Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi. Issn:

Transkript

1 Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 7 Sayı: 33 Volume: 7 Issue: 33 Issn: OKUMA YAZMA BECERLERN DESTEKLEYC DUYU ETM PROGRAMININ AYLIK ÇOCUKLARIN OKUMA YAZMA BECERLERNE ETKS* THE EFFECT OF SENSORY EDUCATION PROGRAM SUPPORTING THE READING WRITING SKILLS ON THE READING WRITING SKILLS OF CHILDREN AT THE AGE OF MONTHS Elçin YAZICI** Adalet KANDIR*** Öz Aratırma, okuma yazma becerilerini destekleyici duyu eitimi programının aylık çocukların okuma yazma becerilerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıtır. Aratırmanın çalıma grubunu; eitim öretim yılında Ankara il merkezindeki Milli Eitim Bakanlıı na balı baımsız anaokullarına devam eden tesadüfî örnekleme ve gönüllülük esasına dayanarak deney (n:25) ve kontrol (n:27) grubu olmak üzere toplam 52 çocuk oluturmutur. Aratırmada okuma yazma becerilerini destekleyici duyu eitimi programının aylık çocukların okuma yazma becerilerine etkisini incelemek amacıyla ön test/son test/ izleme testi kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıtır. Aratırmada verilerin toplanmasında, Genel Bilgi Formu, Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın etkililiini deerlendirme araçları ile "61-72 Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi kullanılmıtır. Deney grubuna Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı sekiz hafta süresince haftanın be i günü uygulanmıtır. Kontrol grubuna ise mevcut MEB programının sınıf öretmenleri tarafından uygulanmasına devam edilmitir. Aratırmanın temel amacı dorultusunda elde edilen verilerin analizinde; Baımsız gruplarda t Testi, tek faktörlü kovaryans analizi (one factor ANCOVA) ve tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü ANOVA (repeated measures) kullanılmıtır. Anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmitir. Aratırma sonucunda; kontrol grubu ile karılatırıldıında Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulandıı deney grubu çocuklarının okuma yazma becerileri kazanımlarında, deney grubu lehine anlamlı bir farklılık olduu bulunmutur (p<0,05). Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın çocukların okuma yazma becerilerini pozitif yönde destekledii tespit edilmitir. Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eitim, Okuma Yazmaya Hazırlık Becerileri, Duyu Eitimi. Abstract The current research was carried out to determine the effect of sensory education program supporting the reading-writing skills on the reading writing skills of children at the age of months. The working group of the research was made up of 52 children attending to independent kindergartens working under the Ministry of Education as test (n:25) and control (n:27) groups depending on random sampling and volunteering in the city center of Ankara in educational year. In order to investigate the effect of sensory education program supporting the * Bu çalıma Doç. Dr. Adalet KANDIR danımanlıında Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın Aylık Çocukların Okuma Yazmaya Hazırlık Becerilerine Etkisi konulu doktora tezinden üretilmitir. *Dr., MEB Anasınıfı Öretmeni. ** Prof. Dr., Gazi Üniversitesi,Gazi Eitim Fakültesi, lköretim Bölümü, Okul Öncesi Eitimi Anabilim Dalı

2 reading-writing skills on the reading writing skills of children at the age of months, pretest/last test /follow-up test and experimental design were used in the research. In the collection of the data, General Information Form, the tools to evaluate the efficacy of the Sensory Educational Program Supporting the Reading Writing Skills and Research Test for Reading-Writing Skills of Children at the age of Months were used. The Sensory Educational Program Supporting the Reading Writing Skills was applied to the test group for five working day, while the program of ME (Ministry of Education) was carried on applying by the classroom teachers. In the analysis of the data in line with the basic purpose of the research, t test and one factor ANCOVA were used for the independent groups and two-factor ANOVA were used for the repeated measures on one factor. The significance level was taken as p<0.05. As a result of the research, in comparison with the control group, a significant difference was found in favor of the test group in the acquisition of reading writing of the at the test group which was applied The Sensory Educational Program Supporting the Reading Writing Skills (p<0.05). It was also found that The Sensory Educational Program Supporting the Reading Writing Skills supported the reading writing skills of children in a positive way. Keywords: Preschool Education, Preparatory Skills for Reading Writing, Sensory Education. 1. Giri Okul öncesi eitimin bir parçası olan ve pek çok etkinlii kapsayan okuma yazmaya hazırlık etkinlikleri, ilkokula balamadan önce çocuklara okuma yazma becerilerinin geliimini destekleme fırsatı sunar. Okuma ve yazma becerileri birbirine baımlı ve birbirini destekleyen süreçlerdir. Okuma yazma iletiimin; okuma, yazma, konuma, dinleme ve görüme gibi çeitli öelerini içine alır ve okuma yazma geliimi bu süreçleri etkiler (Pullen ve Justice, 2003: 88; Albrecht ve Miller, 2004: 292; Caplovitz, 2006: 3). Okuma yazma becerileri okul öncesi dönemdeki çocukların; algılarını gelitirmelerini, dikkatlerini toplayabilmelerini, hatırlayabilmelerini, akıl yürütme, problem çözme, el-göz koordinasyonu ve kalem tutma becerilerini gelitirebilmelerini, eletirme, iliki kurma, sıralama, gruplama gibi temel bilgi ve becerileri kullanabilmelerini kolaylatırmayı salar. Bu sayede edinilen temel bilgi ve beceriler yoluyla bilisel etkinlikler artar. Bilisel etkinlikler; çocuun akıl yürütmesine, algısal yeteneini ve çeitli kavramları gelitirmesine temel hazırlar. Bilisel etkinliklerin kullanımını gerektiren okuma yazmaya hazırlık çalımalarında, çocukların yaam boyu kullanabilecekleri dinleme, konuma, etkili iletiim kurma, okuma yazma becerileri vb. kazanmaları ve bu becerileri yoluyla tüm geliimleri yönünden kendilerini gelitirmeleri amaçlanmıtır. (Abdülkarim, 2003: 30; Albrect ve Miller, 2004: 293; Parlakyıldız ve Yıldızba, 2004; Yazıcı, 2010: 1; imek, 2011: 2). Bu açıdan bilisel etkinlikler, çocuun gelecekteki akademik baarısını belirlemede çok önemli bir basamaktır Akademik baarıyı artırmak için ise, beyinde gerçekleen nörofizyolojik ilemleri bilmek ve bunu kullanmak büyük önem taır. Nörofizyolojik ilemlerin içinde ise, duyusal deneyimler oldukça önemlidir. Çünkü çocuklar duyusal deneyimleri üzerinde düüncelerini gelitirir. Bebeklik döneminden itibaren dı dünyada yaamaya ve gelimeye balayan tüm bireyler hayatta kalma ve çevreleriyle uyumlu bir ekilde yaama çabası içerisindedir (Su, 2002: 13; Niessen, 2003: 10; Boyle, 2006: 18; Bay, 2008: 23). Bireyler bu çabalarını gerçekletirmek için çevrelerini duyuları aracılııyla tanımaya, kefetmeye, anlamaya ve örenmeye çalıır. Büyüme ve gelime sürecinde, olgunlaan ve deneyimlerle örenen çocuk, bu kapasitesini ulaacaı en üst düzeye getirebilir. Çocukların çok yönlü gelimesini salayan ve eitimin temelinde yer alan duyular, erken çocukluk dönemi boyunca gelimeye ve bilgi toplamaya devam eder. Duyular, doutan gelen bazı kurallara göre beyinde organize edilerek algıları oluturur. Bu dorultuda okul öncesinde duyu eitiminde duyusal algı becerilerinin gelitirilmesi esastır. Görme, iitme, dokunma, koklama ve tat alma duyuları çocukların dünya hakkında bilgi toplamalarında en önemli araçlardır (Su, 2002: 13; Dunn, 2007: 85; Topba, 2007: 56; Robinson, 2011: 19;). Okul öncesi dönemdeki çocukların, potansiyellerinin maksimum düzeye ulaabilmesi için tüm duyuların koordine çalımasının desteklenmesi önemlidir. Çocuun sosyal, duygusal, zihinsel, fiziksel ve dil geliimi için duyusal olarak uyarılması, farklı duyu

3 kanallarını stimüle eden uyaranlarla karılama fırsatlarının desteklenmesi gerekir (Isbell ve Isbell, 2007: 15; Plotnik, 2009: 124). Duyu organlarının tanımlanması, özelliklerinin bilinmesi, duyusal farkındalıın oluturulması ve bu süreçte ortaya çıkan sorunların deerlendirilmesi ve okul öncesi sınıflarda çocukların be duyusunu aktive eden çalımalar ve materyallerle bütünletirilmi programlar da büyük önem taır. Bu programlar içerisinde yer alan çeitli ve zenginletirilmi doal düzenlemeler; çocukların tüm geliim alanlarının desteklenmesine olanak verir (Jackman, 2001: 191; Mayesky, 2002: 76; Niessen, 2003: 10; Goodwin, 2008: 8). Okul öncesi dönemde çocukların okuma yazma becerilerini (sözcük bilgisi ve telaffuz kazanımı, alfabe bilgisi, fonolojik farkındalık ve yazma) destekleyici duyu eitimi programı; çocuun görsel, iitsel, bilisel, sosyal ve duygusal geliim alanlarındaki becerileri ile paralellik göstermekte ve ilkokula hazırlıı açısından son derece önemlidir. Günlük yaamda her eylem için duyuların pek çounun kullanılması gerekir. Çocuklar örendikleri her eyi duyularıyla algılayarak örenir. Çocuklardaki örenmelerin gerçekleebilmesi için tüm duyuların görevlerini yerine getirerek; bilgilerin beyne iletilmeleri ve iletilen bu bilgilerin algı tarafından anlamlı hale getirilip yorumlanması gerektii bilinmektedir. Bu sayede beyin, çeitli duyulardan gelen karmaık bilgi akıını yorumlar. Beyin, duyusal bilgiyi kullanarak, algısal yaantılar yaratır. Bu nedenle beyinde algının oluabilmesi için duyulara gereksinim vardır. Bütün bunları içeren bir okuma yazmaya hazırlık becerilerini destekleyici duyu eitimi programı ile desteklenen okul öncesi sınıflarında, çocukların problem çözme becerisi, hayal dünyası, çok yönlü düünebilme becerisi geliecek, sözcük daarcıkları artacak ve çocuklar sayılar gibi harflerin de sembollerle ifade edildiini fark edecek, duygu ve düüncelerini farklı ekillerde ifade edebilecek, sanat, müzik, drama, edebiyat, bilim vb. disiplinler arasında nedensonuç ilikisi kurmayı örenecektir (Morris, 2002: 121; Atkinson, Atkinson, Smith, Bem ve Nolen, 2006: 119; Dunn, 2007: 88; Üstün, 2007: 15; Madi, 2011: 168; Robinson, 2011: 8). Bu açıdan çocuklarda örenme istek ve amacı yaratmak için beynin farklı alanları arasında iliki kuracak eitim materyallerinin kullanılması ve erken yatan itibaren çocuklara bu süreç içinde okuma yazma becerilerini destekleyici farklı duyu materyallerinin sunulması gerekir. Bu nedenle be duyunun etkin olduu duyu eitimi programının planlanması, duyusal bilgi içinden anlamlı örüntülerin yorumlanarak algının oluması, bunun sonucu farkındalık düzeylerinin artması, çocukların temel okuma yazma becerilerini hızlandırıcı ve destekleyici okuma yazmaya hazırlık çalımalarının program içerisinde yer alması son derece önemlidir (Albrect ve Miller, 2004: 293; Dunn, 2007: 84; Bay, 2008: 23; Yazıcı, 2010: 1; Madi, 2011: 155). Bu göre çocukların okuma yazma beceri düzeylerinin okul öncesi dönemde tespit edilmesi, çocukları bu yönde destekleyecek eitim ortamlarının düzenlenmesi ve nitelikli okul öncesi eitim programlarının oluturulması gerekir (Albrecht ve Miller, 2004: 292; Goodwin, 2008: 9; Willis, 2008: 11). Bu noktadan hareketle aratırma, okuma yazma becerilerini destekleyici duyu eitimi programının aylık çocukların okuma yazmaya becerilerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıtır. 2. Materyal ve Yöntem Aratırmada okuma yazma becerilerini destekleyici duyu eitimi programının anaokuluna devam eden aylık çocukların okuma yazma becerilerine etkisini incelemek amacıyla ön test/son test/izleme testi kontrol gruplu deneysel desen ve nitel aratırma türlerinden görüme, gözlem ve görüntü analizi yöntemi kullanılmıtır Çalıma Grubu Aratırmanın evrenini eitim öretim yılında Ankara il merkezindeki Milli Eitim Bakanlıı na balı baımsız anaokullarına devam eden, normal geliim gösteren aylık çocuklar oluturmutur. Aratırmanın çalıma grubuna, evren içinden tesadüfî olarak seçilen Ankara il merkezindeki Milli Eitim Bakanlıı na balı baımsız anaokullarına devam

4 eden, daha önce özel bir duyu eitimi programı uygulanmamı, deney (n:25) ve kontrol (n:27) grubu olmak üzere toplam 52 çocuk dahil edilmitir. Çalıma grubunun demografik özellikleri incelendiinde; deney grubundaki çocukların %48.0 ının kız %52.0 nın erkek ve kontrol grubundaki çocukların %25,9 unun kız %74,1 inin erkek olduu; deney grubundaki çocukların %60.0 nın ilk ve %36.0 nın son çocuk, kontrol grubundaki çocukların %63.0 nın ilk %33.3 ünün ortanca çocuk olduu; deney grubundaki çocukların %60.0 ınn ve kontrol grubundaki çocukların %66,7 sinin iki çocuk olduu ve deney grubundaki çocukların %56.0 ının aylık süredir, %32.0 ının 24 aydan daha fazla süredir, kontrol grubundaki çocukların %40,7 sinin aylık süredir, %44,4 ünün 24 aydan daha fazla süredir okul öncesi eitim kurumuna devam ettii belirlenmitir. Deney ve kontrol grubu çocukların anne-babalarının demografik özellikleri incelendiinde ise; deney grubundaki çocukların annelerinin %96.0 ının ve kontrol grubundaki çocukların annelerinin %100 ünün ya grubunda olduu; deney grubundaki çocukların babalarının %96.0 ının ve kontrol grubundaki çocukların babalarının %96.3 ünün ya grubunda olduu; deney grubundaki çocukların annelerinin %80.0 ının ve kontrol grubundaki çocukların annelerinin %70,4 ünün üniversite mezunu olduu, deney grubundaki çocukların babalarının %76.0 ının ve kontrol grubundaki çocukların babalarının %66,7 sinin üniversite mezunu olduu; deney grubundaki çocukların annelerinin %64.0 ının, kontrol grubundaki çocukların annelerinin %88,9 unun memur olduu; deney grubundaki çocukların babalarının %56.0 ının ve kontrol grubundaki çocukların babalarının %55,6 sının memur olduu belirlenmitir Veri Toplama Araçları Aratırmada veri toplama aracı olarak, çocuklar ve ailelerine ilikin genel bilgileri toplamak amacıyla cinsiyet, karde sayısı, doum sırası, okul öncesi eitime devam etme süreci, anne ve babanın örenim durumu ve anne babanın meslei gibi demografik bilgileri içeren Kiisel Bilgi Formu, Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulama sürecini deerlendirmek amacıyla; Kontrol Deerlendirme Formu, Odak Deerlendirme Formu ve Sürekli Deerlendirme Formu, Öretmen Gözlem Formu, Aile Katılımı Deerlendirme Formu, Öretmen Görüme Formu, Aile Görüme Formu, çocukların okuma yazma beceri geliimini deerlendirmek amacıyla Yazıcı (2010) tarafından gelitirilen ve geçerlik ve güvenirlik çalıması yapılan "61-72 Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi kullanılmıtır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın Uygulama Sürecini Deerlendirmeye Yönelik Formlar Kontrol Deerlendirme Formu çocukların etkinlikler sırasında görme, iitme, dokunma, koklama, tatma ve çoklu duyu alt alanları için öngörülen fark etme, ayırt etme ve anlamlandırma basamaklarını içeren etkinliklere katılımlarını göstermek amacıyla düzenlenmitir. Odak Deerlendirme Formu çocukların etkinliklerde yer alan kazanım ve geliim göstergelerine ilikin davranıları göstermedeki performansını gözlemlemek amacıyla düzenlenmitir. Sürekli Deerlendirme Formu programda yer alan kritik ve birbirinin temeli olan etkinliklerin belirli aralıklarla tekrarı sırasında, çocukların kazanım ve geliim göstergelerine ilikin davranılarındaki tutarlılıı gözlemlemek amacıyla düzenlenmitir. Öretmen Gözlem Formu Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın ilkelerini temel alarak deney grubunda yer alan iki öretmenin göstermi oldukları performansları deerlendirmek amacıyla düzenlenmitir

5 Aile Katılımı Deerlendirme Formu Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programın uygulaması sürecince, programda yer verilen aile katılım çalımaları deerlendirmek amacıyla düzenlenmitir. Öretmen Görüme Formu Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitim Programı uygulama süreci sonunda, öretmenlerin uyguladıkları programa ilikin görülerini deerlendirmek amacıyla düzenlenmitir. Aile Görüme Formu Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitim Programı uygulama süreci sonunda, ailelerin uygulanan programa ilikin görülerini deerlendirmek amacıyla düzenlenmitir Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Yazıcı (2010) tarafından gelitirilmi olan, geçerlik ve güvenirlik çalıması yapılan Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi nin içerik organizasyonu aaıda belirtilmitir (Yazıcı ve Kandır, 2014: 3). Alt Testler Okuma Becerileri Alt Testi Alfabe Bilgisi Fonolojik Farkındalık Sözcük Bilgisi ve Telaffuz Yazma Becerileri Alt Testi Geçerlik ve Güvenirlik Çalıması Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi nin kapsam geçerliine ilikin çalıma sırasında aratırmacı, ölçein bir kopyası ve aratırmacı tarafından hazırlanan her bir maddenin ayrı ayrı deerlendirilecei uzman görüü deerlendirme formuyla birlikte on akademik uzmanla birebir görüme yaparak ve testin kapsam geçerlilii için uzmanların deerlendirmelerini almıtır. Uzman görü deerlendirmelerine göre ölçekte gerekli düzenlemeler yapılmı ve test maddelerinin uzman görülerine göre mod, medyan, minimum ve maximum deerleri incelendiinde her bir maddenin uzmanlardan almı oldukları medyan deerlerinin tüm maddelerde üç olduu görülmütür. Buna göre, ölçek maddelerine ilikin uzmanlar arasında tutarlılık gösterdii düünülerek ölçekte gerekli düzenlemeler yapılmı ve ölçee son ekli verilmitir Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi gelitirilirken faktör yapısını belirlemek için açımlayıcı faktör analizinin kullanılması dikkate alınarak, testin alt testleri (Okuma Becerileri ve Yazma Becerileri) ve alt boyutları (Alfabe Bilgisi, Fonolojik Farkındalık, Sözcük Bilgisi ve Telaffuz) her biri tek boyutlu bir yapı olarak kabul edilerek dorulayıcı faktör analizi uygulanmıtır. Buna göre, Okuma Becerileri alt testinin ortaya konulan tek boyutlu faktör yapısının dorulandıı ve Okuma Becerileri alt testinde bulunan maddelerin tamamının, tek boyutlu faktör yapısını güvenilir bir ekilde temsil ettii görülmütür. Yazma Becerileri alt testine ilikin ortaya konulan tek boyutlu faktör yapısının da dorulandıı ve Yazma Becerileri alt testinde bulunan maddelerin çounun, tek boyutlu faktör yapısını güvenilir bir ekilde temsil ettii görülmütür Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi ne ait maddetoplam puan korelasyonu ve KR-20 güvenirlik analizi sonuçları incelendiinde ise, Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi ne ilikin KR-20 güvenirlik katsayısının.985 olduu, Okuma becerileri alt testine ilikin KR-20 güvenirlik katsayısının.987 olduu, Okuma Becerileri Alt Testi nin Alfabe Bilgisi Alt Boyutuna ilikin KR-20 güvenirlik katsayısının.946 olduu, Okuma Becerileri Alt Testi nin Fonolojik Farkındalık Alt Boyutuna ilikin KR-20 güvenirlik katsayısının.979 olduu, Okuma Becerileri Alt Testi nin Sözcük Bilgisi ve Telaffuz

6 Alt Boyutuna ilikin KR-20 güvenirlik katsayısının.989 olduu, Yazma Becerileri Alt Testi ne ilikin KR-20 güvenirlik katsayısının.829 ile madde toplam korelasyon katsayısının yüksek derecede güvenirlik düzeyinde olduu belirlenmitir. Buna göre Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi nin Türkiye de aylık çocukların deerlendirilmesinde kullanılabilecei, ölçein geçerlik ve güvenirlik sonuçlarının yüksek düzeyde olduu söylenebilir Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi nin Uygulanması ve Deerlendirilmesi Test uygulanırken test kitapçıındaki her madde ile ilgili resim çocuklara gösterilmi, resme ait yönerge yüksek sesle okunmu ve çocuklardan yanıt vermeleri beklenmitir. Her doru yanıt için test kayıt formuna bir (1) puan, her yanlı yanıt için sıfır (0) puan ilenmitir. Okuma Becerileri alt testinde çocuk, ardı ardına be yanlı yanıt verdiinde o alt test yarıda kesilmi ve dier alt test uygulanmaya balanmıtır. Testin tümünün uygulanması her çocuk için dakika arasında sürmütür. Her alt test için ham puan, doru yanıtlanmı olan madde sayısıdır. Ölçein sonunda her alt ölçek için ayrı ayrı doru yanıtlar sayılarak toplam puanlar test kayıt formundaki uygun yerlere yazılmıtır. Daha sonra her alt ölçein puanları ayrı ayrı toplanarak bileik puanlar elde edilmitir. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı Yazıcı (2013) tarafından gelitirilen Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı okul öncesi dönemde aylık çocukların okuma yazma becerilerini desteklemeyi esas almaktadır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı, çocukların önyargılardan uzak ve istekli bir ekilde katılacaı, çocukların ilgi ve gereksinimlerinin yanı sıra Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulanacaı çevrenin özelliklerinin önemsendii; okuma (alfabe bilgisi, fonolojik farkındalık, sözcük bilgisi ve telaffuz) ve yazma becerilerinin desteklenmesini salayan görme, iitme, dokunma, koklama, tatma ve çoklu duyu olmak üzere altı alanda etkinliklerin yer aldıı örenme yaantılarını içeren bir eitim programıdır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nda yer alan okuma yazma becerilerine yönelik etkinlikler; basitten zora ilkesi ve çocukların hazır bulunuluu göz önünde bulundurularak; Okuma Becerileri Yazma Becerileri eklinde alınmıtır. Buna göre, Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı farklı özellikleri olan kapsamlı, ilgi çekici ve çocukların be duyusunu etkili bir ekilde kullanmasına olanak salayan okuma yazma etkinlikleriyle bütünletirilmi bir programdır. Çocukların duyusal deneyimler aracılııyla çevrelerini tanımasına, kefetmesine, anlamasına ve örenmesine fırsat tanır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı, geliimsel olarak uygun ve çocuk merkezlidir. Program, okuma yazma becerilerine yönelik etkinliklerin, sistematik ve sıralı olarak incelenmesine olanak salarken, yaanılan deneyimler duyuların uyarılmasını birlikte beyinde sinaptik balantıların oluturulmasını hedeflemektedir. Duyuların etkili bir ekilde kullanılmasının akademik bir alan olan okuma yazma becerileri ile birletirilmesi hedeflenmitir. Çocuklar açısından örenme, duyuları aracılııyla ilgi çekici ve kalıcı hale getirilmitir. Çocukların büyük grup, küçük grup ve bireysel olarak örenmelerine fırsat verilmitir. Uygulama ve tekrar olanaı sunan Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı, çocukların be duyusunu da etkili bir ekilde kullanmasına olanak vereceinden okuma (alfabe bilgisi, fonolojik farkındalık, sözcük bilgisi ve telaffuz) ve yazma becerilerinin geliimine ve sınıflandırma, sıralama karılatırma, neden sonuç ilikisi kurma, problem çözme, akıl yürütme gibi temel kavramların kazanılmasına yönelik uygun koulların oluturulmasına olanak salamıtır

7 Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı aaıdaki materyallerden olumaktadır; Program Özeti: Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın temelleri, gelitirme süreci, kapsamı, materyallerin kullanımı, programın uygulanması, programın deerlendirilmesi hakkında bilgiler bulunmaktadır. Eitimci Kaynak Seti: Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın alt alanları Görme, itme, Dokunma, Koklama, Tatma ve Çoklu Duyu ve bu alt alanlara ait öretim etkinlikleri bulunmaktadır. Bu alt boyutlara ait her bir etkinlik hakkında etkinlik türü, etkinlik alanı, etkinlik adı, kazanım ve göstergeler, etkinlik için önerilen süre, grup büyüklüü, hedef sözcükler, gereksinim duyulan materyaller, materyallerin hazırlanması, örenme süreci, deerlendirme ve önerilen dier etkinlikler eklinde detaylı bilgiler yer almaktadır. Sınıf çi Eitim Etkinlikleri: Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın alt alanlarına (görme, iitme, dokunma, tatma, koklama, çoklu duyu) yönelik etkinlik sayfaları, etkinliklere özgü materyaller ve renkli öykü kitapları bulunmaktadır. Aile Eitim Etkinlikleri: Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın alt alanlarına (görme, iitme, dokunma, tatma, koklama, çoklu duyu) yönelik aile mektupları, aile katılım etkinlik sayfaları, etkinliklere özgü materyaller ve çocukların okulda kullandıktan sonra eve götürerek ailesiyle çalımasına olanak salayan sınıf öykü kitaplarının siyah-beyaz versiyonu olan eve götür öykü kitapları ve eve götür oyunları bulunmaktadır. Deerlendirme Formları: Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulama sürecini deerlendirmeye yönelik; Kontrol Deerlendirme Formu, Odak Deerlendirme Formu, Sürekli Deerlendirme Formu, Aile Katılımı Deerlendirme Formu, Öretmen Gözlem Formu, Aile Görüme Formu ve Öretmen Görüme Formu bulunmaktadır. 2.3 Verilerin Toplanması Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın çocukların okuma yazma becerilerine etkisini incelemek amacıyla deney ve kontrol grubundaki çocuklara Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi testin uygulama kriterleri dikkate alınarak ubat 2013 tarihinde ön test olarak uygulanmıtır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı haftada be gün olmak üzere toplam sekiz hafta uygulanmıtır. Aratırmacı tarafından öretmenlere, uygulamadan bir hafta önce programın bütünü (eitim programının özellikleri, kazanım ve geliim göstergeleri, kazanımlara ulaabilmek için ne gibi durumlar yaratılacaı, çocuklarla nasıl iletiim kurulacaı, bu iletiimin nasıl bir fiziki ortam içinde, hangi uyarıcılarla gerçekleecei, hangi yöntem ve tekniklerin kullanılacaı ile ilgili vb.) yönelik eitim verilmitir. Daha sonra öretmenler uygulamadan bir önceki hafta cuma günü o hafta boyunca uygulanması beklenen be günlük Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı ile ilgili bilgilendirilmitir. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın be günlük etkinlikleri içeren çıktılar ve etkinliklere ait materyaller getirilmitir. Bir hafta boyunca uygulanacak olan etkinlikler, öncelikle anlatılmı ve anlatılırken materyaller de tanıtılmıtır. Daha sonra aratırmacı tarafından tıpkı çocuklara uygulanıyormu gibi bir eitim ortamı düzenlenmi, materyaller kullanım amaçları ile birlikte açıklanmı, etkinliin özelliine göre yer alan tekerleme, arkı, öykü ya da parmak oyunları söylenmi, sorular sorulmu, çocukların sorulara verebilecekleri muhtemel yanıtlar deerlendirilmi, hedef sözcükler açıklanmı, deerlendirme soruları sorulmu, yine etkinliin özelliine göre sınıf içi etkinlik sayfalarına ait yönergeler verilmi; kısacası etkinliklerin basamakları aama aama anlatılarak öretmenlerin etkinliklere hâkim olmaları salanmıtır. Aratırmacının etkinlii

8 uygulamasından sonra öretmenlerden sıra ile etkinlikleri basamaklarına göre uygulamaları istenmi ve aratırmacının gözetiminde etkinlikler yeniden oynanmı ve esas uygulamaya hazır hale getirilmeye çalıılmıtır. Daha sonra öretmenler planlanan bu etkinlik örneini deney grubuna uygulamadan önce yine aratırmacı tarafından etkinlik için tekrar kısa bir hatırlatma yapılarak uygulama sırasından ortaya çıkabilecek durumlar en aza indirgenmeye çalıılmı ve öretmenler tarafından uygulamıtır. Deney grubundaki etkinliklerin kamera kaydı ve fotoraf çekimleri yapılmıtır. Aratırmacı tarafından uygulanan Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nda sekiz hafta süresince her hafta için aynı durum tekrarlanmıtır. Deney grubuna verilen eitim çerçevesinde 18 ubat-15 Nisan 2013 tarihleri arasında Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı uygulanmıtır. Kontrol grubunda ise, mevcut eitim programının uygulanmasına devam edilerek, program sınıf öretmeni tarafından doal akıında uygulanmıtır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulanması sırasında programın etkililiini deerlendirmek amacıyla Kontrol Deerlendirme, Odak Deerlendirme, Sürekli Deerlendirme, Öretmen Gözlem formu, Aile Katılımı Deerlendirme Formu, Öretmen Görüme Formu ve Aile Görüme Formu uygulanmıtır. Eitim programının uygulaması tamamlandıktan sonra deney ve kontrol gruplarına Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi Nisan 2013 tarihleri arasında son test olarak uygulanmıtır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın etkisinin kalıcı olup olmadıını belirlemek amacıyla Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi son testten yaklaık dört hafta sonra Mayıs 2013 tarihleri arasında deney grubundaki çocuklara tekrar uygulanmıtır Verilerin Analizi Aratırmanın temel amacı dorultusunda elde edilen verilerin analizinde; öncelikle deney ve kontrol gruplarının denkliini belirlemek amacıyla "61 72 Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi nden elde ettikleri puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlılıı Baımsız gruplarda t Testi analizi teknii ile test edilmitir. Deney ve kontrol gruplarının "61 72 Aylık Çocuklar çin Okuma-Yazma Becerileri Aratırma Testi öntest sonuçlarına göre düzeltilmi son-test puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olup olmadıı, tek faktörlü kovaryans analizi (one factor ANCOVA) ile test edilmitir. Deney grubunun "61 72 Aylık Çocuklar çin Okuma-Yazma Becerileri Aratırma Testi ön test, son test ve izleme testi ortalama puanları arasındaki farkı test etmek için ise; tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü ANOVA (repeated measures) uygulanmıtır. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulanma sürecinde Kontrol Deerlendirme Formu, Odak Deerlendirme Formu, Öretmen Gözlem Formu, Aile Katılımı Deerlendirme Formu dan elde edilen veriler frekans ve yüzdelik daılımlar halinde; Sürekli Deerlendirme Formu ndan elde edilen veriler grafiksel analiz yapılarak verilmitir. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulama süreci sonunda Öretmen Görüme Formu ile Aile Görüme Formu ndan elde edilen veriler ise, içerik analizi yapılarak deerlendirilmitir. 3. Bulgular ve Tartıma Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın anaokuluna devam eden aylık çocukların okuma yazma becerilerine etkisini incelemek amacıyla yapılan aratırmanın sonuçları Tablo 1-Tablo 5 sunulmu ve tartıılmıtır

9 Tablo 1. Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Alt Boyutları, Alt Testleri ve Toplam Ön-Test Puanlarına Göre Baımsız Gruplarda t-testi Sonuçları Grup Test n ss sd t p Deney Alfabe Bilgisi Kontrol Alfabe Bilgisi Deney Fonolojik Farkındalık Kontrol Fonolojik Farkındalık Deney Sözcük Bilgisi ve Telaffuz Kontrol Sözcük Bilgisi ve Telaffuz Deney Okuma Becerileri Kontrol Okuma Becerileri Deney Yazma Becerileri Kontrol Yazma Becerileri Deney OYBAT Toplam Kontrol OYBAT Toplam Tablo 1 incelendiinde; deney ve kontrol gruplarının Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Alt Boyutları, Alt testleri ve toplam ön test puanlarına göre yapılan baımsız gruplarda t testi sonuçlarına göre, deney ve kontrol grubundaki çocukların, Alfabe Bilgisi alt boyut ön test puan ortalamaları arasında (t (50)=.194, p>0.05), Fonolojik Farkındalık alt boyut ön test puan ortalamaları arasında (t (50)= -.234, p>0.05), Sözcük Bilgisi ve Telaffuz alt boyut ön test puan ortalamaları arasında (t (50)= -.778, p>0.05), okuma becerileri alt testi ön test puan ortalamaları arasında (t (50)=-.263, p>0.05) Yazma Becerileri alt testi ön test puan ortalamaları arasında (t (50)= -.934, p>0.05) ve Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplam puanı ön test puan ortalamaları arasında (t (50)= -.713, p>0.05) istatistiksel anlamda bir fark bulunmadıı görülmektedir. Bu sonuca göre, eitime balarken deney ve kontrol grubunun okuma yazma becerileri yönünden benzer özelliklere sahip olduu söylenebilir. Bu durum aynı zamanda deney ve kontrol gruplarının homojenliini gösterdii söylenebilir. Tablo 2. Deney Grubundaki Çocukların Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Alt Boyutları, Alt Testleri ve Toplam Ön Test-Son Test Puanlarına Göre t-testi Sonuçları OYBAT Deney Grubu n ss Sd t p Alfabe Bilgisi Alfabe Bilgisi (son) Fonolojik Farkındalık Fonolojik Farkındalık(son) Sözcük Bilgisi ve Telaffuz Sözcük Bilgisi ve Telaffuz(son) * -11, * * Okuma Becerileri 25 31,16 9, , * Okuma Becerileri(son) 25 63,96 7,20 24 Yazma Becerileri Yazma Becerileri(son) OYBAT Toplam OYBAT Toplam(son) *p< * *

10 Tablo 2 ye göre; deney grubunun Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi alt boyutları, alt testleri ve toplam ön test/son test puanları t test sonuçlarına göre, deney grubundaki çocukların, Alfabe Bilgisi alt boyut ön test/son test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05), Fonolojik Farkındalık alt boyut ön test/ son test puan ortalamaları arasında (t -11,206, p<0.05), Sözcük Bilgisi ve Telaffuz alt boyut ön test/son test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05), Okuma Becerileri alt testi toplam ön test/son test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05), Yazma Becerileri alt testi ön test/son test puan ortalamaları arasında (t =-5.684, p p<0.05) ve Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplam ön test/son test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05) anlamlı bir farklılık olduu görülmektedir. Gözlenen bu farkın son test puanı lehinde olduu görülmektedir. Axelrad-Lentz (1998) aratırmasında, çoklu duyusal örenmeyi ön plana çıkaran Orton- Gillingham projesinini incelemitir. Aratırmaya anaokulundan beinci sınıfa kadar her düzeyde çocuk katılmıtır. Çocuklara okuma yazma becerilerine yönelik dönem baında (öntest), dönem ortasında (ara-test) ve dönem sonunda (son-test) olmak üzere üç kez test uygulanmıtır. Aratırma sonucunda, son testlerin ön testlerden oldukça yüksek olduu, çocukların her düzeyde okuma becerilerinin arttıı, duyuların kullanılmasıyla çocukların sözcük daarcıklılarının gelime gösterdii bulunmutur (Akt. Lordi, 2004: 29). Williams (2008) aratırmasında, çoklu duyusal fonem ve sözcük görselletirme stratejilerinin uygulanması sonucu anaokulundan üçüncü sınıfa kadar olan çocukların akıcı okuma, metin anlama, sözcük geliimi ve harf tanımlama becerilerinde ne kadar baarılı olduunu incelemitir. Aratırma ön-test/son-test yarı deneysel aratırma desenidir. Aratırmada Woodcock Reading Mastery-R-NU, The Dynamic Indicators of Basic Early Literacy Skills Oral Reading Fluency ve Developmental Reading Assessment ölçekleri kullanılmıtır. Aratırma sonucunda, çoklu duyusal yöntemleri içine alan stratejilerin kullanılması ile okuma becerileri yönünden deney grubundaki çocukların kontrol grubundaki çocuklara göre anlamlı düzeyde gelime gösterdii bulunmutur. Tablo 2 den elde edilen bulgular ile yukarıdaki aratırma sonuçları arasında duyular aracılııyla gerçekleen çok algılamalı keifler, örenmeyi ve hatırlamayı artırdıından çocukların okuma yazma becerilerini gelitirmede erken dönemde planlı, programlı, aratırma ve oyun temelli duyu eitim program modelleri ve materyalleri ile okuma yazma becerileri ve bu becerileri destekleyici eitim verilmesinin etkili olması yönünden bir benzerlik gösterdii söylenebilir. Aratırmada deney grubuna uygulanan Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Program da, duyu odaklı okuma yazma becerilerinin günlük etkinliklerle, dier akademik alanlarla (oyun, drama, fen, matematik, sanat, müzik, dil) birletirilmesi ve tüm duyuların (görme, iitme, dokunma, koklamam, tatma ve çoklu duyu) etkili ve dengeli bir ekilde kullanılması, zengin duyu materyalleri ile desteklenmesi, bireysel farklılıkların dikkate alınması, kullanılan yöntem ve tekniklerin duyu odaklı olması, çocukların okuma yazma geliimlerini destekleyecek ve algılarını artıracak yeterli donanıma sahip eitim ortamının hazırlanması, bu süreç içerisinde yer alan çeitli ve zenginletirilmi doal düzenlemelerin çocukların tüm geliim alanlarını desteklemesi, çocukları süreç içerisinde objektif olarak deerlendirmeye yönelik gerekli önemin verilmesi, yapılan deerlendirmeler sonucunda eitimciye ve çocuklara nasıl yardım edilecei konusunda yönlendirmeler yapılması gibi özelliklere yer verilmesiyle çocukların etkinliklere ilgisinin çekilmesi ve örenmeye karı ilgi, istek ve merak duygusunun uyandırılması, çocuklarda okuma yazma becerileri yönünden deney grubu lehine anlamlı düzeyde fark çıkmasının nedeni olabilir. Tablo 3. Kontrol Grubundaki Çocukların Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Alt Boyutları, Alt Testleri ve Toplam Ön Test-Son Test Puanlarına Göre t-testi Sonuçları

11 OYBAT Kontrol Grubu n ss sd t p Alfabe Bilgisi Alfabe Bilgisi (son) Fonolojik Farkındalık Fonolojik Farkındalık(son) Sözcük Bilgisi ve Telaffuz Sözcük Bilgisi ve Telaffuz(son) * * * Okuma Becerileri * Okuma Becerileri(son) Yazma Becerileri Yazma Becerileri(son) OYBAT Toplam OYBAT Toplam(son) *p< * * Tablo 3 incelendiinde; kontrol grubunun Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplam, alt test ve alt boyutları ön test/son test puanları t testi sonuçlarına göre, kontrol grubundaki çocukların, Alfabe Bilgisi alt boyut ön test/son test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05), Fonolojik Farkındalık alt boyut ön test puan ortalamaları arasında (t =-5.047, p<0.05), Sözcük Bilgisi ve Telaffuz alt boyut ön test/son test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05), Okuma Becerileri alt testi toplam ön test/son test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05), Yazma Becerileri alt testi ön test/son test puan ortalamaları arasında (t= , p<0.05) ve Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplam puanı ön test puan ortalamaları arasında (t = , p<0.05) anlamlı bir farklılık olduu belirlenmitir. Tablo 3 te kontrol grubunun ön-test/son-test puanları arasında anlamlı farklılıın olduu görülmektedir. Bu sonuç beklenen bir durum olarak ele alınabilir. Kontrol grubu çocuklarına MEB aylık çocuklar için Okul Öncesi Eitim Programı anaokulu öretmenleri tarafından uygulanmıtır. Çocukların okuma yazma becerilerinin geliimi okulda öretmenlerin onlara sunduu örenme yaantıları ile yakından ilikilidir. Kontrol grubundaki çocukların okuma yazma becerilerini deerlendiren ön test/son test puanlarının farklılaması, MEB aylık çocuklar için Okul Öncesi Eitim Programı nda da okuma yazma becerilerini temel alan kazanım ve geliim göstergelerinin yer alması ve MEB eitim programının uygulandıı kontrol grubu öretmeninin programda bu kazanım ve geliim göstergelerine yer vermesi ile ilikilendirilebilir. Tablo 4. Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Alt Boyutları, Alt Testleri ve Toplam Son-Test Puanlarına likin Ortalama ve Standart Sapma Deerleri Deney Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Alfabe Bilgisi Fonolojik Farkındalık Sözcük Bilgisi ve Telaffuz Okuma Becerileri (Toplam) ,20 Yazma Becerileri OYBAT Toplam n Ss Kontrol Alfabe Bilgisi Fonolojik Farkındalık Sözcük Bilgisi ve Telaffuz Okuma Becerileri (Toplam) ,40 Yazma Becerileri OYBAT Toplam Tablo 4 e göre, deney ve kontrol gruplarının Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi alt boyutları, alt testleri ve toplam son test puanlarına ilikin

12 aritmetik ortalamalarının Alfabe Bilgisi alt boyutunda deney grubunun 27.08, kontrol grubunun, 10.66; Fonolojik Farkındalık alt boyutunda deney grubunun 18.60, kontrol grubunun 11.96; Sözcük Bilgisi ve Telaffuz alt boyutunda deney grubunun 18.28, kontrol grubunun 14.70; yazma becerileri alt testinde deney grubunun 11.68, kontrol grubunun 9.92; Okuma Becerileri alt testinde deney grubunun 63.96, kontrol grubunun 37.33; Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplam puanında deney grubunun 75.64, kontrol grubunun olduu görülmektedir. Ortalama puanlarına göre deney grubunun kontrol grubuna göre daha yüksek bir ortalama puana sahip olduu söylenebilir. Tablo 5. Deney ve Kontrol Grubu Çocuklarının Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi Toplam Son-Test Puanlarına likin ANCOVA Sonuçları Varyans Kaynaı Kareler Toplamı sd Kareler Ortalaması F p 2 Ön Ölçüm (OYBAT Toplam) *.651 Grup (deney/kontrol) *.835 Hata Toplam * p<0.05 Tablo 5 e göre; deney ve kontrol gruplarının son test Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduu [F(1,49)= p<0.05] görülmektedir. Tablo 34 de belirtilen grupların son test puanları arasında yapılan Bonferroni testi sonuçlarına göre deney grubu Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi toplam puan ortalaması ( =75.64) ile kontrol grubu ( =47.25) arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Hesaplanan etki büyüklüü (effect size) ise 2 =.835 tir. Bu durumda uygulanan teknik açısından elde edilen eta-kare deeri ( 2 =.835) göz önünde bulundurulduunda, eta kare deeri.14 ün üzerinde olduundan deney grubuna uygulanmı olan Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın çocukların okuma yazma becerileri üzerinde pozitif yönde geni bir etkiye sahip olduu düünülebilir. Churchill, Durdel ve Kenny (1998) aratırmalarında, okuma yazma becerilerini gelitirmek amacıyla tasarlanan çoklu duyusal programın etkisini incelemitir. Bu programda görme, iitme ve kinestetik olmak üzere üç duyuya yönelik etkinlikler kullanılmıtır. Aratırmada okul öncesi, anaokulu ve özel gereksinimli olmak üzere üç farklı ya grubu ile çalımıtır. Aratırma sonucunda, tüm gruplarda çoklu duyusal program odaklı okuma yazma becerilerinde gelime gözlenirken, özellikle okul öncesi dönem çocuklarındaki ilerlemenin dier gruplara göre daha hızlı olduu ve geliimsel olarak okuma yazmaya hazır hale geldikleri bulunmutur (Akt. Stockdale, 2007: 32). Litcher ve Roberge (1979) aratırmalarında, okuma yazma becerilerinin geliiminde çoklu duyusal örenme yaklaımını temel alan Orton-Gillingham metodunu incelemitir. Aratırmada deney grubunda yer alan çocuklara Orton-Gillingham temelli okuma ve dil eitimi verilirken, kontrol grubunda yer alan çocuklar ise normal eitimlerine devam etmitir. Aratırmada Gates MacGinitive Reading Test ve Metropolitan Achievement Test kullanılmıtır. Aratırma sonucunda, deney grubunda yer alan çocuklar lehine anlamlı düzeyde fark çıkmıtır (Akt. Ritchey ve Goeke, 2006: 173). Hercus-Rowe (2008) aratırmasında, anaokulu sınıflarında çoklu duyusal modelin çocukların okuma yazma becerileri üzerindeki etkisini incelemitir. Aratırmada deney grubunda bulunan çocuklara çoklu duyusal model destekli okuma yazma eitimi verilirken, kontrol grubuna herhangi bir eitim verilmemitir. Bu program kapsamında alfabe bilgisi (harf adları, ilk ve son ses, büyük-küçük harfler), fonolojik farkındalık (ses iitme çalımaları, bir sözcükteki harf sayısı ve sırası, sesler arasındaki farklıklıklar), sözcük geliimi (farklı sözcüklerin yer aldıı öykü kitapları) becerileri görsel, iitsel ve kinestetik olmak üzere iki ya da

13 daha fazla yöntemle gelitirilmeye çalıılmıtır. Aratırmada Dynamic Indicators of Basic Early Literacy Skills, 6th Edition (DIBELS) ölçei kullanılmıtır. Aratırma sonucunda, eitim verilen çocukların ilerleme kaydettii bulunmutur. Ayrıca çocukların çoklu duyusal model ile dildeki sesleri, fonetikleri, konumanın bölümlerini, paragraf ve cümle yapılarını, sözcükleri, anlama stratejilerini, okuma ve yazma için gerekli olan tüm becerileri örendikleri tespit edilmitir. Kinney (2013) aratırmasında altı-yedi ya çocuklarının okuma yazma becerilerinin gelitirilmesinde çoklu duyusal multimedia modelin etkisini incelemitir. Aratırmada Multiple Intelligence Survey, Teacher Observations ve Oral Reading Fluency Assessment kullanılmıtır. Aratırmada çoklu duyusal multimedia model yaklaımı olarak sözcük kazanımında ipad kullanılmıtır. Aratırma sonucunda, okuma yazma eitiminde çoklu duyusal multimedia model yaklaımının etkili olduu ve çocukların akademik okuma baarılarını artırdıı bulunmutur. Yukarıdaki aratırma sonuçları incelendiinde, beynin esnekliinin ve beynin fiziksel yapısının deneyimlerle deitii ve bu deneyimlerin zengin uyarıcı bir çevre ile mümkün olduu ve bu sayede çocukların beyin lobları arasında daha kolay balantılar kurarak yüksek düzeyde örenme gerçekletirdikleri belirtilmektedir. Bu nedenle etkili bir örenme için bütün duyuların ie koulması ve kazandırılacak olan kavram ve becerilerle ilgili derin ve güçlü duyusal yaantılara gereksinim olduunun bilinmesi gerekmektedir. Bu durumun da çocukların okuma yazma becerilerine katkı salama konusunda etkili olduu görülmektedir. Tablo 5 teki bulgular ile aratırma sonuçları arasında, çocukların okuma yazma becerilerini artırmada etkili olması yönünden bir paralellik olduu görülmektedir. Beyin geliiminin ve sinaptik balantıların kurulma oranının en youn ve hızlı yaandıı dönem olan erken çocukluk döneminde çocuklar, zengin uyarıcıların yer aldıı eitim ortamları sayesinde okuma yazma için gerekli olan becerilerle ilgilenebilirler. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nda; okuma yazma becerilerini günlük etkinlikler ve dier akademik alanlarla birletirmesi, yöntem olarak oyun temelli örenmeyi hedef alması, bütün çocukların etkinliklere katılımına olanak salaması, etkinliklerin basitten karmaıa doru sıralanması aynı zamanda her etkinliin kendi içerisinde aamalara ayrılması, kazanım ve geliim göstergelerine birden fazla etkinlikte yer verilerek çocuklara tekrar olanaı sunması, duyu odaklı okuma yazma becerileri ile ilgili hedef sözcükleri tanıtması, farklı duyuların uyarılmasını salayacak ekilde çocukları okuma ve yazmada önemli süreçlerin olumasına hazırlayan gerçek ve bol miktarda materyallerle çalıılması, etkinliin özelliine göre pekitirme amaçlı etkinlik sayfalarının yer alması, ailenin bu sürece dâhil edilmesi ve okuma yazma becerilerinin gelimesi ile ilgili çoklu duyusal örenme yaantılarının yer alabilecei çalımalara yer verilmesi sonucu beynin farklı bölgelerinin aktive olması, çocuklarda düünme potansiyelini desteklemesi ve bunun sonucunda çocukların daha hızlı ve etkili örenmesi okuma yazma becerileri üzerinde deney grubu çocukları lehine anlamlı düzeyde farklılık çıkmasının nedeni olabilir. Tablo 6. Deney Grubu Çocuklarının Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Ön Test-Son- Test ve zleme Testi Puanlarına likin Ortalama ve Standart Sapma Deerleri Ön-test Son-test zleme Testi n S n S n S Aylık Çocuklar OYBAT çin Tablo 6 incelendiinde, Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplamı aritmetik ortalamalarının ön test için 42.36, son test için ve izleme testinin olduu belirlenmitir. Tablo 7. Deney Grubu Çocuklarının Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi Ön Test-Son Test ve zleme Testi Puanlarına likin Anova Sonuçları

14 Varyansın Kaynaı K.T. Sd K.O. F p η 2 Farkın Kaynaı Ölçüm(ön-test, son-test, izleme testi) Hata Toplam * *p<0.05 1: ön test, 2: son test, 3: izleme testi Tablo 7 ye göre, deney grubunun Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplamı ön-test, son-test ve izleme testi puanları arasında yapılan analizde, geni etki ( 2 =.988) düzeyinde anlamlı farklılık [F(1,24)= , p<0.05] bulunmutur. Bu sonuçlara göre deney grubunda uygulanan okuma yazma becerilerini destekleyici duyu eitimi programının uygulanması sonucunda yapılan son test ortalama puanı ve son testin uygulanmasından dört hafta sonra yapılan izleme testi ortalama puanları, ön test ortalama puanlarına göre daha yüksektir. Son test ve izleme testi puanları arasındaki fark anlamlı bulunmamıtır. Son testten dört hafta sonra yapılan izleme testinde Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerilerini Aratırma Testi toplam puanındaki artı ( sontest=75.64; izleme testi=76.48) okuma yazma becerilerini destekleyici duyu eitimi programının etkisinin devam ettiini göstermektedir. Bu durum deney grubuna uygulanan Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın çocukların okuma yazma becerilerini desteklemede önemli bir etkiye sahip olduu ve bu etkinin izleme sonuçlarına göre devam ettii söylenebilir. 4. Sonuç ve Öneriler Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın aylık çocukların okuma yazma becerilerine etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan aratırma sonucunda; Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulandıı deney grubunun kontrol grubuna göre okuma yazma beceri puanlarının daha yüksek olduu tespit edilmitir. Programın etkililiine ilikin kullanılan deerlendirme formları ile ise uygulanan programın etkili olduu bulunmutur. Aratırmadan elde edilen veriler ııında aaıdaki öneriler sunulmutur; Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın etkililiini test etmek için pilot okullar seçilerek, daha geni örneklem grubunun bu eitimden yararlanması salanabilir ve sonuçları test edilebilir. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı farklı sosyo-kültürel düzeydeki çocukların devam ettii okul öncesi eitim kurumlarında uygulanabilir ve elde edilen verilerle karılatırmalar yapılabilir. Okul öncesi eitim kurumlarında Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı ve materyallerinin kullanımına ilikin eitim seminerleri düzenlenerek öretmenlerin kullanımına sunulabilir. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın etkisi ya, bilisel geliim, anne-baba örenim düzeyi, sosyo-ekonomik düzey, okul öncesi eitim kurumlarına devam etme durumu gibi farklı deikenler açısından aratırılabilir. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın uygulamaya katılan çocuklar ilköretim birinci sınıfa geldiklerinde okuma yazma geliimlerine olan etkisi aratırılabilir

15 Okul öncesi öretmenlerinin çocukların duyu odaklı okuma yazma beceri geliimine ilikin yöntem bilgilerini artırmak amacıyla ve aile katılım çalımaları çerçevesinde, öretmenlere ve ebeveynlere çocukların okuma yazma beceri geliimlerini desteklemede yapabilecekleri çalımalar hakkında seminerler, konferanslar vb. düzenlenerek bilgi verilebilir. Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eitimi Programı nın ilke ve özellikleri dorultusunda beyin-duyular ve örenme arasındaki güçlü ilikiden yola çıkılarak disiplinler arası çalımalar yapılabilir. KAYNAKÇA ABDULKARIM, Sarah Omar. (2003). Journey to Literacy: A Case Study of One Kindergarten Teacher s Approach to Early Literacy Instruction. Unpublished Doctor s Thesis. Clemson University, Clemson, SC. ALBRECHT Kay and MILLER Linda G. (2004). Preschool Curriculum. Printed in The United States of America. Published by Gryphon House, p ATKINSON, Richard, ATKINSON, Rita, SMITH, E.Edward, BEM, Darly.J., NOLEN, S. Hoeksema (2006). Psikolojiye Giri (3.Baskı), (Çev. Y. Alogan). Ankara: Arkada Yayınevi. BAY, Neslihan. (2008). Ana Sınıfı Öretmenlerinin Okuma Yazmaya Hazırlık Çalımalarına likin Yeterlilik Algılarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eitim Bilimleri Enstitüsü,. BOYLE, Elizabeth A. (2006). The Effects of Parent-Child Early Literacy Intervention on Children s Phonemic Awareness and Preliteracy Skills. Unpublished Doctor s Thesis. John Hopkins University, Maryland, USA. CAPLOVITZ, A. Gilman (2005). The Effects of Using an Electronic Talking Book on The Emergent Literacy Skills of Preschool Children. Unpublished Doctoral Dissertation. University of Texas at Austin. DUNN, Winnie (2007). Supporting Children To Participate Successfully n Everyday Life By Using Sensory Processing Knowledge. Infants and Young Children, Vol. 20 No: 2, pp GOODWIN, P. Mcmanus (2008). Sensory Experiences in The Early Childhood Classroom: Teachers Use of Activities, Perceptions of The Importance of Activities, and Barriers To Implementation. Unpublished Master's Thesis. Submitted to the Faculty of the Graduate College of the Oklahoma State University, Oklahoma. HERCUS-ROWE, Mary. C. (2008). Leave No Child Behind: Multisensory Preventive Literacy Instruction In Inner-City Kindergarten Classes. Unpublished Doctor s Thesis. Columbia University. ISBELL, Christy and ISBELL, Rebecca (2007). Sensory Integration A Guide for Preschool Teachers. Published by Gryphon House: Green Press Initiative. JACKMAN, Hilda L. (2001). Early Education Curriculum A Child s Connection to The World. (Second Edition). U.S.A: Printed in the United States of America. KINNEY, Jeanne (2013). An Effective Multisensory Multimedia Model For Engaging Literacy Instruction In First Grade. Unpublished Master s Thesis. University of Wisconsin-River Falls. LORDI, D. Lynn (2004). The Impact of a Multi-Sensory Approach toward the Improvement of Reading and Language Processing Skills in Fourth and Fifth Grade Students with Specific Reading Difficulties and Language Processing Disorders. Unpublished Doctor s Thesis. Union Institute and University. MAD, Bülent. (2011). Örenme Beyinde Nasıl Oluur? (2. Baskı). Ankara: Efil Yayınevi. MAYESKY, Mary (2002). Creative Activities for Young Children (7th editioan). U.S.A.: Thomson Delmar Learning. MORRIS, Charles G. (2002). Psikolojiyi Anlamak (Psikolojiye Giri) 1. Basım (Çev. Ed. H.B. Ayvaık & M. Sayıl). Ankara: Türk Psikologlar Dernei Yayınları No:23. NIESSEN, N. Lee (2003). Intercorrelations Among Emergent Literacy Skills. Unpublished Doctor s Thesis. University of Kansas, Lawrence, USA. PARLAKYILDIZ, Belgin. ve YILDIZBA, Füsun. (2004). Okulöncesi Eitimde Öretmenlerin Okuma Yazmaya Hazırlık Çalımalarına Yönelik Uygulamalarının ve Görülerinin Deerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 nönü Üniversitesi, Eitim Fakültesi, Malatya, s PLOTNK, Rod (2009). Psikolojiye Giri (1. Basım), (Çev. T. Geni). stanbul: Kaknüs Yayınları. PULLEN Paige C. and JUSTICE Laura. M. (2003). Enhancing Phonological Awareness, Print Awareness, and Oral Language Skills in Preschool Children. Intervention In School And Clinic. Vol. 39 (2), RITCHEY, Kristen D. and GOEKE, Jennifer L. (2006). Orton-Gillingham And Orton-Gillingham Based Reading Instruction: A Review Of The Literature. The Journal Of Special Education. 40(3), pp ROBINSON, Maria. (2011). Understanding Behaviour and Development in Early Childhood A Guide To Theory and Practice. Simultaneously published in the USA and Canada. STOCKDALE, Margaret E. (2007). Teachers Use of Sensory Activities in Primary Literacy Lessons: A Study of Teachers Trained in Accelerated Literacy Learning. Unpublished Doctor s Thesis. University of South Florida, Florida, United States. SU, Chia-Ting. (2002). The Relationship Among Five Sensory Systems in Children With Sensory Integration Problems As Measured By The Evaluation of Sensory Processing (ESP). Unpublished Doctor s Thesis. University of Southern California, Los Angeles, California

16 MEK, Özlem. (2011) Aylık Çocukların Yazı Farkındalıı ve Yazmaya Hazırlık Becerilerinin Geliiminde Okuma Yazmaya Hazırlık Programının Etkisinin ncelenmesi, Yayınlanmamı Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü. TOPBA, Eriman. (2007). Ceviz Yapılı Beyin Kendimi Tanımak ve Gelitirmek Hakkımdır. Ankara: Tek Aaç Eylül Yayıncılık. ÜSTÜN, Elif. (2007). Okul Öncesi Çocuklarının Okuma Yazma Becerilerinin Geliimi. Ankara: Morpa Kültür Yayınları. WILLIAMS, Florence (2008). The Effects of Multisensory Phonics And Visualization Interventions On Struggling Readers' Word Identification, Fluency and Comprehension. Unpublished Doctor s Thesis. University of Missouri-St. Louis. WILLIS, Judy (2008). Teaching The Brain To Read: Strategies For mproving Fluency, Vocabulary and Comprehension. Printed in the United States of America Alexandria, Virginia USA. YAZICI, Elçin. (2010) Aylık Çocuklar çin Okuma Yazma Becerileri Aratırma Testi nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalıması (Ankara Örneklemi). Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü. YAZICI, Elçin ve KANDIR, Adalet (2014). The Validity And Reliability Study Of Literacy Skills Research Test For Children Of Months Of Age. European Journal of Research on Education, Special Issue: Contemporary Studies in Education, s