Borsa İstanbul VİOP MKT Revizyonları TÜREV ARAÇLAR TAKAS EKİBİ OCAK 2014

Transkript

1 Borsa İstanbul VİOP MKT Revizyonları TÜREV ARAÇLAR TAKAS EKİBİ OCAK

2 NEDEN MKT? Nitelikli MKT CPSS/IOSCO Prensiplerine uyum AB de yerleşik kurumlara hizmet verebilmek veya bu kurumların Basel sermaye teşviklerinden yararlanabilme ESMA tanıması, mevzuatın EMIR ile uyumu

3 VİOP GELİŞİM SÜRECİ Piyasa Açılışı (SSF-SSO) BIST30 Opsiyon Sözleşmeleri VOB-VİOP Birleşmesi Merkezi Karşı Taraf Uygulaması 3

4 TAKAS MERKEZİNİN MALİ SORUMLULUĞU Takas Merkezinin VİOP ta mali sorumluluğu, piyasada yapılan işlemlerde taraflardan her biri için karşı tarafın yerini almasından kaynaklanır. Temerrüt halinde; mevcut durumda Takasbank, sadece üyelerin teminatları ve GF katkı payları ile bu mali sorumluluğu yerine getirmekle yükümlü iken Merkezi Karşı Taraf olduktan sonra MKT 36 ncı madde uyarınca belirlenen ve yıllık olarak güncellenerek web sitemizde ilan edilen kendi özsermayesi ile de garantör olacaktır. 4

5 MKT UYGULAMASI NEDENİYLE YAPILAN REVİZYONLAR Takas Üyelik İşlemleri Hesap İşlemleri Teminatlar Garanti Fonu Pozisyon Limitleri Risk Limitleri Temerrüt Süreci 5

6 TAKAS ÜYELİĞİ TÜRLERİNDE REVİZYON Genel Merkezi Karşı Taraf Üyesi Kendi portföy ve müşterileri adına yaptığı işlemlerin takasını yapmanın yanısıra takas üyesi olmayan diğer piyasa üyelerinin işlemlerinin de takasını yapmaya yetkili kurumdur. Doğrudan Merkezi Karşı Taraf Üyesi Sadece kendi portföy ve müşterileri adına yaptığı işlemlerin takasını gerçekleştirmeye yetkili kurumdur. Geçiş Süreci Üyelerimize tarihine kadar karar/hazırlık süresi tanınmıştır. Bu zamana kadar üyeler doğrudan merkezi karşı taraf üyesi olacaktır. (Ek teminat) 6

7 HESAP TÜRLERİNDE REVİZYON Portföy hesabı açılması zorunludur. (Bir tane) Global hesap sadece portföy yönetim şirketleri için açılabilecektir. 7

8 TEMİNATLARDA REVİZYON İşlem Teminatı Esasları İşlem Teminatı Olarak Kabul Edilen Kıymetler, Kompozisyon ve Değerleme Katsayıları Garanti Fonu Esasları Garanti Fonu Büyüklüğü, Katkı Payları, Tranşlar Garanti Fonuna Kabul Edilen Kıymetler, Kompozisyon ve Değerleme Katsayıları VİOP Takas Üyelik Teminatı 8

9 İşlem Teminatı Olarak Kabul Edilen Kıymetler, Kompozisyon ve Değerleme Katsayıları Teminat Çeşidi Min. Maks. Değerleme Katsayıları Nakit Türk Lirası 0,50 1,00 1,00 Nakit Dışı Döviz (USD veya EUR) 0,00 0,50 0,94 Nakit Dışı Devlet İç Borçlanma Senetleri 0,00 0,50 0,91 Nakit Dışı Pay (BİST-30 İçerisinden) 0,00 0,25 0,76 Nakit Dışı Yatırım Fonu K.B. (Hisse Yoğun) 0,00 0,25 0,82 Nakit Dışı Yatırım Fonu K.B. (Diğer) 0,00 0,50 0,88 T.C. Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Anonim Şirketi Nakit Dışı tarafından ihraç edilen kira NA NA NA sertifikaları Nakit Dışı Borsalarda işlem gören standartta altın NA NA NA

10 Garanti Fonu Büyüklüğü Garanti fonunun büyüklüğü, en fazla bulunması gereken teminat yükümlülüğüne sahip Üye ile ikinci ve üçüncü en fazla bulunması gereken teminat yükümlülüğüne sahip olan Üyenin birlikte temerrüdü halinde ortaya çıkacak kaynak ihtiyacının büyük olanından az olamaz. Kaynak ihtiyacı, risklerin işlem teminatları ile karşılanan kısmı dışında kalan bölümünden (uncovered risk)oluşur: Teminat(2 gün, %99,9)- Teminat(2 gün, %99,5) GF büyüklüğü hesaplanmasında geçmiş asgari bir yıla ait Üye bazında gerçekleşmiş gün sonu bulunması gereken teminat yükümlülükleri kullanılır. Garanti fonunun toplam büyüklüğüne ilişkin hesaplama 3 aydan az olmamak kaydı ile yenilenerek mevcut garanti fonunun yeterliliği sınanır. 10

11 Garanti Fonu Katkı Payları Aylık olarak hesaplanır. Üyelerin son 3 ay içerisindeki maksimum bulunması gereken teminat tutarları, 0.15 olarak belirlenen risk katsayısı ile çarpılması suretiyle garanti fonu risk tutarı hesaplanır. Garanti fonu katkı payları sabit ve değişken garanti fonu katkı paylarından oluşur. Her bir üyeye ait garanti fonu yükümlülüğü, üyeye ait hesaplanmış olan risk tutarı, sabit katkı payının altında ise sabit katkı payı kadar, değilse risk tutarının bulunduğu dilimin üst sınırı kadar olur. Minimum Garanti Fonu Katkı payı 300 bin TL dir. 11

12 VİOP Garanti Fonu Tranşları Hesaplama Aralığı Garanti Fonuna Konu Risk Değeri (TL) Toplam Katkı Payı (TL) 1. Aralık Bin 300 Bin 2. Aralık Bin 300 Bin + (2-1) * 100 Bin 3. Aralık Bin 300 Bin + (3-1) * 100 Bin 4. Aralık Bin 300 Bin + (4-1) * 100 Bin n. Aralık Önceki Aralık Bin 300 Bin + (n-1) * 100 Bin n: Garanti Fonuna konu risk değerinin tekabül ettiği aralık

13 VİOP Garanti Fonu Teminatı Olarak Kabul Edilen Kıymetler, Kompozisyon ve Değerleme Katsayıları Nakit Nakit Dışı Teminat Çeşidi Min. Maks Değerleme Katsayıları Nakit Türk Lirası 0,30 1,00 1,00 Nakit Dışı Döviz (USD veya EUR) 0,00 0,70 0,94 Nakit Dışı Devlet İç Borçlanma Senetleri 0,00 0,70 0,91 Nakit Dışı Yatırım Fonu K.B. (Hisse Yoğun) 0,00 0,70 0,82 Nakit Dışı Yatırım Fonu K.B. (Diğer) 0,00 0,70 0,88 Nakit Dışı Teminat Mektubu (TL) 0,00 0,25* 1,00 Nakit Dışı Teminat Mektubu (Döviz) 0,00 0,25* 0,94 *Yönergenin yürürlüğünü takip eden birinci yıl sonuna kadar üyeler Garanti fonu katkı payı yükümlülüklerinin en fazla %25 i kadar teminat mektubunu garanti fonu katkı payı olarak verebilirler. Yönergenin yürürlülüğü ile birlikte, garanti fonu katkı payı olarak verilmiş mevcut teminat mektupları haricinde yeni teminat mektubu kabul edilmez ve Yönergenin yürürlüğünü takip eden birinci yıl sonunda mevcut teminat mektupları garanti fonu katkı payı olma özelliğini kaybeder.

14 VİOP Takas Üyelik Teminatı Genel merkezi karşı taraf üyeleri için TL, doğrudan merkezi karşı taraf üyeleri için ise TL dır. Türk Lirası olarak yatırılır. Üyelerin Takasbank a olan yükümlülüklerini (aidat, ücret, komisyon vb.) yerine getirmemeleri durumunda kullanılır. Eksilmesi halinde 3 işgünü içerisinde tamamlanır. Üyeliğin sona ermesi durumunda, Üyenin Takasbank a olan tüm yükümlülüklerinin tasfiye edilmiş olması şartı ile üyelik teminatı iade edilir.

15 POZİSYON LİMİTİ Piyasada 3 tür pozisyon limiti uygulanacaktır: Piyasa Bazında Pozisyon Limiti Sicil Bazında Pozisyon Limiti Üye Bazında Pozisyon Limiti (Planlanıyor) Limit aşıldığında sadece pozisyon azaltıcı işlem yapılabilir. 15

16 RİSK LİMİTİ-I Takasbank, Üyelere mali yeterlilikleri nispetinde risk limitleri tanımlar. Risk limitleri Üyelerin taşıdıkları pozisyonlar ile bağlantılı bulunması gereken teminat tutarları üzerinden belirlenir. Her bir Üye için tanınmış olan risk limiti o Üyeye mahsustur ve Takasbank tarafından ilgili Üyeye bildirilir. Üyenin kendisi ve müşterileri için almış olduğu tüm pozisyonlardan kaynaklı toplam bulunması gereken teminatının risk limitini aşıp aşmadığı kontrol edilir. 16

17 Risk Limitinin aşılması durumunda, aşan kısım aşağıdaki katsayılarla çarpılır; Hesaplanan tutar üyenin portföy hesabında bulunması gereken teminat tutarına eklenir. Üyeye elektronik ortamda teminat tamamlama çağrısı yapılır. İlave işlem teminatı yükümlülüğünü, teminat tamamlama çağrısını takip eden 1 saat içerisinde yerine getirmeyen Üyenin tüm hesapları riskli duruma getirilir. Limitlerin %300 ü aşması durumunda ise teminat bakiyelerinin yeterli olup olmadığına bakılmaksızın Üyenin tüm hesapları riskli duruma getirilir.

18 Riskli duruma getirilen hesapların mevcut tüm pasif emirleri Borsa işlem sisteminde otomatik olarak iptal edilir. Hesaplar, teminat yatırarak ve/veya risk oranını ya da bulunması gereken teminat değerini arttırmayan işlem yaparak riskli durumdan çıkabilir. Riskli hesaplardan teminat çekilemez.

19 TEMERRÜT SÜRECİ 1. Temerrüde düşen Üyenin kendi portföyüne veya kendisine bağlı teminat açığı bulunan müşteri hesaplarındaki teminatlar 2. Temerrüde düşen Üyenin yatırılmış Garanti Fonu katkı payı 3. Eğer varsa sigorta poliçelerinden yapılacak tazminler 4. Takasbank ın karşılanmış riskler için tahsis ettiği sermaye (47.6 Milyon TL) 5. Temerrüt etmeyen Üyelerin Garanti Fonu katkı payları 6. Üyelerden talep edilecek ilave Garanti Fonu katkı payları 7. Takasbank ın kalan sermayesinden Piyasaya yapılan taahhüt (13.6 Milyon TL) 19

20 TEŞEKKÜRLER Takasbank Şişli Merkez Mahallesi Merkez Caddesi No: Şişli İstanbul