İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: HİSTOLOJİYE GİRİŞ VE TEMEL HİSTOLOJİ TEKNİKLERİ...1

Transkript

1 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: HİSTOLOJİYE GİRİŞ VE TEMEL HİSTOLOJİ TEKNİKLERİ...1 Prof. Dr. Nesrin ÖZFİLİZ IŞIK MİKROSKOPİDE KULLANILAN HİSTOLOJİ TEKNİĞİ...1 Histoloji Tekniğinde Temel Aşamalar...2 Materyalin Alınması...2 Tespit...2 Suyunu Giderme...3 Parlatma veya Saydamlaştırma...3 Emdirme...3 Gömme veya Bloklama...3 Kesme...4 Boyama...4 ELEKTRON MİKROSKOBU TEKNİĞİ...6 TEM Tekniği...6 SEM Tekniği...6 Dondurma Kırma Tekniği...7 HİSTOLOJİK KESİTLERİN IŞIK MİKROSKOBUNDA DEĞERLENDİRİLMESİ...7 YUVARLAK BİR CİSMİN KESİT GÖRÜNÜMLERİ...8 TUBÜLER BİR CİSMİN KESİT GÖRÜNÜMLERİ...9 HİSTOLOJİDE KULLANILAN ÖZEL İNCELEME YÖNTEMLERİ...10 MİKROSKOPLAR...13 Işık Mikroskobu...14 I. Mekanik Bölüm...14 II. Optik Bölüm...15 Mikroskoplarda Işık Ayarı...16 Faz Kontrast Mikroskobu...17 İnterferens Mikroskobu...18 Karanlık Saha Mikroskobu...18 Polarizasyon Mikroskobu...18 Fluoresan Mikroskobu...18 Konfokal Mikroskop...18 Ultraviyole Mikroskobu...18 İnvert Mikroskop...19 Elektron Mikroskobu...19 ÖLÇÜ BİRİMLERİ...20 KAYNAKÇA...20 V

2 BÖLÜM 2: HÜCRE...21 Prof. Dr. Hakan KOCAMIŞ SİTOSOL (TEMEL PLAZMA)...21 Organeller...23 Hücre Zarı ( Plazma Membranı)...23 Hücre Zarından Taşınma...25 Hücrelerarası Bağlantılar...31 Hücrelerarası İletişim...33 Endoplazma Retikulumu (Er)...34 Protein Sentezi...35 Golgi Aygıtı...38 Veziküler Taşınma...39 Lizozomlar...40 Mitokondriyonlar...41 Peroksizomlar (Mikrocisimler)...43 HÜCRE İSKELETİ...44 Mikrotubuluslar...44 Mikrofilamanlar...45 İntermedyer (Ara) Filamanlar...47 İNKLÜZYONLAR...47 KAYNAKÇA...48 BÖLÜM 3: NUKLEUS...49 Prof. Dr. Narin LİMAN NUKLEUS (ÇEKİRDEK)...49 ÇEKİRDEK ZARI (PERİNUKLEAR KILIF, NUKLEOLEMMA, KARYO-TEKA)...52 KROMATİN...56 Kromozom...60 NUKLEİK ASİTLER...66 Deoksiribonukleik Asit...67 Otokatalitik Fonksiyon: DNA Replikasyonu...69 Ribonukleik Asit...76 Haberci RNA...77 Kodlanmayan (protein üretmeyen) RNA...78 RNA Sentezi ( Gen Transkripsiyonu)...80 Genel Bir Açıklama ile Transkripsiyon Şu Şekilde Gerçekleşir Transkripsiyonun Başlaması (Initiation) RNA Zincirinin Uzaması (Elongation) Uzamanın Bitişi ve Sentezlenen RNA ile RNA Polimeraz ın DNA nın İlgili Bölgesinden Ayrılmaları...87 ÇEKİRDEKÇİK (NUKLEOLUS)...87 Çekirdek Sıvısı (Karyolenf, Karyoplazma, Nukleoplazma)...90 VI

3 HÜCRE YENİLENMESİ (REJENERASYON)...91 HÜCRE SİKLUSU (HÜCRE DÖNGÜSÜ)...91 G 1 (gap 1 ) fazı...92 S fazı...92 G 2 fazı...92 M fazı...92 Hücre Siklusun Düzenlenmesi...92 HÜCRE BÖLÜNMELERİ...93 Mitoz Bölünme...94 Mayoz Bölünme...96 Endomitoz...99 HÜCRE FARKLILAŞMASI...99 HÜCRE ÖLÜMÜ Apoptozis ve Nekroz Arasındaki Farklılıklar KAYNAKÇA BÖLÜM 4: EKSTRASELÜLER MATRİKS Prof. Dr. Emel ERGÜN ŞEKİLSİZ TEMEL MADDE Glikozaminoglikanlar Hiyaluronik Asit (Hiyaluronan) Kondroitin 4- Sülfat ve Kondroitin 6- Sülfat Dermatan Sülfat Keratan Sülfat Heparin Heparan Sülfat GAG ların Boyanma Özellikleri Proteoglikanlar Klinik İlişkiler Glikoproteinler Fibronektin Laminin Trombospondin Entaktin (Nidojen) Tenaskin Osteopontin LİFLER (İPLİKLER) Kollagen Lifler Kollagen Sentezi Lifçik Şekillendiren Kollagen Klinik İlişkiler Retiküler Lifler VII

4 Elastik Lifler Klinik İlişkiler BAZAL MEMBRAN Bazal Lamina Retiküler Lamina Klinik İlişkiler KAYNAKÇA BÖLÜM 5: EPİTEL DOKU Prof. Dr. Aydın Girgin EPİTEL DOKU (TEXTUS EPİTHELİALİS) Örtü Epiteli (Koruyucu Epitel) Örtü Epitelinin Sınıflandırılması Tek Katlı Yassı Örtü Epiteli (Epitheliocytus Squamosus) Tek Katlı Kübik Örtü Epiteli (Epitheliocytus Cuboideus) Tek Katlı Prizmatik Örtü Epiteli (Epitheliocytus Columnaris) Tek Katlı Piramidal Örtü Epiteli Yalancı Çok Katlı Prizmatik Örtü Epiteli (Epithelium Pseudostratificatum) Çok Katlı Yassı Örtü Epiteli (Epithelium Stratificatum Squamosum) Çok Katlı Prizmatik Örtü Epiteli (Epithelium Stratificatum Columnare) Çok Katlı Değişken Örtü Epiteli (Epithelium Transitionale) Salgı Epiteli (Epithelium Glandulare) Merokrin Salgılama ( Glandula Merocrina) Apokrin Salgılama ( Glandula Apocrina) Holokrin Salgılama ( Glandula Holocrina) Dış Salgı Bezleri, Ekzokrin Bezler ( Glandula Exocrina) Dış Salgı Bezlerinde Salgılamanın Kontrolü Kassel Epitel (Miyoepitel) Duyu Epiteli ( Nöroepitel) EPİTEL DOKULARIN BİYOLOJİSİ Klinik İlişkiler KAYNAKÇA BÖLÜM 6: BAĞ DOKUSU Prof. Dr. Levent ERGÜN HÜCRELERARASI MADDE (EKSTRASELÜLER MATRİKS) Şekilsiz Temel Madde Bağ Dokusu Lifleri (İplikleri) BAĞ DOKUSUNUN ANA HÜCRELERİ BAĞ DOKULARINDA GÖRÜLEN DİĞER HÜCRELER KÖK HÜCRE Kök Hücrelerinin Sınıflandırılması Embriyonik Kök Hücreler Fötal Kök hücreler VIII

5 3. Erişkin Kök Hücreler Hematopoetik kök hücreler Mezenkimal kök hücreleri Diğer erişkin kök hücreler Kök Hücrelerinin Tıpta kullanım Alanları Veteriner Hekimlikte Kök Hücrelerinin Kullanılması Kök Hücrelerinin Gelecekteki Kullanımı BAĞ DOKUSUNUN TÜRLERİ BAĞ DOKUSUNUN HİSTOFİZYOLOJİSİ KAYNAKÇA BÖLÜM 7: KIKIRDAK DOKU Prof. Dr. Berrin ZIK KIKIRDAK DOKU K ıkırdak Dokunun Gelişmesi ve Kıkırdak Hücreleri Kıkırdak Matriksi Fibriller Şekilsiz Temel Madde KIKIRDAĞIN SINIFLANDIRILMASI Hyalin Kıkırdak Hyalin Kıkırdağın Histofizyolojisi Elastik Kıkırdak Fibröz Kıkırdak KIKIRDAĞIN REJENERAYONU EKLEM YÜZÜNDEKİ HYALİN KIKIRDAK-ARTİKÜLER KIKIRDAK İNTERVERTEBRAL DİSKLER (FİBRÖZ KIKIRDAK) KAYNAKÇA BÖLÜM 8: KEMİK DOKUSU Prof. Dr. Hatice ERDOST MİKROSKOPİK YAPISINA GÖRE KEMİK DOKU TİPLERİ Primer Kemik Dokusu (Örgümsü/İmmatür/Olgunlaşmamış) Sekonder Kemik (Lamellar/Matür/Olgun) Spongiyöz (Süngerimsi) Kemik Kompakt (Sert) Kemik Havers ve Volkmann (Folkman) Kanalları Kompakt Kemik Lamelleri KEMİK DOKUSUNUN YAPISAL ELEMANLARI Kemik Hücreleri Osteoprojenitör Hücreler Osteoblastlar Osteositler Osteoklastlar IX

6 İNTERSELLÜLER MATRİKS (ŞEKİLSİZ ARA MADDE) Organik Matriks İnorganik Matriks KEMİK ZARLARI Periosteum (Periost) Endosteum (Endost) KEMİK OLUŞUMU ( OSTEOGENEZ, OSSİFİKASYON) İntramembranöz Kemikleşme Endokondral Kemikleşme UZUN KEMİKLERDE BÜYÜME KIRIK ONARIMI KEMİK DOKU ÜZERİNE BESLENMENİN ETKİSİ KEMİK DOKU ÜZERİNDE ETKİLİ HORMONLAR ATROFİ VE HİPERTROFİ KEMİK DOKUDAKİ KAN, LENF VE SİNİR AĞI EKLEMLER Diartroz Eklemler Sinartroz Eklemler KAYNAKÇA BÖLÜM 9: KAN DOKU Prof. Dr. Asuman ÖZEN KAN DOKUSU Plazma Kanın Şekilli Elemanları Alyuvarlar (Eritrositler) Akyuvarlar (Lökositler) Granülositler Agranülositler Trombositler Kemik İliği Prenatal ve Postnatal Hemapoez Kök Hücreleri, Progenitor Hücreler ve Prekürsor Hücreler Hemapoietik Büyüme Faktörleri KAYNAKÇA BÖLÜM 10: KAS DOKUSU Prof. Dr. Ziya ÖZCAN ÇİZGİLİ KASLAR İskelet Kası Dokusu Kalp Kası Dokusu DÜZ KAS DOKUSU KAYNAKÇA X

7 BÖLÜM 11: SİNİR DOKU Prof. Dr. Nesrin ÖZFİLİZ Prof. Dr. Aytekin ÖZER SİNİR DOKU HÜCRELERİ Nöyronlar Hücre İskeletinin Elemanları (Unsurları) Dentritler Aksonlar Sinir Teli Aksonal Taşıma Sistemleri SİNAPSLAR UYARIMIN İLETİMİ Nöyrotransmitterler Küçük Molekül Transmitterler Nöyropeptidler Gazlar MOTOR PLAKLAR SİNİR DOKUDA ARA MADDE Nöyrogliya Astrositler Oligodentrositler Ependim Hücreleri Mikrogliyalar Schwann Hücreleri Uydu (Satellit, Manto) Hücreleri PERİFER SİNİR SİSTEMİNDE ORGANİZASYON Gangliyonlar Duyu Reseptörleri SİNİR DOKUDA REJENERASYON Merkezi Sinir Sisteminde Rejenerasyon SİNİR DOKUDA BOYAMA YÖNTEMLERİ KAYNAKÇA XI