DOLAR/EURO PARİTESİNİN TÜRKİYE NİN İHRACATINA ETKİSİ: EKONOMETRİK BİR ANALİZ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DOLAR/EURO PARİTESİNİN TÜRKİYE NİN İHRACATINA ETKİSİ: EKONOMETRİK BİR ANALİZ"

Transkript

1 Niğde Üniversiesi İ.İ.B.F Dergisi, 1, Cil:3, Sayı:, s DOLAR/EURO PARİTESİNİN TÜRKİYE NİN İHRACATINA ETKİSİ: EKONOMETRİK BİR ANALİZ Ce SAATCİOĞLU * Orhan KARACA ** ÖZET Türkiye ihracaını ağırlıklı olarak euro, ihalaını ağırlıklı olarak dolar ile yapakadır. Ayrıca ihalaının büyük bölüü haaddelerden oluşurken ihracaında ükei allarının payı göreceli olarak daha fazladır. Böylece Türkiye dolar ile ihal eiği haaddeleri kullanarak üreiği ükei allarını euro ile ihraç eden bir ülke konuundadır. Dış icareeki bu yapı dolar/euro pariesindeki değişelerin Türkiye nin ihracaını reel olarak ekileesini gündee geirekedir. Euronun dolar karşısında değer kazanası, ihal girdiler yoluyla aliyeleri azalarak, ihracaı eşvik edebilecek bir gelişedir. Euronun dolar karşısında değer kaybeesinin ise ihal girdiler yoluyla aliyeleri arırarak ihracaı caydırası beklenebilir. Bu çalışada dolar/euro pariesindeki değişelerin Türkiye nin ihracaını gerçeken ekileyip ekileediği :I-1:II döneine ilişkin üçer aylık verilerle araşırılışır. Sonuça dolar/euro pariesindeki değişelerin Türkiye nin reel ihracaını he uzun dönede he de kısa dönede aynı yönlü olarak ekilediği bulgusuna ulaşılışır. Bu eki kısa dönede zayıf iken uzun dönede güçlenekedir. Anahar kelieler: Dolar/euro pariesi, ihraca, sınır esi, ARDL odeli Jel kodu: F41, F31, F14 IMPACT OF DOLLAR/EURO PARITY ON TURKEY S EXPORTS: AN ECONOMETRIC ANALYSIS ABSTRACT Turkey perfors is expors osly based on Euros whereas is ipors on US dollar. In addiion, os of is ipors is raw aerials while he share of he consuer producs is visibly higher in he expors. This akes Turkey a counry ha uses he ipored raw aerials in US currency and expors he final producs on Euro. This srucure in foreign rade poins o he real ipac of he changes in he dollar/euro pariy in Turkey's expors. The valuaion of euros agains he dollar ay prooe expors by reducing he coss via ipored inpus. The devaluaion of he euros agains dollar should have a discouraging ipac on he expors by increasing he inpu coss. This sudy analyzes wheher he changes in he euro/dollar pariy have acually ipaced upon Turkey's expors by focusing on hree-onh periods beween and 1. The sudy concludes ha he changes in euro/dollar pariy affec Turkey's real expors in boh long and shor ers. This ipac is srong in shor er and less visible in long run. Keywords: Dollar/euro pariy, expors, bounds es, ARDL odel Jel code: F41, F31, F14 * Doç.Dr., İsanbul Üniversiesi, İkisa Fakülesi,saacic@isanbul.edu.r ** Araşıra Müdürü, Ekonois Dergisi, Araşıra Bölüü, okaraca@ekonois.co.r

2 Ce SAATÇİOĞLU ve Orhan KARACA 17 GİRİŞ Türkiye ihracaını ağırlıklı olarak euro, ihalaını ise ağırlıklı olarak dolar ile yapan bir ekonoidir (bkz. Tablo 1). Ayrıca ihalaının çok büyük bir bölüü haaddelerden oluşurken ihracaında ükei allarının payı göreceli olarak daha yüksekir (bkz. Tablo ). Böylece Türkiye dolar ile ihal eiği haaddeleri kullanarak üreiği ükei allarını euro ile ihraç eden bir ülke konuundadır. Bu duru Türkiye nin ihracaının dolar/euro pariesindeki değişilerden reel olarak ekilenesini gündee geirekedir *. Euronun dolar karşısında değer kazanası ihal girdi aliyelerinin ihraç fiyaı içindeki payının azalasına yol açaka ve kâr arjını arırakadır. Bu, ihracaçıyı daha fazla ihraca yapaya sevk edebilecek bir gelişedir. Euronun dolar karşısında değer kaybeesi ise ihal girdi aliyelerinin ihraç fiyaı içindeki payını arıraka ve kâr arjının azalasına yol açakadır. Bunun da ihracaçıyı daha az ihraca yapaya yönlendiresi beklenebilir. Dolar/euro pariesindeki değişilerin ihraca üzerindeki ekisi Türkiye deki güncel ekonoik arışalarda oldukça öneli bir yer uakadır. Buna karşılık, yapığıız lieraür araasına göre, bilisel anlada bu konu pek dikka çekiş değildir. Sadece Kahyaoğlu ve Ukulu (6), dolar/euro pariesindeki değişiin değil de bu pariedeki oynaklığın Türkiye nin ihracaı üzerindeki ekisini araşırışır. Söz konusu çalışada döneine ilişkin aylık verilerle yapılan analizler sonucunda dolar/euro pariesindeki oynaklığın azalasının ihracaı arırdığı, oynaklığın arasının ise ihracaı azalığı bulgusuna ulaşılışır. Öe yandan birkaç araşıracı da dolar/euro pariesindeki değişilerin akroekonoik perforans üzerindeki ekisini araşırışır. Berüen ve Dinçer (5), dolar/euro pariesindeki değişilerin Türkiye ekonoisindeki ürei seviyesi, reel döviz kuru ve dış icare dengesi üzerindeki ekisini 1985:1-3:7 döneine ilişkin aylık verilerle kurdukları bir vekör ooregresyon (vecor auoregression: VAR) odeliyle araşırış, sonuça euronun dolar karşısında değer kazanasının uzun dönede ürei seviyesini arırdığını, yerel parayı değerlendirdiğini ve dış icare dengesini iyileşirdiğini buluşur. Yücel (5), dolar/euro pariesindeki değişilerin Türkiye ekonoisindeki ürei seviyesi, reel döviz kuru ve enflasyon üzerindeki ekisini 1987:I-4:IV döneine ai üçer aylık verilerle kurduğu VAR odeliyle araşırış, pariedeki yükselişin yerel para biriini değerlendirdiği, enflasyonu düşürdüğü ve ürei seviyesini arırdığı sonucuna ulaşışır. Dolar/euro pariesindeki değişilerin Pakisan ekonoisi üzerindeki ekisini döneine ilişkin yıllık verilerle kurduğu VAR odeliyle araşıran Mohaad (1) ise, pariedeki değişilerin bu ülkedeki ürei seviyesi, fiya düzeyi ve para arzı üzerinde isaisiksel olarak anlalı bir eki yapadığı bulgusunu elde eişir. Bu çalışanın aacı dolar/euro pariesindeki değişilerin Türkiye nin ihracaı üzerinde gerçeken reel ekileri olup oladığını araşırarak lieraürde bu konuda var olan boşluğu doldurakır. Çalışaız böylece güncel ekonoik arışaların daha bilisel bir eele ourasına da kakıda bulunacakır. Çalışanın hipoezi dolar/euro pariesindeki değişelerin Türkiye nin reel ihracaını aynı yönlü olarak ekilediği şeklinde kuruluş ve bu hipoez yapılan ekonoerik analizlerle es edilişir. Çalışanın kalan bölüü şöyle organize edilişir. Birinci bölüde çalışada kullanılan odel ve veri sei anıılakadır. İkinci bölü araşıra yöneinin açıklanasını ve yapılan ekonoerik analizleri * Türkiye nin dış icare isaisikleri esas olarak dolar ile uulduğu ve euro ile yapılan ihraca cari kurdan dolara çevrilerek hesaba kaıldığı için, dolar/euro pariesindeki değişiler noinal ihraca üzerinde de bir ekiye sahipir. Ancak hesaplaa yöneinden kaynaklanan bu noinal eki konuuz dışındadır.

3 Niğde Üniversiesi İ.İ.B.F Dergisi, 1, Cil:3, Sayı:, s içerekedir. Sonuç bölüünde ise yapılan ekonoerik analizler sonucunda elde edilen bulgular özeleneke ve değerlendireler yapılakadır. Tablo 1. Türkiye nin dış icareinde döviz cinslerinin payı (%) İHRACAT Euro Dolar Diğer İTHALAT Euro Dolar Diğer Kaynak: TÜİK ve yazarların hesaplaaları Tablo. Türkiye nin dış icareinde al çeşilerinin payı (%) İHRACAT Yaırı alları Haaddeler Tükei alları Diğer İTHALAT Yaırı alları Haaddeler Tükei alları Diğer Kaynak: TÜİK ve yazarların hesaplaaları 1. MODEL VE VERİ SETİ Uluslararası ikisa lieraüründe eorik olarak ihracaı en fazla ekileyen fakörler, ihraca yapılan ülkelerdeki gelir seviyesi ve ihraç allarının fiyaı olarak kabul edilekedir. Buna bağlı olarak apirik çalışalarda da ihraca alebi genellikle reel dış gelirin ve ihraca fiyalarının fonksiyonu olarak odellenekedir. Bu çalışada kullanılan odel de lieraüre uygun olarak oluşuruluşur. Lieraürde ihracaı en fazla ekilediği kabul edilen iki değişkene dolar/euro pariesi değişkenini ekleyerek oluşurduğuuz odel aşağıda göserilekedir. LX = a + a LY + a LF + a LP + e (1) 1 3 Burada LX reel ihracaı, LY reel dış geliri, LF Türkiye nin ihraca biri değer endeksinin dünya ihraca biri değer endeksi ile deflae edilesiyle oluşurulan göreli

4 Ce SAATÇİOĞLU ve Orhan KARACA 19 ihraca fiyalarını, LP dolar/euro pariesini göserekedir. Değişkenlerin başındaki L sebolü doğal logarialarının alındığını ifade eekedir. Değişkenlerin doğal logarialarının alınasındaki aaç, ahin edilecek paraerelerin direk olarak esneklikleri veresini sağlaakır. a,a1,a, a 3 odelden ahin edilecek paraereler, e ise haa eriidir. İhraca alebinin gelir esnekliğini göserecek olan a 1 paraeresinin poziif değer alası beklenekedir. Çünkü ihraca pazarlarında gelir düzeyinin arası ülkenin ihraç ürünlerine alebi arıracak bir gelişedir. İhraca alebinin fiya esnekliğini göserecek olan a paraeresinin negaif değer alası beklenekedir. Çünkü göreli ihraca fiyalarında yaşanacak bir arış ülkenin ihraç ürünlerine olan alebi gerileecekir. Çalışada es edilen ve giriş bölüünde anıladığıız hipoez çerçevesinde, ihraca alebinin dolar/euro pariesindeki değişilere göre esnekliğini göserecek olan a 3 paraeresinin ise poziif değer alası beklenekedir. a 3 paraeresinin değeri poziif ve de isaisiksel olarak anlalı çıkarsa, Türkiye nin reel ihracaının dolar/euro pariesindeki değişilerden aynı yönlü olarak ekilendiği şeklindeki hipoeziiz doğrulanış olacakır. a 3 paraeresinin değeri negaif ve isaisiksel olarak anlalı çıkarsa, dolar/euro pariesindeki değişilerin reel ihracaı hipoeziizin öngördüğünün ers yönde ekilediği şeklinde bir sonuç karşııza çıkacakır. Değeri hangi işaree sahip olursa olsun a 3 paraeresinin isaisiksel olarak anlasız çıkası halinde ise dolar/euro pariesindeki değişilerin ihraca perforansı üzerinde bir ekisi oladığı bulgusu elde ediliş olacakır. Çalışada yukarıdaki odelin çözüünde esas olarak :I-1:II döneine ilişkin üçer aylık veriler kullanılışır. Dönein başlangıcı, 1999 başında hesap birii olarak oraya çıkan euronun başında fiziki olarak edavüle çıkası ve Türkiye nin ihracaında ağırlık kazanaya da bu yıldan iibaren başlaış olası nedeniyle seçilişir. Faka zaen düşük bir gözle sayısıyla (34 gözle) çalışıldığından, bazı ekonoerik eslerde ve odellerde kullanılan gecikeli değerlerin gözle sayısını daha da azalaası ve serbeslik derecesi probleine yol açaası için, bu eslerde ve odellerde önceki dönelere ilişkin gözleler de kullanılışır. Çalışada kullanılan reel ihraca serisi, noinal ihraca serisinin ihraca biri değer endeksi ile deflae edilesiyle oluşuruluşur. Burada noinal ihraca serisi Türkiye Cuhuriye Merkez Bankası nın (TCMB) inerneeki Elekronik Veri Dağıı Sisei nden (TCMB-EVDS), 3=1 bazlı olan ihraca biri değer endeksi ise Türkiye İsaisik Kuruu nun (TÜİK) inerne siesinden alınışır. Bu şekilde oluşurulan reel ihraca serisinde evsisellik gözlendiğinden, çalışada, Eviews 5. ekonoeri pake prograında Trao-Seas yöneiyle evsisel olarak düzeliliş hali kullanılışır. Reel dış gelir serisi, Ekonoik İşbirliği ve Kalkına Teşkilaı nın (Organisaion for Econoic Co-operaion and Developen: OECD) inerneeki veri abanından alınan OECD bölgesine ilişkin evsisel düzeliliş reel Gayri Safi Yuriçi Hasıla (GSYİH) serisidir. Dünya ekonoisine ilişkin üçer aylık GSYİH verileri bulunadığından OECD bölgesine ilişkin GSYİH serisi onun esili gösergesi olarak kullanılışır. -8 döneine ilişkin yıllık veriler, OECD bölgesinde yaraılan GSYİH nin dünya GSYİH sinin, Saınala Gücü Pariesine (SGP) göre hesaplandığında yüzde 61 ini, cari Saınala Gücü Pariesi (SGP), ülkeler arasındaki fiya düzeyi farklılıklarını oradan kaldırarak, farklı para birilerinin saın ala gücünü eşileyen bir değişi oranıdır (TÜİK, 8: 1). Uluslararası

5 Niğde Üniversiesi İ.İ.B.F Dergisi, 1, Cil:3, Sayı:, s kurlar üzerinden hesaplandığında ise yüzde 77 sini bulduğunu göserekedir. Bu nedenle OECD bölgesi GSYİH si dünya GSYİH sini esil yeeneğine sahipir. Göreli ihraca fiyaları serisinin oluşurulasında kullanılan Türkiye nin ihraca biri değer endeksi, yukarıda belirildiği gibi, TÜİK in inerne siesinden alınışır. Dünya ihraca biri değer endeksi ise her ay dünya icareine ilişkin veriler yayınlayan Neherlands Bureau for Econoic Policy Analysis (CPB) isili kuruluşun inerne siesinden elde edilişir. Dolar/euro pariesi serisi ise Avrupa Merkez Bankası nın (European Cenral Bank: ECB) inerne siesinden alınışır.. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ VE BULGULAR.1. Biri Kök Tesi Zaan serilerinin kullanıldığı ekonoerik analizlere başlanırken yapılacak ilk iş bu serilerin durağan olup oladığının araşırılasıdır. Bunun nedeni Granger ve Newbold un (1974) durağan olayan zaan serileriyle çalışılası halinde sahe regresyon probleiyle karşılaşılabileceğini göseriş olasıdır. Sahe regresyon, gerçeke ilişkisiz olan değişkenler arasında isaisiksel olarak anlalı ilişkilerin bulunasıdır. Sahe regresyondan kaçınak için öncelikle değişkenlerin durağan olup oladığının incelenesi gerekekedir. Bu nedenle bu çalışada da ilk olarak kullanılan değişkenlerin durağan olup oladığı araşırılışır. Bunun için de lieraürde bu aaçla en çok kullanılan yöne olan Genişleiliş Dickey-Fuller (Augened Dickey-Fuller: ADF) biri kök esine başvuruluşur. Dickey ve Fuller (1979 ve 1981) arafından gelişirilen bu esin en genel biçii aşağıdaki denkle kullanılarak yapılakadır. DY = β1 + β + δy 1 + αidy + ε () 1 Burada DY durağan olup oladığı analiz edilen değişkenin birinci farkı, rend değişkeni, DY i gecikeli fark erileridir. Gecikeli fark erilerinin konulasının nedeni, haa eriinin ardışık bağısız olasını sağlaakır. ADF esinin sağlıklı sonuç veresi, ahin edilen odelde ardışık bağılılık probleinin bulunaasına bağlıdır. Denklede olarak ifade edilen gecike uzunluğu, genelde Akaike, Schwarz ve Hannan-Quinn gibi bilgi krierleri kullanılarak belirlenekedir. Bu çalışada ADF esinde gecike uzunluğunun belirlenesinde Schwarz bilgi krieri kullanılışır. ADF esinin yukarıdaki denklede rend değişkenine ve sabi erie yer verileden de uygulanası ükündür. Faka uygulaada sabi erisiz odel pek kullanılaaka, ADF esi daha çok sabi erili odel ile sabi erili ve rendli odel kullanılarak gerçekleşirilekedir. Bu çalışada da ADF esi bu şekilde uygulanışır. karşılaşıralarda daha gerçekçi sonuçlara ulaşabilek için ülkelerin illi gelir düzeylerinin SGP ye göre düzelilesi yaygın bir uygulaadır. Bu konuda ayrınılı bilgi için TÜİK e (8) bakılabilir. Bu karşılaşırada kullanılan dünya ekonoisine ilişkin veriler Dünya Bankası nın (World Bank) inerneeki World Developen Indicaors (WDI) veri abanından alınışır.

6 Ce SAATÇİOĞLU ve Orhan KARACA 111 ADF esi, yukarıdaki denkledeki δ kasayısının isaisiksel olarak sıfıra eşi olup oladığının sınanasını içerir. Bu sınaa, söz konusu kasayıya ilişkin isaisiğinin ilgili kriik değerlerle karşılaşırılasıyla yapılır. ADF- isaisiği adı verilen bu isaisik ilgili kriik değerden küçükse ele alınan zaan serisi durağan deekir. Aksi akdirde seri durağan değildir ve durağanlığı sağlanıncaya kadar farkının alınası gerekir. ADF- isaisiğin karşılaşırılabileceği kriik değerler başlangıça Fuller (1976) arafından verilişse de daha sonra MacKinnon (199) çalışasına dayanan kriik değerler çok daha yaygın bir kullanı alanı buluşur. MacKinnon (199), söz konusu kriik değerlerin ADF esi uygulanırken kullanılan gözle sayısına göre kolayca hesaplanabileceği ceveller sunuşur. MacKinnon (1), aradan geçen yılda bilgisayar eknolojisinde yaşanan gelişelerden sonra bu kriik değerlerin daha hassas bir şekilde hesaplanasını sağlayacak şekilde çalışasını revize eiş ve söz konusu cevelleri yenileişir. Çalışaızda ADF esinde kullanılan kriik değerler MacKinnon (1) arafından verilen cevellerden yararlanılarak hesaplanışır. Eviews 5. ekonoeri pake prograı kullanılarak yapılan ADF esinin sonuçları Tablo 3 e verilekedir. Bu sonuçlar, araşırada kullanılan dör değişkenden üçünün düzeyde durağan oladıklarını ve birinci farkları alındığında durağan hale geldiklerini göserekedir. Bir değişkene ilişkin ADF esinin sonucu ise belirsizdir. LP değişkeni için yapılan ese sabi erili odelden serinin düzeyde durağan olabileceğine ilişkin bir sonuç çıkışır. Esasında bu odelden elde edilen ADF- isaisiğinin isaisiksel anlalılığının düşük olası (%1 düzeyinde anlalı) ve sabi eri ve rendli odelden elde edilen sonuçla desekleneesi, bu sonucun göz ardı edilebileceğini göserekedir. Yine de araşırada bu sonuç dikkae alınış ve ona göre bir sraeji izlenişir. Tablo 3. ADF biri kök esi sonuçları Düzey Birinci fark Değişkenler Sabi erili odel Sabi eri ve rendli odel Sabi erili odel Sabi eri ve rendli odel LX (1) (1) * () -9.93* () LY (1) -.79 (1) -3.** (1) -3.4*** (1) LF () () * (1) * (1) LP -.788*** (4) (4) -4.45* (1) -5.39* (1) No: Paranez içindeki sayılar, Schwarz bilgi krieri kullanılarak seçilen gecike uzunluklarıdır. *, ** ve *** işareleri, sırasıyla, %1, %5 ve %1 düzeylerindeki isaisiksel anlalılığı göserekedir. MacKinnon a (1) dayanan kriik değerler, %1, %5 ve %1 anlalılık düzeyleri için, sırasıyla, rendsiz odelde , ve -.614, rendli odelde -4.53, ve -3.7 dir... Eşbüünleşe Tesi Araşırada kullandığıız değişkenlerin düzeyde durağan olaası bu değişkenleri kullanarak yapacağıız bir regresyon analizinde sahe regresyon probleiyle karşılaşabileceğiizi göserekedir. Bundan kaçınanın en basi yolu regresyon analizinde değişkenleri durağan oldukları seviyelerinde kullanakır. Ancak durağanlık sorununu böyle çözeye çalışak, Gujarai nin (1999: 75) deyiiyle, kaş yaparken göz çıkaraya benzeekedir. Çünkü durağanlığı sağlaak için değişkenlerin birinci farkları alındığında aralarındaki uzun döneli ilişkiye ai bilgi kaybolabilekedir. Bu sakınca nedeniyle son 3 yılda ekonoeri lieraüründe, sahe regresyon probleiyle karşılaşadan, düzeyde durağan olayan zaan serileriyle çalışanın ükün olup

7 Niğde Üniversiesi İ.İ.B.F Dergisi, 1, Cil:3, Sayı:, s oladığını oraya koyabilecek bazı yöneler gelişirilişir. İlk olarak Engle ve Granger (1987) arafından gelişirilen ve eşbüünleşe (coinegraion) esi adı verilen bu yöneler serilerin uzun dönede birlike hareke edip eediklerini araşıraka ve eğer birlike hareke ediyorlarsa aralarındaki ilişkinin sahe regresyon problei oladan analiz edilebileceğini öne sürekedir. Günüüzde apirik araşıralarda en çok kullanılan eşbüünleşe eslerini, Engle ve Granger (1987) arafından gelişirilen Engle-Granger eşbüünleşe esi, Johansen (1988) ve Johansen ve Juselius (199) arafından gelişirilen Johansen eşbüünleşe esi ve Pesaran vd. (1) arafından gelişirilen sınır esi (bounds es) oluşurakadır. Çalışaızda bu üç esen sonuncusunun kullanılası ercih edilişir. Bunun nedeni sınır esinin sahip olduğu iki avanajdır. Bu avanajlardan birincisi, Engle-Granger ve Johansen yöneleri ele alınan büün değişkenlerin düzeyde durağan olaasını ve aynı derecede farkları alındığında durağan hale gelelerini şar koşarken, sınır esinin bir kısı düzeyde (büünleşe derecesi I()) bir kısı ise birinci farkında (büünleşe derecesi I(1)) durağan olan bağısız değişkenlerin varlığı halinde de uygulanabilesidir. Çalışaızda LP değişkeninin düzeyde i yoksa birinci farkında ı durağan olduğu ne bir şekilde oraya konulaadığından, sınır esinin bu avanajından yararlanılası uygun görülüşür. Sınır esinin sahip olduğu ikinci avanaj, az sayıda gözlee sahip olan verilerle de sağla sonuçlar veresidir. Çalışaızda kullandığıız gözle sayısı düşük olduğundan, sınır esinin bu avanajından da yararlanılak isenişir. Sınır esi, bir kısılanaış haa düzele odelinin (unresriced error correcion odel: UECM) ahinine dayanakadır. Bu esin rend değişkenini de içeren genel biçii bizi örneğiize aşağıdaki gibi uyarlanakadır. DLX = a a 5 o + LX a1i DLX + a idly + a 3iDLF + a 4iDLP + (3) a 6 LY 1 + a 7 LF 1 + a 8 LP 1 + a + u Burada değişkenlerin önündeki D sebolü birinci farklarının alındığını göserekedir. Görüldüğü gibi denklede değişkenlerin birinci farkları ile düzey değerleri bir arada yer alakadır. Tesin rend değişkeninin de yer aldığı bu biçiinde eşbüünleşe ilişkisi ( H : a 5 = a 6 = a 7 = a 8 = a 9 = ) hipoezinin es edilesi yoluyla yapılakadır. Sınır esi odelde rend değişkenine yer verileden de uygulanabileke ve bu duruda eşbüünleşe ilişkisinin es edildiği hipoez ( H : a 5 = a 6 = a 7 = a 8 = ) olakadır. Bu kasayıların orak anlalılığı için hesaplanan F isaisiği Pesaran vd. (1) çalışasında verilen al ve üs kriik değerlerin dışına düşüğü akdirde, değişkenlerin büünleşe dereceleri hesaba kaılaksızın, kesin bir yoru yapılabilekedir. Söz konusu F isaisiğinin üs kriik değerin üzerinde olası seriler arasında bir eşbüünleşe ilişkisi olduğu, al kriik değerin alında kalası ise eşbüünleşe ilişkisinin bulunadığı anlaına gelekedir. F isaisiğinin al ve üs kriik değerlerin arasına düşesi halinde ise kesin bir yoru yapılaaaka ve serilerin büünleşe derecelerini hesaba kaan diğer yönelere başvurulası zorunluluğu oraya çıkakadır. Uygulaada sınır esindeki odelin çözüü iki şekilde yapılakadır. Birincisi, odelde olarak göserilen gecike uzunluklarının eşi olarak alınası ve belirlenen bir aksiu gecike uzunluğu çerçevesinde, Akaike, Schwarz ve Hannan-Quinn gibi bilgi krierleri kullanılarak, en uygun gecike uzunluğunun seçilesidir. Uygulaada sınır esinin çözüünde kullanılan ikinci yöne ise odeldeki gecike uzunluklarının her 9

8 Ce SAATÇİOĞLU ve Orhan KARACA 113 değişken için ayrı olarak belirlenesine izin verilesidir. Her iki duruda da seçilen odelde haa eriinde ardışık bağılılık olaasına da dikka edilekedir. İkinci yöne en uygun odelin seçiini daha objekif krierlere dayandırdığı için başlangıça çalışaızda bu yönein kullanılası isenişir. Faka Microfi 4.1 ekonoeri pake prograı kullanılarak bu şekilde ahin edilen he rendli he de rendsiz odelde haa eriinde ardışık bağılılık problei oraya çıkığından sonuça ilk yöne kullanılışır. Burada az sayıda gözlele çalışıldığı ve aksi akdirde serbeslik derecesi problei oraya çıkabileceği için aksiu gecike uzunluğu 4 olarak alınışır. Tablo 4 e görüldüğü gibi, bu yönede haa eriinde ardışık bağılılığa raslanayan ek odel 1 gecikeli olarak kurulan rendsiz odel oluşur. Bu nedenle sınır esi 1 gecikeli rendsiz odel kullanılarak yapılışır. Tablo 4. Sınır esi için gecike sayısının espii Gecike sayısı SC Trendsiz odel χ BGAB (4) SC Trendli odel χ BGAB (4) * *** * * * * * BGAB No: SC, Schwarz bilgi krieridir. χ, Breusch-Godfrey ardışık bağılılık sınaası isaisiği, paranez içindeki sayılar bu esin serbeslik derecesidir. *, ** ve *** işareleri, sırasıyla, %1, %5 ve %1 düzeyinde isaisiksel anlalılığı gösereke ve haa erileri serisinde ardışık bağılılık olduğunu ifade eekedir. Tablo 5, rend değişkeni olaksızın ve 1 gecikeli olarak ahin edilen odelden ( H : a 5 = a 6 = a 7 = a 8 = ) hipoezini sınaak için hesaplanan F isaisiği ile Pesaran vd. (1) çalışasından alınan kriik değerleri göserekedir. Tabloda, hesaplanan F isaisiğinin %5 ve %1 anlalılık düzeylerindeki üs kriik değerlerden yüksek olduğu görülekedir. Bunun anlaı ele aldığıız dör değişken arasında bir eşbüünleşe ilişkisinin bulunduğudur. Bu ise bu değişkenlerin düzey değerleri ile yapılacak bir analizde sahe regresyon probleiyle karşılaşılayacağını oraya koyakadır. Tablo 5. Sınır esi sonuçları k 3 χ BGAB (4) F İsaisiği.8 [.936] No: k, denkledeki bağısız değişken sayısıdır. Al ve üs kriik değerler %1 %5 % χ BGAB, Breusch-Godfrey ardışık bağılılık sınaası isaisiği, paranez içindeki sayı bu esin serbeslik derecesidir. Köşeli paranez içindeki sayı ilgili isaisiğin kesin olasılık değeridir. Sınır esindeki kriik değerler Peseran vd. (1:3) deki Tablo CI(iii) en alınışır.

9 Niğde Üniversiesi İ.İ.B.F Dergisi, 1, Cil:3, Sayı:, s Uzun Döne İlişkisi Çalışaızda kullandığıız değişkenler arasında eşbüünleşenin var olduğunun oraya çıkasından sonra sıra bu değişkenler arasındaki ilişkinin araşırılasına gelişir. Burada üzerinde esas olarak duracağıız ilişki uzun döne ilişkisidir. Bu uzun döne ilişkisinin espii için değişkenlerin düzey değerleriyle bir gecikesi dağıılış ooregresif odel (auoregressive dibrubued lag: ARDL) kuruluşur. Bu ARDL odeli aşağıda göserilekedir. = a o + a1i LX + a ily + a 3iLF + a 4iLP u (4) 1 LX + Bu ARDL odeli, aksiu gecike uzunluğu 4 olak üzere, Microfi 4.1 ekonoeri pake prograıyla çözülüş ve bu işle sırasında dikkae alınan üç odel seçi krieri olan Akaike, Schwarz ve Hannan-Quinn bilgi krierlerinin hepsinin aynı gecike yapısına (ARDL (,,,1) odeli) işare eiği görülüşür. Söz konusu ARDL odelinden elde edilen uzun döne kasayıları ve odelin sağlalığına ilişkin sınaa isaisikleri Tablo 6 da verilekedir. Tablo 6. ARDL odelinden elde edilen uzun döne kasayıları Değişkenler Kasayı isaisiği C * LY * LF *** LP * Öze isaisikler R =.988 R =.984 Modelin büününün anlalılık sınaası: F[8, 5] = (.) Jarque-Bera norallik sınaası: χ [] =.518 (.974) Breusch-Godfrey ardışık bağılılık sınaası: χ [4] =.673 (.614) Değişen varyans sınaası: χ [1] =.5 (.616) Rasey odel kura haası sınaası: F[1, 4] = (.195) No: C, sabi erii ifade eekedir. *, ** ve *** işareleri, sırasıyla, %1, %5 ve %1 düzeyinde isaisiksel anlalılığı göserekedir. Öze isaisikler bölüünde köşeli paranez içinde yer alan sayılar ilgili eslerin serbeslik dereceleri, paranez içinde yer alan sayılar ise bu es isaisiklerinin kesin olasılık değerleridir. Öncelikle sınaa isaisiklerine bakıldığında, bu isaisiklerin odel sonuçlarının güvenilir olduğuna işare eiği görülekedir. Bu isaisiklere göre, odeliizde, haa eriinin noral dağılaası, ardışık bağılılık, değişen varyans ve odel kura haası gibi ekonoerik probleler bulunaakadır. Modelden elde edilen uzun döne kasayılarına bakıldığında, LY ve LF değişkenlerine ilişkin kasayıların önsel beklenileriize uygun olduğu görülekedir. Buna göre araşırada ele alınan dönede reel dış gelir ve göreli ihraca fiyaları Türkiye nin reel ihracaını, eoride öngörülen biçide ekileişir. Reel dış gelirin reel

10 Ce SAATÇİOĞLU ve Orhan KARACA 115 ihraca üzerindeki ekisi poziif olurken, göreli ihraca fiyalarının ekisi ise negaif olarak gerçekleşişir. Reel dış gelirdeki %1 lik arış reel ihracaı %3.5 oranında arırış, göreli ihraca fiyalarındaki %1 lik arış ise reel ihracaı %.6 oranında düşürüşür. Yalnız LY değişkenine ilişkin kasayının isaisiksel anlalılığı oldukça güçlü iken (%1 düzeyinde anlalı), LF değişkenine ilişkin kasayının isaisiksel anlalılığının o kadar kuvveli oladığı (%1 düzeyinde anlalı) görülekedir. Bu da göreli ihraca fiyalarının reel ihraca üzerindeki ekisinin zayıf olduğu anlaına gelekedir. Bu araşıranın aacı açısından odelden elde edilen LP değişkeninin uzun döne kasayısı daha fazla öne aşıakadır. Söz konusu kasayı, giriş bölüünde ele aldığıız dolar/euro pariesindeki değişilerin Türkiye nin reel ihracaı üzerinde aynı yönlü ekisi olduğu şeklindeki hipoeziizi doğrular yönde çıkışır. Modelin sonuçları, çalışada ele alınan dönede dolar/euro pariesindeki değişilerin reel ihracaı aynı yönlü olarak ekilediğini göserekedir. LP değişkeninin kasayısı poziif ve isaisiksel anlalılığı da yüksek (%1 düzeyinde anlalı) seviyededir. Model sonuçlarına göre :I- 1:II döneinde dolar/euro pariesindeki her %1 lik arış Türkiye nin reel ihracaını %.6 oranında yükselişir..4. Kısa Döne İlişkisi Değişkenleriiz arasındaki uzun döne ilişkisi hipoeziizi doğrular yönde çıkasına rağen, çalışaızda ek olarak kısa döne ilişkisine de bakılışır. Aralarında eşbüünleşe olan değişkenler arasındaki kısa döne ilişkisinin araşırılasında genel uygulaa bir haa düzele odelinin (error correcion odel: ECM) kurulasıdır. Haa düzele odeli, uzun döne ilişkisinden elde edilen haa erileri serisinin bir döne gecikeli değerinin de eklenesiyle, değişkenlerin birinci farkları ile kurulan bir odeldir. Bu çalışada kurulan ARDL yaklaşıına dayalı haa düzele odeli aşağıdadır. DLX a 4i = a o DLP + 1 a 1i + ECM DLX 1 + u + a i DLY + a 3i DLF Burada D sebolü değişkenlerin birinci farklarının alındığını göserekedir. ECM değişkeni, Tablo 6 da verilen uzun döne ilişkisinden elde edilen haa Modeldeki 1 erileri serisinin bir döne gecikeli değeridir. Bu değişkenin kasayısı kısa dönedeki dengesizliğin ne kadarının uzun dönede düzelileceğini göserir. Bu kasayının işareinin negaif olası beklenir. Haa düzele odeli, aksiu gecike 4 olak üzere, Microfi 4.1 ekonoeri pake prograıyla çözülüş ve elde edilen en sağla odel Tablo 7 de verilişir. Bu odel, gecike yapısının Schwarz bilgi krieri arafından belirlendiği ve sabi eriin yer aladığı ARDL (1,,1,) odelidir. Sabi eri, odel kura haasına yol açığı görüldüğü için çıkarılışır. Faka sabi eriin yer aldığı odelin sonuçları da heen heen Tablo 7 deki gibidir. + (5)

11 Niğde Üniversiesi İ.İ.B.F Dergisi, 1, Cil:3, Sayı:, s Tablo 7. Haa düzele odeli sonuçları Değişkenler Kasayı isaisiği DLX * DLY * DLF DLF * DLP *** ECM * Öze isaisikler R =.769 R =.77 Modelin büününün anlalılık sınaası: F[5, 8] = (.) Jarque-Bera norallik sınaası: χ [] =.46 (.977) Breusch-Godfrey ardışık bağılılık sınaası: χ [4] =.136 (.711) Değişen varyans sınaası: χ [1] =.99 (.584) Rasey odel kura haası sınaası: F[1, 7] = 1.94 (.175) No: Değişkenlerin önündeki D sebolü birinci farklarının alındığını ifade eekedir. ECM 1, uzun döne ilişkisinden elde edilen haa erileri serisinin bir döne gecikeli değeridir. *, ** ve *** işareleri, sırasıyla, %1, %5 ve %1 düzeyinde isaisiksel anlalılığı göserekedir. Öze isaisikler bölüünde köşeli paranez içinde yer alan sayılar ilgili eslerin serbeslik dereceleri, paranez içinde yer alan sayılar ise bu es isaisiklerinin kesin olasılık değerleridir. Haa düzele odelinde haa düzele eriinin işarei beklendiği gibi negaif ve isaisiksel olarak anlalı çıkışır. Bu kasayının büyüklüğü kısa dönedeki dengesizliğin oldukça hızlı bir şekilde düzelildiğini göserekedir. Modele göre, bir dönede oraya çıkan dengesizliğin %91 lik bölüü bir sonraki dönede düzelilekedir. Haa düzele odeline göre reel dış gelir kısa dönede de reel ihracaı poziif ve güçlü bir şekilde ekileekedir. Bu değişkenin kısa dönedeki kasayısı uzun dönedeki gibi 3 ün üzerinde ve isaisiksel anlalılığı da yine yüksekir. Göreli ihraca fiyalarının reel ihracaı kısa dönede de negaif ekilediği faka bu ekinin bir döne gecikeli olarak oraya çıkığı görülekedir. Cari dönedeki eki isaisiksel olarak anlalı değildir. Bu arada göreli ihraca fiyalarının kısa dönedeki ekisinin uzun dönedekinden daha güçlü olduğu dikkai çekekedir. Göreli ihraca fiyalarının bir döne gecikeli değerinin kasayısı uzun dönedekinden daha büyük ve isaisiksel anlalılığı da uzun dönedekinin aksine yüksekir. Bu sonuç göreli ihraca fiyalarındaki bir değişenin kısa dönede reel ihracaı öneli bir şekilde ekilediği faka bu ekinin uzun dönede zayıfladığı şeklinde yorulanabilir. Dolar/euro pariesinin reel ihraca üzerindeki ekisi konusunda ise a ersi bir duru söz konusudur. Haa düzele odeli dolar/euro pariesinin kısa dönede de reel ihracaı poziif olarak ekilediğini göserekedir. Ancak bu değişkenin kısa dönedeki

12 Ce SAATÇİOĞLU ve Orhan KARACA 117 kasayısı uzun dönedekinin yaklaşık üçe biri kadar ve isaisiksel anlalılığı da düşük çıkışır. Bu sonuç dolar/euro pariesindeki değişilerin reel ihraca üzerindeki ekisinin kısa dönede zayıf olduğunu faka bu ekinin uzun dönede güçlendiğini göserekedir. SONUÇ Avrupa Birliği üyesi bazı ülkelerin orak para birii olan euronun yılında edavüle çıkasından sonra Türkiye nin ihracaının döviz kopozisyonunda bu para birii lehine bir değişiklik oluşur. Daha önce ağırlıklı olarak dolar ile yapılan ihraca bu arihen sonra ağırlıklı olarak euro ile yapılaya başlaışır. İhalaın döviz kopozisyonunda ise doların ağırlığı sürüşür. Bunun yanında Türkiye nin ihalaının çok büyük bir bölüünün haaddelerden oluşası, ihracaında ise ükei allarının payının göreceli olarak daha fazla olası gibi bir duru da söz konusudur. Böylece Türkiye dolar ile ihal eiği haaddeleri kullanarak üreiği ükei allarını euro ile ihraç eden bir ülke konuundadır. Bu, Türkiye nin ihracaının dolar/euro pariesindeki değişelerden reel olarak ekilenesine yol açabilecek bir durudur. Euronun dolar karşısında değer kazanası ihal girdi aliyelerinin ihraç fiyaı içindeki payının azalasına yol açakadır. Kâr arjını arıran bu gelişenin ihracaçıyı daha fazla ihraca yapaya sevk eesi beklenebilir. Euronun dolar karşısında değer kaybeesi ise ihal girdi aliyelerinin ihraç fiyaı içindeki payını arırakadır. Kâr arjını azalan bu gelişenin ise ihracaçıyı daha az ihraca yapaya yönlendiresi beklenebilir. Bu görüşen harekele bu çalışada dolar/euro pariesindeki değişelerin Türkiye nin reel ihracaını aynı yönlü olarak ekilediği şeklinde bir hipoez kuruluş ve bu hipoez :I-1:II döneine ilişkin üçer aylık veriler kullanılarak es edilişir. Çalışada yapılan ekonoerik analizler sonucunda söz konusu hipoezi desekleyen bulgulara ulaşılışır. Buna göre dolar/euro pariesindeki değişeler he uzun dönede he de kısa dönede reel ihracaı aynı yönlü olarak ekileekedir. Bu eki kısa dönede zayıf iken uzun dönede güçlenekedir. Güncel ekonoik arışalarda öneli yer uan bu konuyla ilgili olarak daha önce apirik bir araşıra yapıladığından çalışaız lieraüre öneli bir kakı nieliğindedir. Ancak yılından bu yana henüz kısa bir zaan geçesi ve bu nedenle analizlerin düşük bir gözle sayısıyla yapılak zorunda kalınası nedeniyle çalışaız konuya bir başlangıç nieliğinde kabul edilelidir. Önüüzdeki yıllarda gözle sayısı arıkça konunun yeniden ele alınıp araşırılası yararlı olabilecekir. KAYNAKÇA BERÜMENT, Hakan ve Nergiz DİNÇER (5), Denoinaion Coposiion of Trade and Trade Balance: Evidence fro Turkey, Applied Econoics, 37 (1): DICKEY, David A. ve Wayne A. FULLER (1979), Disribuion of he Esiaors for Auoregressive Tie Series wih a Uni Roo, Journal of he Aerican Saisical Associaion, 74 (366): DICKEY, David A. ve Wayne A. FULLER (1981), Likelihood Raio Saisics for Auoregressive Tie Series wih a Uni Roo, Econoerica, 49 (4):

13 Niğde Üniversiesi İ.İ.B.F Dergisi, 1, Cil:3, Sayı:, s ENGLE, Rober F. ve Clive W. J. GRANGER (1987), Coinegraion and Error Correcion: Represenaion, Esiaion and Tesing, Econoerica, 55 (): FULLER, Wayne A. (1976), Inroducion o Saisical Tie Series, John Wiley and Sons, New York. GRANGER, Clive W. J. ve Paul NEWBOLD (1974), Spurious Regressions in Econoerics, Journal of Econoerics, (): GUJARATI, Daodar N. (1999), Teel Ekonoeri, Çev.: Üi ŞENESEN ve Gülay Günlük ŞENESEN, Lieraür Yayınları, İsanbul. JOHANSEN, Soren (1988), Saisical Analysis of Coinegraion Vecors, Journal of Econoic Dynaics and Conrol, 1 (-3): JOHANSEN, Soren ve Kaarina JUSELIUS (199), Maxiu Likelihood Esiaion and Inference on Coinegraion wih Applicaions o he Deand for Money, Oxford Bullein of Econoics and Saisics, 5 (): KAHYAOĞLU, Hakan ve Uku UTKULU (6), Euro-Dolar Pariesindeki Oynaklığın İhraca Üzerine Ekisi: Türkiye Örneği, İkisa, İşlee ve Finans, 1 (4): MACKINNON, Jaes G. (199), Criical Values for Coinegraion Tess, Universiy of California a San Diego Deparen of Econoics Discussion Papers, No: 9-4. MACKINNON, Jaes G. (1), Criical Values for Coinegraion Tess, Queen s Econoics Deparen Working Paper, No: 17. MOHAMMAD, Sulaian D. (1), The Euro-Dollar Exchange Raes and Pakisan Macroeconoics Dynaics, European Journal of Scienific Research, 4 (1): PESARAN, M. Hashe; Yongcheol SHIN ve Richard J. SMITH (1), Bounds Tesing Approaches o he Analysis of Level Relaionships, Journal of Applied Econoerics, 16 (3): TÜİK (8), Saınala Gücü Pariesi, Sorularla İsaisikler Dizisi-4, Türkiye İsaisik Kuruu Mabaası, Ankara. YÜCEL, Musafa Eray (5), 3+1 Essays on he Turkish Econoy, The Insiue of Econoics and Social Sciences of Bilken Universiy Unpublished Ph.D. Disseraion, Ankara.

TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU. TARTIŞMA METNİ 2005/14 http ://www.tek. org.tr

TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU. TARTIŞMA METNİ 2005/14 http ://www.tek. org.tr TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU TARTIŞMA METNİ 5/14 hp ://www.ek. org.r TÜRKİYE DE FAİZ ORANI İLE DÖVİZ KURU ARASINDAKİ İLİŞKİ:FAİZLERİN DÜŞÜRÜLMESİ KURLARI YÜKSELTİR Mİ? Orhan Karaca Eki, 5 TÜRKİYE DE FAİZ ORANI

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 193

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 193 C.Ü. İkisadi ve İdari Bililer Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 21 193 TÜRKİYE DE KONSOLİDE BÜTÇE AÇIKLARIYLA-İÇ BORÇLANMA FAİZ ORANLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ: EKONOMETRİK BİR ANALİZ 1 Osan PEKER * ve Yasin ACAR **

Detaylı

The Impact of Custom Union on the Foreign Trade of Between Turkey and EU (15)

The Impact of Custom Union on the Foreign Trade of Between Turkey and EU (15) GOÜ. Ziraa Fakülesi Dergisi, 7, 4 (), 43-49 Gürük Birliğinin Türkiye nin Avrupa Birliği (5) İle Dış Ticarei Üzerine Ekileri Orhan Gündüz Keal Esengün - Tarı İl Müdürlüğü, Proje ve İsaisik Şubesi, Malaya

Detaylı

TÜRKİYE DE PARA TALEBİNİN İSTİKRARI VE SINIR TESTİ YAKLAŞIMIYLA ÖNGÖRÜLMESİ: 1985 2006

TÜRKİYE DE PARA TALEBİNİN İSTİKRARI VE SINIR TESTİ YAKLAŞIMIYLA ÖNGÖRÜLMESİ: 1985 2006 16 Erciyes Üniversiesi İkisadi ve İdari Bililer Fakülesi Dergisi, Sayı: 3, Ocak-Haziran 8, ss.15-46 TÜRKİYE DE PARA TALEBİNİN İSTİKRARI VE SINIR TESTİ YAKLAŞIMIYLA ÖNGÖRÜLMESİ: 1985 6 ÖZ Halil ALTAŞ *

Detaylı

Yükseköğretimin Büyümeye Etkisi: Eşbütünleşme Analizi The Effect of Higher Education on Growth: A Cointegration Analysis

Yükseköğretimin Büyümeye Etkisi: Eşbütünleşme Analizi The Effect of Higher Education on Growth: A Cointegration Analysis SESSION 2B: Kalkına 323 Yükseköğreiin Büyüeye Ekisi: Eşbüünleşe Analizi The Effec of Higher Educaion on Growh: A Coinegraion Analysis Ass. Prof. Dr. Mura Musafa Kuluürk (Çankırı Karaekin Universiy, Turkey)

Detaylı

Türkiye de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Temel Belirleyicileri: 1990-2006 Dönemine Đlişkin Ekonometrik Analiz

Türkiye de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Temel Belirleyicileri: 1990-2006 Dönemine Đlişkin Ekonometrik Analiz Türkiye de Doğrudan Yabancı Seraye Yaırılarının Teel Belirleyicileri: 199-26 Döneine Đlişkin Ekonoerik Analiz Recep TARI Hanife BIDIRDI Öze: Bu çalışanın eel aacı, 199-26 döneine ilişkin Türkiye de doğrudan

Detaylı

TÜRKİYE DE TURİZM GELİRLERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ ( )

TÜRKİYE DE TURİZM GELİRLERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ ( ) SÜ İİBF Sosyal ve Ekonoik Araştıralar Dergisi 63 TÜRKİYE DE TURİZM GELİRLERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ (992-23) Doğan UYSAL * Savaş ERDOĞAN ** Mehet MUCUK *** Özet Bu çalışa turiz gelirleri

Detaylı

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME İLE ELEKTRİK TÜKETİMİ İLİŞKİSİ: SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME İLE ELEKTRİK TÜKETİMİ İLİŞKİSİ: SINIR TESTİ YAKLAŞIMI Doğuş Üniversiesi Dergisi, 8 (1) 7, 7-8 TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME İLE ELEKTRİK TÜKETİMİ İLİŞKİSİ: SINIR TESTİ YAKLAŞIMI ECONOMIC GROWTH AND ELECTRICITY CONSUMPTION IN TURKEY: A BOUND TEST APPROACH Erdal

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2009 Cil:16 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracaa Ekisi: Türkiye İçin Bir Uygulama Prof. Dr. Recep TARI Kocaeli Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

TERS PARA İKAMESİ SÜRECİ VE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Burak DARICI Balıkesir Üniversitesi, Bandırma İİBF burakdarici02@hotmail.

TERS PARA İKAMESİ SÜRECİ VE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Burak DARICI Balıkesir Üniversitesi, Bandırma İİBF burakdarici02@hotmail. Doğuş Üniversiesi Dergisi, 1 (1) 9, 1-117 TERS PARA İKAMESİ SÜRECİ VE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ REVERSE CURRENCY SUBSTITUTION PROCESS AND EXCHANGE RATE VOLATILITY: THE TURKISH CASE H. Mehe TAŞÇI

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

Ekonomik Büyüme İle Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşımı 1

Ekonomik Büyüme İle Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşımı 1 Ekonoik Büyüe İle Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşıı 1 Öğr.Gör. İset Göçer Adnan Menderes Üniversitesi Arş.Gör. Mehet Mercan Hakkari Üniversitesi Öğr.Gör. Şahin Bulut Adnan Menderes

Detaylı

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz

Detaylı

İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE

İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE Doğuş Üniversiesi Dergisi, 12 (2) 2011, 256-264 İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE H. Aydın OKUYAN (1),

Detaylı

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi 259-284 Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbüünleşme Analizi Turhan Korkmaz Emrah İsmail Çevik ** Nüke Kırcı Çevik *** Öz Bu çalışmada Azerbaycan,

Detaylı

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği

Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği Aaürk Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi 05 9 (): 35-36 Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği Munise ILIKKAN ÖZGÜR (*) Öze: Makroekonomik isikrarının sağlanmasında cari işlemler

Detaylı

DÖVZ KURU BELRSZLNN HRACATA ETKS: TÜRKYE ÖRNE

DÖVZ KURU BELRSZLNN HRACATA ETKS: TÜRKYE ÖRNE Dou Üniversiesi Dergisi, 5 () 004, 83-95 DÖVZ KURU BELRSZLNN HRACATA ETKS: TÜRKYE ÖRNE THE IMPACT OF EXCHANGE RATE UNCERTAINTY ON EXPORTS: THE CASE OF TURKEY Cem SAATCOLU sanbul Üniversiesi, kisa Fakülesi

Detaylı

MEVDUAT BANKACILIĞINDA KARLILIK VE MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA

MEVDUAT BANKACILIĞINDA KARLILIK VE MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonoetri ve İstatistik Sepozyuu Özel Sayısı, 2011 243 MEVDUAT BANKACILIĞINDA KARLILIK VE MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA Fata GÜNDOĞDU 1 Hayati

Detaylı

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*) NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin

Detaylı

EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ünal ARSLAN Musafa Kemal Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İkisa Bölümü. E-posa: uarslan@yahoo.com Yıldız SAĞLAM Musafa Kemal Üniversiesi

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru

Detaylı

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 33, Ağustos 2012 67

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 33, Ağustos 2012 67 Dulupınar Üniversitesi Sosyal Bililer Dergisi, Sayı 33, Ağustos 2012 67 TÜRKİYE DE PARA TALEBİ İSTİKRARLILIĞININ TESTİ: KAYAN PENCERELERDE SINIR TESTİ YAKLAŞIMI Veli Yılancı, Arş.Grv., İstanbul Üniversitesi,

Detaylı

Dilek ŞAHİN 1 TÜRKİYE DE DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ve EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Dilek ŞAHİN 1 TÜRKİYE DE DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ve EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI Akadeik Sosyal Araşıralar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 19, Aralık2015, s. 159-172 Dilek ŞAHİN 1 TÜRKİYE DE DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI ve EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI Öze Doğrudan

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:17 Sayı:1 Haziran 2013 ss.17-35 Rasyonel Bekleniler Hipoezinin Tesi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Tes of he Raional Expecaions Hypohesis: Inflaion, Ineres Rae and Exchange

Detaylı

Araştırma Makalesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (2): (2012) ISSN:

Araştırma Makalesi.  Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (2): (2012) ISSN: Araşırma Makalesi www.ziraa.selcuk.edu.r/ojs Selçuk Üniversiesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (2): (2012) 63-69 ISSN:1309-0550 Türkiye nin Tarım Ürünleri İhraca Fonksiyonu ve Döviz Kuru Belirsizliğinin

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma

Detaylı

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM **

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** 95 İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakülesi Dergisi No:39 (Ekim 2008) TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ Seyfein ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** Öze Para poliikası kararlarındaki

Detaylı

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012 Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

sonucu kamu harcamaları artırıldığı zaman faiz oranı ne kadar çok yükseliyorsa, her bir durumda maliye politikasının dışlama etkisi o kadar büyük

sonucu kamu harcamaları artırıldığı zaman faiz oranı ne kadar çok yükseliyorsa, her bir durumda maliye politikasının dışlama etkisi o kadar büyük Uluslararası Sosyal Araştıralar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 8 Sayı: 39 Volue: 8 Issue: 39 Ağustos 215 August 215 www.sosyalarastiralar.co Issn: 137-9581 PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ

Detaylı

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sekörü İçin Ekonomerik Bir Analiz Kuruluş BOZKURT Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversiesi Söke İşleme Fakülesi, Bankacılık ve Finans Bölümü kuriboz_48@homail.com

Detaylı

İhracat, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve İşsizlik: Türkiye Örneği*

İhracat, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve İşsizlik: Türkiye Örneği* Volue 4 Nuber 1 2013 pp. 103-120 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.co İhracat, Doğrudan Yabancı Yatırılar ve İşsizlik: Türkiye Örneği* İset Göçera Mehet Mercanb Osan Pekerc Özet: 2008 küresel ekonoik krizinin

Detaylı

DIŞ TİCARETİN SERBESTLEŞMESİ ve EKONOMİK BÜYÜME

DIŞ TİCARETİN SERBESTLEŞMESİ ve EKONOMİK BÜYÜME Cilt, Sayı 1, 1 ISSN: 139-8 (Online) DIŞ TİCARETİN SERBESTLEŞMESİ ve EKONOMİK BÜYÜME Aslı YENIPAZARLI Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli İ.İ.B.F. İktisat Bölüü İsabeyli Yerleşkesi- Nazilli E-posta: ayenipazarli@adu.edu.tr

Detaylı

EĞİTİM, SAĞLIK VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TÜRKİYE İÇİN BİR ANALİZ

EĞİTİM, SAĞLIK VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TÜRKİYE İÇİN BİR ANALİZ The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Managemen / Volume: V SPRING EĞİTİM, SAĞLIK VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: TÜRKİYE İÇİN BİR ANALİZ Hilal BOZKURT Öze: Çok sayıda ampirik araşırma

Detaylı

TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL MODELİ İLE BİR ANALİZ

TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL MODELİ İLE BİR ANALİZ The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Managemen 008, Volume III Spring TÜRKİYE DE YAŞAM BEKLENTİSİ - EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL MODELİ İLE BİR ANALİZ ÖZET Seyfein Erdoğan Hilal Bozkur İkisadi

Detaylı

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,

Detaylı

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 2013 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 9, No. 18, 2013 TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ:

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac

Detaylı

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006 İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Detaylı

İTHALATA DAYALI BÜYÜME: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

İTHALATA DAYALI BÜYÜME: TÜRKİYE ÖRNEĞİ aürk Ü. İİF Dergisi,. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı 65 İTHLT DYLI ÜYÜME: 989 27 TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ezgi DY YILDIZ Mein ERER 2 Öze: Türkiye gibi gelişmeke olan ülkelerde ihala yoluyla oraya çıkan

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141 C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve

Detaylı

Araşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.

Detaylı

Ekonomik Büyüme İle Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşımı 1

Ekonomik Büyüme İle Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşımı 1 Ekonoik Büyüe İle Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: Sınır Testi Yaklaşıı 1 Adnan Menderes Üniversitesi Hakkari Üniversitesi Adnan Menderes Üniversitesi Adnan Menderes Üniversitesi ÖZET:Vergiler, kaunun

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BÜYÜME İLE İŞSİZLİK ORANLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BÜYÜME İLE İŞSİZLİK ORANLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ Ekonoetri ve İstatistik Sayı:2 2005-11-29 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BÜYÜME İLE İŞSİZLİK ORANLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ Dr.

Detaylı

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100

Detaylı

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:19. Sayı:2. Aralık 2015 ss.135-149 Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbüünleşme Yönemi ile Tesing he Susainabiliy of Curren Accoun

Detaylı

TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY

TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY Journal of Yasar Universiy 22 26(7) 4392-444 TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY M. Ali Bilginoğlu

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı

Detaylı

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.

Detaylı

Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracatı Üzerindeki Etkileri The Effects of European Debt Crisis on Turkey s Exports

Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracatı Üzerindeki Etkileri The Effects of European Debt Crisis on Turkey s Exports 486 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2013 Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracaı Üzerindeki Ekileri The Effecs of European Deb Crisis on Turkey s Expors Prof. Dr. Bedriye Tunçsiper (Balıkesir

Detaylı

THE RELATIONSHIP BETWEEN TRADE OPENNESS AND ECONOMIC GROWTH; THE CASE OF TURKEY

THE RELATIONSHIP BETWEEN TRADE OPENNESS AND ECONOMIC GROWTH; THE CASE OF TURKEY Roue Educaional and Social Science Journal Aricle Hisory Received / Geliş Acceped / Kabul Available Online / Yayınlanma 15.11.2017 30.11.2017 15.12.2017 THE RELATIONSHIP BETWEEN TRADE OPENNESS AND ECONOMIC

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006)

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) Ahme AY * Şerife ŞAYLAN ** İsmail KOÇAK *** Öze Bu çalışma, reel döviz kuru ile çıkı düzeyi arasındaki nedensellik ilişkisini

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2011 Cilt:18 Sayı:2 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2011 Cilt:18 Sayı:2 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:211 Cilt:18 Sayı:2 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA Kau Harcaaları ve Ekonoik Büyüe İlişkisi: Türkiye ye İlişkin Apirik Kanıtlar Yrd. Doç. Dr. Öer Faruk ALTUNÇ Muş Alparslan

Detaylı

DÖVİZ KURU VE HİSSE SENETLERİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

DÖVİZ KURU VE HİSSE SENETLERİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ Gazi Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi 8 / 2 (2006). 1-14 DÖVİZ KURU VE HİSSE SEETLERİ FİYATLARI ARASIDAKİ EDESELLİK İLİŞKİSİ Özlem AYVAZ * Öze : Bu çalışmada Türkiye de hisse seneleri

Detaylı

GDP and openness while it is negatively effected by labour cost and inflation variables.

GDP and openness while it is negatively effected by labour cost and inflation variables. GDP and openness while i is negaively effeced by labour cos and inflaion variables. Türkiye de Doğrudan Yabancı Sermaye Yaırımlarının Temel Belirleyicileri: 1990-2006 Dönemine İlişkin Ekonomerik Analiz

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

İMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI

İMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI İMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI Onur GÖZBAŞI * ÖZ Bu çalışmanın amacı, İMKB ile gelişmeke olan yedi ülkenin (Arjanin, Brezilya,

Detaylı

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal

Detaylı

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.

Detaylı

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01) June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,

Detaylı

Dış Borcun Büyüme Üzerine Etkileri: Orta Asya Cumhuriyetleri ve Türkiye Örneği

Dış Borcun Büyüme Üzerine Etkileri: Orta Asya Cumhuriyetleri ve Türkiye Örneği SESSION 2B: Büyüe ve Gelişe II 169 Dış Borcun Büyüe Üzerine Ekileri: Ora Asya Cuhuriyeleri ve Örneği Ekre Gül (Sakarya Universiy, Turkey) Ahe Kaacı (Arvin Çoruh Universiy, Turkey) Serkan Konya (Arvin Çoruh

Detaylı

ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİ: TÜRKİYE İÇİN EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİ: TÜRKİYE İÇİN EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17 () 016, 177-194 ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİ: TÜRKİYE İÇİN EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ THE ENVIRONMENTAL KUZNETS CURVE HYPOTHESIS: COINTEGRATION AND CAUSALITY

Detaylı

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET ABSTRACT

TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET ABSTRACT TÜRKİYE DE FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİNDE İÇSEL VE DIŞSAL FAKTÖRLERİN ROLÜ Kaan MASATÇI ÖZET Arş.Gör.Burak DARICI Bu çalışmada, Türkiye de faiz oranlarını, hem reel hem de finansal ekileri olması ve

Detaylı

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI Tayfur BAYAT ÖZ Bu çalışmada 2002M-20M5 dönemine ai aylık verilerle alernaif nominal vadeli mevdua faiz oranları ile ükeici

Detaylı

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/

Detaylı

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi:

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi: Gönderim Tarihi: 27.04.2016 Kabul Tarihi: 07.11.2017 ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: TÜRKİYE UYGULAMASI Serve CEYLAN * Burcu YILMAZ ŞAHİN ** A COMPARISON OF CORE INFLATION INDICATORS:

Detaylı

Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013)

Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013) YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2015 Cil:22 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013) Musa ATGÜR * N. Oğuzhan ALTAY ** ÖZ Bu çalışmada,

Detaylı

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA

TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke

Detaylı

PETROL FİYATLARININ DIŞ TİCARET AÇIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

PETROL FİYATLARININ DIŞ TİCARET AÇIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ PETROL FİYATLARININ DIŞ TİCARET AÇIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Tayfur BAYAT * Ahme ŞAHBAZ ** Taner AKÇACI *** ÖZ Bu çalışmada Türkiye nin 1992:1-212:4 dönemine ai aylık veriler kullanılarak reel

Detaylı

The Validity Problem of Purchasing Power Parity in International Trade: A Time Series Analysis for Turkey

The Validity Problem of Purchasing Power Parity in International Trade: A Time Series Analysis for Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive The Validiy Problem of Purchasing Power Pariy in Inernaional Trade: A Time Series Analysis for Turkey Ceva Bilgin Bursa Teknik Üniversiesi 4 April 2018 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/87630/

Detaylı

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yönemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi:

Detaylı

Türkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi

Türkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi Volume 5 Number 2 2014 pp. 47-60 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkiye de Perol Tükeimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Büünleşme Yönemi İle Analiz Edilmesi Reşa Ceylana

Detaylı

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Associaion Ekonomik Yaklaşım 016, 7(99): 1-15 www.ekonomikyaklasim.org doi: 10.5455/ey.35908 BIST-100 Endeksinin Volail Davranışlarının Simerik Ve Asimerik Sokasik Volailie

Detaylı

ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ

ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ Dr. Burcu GÜVENEK Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F. Đkisa Bölümü Dr. Volkan ALPTEKĐN Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F.

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİNİN İHRACAT ÜZERİNE ETKİSİ: OSMANİYE İLİ ÖRNEĞİ

DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİNİN İHRACAT ÜZERİNE ETKİSİ: OSMANİYE İLİ ÖRNEĞİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss4835 Number: 52, p. 105-118, Winer I 2016 Yayın Süreci / Publicaion Process Yayın

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH-GARCH YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH-GARCH YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH- YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ ÖZET Yard.Doç. Dr. Tülin ATAKAN İsanbul Üniversiesi, İşleme Fakülesi, Finans Anabilim Dalı Bu çalışmada,

Detaylı

PETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT

PETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.14, S.3 s.289-299. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2009,

Detaylı

Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2014, Cilt: 7, Sayı: 2, s

Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2014, Cilt: 7, Sayı: 2, s Niğde Üniversiesi İİBF Dergisi, 2014, Cil: 7, Sayı: 2, s.61-74 61 TÜRKİYE DE CARİ AÇIĞIN ASİMETRİK DAVRANIŞININ ANALİZİ 1 ÖZET Uğur ADIGÜZEL 2 Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde cari açığın 01:2002,

Detaylı

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY / www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC

Detaylı