FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

Transkript

1 FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Programın Yürütücüsü Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri : Prof.Dr. Göknur AKTAY :Yrd.Doç.Dr.İsmet YILMAZ Programa Kabul İçin Gerekli Ön Koşullar: Eczacılık Fakültesi mezunları kabul edilir Akademik Kazanımlar Uzmanlık Alanı Tez Çalışması Seminer Genel Farmakoloji Sistem Farmakolojisine Giriş Biyoistatistik Bitkilerle Tedavi ve İlaç Etkileşmeleri Advers İlaç Reaksiyonları Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Teorik) Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Pratik) Deney Hayvanları Kullanma Teknikleri (Teorik) Deney Hayvanları Kullanma Teknikleri (Pratik) İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Teorik) İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Pratik) Adli Eczacılık ve Adli Farmakoloji Farmakovijilans Farmakogenetik Antidotlar ve Etki Mekanizmaları Serbest Radikal Farmakolojsi Fitoterapiye Farmakolojik Yaklaşım Merkezi Sinir Sisteminde İlaç Etki Mekanizmaları Bitkilerdeki Toksik Maddeler Kronofarmakoloji İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri Diyabette Deneysel Yaklaşımlar Farmakoekonomi Uzmanlık Alanı Tez Çalışması Seminer

2 Genel Farmakoloji (Teo) Farmakolojinin tanımı, ilgi alanları, ilaçların emilimi-dağılımı-metabolizması-atılımı, ilaç etkisinin temel ilkeleri, ilaçların veriliş yolları, ilaç-reseptör kavramı, doz-konsantrasyon yanıtlarının değerlendirilmesi, ilaçların etkisini değiştiren faktörler, ilaçlar arası etkileşmeler, ilaçların toksik etkileri, ilaç geliştirme yöntemleri. Sistem Farmakolojisine Giriş (Teo) İlaçların organizmadaki sistemler üzerine etkilerinde temel ilkeler ve etki mekanizmalarına genel bakış. Bitkilerle Tedavi ve İlaç Etkileşmeleri Halk ilacı olarak kullanılan bitkilerin tıbbi medikasyon amacıyla kullanılan ilaçlarla etkileşme mekanizmaları, kombine tedavi sırasında görülen yan etkiler, toplumun tıbbi bitki-ilaç kullanımı konusunda bilinçlendirilmesinde eczacının görev ve sorumlulukları. Advers İlaç Reaksiyonları İlaçların istenmeyen yan etkileri, ilaç alerjisi, ilaç toksisitesi ve ilaç advers reaksiyonları kavramları, sıklıkla advers reaksiyonlara neden olan ilaç grupları, akılcı ilaç kullanımının advers reaksiyonların önlenmesinde önemi. Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Teo) Bitkisel kaynaklı veya sentez yoluyla elde edilmiş bileşiklerin farmakolojik aktivite (analjezik, antienflamatuvar, antidiyabetik, hepatoprotektif vd.) açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılan araştırmalar, yapı-aktivite yorumlarıyla bileşiklerin etki mekanizmalarının aydınlatılması çalışmaları, farmakolojik aktivite tarama araştırmalarının yeni ilaç geliştirme çalışmalarına olan katkıları. Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Pr) Bitkisel kaynaklı ve sentez yoluyla elde edilen bileşiklerin deney hayvanlarına uygulanarak uygun laboratuar yöntemleriyle (Koster testi, hot plate, Carrageenan induced rat paw oedema vd.) farmakolojik aktivite açısından değerlendirilmesi.ve referans aktif bileşiklerle aktivite karşılaştırmalarının uygulamalı olarak yapılması. Deney Hayvanı Kullanma Teknikleri (Teo) Deneysel farmakoloji çalışmalarına uygun deney hayvanının seçimi, ilaç uygulama yolları, deney hayvanlarının saklama koşulları, deney hayvanlarının genel anatomik yapısı, doku ve organların çıkarılmasında dikkat edilecek konular. Deney Hayvanı Kullanma Teknikleri (Pr) Deney hayvanlarını tutma, kullanma, ilaç uygulama yollarıyla ilgili pratiklerin yapılması, doku ve alınmasıyla ilgili uygulamalarda yapılan hataların ve doğru uygulamaların pratikte gösterilmesi. organ İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Teo) İlaç analizlerinde kullanılan analitik yöntemlerin temel prensibleri. İlaç düzeyi izleme yöntemleri. İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Pr) İlaç analizlerinde kullanılan UV-VIS spektrofotometresi, atomik absorpsiyon spektrofotometresi (AAS), basit ve ileri kromatografik yöntemlerin uygulamaları, analiz sonuçlarının yorumlanması. Adli Eczacılık ve Adli Farmakoloji Adli eczacı, adli eczacılık ve adli farmakoloji kavramları, ilaçların neden olduğu fizyolojik ve davranışsal bozuklukların araştırılması ve analiz sonuçlarının adli açıdan değerlendirilmesinde eczacının görev ve sorumlulukları. Farmakovijilans İlaçların istenmeyen etkilerini izleme, önleme ve bu etkilerin gerçekten ilacın alınması ile nedensel ilişkisinin olup olmadığını, ilişki varsa bunun derecesini araştıran çalışmaların değerlendirilmesi, farmakovijilans çalışmalarında hekim, eczacı, sağlık çalışanları ve toplumun görev ve sorumlulukları.

3 Farmakogenetik İlaçların farmakokinetiğinin ve farmakodinamiğinin genetik polimorfizme bağlı olarak değişmesi. İlaç metabolize eden enzimlerin, ilaç reseptörlerinin ve hedef enzimlerinin genetik polimorfları Fenotipleme ve genotipleme yöntemleri. Değişik toplum ve bireyler arasında ilaca verilen yanıtın değişmesi ve sonuçları. Antidotlar ve Etki Mekanizmaları Zehirlenmelerde kullanılan spesifik antidotlar, kullanım şekilleri, etki mekanizmaları. Serbest Radikal Farmakolojisi Oksidatif strese bağlı hücresel hasar, İlaçların zararlı etkilerinde serbest radikallerin rolü, hücresel antioksidan savunma sistemleri, antioksidan ilaçlar,etki mekanizmaları ve klinikte kullanım alanları. Fitoterapiye Farmakolojik Yaklaşım Farmakolojik önemi olan tıbbi bitkiler, bitkilerdeki biyolojik etkin moleküller ve olası etki mekanizmaları, halk ilaçlarının farmakolojik açıdan değerlendirilmesi. Merkezi Sinir Sisteminde İlaç Etki Mekanizmaları Sinir hücreleri arasında iletişimin mekanizmaları, nöromediyatör sistemler, kan beyin bariyeri ve ilaçların geçişi, anestezikler, nöromusküler bloke edici ilaçlar, hipnosedatifler, alkoller, antipsikotikler, antidepresanlar, antiepileptikler, antiparkinson ilaçlar, merkezi sinir sistemi uyarıcıları, narkotik analjezikler ve merkezi sinir sistemi hastalıklarında deneysel modeller. Bitkilerdeki Toksik Maddeler Zehirli bitkiler, bitkilerdeki önemli toksik maddeler ve etki mekanizmaları, mantar zehirlenmeleri, önemli bitki zehirlenmeleri ve tedavileri. Kronofarmakoloji Biyolojik ritim, biyolojik saat, hücre döngü saatleri, ilaç etkisinde kronofarmakolojinin önemi. İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri Endojen maddeler veya ilaçlar ile oluşan reseptör aracılıklı ve aracılıksız hücre yanıtlarında yer alan sinyal ileti yolları, sinyal ileti yollarının yapısı ve fonksiyonları. Diyabette Deneysel Yaklaşımlar Deneysel diyabet modelleri, Diabetes mellitus tipleri, diyabete bağlı komplikasyonlar ve tedavide yaklaşımlar, antidiyabetik ilaç hedefleri ve yeni araştırmalar. Farmakoekonomi Temel farmakoekonomi kavram ve yöntemleri, özel hastane ve sigorta sistemleri, ilaç geliştirme sürecinde farmakoekonominin yeri ve önemi,türkiye deki maliyet ve farmakoekonomi çalışmaları.

4 İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ VE GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI ORTAK DOKTORA PROGRAMI Program Yürütücüsü : Prof.Dr. Göknur AKTAY Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri : Yrd.Doç.Dr. İsmet YILMAZ Prof.Dr. Nurettin ABACIOĞLU Prof.Dr. Fatma AKAR Doç.Dr. Nilüfer N. TURAN DURAL Doç.Dr. Mustafa ARK Doç.Dr. Macit ORHAN ULUDAĞ Öğr.Gör. Bilgen BAŞGUT Programa Kabul İçin Gerekli Ön Koşullar Doktora programına, 4 (dört) yıllık eczacılık fakültesi mezunlarından yüksek lisansını Farmakoloji anabilim dalında yapmış olanlar ile 5 (Beş) yıllık Eczacılık Fakültesi mezunları kabul edilir Akademik Kazanımlar Uzmanlık Alanı Tez Çalışması Seminer I Seminer II Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Teorik) Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Uygulama) Farmakolojide Ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler I Farmakolojide Ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler II İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri Genel Farmakoloji Litaratür Sunumu Hücre Biyoistatistik Otakoidler Otonom Sinir Sistemi Farmakolojisi İlaç Araştırma ve Geliştirme Solunum Sistemi Farmakolojisi Moleküler Farmakoloji Farmakovijilans Santral Sinir Sistemi Farmakolojisi Endokrin Sistem Farmakolojisi Proteomikler İskelet, Kalp ve Düz Kas Farmakolojisi İlaç Etkileşmeleri Farmakogenetik Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi Kemoterapötikler ve Antikanser İlaçlar 3 0 3

5 Renal Sistem Farmakolojisi Gastrointestinal Sistem Farmakolojisi Kronofarmakoloji Farmakoekonomi Uzmanlık Alanı Tez Çalışması Seminer I Seminer II Genel Farmakoloji Farmakolojinin tanımı, ilgi alanları, ilaçların emilimi-dağılımı-metabolizması-atılımı, ilaç etkisinin temel ilkeleri, ilaçların veriliş yolları, ilaç-reseptör kavramı, doz-konsantrasyon yanıtlarının değerlendirilmesi, ilaçların etkisini değiştiren faktörler, ilaçlar arası etkileşmeler, ilaçların toksik etkileri, ilaç geliştirme yöntemleri. Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Teorik) Deneysel farmakolojinin temel alanları, insan ve hayvan çalışmalarında etik kurallar, deney hayvanları, bioassay yöntemleri (izole organ, perfüze ve süperfüze organ sistemleri), fizyolojik solüsyonların hazırlanması, konsantrasyon hesapları, in vivo anesteziye hayvanda hemodinamik parametreler, biyoaktif maddelerin, izolasyon, saflaştırma ve ölçüm teknikleri, protein ve gen ekspresyon yöntemleri Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Uygulama) Hayvan çalışmalarında etik kurallar, in-vitro ve in vivo deneylerde optimum koşullar, fizyolojik solüsyonların hazırlanması, konsantrasyon hesapları, izole organ deneyleri, perfüzyon deneyleri, in vivo iskemi reperfüzyon yöntemleri, biyoaktif maddelerin izolasyon, saflaştırma, ölçüm teknikleri ile protein ekspresyon yöntemleri (Western blot, Northern Blot ve Southern Blot) ve gen ekspresyon yöntemleri Farmakolojide ölçme/değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler I Deneysel tasarım yöntemleri, temel kavramlar, örnek dağılım ve ölçümleri, teorik dağılımlar, hipotez testleri, parametrik testler, non-parametrik testler Farmakolojide ölçme/değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler II Basit linear regresyon, Basit linear regresyon denklemlerindeki karşılaştırmalar, Basit linear korelasyon, Çoklu regresyon ve korelasyon, Farmakolojide kullanılan özel istatistiki yöntemler, Uygulama İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri Hücrenin yapısı ve sinyalin oluşması, hücre içine sinyalin transferi, sitoplazmik sinyalin amfilikasyonu ve efektör sistemlerin modülasyonu Otakoidler Prostaglandinler, lökotrienler, endotel bağımlı gevşetici ve kastırıcı faktörler, histamin, serotonin, anjiyotensin, bradikinin, enterik kaynaklı otakoidler ve antagonistleri.

6 Otonom Sinir Sistemi Farmakolojisi Otonom sinir sistemi farmakolojisine giriş, parasempatomimetikler, parasempatolitikler, sempatomimetikler, sempatolitikler, otonomik ganglion blokörleri, nöromüsküler kavşakta etkili ilaçlar. İlaç Araştırma ve Geliştirme İlaçların temel etki mekanizmaları, hastalık patogenezi, ilaç-etki arasındaki ilişki, ilaç geliştirilmesindeki safhalar ve uyulan kurallar, laboratuar testleri ve sonuçların değerlendirilmesi, bulguların kliniğe uyarlanması, ruhsat sonrası araştırmalar, klinik araştırmalar. Solunum Sistemi Farmakolojisi Solunum sistemi hastalıklarının patofizyolojisi, astım tedavisinde kullanılan ilaçlar, antitussifler, mukolitikler, ekspektoran ilaçlar, solunum sistemi stimülanları ve depresanları, soğuk algınlığı ve KOAH tedavisinde kullanılan ilaçlar Moleküler Farmakoloji İlaç etki tipleri, ilaç etki teorileri, termodinamik özellikler, Ferguson prensibi, yapı-aktivite ilişkileri, fizikokimyasal özelliklerin etkileri, molekül kısımlarının farmakolojik etkileri, ilaçların stereokimyasal özellikleri, reseptör kavramı, reseptörler, ilaç-reseptör etkileşmeleri Farmakovijilans Farmakovijilans ın Dünya da ve Türkiye deki önemi, advers ilaç reaksiyonları geribildirimi nedir, nasıl yapılır? farmakovijilans yönetmeliği, dünya sağlık örgütü farmakovijilans merkezi, klinik çalışmalarda farmakovijilans, farmakovijilans ve ilaç firmaları, farmakovijilans ve ekonomi, örnekler üzerinde advers ilaç reaksiyonlarının incelenmesi Santral Sinir Sistemi Farmakolojisi Sedatif-hipnotikler, genel anestezikler, alkoller, antiepileptikler, antiparkinson ilaçlar, antipsikotikler ve lityum, antidepresanlar, opioid analjezikler Endokrin Sistem Farmakolojisi Hipotalamus ve hipofiz hormonları, tiroid hormonları, seks hormonları, kortikosteroidler, insülin ve glukagon, paratiroid hormon, kalsitonin ve D vitamini ve endokrin sistem hastalıkları. Proteomikler Proteom teknolojisine giriş, hücre protein içeriklerinin belirlenmesinin önemi, proteom analizlerinde kullanılan genel stratejiler, protein array ve antibody arrayler, iki boyutlu jel elektroforezi,jellerin görüntülenmesi ve değerlendirilmesi, ayrılan proteinlerin tanımlanmasında kullanılan teknikler. İskelet, Kalp ve Düz Kas Farmakolojisi İskelet kası fizyolojisi, iskelet kası gevşeticileri, kalp kası fizyolojisi,pozitif inotropik ilaçlar, kalp kası üzerine etkili diğer ilaçlar, düz kas fizyolojisi, damar düz kası tonüsünün kontrolünde endotelinin rolü, vazokonstriktör ve vazodilatör maddeler, düz kas üzerine etkili diğer ilaçlar İlaç Etkileşmeleri İlaç etkileşimleri nedir? ADME de ilaç-farmakokinetik etkileşimler, ilaç sitokrom P450 etkileşimleri, ilaç farmakodinamik etkileşimler (Bireysel durumlar, reseptör), ilaç OTC ilaç etkileşimi, ilaç besin etkileşimi, ilaç-tıbbi bitki etkileşimi ve bu çalışmaların düzenlenmesi, klinikte ilaç etkileşimini artıran faktörler, farmakoterapi ve ilaç etkileşimi, örnekler üzerinde bu etkileşmelerin mekanizmalarının tartışılması

7 Framakogenetik Bireylerin genetik yapılarında varolan varyasyonlar nedeniyle ilaçlara karşı verdikleri yanıtlardaki değişiklikler. İlaçların metabolize olmasında rol alan veya mekanizmanın işlemesinde etkin olan genetik yapılardaki farklılıklar. İlaçların farmakolojik ve toksik etkilerinde genetik çeşitliliğin rolü. Farmakogenetik analizler. Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi Kardiyovasküler sistem farmakolojisine giriş, antihipertansif ilaçlar, antiaritmik ilaçlar, antianjinal ilaçlar, konjestif kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan ilaçlar, hiperkolesterolemi tedavisinde kullanılan ilaçlar, antitrombotik ilaçlar ve antikoagülan ilaçlar. Kemoterapötikler ve Antikanser İlaçlar Kemoterapötiklerin genel etki mekanizmaları, akılcı kemoterapötik kullanım ilkeleri, kemoterapötiklerin tedavide kullanım alanları, kanser kemoterapisi ve immünomodülatör ilaçlar. Renal Sistem Farmakolojisi Renal sistem farmakolojisine giriş, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi ve patofizyolojik olaylardaki rolü, vazopressin ve renal su tutulumunu etkileyen diğer ilaçlar, Diabetes insipidus ve tedavisinde kullanılan ilaçlar, Su-elektrolit ve asit-baz dengesi bozukluklarında kullanılan ilaçlar, diüretik ilaçlar Gastrointestinal Sistem Farmakolojisi Gastrointestinal sistem farmakolojisine giriş, gastrik asidite ve peptik ülser tedavisinde kullanılan ilaçlar, gastrik özefagal reflu tedavisinde kullanılan ilaçlar, prokinetik ajanlar, antiemetikler, irritabl kolon sendromu ve tedavisinde kullanılan ilaçlar, inflamatuvar kolon hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar, diyare tedavisinde kullanılan ilaçlar, konstipasyon tedavisinde kullanılan ilaçlar, safra asidleri ve pankreatik enzimler, malabsorbsiyon ve tedavisinde kullanılan ilaçlar Kronofarmakoloji Kronofarmakoloji tarihçesi. İlaçların biyoyararlanımını etkileyen faktörler arasında biyolojik ritmin rolü. Biyolojik ritm ve biyoyararlanım. Farmakoekonomi Farmakoekonomi tarihçesi. Ulusal ve uluslar arası sağlık ekonomisi uygulamaları. Farmakoekonomik analizler.