TÜRKÇE DİLİ I SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI MAKEDONYA EĞİTİM VE BİLİM BAKANLIĞI EĞİTİMİ GELİŞTİRME BÜROSU DOKUZYILLIK İLKÖĞRETİM

Transkript

1 MAKEDONYA EĞİTİM VE BİLİM BAKANLIĞI EĞİTİMİ GELİŞTİRME BÜROSU TÜRKÇE DİLİ ÜSKÜP, Mayıs MAKEDONYA EĞİTİM VE BİLİM BAKANLIĞI EĞİTİMİ GELİŞTİRME BÜROSU MAKEDONZA E?ITIM VE BILIM BAKANLW?W I SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI DOKUZYILLIK İLKÖĞRETİM

2 İLKÖĞRETİM TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMI I - III Sınıflar (Haftada: 6 ders saati; Yılda: 216 ders saati) Dersin statüsü: Zorunlu ders ÜSKÜP

3 MAKEDONYA EĞİTİM VE BİLİM BAKANLIĞI EĞİTİMİ GELİŞTİRME BÜROSU İLKÖĞRETİM TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMI I. Sınıf ÜSKÜP

4 1. GİRİŞ Türkçe öğretim dersi, anadili Türkçe eğitiminin temelini oluşturmaktadır. Bu ders, diğer derslerden bilgi edinebilmede ve hayatı tanıyabilmede genel olarak dil temeli oluşturmaktadır. Bu desle ilgili, eğitim öğretim çalışmaları esnasındaki uygulamalarda bir bütün olarak içiçe: düşünce-dil-konuşma kavramları kullanılmakta ve birbirleriyle paralel olarak devamlı etkileşim halinde bulunmaktadır.bundan hareket ederek belli bir düşünce gelişmişliğin kalitesi ve dilin gidebileceği en uzun mesafesidir. Çünkü, açık bir konuşma olmadan, açık düşünce olmaz ve dilsiz bilgi de olamaz. Öğrenciler, bu öğretim dersi yardımı ile Türkçenin sistemini, onun işlevselliğini anlamış olacak, her düzeyde edebî Türkçeyi (Sesbilimi, sözbilimi, cümlebilgisi, sözlük, imlâ vb.) kullanabileceklerdir. Bu derste Türkçe, yalnız araç olarak değil de aynı zamanda bu, ders konusu da olabilir, daha doğrusu Türkçe dersi araştırılacak olan bir derstir. Bu ders, öğrencinin milli benliğidir ve sözlü iletişiminin temel aracıdır. Türkçe edebî dilinin öğrenciler tarafından öğrenilip kullanılması demek, okuduğu her metin ve konuların (edebiyat ve medya kültüründen) anlamayabilme, içindeki olayların kavrayabilme, yorumlayabilme, ifade edebilme vb. açısından olan katkısı yanısıra, öğrencilerde edebî yaratıcılık, okuma ve kendikendini eğitme becerilerin gelişmesinde de katkıda bulunmaktadır. TÜRK DİLİ PROGRAMININ STATÜSÜ VE İÇERİKLERİNİN OKUMA YILINDAKİ DAĞILIMI - Dersin Statüsü: Zorunlu Ders - Ders Saatleri: Haftada: 6 Ders, Yılda; 216 Ders 4

5 2. I. - III. SINIF GELİŞİM DÖNEMİ TÜRKÇE ÖĞRETİM DERSİNİNGENEL AMAÇLARI Öğrenci: - Türkçenin, karşılıklı anlama, düşünme, öğrenme ve yaratmadaki rölünü kavrayabilmek; - Kelime dağarcığını zenginleştirebilmek; öğrenilen kelimelerin anlamlarını anlayabilmek ve yerliyerinde kullanabilmek; - Konuşurken telaffüz ve vurguya dikkat edebilmek; - Yazabilmek ve okuyabilmek; Okuyup yazdığını anlayabilmek; - Tiyatro, dram, radio ve televizyon ile ilgili temel bilgi ve becerileri kavrayabilmek; - Muhatabı ile konuşabilme ve anlaşabilmenin temel ilkelerini geliştirebilmek; - Konuşma ve yazma ile mantıklı düşünme yeteneklerini geliştirebilmek; - Açık ve anlaşabilir yazabilmeyi teşvik edebilmek; - İmlâ kurallarını kavrayabilmek ve egzersis yapıp uygulayabilmek; - Kendi duygu ve düşüncelerini anlatmadaki özgüvenini kazanabilmek; - Kitap okuma sevgisini geliştirebilmek; - Çevresindeki dili ile ilgili konuşabilmek; - Kademeli olarak Türkçe edebî dilin kullanılmasına geçebilmek. 3. I. SINIF TÜRKÇE ÖĞRETİM DERSİNİN GENEL AMAÇLARI Öğrenci: - Arkadaş ve öğretmeni ile konuşabilmek için teşfik edebilmek; - Birine ya da birilerine hitap ederken açık ve anlaşılır bir tonla konuşabilmek; - Aktif dinleme alışkanlığı yaratılması için uğraşmak; - Basit sorular sorabilmek ve sorulan sorulara cevap verebilmek; - Başından geçen olayları anlatabilmek (olayın akışı); - Temel harflerin elementlerini yazabilmek; - Sözlü ve yazılıda, sözleri (kelimeleri) belli bir sıralının olduğunu, yani, kurallı cümle ile söylendiğini (yazılıdığını) kavratabilmek; - Kendi duygu ve düşüncelerini söyleyebilmek; - Belli edebî türleri tanıyabilmek (manzume-şiir, masal, öykü-hikâye, tekerleme); - Hikâye anlatabilmek ve hikâyedeki kişileri (kahramanları) olayın geliştiği yeri ve zamanı tanıyabilmek, bulabilmek; - Dinleyerek ya da okuyarak bir metnin özelliğini ayırt edebilmeli (mizah, hüzünlü, şen); - Drama etkinliklerini başlatabilmeli (oynadığı rölü sözlerle, jestlerle ve vücut hareketleriyle sunabilmek); - Resim, radio oyunu, çizgi filimi, kukla filimi vb. arasındaki farkı sezebilmek; - Mantıklı, içerikli, akıcı ve açık konuşabilmesi için yeteneklendirebilmek. 5

6 4. SINIF - 1 TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMI İLETİŞİM ARACI OLARAK - DİL T Ü R K Ç E ÖĞRENME ALANI: İLETİŞİM - 80 ders saati Amaçlar İçerik Kavramlar Metod ve Etkinlikler 1. İnsanlar arasında kurulan iletişim konusunda dilin önemini kavrayabilme 2. Konuşmada Türkçe'yi doğru kullanabilme İletişim aracı olarak dil. İnsanlar arası anlaşma aracı olarak. dilin önemini anlatma. Düzgün ve doğru konuşmak için öğretmeninin konuşmasını örnek alma. Iletişim Anlaşma Aile Arkadaş Kişi-birey Birbilerini tanıyabilme ile ilgili etkinlikler: - Öğretmen ve öğrencilerin kendilerini tanıtır, ad, soyad, adres, telefon ve diğer özelliklerini söyler. Kendini ve ailesini tanıtır: Ben ve ailem Ben ve arkadaşım Örnek: 1 -Öğrenciler aile bireylerinden birininin yerine geçip bu birey gibi konuşması istenir. Örnek: 2. -Değişik kurum ve kuruluşlar (kütüphane, bakkal, oto ya da tren garı, sanat galerisi, posta gibi ) ziyaret edilir ve ondan sonra öğrenciler, burada yapılan türlü konuşma, soru-cevap gibi iletişim nasıl yapıldığını tartışırlar. -Kültürlü davrandığımızda eksik söylenilen cümlelerin tamamlanma etkinliklrin yapılması. -Belli bir durmdan sonra olan ya da oluşan tepkiye karşı öğrencilerin tutumu: Dargın ya da kızgın olsaydım ne derdim? Öykünün bölümlerini dinledikten sonra onu tanıyabilme etkinlikleri. Öykü/hikâye, masal dinleme (Öykünün tamamını, en çok beğenilen bölüm, kişi tasfiri, durum tasfiri gibi) etkinlikler. Bilinen bir metnin bölümlerini tanıyabilme ve çok bilinen unsurlarını sözlü olarak yorumla etkinlikleri. 6

7 DİNLEME 1. Dinleme kurallarını uygulayabilme 2.Dinlediğini anlayabilme 1.Tür, yöntem ve tekniklere uygun dinleyebilme Dinlemek için hazırlık yapma. Dikkatini dinlediğine yoğunlaştırma. Görgü kurallarına uygun dinleme. Dinlediklerini anlamlandırmada sunulan görsellerden yararlanma. Dinlediklerini zihninde canlandırma. Dinlediklerinin konusunu belirleme. Dinlediği olayın nasıl gelişeceğini ve sonucunu tahmin etme. Konuşmacı, konuşma ortamı ve konuşma içeriği hakkındaki düşüncelerini belirleme. Bir etkinliğin veya işin aşamalarını anlatan yönergeleri uygulama. Dinledikleri konulara ilişkin sorular sorma ve sorulara cevap verme. Dinlediklerini başkalarıyla paylaşma. Dinlediklerinde hikâye unsurları nı belirleme. Dinlediğini anlamlandırmada ön bilgilerini kullanma. Dinlediklerini resim, müzik, dram, şiir, öykü vb. yollarla sergilemek. Metni (resmi) takip ederek dinleme. Bilgi edinmek için sunu, belgesel vb. gibi konuları dinleme ve izleme. Eğlenmek için masal, hikâye, şarkı, tekerleme, tiyatro vb. dinleme ve Dinleme Kural Görgü Saygı Görsel Eşleştirme Yönerge Benzerlik Farklılık Paylaşma Soru -Cevap Sebep-sonuç Mesaj Sunu İzlemek Sağ-Sol Beceri Oyun İçinde-Dışında Baş-Orta-Son Dinleme sırasında nasıl oturacağını belirler, kullanacağı araç-gereci hazırlar vb. Bu yaş grubundaki öğrencilerin dikkat süreleri göz önüne alınarak etkinlikler planlanır. Dinleme öncesi ve dinleme sırasında çeşitli görseller, açıklamalar ve sorular yardımıyla öğrencinin dikkat sürekliliği sağlanır. Konuşanın sözünü kesmeme, söz isteme, saygılı olma, kendini konuşanın yerine koyma vb. etkinlikler yapılır. Zihinde canlandırılanların sözlü veya görsel olarak anlatılması istenir. Sınıflama (Dinlediklerinde geçen varlıklar benzer özelliklerine göre sınıflandırılabilir) etkinliği yaptırılır. Resim, şekil, fotoğraf vb. kullanmaları istenir. Bu konuda neler biliyorsunuz? sorusu ile ön bilgilerinin hatırlanması istenir. Dinlediğini anlama başlığı altındaki amaçlar, görselleştirme, sözlü anlatımlar yaptırılarak, gözlem ölçekleri, çalışma yaprakları (eşleştirme, resimlemeboyama, boşluk doldurma, resimden bulma, doğruyanlış) kullanılır. Dinledikleriyle ilgili, kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim sorularına cevap verir. Sebep-sonuç ilişkileri kurar. Bundan sonra ne olabilir? sorusuyla öğrenciler yönlendirilir. Örnek 1. Dinledikleri ile ilgili "bir sonuca yol açan sebebi veya bir sebebin ortaya çıkardığı sonucu bulmaları istenir" etkinliği yaptırılabilir. Televizyondan çocuk programlarını izlemeleri ve izlediklerini sınıfta anlatmaları istenir. Dinledikleri masalları veya hikâyeleri oyunlaştırmaları istenir. Öğretmen veya öğrenci tarafından yapılan örnek okumaların, soldan sağa yön becerisini pekiştirmek amacıyla izlenmesi. 7

8 izleme. Önünde-Arkasında KONUŞMA 2.Konuşma kurallarını uygulayabilme Konuşmak için hazırlık yapma. Kendikendini ifade etmek. Kendi adını, soyadını, okulunu, sınıfını, numarasını söyleyebilme. Öğretmenin, aile bireylerinin adlarını, soyadlarını söyleyebilme; Evinin adresini söyleyebilme. Dinleyicilerle göz teması kurma. Sohbete katılabilmme. Belli bir konuda kunuşmayı başlatır. Belli bir konuda kunuşmayı sürdürür. Söz almak için sırasını bekler. Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. Üstlendiği röle uygun konuşur. İşitilebilir bir ses tonuyla konuşma. Kelimeleri yerinde ve anlamlarına uygun kullanma. Kelimeleri doğru telâffuz etme. Akıcı konuşabilme. Sesine duygu tonu katma. Konuşmalarında beden dilini kullanma. Konuşma sırasında gereksiz hareketlerden kaçınma. Görgü kurallarına ve değerlere (millî, manevî, kültürel, ahlâkî, sosyal vb.) uygun konuşma. Konuşma Doğru-Yanlış Ses Telaffuz Duygu Üzgün-Kızgın- Mutlu-Sevinçli olma Korkulu-Korkusuz Şaşkın-Düşünceli Sevme Konuşma alıştırmaları yapmak. Kendikendini sözel olarak ifade edebilmek konuşma etkinlikleri. Söylenen bir cümlede anlamı bozan kelimeyi bulmaları ve bu kelimenin yerine doğrusunu kullanmaları isteneir. Sayışma ve tekerlemeler söylemeleri istenir. Konuyu belirler, bilgi toplar, görsel malzeme hazırlar. Üzüntü, sevinç, korku gibi duygularını ses tonuna yansıtır Görgü kurallarına uygun etkinlikler: Konuşmacının sözünü bitirmesini bekleyerek, söz alarak, büyüklerine, bayrağa, vatana ve millete saygı göstererek konuşur. Misafirlikte, bakkalda, doğum günü, tiyatroda, sinemada uygun davranışlar sergiler. Aile bireylerini tanır ve tanıtır. 3. Kendini sözlü olarak ifade edebilme ve başkalarıyla ilişkilerini yönetebilme Gerekli durumlarda nezaket sözcüklerini kullanma. Kendine güvenerek konuşma. Konuşmasında olayları oluş sırasına göre anlatma. Yeni öğrendiği kelimeleri konuşmalarında kullanma. Hoşgörü Hitap etme Bay-bayan (Beyefendi- Hanımefendi) Sayın Resimlerdeki olayları oluş sırasına göre anlatması istenir. Kendini mutlu eden ya da üzen olaylar hakkında konuşması istenir. Öğrenciler, konuşmaya cesaretlendirilir, konuşma sırasında sözü kesilmez ve eleştirilmez. Konuşma sırasında anlamayı kolaylaştırmak 8

9 Konuşmasını görsel sunuyla destekleme. Konuşması, konuşma içeriği ve konuşma ortamı hakkında düşünce belirtme. Konuşurken dinleyicilere sorular sorar ve sorulara cevap verme. Bilgi edinmek amacıyla soru sorma. Buyrun Selamlaşma Rica etme Özür dileme Övme Teşekkür etme Tebrik etme amacıyla resim, fotoğraf vb. nın kullanır. Konuşmalarında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler verir. Hoşlanıp hoşlanmadığı olay, durum, kişi vb. hakkında konuşur. Mimiklerle kendilerini ifade eder. Selâmlaşma, tanışma, arkadaşlarıyla ve yetişkinlerle konuşma, teşekkür etme, kutlama, özür dileme, telefonda konuşma vb. çalışmalar yapılır. Karşıdakisi ile (arkadaş ve daha büyüklerle) nasıl hitap edileceğini ve davranış edileceğini gösterecek etkinlikler. Sebep-sonuç ilişkileri kurar. Bundan sonra ne olabilir? sorusuyla öğrenciler yönlendirilir. Örnek 1. Değişik kurum ve kuruluşlar (kütüphane, bakkal, oto ya da tren garı, sanat galerisi, posta gibi ) ziyaret edilir ve ondan sonra öğrenciler, burada yapılan türlü konuşma, soru-cevap gibi ietişim nasıl yapıldığını tartışırlar. 4. İletişimde, öğrencide var olan korku, gerginlik ve güvensizlikten doğan olumsuzluklardan aşamalı olarak kurtulabilme 5.Tür, yöntem ve tekniklere uygun konuşabilme Uygun konuşma İletişim kurmada zorluk çeken öğrencilerlde özellikle korku, gerginlik ve kendinde güvensizlik hisseden öğrencilerlde bu gibi olumsuzlukları ortadan kaldırmak için konuşma ve diğer tür etkinlikler yapılmalı. Öğrencinin isteği ya da yönlendirilerek başka röle sokularak oynanılan oyun vb. etkinlikler. Kuklalar kullanarak öğrencilerin tarafından hazırlayacakları dramatizasyon etkinlikleri. Başka şahısları kıyaslayarak sorunlu (problemli) durumların sözlü çözümlenmesi (ör: Ben onun yerine olsam ) Günlük ilişkilerin gerektirdiği farklı durumlara uygun konuşma. Ortama uygun ses tonunu kullanma Topluluk önünde konuşma. Üstlendiği role uygun konuşma. Sesin yüksekliği Sesin hızı Sesin sakin Belirlenen bir konu ya da sorun hakkında beyin fırtınası yapılır. Bayram, tören, şenlikde gördüklerini ve yaşadıklarını anlatması istenir. Öğrencilerden, en sevdiği oyuncağının, hayvanın, 9

10 Bildiği şiirleri topluluk önünde okuma. olması Sesin yüksekliği kişinin vb. özelliklerini anlatması istenir. Drama, piyes veya canlandırmalarda üstlendiği röllerin özelliklerine uygun konuşur. Tekerlemeler söyleme etkinlikleri. Öğretmen tarafından okunulacak olan değişik sanat eserlerin dinletilmesi. Kayıtlı sanat konuşmaların (spikörlerin konuşmaları) dinletilmesi. Çocuk edebiyatını tanıyabilme ÖĞRENME ALANI: EDEBİYAT - 60 ders saati Amaçlar İçerik Kavramlar Metod ve Etkinlikler 1. Tür yöntem ve tekniklere uygun eserleri tanıyabilme 2. Kısa edebi nesir ve manzum eserleri ezberleyerek o eseri açıklayabilme 3. Metnin unsurlarını belirleme. 4. Belli durum ve olaylarla ilgili neden-sonuç ilişkisi kurabilme Metnin türü dikkate alma. (düz yazı: masal, hikaye-öykü, fabıl, tıyatro eseri-drama) (Manzum eserler: manzume, şiir, türkü) Tekerleme söyleme. Mani söyleme. Metnin unsurlarını: ana karakter, yer ve olayı açıklama. Metnin içeriği hakkındaki düşünceleri belirleme. Başlıktan hareketle metnin içeriğini tahmin etme. Bir olayın olası nedenlerini söyleme. Bir olayın olası sonuçlarını söyleme. Yarım bırakılan olayı, durumu, şiiri, öyküyü, şarkıyı vb. özgün bir 10 Masal Hikaye-Öykü, Manzume-Şiir, Türkü Fabıl Dram Tekerleme Mani Içerilik Mesaj Olay Yer Zaman Kişi karakter Çocuk edebiyatına sevgi uyandırır. Çocuk eserlerine karşı ilgi ve sevgi uyandırır Çocuk eserlerindeki farklıkları tanıyabilir Bazı manzum türlerini ezberleyebilme fakat bunu yaparken çocuklara zorlamadan uygulayabilmek. (Bu dönem yaştaki çocuklar ezbere zorlanmamalıdır). Metinle ilgili kendi yaşantısından ve günlük hayatan örnek verir. "Bu konuda neler biliyorsunuz?" sorusuyla ön bilgilerin hatırlanması sağlanır. Kahramanların özelliklerini tanır. Başkahramanın kim olduğunu tanır ve özelliklerini sayar. Zihninde canlandırdıkları olayların resimlenmeleri istenir. Planları, düşünceleri hayalinde canlandırır. Ayrıntılar ekleyerek ve değişiklikler yaparak fikirlerini geliştirir. Bır olayı oluş sırasına göre anlatır. Daha önce dinlediği öyküleri içeriğine uygun olarak

11 3. Zamanla ilgili olay ve olaylara bağlı kavramlar arasında ilişki kurabilme 4. Türk kültürünü, kültür değerlerimizi ve farklı kültürleri tanıyabilme 5. Tür yöntem ve tekniklere uygun şiirleri tanıyabilme şekilde tamamlama. Olayları oluş sırasına göre söyleme. Zamanla ilgili kavramları anlamına uygun şekilde kullanma. Zaman bildiren araçların işlevini açıklama. Kendi kültürünün belli başlı özelliklerini açıklama. Farklı kültürlerin belli başlı özelliklerini söyleme. Şiir (tekerleme, bilmece ve sayışmaca) söyleme. Olayların oluş sırası (akışı): Önce-Şimdi-Sonra Bayram Kutlama Sanat Halk oyunları anlatır. Dün, bugün, yarına ilişkin zaman bildiren sözcüklerin doğru olarak kullanır. Türk halk masalları ile farklı kültürlerin masallarını dinler. Maniller, niniler, milli bayramlar ile ilgili şiir, şarkı söyler. Atatürk ve diğer büyükler ile ilgili şiir ve türküler söyler. Halk müziği dinler ve söyler. Halk oyunu oynar. Türk kültürünü tanıtmaya yönelik etkinliklerde öğrenilen oyunları sergiler. Türk halk oyunlarından biri öğretilir. Örf, adetler (gelenek ve görenekler) açıklanır. Yöresel kıyafetler tanıtılır. Sayışma yaptırılır ve tekerleme söyletilir. Akıcı okur. İşitilebilir bir ses tonuyla okur (şiir okuma). Bildiği şiirleri topluluk önünde okur. 11

12 Dinleme kurallarını uygulayarak dinleyebilme (belli konularda kendini sözlü ifade ederek konuşmaya katılabilme becerisini kazanabilme) DERS ALANI: ANLATIM VE YARATICILIK - 26 ders saati AMAÇLAR İÇERİK KAVRAMLAR METOD VE ETKİNLİKLER Aile ve okul hayatında, yakın çevreden konularla ilgili konuşmaları dinleme. Kısa içerikli konuları serbest ve soruları cevap vererek anlatabilme. Olaylardan, görsellerden ve kelimelerden hareketle cümleler ve metinler oluşturarak sebest yorum yapabilme. Olay ya da varlıkların (bitki, nesne, hayvan, insan) çeşitli özelliklerini gözetleyerek betimleyebilme Eş anlamlı sözcüklere örnek verme becerisi kazandırma ve sözcük dağarcığını geliştirme. Metin, çizgi film, film TV, yayın hikaye ve masalların içeriliğini kısaca anlatma. Resim ve fotoğrafları yorumlamak Kelimeleri yorumlamak. Canlı ve cansız varlıkları betimleme (hayvan,bitki,nesne) Eş anlamlı sözcüklere örnek verme Konuşmacı Konuşma Ortamı Konuşma Dinleme Konuşmacının anlattıklarının dinler, konuşma içeriği hakkındaki düşüncelerini anlatarak belirtir. Dinlediklerinde ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin ve kim sorularına Cevap ver. Anlatılanları daha kolay anlayabilmeleri ve anlatılabilmeleri için resim, fotoğraf nesnegörsel araçlar ve görsel sunu kullanılır. Dinlediklerini anlamlandırmada sunulan görsellerden (resim, fotoğraf, nesne görsel araçlar TV) yararlanır. Anlatım Kısa içeriklikle masal fabl (hayvanlarla ilgili) konuları serbest ve sorularla cevap vererek anlatır. -Olayları sıralarken ilk önce, önce, daha sonra, ondan sonra, sonunda, sonuçta v.b. ifadelerinin kullanılması istenebilir. Yorum Yorumlama Kendisini, ailesini ve çevresini tanıtır kendi yaşantısından ve günlük hayattan örnekler vererek serbest yorumlar. Gezide gördüklerini ve yaşadıklarını anlatmaları istenir (kır gezisi, yazlama, kışlama). Resimlerdeki olayları oluş sırasına göre anlatması istenir.(resimin dili var) Verilen kelimelere göre anlatır-yorum yapar. Betimleme Hayvan, bitki ve nesnelerin bilimsel, büyüklük ve yön açısından gözlemleyerek, dikkat ederek, yorumlayarak, anlatarak, inceleyerek betimlemeler yapar. Belirlenen bir konuda ya da sorun çözmede beyin fırtınası yaptırılabilir. Sözcük dağarcığını eş anlamlı sözcüklere örnek vererek geliştirir (yıl-sene, ad-isim, armağanhediye) 12

13 Şiir okuma ve şiirin zihinde canlandırarak (dramatizasyon) okuma becerisini kazandırabilme. Şiir okuma Zihinde canlandırarak okuma (dramatizasyon) Şiir okuma Tekerlemeler Şiir duygulu işitebilir bir ses tonuyla okur. Bildiği şiiri topluluk önünde okur. Sayışma yaptırılır ve tekerleme söyletilir. ÖĞRENME ALANI: MEDYA KÜLTÜRÜ - 20 ders saati Amaçlar İçerik Kavramlar Metod ve Etkinlikler 1. Radyo, ve TV, CD, DVD izleyebilme Görsel araçların etkilerini söyleme. Olumlu ve olumsuz yönlerini açıklama. Görsel araçlarda verilen mesajları anlayama, tanıma ve uygulama. TV, CD, DVD Mesaj Kasetçalar Televizyonda çocuk programlarını izlemeleri ve izlediklerini sınıfta anlatmaları istenir. Televizyonda izledikleri çocuk programları hakkındaki düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. Basit eserlerde yaratıcılık ve düzenleme ile ilgili kabiliyetlerin geliştirir ve uygular. İzlenilen belli bir TV yayını-programından sonra konuşma/tartışma yürütebilir. 2. Bilgisayarı tanıyabilme ve aşamalı olarak kullanmaya başlamak; Bilgisayarın eğitimde ve iletişimdeki rölünü kavrayabilme. Bilgisayar TV, CD, DVD Mesaj Dilin geliştirilmesinde bilgisayarı kullanır (toolkid) Basit eserlerde yaratıcılık ve düzenleme ile ilgili yaratıcılık kabiliyetlerini geliştirir ve uygular. CD, DVD izletirebilmek. 3. Tiyatro ile dram kültürü ilgili temel bilgiler edinebilmeli ve sevgi aşılayabilmeli -Tiyatro, kukla ve gölge oyununu tanıyabilme Tiyatro ve çocuk tiyatrosunu tanıyabilme. Tiyatro temsilini kavramak. Kukla ve gölge oyununu tanıtma. Çalışma mekanı (sahne) - çevre, araçgereçleri tanıtma. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunma. Sunularında gerçek nesne ve modelleri kullanma. Aktör, rejisör vb. kişillerin özelliklerini açıklama. Hacivat ve Karagöz oyunu oynatma. Sahne Rejisör Aktör Makyaj Maske Hacivat ve Karagöz Tiyatroda bir-iki tiyatro eserleri seyrettirebilir. Okulda ya da sınıfta öğrencilerinin hazırlayacakları herhangi bir oyun için kendileri tarafından kuklalar, bereler, maskeler vb. hazırlama etkinlikleri yapılır. Kısa manzum bölümlerinin dramatize etdilir. Drama, piyes ve canlandırmada üstlendiği rollerin özelliklerine göre uygun konuşur. Fotograf, kukla, maske, kostüm ve makyaj kullanır. Çocuklar el parmaklarını kullanarak duvarda değişik hayvan şekilleri yapar. Çocuklar yaratıcı drama yoluyla kendi duygularını, heyecanlarını, problem çözme yeteneklerini tanır. 13

14 4. Film ve diğer iletişim araçlarını kullanabilme Film türlerini tanıma: -Sessiz film (kukla ya da çizgi film) -Çizgi film -Sinema film -Belgesel film 5. Telefonu kullanabilme Telefonun ne olduğunu, onun kulanım amacını anlama ve iletişim aracı olarak 6. Değişik TV programlarını tanıyabilme 7. Beden dilini tanıyabilme 8. Drama yardımıyla bireyin kişilik gelişimine yardımcı olabilme kullanma. Çocuk emisyonları, haberler, sanat programları, canlı yayınlar, reklamlar ve spor yayınları izleme. Beden hareketlerini kullanarak iletişimi geliştirme. Dramadan haz almayı sağlama. Drama etkinliklerini planlarken çocukların yaratıcıkları, problem çözme becerileri, karar verme becerileri, iç disiplin kazanmaları, sorumluluk ve duygularını geliştirmelerine önem verme. Çizgi film Belgesel Sinema Eski-yeni Reklam - haber Çocuk yayınları Canlı yayınlar Spor yayınları Jest Mimik Pantomim Taklit Drama 9. Bilgi edinmek için Kütüphaneyi tanıtma Kütüphane-Kitaplık Kitap Değişken ve statik resimlerle ilişkin görsel, ses ve zaman elemanlarını tanır. Seyredilen bir çocuk filmi ile ilgili konuşma yürütebilir. Seyredilen bir belbesel filminden sonra konuşma yürütebilmek. Çocuklara ait bir filmi seyredip onun içerdiği mesajını incelemek Telefon kullanımı ile ilgili beceri kazanır. Etkinlik Örnek: Hangi reklam sizi en çok etkiliyor, Neden bu reklamdan etkilendiğinizi düşünüyorsunuz? gibi sorularla öğrencilerin reklamları sorgulamaları sağlanır. Sözlü iletişim açıklanır. Sözsüz iletişimin gelişimi için jestlerden, mimiklerden, taklitlerden ve pantomimlerden yararlanır. Sözsüz iletişim yardımıyla çocuk kendi beden dilini kullanarak olayı, nesne ve durumu açıklar. Örnek: Kayak, koşmak, ağır nesne, ekşi, tatlı, tuzlu gibi. Dramayı,drama yardımıyla öğretir. Dram çalışmalarına katılan bireyler drama sürecinde durumları, olayları, ilişkileri keşfederek öğrenirler. Çocuk oyunlarıyla değişik yaşam durumlarını canlandırırlar. Birey, drama yardımıyla hayallerini gelişirir ve zenginleştirir. Dram yardımyla, kendisini başkasının yerine koymayı ve kendisini ifade etmeyi öğrenir. Dram yardımıyla çocuklar kendi aralarında birbirlerine yardımcı olmayı ve paylaşmayı öğrenirler. Karşılıklı olarak duygu, düşünce ve nesne alış verişi yapılır. Kütüphaneye geziler düzenlenir (Şehir-kent, okul varsa özel kütüphanelere). Ziyaret edilen 14

15 kütüphaneden yararlanmayı sağlayabilme ve önemini kavrayabilme 10. Çocuk gazeteleri ve dergileri tanıyabilme Gazete ve çocuk dergilerini tanıtma. Dergi Gazete kütüphanelerdeki kitaplar dergiler ve ne varsa onların tanıtımı yayılır. Kitaba karşı sevgi uyandırmak. Kitap okumanın önemini söylemek, onlara kavratabilmek Kitap okumanın nedenlerini söyler. Çocuk ansiklopedilerin nerede, nezaman ve niçin kullanıldığını söyler. Resimli kitaptaki resimlere bakarak olayları gelişimine göre sıralar. Resimli kitabı özenle kullanır. Dikkatini resimlere yoğunlaştırır. Gazete ve dergilerin önemini ifade eden konuşma yapılır. 15

16 GÖRSEL OKUMA VE GÖRSEL SUNU ÖĞRENME ALANI: OKUMA VE YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI: 30 ders saati Amaçlar İçerik Kavramlar Metod ve Etkinlikler Resimlere bakarak okuma kurallarını uygulama Görsel sunu Söz varlığını geliştirme Okumak için hazırlık yapma. Resimdeki olayları gelişimine göre sıralama Akıcı okuma. Dikkatini resime yoğunlaştırma. Resimli kitabı özenle kullanma. Resim ve fotoğrafları yorumlama. Reklâmlarda verilen mesajları sorgular ve yorumlama. Dergi ve TV de verilen bilgileri düşünceleri yorumlama. Beden dilini yorumlama Renkleri tanır anlamlandırır ve yorumlama Görsellerden hareketle cümleler ve metinler oluşturma. Sunuma hazırlık yapma. Bilgi, düşünce ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol kullanarak görselleştirme. Duygu, düşünce ve bilgilerini görselleştirmede renkleri kullanma. Görsellerden yararlanarak söz varlığını geliştirme. Bilmediği kelimelerin anlamlarını araştırma. Okumak Metin Paylaşmak Sembol Cümle Renkler Reklam Yorumlanacak metin ve uygun bir oturma biçimi belirlenir. Resim ile göz arasındaki mesafe ve ışık düzeni ayarlanır. Gereksiz tekrarların ve duraklamaların, geri dönüşlerin, atlamaların, yanlış okumaların yapılmadığı okuma. Karalamadan, yırtmadan, katlamadan resimli kitapları kullanma. bak ve anlat (sınıfa getirilen resim veya fotoğrafta gördükleri anlattırılabilir.) Etkinliği yaptırılabilir. Televizyonda izledikleri çocuk programları hakkındaki düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmaları istenebilir. Öğretmenin, defterine çizdiği sembollerin (yıldız, gülen yüz vb.), uyarı işaretlerinin ve yönlendirmelerin ne anlama geldiğini bilmesi. Örneğin, bulutların kararmasının yağmurun habercisi olduğunu anlamlandırması gibi. Renklerin adları, değişik yerlerde kullanılışı, ifade ettiği anlamlar. Verilen resimlerden anladıklarını bir kelime veya cümle ile ifade edilmesi istenilir. Sunum öncesinde, araç, gereç hazırlaması, sunacağı konuyla ilgili bilgi toplaması ve prova yapması istenebilir. Öğrenciden, görselleştirdiği ürünü arkadaşlarıyla paylaşması istenebilir. Ayrıca bunlar, sınıf ve okul panosunda sergilenebilir. Örneğin; öğrencinin anlatacağı konu ile ilgili oyuncak, meyve, sebze veya modelden yararlanarak görsel sunu yapması. Resim-Kelime Eşleştir (Resimlerden hareketle kelimeleri ve kelimelerden hareketle resimleri eşleştirmeleri istenebilir.) etkinliği yaptırılabilir. Resimli sözlük, resim, fotoğraf vb. Resimli sözlüğe bakarak, öğretmenine sorarak vb. kelimelerin anlamlarını araştırır. 16

17 Tür, yöntem ve tekniklere uygun okuma Serbest yorum yapma. Resimi dikkate alarak okur ve yorumlama. Yorum Amaç Alışkanlık Canlandırma Resimdeki kavramlara göre öğrenciler arasında paylaştırılarak yorumlanır Serbest yorum yapmadaki amaç, yorumun alışkanlık hâline getirilmesidir. Yorumun alışkanlık hâline getirilebilmesi için, serbest yorum yapmaya zaman ayrılmalıdır. Bu derslerde serbest yorum yaptırılmalı, yorumlarına ilişkin (canlandırma, resimleme, sözlü anlatma, gibi etkinlikler yaptırılmalıdır 17

18 Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları Yazmak için hazırlık yapar. Grafik sembolleri arasında uygun boşluklar bırakır. Bitişik eğik yazı sembolleri kurallarına uygun yazar. Bütün yazılarını bitişik eğik yazı ile yazar. Sayfa düzenine ve temizliğine dikkat eder. Yatay-dikey Eğik-eğri Açık-kapalı Başlangıç-bitiş Ilk-orta-son Oturuş, kalem tutma, defter tutma, el tercihi, el ve kol kaslarını geliştirme, çizgi ve boyama çalışmaları, serbest ve kurallı çizgiler, araç, gereç (silgi, kalemtıraş, çalışma kâğıtları, cetvel, kalemler, oyun hamurları vb.) kullanımı. Yazma çalışmalarının tamamı bitişik eğik yazı ile yürütülecektir. Bu çalışmalarda büyük ve küçük bitişik eğik yazı sembollerinin yönleri, boyutları ve yazılışı üzerinde önemle durulmalıdır. Yatay dıkey eğri ve eğik çizgileri ve bunların kombinasyonlarını çizer. Satır çizgisine dikkat etme, satırlara aynı hizadan başlama, sayfa kenarlarında uygun boşluk bırakma. Örnek 1 Semboller yardımıyla "mutlu yüzler" çizer. Öğretmen çocuklara verilen yuvarlak renkli kartonlara mutlu yüzler çizerler. Yüzleri ayrıntılarıyla çizmeye yönlendirirler. Öğretmen çocuklarla mutlu yüz ifadesi hakkında sohbet eder, yüzleri birbirlerine gösterirler. Benim yüzüm nasıl? Senin yüzün nasıl? Bana anlatırmısın? Senin yüzün neden böyle? sorularıyla etkinlikleri geliştirirler. Örnek 2 "duygularım" Öğretmen, çocuklara üzerinde farklı duyguların anlatıldığı olay kartları hazırlar. Bu kartları çocuklara göstererek olayı anlatmalarını ve bu olay sonucunda hangi duyguyu yaşayabileceklerini anlatmaları istenir. Ardından çocuklara boş kağıt ve pastel boyalar verir. Onlardan kendilerini mutlu eden bir olayı resmedip anlatmalarını ister. 18

19 DİL Sesleri ayırt edebilme Konuşurken sesini doğru kullanabilme ve ses bilgisinin farkında olabilme Sözcük dağarcığını zenginleştirebilme Sesin kaynağını söyler. Sesin geldiği yönü belirler. Sesin özelliğini söyler. Verilen sese benzer sesler çıkarır Nefesini doğru kullanır. Kelimeleri doğru telaffuz eder. Konuşurken sesinin tonunu işitilebilir biçimde ayarlar. Konuşurken sesinin hızını ayarlama. Sesleri ayırt edebilme. Aynı sesle başlayan sözcükler söyleme. Kafiyeli sözcükler söyleme. Dinlediklerinde yeni olan sözcükleri fark etme. Yeni sözcüklerin anlamlarını sorma. Verilen sözcüğün anlamını açıklama. Yeni öğrendiği sözcükleri anlamlarına uygun olarak Ses Sesli-sessiz Uzak-yakın Yüksek-alçak Tekil-çoğul Doğru-yanlış Beyaz-kara Uzun-kısa Geniş-dar Şişman-zayıf Güzel-çirkin Gün-gece Yeni-eski Dildeki sesler, hayvan sesleri, araç sesleri v.s. Örnek 1 "bu ne sesi?" Her sese göre bır nesnenin söyleneilmesi Çeşitli nesnelerin sesleri önceden bir kasede kayıt edilir çocuklarla teker teker dinlerken ne sesi olduğunu bulmaya çalışır. Çocuklardan gözlerini kapatarak çevrelerindeki sesleri dinlemeleri istenir. Araba, zil, insan sesi v.s. gibi seslerin nereden ve hangi yönden geldiğini sorarak çocukların sesin geldiği yönü söylemelerini ister. Seslerin ne sesi olduğu da tartışılır. Uzaktan gelen sesleri dinlemeleri yada yakından gelen seslerin neler olduğu sorulur...kuş sesi duyuyormusunuz diye sorar öğretmen çevreden gelen sesler eğer yeterli değil ise öğretmen çeşitli materyaller ile sesler çıkararak etkinliği sğrdürür. Öğretmen belirlediği çocuklardan sesin geldiği yöne doğru yürümelerini isteyerek etkinliği çeşitlendirir. Kendi kendine bir şiir şarkı tekerleme söyler. Öğrenilen şarkılardan bazı kısımlar yüksek sesle söylenir. Daha sonra öğretmen "şarkıyı sesiz söyleyebilirmiyiz?" der. Aynı şarkı sesiz söylenir. Renkleri tanıma. Hayvanların/ çiçeklerin/ sebzelerin yakın çevresindeki nesnelerin isimlerini ögrenme - aile bireylerini tanıma. Renkleri tanıma/ bulma. Hayvanların çiçeklerin sebzelerin/meyvelerin yakn çevresindeki nesnelerin adını öğretme ve bir dizi aynı cins nesne arasından söyleneni bulma. Aile bireylerini tanıma/tanıtma. 19

20 kullanma. Zıt anlamlı sözcüklere örnek verme. varlıkların adları ortak adlar, özel adlar ve varlıkların yaptıkları işi hareketi bidiren kelimeler Konuşmalarında bağlaç kullanır. Konuşmalarında sıfat kullanır. Konuşmalarında olumsuz biçimlerini de kullanır. Tekil ve çoğul ifadelerini ayırt edebilme ve doğru şekilde kullanabilme. Yer bildiren sözükleri yerinde ve doğru kullanır. Birleşik tümceler kullanır. Soyut ifadeleri anlar. Bazı sözcüklerin eş ve karşıt anlamlarını bilir. Dün bugün ve yarın ile ilgili sözcükleri doğru kullanır. Türkçe'yi doğru kullanabilme Cümleyi iletişim aracı olarak tanıyabilme ve konuşmada kullanabilme Konuşmalarında söz dizimi kurallarını doğru olarak kullanma. Konuşmalarında temel dilbilgisi kurallarına uygun konuşma. Kelimelerin vurgu tonlama ve telafüzüne dikkat etme verilen cümleleri örnekler ile öğretme. soru cümleleri bildirme cümleleri olumsuzluk cümleleri Konuşmalarında tümcenin temel öğelerini kullanır. Temel dilbilgisi kurallarına uygun konuşur. İsteklerini uygun tümceler ile ifade eder. Konuşmalarında ifadelerin olumsuz biçimlerini de kullanır. neden, nasıl, kim? gibi soru sözcüklerini kullanarak tümceler kurar. verilen sözlere göre cümle kurma verilen kelimelerle cümle oluşturma cümle dizisindeki kelime sayısını artırmak örnek 1: Vverilen sözden cümle kurmak, -okuyor -Erhan okuyor -Erhan kitap okuyor 20