandırması, dane boyutu özellikleri ve endeks özelliklerinin belirlenmesi için gereklidir. Bu deneyler, karşılaşılan zemin tabakalarının sınıflandırılmasına, dolayısıyla deprem yönetmeliklerinde tanımlanan farklı yerel zemin sınıflarının belirlenmesine imkan verir. İkinci grup laboratuvar deneyleri, zemin numunelerinin tekrarlı gerilmeler altındaki gerilme-birim şekil değiştirme-kayma mukavemeti özelliklerini elde etmek için uygulanmaktadır (Kokusho, 1980; Andersen vd., 1980; Ishihara, 1993). Bunlar arasında üç temel deney rezonant kolon, numunede dalga hızı ölçümleri ve düşük frekanslı tekrarlı yükleme deneyleridir (dinamik üç eksenli, dinamik basit kesme, dinamik burulmalı üç eksenli) (Şekil 3.1). Saha davranış analizlerinde, laboratuvar deneyleri ile bulunan dinamik kayma modülü yumuşama eğrilerinin kullanılması tercih edilmelidir Dinamik Zemin Davranışı İnce ve kaba daneli zeminlerin tekrarlı gerilmeler altındaki davranışları arasında bazı benzerlikler olmakla beraber, önemli farklılıklar da bulunmaktadır. Dinamik yükler altındaki zeminlerin davranışının belirienmesinde, gerilme-şekil değiştirme ve kayma mukavemeti özelliklerinin ayrı ele alınması tercih edilmektedir. Dinamik kayma modülü, sönüm oranı ve bunların kayma birim şekil değiştirmesi ile değişimi zeminlerin dinamik gerilme-şekil değiştirme özellikleri olarak kabul edilerek saha davranış analizlerinde kullanılabilir (Ishihara, 1982; Dobry ve Vucetic, 1987). Göçme veya büyük deformasyonlara ulaşılması için gerekli tekrarlı gerilme genlikleri ve çevrim sayısı, dinamik kayma mukavemeti özellikleri olarak tanımlanabilir ve deprem kuvvetleri altında kayma mukavemeti kaybı beklenen bölgelerin belirlenmesinde kullanılabilir. Dinamik yükler altındaki zemin davranışı, kayma gerilmeleri altındaki tekrarlı gerilmebirim şekil değiştirme özelliklerine bağlıdır. Küçük birim şekil değiştirmeler için kayma modülü, G maks, boyutsuz kayma modülü oranı, G/G maks, ile tekrarlı birim kayma genliği arasındaki ilişki zeminde oluşacak deformasyonları belirleyici özelliklerdir ve dinamik davranış analizlerinde önemli rol oynamaktadırlar (Sun vd., 1988; Seed vd., 1986). Depremler sırasında zeminler çevrim sayısına bağlı olarak yumuşamaya ve kayma mukavemetinde azalmaya yol açan düzensiz dinamik yüklere maruz kalmaktadır. Birçok araştırmacı tekrarlı gerilmeler altındaki zemin davranışı üzerine çalışmalar yapmıştır (Seed ve Idriss, 1970; Hardin ve Drnevich, 1972; Castro ve Christian, 1976; Koutsoftas, 1978; Idriss vd., 1978; Sangrey ve France, 1980; Koutsoftas ve Fischer, 1980;

14 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa 3-5 Ishihara, 1980; Matsui vd., 1980; Wood, 1982; Kokusho vd. 1982; Yasuhara vd., 1982; Ansal ve Erken, 1982, 1989; Ishihara vd., 1983; Fujiwara vd., 1985; Vucetic, 1988, 1994; Ohara ve Matsuda, 1988; Hatanaka vd., 1988; Ansal ve Yıldırım, 1989; Kuebris ve Vaid, 1997; Vucetic ve Dobry, 1991; Georgiannou vd., 1991; Matasovic ve Vucetic, 1992; Talesnick ve Frydman, 1992; Vucetic vd., 1998; Viggiani ve Atkinson, 1995; Ishihara, 1996; Lanzo vd., 1997; Vrettos ve Savidis, 1999; Lanzo ve Vucetic, 1999). Laboratuvarda ve arazide zeminlerin gerilme-şekil değiştirme davranışlarını belirlemek için birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda, laboratuvarda dinamik üç eksenli, dinamik kesme, dinamik burulmalı üç eksenli, rezonant kolon deneyleri ve arazideki karşıt kuyu, aşağı kuyu ve yüzey dalgalarının analizi gibi sismik deneyleri uygulanmıştır. Laboratuvarda ve arazide ölçülen dinamik kayma modülü ve sönüm oranı parametrelerinin karşılaştırılması, deney yöntemi ve zemin türünün öneminin yanında, örselenme, numune alma sırasındaki gerilme durumunun değişimi, numune hazırlama ve deney uygulanmasının önemini de ortaya çıkarmıştır. Boyutsuz kayma modülü oranı ile birim kayma gibi parametreler arasında önerilen yarı ampirik ilişkilerin göreceli olarak iyi uyum göstermeleri, zemin davranış analizlerinde basit modellerin kullanılmasına imkan vermektedir. Ancak dane dağılımı, zemin dokusu ve zemin yapısı gibi her zemine özgü içsel özellikler, genelleştirilmiş ve oransal tanımlanmış ilişkilerden sapmalara neden olmaktadır. Laboratuvar ve arazide küçük ve orta birim şekil değiştirme seviyelerinde yapılan deneylerde gözlenen lineer olmayan zemin davranışının önemi, arazi ve laboratuvarda daha kapsamlı deney programlarının uygulanmasının gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu gerilme-şekil değiştirme parametrelerini gerçekçi bir şekilde tahmin edebilmek için deneysel olarak elde edilen çeşitli bağıntılar, ilişkiler ve tasarım eğrileri mevcuttur (Sagaseta, vd., 1991; Vucetic ve Dobry, 1991; Kagawa, 1992; Ishibashi ve Zhang, 1993; Vrettos ve Savidis, 1999; Kallioglou vd., 1999). En büyük kayma modülünü, G maks, boşluk oranı, e, aşırıkonsolidasyon oranı, AKO ve çevre basıncının, σ' c, fonksiyonu olarak hesaplamak için değişik ifadeler önerilmiştir. Aşağıda Hardin ve Drnevich (1972) in çalışmasından verilen oransal ampirik bağıntı yardımı ile düşük genlikli kayma birim şekil değiştirmeleri için G maks hesaplanabilir: G p maks a (2.97 e) = e 2 AKO M σ' p c a N (3.2) burada, e = boşluk oranı (< 2.0); M = 0 ve 0.5 arasında PI ne bağlı olarak değişen katsayı; çoğu kumlu ve killi zeminler için N 0.5; σ' c = ortalama efektif gerilme; ve p a = referans alınan atmosferik basınç olmaktadır. Gözlenen dinamik zemin davranışının değerlendirilmesinde önemli bir hususta, biri lineer olmayan davranışın başladığı nokta, biri ise elastik olmayan davranışın başladığı nokta olmak üzere iki birim kayma şekil değiştirmesi eşiğinin önerilmesidir (Vucetic, 1994; Vucetic ve Dobry, 1991; Ansal vd., 2001a). Önemli bir gözlemde, kayma birim şekil değiştirmesi genliği ile dinamik kayma modülü değişiminde, zemin plastisitesinin etkisinin plastisite indisi ile ifade edilmesidir. Plastisite indisinin dinamik kayma modülü üzerindeki etkisini göstermek amacı ile Türkiye deki farklı bölgelerden alınan örselenmemiş numuneler kullanılarak yapılan dinamik üç eksenli deneyleri ile elde edilen yumuşama eğrileri Şekil 3.2 de gösterilmiştir (Okur ve Ansal, 2001).

15 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa Boyutsuz Kayma Modülü Oranı, G/G maks Birim Kayma γ(%) Şekil 3.2. Dinamik üç eksenli deneyinden elde edilen yumuşama eğrileri S1 PI=30 S2 PI=15 S3 PI=35 S4 PI=15 S5 PI=10 S6 PI=9 S7 PI=14 S8 PI=16 S9 PI=19 S10 PI=23 SB1 PI=17 SB2 PI=28 SB5 PI=23 G1 PI=20 G2 PI=28 G3 PI=18 IR1 PI=18 IR2 PI=13 IR3 PI=23 IT PI=13 G / Gmaks Borden vd., 1996 Hoyos ve Macari, 1999 BİRİM KAYMA Şekil 3.3. Piedmont zeminlerinden elde edilen laboratuvar deney sonuçlarının Vucetic ve Dobry (1991) tarafından plastisite indisine göre verilen G / G maks oransal eğrileri ile karşılaştırılması (Schneider vd.,1999) Şekil 3.2 den görüldüğü ve Vucetic ve Dobry (1991) tarafından Şekil 3.3 teki gibi belirtildiği üzere, kohezyonlu (ince daneli) zeminlerdeki yumuşama plastisite indisinden büyük ölçüde etkilenmektedir.

16 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa 3-7 Okur (2001) tarafından yapılan deneylere dayanarak, yumuşamayı modellemek için plastisite indisi, PI, yüzde cinsinden olmak üzere aşağıdaki ilişki geliştirilmiştir: G = γ (3.3) G maks a exp( PI ) Killerin tekrarlı gerilme-birim şekil değiştirme özelliklerini kontrol eden bir diğer faktörde tekrar sayısıdır. Bu parametre özellikle deprem yükleri altındaki zemin tabakalarının davranışlarının analizinde önemli role sahiptir. Bu nedenle, belirli bir tekrar sayısına karşı gelen her gerilme-şekil değiştirme eğrisi için, "tekrarlı akma mukavemeti" olarak kabul edilebilecek bir akma noktasının tanımlanması gerekli olabilir (Ishihara, 1980, 1996; Ansal ve Erken, 1989). Örnek Bir Uygulama Pitilakis, vd. (1999) Selanik in 30 km doğusunda Euroseistest sahası olarak bilinen 5.5km genişliğe ve 200m derinliğe sahip bir sahada deney amaçlı olarak seçilen vadinin iki boyutlu (2B) zemin yapısını belirlemek için detaylı bir araştırma yapmıştır. Yapılan araştırmalar geniş ve kapsamlı sismik ve geoteknik deneylerin uygulanmasını esas almıştır. Sahadan toplanan veriler jeolojik yapının, vadi geometrisinin ve zemin formasyonlarının dinamik özelliklerinin bulunması için değerlendirilmiştir. 8 temel zemin formasyonunu tanımlamak için 150m ve 300m arasında değişen açıklıklarda 15 farklı noktada jeofizik ve geoteknik ölçümler yapılmıştır. Jeofizik araştırmalarda, SWI (yüzey dalgaları dönüşümü), P ve SH kırılma ile karşıt kuyu (CH) ve aşağı kuyu sismik (DH) deneyleri kullanılmıştır. Açıklıkları 44m ile 60m ve 970m arasında değişen her iki yönde 84 profil ölçülmüş ve 7 kuyu içi sismik deneyi (yaklaşık 475m uzunlukta 3 CH ve 4 DH) uygulanmıştır. Sismik ölçümleri arazi ve laboratuvarda yapılan geoteknik deneyler takip etmiştir. Arazide yapılan deneyler, 10 sondajı ve bunlarda yapılan SPT deneylerini, 6 CPT deneyini, 170 örselenmiş ve 100 örselenmemiş numunenin alınmasını ve 50 yeraltı suyu ölçümünü içermektedir. Bunlara ilave olarak, CH deneyi için 3, düşey ivme ölçer ağı kurmak için 3, boşluk suyu basıncı ölçümleri için 1 ve patlatma deneyleri için 3 olmak üzere toplam 10 sondaj kuyusu daha açılmıştır. Patlatma deneyleri ana kaya derinliğini ve fay yerlerini araştırmak için kullanılmıştır. Laboratuvarda ise klasik zemin mekaniği deneyleri, rezonant kolon (RC) ve dinamik üç eksenli (CT) deneyleri yapılmıştır. Daha sonra geoteknik ve jeofizik veriler birleştirilerek 15 noktanın herbiri için temsili tek boyutlu (1B) zemin profilleri oluşturulmuştur. Her profilinin belirlenmesinde aynı işlem uygulanmıştır: İlk olarak, kırılma, yüzey dalgalarının dönüşümü ve karşıt kuyu (veya aşağı kuyu) deneylerinden bulunan V s profillerinden yararlanılarak bir başlangıç profili tasarlanmıştır. Kırılma deneylerinden elde edilen V p hızları ana zemin formasyonlarının ve yeraltı suyu seviyesinin ayırdedilmesinde yardımcı bir parametre olarak kullanılmıştır. Daha sonra sondaj verileri, SPT değerleri ve zemin numunelerinin geoteknik olarak sınıflandırılması başlangıç profilini geliştirmek için kullanılmıştır. Eldeki RC ve CT deneylerinden yararlanılarak her zemin formasyonu için ortalama yumuşama ve sönüm eğrileri elde edilmiştir. 15 nokta için 1B profillerin elde edilmesinden sonra, bu profiller 2B zemin modelinin oluşturulması için kullanılmıştır. Bu aşamada vadinin 2B modelininin doğruluğunun arttırılması amacı ile bütün ana zemin parametreleri için karşılaştırmalar yapılmış ve korelasyonlar denenmiştir. Farklı deneylerden elde edilen V s değerlerinin karşılaştırılması, SWI ve CH ölçümlerinden elde edilen sonuçların uyumlu olduğunu, kırılma deneylerinden bulunan V s değerlerinin ise zemin katılığındaki artışla birlikte bir miktar daha yüksek değerler verdiğini göstermiştir. Araştırmacılar, SWI in doğru ve güvenilir bir yöntem olduğu sonucuna varmışlardır. Ayrıca iki genel zemin grubu silt-kum

17 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 3 Sayfa 3-8 ve killer arasında da Vs-SPT korelasyonları araştırılmış ve korelasyon katsayısı 0.70 ve 0.75 olan iki basit ilişki önerilmiştir. Koni uç direnci ve başlangıç kayma modülü arasında, CH verileri ile G o =ρv 2 s ilişkisi kullanılarak korelasyon incelenmiş ve verilerin literatürde önerilen ilişkilerden biri ile uyumlu olduğu görülmüştür. Jeofizik ve geoteknik verilerin sonuç analizleri ve ana saha parametreleri arasındaki korelasyonlar vadinin kesitinin bulunmasını sağlamıştır. Vadi için iki boyutlu sonuç modeli 8 farklı zemin formasyonu için Vs, V p ve kalite faktörü Q s ile birim hacim ağırlığının ortalama değerleri verilerek sunulmuştur. Bu modelin geçerliliğinin kontrolü, yerel zemin etkilerinin ampirik olarak çalışılması ile yapılmıştır. Vadi üzerinde sürekli kayıt alan kuvvetli yer hareketi ağından elde edilen toplam 495 ivme kaydı saha etkilerinin analizinde kullanılmıştır. Bu amaç için iki bilinen yöntem kullanılmıştır: SSR ve HVSR. İki yöntem de, elde edilen geoteknikjeofizik koşulları ile uyumlu, birbiri ile kıyaslanabilir hakim rezonans frekansları içeren benzer spektral şekiller vermiştir. Büyütme özelliklerinin değişiminin geometri ve dinamik zemin özellikleri ile uyumlu olduğu gözlenmiştir. HVSR yöntemi ile gözlenen büyütmelerin SSR yöntemi ile elde edilenlerden sistematik olarak daha küçük olduğu gözlenmiştir. Bu durum, vadinin karmaşık yapısal özelliklerine bağlı olarak düşey hareketteki büyütmeye bağlanmıştır. Yukarıda açıklandığı üzere, yerel jeolojik ve geoteknik özelliklerin belirlenmesi, doğru bir veri tabanı oluşturularak saha davranış özelliklerini tahmin etmek için Pitilakis vd. (1999) tarafından yapıldığı gibi arazi ve laboratuvar deneylerinin uygulanmasını gerektirmektedir (Abeki vd., 1995). Saha özelliklerinin güvenilir olarak belirlenmesi her sismik mikrobölgeleme çalışması için büyük öneme sahiptir. Harcanan zaman ve emeğin büyük bir kısmı bu verilerin toplanmasına gitmekte ve buna bağlı olarak sismik mikrobölgeleme çalışmasının sonuçları, doğrudan saha özelliklerini belirlemeye yönelik çalışmaların nasıl yapıldığına dayanmaktadır.

18 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 4 Sayfa MİKROBÖLGELEME İÇİN SİSMİK TEHLİKE Profesyonel uygulamalar için yer hareketlerinin belirlenmesinde iki genel yaklaşım vardır: Deterministik ve Olasılıksal. Deterministik yaklaşım, seçilen senaryo depremlerine ve belirlenen kuvvetli yer hareketi aşılma olasılığı seviyesine dayanmakta ve genellikle yer hareketinin medyanı (ortalaması) veya medyan-artı-bir birim standart sapmaya karşı gelmektedir. Olasılıksal yaklaşım ise tüm deprem senaryolarını ve bütün yer hareketi olasılıklarını kapsayarak, bir sahada belirli bir zaman içinde aşılması beklenen bir depremin olasılığını hesaplamaktadır. Her iki yaklaşımda da sismik tehlikenin bulunması için genellikle azalım ilişkilerinden yararlanılmaktadır. Şiddet, EBİ (PGA), EBH (PGV), Arias Şiddeti, Süre ile ilgili parametreler ve Spektral İvmeler için azalım ilişkileri bulunmaktadır Azalım İlişkileri Azalım ilişkileri, deprem büyüklüğü, uzaklık, kaynak mekanizması ve yerel zemin koşullarına bağlı olarak kuvvetli yer hareketinin farklı parametrelerinin medyan ve standart sapmalarını veren, log-normal dağılıma sahip olduğu kabul edilen ampirik bir tanımlamadır. Sismik tehlikenin belirlenmesi, kuvvetli yer hareketi yayılımını ve değişimini deprem büyüklüğü (manyitüdü) ile kaynak ve araştırılan saha arasındaki mesafenin fonksiyonu olarak tanımlayabilecek, uygun kuvvetli yer hareketi azalım ilişkilerini gerektirmektedir Deprem Yer Hareketinin Azalımını Etkileyen Faktörler Geçmişteki çalışmaların bulguları (örn. Somerville, 2000) büyük bir depremin ortalama yer hareketinin bir başka depreminkine benzer olduğunu ancak bazı koşulların aynı deprem için eş uzaklıkta yer alan noktalardaki yer hareketini önemli ölçüde değiştirdiğini göstermektedir. Bu değişim, deprem kaynağı, dalga yayılımı ve saha davranışı ile ilgilidir. Deprem hareketinin, deprem kaynak özellikleri, kaynak-saha arasındaki yol özellikleri ve yerel zemin koşullarından etkilendiği açıkça bilinmektedir. Kaynak özellikleri, gerilme boşalmasını, kaynak derinliğini, yırtılan fay alanını (fay kırılma bölgesini), atım dağılımını, yükselme zamanını, faylanma türünü ve kırılmanın yönlenmesini kapsar. Yol özellikleri yer kabuğu yapısını ve taban kayasının kayma dalgası ve sönüm özelliklerini kapsar. Yerel zemin koşulları ise, sahanın tabanında birkaç kilometre derinliğe kadar karşılaşılan kaya özelliklerini, yerel zemin koşullarını ve sahanın topoğrafyasını kapsar. Özellikle faya yakın bölgede kuvvetli yer hareketi kayıtları, bütün katmanlar arası farklılıkları, karmaşık varış zamanlarını ve kaynağın yüksek frekans içeriğini içermektedir. Sismik Moment, Gerilme Boşalması, Efektif Gerilme ve Köşe Frekansı deprem kaynağının kuvvetli yer hareketi özellikleri üzerinde etkili olan ana parametreleridir. Sismik Moment, M 0, ortamın kayma modülü (Lame sabiti), ortalama yer değiştirme (örn. ortalama fay atımını) ve yer değiştirme yüzeyinin (örn. fay kırığı yüzeyi) çarpımı ile tanımlanan ve deprem büyüklüğünü ölçmek için en bilinen büyüklüktür. Köşe frekansı, Fourier Genlik Spektrumunda yüksek ve düşük frekans eğilimlerinin gözlendiği frekanslardır. Köşe frekansı yükselme zamanının tersi (yer değiştirmedeki büyüme miktarı veya kabaca kırılma için geçen süre) ile ilişkilidir. Şekil 4.1 den Şekil 4.3 e kadar büyüklükleri 3.1 ve 8.1 arasında değişen altı ivme kaydı ve bunlara karşı gelen davranış ve Fourier genliği spektrumları gösterilmiştir (Anderson ve Quaas, 1988). Burada gösterilen bütün kayıtlar yaklaşık olarak merkez üssünden 25 km uzaklıkta ve kaya üzerinde alınmıştır. Şekil 4.1 den görülebileceği gibi yer hareketinin artan büyüklüğü ile genellikle yer hareketinin genliği de artmakta ve ivme kaydının süresinde hızlı bir artma meydana gelmektedir. Şekil 4.2, deprem büyüklüğünün artması ile köşe frekanslarının azaldığını ve buna bağlı olarak

19 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 4 Sayfa 4-2 düşük frekanslı dalgaların genliklerinin hızlı bir şekilde arttığını, yüksek frekanslı dalgaların genliklerindeki artışın ise yavaşça gerçekleştiğini göstermektedir. Benzer eğilimler 1999 Sakarya deprem istasyonunda alınan Kocaeli Depremi kaydının Fourier genlik spektrumunda da gözlenmektedir (Şekil 4.4). Şekil 4.1. Büyüklükleri 3.1 ve 8.1 arasında değişen altı depreme ait ivme kayıtları (Anderson ve Quaas, 1988). Deprem etkilerinin azalımı, geometrik yayılma ve malzeme sönümü için uzaklıktan önemli ölçüde etkilenmektedir. Malzeme sönümünün ihmal edilmesi ve sadece geometrik azalımın dikkate alınmasıyla, silindirik cisim dalgalarının uzaklıklığın tersi ile, küresel cisim dalgalarının ise uzaklığın karesinin tersi ile ilişkili olarak azaldığı gözlenebilir. Malzeme sönümü genel olarak aşağıdaki gibi ifade edilebilir; exp [-(πf/qc) x] (4.1) burada f frekans, Q malzeme sönümü için kalite katsayısı, c kayma dalgası yayılma hızı ve x ise kaynaktan uzaklıktır. Sağlam zemin koşullarının bulunduğu sahalardaki kuvvetli yer hareketinin spektral şekli, artan uzaklıkla beraber yüksek frekanslı bölgelerde azalma ve düşük frekanslı bölgelerde artışı işaret etmektedir. Fakat, 50 km ye kadar olan uzaklıklarda uzaklığın spektral şekil üzerindeki etkisi, büyüklüğe oranla çok daha küçüktür. Deprem kayıtlarının süresi ise kaynaktan artan uzaklıkla, artma eğilimindedir (örn., Dobry, Idriss, ve Ng, 1978).

20 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 4 Sayfa 4-3 Fay kırılmasının yönlenme etkisinin belirlenmesi, azalım ilişkilerinin gelişme aşamasında olan bir bileşenidir. Yönlenme, fay üzerindeki yırtılma hareketinin yer hareketi üzerindeki etkisidir. Yönlenme, hem yüksek hem de düşük frekanslı ivme kayıtlarını etkilemektedir. Bir fay düzlemi üzerinde, belli bir hızda bir yırtılmanın meydana geldiğini düşünelim. Yırtılma hareketi yönündeki istasyonlarda, yırtılma yönünün tersi yönündeki istasyonlara göre daha kısa süreli yer hareketi gözlenecektir. Bu durum yönlenme olarak adlandırılmaktadır. Yırtılma hareketi yönündeki bölgelerdeki birleşik yer hareketi genlikleri, enerjinin korunumu nedeni ile yırtılma hareketinin tersi yönündeki bölgelerdekine göre daha büyüktür. Yüksek frekanslarda yönlenme, fay kırılma merkezindeki noktalardaki düşük genlikli ve uzun süreli ivme kayıtlarının tersine, fayın uzak ucundaki noktalarda, kısa ve yoğun ivme kayıtları olarak ortaya çıkmaktadır. Yırtılma hareketi doğrultusunun önünde kalan fay yakınındaki bölgelerde, yüksek periyotlardaki yönlenme yüksek genlikli hız sinyalleri şeklinde olmaktadır. Faya dik yöndeki hız bileşeni genellikle integrali alındığında kalıcı yer değiştirmeler yaratmayan tam döngülü hız sinyallerinden oluşmaktadır. Faya paralel yöndeki bileşenler ise, genellikle fay atımına eşit kalıcı mutlak yer değiştirmeler yaratan yarım döngülü hız sinyallerinden oluşmaktadır. Eşdeğer Relatif Hız Davranışı (cm/sn) Periyot (sn) Şekil 4.2. Şekil 4.1 de gösterilen ivme kayıtlarının davranış spektrumları (Anderson ve Quaas, 1988 den)

21 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 4 Sayfa 4-4 Fourier Spektrumu (cm/sn) Frekans (Hz) Şekil 4.3. Tüm kayıt uzunluğu için Şekil 4.1 deki ivme kayıtlarının Fourier genlik spektrumları (Anderson ve Quaas, 1988 den) Şekil 4.4. Sakarya istasyonunda kaydedilen farklı depremlerin Fourier genlik spektrumları (Bu veriler 1999 Kocaeli depremi ve artçıları için AİGM den alınmıştır)

22 Türkiye de Mikrobölgeleme, Kaynak Bilgiler, Bilimsel Son Durum, Bölüm 4 Sayfa 4-5 Luco ve Anderson (1983) faya yakın bölgelerde alınan deprem kayıtlarını basit bir teorik model yardımı ile incelemişlerdir. Bu çalışmada, fay modellemesi sabit bir genişlik ve sonsuz uzunlukta düşey atım yerdeğiştirmesi ile yapılmıştır. Burada, homojen yarı sonsuz ortamda fay, z u =2 km derinliğinden z d =10 km derinliğine uzanmakta, ortamın P ve S dalgası hızları ise sırasıyla 6 km/sn ve km/sn olmaktadır. 100 cm büyüklüğündeki yerdeğiştirme fay üzerinde yatay olarak km/sn yırtılma hızı ile adımsal olarak hareket etmektedir. Yırtılmanın ön yüzü düşey yöndedir. Şekil 4.5 de fay üzerinde fayın yüzey projeksiyonuna farklı mesafelerdeki gözlem noktaları için faya paralel, faya dik ve düşey yöndeki ivme, hız ve yer değiştirme kayıtları verilmiştir (Luco ve Anderson, 1983). Görüldüğü üzere, en büyük genlikler fayın üst kısmının derinliği ile kıyaslanabilir mesafelerde (yaklaşık olarak 2 km) meydana gelmektedir. Faya dik yöndeki hız sinyalleri Şekil 4.5 te belirgin bir şekilde gözlenmektedir. İvme ve hız sinyallerinin süreleri özellikle faya dik yöndeki bileşenlerde faydan uzaklıkla beraber artmaktadır. Faya dik yöndeki yer değiştirme ve hızlar, fayın üst noktasına düşey uzaklıktan küçük fay uzaklıkları için yaklaşık olarak sabit kalmaktadır. Sinyal genlikleri, fayın üst noktasının gözlem noktasına uzaklığından etkilenmekte ve yarı uzayın üstündeki yumuşak zemin tabakaları 2 ve 8 arasında değişen önemli ilave büyütmelere neden olabilmektedir (Bouchon, 1987). Somerville vd. (1997) yönlenmenin yakın fay çevresindeki yer hareketinin genliği ve süresinde, atıma paralel ve atıma dik yöndeki farklı bileşenler olarak yarattığı mekansal değişimi göstermek ve yer hareketi azalım ilişkilerini fay kırılmasının yönlenmesine göre geliştirmek için aktif tektonik bölgelerdeki ampirik sığ deprem kayıtlarını kullanmıştır. Bunlar, 0.6 saniye periyodunda önemli değişimler olarak ortaya çıkmakta ve bu değişimlerin büyüklükleri genellikle artan periyotla yükselmektedir. Bir sahaya doğru fay kırılması meydana gelmesi durumunda, spektral büyütme 0.6 saniyenin üzerindeki periyotlar için artmakta ve süre kısalmaktadır. Faya yakın bölgelerde, büyüklük, uzaklık ve açıya bağlı olarak 0.6 saniyenin üzerindeki periyotlarda atıma dik yöndeki spektral ivme, atıma paralel yöndekinden daha büyük olmaktadır. Yatay davranış spektrumlarındaki değişimler ve davranış spektrumunlarının faya dik ve paralel yöndeki bileşenleri arasındaki farklar tasarım amaçları için hesaba katılması gereken önemli hususlar haline gelmektedir. Somervillle vd. (1997) fay yırtılmasının yönlenmesini hesaba katarak yakın bölge kayıtlarının davranış spektrumlarını düzeltmek için bir yöntem sunmuştur. Buradaki düzeltmeler, sınırlı yakın bölge verisinin ampirik analizine dayanmaktadır. Buna göre, yanal ve düşey atımlı faylanmaya göre ortalama ivme davranış spektrumlarının mekansal değişimleri için düzeltme katsayısı Şekil 4.6 da verilmiştir. Kırılma yönlenmesi parametrelerinin tanımları yanal atımlı faylar için X ve q, düşey atımlı faylar için Y ve f olarak şekillerin içinde verilmiştir. Şekil 4.7, faya dik yöndeki spektral bileşenlerin genliklerin ortalama spektral genliklere oranı için ampirik bir model vermektedir. Bu oranların modelleri, farklı deprem büyüklükleri ve merkez üssü uzaklıkları için periyoda bağlı olarak ve farklı deprem büyüklükleri ve periyotlar için uzaklığa bağlı olarak verilmiştir. Anlaşılacağı üzere, ileri yönlenme 0.6 saniyenin üzerindeki periyotlarda daha büyük spektral genliklere neden olmakta ve faya dik spektral genliklerinin ortalama spektral genliklere oranı ise uygun ileri yönlenme koşulları altında 6 saniye periyotları civarında 1.6 değerlerine kadar yükselebilmektedir.

ZEMİN MUKAVEMETİ: LABORATUVAR DENEY YÖNTEMLERİ

ZEMİN MUKAVEMETİ: LABORATUVAR DENEY YÖNTEMLERİ ZEMİN MUKAVEMETİ: LABORATUVAR DENEY YÖNTEMLERİ Arazide bir yapı temeli veya toprak dolgu altında kalacak, veya herhangi bir başka yüklemeye maruz kalacak zemin tabakalarının gerilme-şekil değiştirme davranışlarını

Detaylı

YIĞMA TİPİ YAPILARIN DEPREM ETKİSİ ALTINDA ALETSEL VERİ ve HESAPLAMALARA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

YIĞMA TİPİ YAPILARIN DEPREM ETKİSİ ALTINDA ALETSEL VERİ ve HESAPLAMALARA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ YIĞMA TİPİ YAPILARIN DEPREM ETKİSİ ALTINDA ALETSEL VERİ ve HESAPLAMALARA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ S.S. Yücel 1, M. Bikçe 2, M.C. Geneş 3, Ş. Bankir 4 1 Y.L. Öğrencisi, İnşaat Müh. Fakültesi, İskenderun Teknik

Detaylı

Betonarme ve Prefabrik Yapılarda Risk Değerlendirmesi

Betonarme ve Prefabrik Yapılarda Risk Değerlendirmesi Pamukkale Üniversitesi Betonarme ve Prefabrik Yapılarda Risk Değerlendirmesi Doç. Dr. Şevket Murat ŞENEL Araş. Gör. Mehmet PALANCi RİSK? Belli bir seviyenin üzerinde hasar oluşursa Belli bir şiddetin üzerinde

Detaylı

NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU

NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ - İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ NOVACRETE Kİ MYASALİNİN ZEMİ N O ZELLİ KLERİ NE ETKİ Sİ Nİ N ARAŞTİRİLMASİNA İ Lİ ŞKİ N LABORATUVAR DENEYLERİ RAPORU (25.06.2012)

Detaylı

2.4. ELASTĠK DEPREM YÜKLERĠNĠN TANIMLANMASI : SPEKTRAL ĠVME KATSAYISI

2.4. ELASTĠK DEPREM YÜKLERĠNĠN TANIMLANMASI : SPEKTRAL ĠVME KATSAYISI 2.4. ELASTĠK DEPREM YÜKLERĠNĠN TANIMLANMASI : SPEKTRAL ĠVME KATSAYISI Deprem yüklerinin belirlenmesi için esas alınacak olan Spektral İvme Katsayısı, A(T), Denk.(2.1) ile verilmiştir. %5 sönüm oranı için

Detaylı

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunayozmen@hotmail.com 1. Giriş Çağdaş deprem yönetmeliklerinde, en çok göz önüne

Detaylı

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET DOI= 10.17556/jef.54455 Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 Genişletilmiş Özet Giriş Son yıllarda

Detaylı

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 447 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Hüseyin ÇAYCI Özlem YILMAZ ÖZET Yasal metroloji kapsamında bulunan ölçü aletlerinin, metrolojik ölçümleri dikkate alınmadan

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ

ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ ADANA KENT SORUNLARI SEMPOZYUMU / 16 2008 BU BİR TMMOB YAYINIDIR TMMOB, bu makaledeki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan ve basım hatalarından sorumlu değildir. ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

Detaylı

Olasılık ve İstatistik Dersinin Öğretiminde Deney ve Simülasyon

Olasılık ve İstatistik Dersinin Öğretiminde Deney ve Simülasyon Olasılık ve İstatistik Dersinin Öğretiminde Deney ve Simülasyon Levent ÖZBEK Fikri ÖZTÜRK Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi İstatistik Bölümü Sistem Modelleme ve Simülasyon Laboratuvarı 61 Tandoğan/Ankara

Detaylı

STATİK-BETONARME PROJE KONTROL FORMU Evet Hayır

STATİK-BETONARME PROJE KONTROL FORMU Evet Hayır STATİK-BETONARME PROJE KONTROL FORMU Evet Hayır 1. TAŞIYICI SİSTEM SEÇİMİ Mimari ve statik proje kolon sistemi uyumluymuş Mimari projedeki kat planları ile statik projedeki kalıp planları uyumluymuş. Mimari

Detaylı

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis*

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis* BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis* Mustafa Özgür KESKİN Maden Mühendisliği Anabilim Dalı Ahmet M. KILIÇ Maden Mühendisliği Anabilim Dalı

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. Afet İşleri Genel Müdürlüğü. Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme. Genişletilmiş Özet

Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. Afet İşleri Genel Müdürlüğü. Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme. Genişletilmiş Özet Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Belediyeler için Sismik Mikrobölgeleme Genişletilmiş Özet Hazırlayan Kurum: Mali Destek Veren Kurum: Belediyeler için Sismik

Detaylı

İçindekiler Jeofizikte Modellemenin Amaç ve Kapsamı Geneleştirilmiş Ters Kuram ve Jeofizikte Ters Problem Çözümleri

İçindekiler Jeofizikte Modellemenin Amaç ve Kapsamı Geneleştirilmiş Ters Kuram ve Jeofizikte Ters Problem Çözümleri İçindekiler Jeofizikte Modellemenin Amaç ve Kapsamı 1 Giriş 1 Tanımsal ve Stokastik Taklaşımlarla Problem Çözümlerinin Temel İlkeleri 2 Tanımsal Yaklaşımda Düz Problem Çözümlerinde Modelleme ilkeleri 4

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.1. GİRİŞ... 2 1.2. NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2

1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.1. GİRİŞ... 2 1.2. NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2 İÇİNDEKİLER 1. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.1. GİRİŞ... 2 1.2. NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2 1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.3.1. ÖRNEK OLAY (DURUM ÇALIŞMASI) YÖNTEMİ...

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

Yapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi

Yapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi Afet Yö netimi İnsan toplulukları için risk oluşturan afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere karşı hazırlıklı olunması, afet anında hızlı ve etkili bir kurtarma, ilk yardım, geçici barındırma

Detaylı

T.C. BİLECİK İL GENEL MECLİSİ Araştırma ve Geliştirme Komisyonu

T.C. BİLECİK İL GENEL MECLİSİ Araştırma ve Geliştirme Komisyonu Rapor No:01 Rapor Tarihi: 10.03.2011 muz İl Genel Meclisimizin 01.03.2011 tarih ve 2011/33 sayılı kararı doğrultusunda 08-09-10 Mart 2011 tarihlerinde toplanmıştır. İdaremiz araç parkında bulunan makine

Detaylı

Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması

Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması 5.6.4 Yapıştırılmamış Aşınma Tabakası (Yüzen Şap) Döşeme ile aşınma tabakası arasında aderans yoktur, aksine aderansı önlemek için

Detaylı

TMMOB JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI

TMMOB JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI Asgari Poz No İşin Adı i JF 1 GRAVİTE ÖLÇÜMLERİ VE HARİTALANMASI JF 1.1 250 m x 250 m karelaj Nokta 70 JF 1.2 100 m x 100 m karelaj Nokta 33 JF 1.3 50 m x 50 m karelaj Nokta 26 JF 1.4 25 m x 25 m karelaj

Detaylı

DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi

DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012 Hazırlayanlar Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi Laura D. Tyson, Kaliforniya Berkeley Üniversitesi Saadia Zahidi, Dünya Ekonomik Forumu Raporun

Detaylı

ZAĞNOS VADİSİ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ

ZAĞNOS VADİSİ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ ADANA KENT SORUNLARI SEMPOZYUMU / 15 2008 BU BİR TMMOB YAYINIDIR TMMOB, bu makaledeki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan ve basım hatalarından sorumlu değildir. ZAĞNOS VADİSİ KENTSEL

Detaylı

Şekil 3-1: "ÇED İzni Alanı"nın ve "Proje Alanı"nın Yeri... 4

Şekil 3-1: ÇED İzni Alanının ve Proje Alanının Yeri... 4 İÇINDEKILER 3. ÇEVRESEL VE SOSYAL DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI 2 3.1 GİRİŞ 2 3.2 ÇSED SÜRECİ YAKLAŞIMI 2 3.3 PAYDAŞ KATILIMI 2 3.3.1 ÇSED Kapsam Belirleme Çalışması 2 3.4 ALTERNATİFLERİN ANALİZİ 2 3.5 PROJE

Detaylı

DERİN KAZI ÇUKURU İKSA PROJELENDİRİLMESİNE BİR ÖRNEK

DERİN KAZI ÇUKURU İKSA PROJELENDİRİLMESİNE BİR ÖRNEK DERİN KAZI ÇUKURU İKSA PROJELENDİRİLMESİNE BİR ÖRNEK Ender ÇETİN (*), Yasin BAYRAKLI (*), Erol GÜLER (**) ÖZET Bu çalışmada, Şişli, Harbiye Mahallesi, Taşkışla Caddesi, 95 Pafta, 808 Ada, 2 Parselde inşa

Detaylı

Analiz aşaması sıralayıcı olurusa proje yapımında daha kolay ilerlemek mümkün olacaktır.

Analiz aşaması sıralayıcı olurusa proje yapımında daha kolay ilerlemek mümkün olacaktır. Analiz Raporu Kısa Özet Her geçen gün eczanecilik sektörü kendi içerisinde daha da yarışır hale geliyor. Teknolojinin getirdiği kolaylık ile eczane otomasyonu artık elinizin altında. Çoğu eczacılar hastalarına

Detaylı

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını

Detaylı

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 EKİM 2010-DÜZCE BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM

Detaylı

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ PROGRAMI PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ PROGRAMI PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ PROGRAMI PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ 2 İÇERİK Eğitim temel olarak; Sözleşme yönetimini, Projelerin izleme çerçevesini, Proje yönetimi, uygulama usul ve

Detaylı

Ölçme Bilgisi Ders Notları

Ölçme Bilgisi Ders Notları 1. ÖLÇÜ BİRİMLERİ Ölçme Bilgisi: Sınırlı büyüklükteki yeryüzü parçalarının ölçülmesi, haritasının yapılması ve projelerdeki bilgilerin araziye uygulanması yöntemleri ile bu amaçlarla kullanılacak araç

Detaylı

RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG

RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG RİSKLİ YAPILAR ve GÜÇG ÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI Doç.. Dr. Ercan ÖZGAN Düzce Üniversitesi YAPILARDA OLU AN R SKLER N NEDENLER GENEL OLARAK 1. Tasar m ve Analiz Hatalar 2. Malzeme Hatalar 3. çilik Hatalar

Detaylı

Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü

Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Kontenjan : 45 Puan türü : MF-4 Eğitim dili : Türkçe Hazırlık : İsteğe Bağlı Yerleşke : Konuralp Yerleşkesi Eğitim süresi : 4 Yıl Yüksek lisans/doktora

Detaylı

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı olarak şahsım ve kuruluşum adına hepinizi saygılarımla selamlıyorum.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı olarak şahsım ve kuruluşum adına hepinizi saygılarımla selamlıyorum. Sayın Başkanlar, Sayın KĐK üyeleri, Sayın Katılımcılar, Sayın Basın Mensupları, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı olarak şahsım ve kuruluşum adına hepinizi saygılarımla selamlıyorum.

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım

Detaylı

DELTA ÇÖKELLERİNDE ŞEV DURAYLILIĞINI BELİRLEMEK İÇİN BİR YAKLAŞIM: İZMİR KÖRFEZİ UYGULAMASI

DELTA ÇÖKELLERİNDE ŞEV DURAYLILIĞINI BELİRLEMEK İÇİN BİR YAKLAŞIM: İZMİR KÖRFEZİ UYGULAMASI DELTA ÇÖKELLERİNDE ŞEV DURAYLILIĞINI BELİRLEMEK İÇİN BİR YAKLAŞIM: İZMİR KÖRFEZİ UYGULAMASI 16 Nisan 2014 Bora Sonuvar, Kubilay Baykal İçerik Giriş İzmir Körfezi ve Çevresinin Morfolojisi İzmir Körfezi

Detaylı

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü

Detaylı

KİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ

KİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2012) 287-291 287 KİTAP İNCELEMESİ Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri Editörler Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1. BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 1 BASINÇ, AKIŞ ve SEVİYE KONTROL DENEYLERİ DENEY SORUMLUSU Arş.Gör. Şaban ULUS Haziran 2012 KAYSERİ

Detaylı

T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEY FÖYÜ (TEK EKSENLİ EĞİLME DENEYİ) ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR. AHMET TEMÜGAN DERS ASİSTANI ARŞ.GÖR. FATİH KAYA

Detaylı

KONUTTA YENİ FİKİRLER

KONUTTA YENİ FİKİRLER KONUTTA YENİ FİKİRLER İSTANBUL TUZLA DA KONUT YERLEŞİMİ TASARIMI ULUSAL ÖĞRENCİ MİMARİ FİKİR PROJESİ YARIŞMASI JÜRİ DEĞERLENDİRME TUTANAĞI KONUTTA YENİ FİKİRLER: EMİNEVİM İstanbul, Tuzla da Konut Yerleşimi

Detaylı

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi 30 Temmuz 2012 ĐÇĐNDEKĐLER Dönem Revizyon Notları........ 3 Derecelendirme Metodolojisi........ 5 Notların Anlamı.........

Detaylı

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1 TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi 2/25 Görünüşler Birinci İzdüşüm Metodu Üçüncüİzdüşüm Metodu İzdüşüm Sembolü Görünüşlerin Çizilmesi Görünüş Çıkarma Kuralları Tek Görünüşle

Detaylı

2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016

2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016 2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016 Ocak 2016 Tüketici Fiyat Endeksi ne(tüfe) ilişkin veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Şubat 2016 tarihinde yayımlandı. TÜİK tarafından aylık

Detaylı

4. DİĞER SORULAR 1. SORU: Bağımsız Değerlendirici alım ilanında Bağımsız Değerlendiriciler, teslim edilen projelerin hazırlık veya uygulama aşamasında görev almamış veya almayacak olan kişiler arasından

Detaylı

SOSYAL POLİTİKALAR VE ÇALIŞMA HAYATI

SOSYAL POLİTİKALAR VE ÇALIŞMA HAYATI 64.HÜKÜMET PROGRAMI YILI EYLEM PLANINDA BAKANLIĞIMIZIN İLGİLİ 3 Ay İçerisinde Gerçekleştirilecek Reformlar TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER Roman Başbakanlık Aile ve Sosyal 7 Başta eğitim, istihdam ve iskân sorunları

Detaylı

FOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME - ÇİFT FOT. DEĞ. Analog ve Analitik Stereodeğerlendirme. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ

FOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME - ÇİFT FOT. DEĞ. Analog ve Analitik Stereodeğerlendirme. Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ FOTOGRAMETRİ II FOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME - ÇİFT FOT. DEĞ. Analog ve Analitik Stereodeğerlendirme BEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF336 FOTOGRAMETRİ II DERSi NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz/

Detaylı

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262

Detaylı

Giresun Üniversitesi Akademik Değerlendirme Ve Kalite Geliştirme Uygulama Yönergesi

Giresun Üniversitesi Akademik Değerlendirme Ve Kalite Geliştirme Uygulama Yönergesi Giresun Üniversitesi Akademik Değerlendirme Ve Kalite Geliştirme Uygulama Yönergesi Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Giresun Üniversitesi'nin akademik değerlendirme ve kalite geliştirme ile stratejik

Detaylı

TS 11222 DEN TS EN 206 YA GEÇİŞLE GELEN DEĞİŞİKLİKLER

TS 11222 DEN TS EN 206 YA GEÇİŞLE GELEN DEĞİŞİKLİKLER TS 11222 DEN TS EN 206 YA GEÇİŞLE GELEN DEĞİŞİKLİKLER Tümer Akakın Türkiye Hazır Beton Birliği Giriş TS 11222 Standardı Şubat 1994 de kabul edilmiştir ve Türkiye de Beton konusunu doğrudan kapsayan ilk

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ UZAKTAN EĞİTİM YÖNERGESİ

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ UZAKTAN EĞİTİM YÖNERGESİ AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ UZAKTAN EĞİTİM YÖNERGESİ Afyonkarahisar 2012 İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM... 1 AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK ve TANIMLAR... 1 Amaç... 1 Kapsam... 1 Dayanak... 1 Tanımlar...

Detaylı

PROJE. Proje faaliyetlerinin teknik olarak uygulanması, Sanayi Genel Müdürlüğü Sanayi Politikaları Daire Başkanlığınca yürütülmüştür.

PROJE. Proje faaliyetlerinin teknik olarak uygulanması, Sanayi Genel Müdürlüğü Sanayi Politikaları Daire Başkanlığınca yürütülmüştür. PROJE Avrupa Birliği IPA 1. Bileşeni kapsamında T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın Sanayi Stratejisine İlişkin İdari Kapasitesinin Güçlendirme Projesi (IPA Component I, TR 2009/0320.01) 22 Ocak

Detaylı

TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır. SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması

Detaylı

Üç-fazlı 480 volt AC güç, normalde-açık "L1", "L2" ve "L3" olarak etiketlenmiş vida bağlantı uçları yoluyla kontaktörün tepesinde kontak hale gelir

Üç-fazlı 480 volt AC güç, normalde-açık L1, L2 ve L3 olarak etiketlenmiş vida bağlantı uçları yoluyla kontaktörün tepesinde kontak hale gelir Kontaktörler Röle kontakları üzerinden büyük bir miktar elektrik gücü anahtarlamak için kullanıldığında kontaktör terimi ile adlandırılır.. Kontaktörler tipik olarak çoklu kontaklara sahiptir ve kontakları

Detaylı

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Detaylı

YERLEŞĐM YERLERĐNĐN SEÇĐMĐNDE YERBĐLĐMLERĐNĐN ÖNEMĐ VE KONYA NIN AFET RĐSKĐ

YERLEŞĐM YERLERĐNĐN SEÇĐMĐNDE YERBĐLĐMLERĐNĐN ÖNEMĐ VE KONYA NIN AFET RĐSKĐ Konya Đl Koordinasyon Kurulu 26-27 Kasım 2011 YERLEŞĐM YERLERĐNĐN SEÇĐMĐNDE YERBĐLĐMLERĐNĐN ÖNEMĐ VE KONYA NIN AFET RĐSKĐ Doç. Dr. Şakir ŞAHĐN 1, Jeofizik Yük. Müh. Mehmet Latif ÇAĞIR 2 1 Süleyman Demirel

Detaylı

ELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ

ELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ Hukuk ve Danışmanlık ELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ Türkiye de serbest piyasa ekonomisine geçişle birlikte rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren,

Detaylı

YÖKAKADEMİK (Yükseköğretim Akademik Arama Sistemi)

YÖKAKADEMİK (Yükseköğretim Akademik Arama Sistemi) YÖKAKADEMİK (Yükseköğretim Akademik Arama Sistemi) YÖKAKADEMİK (Yükseköğretim Akademik Arama), Türk yükseköğretiminde görev yapan akademisyenlere ait kişisel akademik bilgilerin ve bilimsel / akademik

Detaylı

16.07.2012 11. ŞEV DURAYLILIĞI

16.07.2012 11. ŞEV DURAYLILIĞI 11. ŞEV DURAYLILIĞI ŞEV DURAYLILIĞI (Slope Stability) Şev: Düzensiz veya belirli bir geometriye sahip eğimli yüzeydir. Şevler Düzensiz bir geometriye sahip doğal şevler (yamaç) Belirli bir geometriye sahip

Detaylı

ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI

ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI Ali ÖZKURT Orman Yüksek Mühendis Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü PK.18 33401 TARSUS 1.GİRİŞ Türkiye'de orman varlığının

Detaylı

Senato Tarihi: 13.08.2015 Karar No: 2015-114 ORDU ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ EĞİTİM VE SERTİFİKA PROGRAMLARI YÖNERGESİ

Senato Tarihi: 13.08.2015 Karar No: 2015-114 ORDU ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ EĞİTİM VE SERTİFİKA PROGRAMLARI YÖNERGESİ Senato Tarihi: 13.08.2015 Karar No: 2015-114 ORDU ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ EĞİTİM VE SERTİFİKA PROGRAMLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç

Detaylı

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş.

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. 27 Şubat 2016 ÜNSPED GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ VE LOJİSTİK HİZMETLER A.Ş. Kurumsal Yönetim Notu: 7.30 Priv. YÖNETİCİ ÖZETİ ÜNSPED Gümrük Müşavirliği ve

Detaylı

İnşaat Firmalarının Maliyet ve Süre Belirleme Yöntemleri Üzerine Bir Alan Çalışması

İnşaat Firmalarının Maliyet ve Süre Belirleme Yöntemleri Üzerine Bir Alan Çalışması İnşaat Firmalarının Maliyet ve Süre Belirleme Yöntemleri Üzerine Bir Alan Çalışması Latif Onur Uğur Süslü Sokak No: 4/2 Mebusevleri, Beşevler, 06580 Ankara E-Posta: latifugur@mynet.com, onurugurtr@yahoo.com

Detaylı

Risk Yönetimi. Gürcan Banger

Risk Yönetimi. Gürcan Banger Risk Yönetimi Gürcan Banger Risk Yönetimine giriş Bu sunumun amacı, sivil toplum alanında hizmet tedarik projelerinde, süreç boyunca ortaya çıkması muhtemel risk alanlarının tespiti ve takibi ile oluşabilecek

Detaylı

Parametrik Yapı Modelleme: BIM in Temeli

Parametrik Yapı Modelleme: BIM in Temeli REVIT YAPI BİLGİ SİSTEMİ Parametrik Yapı Modelleme: BIM in Temeli Bu dokümanda parametrik yapı modellemesi hakkında kısa bir bilgi verilecek, BIM (yapı bilgi sistemi) çözümünün gerçek bir parametrik yapı

Detaylı

AB Mevzuatının Uygulanmasına Yönelik Teknik Desteğin Müzakere Edilmesi

AB Mevzuatının Uygulanmasına Yönelik Teknik Desteğin Müzakere Edilmesi Genel DEA Eğitimi 6 8 Temmuz 2009 EuropeAid/125317/D/SER/TR Oturum 10-B AB ye Uyum Sürecinde DEA nin Önemi AB ye Uyum Sürecinde DEA nın Avantajları Mevcut mevzuatın revize edilmesine yönelik opsiyonlar

Detaylı

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç: Madde 1. (1) Bu yönergenin amacı, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesinin önlisans, lisans ve lisansüstü

Detaylı

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Çökelme sertleştirmesi işleminin, malzemenin mekanik özellikleri (sertlik, mukavemet vb) üzerindeki etkisinin incelenmesi ve çökelme sertleşmesinin

Detaylı

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2009 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde

Detaylı

Geleceğin Dersliğini Tasarlamak

Geleceğin Dersliğini Tasarlamak Geleceğin Dersliğini Tasarlamak Mehmet MUHARREMOĞL Ulusal Koordinatör mmuharremoglu@meb.gov.tr Zehra SAYIN Teknik Koordinatör zehrasayin@meb.gov.tr Projenin yasal çerçevesi itec Projesi 7. ÇP Bilgi ve

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (Değişik:RG-14/2/2014-28913) (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yükseköğrenim

Detaylı

HAYALi ihracatln BOYUTLARI

HAYALi ihracatln BOYUTLARI HAYALi ihracatln BOYUTLARI 103 Müslüme Bal U lkelerin ekonomi politikaları ile dış politikaları,. son yıllarda birbirinden ayrılmaz bir bütün haline gelmiştir. Tüm dünya ülkelerinin ekonomi politikalarında

Detaylı

BİR KOJENERASYON TESİSİSİN İLERİ EKSERGOÇEVRESEL ANALİZİ

BİR KOJENERASYON TESİSİSİN İLERİ EKSERGOÇEVRESEL ANALİZİ BİR KOJENERASYON TESİSİSİN İLERİ EKSERGOÇEVRESEL ANALİZİ Gülcan, ÖZEL*, Emin AÇIKKALP**, Arif HEPBAŞLI***, Hikmet KARAKOÇ**** *Bilecik Ş.E. Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine ve İmalat Mühendisliği

Detaylı

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler,

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Bu araştırmada Fen Bilgisi sorularını anlama düzeyinizi belirlemek amaçlanmıştır. Bunun için hazırlanmış bu testte SBS de sorulmuş bazı sorular

Detaylı

I. EIPA Lüksemburg ile İşbirliği Kapsamında 2010 Yılında Gerçekleştirilen Faaliyetler

I. EIPA Lüksemburg ile İşbirliği Kapsamında 2010 Yılında Gerçekleştirilen Faaliyetler I. EIPA Lüksemburg ile İşbirliği Kapsamında 2010 Yılında Gerçekleştirilen Faaliyetler 1. AB Hukuku ve Tercüman ve Çevirmenler için Metotlar Eğitimi (Ankara, 8-9 Haziran 2010) EIPA tarafından çeşitli kamu

Detaylı

KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Tarımda Kadınların Finansmana Erişimi Esra ÇADIR

KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Tarımda Kadınların Finansmana Erişimi Esra ÇADIR KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tarımda Kadınların Finansmana Erişimi Esra ÇADIR Sektörlere Göre Dağılım 60 %52 50 %39 %46 Tarım 40 Sanayi 30 % 14 %19 %21 İnşaat 20 %8 10 % 1 Hizmetler 0 KADIN ERKEK 2

Detaylı

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler Kurul, komisyon ve ekiplerin oluşturulması MADDE 107- (1) Okullarda, eğitim, öğretim ve yönetim etkinliklerinin verimliliğinin sağlanması, okul ve çevre işbirliğinin

Detaylı

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba 1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar Mak.Y.Müh. Nuri ERTOKAT Türkiye Gazbeton Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Çalışmamızın isminden de anlaşılacağı gibi Avrupa

Detaylı

Ç.Ü. GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI İÇM 401-402 PROJE 5 & DİPLOMA PROJESİ

Ç.Ü. GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI İÇM 401-402 PROJE 5 & DİPLOMA PROJESİ Ç.Ü. GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI İÇM 401-402 PROJE 5 & DİPLOMA PROJESİ KONU: GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ TASARIM STÜDYOSU YER: ESKİ BAHÇE KAFE YERLEŞKESİ /KAMPÜS 1.

Detaylı

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. 01 TEMMUZ-30 EYLÜL 2008 ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. Raporun Dönemi : 01 Temmuz-30 Eylül 2008 Faaliyete Geçiş Tarihi Bankanın Merkezi Ödenmiş Sermayesi

Detaylı

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ 6. Hafta Oda Akustiği Sesin Oda İçerisinde Yayınımı Akustik olarak sesin odada yayınımı için, sesin dalga boyunun hacmin boyutlarına göre oldukça küçük olması gerekmektedir.

Detaylı

SORU 6: Su yapılarının tasarımında katı madde hareketinin (aşınma, oyulma, yığılma vb. olayları) incelenmesi neden önemlidir, açıklayınız (4 puan).

SORU 6: Su yapılarının tasarımında katı madde hareketinin (aşınma, oyulma, yığılma vb. olayları) incelenmesi neden önemlidir, açıklayınız (4 puan). KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 014-015 GÜZ YARIYILI SU KAYNAKLARI MÜHENDİSLİĞİ I ARASINAV SORULARI Tarih: 16 Kasım 014 SORULAR VE CEVAPLAR Adı Soyadı: No: İmza:

Detaylı

Taş, Yaman ve Kayran. Altan KAYRAN. akayran@metu.edu.tr ÖZET

Taş, Yaman ve Kayran. Altan KAYRAN. akayran@metu.edu.tr ÖZET HAVA TAŞITLARINA UYGULANAN GÜÇLENDİRİLMİŞ, SİLİNDİRİK BİR DIŞ DEPONUN YAPISAL ANALİZİ Caner TAŞ ASELSAN, MST Mekanik Tasarım Müdürlüğü, Macunköy 06370, ANKARA, tas@aselsan.com.tr Yavuz YAMAN Orta Doğu

Detaylı

Otizm lilerin eğitim hakkı var mıdır? Nedir ve nasıl olmalıdır?

Otizm lilerin eğitim hakkı var mıdır? Nedir ve nasıl olmalıdır? Nisan, 01.04.2013 OTĠZM, EĞĠTĠM HAKKI VE UYGULAMALARI Nisan ayı otizm farkındalık ayı olarak belirlenmiştir. Gün, ay ve yıl olarak belli amaçlara hasredilen tema lar, toplumda dikkat çekmek, konunun önemini

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama

Detaylı

MEKANİZE KAZI (TBM TÜNELLERİ) ve JEOLOJİ

MEKANİZE KAZI (TBM TÜNELLERİ) ve JEOLOJİ MEKANİZE KAZI (TBM TÜNELLERİ) ve JEOLOJİ Mühendislik jeolojisi çalışmalarında proje yapıları için ortaya konması gereken temel konular: 1) Jeoloji ve Yapı Geometrisi: Ortamdaki değişik malzemenin yayılım

Detaylı

GÜMRÜK SİRKÜLERİ Tarih: 01/12/2014 Sayı: 2014/107 Ref : 6/107. Konu: MISIR MENŞELİ POLİSTİREN İTHALATINDA DAMPİNG SORUŞTURMASI AÇILMIŞTIR

GÜMRÜK SİRKÜLERİ Tarih: 01/12/2014 Sayı: 2014/107 Ref : 6/107. Konu: MISIR MENŞELİ POLİSTİREN İTHALATINDA DAMPİNG SORUŞTURMASI AÇILMIŞTIR GÜMRÜK SİRKÜLERİ Tarih: 01/12/2014 Sayı: 2014/107 Ref : 6/107 Konu: MISIR MENŞELİ POLİSTİREN İTHALATINDA DAMPİNG SORUŞTURMASI AÇILMIŞTIR 30/11/2014 tarihli ve 29191 sayılı Resmi Gazete de İthalatta Haksız

Detaylı

YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ

YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ Hazırlayan: Doç.Dr. Hakan Güler Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Karlsruhe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Almanya

Detaylı

Topoloji değişik ağ teknolojilerinin yapısını ve çalışma şekillerini anlamada başlangıç noktasıdır.

Topoloji değişik ağ teknolojilerinin yapısını ve çalışma şekillerini anlamada başlangıç noktasıdır. Yazıyı PDF Yapan : Seyhan Tekelioğlu seyhan@hotmail.com http://www.seyhan.biz Topolojiler Her bilgisayar ağı verinin sistemler arasında gelip gitmesini sağlayacak bir yola ihtiyaç duyar. Aradaki bu yol

Detaylı

KAMU BORÇ İDARESİNDE OPERASYONEL RİSK YÖNETİMİ

KAMU BORÇ İDARESİNDE OPERASYONEL RİSK YÖNETİMİ KAMU BORÇ İDARESİNDE OPERASYONEL RİSK YÖNETİMİ Dr. Emre BALIBEK Genel Müdür Yardımcısı Hazine Müsteşarlığı Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü E-posta: emre.balibek@hazine.gov.tr 1 İçerik Borç İdaresinde Risk

Detaylı

HAFİF BETONLARIN ISI YALITIM VE TAŞIYICILIK ÖZELİKLERİ

HAFİF BETONLARIN ISI YALITIM VE TAŞIYICILIK ÖZELİKLERİ HAFİF BETONLARIN ISI YALITIM VE TAŞIYICILIK ÖZELİKLERİ Canan TAŞDEMİR(*) ÖZET Hafif betonlara kıyasla daha yüksek basınç dayanımına, özellikle daha yüksek elastisite modülüne sahip yarı hafif betonların

Detaylı

TÜBİTAK ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ DAİRE BAŞKANLIĞI ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI

TÜBİTAK ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ DAİRE BAŞKANLIĞI ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI TÜBİTAK ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ DAİRE BAŞKANLIĞI ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu çalışma usul ve esasları ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu bünyesinde yer alan

Detaylı

VAN-TUŞBA BELEDİYE MECLİSİNİN HAZİRAN 2016 TARİHLİ KARAR ÖZETLERİ

VAN-TUŞBA BELEDİYE MECLİSİNİN HAZİRAN 2016 TARİHLİ KARAR ÖZETLERİ VAN-TUŞBA BELEDİYE MECLİSİNİN HAZİRAN 2016 TARİHLİ KARAR ÖZETLERİ KARAR TARİHİ : 06.06.2016 KARAR NO: 104 Belediyemiz 2015 Mali yılı kesin hesabının 5393 sayılı Belediye Kanununun 18. maddesinin (b) bendi

Detaylı