BÖLÜM 8. Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 61

Transkript

1 BÖLÜM 8 Mektubun bu zafer kesimi, suçlu çıkarılma yoktur (8:1) güvencesiyle açılır, ayırma yoktur (8:35) kanısıyla doruklanır. Aradaki yazı bu önemli iki bildiriyi genişletir. Bu kesimde Kutsal Ruh un tanrısal tasarı ve düzende kesin işlerliğiyle karşılaşırız. Burada Ruh (pnevma) yirmi bir kez konu edilir. Bunlar, tanrısal üçlüğün üçüncü kişiliğiyle ilgilidir. Sadece iki yerde uşaklık ruhu (8:15) ve bizim ruhumuz (8:16) görüleceği gibi ayrı ilişkidedir. Bu parça Kutsal Ruh konusuyla ilgili bir öğreti kesimi değildir. Kutsal Ruh un tanrısal kurtarma ve inanlının iman yaşamı çerçevesinde görülen etkisiyle ilgilidir. İsa Mesih inancı tekte üçlük, üçte teklik Tanrı inancıdır. Tanrı-insan ilişkisini tüm etkinliğiyle tanıtlayan inançtır bu. Yaratan Baba, kurtaran Oğul, yaşatan Ruh olmasaydı inanlının yaşamı başkaların yaşamından ayrımlı olamazdı. Ama Mesih inanlısının yaşamı-sonrası öbür inanç bağlılarınkinden apayrıdır. Bu kesimde Kutsal Ruh un inanlı yaşamında etkisi şu özelliklerle görülmekte: 1. Kutsal Ruh la dolan inanlı beden düzensizliklerini alt edebilir (8:1-13). 2. Kutsal Ruh la dolan inanlı Baba nın - Oğul un mirasçısıdır (8:14-25). 3. Kutsal Ruh la dolan inanlı yakarışlarında Kutsal Ruh ça desteklenir, sonsuz güvenliğiyle mest olur, ruhunda yükselir (8:26-27). 4. Kutsal Ruh la dolan inanlı Tanrı nın özel düşüncesi ve çağları içeren hedefidir (8:28-30). 5. Kutsal Ruh la dolan inanlı doğal kuşaklarda bilinemeyen yengilere kavuşmuştur (8:31-34). 6. Kutsal Ruh la dolan inanlı sürekli olarak Tanrı nın sevgisinde yaşar ve gelişir (8:35-39). Haçta İsa Mesih in kurtarmalık ölümü dışında, canın arıtılması ve kurtulması konu edilemez. Buna koşut olarak, Kutsal Ruh un inanlı yaşamında yardımı ve desteği olmaksızın kurtuluşun işlerliğe gelmesi gerçekleşemez. İmanla kurtarıcı Mesih in arıtıcılığına sığınan ve O nun kurtarmalığından kendine pay alan inanlı, Mesih in ölümü yoluyla önceki günahlı yaşama ölür, günah tutsaklığından özgür edilir. Ruhsal yasa boyunduruğundan kayra (inayet) bolluğuna yükselir. Bu aşamada Kutsal Ruh un etkisi belirgindir. Kutsal Ruh Tanrı nın kişiliğidir. O na şu açıklamalarla rastlarız. Yaşam Ruhu (8:2), yakarı Ruhu (8:26,27), Kutsal Ruh günahtan arıtılan insanı günah ve ölüm egemenliğinden koparır, Mesih le birliğe getirir onu (bkz. II.Korintoslular 5:17), Ruh un sevgisi (15:30), gerçek Ruhu (Yuhanna 16:13), kutsallık Ruhu (Efesoslular 4:30), sonsuzluk Ruhu (İbraniler 9:14), her yerde hazır olan Ruh (Mezmur 139:7), bilgi Ruhu (I.Korintoslular 12:11), öğreti Ruhu (Yuhanna 14:26; I.Korintoslular 2:13; I.Yuhanna 2:27), yaratış Ruhu (Yaratılış 1:2), cinleri kovan Ruh (Matta 12:28), ilzam, kınama, suçlama Ruhu (Yuhanna 16:8), yeniden doğuş Ruhu (Yuhanna 3:8; Titos 3:5), diriliş Ruhu (Romalılar 8:11; bkz. I.Korintoslular 15:45), inanlıyı Tanrı nın tapınağı kılan Ruh (I.Korintoslular 3:16), vaftizde etkin Ruh (Matta 28:19), kutsama Ruhu (II.Korintoslular 13:14; I.Petros 1:2), Mesih te yaşam veren Ruh un yasası. Günah ve ölüm yasasını alt eden Ruh (8:2). Yeniden doğuşla değişikliğe eren yürek Mesih e ve Kutsal Ruh a konutluk eder; Kurtarıcı yla, Avutucu yla özdeşliğe ve birliğe girer. Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 61

2 Mektupta vurgulandığı gibi, tüm dünya Tanrı karşısında suçludur (3:19), dünyanın Tanrı yla barışması (11:15) Mesih aracılığıyladır. Bu değişmez gerçeği tanıtan yazar Pavlos, Mesih e bağlanana suçlu çıkarılma yoktur güvenliğini vurguluyor. 7:24 deki o içtenlikli haykırı şimdi yanıtlanıyor (8:2). Yedinci bölümün konusu, ruhsal yasa boyunduruğunda varlığı sürdürmenin (8:7-25) oluşturduğu güçsüzlüktür. Buna karşı, sekizinci bölümün konusu Kutsal Ruh yönetiminde yaşamanın (8:2-4,7) sonuçladığı güvenliktir. Yazının beşinci bölümüne geri gidildiğinde, bir tek insanın (Adem) suçu sonucunda insanlığa suçlu çıkarılma geldiği görülür (5:16,18). Burada geçen katakrima aşırı suçluluk kullanımıdır. Yunanca da en ağır ceza olan ölüm yargısı ilişkisinde geçer. Ama tanrısal perde orada inmiyor. 8:1 de, Mesih İsa bağlılığında olanlara katakrima yoktur güvenliğiyle iletilen çok sevindirici bir gelişim dikkati çekiyor. Öyle de olmuştur: Adem le insanlığa katakrima gelmişken, Mesih le insanlığa harisma (tanrısal bağış) geldi. Bunun nasıl gerçekleştiği 3 üncü ayette belirtiliyor: Tanrı kendi Oğlu nu göndererek insan bedeninde günahı yargıladı katekrinen (8:3). Bu, katakrima nın fiil biçimidir. Seven Tanrı benim ölüm yargımı, insan bedeni kuşanan İsa nın günahsız-ölümsüz bedeninde yargıladı. Tanrı insanın ölüm ilamını kendi Oğlu na astı, O nun, ölümle vurulması sonucunda adaleti dileğini aldı, hak Yargıç ın günaha karşı öfkesi yatıştırıldı. Mesih bağlısı elbette sıkıdüzene getirilir, ama suçlanmaz, yargılanmaz. Onun yargısını çarmıhta Mesih yüklenmiştir (8:1,2; bkz. İbraniler 12:6; Vahiy 3:19). Tövbe eden ve Mesih e gelen günahlıyı Tanrı O nun yaralarıyla iyi etti (bkz. Yeşaya 53:5b), böylece günahın ademoğlu üzerindeki etkisini kırdı. Ruhsal yasa bunu hiçbir vakit başaramazken Tanrı yaptı. aşılacak eylemleriyle kendisini tanıdığımız Tanrı akılları durduran kurtarışı Golgota da belirginliğe getirdi. Mesih dünyanın günahını kaldıran Tanrı Kuzusu dur (bkz. Yuhanna 1:29,36; İbraniler 9:26). Tanrı tasarısında O nun kurtuluşumuz için ölmesi gerekliydi (bkz. Luka 24:26; Habercilerin İşleri 3:18; 26:23). Buna karşın bazı kuşakların kafasına sığamaz bu Tanrı eylemi. Ne der onlar? Bir kişinin yerine başkası ölemez. Bu kuramın doğruluğu düşünülebilirse, bu kişiler yargısını yüklenecek, mahva gidecek. Çünkü Tanrı düzenini bir yana ittiler yaratık kafasıyla, kendilerine özgü düşünceyle düzdükleri yolda yürümeyi yeğlediler. En başta beliren günah, günah kavramını yitirmiş olmaktır (bkz. Mezmur 19:12; 51:6; Efesoslular 4:18,19). Günahlının günah duygusunu uyuşturması ve körleştirmesi en korkutucu günahtır. Hem de günah kavramını dışlamak tanrısaymazlıktır. Bu ataklık herkesin varlığında belirgindir (bkz. Yuhanna 3:19). Buna karşı, tanrısal yargının gerçekliğini bilenlerin kayraya sığınma ivediliği temel güvenliktir (bkz. Matta 11:12). Her insan ya ilk sıradadır, ya da sonrakinde. Ruhsal yasadan özgür kılınan...ruh un yeni yolunda hizmet sunar (7:6). Ve Tanrı kayrasının yüceliğini över. Bu bölümde iki ayrı yasadan söz edilir: Yaşam veren Ruh un yasası, Günah ve ölüm yasası (8:2). İki ayrı yasa; ilki ikinci yasayı etkisiz bırakır. Bu bir betimle anlatılmalı. Havaya yükselen uçak yerçekimi yasasından özgürdür. Aerodinamik yasası yerçekimi yasasının etkisini kırar. Daha basit bir örnek, nesnelerin yere düşmesi doğaldır. Yerçekimi yasası düşen nesneyi aşağı çeker. Ama elle tutulan bir nesne yere düşmez; elin gücü yerçekimi yasasını durdurur. Bu benzetiler ayette belirtilen gerçeğe ışık saçmakta: Günah ve ölüm yasasının herkesi aşağıya çekmesi Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 62

3 doğal gelişimdir. Yedinci bölümde belirtildiği gibi, ruhsal yasada bu düşüşü engelleyebilecek güç yoktur. Ruhsal yasa sadece düşüşün nedenini bildirir, ardından da düşeni suçlar. Bu kez daha üstün bir yasayla karşılaşır okuyucu: yaşam veren Ruh un yasası. Mesih e bağlananın varlığında bu yasa tüm etkinliğini gösterir. Düşüşe set çeker, onu önler; çünkü onun gücü günah ve ölüm yasasından üstündür. Mesih İsa aracılığıyla Tanrı inanlıyı günah ve ölüm yasasından özgür kıldı (8:2). Bu ilişkide şu yerlere bakınız: 5:12-21; 6:1-23; 7:7-25. Ruhsal yasa ölüm yargısını getirdi; günahlılığı kesenkes sergileyerek.. Kutsal Ruh yaşama ve özgürlüğe ileten yolu açtı. Tanrı Mesih in günahsız bedeninde günahı yargıladı (8:3). Bir yanda ne başarı ne de etkin sonucu getirebilen ruhsal yasa, öte yandaysa diri Tanrı nın ölümden dirilen Oğlu. Golgota haçında Tanrı tarihin en parlak olgusunu tümledi. Ruhsal yasanın güçsüz bıraktığı bedeni, Tanrı günahsız beden kuşanan kendi Oğlu nun gücüyle, o kahredici ölümle günahlılıktan özgür kıldı (bkz. İbraniler 7:18; Galatyalılar 4:4; Filippililer 2:7; Koloseliler 1:22). Güçlükle kavranabilecek tanrısal gizem: İsa Mesih haç üzerinde insanlığı hem suçlu çıkarandır, hem de onun suçunu üzerine yüklenen (bkz. Yasanın Tekrarı 21:23; Galatyalılar 1:4; 3:13; İbraniler 6:28; 9:15; Romalılar 3:25,26). Günah günahsız olanın bedeninde, canında yargılanınca günahlı bireye özgürlük sağlandı (II.Korintoslular 5:21; İbraniler 4:15; I.Petros 1:19; 2:22; I.Yuhanna 3:5,7). Budur Tanrı nın insan doğrultusunda tasarısı ve düzeni. Tarihin en ağır yargısıdır bu. Yargılar yargısı! Tanrısal adalet ve yargı insanlığın bu önemli sorununu bir çırpıda çözdü. Ne var ki, tüm insanlığın yargısını günahsız bedeninde taşıyana çok ağır bir yargıydı bu. Mesih günahı kaldırmaya öldü; kaldırdı da. Beden kuşanmada O na böyle bir ölüm kararlaştırılmıştı. İsa Mesih günahın cezası için fiziksel ölüme teslim oldu, ruhsal ıstırap altında inledi (4:24,25; 6:9,10; 8:3,10,11; bkz. Galatyalılar 3:13). Mezardan dirilişiyle günah yargısının çözümünü belirledi. Günahtan dönenin doğrulukla donatıldığını kanıtladı. İnanlının beklenen dirilişi, günahlının Adem de ölümüne ve bunun Mesih te çözümüne tanrısal bildiridir; kesin ve sonuçlu güvenlik (bkz. I.Korintoslular 15:21,22). İsa Mesih ruhsal yasanın en önemsiz sayılabilecek buyruğunu bile yerine getirdi (8:4). Ters durumda günahlılar için ölemezdi O. İnsan ruhsal yasanın her harfini çiğnedi; bilerek ya da bilmeyerek. Bu nedenle, tanrısal yargıyı hak etmiş varlıklarız. Tanrısal yargının İsa Mesih üzerinde hiçbir iddiası yoktu. O ruhsal yasayı kesenkes tuttu, ardından da onu tutmayanlar yararına öldü. Bu münferit (kendine özgü) Tanrı eylemiyle ruhsal yasa hakça gereğini buldu (8:4; bkz. Matta 5:17; Galatyalılar 5:16). Böylece Ruh un yasası şeriat yasasına üstünlüğünü kesenkes kanıtladı (8:2). Bedenin isteğine rest çeken inanlı bundan böyle Ruh un isteğine göre yaşar. Kutsal Ruh un tanrısal eylemle gerçekleştirdiği yeni yaşam gayrı Kutsal Ruh a borçluluktadır. Tanrı nın ileride dirilteceği yeni beden günahın etkisinden varlığı büsbütün özgür kılacak; böylece, günah sorunu kökten çözülecek. Günah artık bireyleri uğraştıran bir çirkinlik yığını olma hakkını yitirecek. Tanrı inanlısını Mesih gibi olmaya atadı. Bu parlak aşama da şimdiden işlerliktedir. İnanlının yücelenişi Mesih in bedeniyle kuşatıldığında gerçekleşecek. Bedenin gereksiz istekleri hep sırıtır (8:5). Bunlarla karşılaşanın düşüncesi o isteklerde kenetlenir; kimisi düpedüz yasasızlık, evlilik dışı cinsel düzensizlik, hırsızlık, üçkâğıtçılık, yalancılık, vb. Öte yandan kimisi zararsız birer istek gibi görünür: Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 63

4 Büyüklenme, inat, bencillik, kincilik, kıskançlık, paraya tutsaklık hırsı, vb. Tümü alt edilmeli, inanlı bu isteklerin hiçbirine boyun eğmemeli. Kişinin kendi gücüyle bunu gerçekleştiremeyeceği belirtildi. Beden (sarks), bu yazıda ev vücudumuzdan daha geniş çaplı bir etken olarak belirtilmekte, kutsal Tanrı yla sağlıklı ilişkiden kopmuş düşük varlığı simgelemekte (8:7). Bununla bencil, hazcı (hedonist), Kutsal Ruh a yer tanımayan akıl ve yürek imlenmektedir (bkz. I.Korintoslular 1:26). Tüm varlığımla Tanrı ya uyruk olamayan, salt insansal kafayla düşünen, söz söyleyen, eylem yapan öğem. Kendi kafasına hizmet eden insansal niteliğim. Ruh tan yoksun bireyin özelliği.. Cansal varlığımız, düşüncemiz bedenimiz ruhsal değerler ve erdemlerden bağımsız, sorumsuz ortamda her dilediğini uygulama kovalayışındadır. Beden (sarks) yeniden doğmamış, kendini özgür düşünen ben in egemenliğindedir. Ama bu kafa özgürüm derken en amansız tutsaklığın pençesindedir. Yaşamımız, eylemlerimiz bu amansız diktatörün mengenesindedir. Romalılar da beden olarak anlatılan günah niteliği, I.Yuhanna mektubunda Dünya (kozmos) sözüyle belirtilir (bkz. I.Yuhanna 2:15,17; 3:1,13; 4:5; 5:4,5,19). Beden ve dünya görüşüyle yaşam sürdüren bireyin Tanrı ya herhangi bir yararlılığı düşünülemez. Bu insan yeniden doğmalı, tanrısal doğrulukla donatılmalı. Hiçbir inanlı yaraşıksız isteklere boyun eğmesin. Kutsal Ruh günahlı bedene mekanik yollarla düzen vermez. Varlığımızın günah bedeni Mesih le birlikte haça çakıldı (6:2-4). Bu köklü olguyu değerlendiren, Ruh un isteği uyarınca yaşar Ruh a ilişkin konuları kavrar. İnanlının beden isteklerine uyarak yaşaması Tanrı katında kargaşa oluşturan çelişkiler dünyasıdır. Tanrı-Ruh inanlıya kendi isteğini belirgin eder. Bunu benimseyen ve değerlendiren, yaşama esenliğe kavuşur. Dirilen Mesih in gücü bunu sağlar, varlığı tanrısal yengiyle ihya eder. Mesih bağlısının iç yaşamıyla dış yaşamı (beden) hep çatışmaya giden sürtüşme alanıdır. İnanlının iç dünyasında boğuştuğu direnişli sürtüşme.. Yazar Pavlos bu taciz edici savaşın öğelerini sergiliyor, yenginin nerede bulunduğunu belirtiyor. Rab İsa Mesih, Bedenden doğan bedendir, Ruh tan doğan ruhtur der (Yuhanna 3:6). Bunun için Mesih in kesin buyruğu yeniden doğuşla ilgilidir. Beden ne denli dinsel ya da şeriat hayranı olursa olsun, bedensel dürtü ve istekleriyle özünü daima belirgin eder. Günah, kutsal Tanrı nın inanlısıyla ilgili sağtöresel düzene bencil yaratık yönteminin karşı gelişi, isyan edişidir. Varlıkta çöreklenen günah Tanrı ya sevgiyi ne tanır ne de onaylar; sadece usule bağlı dinle yetinir. Bedenin isteklerini Tanrı nın kutsallık yasasına üstün tutar. Bencil kovalayışlarında kararlıdır. Kendi isteği Tanrı isteğinin önünde tutulur. Tanrı nın kutsallığına, kutsallıkla ilgili isteklerine hiç önem vermez. Kutsallığın ne anlam taşıdığını bilmek istemez. Ruhsal düşüşün bir dalından öbürüne sıçrayan, böylece Tanrı nın kutsallık ilkelerine düşman kesilen eylemdir günah. Açıkça olsun, dolaylı biçimde olsun her günah Tanrı ya düşmanlıktır. Kişinin önünde iki yeğleme bulunur: Ya bedenin isteklerine boyun eğerek ölümü beklemek, ya da Ruh aracılığıyla bedenin işlerini öldürerek Tanrı ya yaşamak (8:13). Bedenle (7:5) Ruh arasındaki çelişkili ayrım 8:(4) 5-8 ayetlerde açıklıkla belirtilmekte. Bedenin ortakları günahla ölümdür. Bedenin eğilimi daima Tanrı ya karşı direnmektir. Tanrı yla beden hiçbir yolda bağdaştırılamaz. Sadece haça çakılan, ölen beden Tanrı ya yararlı olabilir (bkz. Galatyalılar 2:20). Bedensel töre ve uygulamalarla Tanrı ya yarar sağlamaya didinen, dökme suyla değirmen döndürmeye çalışanın bocalayışındadır. Usüle bağlı din, kerpiçle kurulan evdir. İsa Mesih in şu vurgulayışı Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 64

5 akılda tutulsun: Tanrı Ruh tur ve O na tapınanların ruhta ve gerçekte tapınması gerektir (Yuhanna 4:24). Sekizinci bölümde konu edilen önemli bir aykırılığa ve parlaklığa yaklaşalım: Çünkü bedenin gereksiz isteklerine bağlı düşünce ölüme götürür. Ruh a bağlı düşünce ise yaşama ve esenliğe götürür (8:6). Barış-esenlik sözü mektupta on bir kez geçer (bkz. 1:7; 2:10; 3:17; 5:1; 8:6; 12:18; 14:17,19; 15:13,33; 16:20). Bir kez fiil biçiminde kullanılır (eirinevomai, 12:18). Bazı yerlerde kayra yla çiftlenir, başka yerdeyse yaşamla, doğruluk la, sevinç le. İki yerde Tanrı Barış Tanrısı olarak anılır. Barış hem dikeydir hem de yatay: Hem Tanrı yla hem de yaratıkla. Mektupta her ikisine de rastlanır. Mesih in kayrası günahlıyı Tanrı yla barıştırırken insanla da barıştırır. Dünya liderleri barış ödülleri toplar, yine de savaşır. Kesin barış gerçekleşemez; Çünkü insan Yaratan ıyla barışta değil. Hiç kimse İsa Mesih e barış ödülü vermedi, ne de bunu düşündü. Tersine, Barış Başkanı kaba kuvvetle öldürüldü. O nun bağlıları bugüne dek öldürülmekte. Barışsız insan çatışma kükreyişlerinde çalkalanıyor. Herkeste affedilmezlik, affedememezlik egemen. Barış sözü kupkuru bir kuram olmuş. Esenlikten yoksun insan acıdan acıya itilmekte. Bedene bağlı düşünce insanı ölüme götürüyor. Ruh a bağlı düşünceyi varlığa Mesih koyar, yaşamı ve esenliği sağlar: Sizlere esenlik bırakıyorum. Size kendi esenliğimi veriyorum. Ben size dünyanın verdiği gibi vermiyorum. Yüreğiniz sarsılmasın ne de korksun! (Yuhanna 14:27). Haçta ölümü tadan beden Tanrı ya sunu sunabilen, iç varlıkta Ruh un diriliğini tadan bedendir. Öte yandan bedenle Tanrı yı hoşnut etmeyi amaçlayan, Tanrı nın yasasına boyun eğemez (8:7b), Tanrı yı hoşnut edemez (8:8); sadece ölüm yaftasını boynunda taşır (8:6). Bireyin kavramı, düşüncesi Ruh a bağlanınca yaşam ve esenlik gün ışığı gibi parlar. Tanrı nın Ruhu inanlıda konut kurunca bedenin istekleri etkisini, eylemlerini, işlerliğini yitirir. Ruh a bağlılık inanlının varlığında belirgin olur. Ve bu dönümde yazar çok önemli bir tanrıbilim gerçeğini vurgulamakta: Mesih in Ruhu nu taşımayan kişi O nun sayılamaz (8:9). Mesih in arıtan kanıyla yıkanan, yeniden doğan inanlı O nun Ruhu yla doluluk bulur. Bu bedensel yaşamın tersi olan ruhsal yaşamdır: Günahlı beden ölü, can-ruh diri. Günahlı varlık gitmiş, can doğrulukla donatılmış. Günaha kirliliğe bencilliğe tutsak beden haçtaki ölüm yoluyla özgürlüğe kavuşmuş, ölüme yargılıyken artık yaşam bulmuş. Bir yanda, bedenin her dileğine ve buyruğuna pekiyi diyen tutsak ben; buna karşı bunlara kesenkes ölen, somut yaşam gönencine gelen, bedenin dileklerine yaşamda bulunan Kutsal Ruh un yetkisiyle hayır diyebilen zaferli, özgür can (8:9,10; bkz. Efesoslular 3:16,17). Beden ölü, ruh diri. Budur Mesih in yaşamda egemen oluşu (8:10). İlki Mesih bağlılığını tanımayan günahlının bedeni, sonrakiyse Ruh tan doğan inanlının günaha rest çekmiş bedeni (8:10,11,23). Kutsal Ruh un inanlıya gelişiyle ilgili şu yerlere de bakınız: Luka 24:48; Yuhanna 14:18; 15:20; Habercilerin İşleri 1:8; 2:2; 4:31; 8:17,18; Efesoslular 1:13,14; I.Korintoslular 6:19; II.Korintoslular 1:22. Tanrı dan gelen doğrulukla donatılan ruh diridir; çünkü onun övüncü dinsel başarılarında odaklanmaz, daima Tanrı ya doğrultulur (bkz. I.Korintoslular 1:30). Tanrı sağlayışı doğruluk, günahlının kendi doğruluğunu kişisel özellikleriyle çizmeye Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 65

6 çabalayışından milyonlarca kat üstündür. Her durumda etkinliğini kanıtlamaktadır (8:13). O doğruluğu Tanrı kişinin kendi başarılarından beklemez, Oğlu Mesih in kurtarmalığıyla kendisi sağlar. Günahından dönenin zenginliği, serveti budur. Bu doğrulukla kutlanan ruh diridir. Buna karşı kendi doğruluğuyla Tanrı karşısında dikilmeye çalışan günahlının bedeni daima kendine özgü kıpırdanıştadır. Öte yandan Tanrı dan gelen doğruluk inanlı bireyin gönencidir, güvencesidir. Bu kişiye bedenin ölümü yersel bağlardan özgür kılınmış varlığın kurum, hırs, iftira, kırılganlık, kıskançlık, çıkarcılık, yalancılık, vb. tutsaklıklardan kazanılan zaferi simgeler (bkz. Mezmur 116:15; Vahiy 14:13). Kutsal Söz ün tanrısal tekte üçlük, üçlükte teklik öğretisine de değinmekten geri durmuyor yazar. Mesih sizde yaşıyor (8:10), Ruh sizlerde konut kurdu (8:11), Mesih İsa yı ölüler arasından dirilten (8:11). Bu yerlerde tanrısal üçlük belirgindir. Bireyin kutluluğunda, kurtuluşunda, kutsanışında kutsal üçlük etkinliktedir. Mesih i ölüler arasından dirilten, ileride inanlıyı da diriltecek, ona ölmez-çürümez yaşamı verecek. Tanrısal üçlüğü yadsıyan, Tanrı nın kurtarma kutsama diriltme eylemini anlayamaz, onun dışında kalmış bir yetim durumunda dinsellikte bocalar (4:24; 6:14; bkz. I.Korintoslular 6:14). Ruhsal yaşamın gönencinde ilerlemek sağlıklı öğreti yöntemini ve kanıtlı yaşam düzenini benimsemekle olanaklıdır (8:12,13). Yeniden doğuşa yükseltilen kadın erkek, göksel yaşamın neleri gerektirdiğini tanır, bunlara sarılır. Çünkü o bir dine değil, göksel Yeruşalim e, sayısız meleğin sevinçle kutlamaya katıldığı yere yaklaşmıştır (İbraniler 12:29). Kutsal Ruh Mesih e iman edene sonsuz yaşam sağladı. Bu yaşam Ruh ile uyumda beliren Tanrı yöntemidir. Üstteki ayetlerin ağırlığı yaşam kutsallığında odaklanır. İncelenen kesimde (8:1-13) ana konu Ruh un etkilemesiyle sağlanan yaşam ilkesinde odaklanır. Ters durumda günahlı insanın görünümü İncil in birçok yerinde belirtildiği gibi üzücüdür (bkz. Markos 7:21-23; Romalılar 1:18-32; Galatyalılar 5:19-21; Efesoslular 4:18,19; 5:3-5; I.Korintoslular 6:9-10; Vahiy 21 :8 ; 22:15, vb). Yeni Antlaşma da rastlanan çirkin günahlılık görünümü sürekli sürtüşme ve düzensizlik ortamıdır. Bedenin sağlıksız dilekleri uyarınca yaşam yolunu tutan birey kargaşalıklar dünyasında çalkalanır. Adem le Havva Tanrı karşısında söz dinlemezlikle günah işlediklerinde, Yaratan ın içlerine koyduğu günahsız yaşam ilkesi onlardan çekildi. Ruhsal yönden Tanrı ya ölü oldular; can günahlı bedenin tutsaklığında kenetlendi. Bu üzücü ortamda Tanrı kadının tohumundan gelecek kurtarıcı Mesih i insanlığa vaat etti (bkz. Yaratılış 3:15). Daha günahlı soy yetişmeden Tanrı günahsız kurtarıcıyı bildirdi; O nun şeytanın başını ezeceğini ilk Sevinç Getirici Haber niteliğinde açıkladı. Tanrıbilimde buna Protevangelium denir; ilk İncil. Bunu değerlendiren Mesih inanlısı Kutsal Ruh un yeterliliğiyle bedenin çirkin eylemlerini öldürür. İnanlı Mesih in elinde bir robot değil, özgür istemiyle, Mesih in gücüyle günahı bastıran parlak yengi aşamasına gelmiş muzaffer candır. 8:14-17 kesimi inanlının Tanrı çocuğu iyeliğine getirilmesiyle ilgilidir. Tanrı nın Ruhu varlığında eğleşen, bu Ruh un itkisiyle yöneltilen herkes Tanrı nın çocuğudur Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 66

7 (8:14,11; bkz. Yuhanna 14:16,17; 16:14; Romalılar 8:26). Ademoğullarını havvakızlarını yönelten yersel kaygılar saymakla tükenmez. Çoğu sağlıksız, sevgisiz. Niceler çeşit çeşit etkinin çalkantısıyla uçurumun kenarında.. eytan birçoklarını kendi çocuğu kılmış bulunuyor. İblis o erkekte o kadında barınağını kurmuş. Buna karşı Tanrı nın Ruhu varlıkta konut kurunca, Rab bin sevgili çocuğu olmuştur o kişiler. Bunlar Ruh tan doğanlar (bkz. Yuhanna 1:12,13; 3:6), ruhsal yasa tutsaklığından özgür kılınanlar, Ruh un yönetimini benimseyenlerdir (bkz. Galatyalılar 5:18). Kutsal Ruh onların yaşam vericisi ve yöneticisi olmuştur: Yaratılışta, kurtuluşta, yeniden doğuşta, son dirilişte. Kutsal Ruh Tanrı Sözü nü esinleyendir (bkz. II.Petros 1:21). Kutsal Ruh hiçbir yanlış iş yapmamıştır. Dünyasal, bedensel, dinsel yöneltmeler hep kusurlu. Salt Kutsal Ruh un kusursuz yöneltmesi kişiyi Tanrı katına taşır, orada güvenlikte barındırır. Bu yöntem bedenin sağlıksız yaraşıksız isteklerini bastırır. Yazar bu gerçeği en belirgin kanıtlamayla anımsatır: Tanrı Ruhu nun yönelttiği kadın erkek O nun çocuğudur. O kadın ya da erkek içindeki gizemsel yaşamın tanıklığını taşır. Bu kanıtı ve güvenliği Tanrı nın Kutsal Ruh u getirir (8:16). Tanrı yüceden Kutsal Ruhu aracılığıyla Mesih i biricik Oğlu nitelliğinde onayladı (bkz. Matta 3:17; 17:5; Yuhanna 12:28). Mesih, bağlısını aynı Ruh la onaylar. Yürekteki inancın kanıtı Tanrı nın diri Sözü dür. Söz ün desteğiyse iç yaşamdaki Ruh un tanıklığıdır (8:16; 4:20,21; bkz. Efesoslular 1:13; I.Yuhanna 4:13; 5:10). Artık uşak değil, evlatlığa yükseltilen, korkuyu dışlayan, Tanrı ya Abba Baba diyebilen inanlıdır o. u kudurgan dönemde korkunun evrensel çapta kişilerde nasıl işlediği güncel görünümdür. Herkes korkuda, herkes korkuyu alt etmenin yollarını araştırmakta, niceler sinir haplarına başvurmakta. Ama salt Kutsal Ruh tur korkuyu bastıran. Burada Tanrı çocuğu olmanın getirdiği haklar ve yetkiler apaçık belirtiliyor. Rab İsa Getsemane bahçesinde dua ederken Abba Baba sözleriyle yakardı Tanrı ya (bkz. Markos 14:36). Bu yüreklendirici ilişkinin tanığıysa Kutsal Ruh tur. Tanrı nın oğlu ve kızı korkuyu dışlamış, Tanrı nın mirasçısı olma yetkisiyle donatılmıştır. Çok yüksek bir eriştirme.. Mesih ten gelen güvence şudur: Ne mutlu yumuşak huylu olanlara! Çünkü onlar yeri miras alacaklar (Matta 5:5). Mesih, inanlılarına kardeşlerim der, dostlarım der (bkz. Yuhanna 15:13-15; 20:17; Matta 12:48-49; İbraniler 2:11-12). Ruh la yöneltilen, ruhsal yasa altında değildir artık (bkz. Galatyalılar 5:18). O baskıcı yasadan özgür edilmiş, Tanrı nın çocuğu olmuştur. Bu, yaklaşılan kesimdeki yetkileri sağlar inanlıya. Yeryüzü ve oradaki her şey, dünya ve üzerinde yaşayanlar RAB bindir (Mezmur 24:1). Mesih bağlısı Tanrı ca evlatlığa kabul edilir ve Oğlu Mesih in miras ortaklığına yükseltilir. Canı korkuda çalkalayan kaygı ruhunu almadık. Tersine Tanrı ya Abba Baba dedirten evlatlık (hiothesia) ruhunu aldık (8:15). Bu ruh korkuyu dışlar, inanlıyı sürekli güvenlikte esenlikte tutar. Dahası var, evlatlık iyeliğimiz kesin yeterlikle bize geleceği gösterir; o parlak ortama ilişkin güvenliği verir (8:23). Yazar burada yine hiothesia sözünü kullanır. Mesih in getireceği o kusursuz düzen Tanrı nın evladı olmamızı kesin ve belirgin açıklığa çıkaracak; şu düşkün, her tür hastalığa açık olan bedenimiz son ve kesin kurtuluşu kucaklayacak (bkz. II.Korintoslular 5:4; Filippililer 3:11). Bunu bir örnekle anlatabiliriz: Bir ülkede sokakta kalmış bir çocuğu iyiliksever bir çift evlatlık ediniyor. Çocuğu bu sefaletten toplayıp hükümet dairesine doğruluyor, Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 67

8 resmen onu kendi evladı kılıyor. O artık bu seven çiftin çocuğu olmuş. Ardından çocuğu elinden tutup kendi evlerine götürüyorlar, ona evin her yanını gösteriyor, işte bu ev senin evin diyorlar. Dilde yasada buna bütün hakları taşıyan evlatlık iyeliği denir. Tanrı çocuğu olmak Eski Antlaşma da da konu edilir (bkz. Yasanın Tekrarı 14:1; Yeşaya 43:6). Ama Yeni Antlaşma ilişkisinde konu edilen iyelik değildir o. Romalılar da belirtilen iyelik yetkisi kendine özgüdür. İnanlı kesin güvenle Tanrı ya Babam diyebilir, O nun oğlu ve kızı olmanın tüm hakları ve yetkileriyle donatılır. Yeniden doğuş günahlı kişiyi böyle yetkili bir aşamaya yükseltir. Bu benzersiz eylem, Tanrı nın Oğlu Mesih aracılığıyla günahlıya sağladığı bambaşka bir yetkidir (bkz. 8:3,29). Bu özellikle donatılan inanlı, İsa nın Babası na yakardığı gibi Tanrı ya Abba Baba coşkusuyla yakarır. Sadece yeniden doğan Mesih bağlısı Tanrı ya bu yolda seslenebilir. Kutsal Ruh inanlıyla Tanrısı arasında bambaşka bir yakınlığı gerçekleştirir. Çünkü O, kişiyi günah ve ölüm yasasından özgür kılmıştır (bkz. 8:23; 9:4; Galatyalılar 4:5; Efesoslular 1:5). Pavlos un konu ettiği evlatlık iyeliği Hellen ve Roma uygulamasında gerçek evladın taşıdığı tüm yetkileri içerirdi. Yunanca söz hiothesiya oğul yerine konulma anlamındadır. Babanın yönetiminde, kendisinden gelen oğul neyse evlatlığa alınan da odur: Eksiksiz olarak her hakkı ve yetkiyi kullanabilen. Hukuk yönünden her hakka sahip.. Dahası var; Tanrı ya evlatlık alınan sonsuz yaşam mirasçısıdır. Yeniden doğan birey sonsuz yaşama kavuştuğunu çok iyi bilir; çünkü yalan söylemeyen Tanrı nın verdiği hak ve yetkidir bu ona (bkz. Galatyalılar 1:1-7). Hiçbir inançta onun bağlısı sonsuz yaşam güvenliğine kesinlikle sahip olduğunu bilemez ve söyleyemez; çünkü bu güvenliği salt Mesih verir, Kutsal Ruh da onu belgeler. Ne var ki, bu yaşam yağdan kıl çekercesine rahatlıkla gelmez. Yeni yöntemde Mesih in sıkıntılarını paylaşmak var (8:17b). Mesih in miras ortakları, O nun sıkıntılarına paydaştır (bkz. Yeşaya 53:3). Eninde sonunda Mesih in yüceltilmesine de paydaştır onlar. İsa Mesih yeryüzündeyken bağlılarını bu konuda hem aydınlattı, hem de uyardı (bkz. Yuhanna 15:20; 16:2; Matta 10:22-24). Yeni Antlaşma Mesih e bağlılık ve tanıklık nedeniyle işkence çeken, hatta şehit edilen inanlıların parlak tanıklığıyla dolup taşar (bkz. Filippililer 1:29; I.Korintoslular 4:12-13; II.Korintoslular 1:5-8; 4:7-11; Habercilerin İşleri 7. bölüm; 12:1-5, vb.). Tanrısal gerçeği bildiren Eski Antlaşma peygamberlerinin yaşamını inceleyen onların çektiği ve katlandığı çok acı görgüleri açıklıkla görür. Ne der Kutsal Söz? Öyledir, Mesih İsa bağlılığında tanrısayarlıkla yaşamak isteyenlerin tümü saldırıya uğrayacak (II.Timoteos 3:12; bkz. Habercilerin İşleri 14:22; Koloseliler 1:24). u geçen yirmi yüzyıl boyunca en korkutucu saldırılar, işkenceler, katliamlar Mesih bağlılarına uygulanmakta. Durum şu ana dek aynıdır (bkz. İbraniler 13:3,13,14). Geçtiğimiz yirminci yüzyılda önceki on dokuz yüzyılda görüldüğünden daha kabarık sayıda Mesih bağlısı işkencelerle öldürüldü. Son günlerin olayları sırasında bunlar sorumlu makamlardan kaynaklanan özel onaylama niteliğini de taşımakta (bkz. Yuhanna 16:2; Vahiy 6:9-11; 12:12). Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 68

9 Kurtarıcı Mesih in kanında yıkanıp yeniden doğan inanlı yetim değil, basit bir kul değil, diri Tanrı nın evlatlığa kabul ettiği yetkili kişioğludur. Tanrı nın çocuğu, İsa Mesih in kardeşi ve dostu. O nunla birlikte miras ortağı. Acı sıkıntı işkence çekse de bunların gelip geçici görgü olduğunu bilir, en derin güvenlikle sevinir, eziyetsiz sonsuza dikkatini çevirir (8:18). Yaşamımız olan Mesih belirince, sizler de O nunla birlikte yücelikte belireceksiniz (Koloseliler 3:4). İçinde bulunduğumuz şu dönemin sıkıntıları (8:18a) şöyle anlatılır: imdiki kötü çağ (Galatyalılar 1:4). Bunlar kötülük günleridir...karanlığın evrensel çapta iş gören egemen güçleri (Efesoslular 5:16; 6:12). u sıkıntılı dönem...bu dünyanın biçimi geçip gitmektedir (I.Korintoslular 7:26,31). Böylesi bir dünyada eziyet çekmek, belki de Mesih in tanıklığı adına öldürülmek doğal olgudur: Öğrenci ya da uşağın efendisi gibi olması uygundur (Matta 10:25a). Yeryüzünün her yanında Tanrı nın çocukları, Mesih in kardeşleri ve dostları O nun adına acı ıstırap çekiyor. Onlar aynı ailenin üyeleridir. Bu nedenle birbirlerine destek sunmaları, birbirinin gözyaşlarını acılarını paylaşması Tanrı isteğidir. Tümü aynı Baba nın mirasçıları. Kimisi az kimisi çok, tümü şu düşman dünyanın buğz ettiği Mesih inanlısı. Mesih in adıyla tanıklık edene karşı onu çekemeyenin öfke bezeleri hemen mayalanır ve kabarır. Kurtarıcı nın Tanrı kurtarandır anlamını taşıyan adı duyulması istenmeyen adların ön sırasındadır. O nun haçta insanlık için günah kefaretini sunması birçok kuşakta iğrençlikle karşılanan Tanrı eylemidir. İblis böyle buyurur uşaklarına. Günahlı insanın varlığında Mesih e imana karşı ayaklanan bir rezistans (direnç) mekanizması etkindir, işlerliktedir. Bize açıklanacak olan yüceliğin üç boyutu vardır: 1. Yaratılış (kurulu düzen) Tanrı çocuklarıyla birlikte bunu içtenlikle beklemekte (8:19-21) 2. Umutla kavuşulan kurtuluşun sonucu katlanışla beklenmekte (8:22-25) 3. Güçsüzlüğümüzde Kutsal Ruh daima yardımımıza gelerek bekleyişimizi desteklemekte (8:26) Yeryüzünde Mesih bağlıları en derin güvenliği taşır ve bunu sürdürür (5:1-11). Çünkü şimdinin sıkıntıları ilerideki yücelikle karşılaştırılamaz bile (8:18). Tanrı doğrulukla donattıklarını yüceliğe kavuşturdu (8:30). Tarih boyunca Mesih bağlıları alçaltıldı, hor görüldü, hapsedildi, yer yer sürgün edildi, kılıçtan geçirildi ve bu korkutucu durum giderek kötüleşmekte. Ama saldırıları kökten değiştirecek olan Tanrı yücelerde egemendir (bkz. II.Korintoslular 4:10,16-18; Filippililer 1:20; Koloseliler 1:22). Tarihin gelişimini diktatörler, fatihler, din bağnazları, masumlara diş bileyenler çizmiyor. Tersine, hakkı koruyan Tanrı, çocuklarını sonsuz mirasa iletiyor. Kuşkusuz yol çetin, dikenli, bazen de kaba kuvvetle döşelidir (8:18-22,29-30). O, egemen tasarısı uyarınca çağrılanlarla birlikte her durumu yararlı yönde geliştiriyor (8:28). Yönetim sadece O nun elindedir. Tanrı şu anda inanlısını Ruh un ilk ürününe sahip kılmıştır (8:23). Mesih bağlısı şu kudurgan dünyayla gelecek esenlik dünyası arasında bir köprü görevini görmektedir. Kutsal Ruh yüreklerimizde güvencedir (arravon). Finike dilinden Yunanca ya geçen bu söz nişan yüzüğü anlamını taşır (bkz. II.Korintoslular 1:22; 5:5; Efesoslular 1:14). Mesih bağlısı şu anda O na nişanlıdır. Kuzu nun düğün gününü bekleyen gelin, Kuzu nun düğün şölenine çağrılı (bkz. Vahiy 19:7-9). Tanrı Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 69

10 onu Oğlu nun benzerliğine getirecek (8:29). Dirilen Mesih onu kendi yüceliğiyle donatacak (bkz. Filippililer 3:21; Koloseliler 3:4). Bu güvenlikle yazan Pavlos gelişimi coşkulu bir dille kutlar: Tanrı nın kendisini sevenlere hazırladıklarını ne göz gördü, ne kulak duydu, ne de yürek kavradı (I.Korintoslular 2:9). Yazar bu dönümde insan soyunun çevresiyle doğasal yaratılış, kusursuz kurulu düzen ilişkisine aktarıyor konuyu. İnsan ve doğa; bunlar birbiriyle girişik, bütünün ayrılmaz parçalarıdır. Yaratan ikisini aynı dünyaya koydu, birbiriyle kesin bağlılıkta uyumda durmalarını, yapıcılığa katkıda bulunmalarını kararlaştırdı. Biri öbürünün sağlığına önem verecek (bkz. Yaratılış 1:28-30). Ama Adem le Havva günah işleyince, Yaratan onları yargıladı kusursuz doğaya da lanetini getirdi (Yaratılış 3:17; Yeşaya 24:4-13). O gün bu gün insanla doğa sanki birbirinden kopmuş, hatta düşman olmuş. İkisi arasında uyum kaybolmuş. O korkunç düşüşte ademoğlu Tanrı ya düşman kesildi, Tanrı nın eliaçıklıkla sağladığı kurulu düzendeki varlıkları zedeledi. Günümüzün temel bunalımlardan biri nedir? Hiç kuşkusuz çevre kirliliği, havanın suların toprağın bozuk insan tarafından sürekli bozulması ve kirletilmesi, yeryuvarlağının gitgide ısınması, canlı varlıkların yok edilir noktaya gelişi.. Durumun dayanılmaz boyutlara tırmanması, çirkin gelişimin giderek berbatlaşması dünya çapında kaygı. Herkes, bu bozukluk nereye dayanacak diye soruşturmakta; uzmanların bilginlerin çoğunluğu kötümser ve karamsar. Bu yürek paralayıcı yozlaşma acaba nereye dayanacak? Sağduyulu tek yanıta İncil in sayfalarında rastlanabilir (8:19-23). Düşüşte doğanın hiçbir katkısı olmamıştır. Atalarımız kişisel istekleriyle günaha verildi, toprağın diken ve çalı yetiştirmesi (bkz. Yaratılış 3:18) bunun yürek burkucu sonuçlarından biri oldu. Ne denli anlamlıdır! Mesih i haçlamaya yöneltirken dikenlerden bir taç örüp başına taktılar (Matta 27:29). Tanrı Kuzusu Mesih insanın ve doğanın taşıdığı laneti yüklendi, böylece tüm kurulu düzeni bilinmemiş parlaklığa kavuşturacağını evrene müjdeledi. Golgota da tanrısal kayra eylemi işlerliğe konunca, insanın kurtuluşu gerçekleşti. İşte Pavlos yaratık aklına sığmayan o parlak gelişimi ve bekleyişi içtenlikle, tüm parlaklığıyla bir yandan anlatıyor, öte yandan da kutluyor. Tarih boyunca doğa baştan başa sarsılmış ve yozlaşmıştır. Ama şu dönemde çevrenin kirliliği, doğal kaynakların kötüye kullanılışı, küresel ısınma, doğanın insana insanın da doğaya sanki düşman kesilişi evrensel çapta görülen bunalım.. Bunlar boğuşulan çalkantıların ön sırasında. Üniversitelerde doğa düzeniyle ilgili eğitim kolları giderek çoğalıyor; birçok yerde Yeşiller Partisi doğa düzeni doğrultusunda didiniyor, vb. İnsansal uğraş ve çabalar giderek yoğunlaşıyor. Tümü de iyi niyetli olmaya karşın bunalım önlenemiyor. Tanrı nın diri Sözü güncel sorunlara ışık saçıyor; ama burada durmuyor. Tek bilgi kaynağı niteliğinde parlak geleceğe yönlendiriyor dikkatimizi. 8:19-25 ayetlerde yinelenen kullanım, büyük özlemle gözlüyor (8:19,23,25) ve umut (8:20,24,25) sözleridir. Hem inanlılar, hem de kurulu düzen umut bekleyişiyle, büyük özlemle Tanrı nın gerçekleştireceği yeniden kurulacak çağı (palingennesia, bkz. Matta 19:28) bekliyor (bkz. Yeşaya 24:4,8 ; Yeremya 12:4). Peygamberlerin çok öncelerden bildirdiği şimdiki üzücü ortamda bocalayan kurulu düzen inliyor, doğum sancısı çekercesine birlikte kıvranıyor (8:22). Doğanın sürekli çalkantısını bundan daha etkin anlatıyla, özlü dille önümüze seren başka bir açıklama, bir kayıt düşünülebilir Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 70

11 mi? Sadece bu yazı, hem bugünkü acıklı görünümü hem de beklenen parlak gelişimi tüm açıklığıyla sergilemekte. Yazar sanki doğayı kişileştirerek konuşturuyor. Dili olsa da söylese atasözünü gerçekleştiriyor. Nedir doğaya uygulanan eziyet? Hayvan soylarına çektirilen mihnet? Düşük ademoğlunun bozuk düzeni, kayıtsız eylemi bu kargaşalığın nedeni.. İncil in son yazısında yargı nasıl belirtilir? Yeryüzünü çürütenleri çürütmenin vakti geldi (Vahiy 11:18c). Ve Mesih in belirgin vaadi herkese duyuruluyor.. Tahtta oturan, İşte her şeyi yepyeni yapıyorum dedi (Vahiy 21:5). Doğaya uygulanan tanrısal kargışın (bkz. Yaratılış 3:17) sonrası tanrısal düzenlemedir (bkz. Yeşaya 4:2-3; 11:6-9; 55:12,13; 65:25; Habakkuk 2:14, vb). Yaratıcılığına inanılan Tanrı nın bozulanı, yozlaşanı düzene sokabileceğine de inanmak gerekmez mi? Tanrı nın bu görkemli eylemi tanınmazsa O nun yaratış gücüne gölge düşürülür, inanç da uluorta bir kurama dönüşür. Tanrı nın gelecek parlak olguyu bütünleyeceğini Ruh un ilk ürününe sahip olan inanlılar da varlıklarında kanıtlıyor. Bu tanrısal eylem doruklaşmayı gözleyen, şu anda etkinliğini belgeleyen sürekli Tanrı güçlülüğüdür. O parlak sonucun gerçekleşmesini büyük özlemle bekleyen her inanlı, dilsiz ama canlı doğayla birlikte inim inim inliyor (8:23). Ruh da biz güçsüzken...anlatılamaz iniltilerle, bizim için Tanrı ya yakarıyor (8:26,27). Ruh un düşüncesini bilen Tanrı...isteği uyarınca yakaran Ruh un dileğini dinliyor. Demek ki hem inanlı, hem kurulu düzen, hem de inanlıda konut kuran Tanrı Ruhu o parlak yüceliğin (8:18,30) bir an önce belirmesi için inliyor, gece gündüz dilekte bulunuyor. Bedenimizin kurtuluş bulması bizi Tanrı ca atanan yüceliğin doruğuna yükseltecek. Kurtuluşumuzun güvenliği umut tur. Varoluşçuluk (egzistensiyalizm), felsefe yapısından umudu dışlıyor. u anda deneyemediğim hayali bir bekleyişe bağlanamam diyor. Hiç kuşkusuz umut kırıklığına her yerde rastlanabilir. Yeşermemiş umuttan daha derin düş kırıklığı yoktur. Umut kesenlerin sayısı kabarık. Boş yere umut verenlerin hayale uğrattığı kişiler her yanda bol. Ama bunlar yaratığa bel bağlayışın doğal sarsıntısı. Kutsal Söz de belirtilen umutsa kendine özgüdür. Bu, şimdiye dek sayısız vaadini tümleyen, O na iman edenin yaşamını ihya eden, yalan söylemeyen Tanrı ya dayanan umuttur. İmanla gerçekleşen kurtuluşumuz umutla desteklenir. Mesih e imanın şimdisi ve sonrası var. Kurtulduk; ama bedenimiz halen şeytanın, günahın saldırılarına hedef. Tümlük ileridedir. imdiki yaşamda bildiğimiz ürktüğümüz ölüm gelecek yaşamda alt edilecek. (bkz. Yeşaya 25:8; Hoşea 13:14; I.Korintoslular 15:53-57; İbraniler 2:14). Günahlılıkta ölenin sarsıcı geleceği de ileridedir (bkz. Matta 3:7; Yakup 1:15). Kurtulanın yücelerde çok zengin bir hazinesi vardır. Tövbesiz, yeniden doğuşsuz, Mesih siz öleniyse birikmiş tanrısal öfke bekliyor. İmanla umut atbaşı beraber gider, ikisi birbirini destekler ve bütünler. Mesih e iman günahtan arıtır, yargıyı kaldırır, sonsuz yaşamı gerçekleştirir. Bu sağlam iman umutla eşlenmeyince, etkinliğini yitirir. İnanlının umudu her an Tanrı vaatlerinin dipdiri kaynağından sulanır. Çünkü bu umutla kurtuluş bulduk (8:24; bkz 15:13). Eski Antlaşma da vurgulanan üzücü kurallardan biri şudur: Tanrısaymazın umudu yok olur (Eyub 8:13). Bu kesimde diri umut diri Tanrı ya dayanır; O nun etkisiyle ve Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 71

12 gücüyle gerçekleşir. Buna karşın tanrısaymazın taşıdığı umut nedir, nereye dayanabilir? İlki sağlam kayaya, sonrakiyse imanı dışlayan kaygan toprağa (bkz. Matta 7:24-27). İnanlının kesin güvenlikle Tanrı vaatlerinin gerçekleşmeye doğru ilerlediğini bilmesi, Kutsal Ruh un sürekli desteğinden esinlenir (8:26). Ruhsal-fiziksel güçsüzlüğümüz karşısında dualarımız engellerle karşılaşabilir. Bunu bilmeyen Mesih inanlısı yoktur. İnanlının dua edişi alışılmış, klişeye dönüşmüş basmakalıp yinelemelerle yüklenmiş bir töre değildir. Duygusuz, acımasız, dilsiz bir put olmayan Tanrı bireyin kendi diliyle, bilgisiyle, imanıyla dua etmesini ister. Ama nasıl? Pavlos bu sorunun yanıtını açıklıkla verir: İnanlıda yaşayan Ruh Tanrı ya yakarır. İnanlının dua destekleyicisi ne dinsel bir öğretmendir, ne de dinsel alışkılar zinciri. İnanlının varlığını yönetiminde tutan Kutsal Ruh somut ve etkin dua sonuçlandırıcısıdır. Bütün dinler inançlar arasında, diri Tanrı ya diri sözlerle herkes kendi dilinde dua edenler sadece Mesih bağlılarıdır. Çünkü dua eden onlardan önde, Kutsal Ruh tur: Kutsal Ruh ta dua edin (Yahuda 20) belirgin Tanrı buyruğudur. Tanrı, Kutsal Ruh ta sunulmayan duayı dileği dinlemez. Kutsal Ruh inanlıya O nun isteğine göre yaşamanın inceliğini öğretir (8:4). Kutsal Ruh inanlıya Ruh a ilişkin konuları düşündürür (8:5). Yine Kutsal Ruh kendi aracılığıyla, suçsuz Mesih in akıttığı kanla Tanrı ya yakarıldığına tanıklık eder (bkz. İbraniler 9:14). Burada üçte tekliğin kendine özgü özellikle inanlıda etkinliği belirtilmekte. Baba yla ve Oğul la eşit kişiliği olan Kutsal Ruh, inanlının ön sırada beliren dua-dilek ortağıdır (8:26). O, Avutucu dur, Öğretmen dir, Yöneltici dir, Aracı dır. Bununla ilgili Paraklitos sözü başka yerde Mesih e ilişkin olarak da kullanılır (bkz. I.Yuhanna 2:1). Mesih O nu nasıl anlattı? O beni yüceltecek, çünkü benim olandan alıp sizlere bildirecek (Yuhanna 16:14). Tanrı yüceliğini övmeyi amaçlayan iyelik yetkimiz kesinleşinceye dek Kutsal Ruh mirasımızın güvencesidir (arravon; Efesoslular 1:14). Kutsal Ruh Baba nın katında bizim yararımıza yakarır. Her inançta dua-biat var, ama Tanrı karşısında Mesih bağlısının duası apayrı özellikle dile getirilir. O, kendiliğinden ya da klişeleşmiş yinelemelerle duaya dikilmez. Diri Tanrı nın katında, inanlıda konut kuran Kutsal Ruh un sözle anlatılamayan iniltileriyle, Mesih in adıyla yakarır, Tanrı da o duayı kabul eder (bkz. Yuhanna 4:24; Efesoslular 2:18). Hiç kimsenin Allah kabul etsin klişesiyle temennide bulunması gerekmez. Tanrı dualarımızı kendine özgü ilgiyle dinler, hem de yanıtlar (8:27). İnanlının Tanrı ya duası dileği sayısız konuyu ve gereksinimi içerir. Bunları ona Kutsal Ruh bildirir, ne tutumla sunulacağını öğretir. Hem de Kutsal Ruh inanlıyı imanla donatır ve destekler. İman olmadan dua da olamayacağını iyi bilen Kutsal Ruh Tanrı katında inanlıyı güçlendirir, duaların imanla Tanrı ya yükseltilmesini etkiler. Yüreği araştıran Tanrı orada konutlayan Ruhu nun düşüncesini bilir; sınırsız bilgeliğiyle.. Bu kapsamda inanlıyla sağlıklı-ürünlü ilişki kurar. Her zaman klişeleşmiş dualarla oyalananlar böyle parlak bir yetkiyi bilemez. İncil in somut gerçeklerinden biri önümüzde geliştiriliyor, Tanrı nın erekleri kararları anımsatılıyor (8:28). Tanrı, Ruh un düşüncesini bilir dendi. Tanrı yı kurtarıcı Mesih aracılığıyla sevip O na Ruh ta dua edenin varlığında Tanrı kendi egemenliğini işlerliğe koyar. Nasıl? Dua eden inanlıyla birlikte her durumu yararlı doğrultuda Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 72

13 etkiler. Kutsal Ruh ta dua eden inanlının yakarıları Tanrı isteğiyle kesin uyumdadır. Çünkü tanrısal isteğe ters düşen dilekler inanlının aklına gelemez. Örneğin bol para kazanayım, düşmanlarımı yeneyim, fetihler yapayım, yaklaşan seçimleri ya da spor karşılaşmasını ben kazanayım. Bu türden dilekler Tanrı isteğiyle kesin çelişkidedir; hiçbir yararlılığı düşünülemez. Bunlara karşı Tanrı her durumu yararlı yönde etkiler ve bütünler. Kurtarıcı Tanrı nın, inanlılar yaşamında bir tasarısı vardır. Elbette biz bunları bilemeyiz; ama kayrasal yöntem sınırındaki tüm olayları, gelişimleri bütünlemeyi O iyi bilir. İnanlının varlığına hoş olmayan bir durum gelse de onu seven Tanrı uzun sürede bunun oluşturacağı sonucu bilir, egemen ereğini gerçekleştirir. Pek çok inanlının yaşamında o an için kötü olan bir olguyu Tanrı kendi isteğiyle yararlı yönteme dönüştürür. Bu yararlılık hem kendisini hem de inanlıyı ilgilendirir. Mesih e bağlılıkta sağlam iman taşıyan, en çetin gelişimleri bile Tanrı nın egemen tasarısı çerçevesinde kabul eder. Dikkat; bunu kadercilikle, takdirle, tecelli ya da alın yazısıyla karıştırmasın hiç kimse. Tanrı herhangi bir olayı son (eshaton) ilişkisinde yararlı görür ya da görmez. Bu ilişkide daha önce konusu geçen sıkıntılar (8:17) anımsatılmalı. Tanrı nın ereği uyarınca çağrılmak, O nunla özlenen ilişkiye girmek anlamını taşır (4:17; 9:12, 24). Nedir bu ilişkinin özü? O nun Oğlu nun benzerliğinde olmak (8:29). Seven Tanrı nın temel amacı öngörüsü günahlıyı cehennem yargısından kurtarmak değil, onu dinsel biri kılmak değil, tek Tanrı bilgisini zorla kafaya sokmak değil, vb. Tanrı nın isteği genci yaşlıyı, kadını erkeği Oğlu nun benzerliğinde görmektir. İsa Mesih Baba Tanrı nın ezeli-ebedi sevgiyle sevdiği, öncesi olmayan Sözü dür; gözle görülmeyen Tanrı nın gözle görülen kişiliğidir (ikon, bkz. Koloseliler 1:15), kutsal olan tek kişidir. Tanrı, Oğlu aracılığıyla kurtardıklarını biricik Oğlu nun benzerliğiyle donatır. İnanlı yeryüzünde iyi insan İsa nın yaşamıyla yaşar. Bu dönemde tanrıbilimin çok önemli bir öğretisiyle karşılaşır okuyucu. Bu çok geniş ve ayrıntılı konuyu burada çözemeyiz, böylesi derin bir uğraşa da koyulamayız kuşkusuz. Ama, mektubun ana konularından biri olması nedeniyle buna eğilmemek büyük bir boşluk bırakır. Aşağıdaki sözlere en azından bir göz gezdirmek ve Tanrı nın yardımını dilemek, bu geniş konuya O nun ışığıyla eğilmektir. Önce belirleme, karara bağlama-proorismos, (Ad olarak Yeni Antlaşma da hiç kullanılmaz). Önceden belirliyorum, karara bağlıyorum-proorizo, fiil olarak buna şu yerlerde rastlanır: (8:29,30; bkz. Habercilerin İşleri 4:28; I.Korintoslular 2:7; Efesoslular 1:5,11,12; Yeşaya 43:7). Öncebilim-Prognosis. Ad olarak Yeni Antlaşma da şu yerlerde kullanılır: (bkz. Habercilerin İşleri 2:23; I.Petros 1:2). Önceden biliyorum-proginosko, fiil olarak şu yerlerde geçer: (8:29; 11:2; bkz. I.Petros 1:20; II.Petros 3:17). Seçim-Ekloyi. Ad olarak Yeni Antlaşma da şu yerlerde kullanılır: (9:11; 11:5,7,28; bkz. Habercilerin İşleri 9:15; I.Selanikliler 1:4; II.Petros 1:10). Seçiliyorum-Eklegomai, fiil olarak şu yerlerde kullanılır: (bkz. Yuhanna 3:18; 15:16,19; Habercilerin İşleri 1:2,24; I.Korintoslular 1:27; Efesoslular 1:4). Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 73

14 Çağrı-Klisis. Ad olarak Yeni Antlaşma da şu yerlerde kullanılır: (11:29; bkz. I.Korintoslular 1:26; 7:20; Efesoslular 1:18; 4:1,4; Filippililer 3:14; II.Selanikliler 1:11; II.Timoteos 1:9; İbraniler 3:1; II.Petros 1:10). Çağırıyorum-Kaleo, fiil olarak şu yerlerde geçer: (8:30; bkz. Efesoslular 4:1,4; Koloseliler 3:15; I.Selanikliler 2:12; 4:7; 5:24; II.Selanikliler 2:14). Kalein (bkz. Matta 22:3; Luka 14:8; Vahiy 19:9). Çağrılan Kleitos (1:6,7; 8:28; bkz. I.Korintoslular 1:1,2,24; Galatyalılar 1:15; Matta 22:14). Yücelik-Doksa. Ad olarak İncil in pek çok yerinde kullanılır. Konuyla ilgili olarak bakınız: (8:18,21; 9:4, 23). Doksazo-yüceltiyorum, fiil olarak pek çok yerde kullanılır; ama konuyla ilgili olarak (1:21; 8:30; 15:6,9) a bakınız. Doğru, doğruluk-dikaios, dikaiosini. Ad olarak pek çok yerde kullanılır, Konuyla ilgili olarak: (2:13; 3:4,20,24,26,28,30; 1:17; 3:5,21,22,25,26; 4:3,5,6,9,11,13,22; bkz. Luka 18:9; vb). Doğrulukla donatıyorum-dikaioo, fiil olarak pek çok yerde kullanılır; özellikle şu yerlere bakınız: (4:2,5; 5:1,9; 6:7; 8:30,33; bkz. Luka 18:14). Dünyanın kuruluşundan önce-pro katavolis kozmou (bkz. Yuhanna 17:24; İbraniler 9:26; I.Petros 1:20; Efesoslular 1:4). Başlangıcı olmayan çağlar öncesi-pro ton aionon (bkz. I.Korintoslular 2:7). 8: ayetlerde tanrıbilimin düşündürücü, bazen de beyin kurcalayıcı ve uğraştırıcı konularıyla karşılaşırız. Hemen belirtmeli ki, yazar Pavlos bu önemli kesimde ayrıntılı tanrıbilim gerçekleriyle uğraşmaya gitmiyor. Üstte konusu edilen doğal kavram ötesi öğreti sözlerini, Tanrı karşısında Mesih inanlısının taşıdığı yetkiyi ve özellikleri tanıtma doğrultusunda ele alıyor, dolayısıyla bazı gerçekleri önümüze seriyor. Bu kesimin Tanrı yı sevenler le (8:28) açıldığı dikkatli okuyucunun gözünden kaçamaz. En başta beliren gerçek budur. Tanrı yı hoşnut eden tutum O nu sevmektir. O nu İsa Mesih te belirlenen sevgiyle seven, Tanrı nın tüm ilgisini bekleyebilir. u sıralama konumuzu daha da aydınlatabilir: Tanrı yı seven, ereği uyarınca çağrılan, önceden bildiği kişiler, önceden belirgin ettiği (kararlaştırdığı) doğrulukla donattığı, yücelttiği.. Buradaki usa uygun, bilimsel sıralama düşünenin dikkatinden kaçamaz. Evreni ve dünyayı yaratan, insanın düşüşü ardından kurtarma eylemini işlerliğe koyan sınırsız bilgelik kaynağı Tanrı, hiçbir tasarıyı ve işi giderayak, üstünkörü işlerliğe koymaz. O nun her düşüncesi ve bütünleyişi planlı ve uyumludur, evreleri tümden bağdaşıktır. Mesih bağlısına gizemli sevgisi ilişkisinde açıklanan Tanrı hiç kuşkusuz ilkin kendisine karşı sevgimizi özler. Herkese doğrultulan soru budur: Tanrı yı O nun koşuluna uygun kapsamda seviyor musun? Tanrı kişiyi kendisiyle sağlıklı ilişkiye çağırır (4:17; 9:12,24). Bunu kendi ereği uyarınca yapar. Bu ereğin niteliğini, içeriğini, uzantısını biliyorum diyen, Tanrı nın düşüncelerini anlama küstahlığına kapılır. Tanrı nın ademoğlu ilişkisinde kendine özgü ereği vardır. Bunun ne olduğunu kendisine bırakmaya zorunluyuz. Denildiği gibi, Tanrı günahlıyı kurtarma eylemini kendi bilgeliği kapsamında gerçekleştirir, ereği uyarınca bütünler (8:28; bkz. Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 74

15 Efesoslular 1:11; 3:11). Bunun nedeni ve sonucu egemen isteğinde gizlidir. Tanrı, gizinin nedenini içeriğini bizimle paylaşmaz. Buna gerekçe düşünülemez. Tanrı nın hiçbir tasarısı ve bütünleyişi kendi başına bağımsız birer düzenleme değil, evrenselegemen isteğinin bütününü oluşturan birbirine bağlantılı parçalardır. Bunlar birbirinden koparılamaz. Bir tekini belirlemek ve saptamak, bütünün belirlenmesine ve saptanmasına bağlıdır. Tanrı yla ilgili nedenlerle sonuçların birbirinden koparılıp bölünmesi zorlama olur. Tümü birlikte kozmos un (evren) oluşturucusudur. Toplamı bir arada Tanrı nın evrensel çapta tasarısını, planını belirgin eder. Kısıtlı akılla kısıtsız planları kavramaya heveslenmek yaratığın yaratan planına sokulmasıdır (bkz. Mezmur 33:6-9; 148:5; İbraniler 11:3). Sadece O herkese şöyle konuşur: Çünkü sizin için düşündüğüm tasarıları biliyorum diyor RAB. Kötü değil, size umutlu bir gelecek sağlayan esenlik tasarılarıdır bunlar (Yeremya 29:11). Bu güvenlik bildirisi bireyi Mesih in kurtarışına çekmeye yeterlidir. Egemen Tanrı günahlı insanı, ereği uyarınca çağırdıklarını Oğlu nun benzerliğine getirmeyi, varlıktan günah iştahını sökmeyi öngörür (8:29). Ardından, Tanrı nın çağrısıyla karşılaşırız. Çağrılan: (klitos, bkz. Matta 20:16; 1:1,6,7; 8:28; 9:11; I.Korintoslular 1:24, vb.). Tanrı çağırandır. Ama bu O nun ereği uyarıncadır (bkz. Yoel 2:32). O nun çağırdığı kişi Tanrı nın adını çağırır, kurtuluşunu değerlendirir. Tanrıbilimde önem toplayan çağrıdır bu (bkz. II.Selanikliler 2:14; I.Selanikliler 2:12; I.Korintoslular 1:9; Galatyalılar 1:15; İbraniler 3:1; 9:15; I.Petros 1:1,2; 2:21; 3:9; I.Yuhanna 3:1). Tanrı nın çağrısı herkesi içerir ama ona imanla, kararlılıkla değer veren bu yetkiye sahip çıkar (bkz. Matta 22:1-14). Önceden bildiği kişiler: Tanrı Yeremya ya şunu belirtiyor: Ana rahminde sana biçim vermeden önce tanıdım seni. Doğmadan önce seni ayırdım, Uluslara peygamber atadım. (Yeremya 1:5). Haberci Pavlos da yaşamıyla ilgili koşut gerçeği şöyle duyuruyor: Ne var ki, doğuşumdan önce beni kendisine ayıran ve kayrasıyla çağıran Tanrı hoşnut olunca (Galatyalılar 1:15). Davut Tanrı ya şöyle dua eder: Gizli yerde yaratıldığımda, Yerin derinliklerinde örüldüğümde, Bedenim senden gizli değildi. Henüz dölyatağındayken gözlerin gördü beni; Bana ayrılan günlerin hiçbiri gelmeden, Hepsi senin kitabına yazılmıştı (Mezmur 139:14-16). Öncebilim-Prognosis, Tanrı nın egemenliğine ilişkin çeşitli yönleri içerir bu bilgi. (8:29; 11:2; bkz. Habercilerin İşleri 2:23; I.Petros 1:2,20). Öngörmek-provlepo, ayrı bir kullanımdır (bkz. İbraniler 11:40). Tanrı kuşkusuz her olguyu ve gelişimi önceden bilir ve görür. Ama egemen Tanrı nın önbilgisi, öngörmesi bununla noktalanmaz. Tanrı bildiği olgulara bir seyirci değildir. Egemen yetkisi uyarınca gelecek gelişimleri kararlaştırır, doğallıkla da olacak her şeyi bilir ve etkiler. Tanrı nın zaman ve mekân dışında hiç değişmeyen kişiliğini akla getirdiğimizde, O başlangıcı-sonu olmayan İMDİ dedir. Olgular O na hep oldubittidir. Tanrı ya sürpriz diyebileceğimiz yeni bir olay ya da gelişim yoktur.. Zamanda mekânda var olan ademoğlu egemen Tanrı yı kendi kişiliği ilişkisinde kavramaya çabalayınca büyük yanılgıya düşer. Önceden belirgin ettiklerini (kararlaştırdıklarını) Oğlu nun benzerliğinde olmaya atadı. Öncel belirleme-proorismos, bu konular merdiveninde belki en çok tartışılan, konuşulan, üzerinde yazılan tanrısal tasarıdır. Tanrı nın önbilgisi, her durumu her varlığı önceden enikonu bilmesi ve bildiğini sonsuzu kapsayan ereği kılmasıdır. Seven Tanrı nın insanı kurtarma yöntemi budur. Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 75

16 O nun bilgisine tasarılarına herhangi yaratık ne girebilir ne de sokulabilir. Girmeye kalkanı düş kırıklığı bekliyor. Tanrı kararlaştırır ve uygular, hiç kimseye danışmaz, hiçbir insana hesap vermez. Öncel bilginin ve belirlemenin çarpıcı, belki de düğümleyici bir özelliği, Tanrı hem insanın tutumunu tepkisini kararlaştırır, hem de bireye karar verme yükümlülüğünü tanır. O nun şu sözünü daima anıda tutmak gerekir: Ey halklar, yıkıma bozguna uğrayacaksınız. Yeryüzünün en uç köşeleri, kulak verin. Savaşmaya, bozguna uğramaya hazırlanın. Evet, savaşa ve bozguna hazır olun...çünkü benim düşüncelerim sizin düşünceleriniz değil, sizin yollarınız benim yollarım değil (Yeşaya 8:9;55:8). u yerlere de bakınız: (Habercilerin İşleri 4:28; Efesoslular 1:5,12; I.Korintoslular 2:7). Öncel belirleme-proorizo. Gerek bu söz, gerekse önünde pro türünden önek (sözcük kökünün başında o sözcüğe anlam veren ek) taşıyan bu sıradan kullanımlar ancak Tanrı yla ilgilidir. Üstte sıralanan sözlere bakın. Bu eylemler her durumda tanrısal istem ve istekle ilgilidir. Tanrısal kararlar hiçbir durumda yaratıkların katkısıyla yargısıyla bütünlenemez. O, insansal-meleksel tasarılarla etkilenemez. Öncel belirleme de insansal-meleksel etki akla getirilemez. Ama bu özelliği her tür kadercilikten, tecelliden, alın yazıcılıktan kesinlikle ayrı tutmalıyız. Kutsal Söz ün hiçbir yerinde büyük-küçük her olayın önceden kararlaştırılmış olduğuna değinilmiyor. Bu türden insansal savlar Tanrı nın egemenliğini, sınırsız bilgeliğini, kesin yargılarını kavrayamamaktan, kısıtlamaktan kaynaklanmakta. Ve akılda tutulması gereken gerçek, egemen Tanrı nın özgün ve kalıtımlı günahlılıkta bocalayan bir soyla uğraştığıdır. İnsansal varsayımlardan beri durma gereği her an anımsansın. Yeni Antlaşma da öncel belirleme-proorismos, daima Tanrı ya özgüdür (9:18,22; bkz. Habercilerin İşleri 2:23; 4:28; Efesoslular 1:11; Koloseliler 1:27; İbraniler 6:17, vb.). Bu gerçek Eski Antlaşma da da aynıdır. (bkz. Eyub 9:12; 23:13; Daniel 4:35; Mezmur 33:10,11; Kutsal Kitap tan Özdeyişler 16:4; 21:1; Yeşaya 14:27; 43:13). Yeşaya nın çarpıcı peygamberlik sözlerine doğrulan, Tanrı tasarılarının öncesizsonsuz olduğunu, zaman-mekân dışında yatan ve bekleyen geleceğin Tanrı ca taa öncelerden kararlaştırılmış olduğunu görür (bkz. 22:11; 37:26; 44:6-8; 46:10-11). Bu, sonsuz-sınırsız isteğin, geçici-sınırlı isteğe kesin üstünlüğünü gösterir. Öncel belirleme de-proosimos, günahlının kurtarılması, arıtılması Tanrı nın kesin isteğinden, planından kaynaklanır. Tanrı nın düzen ve tasarılarını hiçbir varlık değiştiremez, yeni baştan düzenleyemez (bkz. Mezmur 33:10-11; Kutsal Kitap tan Özdeyişler 19:21; 21:30; Yeşaya 14:24-27; 44:24; 45:25). Karşımızdaki konu salt tanrıbilimle ilgili değil, öteden beri filozofları, düşünürleri çaba göstererek uğraştıran tanrısal bilgi uzantısıdır. Önceden vurgulandığı gibi, Tanrı nın öncel bilgisi öncel belirleme yle atbaşı beraber gider. Eski Antlaşma da belirli açıklamalar kafalarda sorun doğurabilir: (bkz. Yaratılış 6:5; Yeremya 18:8-10; 26:3,13; Yoel 2:13; Yunus 4:2). Tanrı nın kişiliğini anlatan düşündürücü bilgi hazinesidir bunlar. Belirli görünümlerde O insansal duygular uyarınca karar verir, dinleyicilerini daha iyi aydınlatmak için bir insan gibi konuşur. Ama unutulmasın ki O hiçbir durumda şununla bununla etkilenmeyen, yargıları başka yöne çekilemeyen egemen RAB tir. O nun düşünce ve kararları erekseldirteleolojik, (bkz. Yaratılış 3:15; 12:3; Yasanın Tekrarı 28:1-14, vb). Özellikle Eski Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 76

17 Antlaşma da Mesih in gelişi, eylemleriyle ilgili bildirileri hep birer oldubittidir (bkz. Yeşaya 7:14; 9:6,7; 11:1-10; Yeremya 23:5-6; Hezekiel 34:20-24; 37:21-22; Hoşea 3:5). Daniel in peygamberliklerine de değinilmeli (bkz. bölüm 7;2:31-45, vb). Bu tanrısal erekselliği ne insanın tasarısı, ne eylemi, ne de keskin zekâsı etkileyebilir. Tanrısal tasarılarda İsrail halkına ve toplumuna ayrılan özel ilgi ve sağlayışları düşünebilen okuyucu O nun öncel belirleme sini gözardı edemez (bkz. Yasanın Tekrarı 7:6-11; Hezekiel 16:1-7; Mezmur 147:19,20; Amos 3:1,2). Eski Antlaşma da Tanrı İsrail ile ilişkilerinde hem yapıcı hem de bazı görünümlerde yıkıcı yöntemlerle belirir. Yeni Antlaşma ya eğildiğimizde, yazarlar İsa Mesih in gelişini, yaşamını, işlerini Eski Antlaşma sözlerinin bütünlenişi olarak ele alır ve geliştirir. Yeni Antlaşma nın onda biri Eski Antlaşma dan alıntılar olduğu unutulmamalı. Elbette bunlar şu yazıda sıralanamaz. İncil deki dipnotlar bunları geniş çapta gösteriyor. Bu alıntıların ezici çoğunluğu İsa Mesih le ilgilidir. Aziz Augustin şöyle der: Yeni Antlaşma Eski Antlaşma da gizlidir, Eski Antlaşma Yeni Antlaşma da açıklanmaktadır (bkz. Luka 18:31-33; 24:25-27,44-49; Yuhanna 5:39). Yeni Antlaşma da öncel belirleme yöntemi genişletilerek bireylere uygulanmakta. Mezmurlar da bununla ilgili bir imgeleme vardır (bkz. 65:4). Eski Antlaşma Tanrı nın tarih içinde gerçekleştirdiği çağrıyı konu eder (bkz. Nehemya 9:7). Öte yandan Yeni Antlaşma inanlıya ilişkin Mesih bağlılığını öncesel kararlaştırma yla belirler (bkz. Efesoslular 1:4; I.Petros 1:20; Koloseliler 1:21,22). Bireyin şu çağda Sevinç Getirici Haber i kavrayarak müjdeye iman etmesi, sonsuz yaşam armağanıyla donatılması öncesi olmayan çağlardan Tanrı ca kararlaştırıldı. Mesih Tanrı nın günahları kaldıran kurtarmalığı olarak çağlar öncesi atandı (bkz. Habercilerin İşleri 2:23, 30, 31; 3:20; 4:27-28). Tanrı nın sağladığı kurtuluşa O nun tarafından atananlar, özgür istekleriyle bunu değerlendirenler sahip çıkar (bkz. Habercilerin İşleri 13:48; 18:10). Buna ilişkin Yuhanna nın yazısında şu yerlere bakınız: (6:37, 38; 17:2,6,9,24; 18:9). Bunlar kendisinindir (10:14, 15, 26-29; 13:1). Rab bunlar için dua ediyor (17:20). Onları Ruhu yla kendisine çekiyor (12:32; 6:44; 10:16,27; 16:8). Rab onlara sonsuz yaşam verir, onları Baba yla paydaşlığa getirir (10:28; 5:21; 6:40; 17:2; Matta 11:27), korur (6:39; 10:28; 17:11,15; 18:9), yüceliğine kavuşturur (14:2; 17:24), son gündeyse onları diriltir (6:39; 5:28). Bu sıralamada, Mesih in kurtarışıyla donatılanlar, Baba Tanrı nın öncel belirleme siyle kararlaştırılmış bulunuyor Öncesiz çağlar boyu Rabbimiz Mesih İsa nın kişiliğinde Tanrı nın saptadığı erek uyarınca (prothesis) oldu bu iş (Efesoslular 3:11). Bu eylemin temel amacı bireylerin Tanrı ya evlat iyeliğini alması, Oğlu nun benzerliğine getirilmesidir (8:29). Tanrı Mesih inanlılarını O nunla birleşmeye çağlar öncesi atadı (8:28; bkz.efesoslular 1:3; II.Selanikliler 2:13; II.Timoteos 1:9; I.Petros 1:1). Tanrısal erek O nun kayrasıyla belgelendi (II.Timoteos 1:9). Tanrı planının kucakladığı bireylerin hiçbir erdemi, özelliği, yararlılığı akla getirilemez (bkz. Efesoslular 2:1-5,8,9). Tanrı nın sevgisinden oluşan bu sağlayış salt imanla değerlendirilebilir (bkz. Efesoslular 1:13; II.Selanikliler 2:14), Tanrı nın planı bireyi doğrulukla donatmak (8:30), Ruhu yla kutsamak (I.Selanikliler 2:13,14), sonundaysa yüceliğe kavuşturmaktır (8:30). Tanrı nın öncel belirleme si ve planı böylesi parlak sonuçlar gerçekleştirdi. Yineleyelim; ereğinin içyüzünü, nedenini bilemeyiz, bilmemiz de gerekmez. O nun ereği inanlıdan iman bekler (bkz. Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 77

18 II.Selanikliler 2:13) ve sonuçta iyi işler için yaratıldığımızı bilmeyi (bkz. Efesoslular 2:10). İyi işler, arabanın hayvanlar tarafından çekildiği gibi, kayranın kurtulan varlığı parlak eylemler doğrultusunda yöneltmesine benzer. Bu sıra ve düzen zorlanamaz bozulamaz. Çok öncelerden, düşündürücü bir soru kafaları uğraştırdı ve uğraştırmakta: Tanrı günahlıların başka bir kesimini lanete gönderir mi? (1:28). Bu, tanrıbilimde en ince ve düşündürücü bir sorundur. Unutulmasın, Tanrı nın çağrısı geneldir, evrenseldir. Hiçbir ayrıklığı yoktur. En galiz günahlıyı, öte yandan da her yanda erdemli olarak bilineni hep kurtuluşa çağırır. Niçin bu çağrıyı bazısı (daha azı) değerlendirirken, çoğunluğu teper? Günahlının Tanrı planı karşısında boynunu eğmesi kayrayı işlerliğe getirir (bkz. Yeşaya 5:4; Vahiy 20;10-12,17). Az önce belirtildiği gibi, egemen Tanrı nın ereğiyle ilgili kesenkes bilinemeyen gizemlerden biri de budur. Dokuzuncu bölümde yine karşılaşacağımız bir sorundur bu. Tanrı nın isteği kurtuluş planının herkesçe değerlendirilmesidir. Ademoğullarına özgür karar hakkını tanıyan Tanrı, çağrısının önüne çıkan engelleri, direnişleri olduğu gibi seslendirildiği yerde bırakır. İnsanın özgür kararıdır sağlıklı adımı attıran. Tanrı nın çağrısı, bireyin çalkantısı hep bu planın içindedir (bkz. I.Timoteos 2:4). Bu parçadaki iki fiil edilgen (pasif) durumdadır. Kısacası, Tanrı herkesin kurtulmasını tasarlamadı, ama istedi. Hem çağrısını doğrulttu, hem de günahlı bireyin çeşitli direnişlerini olduğu durumda bıraktı. O nun egemen isteminin birer parçasıdır bunlar. Tanrı Kutsal Ruh un işlerliğiyle çağırdığı kişileri doğrulukla donatır-dikaioo: Önceki İncil çevrisinde bu söz salih kılınmak tır. Yeni çeviride aklamak. Dikaioo sözünün sözlük anlamı doğru kılınmak tır. Aklanmak beraat etmektir. Örneğin: Yargılama sonuçlanınca sanıklar beraat etti; yani onlarda suç bulunmadı. Hak Yargıç Tanrı suçluyu beraat ettirmez. Suçluya, Suçlusun, ama ben seni doğrulukla donatıyorum, suçunu siliyorum der. Tanrı nın doğruluğu Mesih in kurtarmalığıyla suçluyu suçluluktan arıtır doğruluğa çıkarır. Bir hukuk uzmanı aklanmakla doğru kılınmak arasındaki ayrımı anlatmakta güçlük çekmez. Tanrı ca doğru kılınan suçlu geçmişini anımsar. Öte yandan aklanan, suçsuzluğum açığa çıktı der ve geçmişte işlediği sanılan hiçbir bozukluktan rahatsız olmaz; çünkü o temize çıkmıştır. Bu ilişkide ibra kelimesine de sözlükte bakılsın: Temize çıkarma. Hak Yargıç ın en korkunç günahlıyı Oğlu İsa Mesih in kanıyla arıtıp onu tümden doğru kılması her bakımdan adalet (dikaiosini) eylemidir. Yaratan-Kurtaran Tanrı nın katından kaynaklanan en parlak sonuçlamadır. Adaletli Tanrı bununla hem zedelenen adaletine adil hakkı sağlar, hem de en etkin bağışlamalıkla günahlıyı sever onu doğru kılar. Göksel yargıcın hak yargısı çiğnenen yasayı tatmin etmeli. Buysa hiç değişmeyen tanrısal ilkeyle vurgulanır: Günah işleyen can ölecektir (Hezekiel 18:3,20). Bu ilke düşünceyi şu sevindirici ayete götürür: Çünkü günahın karşılığı ölümdür. Tanrı nın bağışı ise Rabbimiz Mesih İsa aracılığıyla sonsuz yaşamdır (6:23). Bu parlak açıklama birkaç sözle tanrıbilimi özetler. Hak Tanrı, zedelenen adaletinin dileğini Oğlu İsa Mesih in ölümüyle tatmin eder; günahlının bundan yararlanışını günahtan dönüp Mesih in kurtarmalık kanına iman etmesine bağlar. Bunun dışında hiçbir çözümle ve düzenle kurtuluş sağlanamadığını belirtir (bkz. Yuhanna 16:4; Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 78

19 Habercilerin İşleri 4:12). Bu eylemde tanrısal hakkın nasıl karşılandığını, suçun nasıl arıtıldığını açıklıkla görür düşünen herkes. Bu göksel eylem sevgiden kaynaklanır, kayrayla gerçekleşir, yeniden doğuşla belirlenir. Konu İncil in öz öğretisi, Tanrı nın saptadığı gerçeğin ışıldağıdır. Ne yazık ki, günahlı ademoğlu bu kayrasal kurtuluşu armağan olarak kabul etmek dururken kararlılıkla onu bir yana itiyor, kutsal-adaletli Tanrı ya töreleri, din vecibeleri, yararlı işleri, hayır-sevap uğraşlarıyla makbul olmaya, günahlarını sildirmeye didiniyor. Armağan yadsınıyor kişisel başarılar öncelik alıyor, buysa gururu oluşturuyor, kişisel-dinsel önemliliği pohpohluyor. Merdivenin son basamağı yüceltmek tir-doksazo. Bununla ilgili bakınız: (II.Selanikliler 13,14; I.Korintoslular 6:11; II.Korintoslular 3:18). İnsanın kurtuluşunu basamak basamak tümlüğe eriştiren Tanrı, günahın ağırlığından özgür edilen canı kurtuluşun doruğuna getirir; şimdiki yaşam ötesinde aklın kavrayamayacağı yücelik beklendiğini kesinlikle belirtir. Daha önce Tanrı nın şu yargısı vurgulanmıştı: Çünkü tümü günah işledi ve Tanrı nın yüceliğinden yoksun kalmaktadır (3:23). Atalarımız yücelik ortamında yaratıldı. Düşüşte o yüceliği yitirdiler. Kurtarıcı Tanrı en sonunda bu yüceliği inanlılarına yeniden verecek (8:18,30). Kurtuluşa ve yeniden doğuşa karşın, ölünceye ya da Mesih yeniden gelinceye dek günahlı bedendeyiz, günahın saldırılarıyla yüz yüzeyiz. Çünkü Adem de tüm soy günaha tutsak oldu. Kurtarıcı Mesih inanlısının sevinci gönenci kendine özgüdür. Bunlara değinildi; ama en parlak gönenç ileridedir: Tanrı nın kendisini sevenlere hazırladıklarını ne göz gördü, ne kulak duydu, ne de yürek kavradı (I.Korintoslular 2:9). Eski ve Yeni Antlaşmalar da, gelecek yücelikten parlak bir görünüm belirir. Kutsal Söz baştan aşağı Tanrı nın yüceliğiyle pırıl pırıl parlar. İsa Mesih yeryüzündeyken bir gün üç öğrencisine tanrısal yüceliğini çarpıcı bir açıklamayla belirgin etti. Öğrenciler mest oldu ama bir anda o parlak görünüm kayboldu (bkz. Matta 17:1-8; Markos 9:2-8; Luka 9:28-36). Bu olgu Musa nın Sina dağında Tanrı yüceliğine tanık olmasıyla eşittir (bkz. Mısır dan Çıkış 24:15-18). İlyas Horeb dağında Tanrı nın yüceliğiyle karşılaştı (bkz. I.Krallar 19:8). Öğrenci Yuhanna İsa yı şöyle tanıtır: Söz beden oldu, kayra ve gerçekle dolu olarak aramızda yaşadı. O nun yüceliğini Baba dan gelen biricik Oğul un yüceliği niteliğinde gördük (Yuhanna 1:14). Bu öğrenci göklere yükselen Mesih in eşsiz yüceliğini Patmos adasındayken gördü, ölü gibi O nun ayaklarına kapandı (bkz. Vahiy 1:17). O nun yeryüzüne gelişinde Tanrı nın yüceliği kırdaki çobanlara açıklandı (bkz. Luka 2:9,14). Rab İsa Mesih haçlanışıyla yücelik ve onur tacını aldı (bkz. Yuhanna 7:39; 12:23-28; 13:31; 17:5; İbraniler 2:9). Dirilip göklere alınışında tanrısal yüceliğini belirgin etti (bkz. Matta 28:16-18; Habercilerin İşleri 3:13; 7:55; Romalılar 6:4; I.Timoteos 3:16; I.Petros 1:21). O nun yüceliği görkemli gelişinde tümden açıklanacak (bkz. Markos 13:26; Matta 16:27; 19:28; Daniel 7:9,13; Vahiy 1:14; 20:4,11). Yeryüzünün her yanında acı ıstırap çeken Mesih bağlıları üzerinde yüceliğin Ruhu şu anda dinleniyor (bkz. I.Petros 4:14). imdi Tanrı nın yüceliği İsa Mesih in kişiliğinde O nun kilisesi aracılığıyla yeryüzüne yansıyor (bkz. I.Korintoslular 6:20; II.Korintoslular 3:18; 4:3-6). Bu görkemli görünümlerin şanlı doruğu Mesih inanlılarının günahlılıktan, kusurluluktan, ölümcül bedenden bir anda sıyrılarak, Mesih in dirilişinde aldığı o yüce Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 79

20 bedenle kuşatılmasıdır. Tanrı tasarılarının sonuçlanışı budur (bkz. I.Korintoslular 15:35-38,42,49-55; II.Korintoslular 5:4; I.Selanikliler 4:15-17). Mesih in muzaffer gelişinde bütün Mesih bağlıları yepyeni ölmez bedenle dirilecek, şu anda Mesih in taşıdığı diriliş bedeniyle kuşatılacak, O nun görkemini görecek (bkz. Koloseliler 3:4; I.Yuhanna 3:2; Filippililer 1:21). Bundan böyle hastalık, ölüm, acı, sıkıntı, baskı, savaş ve yürek burkucu daha ne varsa toplamı yok olacak (bkz. Vahiy 20:4-6). İlk dirilişte payı olan mutludur. Bu kesin güvenliği içinde taşıyan, Tanrı ailesinden olduğunu bilir. Bu güvenliği taşımayansa, iç dünyasını araştırsın, kurtarıcı Mesih e iman etsin, yeniden doğuşu özlesin. Bunu yaptığında o yargılayıcı dirilişe, ikinci ölüme kalmayacaktır. Mesih in dönüşünde sen de yüceltilecekler arasında bulunacak mısın? Bu şaşırtıcı gerçeklerle canı ruhu tazelenen inanlı düşündürücü bir ünlem çeker (8:31). Fizikötesi, geçici yaşam üstü böylesi parlak beklentilerle isteklendirilen inanlı tanrısal güç ve yeterliliğin doruğunu görmüş gibi olur. Doğa dışı güçlü bir kurtarıcının, kişiliği insan kavramının ötesine uzanan diri Tanrı nın yapamayacağı ne kalıyor? Sekizinci bölümde tanrısal gerçekler doruğa getirilirken günahlı bedenle Ruh arasında süren belirgin sürtüşmede, Mesih in kanı aracılığıyla Ruh un yengisi içtenlikle kutlanıyor. 8:31-39 ayetler iki ayrı sonucu inanlının önünde sergiliyor. Tanrı bizim yararımıza en değerli armağanı sağladı, kayrasal kurtarışını egemen gücünün etkin uzantısı niteliğinde gerçekleştirdi. Yaratan, kendisine karşı isyan eden ademoğullarını böylesi görkemli bir özveriyle sevdi, arıttı, kurtardı, evlatlığa kabul etti. Tanrı nın yüce armağanına imanla sarılan, O nun kanatları altında güvenliktedir. O, Mesih in kişiliğinde inanlısına her kutluluğu sağlar, hem de sağlayacaktır (8:31,32). Yaratan ın temel ilgisi ve hoşnutluğu günahlı kadını erkeği arıtmak kurtarmaktır. Bunu sonuçlamaya biricik Oğlu nu esirgemedi (8:32). Hepimizin kötülüğünü O nun üzerine yükledi (bkz. Yeşaya 53:6). Tanrı ödün vermez kutsallığının dileğini böyle karşıladı. Tanrı nın sevgisi kutsallığının dileğine yetişti ve onu tümden tatmin etti. Tanrı nın sevgisi insanın baş gereksinimine uzandı ve onu doldurdu. İsa Mesih in çektiği acılar, döktüğü gözyaşlar, iniltiler Tanrı nın insanlık ailesi doğrultusunda belirgin duygusunu tanımlar (bkz. Yeşaya 3:9). Ancak sevdiği kişi için en üstün değeri ödeyen sevgi gerçek anlamda sevgidir (8:3; bkz. Yuhanna 3:16; I.Yuhanna 4:10). Golgota haçı en aşırı günahın en aşırı yargılamayla, kan karşılığıyla kefaretle cezalandırılmasıdır. Bunu değerlendiren Tanrı nın seçilmişidir. Kuşkusuz bir sürü düşman ona diş biliyor. eytan, cinler, Tanrı nın hükümranlığı dışındaki direnişçiler, reddiyeciler, Mesih i çekemeyenler, şimdiki dünyanın felsefesi, inanlının kendi bedeni, vb. Ama bunların hiçbiri onun sırtını yere getiremez. O, Tanrı nın seçilmişidir, Tanrı dan doğrulukla donatılmıştır. Sonsuz yaşam vaadi Tanrı nın güvencesidir (garanti). İnsanın günahı için ölen Mesih, sunusunu tepen herkesi Tanrı nın katında yargılayacak, hem de suçlayacak. Göklerde ve yeryüzünde tüm yetki O na verilmiştir (Matta 28:18). O Tanrı nın sağındadır, ölülerden dirilendir (bkz. Efesoslular 1:20; Habercilerin İşleri 2:33; 5:31; 7:56, İbraniler 1:3; 8:1; 10:12; 12:2; Matta 22:44; Markos 12:36; Luka 20:43; İbraniler 1:13). Romalılar'a Mektubun Yorumu, sayfa 80