FRANSIZCA MÜTERCM TERCÜMANLIK ÖRENCLERNN MEZUN PROFL GRADUATE PROFILE OF FRENCH LANGUAGE TRANSLATOR TRAINING DEPARTMENTS Aye Iık AKDA

Transkript

1 Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 8 Sayı: 37 Volume: 8 Issue: 37 Nisan 2015 April Issn: FRANSIZCA MÜTERCM TERCÜMANLIK ÖRENCLERNN MEZUN PROFL GRADUATE PROFILE OF FRENCH LANGUAGE TRANSLATOR TRAINING DEPARTMENTS Aye Iık AKDA Öz Bu çalımanın amacı Türk lerindeki Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümlerinden mezun olan örencilerin sahip oldukları edinçleri belirleyerek mezun profilini çıkartmaktır. Bu amaç dorultusunda önce çeviri edinci kavramı aratırılmıtır. Çeviri edinci tanımlandıktan ve farklı aratırmacıların çeviri edinci için oluturdukları farklı modeller aratırıldıktan sonra Avrupa Birlii çerçevesinde çeviri eitimi veren EMT Grubunun önerdii eitim çerçevesi ayrıntılı olarak ele alınmıtır. EMT Grubunun çeviri edinci için önerdii kimi alt-edinçlerde türde olmayan yeterlilikler bulunduundan aratırmada veri saydamlıını salamak için söz konusu edinçler ayrıtırılmı ve EMT nin önerdii alt-edinçlere dayanarak aratırmada kullanılacak Çeviri Edinci Modeli oluturulmutur. Çeviri Edinci Modelini oluturan alt-edinçler unlardır: Bilgi Bulma Edinci, Çeviri Hizmeti Salama Edinci, Dil Edinci, Ekinlerarası Edinç, Konu Edinci, Metin Edinci, Teknolojik Edinç, Sözlü Çeviriye likin Teknolojik Edinç ve Ruhsal- Fizyolojik Öe. Aratırmanın örneklemini Türkiye de bulunan 6 Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü oluturmaktadır. Özellikle bölümlerin Bologna Süreci kapsamında oluturdukları Bologna Bilgi Paketinde yer alan Program Çıktıları aratırmanın inceleme nesnesini oluturmaktadır. Bu nedenle Bologna Süreci ve Program Çıktılarına ilikin bilgi verildikten sonra Program Çıktıları aratırma için oluturulan Çeviri Edinci Modeline göre incelenmitir. Program Çıktıları bu modeldeki alt-edinçlerin kapsadıı yeterliklerle ilikilendirilmi ve böylelikle her bölümün mezunlarında görmeyi hedefledii çeviri alt-edinçleri saptanmıtır. Aratırmanın sonucunda hiçbir Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümünde tüm edinçlerin yer almadıı saptanmıtır. Çeviri Hizmeti Salama Edinci, Dil Edinci ve Ruhsal-Fizyolojik Öe tüm mezun çıktılarında yer almaktadır. Aratırma kapsamındaki 6 bölümden 4 ü Teknolojik Edinç ve Ekinlerarası Edince, 3 bölüm Bilgi Bulma Edinci ve Konu Edincine yer vermitir. Metin Edinci ve Sözlü Çeviriye likin Teknolojik Edinç en az yer verilen edinçlerdir. Anahtar Kelimeler: Çeviri Eitimi, Bologna Süreci, Çeviri Edinci, EMT Grubu, Program Çıktıları. Abstract The aim of this study is to identify the profile of Translator Training graduates in Turkey by determining the competences that they acquired. For this purpose, firstly the concept of translation competence is examined. After the concept of translation competence is defined, different models of translation competence proposed by different scholars are examined, and special attention is paid to EMT Group who set out a framework for the competences applied to translation within the European Union. Nevertheless, some competences set out by EMT involve heterogeneous qualifications. In order to provide data transparency, these qualifications are separated and a model for translation competence is formed basing on EMT framework. The Translation Competence Model which will be used in this study has the following sub-competences: Information Mining Competence, Intercultural Competence, Language Competence, Technological Competence, Technological Competence Related to Interpreting, Textual Competence, Thematic Competence, Translation Service Provision Competence and Psycho-Physiological Component. 6 French Language Translator Training Departments constitute the sample of the study. In particular, Programme Outcomes which are included in Bologna Information Package constitute the subject matter of research. Therefore, after giving information about the Bologna Process and Programme Outcomes, Programme Outcomes are analysed in accordance with the Translation Competence Model formed for this study. The analysis consists of classifying outcomes in accordance with the qualifications covered in the sub-competences of the Translation Competence Model. This enables us to identify sub-competences put forward in each Translator Training Department. As a result, the study revealed that none of the Translator Training Departments involve all the competences mentioned in the model. Translation Service Provision Competence, Language Competence and Psycho- Physiological Component are present in all the training departments. In the scope of this research, out of 6 departments in Turkey 4 mentioned the Technological Competence and Intercultural Competence, 3 mentioned Information Mining Competence and Thematic Competence. Textual Competence and Technological Competence Related to Interpreting are the least cited competences. Dr., si, Yabancı Diller Bölümü

2 Keywords:Teaching Translation, Bologna Process, Translation Competence, EMT Workgroup, Programme Outcomes.

3 1. Giri Çeviri bilim yeni bir bilim dalıdır, dolayısıyla üniversite düzeyinde çeviri eitimi de dier bilim dallarındaki eitimlere oranla daha yenidir. Çeviri etkinlii Antik Çalardan bugüne kadar gelen bir etkinlik olduundan çevirinin eitimi birçok kurum ve kurulu açısından ele alınmıtır ancak bu eitimlerin çou yükseköretimin örencilere kazandırmayı amaçladıı hedeflerden uzak, yalnızca belli durumlarda, belli dil-çiftlerinde geçerli olan bilgileri vermeye yöneliktir. Kukusuz bu durum çevirinin evrilen anlayııyla da yakından ilgilidir. Örnein önceleri kaynak odaklı olan çeviri anlayıı zamanla erek odaklılıa doru kaymıtır. Bu deiim çeviri eitimini etkilemitir. 20.yüzyıl öncesindeki kuramlar çeviriyi bir kaynak metnin boyunduruunda incelerken günümüzde ilevsellik, çevirinin amacı, hedef kitlesi, çoklu ortam belgelerinin gelimesi sonucu çevirinin hangi biçimde istendii önem kazanmaktadır. Türkiye de çeviri eitimi Eitim ve Edebiyat Fakültelerinde seçmeli dersler ya da sertifika programlarıyla yürütülmeye balanmıtır. Ancak çeviri olgusunun çok boyutluluu karısında Eitim ve Yazın Bilimlerinin yöntemleri yeterli olmamı, çeviriye özgü farklı bakı açılarının ve yöntemlerin gelitirilmesi gereksinimi domutur. Böylelikle kavramsal alanını çeviri etkinliinden elde ettii verilerle dizgeletirmeye balayan yeni bir bilim dalı ortaya çıkmıtır. Çeviri bilimin temellerini 1972 de Çeviri bilimin Adı ve Doası balıklı makalesiyle James Holmes atmıtır. Aratırmacıya göre Çeviri bilimin iki temel amacı vardır: çeviri ve çevirme olgularını kendi deneyim dünyamızda karımıza çıktıkları biçimde betimlemek ve bu olguları açıklamak ve öngörebilmek için ilkeler oluturmak (Holmes, 1972:71, aktaran Berk,2005: 22) Bu dorultuda Çeviri bilim, Salt Çeviri bilim ve Uygulamalı Çeviri bilim olarak ikiye ayrılır. Salt Çeviri bilimde alanın kavramsal olarak gelimesine katkıda bulunacak kuramsal çalımalar ve betimleyici çalımalar yer alır. Uygulamalı çeviri bilim ise çeviri eitimi, çeviri araçları, çeviri politikası ve çeviri eletirisini kapsar. Çeviri bilimin önemli aratırmacılarından Toury de Holmes e benzer bir sınıflamaya gider ve çeviri eitimini uygulamalı alanlarda inceler. (Toury,1995) Çeviri bilimholmes ve Toury nin belirledii dorultuda kavramsal yapısını kuram ve uygulama üzerine kurduundan çeviri eitiminde sadece uygulama yapılmaz. Alanın kendi içinde ürettii kuramlarla birlikte farklı bilim dallarının kuramlarını da kapsayan eitim sayesinde örenci, bunlar arasında karılatırma yapabilir, farklı kuramları Çeviri bilimde ya da Çeviri bilim kuramlarını farklı bilim dallarında kullanarak disiplinler arası çalıma yürütebilir. Çeviri bilim mezunu bir örenci soyut düünce yetenei edinmi, alanın üst dilini kullanabilen, çeviri edinci kazanmı, çeviriyi salt dilsel etkinlikten çok belli bir iletiim edinimini farklı ortam ve ekinlerde istenen sonuca ulaabilmek için gerekli etkinlikler olarak gören bir alan uzmanıdır. Bu çalıma Çeviri bilimin uygulamalı boyutundan birini oluturan çeviri eitimine, daha da açacak olursak, çeviri eitimi sonunda mezunların edinmi olacaı yeterliliklere odaklanmaktadır. Yukarıda deindiimiz kimi yeterlilikler, Türk lerinde Fransızca çeviri eitimi veren bölümler tarafından ne oranda paylaılmaktadır? Farklı üniversitelerdeki çeviri eitimi çıktıları benzer midir? Bu ve benzer sorulara yanıt alabilmek için mezun yeterlikleri Çeviri bilimin temel kavramlarından biri olan çeviri edincine dayanılarak incelenmitir. Çeviri edincinin ne olduunu kavrayabilmek için önce çeviri ve edinç kavramlarını Çeviri bilim balamında tanımlamak gereklidir. Daha sonra mezun çıktılarının yazıldıı balam olan Bologna Süreci incelenecek ve çeviri edincine dayalı olarak mezun profili belirlenecektir. Çeviri Edinci Yabancı dil bilen hemen herkes bir biçimde çeviriyi tanımlamaya çalımıtır. Çevirinin ne olduuna dair farklı bakı açılarından birçok farklı tanıma ulaılabilir. Ancak ilginç olan, bu kadar bilgi younluu içinde çeviri edincini tanımlamaya çalıanların neredeyse yok denecek kadar az olmasıdır. Bunun birkaç nedeni olabilir: Kimi aratırmacılar çeviriyi salt aktarım olarak gördüü için çeviri edincini aktarım edinciyle e görmü ve tanımlama gerei duymamıtır. Örnein Wilss ilk çalımalarında çeviri edincinin var olmadıını, bu nedenle tanımlanamayacaını belirtir. (Wilss,1976:119) Dier aratırmacılar çeviri edincinin var olduunu yadsımamı ama ne olduunu da tanımlamamıtır. Örnein Dancette çeviriye özgü bir edincin olabileceini varsaymı ama bu edincin ne

4 olduunu ve dil edincinden farkını tanımlamamıtır. Benzer olarak Koller dil edincini oluturan anlama ve yazma becerilerinin çeviri yapmak için yeterli olmadıını belirtmi ancak ne tür edinçlerin yeterli olacaından söz etmemitir. (Rothe-Neves, 2007:127) Çeviri edincini tanımlamaya çalıan aratırmacıların farklı çeviri edinci tanımları yaptıı da olmutur. Örnein Wilss önce çeviri edincinin var olmadıını savunurken daha sonra çeviri edincinin 8 ulamdan oluan bir tanımını verir, son olarak da çeviri edincini 4 dil becerisinden tamamen farklı bir tür üstedinç olarak ele alır. (Pym, 2003) Erek odaklı kuramlar dorultusunda çeviri olgusu incelenmeye balandıında çeviri edincine ilikin çalıma yapan aratırmacı sayısının arttıı gözlemlenir. Toury, çeviri edincini çevirmenin çeviri çözümleri üretirken bavuracaı dilsel, ama aynı zamanda biçemsel ve yazınsal olabilen kaynaklar olarak niteler. Ayrıca çeviri edincinin ancak bilinçli bir eitim ve deneyimle kazanılabileceine iaret eder. (Berk,2005:119) Çeviri eitiminde çeviri edincini gelitirmeyi hedefleyen EMT Grubu çeviri edincini öyle tanımlar: Belli koullar altında, belli bir görevi yerine getirebilmek için gerekli yetenek, bilgi, davranı ve teknik bilgi birleimi (EMT, 2011) Ulusal balamda çeviri edincine ilikin çalımalar aynı uluslararası balamda olduu gibi az sayıdadır. sinden Ergun edinç kavramının farklı bilim dallarında farklı anlamlar içerdiini belirtir. Örnein Dilbilim, Yabancı Dil Öretimi ve Çeviri bilim alanlarında var olan edinç kavramı birbirlerinden farklıdır. Dilbilimde edinç gücül bir donanımı belirtir. Yabancı dil öretiminde edinç somut ürün veren bir etkinlii anlatmaktadır. Çeviri bilimde ise edinç hem bilgi edinimini hem de bu bilgilerin baarılı çeviriler üretmek için kullanımını içerir. (Ergun, 2002:2-3) Yine sinden Yazıcı ya göre çeviri edinci çevirmenin daha çeviri öncesinden balayarak yaptıı çevirinin bilincinde olması anlamına gelir. Çeviri eitiminin amacıysa çeviri edincini gelitirmektir. (Yazıcı, 2005:175). Çeviri edincini çalıan aratırmacıların tümü çalımalarında çeviri edincini açık seçik biçimde tanımlamamıtır ancak çounluu, çeviri edincini oluturan alt-edinçleri ortaya koymutur. Çeviri edinci modeli olarak adlandırdıımız bu modellerde alt-edinç sayısı ve türü aratırmacılara göre farklılık göstermektedir. Örnein, Neubert e göre çeviri edinci; dil edinci, metin edinci, konu edinci, ekin edinci ve aktarım edinci olmak üzere 5 alt-edinçten oluurken, Schaffner kendi modelinde bu alt-edinçlerin dıında aratırma edincinin varlıından söz eder. (Neubert, 2000; Schaffner,2000: ) Angelelli ise çeviri edinci modelinde dil edinci, metin edinci, edimsel edinç ve stratejik edince yer verir. (Angelelli, 2009:31-38) Yazıcı daha da ayrıntılı olarak çeviri edinci için 7 alt-edinç belirler: kaynak ve erek dil/kültür bilgisi, kuramsal bilgi, çok dilli çevrilebilecek teknik metin oluturma bilgisi, aratırmaya yönelik üst bilgi ve beceri, elektronik araçlarla ilgili bilgi, proje tasarımı bilgisi ve pazarlama bilgisi (Yazıcı, 2007: ) Bu aratırmacıların modelleri çeviri edincinin bileenlerine ilikin bilgi vermekle birlikte modeller görgül olarak sınanmamıtır. Ayrıca söz konusu modeller çeviri edincini alt-edinçlere ayırmakta ancak bu alt-edinçlerin eitimle dorudan baını kuramamaktadır. Bu eksikliklerden yola çıkan PACTE grubu çeviri edincini tanımlamak ve çeviri edincinin edinimini aratırmak için hem çeviri sürecini hem de çeviri ürünü incelemitir yılında kurulan grup ana dile ve ana dilden çevirileri incelemektedir. PACTE ye göre çeviri edinci çift dil edinci, dil dıı edinç, çeviri bilgisi edinci, teknolojik edinç, stratejik edinç ve Ruhsal- Fizyolojik öeden oluur. Çift dil edinci diller arası iletiim kurabilmek için gerekli her tür dilsel bilgiyi kapsar. Dil dıı edinç ekin bilgisini ve genel kültür bilgisini kapsar. Çeviri bilgisi edinci çeviriye ilikin bilgi ve çeviri piyasasına ilikin bilgileri içerir. Teknolojik edinç çeviri amaçlı bilgi teknolojilerini kullanabilme yeterliliklerine odaklanır. Stratejik edinç büyük ölçekli kararların alınmasını destekler ve dier edinçler arasında iliki kurarak çeviri sürecinin baarılı biçimde sonlandırılmasına yardımcı olur. PACTE bu edinci modelin tam ortasına yerletirmitir. (PACTE, 2003:56-59; 2005:610:2007:96-97; 2008: ;2011:319) PACTE nin çeviri edinci üzerindeki çalımaları alanda güncel görgül verilere dayalı ilk çalıma olduundan dier aratırmacılara dayanak olmutur. Donanımlı çevirmenlerin yetiebilmesi için kaliteli bir çeviri eitimi gereklidir. Özellikle çok sayıda çevirmen istihdam eden Avrupa Birlii bu gereksinim karısında EMT Grubunun kurulmasında öncü olmutur. EMT (EuropeanMaster's in Translation), 2007 yılında Avrupa Birlii Çeviri Genel Müdürlüü tarafından kurulmu bir uzman grubudur. Amacı Avrupa Birlii bünyesinde çeviri eitimi için ortak bir çerçeve program oluturmaktır. Grubun kurulmasında yeni Avrupa dillerinde çalıan nitelikli çevirmen

5 eksii, çeviri uygulamalarında birlik olmaması, çalıma koulları ve ücretlendirmenin iyiletirilmesi gerei de rol oynamıtır. (EMT,2009) Bologna Süreciyle birlikte üniversiteler çeviri eitimi bölümleri açmaya balamıtır, ancak bu bölümler Dilbilim, Dil ya da Yazın Bölümlerinin bir alt kolu olmaktan ileri gidememitir. EMT, çeviri eitiminin bu bölümlerdeki eitimden ayrıldıı yönleri ortaya koymu ve bir çevirmenin sahip olması gereken yeterlilik ve edinçleri belirlemitir. Çeviri eitimini standartlatırmak için EMT nin hazırladıı eitim çerçevesi çevirmen odaklıdır. Bir baka deyile, bir çevirmenin edinmi olması gereken edinçlerden yola çıkılarak hazırlanmıtır. Eitim hedefleri, edinilecek edinçler olarak karımıza çıkar. Çerçeve programda örenme çıktıları ön planda olduundan kaynakların seçimi, eitim yönteminin belirlenmesi ve müfredat oluumu eitmene/ çeviri bölümlerine bırakılmıtır. Bu eitim çerçevesi üniversite düzeyindeki çeviri eitimi için oluturulmutur ve 60 ila 120 kredilik bir eitime denk gelir. Örencilerin çalıma dillerini Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programına göre en az C1 düzeyinde bildiini varsayar. Bu bilgiler ııında Bologna Süreci ve EMT nin iki önemli ortak yönü olduunu söyleyebiliriz: Bunlardan ilki, Bologna Sürecinin yükseköretimde salamak istedii birlii EMT nin çeviri eitiminde salamak istemesidir. kincisi, hem EMT eitim çerçevesi hem de Bologna Süreci örenci odaklı olarak hazırlanmıtır. EMT, çeviri edincini 6 alt-edince bölerek incelenmektedir, bunlar sırasıyla Çeviri Hizmeti Salama Edinci, Dil Edinci, Ekinler arası Edinç, Bilgi Bulma Edinci, Konu Edinci ve Teknolojik Edinçtir. Bu altedinçler birçok yeterlilik içermektedir. Tüm edinçlerin kapsadıı yeterlilikler aaıda ayrıntılı olarak betimlenmitir. EMT nin eitim çerçevesindeki ilk edinç Çeviri Hizmetleri Salama (ÇHS) edincidir. Bu edincin 2 boyutu bulunmaktadır: kiilerarası boyut ve üretim boyutu. Kiilerarası boyutta, çevirmenin çeviri iindeki dier eyleyenlerle kurduu ilikiler ve aldıı ie göre kendini konumlandırması ele alınır. Baka bir deyile, sektör gereksinimlerine yanıt verecek biçimde hareket etme, müteri ilikilerini yönetebilme, zamanını ayarlayabilme, gelen ie fiyat biçebilme ve i etii ön plana çıkar. Buna göre örenci teslim tarihi, ücretlendirme, çalıma ve sözleme koulları, çeviriye özgü özellikleri, vb. göz önünde bulundurarak çeviri taleplerini deerlendirebilir. Aynı zamanda takım ileyiine uygun olarak, dier uzmanlarla ve proje sorumlusuyla çok dilli bir ortamda çalıabilir. Çeviri iinde planlama ve kalite süreçlerini yürütebilmek için uygulanan standartları bilir. Planlama ve deerlendirme becerilerine sahiptir, yeniliklere açıktır, uyum salama gücü yüksektir ve sorumluluk alabilir. Çeviri Hizmeti Salama Edincininüretim boyutu çeviriye ilikin yordam bilgisi ve bildirimsel bilgiyi kapsar, daha çok çeviri metin üretimiyle ilgilidir. Buna göre örenci çeviri balamı ve çeviri amacını gözeterek müteriye nasıl bir metin sunacaını tasarlayabilir. Elindeki belgeyi çeviri açısından deerlendirerek çeviri stratejisi belirleyebilir, karılaacaı çeviri sorunlarına uygun çözümler bulabilir, kalite kontrol süreçlerini çeviriye yansıtabilir. Alanındaki üstdili kullanarak çeviri kararlarını ve seçimlerini gerekçelendirebilir. (EMT, 2009:4-5) Dil edinci çevirmenin çalıma dillerine özgü her tür dilsel bilgiyi (dilbilgisel, sözlükbilgisel, deyimsel yapılar, dillere özgü görsel ve yazınsal özellikleri) kapsar. Burada çevirmenden dilin geliimine ve evrimine karı duyarlı olması beklenir. (EMT, 2009:5) Ekinler arası Edinç de ÇHS edinci gibi 2 boyuttan oluur. Bunlar, toplum dilsel ve metinsel boyutlardır. lev ve anlamı farklı ortamlarda yeniden düzenleyebilme toplumdilsel boyutta ele alınır. Bir toplulukla iletiim kurabilmek için sözlü olduu kadar sözel olmayan gereksinimleri de bilmek ve iletiim ediminde uygun dil kesiti seçebilmek toplum dilsel boyutun dier yeterlilikleridir. Metinsel boyut metin üzerindeki tüm çalımaları kapsar. Örnein metinde bulunan ya da metin aracılııyla gönderme yapılan ekine özgü öeleri kavrayabilmek, metinlerarasılıı fark edebilmek ve anlama sorunlarını ortadan kaldırmak için strateji gelitirmek bu boyutta ön plana çıkan yeterliliklerdir. Ayrıca

6 metinsel boyut metindeki büyük ölçekli yapının belirlenmesi, metnin baat izleinin çıkartılabilmesi, metni özetleyebilme, kısaltabilme ve erek ekin normlarına uygun metin üretebilmeyi kapsar. (EMT, 2009:6) Bilgi Bulma Edincibilgi ve belge gereksinimlerinin belirlenmesi ve karılanmasına yöneliktir. Çeviri aratırması için gerekli adımları belirler. Günümüzde belgelerin yalnızca düz metin olmadıı, görsel-iitsel metinlerin yanında çoklu ortamda kullanılacak öelerin de çevirisini içerdii göz önünde bulundurulduunda bilgi teknolojilerini bu gereksinimlere yanıt verecek biçimde etkin kullanabilme oldukça önem taımaktadır. Gerektiinde uzmana danıarak bilgiye ulaılabilmek, elektronik kaynaklar için eletirel düünce yoluyla deerlendirme ölçütleri gelitirebilmek, kaynakların güvenilirliini sorgulamak, arama motorlarını ve çeviri araçlarını verimli kullanabilmek bu edinçte önemli rol oynar. Benzer olarak ariv çalımaları da bilgi bulma edincinde yer alır. (EMT, 2009:6) Konu Edinci, örenmeyi örenmeye odaklanır. Çeviri balamında ele alırsak, örenci örenmek istedii bilgiye verimli ve hızlı biçimde ulama yollarını ve yöntemini edinir. Konu edinci aynı zamanda uzmanlık alanlarını ve uygulamalarını kapsar. Bununla birlikte zihinsel merak uyandırma, analiz ve özetleme yeteneklerini de barındırır. (EMT, 2009:7) Teknolojik Edinç çeviri eyleminde çeviri teknolojilerini hızlı ve verimli bir biçimde kullanabilmeyi öngörür. Çeviri yazılımlarının aratırma, terimce, metin biçimlendirme gibi amaçlarla kullanımını tevik eder. Bunların yanı sıra yeni teknolojilere uyum salayabilme, veritabanı ve dosyaların oluturulması ve yönetilmesi, çevirinin farklı teknolojik ortamlar için hazırlanıp sunulması teknolojik edincin çalıma alanını ilgilendiren dier yeterliliklerdir. (EMT, 2009:7) Bologna Bilgi Paketi Bilgiler ve gereksinimlerin sürekli devinim içinde olduu çaımızda yükseköretim kurumlarının da gelien artlardan baımsız olarak varlıklarını korumaları beklenemez. Eitimde kaliteyi artırmak ve ortak sorunlara çözüm aramak amacıyla yükseköretim kurumları bölgesel olarak bir araya gelmeye balamılardır. Avrupa bölgesindeki üniversitelerin ortak paydada bulumalarını ise Bologna Süreci salamaktadır. Bologna sürecinin temel hedefleri Bologna Bildirgesinde belirtilmitir. Buna göre üç aamalı derece sistemine geçi (lisans-yüksek lisans-doktora), Avrupa Kredi Transfer sisteminin uygulanması, eitimde kalite güvencesinin yaygınlatırılması ve örencilerle öretim elemanlarının hareketliliinin salanması sürecin balıca hedefleridir. Bologna süreci örenci odaklı bir eitim anlayııyla hazırlanmıtır. Örenci seçecei dersin izlencesini inceleyerek dersin hedefi, kapsamı, ders sonunda edinecei yeterliliklere vb. ilikin bilgi sahibi olur. Benzer ekilde örenciler seçtikleri eitim programının yeterliliklerini ve örenme kazanımlarını inceleyerek mezun olduklarında edinmi olacakları kazanımları anlayabiliriler. Yeterlilik YÖK tarafından öyle tanımlanmıtır: Yükseköretim alanında, herhangi bir yükseköretim derecesini baarı ile tamamlayan bir kiinin neleri bilebilecei, neleri yapabilecei ve nelere yetkin olacaını ifade eder. (YÖK,2010:19) Bir eitim programının yeterlilikleri Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi, Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ve Alana Özgü Yeterlilikler Çerçevesine uygun biçimde hazırlanır. (YÖK,2010:29-30) Avrupa da 2 yeterlik çerçevesi yer almaktadır. lki 3 yükseköretim düzeyini kapsayan Avrupa da Yükseköretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi, ikincisi ilköretimden balayarak tüm öretim düzeylerini kapsayan ve Türkiye nin de eitim sistemine uyguladıı Hayat Boyu Örenme için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi dir. (YÖK,2010:20) Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ulusal düzeydeki yeterlilikler ve yeterliliklerin birbiriyle ilikisini açıklar. Bu çerçeve ulusal ve uluslararası paydalarca tanınır. Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi sayesinde, yükseköretimde yeterlilikler ve örenme kazanımları açıklanabilir ve birbiri ile ilikilendirilebilir. (YÖK,2010:19-20) Alan yeterlilikleri, ISCED tarafından belirlenen 8 temel alandaki yeterlilikleri kapsar. Bu alanlarda eitim-öretim etkinliklerini sürdüren yükseköretim kurumları bünyelerindeki her bir eitim programı için program yeterliliklerini belirleyecektir. (YÖK,2010:28)

7 Program Yeterlilikleri, aratırmamızda veri topladıımız bölümdür. YÖK Kılavuzunda öyle açıklanmıtır: Program yeterlilikleri örencilerin bir programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi, beceri ve yetkinlikleri tanımlayan ifadelerdir. Örencinin mezun olduunda neyi bildii, neyi yapabildii ve nelere yetkin olduu program yeterlilikleri ile açıklanır. Bu süreçte, programın amaç ve hedefleri, temel alan yeterlilikleri göz önüne alınmak suretiyle iç ve dı paydaların görü ve katılımları da salanarak program yeterlilikleri oluturulur. Program yeterlilikleri belirlendikten sonra programın içerii, yapısı, dersleri ve örenme kazanımları oluturulur (YÖK,2010:29)

8 2. Yöntem Aratırmanın örneklemini Türkiye deki üniversitelerde bulunan çeviri bölümleri oluturmaktadır. Bu nedenle önce Türkiye de hangi üniversitelerde Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü (FMT) bulunduu aratırılmıtır. Aratırmanın sonunda si, si, Kırıkkale si, si, si ve Yıldız Teknik sinde Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümünün yer aldıı saptanmıtır. Daha sonra bu bölümlerin Bologna Süreci kapsamında oluturdukları Bilgi Paketinde mezun çıktıları incelenmitir. ncelenen bölümler, ve Yıldız Teknik lerinin Bologna Bilgi Paketinde Program Çıktıları, sinde Mezunların Örenme Çıktıları, Kırıkkale sinde Program yeterlilikleri(çıktıları) ve sinde Program Yeterlilikleri bölümleridir. ncelemede EMT grubunun önerdii eitim çerçevesine dayanılarak hazırlanan Çeviri Edinci Modeli kullanılmıtır. EMT nin seçilme nedeni, Bologna Sürecinin yükseköretimde salamak istedii birlii çeviri eitiminde salamak istemesi ve örenci odaklı olmasıdır. Mezun çıktıları Çeviri Edinci Modelindeki altedinçlere dayanılarak sınıflandırılmıtır. Böylelikle bölümlerin mezunlarına kazandırmayı amaçladıı yeterlilikler belirlenmitir. Aratırmada Kullanılan Çeviri Edinci Modeli EMT nin eitim çerçevesi çeviri eitimi için kapsamlı bir model önerse de kimi edinçlerde türde olmayan yeterlilikler görülmektedir. Örnein ekinler arası edinç hem ekin bilgisini hem de metin üretme bilgisini kapsamaktadır. Mezun çıktılarında ekin bilgisinin belirtilip, metin bilgisinin belirtilmedii durumlarda ne yapılacaktır? Veri saydamlıını salamak adına ekinler arası edinç ekinler arası edinç ve metin edinci olarak ikiye ayrılmıtır. Benzer olarak konu edincinde yer alan uzmanlık bilgisi ve analizsentez, bilimsel merak gibi bilisel dünyayı ilgilendiren yeterlilikler ayrıtırılmıtır. Konu edinci uzmanlık bilgisiyle sınırlı olarak ele alınmı, bilisel yeterlikler Ruhsal-Fizyolojik Öe adı altında incelenmitir. Bu ad çeviri edincine ilikin çalıma yapan PACTE grubundan ödünlemitir ve aynı PACTE nin belirledii üzere dikkat, algı, analiz-sentez, yaratıcılık,eletirel düünce, bilimsel merak gibi bilisel süreçleri ve kendi becerilerini tanıma gibi davranısal süreçleri içerir. Bologna Bilgi Paketi incelendiinde kimi bölümlerin teknolojik edinci yalnızca sözlü çeviri eitimi için ele aldıı, yazılı çeviriye deinmedii saptanmıtır. Kimi bölümlerse yazılı-sözlü çeviri eitimi arasında bir ayrım yapmamıtır. Sözlü çeviri eitiminin öngördüü teknik donanım, yazılı çeviri eitiminde kullanılandan daha farklı olduundan bu iki tür teknolojik bilgi birbirinden farklıdır. Bu nedenle teknolojik edinç genel ve sözlü çeviriye ilikin teknolojik edinç olarak ikiye ayrılmıtır. Buna göre aratırmada kullanılan Çeviri Edinci Modeli 9 alt-edinçten olumaktadır ve söz konusu alt-edinçler unlardır: Bilgi Bulma Edinci, Çeviri Hizmeti Salama Edinci, Dil Edinci, Ekinler arası Edinç, Konu Edinci, Metin Edinci, Teknolojik Edinç, Sözlü Çeviriye likin Teknolojik Edinç ve Ruhsal-Fizyolojik Öe 3. Bulgular Ve Yorumlar Aratırmanın verileri, aratırma kapsamına giren 6 FMT Bölümünün mezun çıktıları incelenerek toplanmıtır. nceleme Çeviri Edinci Modeline göre gerçekletirilmitir. Aratırmada nesnellii ve saydamlıı salamak için verilerin Çeviri Edinci Modelindeki alt-edinçlere göre sınıflandırılması tablolar aracılııyla gösterilmitir. Tablolara çalımanın Ekler Bölümünden ulaılabilir. nceleme sonucunda u bulgulara ulaılmıtır:

9 ekil 1: Çeviri Alt-edinçlerine göre FMT Profili Buna göre Bilgi Bulma Edinci 3 bölümün mezun çıktılarında saptanmıtır. Bunlar, ve FMT Bölümleridir. FMT ve FMT çeviri süreci aratırmasını ayrıntılandırmazken FMT aratırmada kaynaklara ekonomik yoldan ulamayı belirtmi ve çeviri aratırmasını tüm alanları kapsayacak biçimde ele almıtır. ÇHS Edincine ilikin tüm bölümler 1 den fazla çıktı belirlemilerdir. FMT bu edinç için en ayrıntılı çıktıları düzenleyen bölümdür. Meslek etii FMT dıında tüm bölümlerde açık seçik belirtilmitir. Takım içinde çalıabilme yeterlilii ve FMT dıındaki bölümlerin izlencelerinde yer almıtır. Kırıkkale FMT dier bölümlerde açıkça belirtilmemi telif hakları gözetmeyi mezun çıktılarına eklemitir. Benzer olarak, Yıldız Teknik FMT dier bölümlerde açıkça belirtilmemi kalite süreçlerini ÇHS Edincinde belirtmitir. Dil Edinciyle ilgili tüm bölümler çıktı belirlemitir. Buna göre FMT den mezun örenci Fransızca, Türkçe ve ngilizce dillerine egemendir. FMT Dil Edincini Fransızca ve Türkçeyle sınırlamıtır. FMT ana dili dıında 2 yabancı dili izlencede belirtmitir ancak bu dillerin hangileri olduu açık biçimde yazılmamıtır. Yıldız Teknik FMT dil sayısına bir kısıtlama getirmemitir. Kırıkkale FMT izlencede yabancı dil olarak yalnızca Fransızcayı belirtmitir. Dil sayısına ek olarak kimi bölümler mezunların edinebilecekleri dil düzeylerini de izlenceye koymutur. Buna göre FMT mezunu bir örenci Fransızcaya B2-C2 düzeylerinde egemendir. Dier yabancı dili B1 düzeyinde bilir. FMT mezunu anadilini C1, B dilini B2, C dilini B1 düzeyinde edinmi olur. Yıldız Teknik FMT Avrupa Dil Düzeyi Portfolyosuna göre dil düzeylerinin belirleneceini yazmı ancak ayrıntıya girmemitir. Dier bölümlerde dil düzeyine ilikin bilgiye rastlanmamıtır. Ekinler arası Edince 4 bölüm yer vermitir. Bunlar, Kırıkkale, ve FMT Bölümleridir. FMT Ekinler arası Edinci yalnızca çalıma dillerine ilikin kültürle sınırlamıtır. FMT Ekinler arası Edinci Fransız ve Avrupa kültürüne ilikin ele almıtır. Dier bölümlerde bir sınırlama görülmemitir. Konu Edincine 3 bölüm mezun çıktılarında yer vermitir. ve FMT Bölümleri oldukça ayrıntılı çıktılar belirlemilerdir. Buna göre FMT mezunu genel kültür bilgisinin dıında farklı uzmanlık alanı bilgisine de egemendir ve bunlarla çeviri arasında ba kurabilir. FMT daha

10 çok terminoloji çalımalarına vurgu yapmıtır. FMT yalnızca uzmanlık alanına yönelik çıktı belirlemitir. Aratırmada Metin Edinciyle ilgili çıktıya sadece 2 bölüm yer vermitir. Bunlar ve Yıldız Teknik FMT Bölümleridir. sinde metin edinci konu edinciyle birlikte ele alınmıtır. Çeitli uzmanlık alanlarında resmi belgeler düzenler, yazıma yapar. çıktısı örencinin hem Konu Edinci hem de Metin Edincini etkinletirerek bir ürün ortaya koymasını anlatmaktadır. Yıldız Teknik sinde metin çözümlemesi ve metin tasarımına vurgu yapılmaktadır. Sözlü Çeviriye likin Teknolojik Edinçten ve FMT söz etmitir ancak FMT Teknolojik Edinci salt sözlü çeviriye indirgemi, yazılı çeviriye ilikin teknolojik yeterliliklere yer vermemitir. 4. Sonuç Bu çalıma Türk lerindeki FMT mezunlarının profiliniçeviri bilim açısından belirlemeyi amaçlamıtır. Bu dorultuda Bologna Paketi kapsamında belirtilen mezun çıktıları Çeviri bilimin temel kavramlarından olan çeviri edinci kavramına göre incelenmitir. Çalımada önce çeviri edinci kavramı tanıtılmı, sonra Bologna Süreci ve mezun çıktılarının ne olduu aratırılmıtır. Aratırmada kullanılan model EMT nin çeviri eitimi çerçevesine dayanılarak oluturmutur. Bologna Bilgi Paketi kapsamında belirtilen mezun çıktıları EMT den hareketle oluturulan Çeviri Edinci Modeline göre incelendiinde u bulgulara ulaılmıtır: Hiçbir FMT bölümünde tüm edinçlerin yer almadıı gözlemlenmitir. Çeviri edinci modelindeki edinçlerden Çeviri Hizmeti Salama Edinci, Dil Edinci ve Ruhsal-Fizyolojik Öe tüm bölümlerde yer almıtır. Mezun çıktılarında 2. sırada yer alan Ekinler arası Edinç ve Teknolojik Edinçtir. Bunları Bilgi Bulma ve Konu Edinci takip eder. Metin Edinci ve Sözlü Çeviriye likin Teknolojik Edinç en az saptanan edinçlerdir. KAYNAKÇA AKDA, Aye Iık (2015). MütercimTercümanlık Örencilerinde Çeviri Edincinin Ölçülmesi ve Deerlendirilmesi, Yayımlanmamı Doktora Tezi, : si Sosyal Bilimler Enstitüsü ANGELELL, V. Claudia, JACOBSON, E. Holly (2009). TestingandAssessment in TranslationandInterpretingStudies: A Call fordialoguebetweenresearchandpractice, Amsterdam / Philadelphia: John BenjaminsYayınları. BERK, Özlem (2005). Çeviribilim Terimcesi, : Multilingual Kitabevi ERGUN, Emel (2007). Competence Kavramı ve Dil Bilimlerinde Türkçe Karılıkları, Ç.N,2, ss HOLMES, James S. (1972/1988). The Name And Nature of TranslationStudies, Translated! Paper on LiteraryTranslationAndTranslationStudies, ss MARTNEZ, Nicole Melis (2001).Évaluation Et Didactique De La Traduction: Le Cas De La Traduction Dans La LangueÉtrangère, Yayımlanmamı Doktora Tezi, Barselona: Barselona Özerk si. NEUBERT, Albrecht (1994). Competencein Translation: A ComplexSkill, How ToStudyAnd How ToTeach t, TranslationStudies: An interdiscipline, ss NEUBERT, Albrecht (2000). Competencein Language, in Languages, And in Translation, DevelopingTranslationCompetence, ss PACTE. (2000). AcquiringTranslationCompetence: HypothesesandMethodologicalProblems in a Research Project, InvestigatingTranslation, Amsterdam&Philadelphia: John Benjamins Yayınları, ss PACTE (2003). Building a TranslationCompetence Model, TriangulatingTranslation: Perspectives in ProcessOrientedResearch, Amsterdam&Philadelphia: John Benjamins Yayınları, ss PACTE (2005). InvestigatingTranslationCompetence: ConceptualandMethodologicalIssues", META, 50,2, ss PACTE (2007). UneRechercheEmpiriqueExpérimentale Sur La Compétence De Traduction, Quellequalificationpourlestraducteurs, Paris: La MaisonduDictionnaire, ss PACTE (2008). First results of a TranslationCompetence Experiment: Knowledge of Translation and Efficacy of thetranslationprocess, Translatorand Interpreter Training. Issues, MethodsandDebates, London: Continuum, ss PACTE (2009). Results of thevalidation of the PACTE TranslationCompetence Model: AcceptabilityandDecisionMaking, AcrossLanguagesandCultures, 10, 2, ss PACTE (2011a). Results of thevalidation of the PACTE TranslationCompetence Model: Translation Project anddynamictranslation Index, IATIS Yearbook 2010, ss PACTE (2011b). Results of thevalidation of the PACTE TranslationCompetence Model: TranslationProblemsandTranslationCompetence,MethodsandStrategies of ProcessResearch: IntegrativeApproaches in TranslationStudies. Amsterdam&Philadelphia: John Benjamins Yayınları, ss ROTHE-NEVES, Rui. (2007). Notes On TheConcept Of Translator scompetence. Quaderns,14, ss PYM, Anthony (2003). RedefiningTranslationCompetence in an Electronic Age. InDefence of a MinimalistApproach, META, 4, 48, ss SCHAFFNER, Christina, ADAB Beverly (2000).DevelopingTranslationCompetence,Amsterdam&Philadelphia: John BenjaminsYayınları. TOURY, Gideon (1995). DescriptiveTranslationStudiesand Beyond, Amsterdam&Philadelphia: John BenjaminsYayınları. WILSS, Wolfram (1976). PerspectivesandLimitations of a Didactic Framework fortheteaching of Translation, Translation. Applications andresearch, New York: GardnerPress, ss

11 WILSS, Wolfram (2003). TheFuture of Translator Training, META, 37, 1992, ss YAZICI, Mine (2005). Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları, : Multilingual Kitabevi. YAZICI, Mine (2007). Yazılı Çeviri Edinci, : Multilingual Kitabevi. nternet Kaynakları EMT. (2009). Competencesforprofessional translators, experts in multilingual and multimedia communication. 15 Austos 2014 tarihindehttp://ec.europa.eu/dgs/translation/.../emt_competences_translators_en.pdfadresindeneriildi. EMT. (2011). EuropeanMaster's in Translation Network Annual Report Austos 2014 tarihinde si Ders Katalou. Program Yeterlilikleri. 17 Ocak 2015 tarihinde adresinden eriildi. si Eitimde Yapılanma ve Yenilenme Bilgi Sistemi. Mütercim Tercümanlık (Fransızca) Lisans Programı (Örgün Öretim) Mezunların Örenme Çıktıları. 17 Ocak 2105 tarihinde adresinden eriildi. Kırıkkale si Mütercim Tercümanlık (Fransızca) Bölümü. Program Yeterlilikleri (Çıktıları). 17 Ocak tarihinde adresinden eriildi. si Eitim Katalou. Mütercim Tercümanlık (Fransızca) Program Çıktıları. 17 Ocak 2105 tarihinde adresinden eriildi. si Bilgi Paketi Ders Katalou. Fransızca Mütercim Tercümanlık Program Çıktıları. 17 Ocak tarihinde adresinden eriildi. Pym,A. (2008) On a proposedeuropeanmasters in Translation. 3 Aralık 2014 tarihinde adresinden eriildi. Yıldız Teknik si Bologna Bilgi Sistemi. Fransızca Mütercim Tercümanlık Lisans Programı. 17 Ocak 2015 tarihinde adresinden eriildi. YÖK. (2010). 66 Soruda Bologna Süreci Uygulamaları. 7 Ocak 2015 tarihinde e89d-4ee0-ad39-9f74532cd1dc adresinden eriildi. EKLER Bu bölümde FMT Bölümlerinin Bologna Bilgi Paketinde belirttikleri Program Çıktıları Çeviri Edinci Modelindeki alt-edinçlere göre gruplanmıtır. Anlaılma kolaylıı salaması açısından veriler tablolar aracılııyla gösterilmitir. Tablo 1: Bilgi Bulma Edinci Çeviribilim alanında güncel bilgileri içeren ders kitaplarına ve bilimsel kaynaklara, uygulama araçlarına ve alansal çalımalara yönelik aratırma yöntem ve tekniklerini tanır. Çeviribilim alanındaki aratırmaları tanır, çeviribilimsel aratırma yapar. Aratırma kaynaklarına ve bilgi teknolojilerine ekonomik yoldan ulaabilme Genel kültür, konu alanları ve dier disiplinlere ait bilgileri edinebilme Çeviri sürecinin gerektirdii aratırmaları yapabilir. Tablo 2: Çeviri Hizmeti Salama Edinci Çeviri kuramları ve tekniklerini etkin olarak kullanabilir. Çeviri ve iletiim olgusunun farklılık gösteren yönlerini ayırt eder. Yazılı ve sözlü çeviri yöntemlerini kullanabilir Yazılı ve sözlü çevirinin tarihsel geliimi hakkında bilgiye sahip olur Mesleki etik deerlere sahip olur ve bunlara duyarlı davranır Çeviribilime özgü kuram, teknik ve yöntemleri tanır. Kuram ve uygulama arasında iliki kurar. Kuramsal bilgiden yararlanır ve bunları uygulamada kullanır. Anadilden yabancı dile ya da yabancı dilden anadile yapılan çevirileri deerlendirir ve eletirir. Çevirmenlik meslei ile yayınevi, editörlük, kurumsal ilikiler, yazımaları tanır, meslein standartlama konusundaki koul ve olanakları tanır. Çeviri tarihini tanır. Çeviribilim yaklaımlarına hâkimdir. Çevirmenlik meslek bilgisine sahiptir. Yazılı, sözlü, iitsel, görsel kaynak metni; iverenin taleplerine, metnin özelliklerine, alımlama koullarına, kullanılan terimceye, alan diline ve yerel kullanıma uygun olarak erek dile aktarabilir. Çevirileri kaynak metnin içerii, görsel özellikleri ve amacına uygunluu açısından deerlendirebilir ve düzeltebilir. Proje yönetimi yapabilir ve ekip çalıması içinde dier ekip üyeleriyle uyumlu çalıabilir. Çeviri sürecindeki deiik aamaları, çeviri stratejilerini ve karılaılan sorunları tanımlayabilir ve bu sorunların çözümlerine ilikin yöntemler gelitirebilir. Mesleki etik ilkelere uygun davranır. Disiplin içi ve alanlararası proje tabanlı çalıma yapabilme becerisi Baımsız davranma, inisiyatif kullanma ve çeviride eletiri ve yaratıcılık becerisi Y T U

12 Mesleki ve etik sorumluluk anlayıı, piyasa koullarına yönelik uygulama becerileri, Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aamalarında bilimsel, sosyal ve etik deerleri gözetme bilgi ve bilincine sahip olmak Ulusal ve uluslararası çada çeviri sorunları hakkında bilgi sahibi olmak Kalite konularında bilgi sahibi olmak Çeviri sürecinde karılaılan karmaık sorunları çözmek amacıyla bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme, gereken iletiim kanallarını oluturabilme Metin türüne ve balama uygun kararlar alabilme Meslek hakları konusunda gereken bilinç ve duyarlılıa sahip olma. Çeviri ve çeviribilim alanında, eitim almamı profesyonel çevirmenler ve akademisyen/aratırmacılarla iletiim kurma ve sürdürme, bilgi alıveriinde bulunabilme Ortak giriimde bulunma, projeler gerçekletirebilme Alanıyla ilgili kaynakları kullanma konusunda toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik deerlere sahip olma. Bireysel olarak çalıır ve takım üyesi olarak sorumluluk alır. Çeviri etkinliklerinde insan haklarına saygı duyar. Eser çevirilerinde ise telif haklarını gözetir. Mesleiyle ilgili hem ulusal hem de evrensel ilke ve deerlere balıdır. Kırıkkale Tablo 3: Dil Edinci Hedef dil olan Fransızcayı sözlü ve yazılı dilde akıcı olarak kullanabilir. Kaynak dil olan Türkçeyi sözlü ve yazılı dilde akıcı olarak kullanabilir. Fransızca sözlü ve yazılı etkin iletiim kurma becerisinin yanı sıra ngilizce de sözcük bilgisi ve akıcılıına sahip olur buna ek olarak en az bir yabancı dilde daha dil bilgisine hakim olur. Anadil ve yabancı dilde dört temel dil becerisini kullanır. Fransız dilinde dinlediini anlama, okuduunu anlama, yazma ve konuma becerilerini ileri düzeyde (Avrupa Dil Konseyi Ortak Kriterler Çerçevesi ne göre B2-C2) kullanır. Fransız dilinin yapısı ve uygulama alanlarını tanır Türk Dili ve yabancı dil temel dilbilgisi kurallarını tanımlar, ngilizce temel dil becerilerini kullanır. Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaları ile iletiim kurabilme. Çok dillilik becerisi (Dil seviyelerinin European Language Portfolio Global Scale göre belirlenmesi Sözlü ve yazılı iletiim becerileri Avrupa Dil Portföyü ne göre A dili (ana dil) için C1, B dili için B2, C dili için B1 düzeyinde dil bilgisine sahip olma ve bu dilleri çeviri amaçlı kullanabilme. Ana dili dıında bir baka dili en az Avrupa Dil Portföyü B2 düzeyinde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektalarıyla iletiim kurabilme. Çalıma dillerini farklı iletiim durumlarında kullanabilecek düzeyde bilir Fransızcanın yazılı ve sözlü kullanımı konusunda kendisini sürekli gelitirir ve yeniler. Basın dili, akademik dil ve günlük dil alanında teknolojik olanaklardan yararlanarak bilgi ve deneyimlerini gelitirir. YTU Kırıkkale Tablo 4: Ekinlerarası Edinç Hedef ve kaynak dil ve kültürler arasında kültürlerarası iletiim kurabilir. Farklı kültürlere tanıma fırsatı bulur Avrupa kültürünü, Fransız kültürünü tanır Çalıtıı dillere ait kültürlere hâkimdir. Çeviri etkinlikleri ile toplumlar arası iletiime, ait olduu toplumun farklı kültürleri tanımasına ve kendi toplumunun dıarıya tanıtılmasına katkı salar. Tablo 5: KonuEdinci Genel dünya bilgisi; edebiyat, dilbilim, psikoloji, eitim, iletiim gibi, çeviriyle dorudan ilikisi olan bilim alanlarını tanır Ekonomi, tıp, hukuk, felsefe, edebiyat gibi çeitli uzmanlık alanlarında temel bilgilere sahip olma ve bu alanlarla çeviri arasında iliki kurarak uzmanlık çeviri becerisini uygular. Örenim düzeyi ve sosyal çevresi ile uyumlu genel kültür formasyonuna sahip olur. Dil çiftleri balamında çeitli uzmanlık alanlarına özgü terminolojiyi tanır. Uzmanlık alanına yönelik çeviri edinci kazanma Ulusal ve uluslararası boyutta genel kültüre sahiptir. Çalıtıı alanlarda çeviri yapabilecek düzeyde terminoloji ve özel alan bilgisine sahiptir. Tek veya çok dilli terminoloji çalıması yapabilir Kırıkkale

13 Tablo 6: Metin Edinci Çeitli uzmanlık alanlarında resmi belgeler düzenler, yazıma yapar. Tanımlanmı bir hedef dorultusunda çok dilli metinleri çözümleme ve anlama becerileri Metinlerin çözümlenmesi, uygulama yapma ve tasarlama, sonuçları yorumlama becerisi YTU YTU

14 Tablo 7: TeknolojikEdinç Bilgisayar destekli çeviri araçlarını etkin ve hızlı kullanabilir Çeviribilim uygulamaları için gerekli olan çada teknik ve araçları seçme ve kullanma balamında simultane kabin donanımlarını etkin bir ekilde kullanır. Sözlü çeviride kullanılan teknik donanımları tanır. Mesleinin gerektirdii iletiimi salayabilecek düzeyde bilgi ve iletiim teknolojilerini kullanabilme. Bilgi ve çeviri teknolojilerini etkin bir ekilde kullanabilir. Çeviri uygulamaları için gerekli çada teknikleri ve araçlarını kullanabilme becerisi, alanının gerektirdii düzeyde bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisi ile birlikte biliim ve iletiim teknolojilerini kullanabilme becerisi Tablo 8: Sözlü Çeviriye likin Teknolojik Edinç Çeviribilim uygulamaları için gerekli olan çada teknik ve araçları seçme ve kullanma balamında simultane kabin donanımlarını etkin bir ekilde kullanır. Sözlü çeviride kullanılan teknik donanımları tanır. Tablo 9: Ruhsal-Fizyolojik Öe Türk Devrimi nin ortaya çıkmasına yol açan siyasal, ekonomik, toplumsal, düünsel koulları yorumlar, birlikte yaadıı toplum ile bütünlük içinde Atatürk ilke ve devrimleri dorultusunda ulusal amaç ve ülküler ile yurt sevgisi bata olmak üzere yüksek insani deerleri uygular. Yaam boyu örenme bilinci edinme ve bu dorultuda, kendi alanında ve/veya dier alanlarda örenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karılayabilme, örenimini aynı alanda veya bir baka alanda bir ileri eitim düzeyine yönlendirebilme. Çeviribilim alanındaki ulusal ve uluslararası gelimeleri izler, mesleki bilgi ve becerilerini sürekli olarak gelitirir. Eletirel ve yaratıcı düünme, problem çözme ve analiz-sentez deerlendirme yetisine sahiptir. Yaam boyu örenme davranıını kazanma Çeitli sosyal, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılır. Alanı ile ilgili bilgileri derler, çözümler, yorumlar ve ilgili kii, kurum ve kurulularla paylaır. Tarih, edebiyat, kültür, sanat, politika, dı ilikiler, ülkesinin tanıtımı ve yurtdıında temsili ve benzeri alanlarda etkinliklerde bulunur. Mesleki yeniliklere açık olur ve bu yenilikleri takip eder Planlama yapabilme ve yeniliklere açık olmayı örenir Hızla gelien dünyada güncel konuları takip edebilir ve kendini yenileyebilir YTU YTU Kırıkkale