EK ONOM İK B EK LENTİ RA P ORU

Transkript

1 EK ONOM İK B EK LENTİ RA P ORU Cengizhan Albayrak

2 2012 Para Politikası Kurulu (PPK) PPK Toplantıları PPK Toplantı Özeti Enflasyon Oranı Finansal İstikrar Raporu 24 Ocak 2012 Salı 31 Ocak 2012 Salı 31 Ocak 2012 Salı 21 Şubat 2012 Salı 28 Şubat 2012 Salı 27 Mart 2012 Salı 02 Nisan 2012 Pazartesi 18 Nisan 2012 Çarşamba 26 Nisan 2012 Perşembe 26 Nisan 2012 Perşembe 29 Mayıs 2012 Salı 01 Haziran 2012 Cuma 31 Mayıs 2012 Perşembe 21 Haziran 2012 Perşembe 28 Haziran 2012 Perşembe 19 Temmuz 2012 Perşembe 26 Temmuz 2012 Perşembe 26 Temmuz 2012 Perşembe 16 Ağustos 2012 Perşembe 22 Ağustos 2012 Çarşamba 18 Eylül 2012 Salı 25 Eylül 2012 Salı 18 Ekim 2012 Perşembe 24 Ekim 2012 Çarşamba 24 Ekim 2012 Çarşamba 20 Kasım 2012 Salı 27 Kasım 2012 Salı 29 Kasım 2012 Perşembe 18 Aralık 2012 Salı 25 Aralık 2012 Salı 2011 yılı Enflasyon ve Faiz Oranları 2011 yılı Merkez Bankası nın verilerinin şaştığı dönem olarak gerçekleşti. TÜFE yi %5,5 olarak planlarken Kasım ayında %9,48 olarak gerçekleşti. Döviz kurunda ki yükselişler bu beklentiyi ayrıca çürütmüş oldu. Merkez Bankası nın kurda ki aşırı yüksekliğe müdahale etmesine ragmen yıl sonu 1.90 civarında işlem görmesi, enflasyon beklentilerini kontrol altına almak ve orta vadeli enflasyon risklerini dengelemek amacıyla parasal sıkılaştırmaya gitmiştir. Merkez Bankası enflasyonun nedeni olarak sadece döviz kurunu dikkate almaktadır yılı enflasyon beklentisi kademeli olarak düşürülmesiyle enflasyonun %5 i hedeflediğini belirtmektedir. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Yıl sonunda enflasyon yılsonu tahminimizi aşacak hatta çift haneli olma riski var. Özellikle çekirdek enflasyonda bir iki ay daha bu seviyelerde kalabilir fakat nisan ayından sonra düşüş başlayacaktır. Enflasyonda gelecek yılın son çeyreğinde ise çok ciddi düşüşler olacaktır diye belirtti. Enflasyonu yukarı çeken sebep, yüksek taleptir. Merkez bankaları, "ödünç verme" faizini arttırarak, borçla yatırım yapacak şirketlerin fizibilite hesaplarını bozar. Ev, otomobil ve dayanıklı mal alacak hane halkının harcama cesareti kırılır. Talep kısılarak, fiyat artışları baskı altına alınır. Kısaca, ekonomi, soğutulur; büyüme yavaşlar. Hane halkı tasarrufa yönelip parasal yatırımlarla değerlendirir. Buna en basit örnek olarak Dolar ile Altın alım satım işlemlerinin gerçekleştirilmesi. Basit bir matematiksel formül sonucu oluşturulan reel faiz in, bileşik faizin, enflasyonun etkilerinin çıkarılması sonucu çıkan faiz oranıdır. 1

3 Buradan da anlaşıldığı gibi enflasyonun yükselmesi bileşik faizi erittiği için reel faiz oranına göre asıl faiz oranı belirlenmiş olacaktır. Yükselen enflasyon da reel faiz oranının yüksek olması için bileşik faizinde yüksek oranda değerlendirilmesi gerekmektedir ve sonuç olarak faizlerinde yükselmesi gerekmektedir. Kısacası faiz oranlarında ki artışın enflasyon etkisini açıkladık. Enflasyon oranında ki artışa ek olarak emtia fiyatlarının yükselmesi, üretimin azalması ve güçlü kapital sermayenin gelişmekte ki ülkelere girmesi enflasyonist baskıyı arttırmaktadır. Türkiye son enflasyon verilerine göre en yüksek enflasyon sıralamasında dünyada 12. Sırada yer almaktadır yılında enflasyon oranında yılın ilk başlarında olmasada ikinci yarının başlarından itibaren düşüş eğiliminde %6 %8 aralığında olacağını planlamaktayız. Ayrıca 2012 yılında TCMB ın faiz indirimine gitmesi gibi bir beklentimiz oluşmaktadır. Aşağıda ki grafikte gerçekleşen ve tahmin edilen faiz oranı beklentisi gösterilmektedir. Merkez Bankası nın faiz koridorunu kullanmaya devam etmesi ve ayrıca BDDK ve diğer kuruluşların aldığı tedbirlerin kredi artış oranlarında düşüşe neden oldu yılında TCMB nin aldığı önlemlerin etkisiyle mevduatın fon kaynakları içindeki payı azalırken, bankacılık sektörünün aktif büyümesini fonlamak için mevduat dışı kaynaklara yönelmesi sonucu, mevduat dışı kaynakların pasifler içindeki payı ise artmıştır. 2

4 Yukarı da ki grafiktede kredi artış oranlarında ki düşüş görülmektedir. Fakat bu düşüş ayrıca bireylerin tasarrufa ve yatırıma yönelmeleri, piyasa hacmini düşürmeye, enflasyonun artışına ve dolaylı olarak kurda ki yükselişe de etki etmektedir. Grafikte görüldüğü gibi kredi artış oranının ortalamasının altına doğru gevşetilmiştir. Ancak bu oranı ortalamaya yakın seviyelerde sabit tutmayı hedeflemeleri gerekmeliydi. Bu kredi düşüklüğün üstüne vergilerinde arttırılması sonuç olarak ekonominin sıkılarak düzene girmesini planlamak yerine üretim hacminin arttırılması ve buna alt zeminin hazırlanması için çalışmaların oluşturulması durumunda ekonomik anlamda Türkiye de bir şeylerin yerine oturduğu görülür. Aksi durumda mali yönden ekonomiyi elde tutma planlaması hem üretimi hem de ekonominin enflasyonist baskılara mağruz kalmasına neden olacaktır. Bu bağlamda zorunlu karşılıkları 2012'de de kullanmaya devam edilmesi ve kredi artış oranının düşürülmeye devam edilmesi durumunda faiz oranları üzerinde baskıyı arttıracaktır. Bu baskının üstüne emtia piyasaları ve dış ekonomik sorunların devamlılığı 2012 yılının ilk yarısında enflasyon üzerinde baskı oluşturmaya devam edecektir. Euro Bölgesinin Lideri Almanya Euro Bölgesinde ki krizin 2012 yılına yayılması finansal anlamda krizin ne kadar derin olduğunu sizlerde tahmin edebiliyorsunuzdur. Euro bölgesini ele geçiren Almanya ve Fransa hedeflerine ulaştıktan sonra euro bölgesinin dağılmasını istemeyeceklerdir. Avrupa Birliğinin dağılma gibi bir olasılığının olmadığını, Almanya ve Fransa nın etkisinde bir birlik olacağını ve bu durumdan rahatsız olan İngiltere nin Amerika ile ortaklığının güçleşeceğini düşünmekteyiz yılında piyasalar Euro Bölgesi borç ve bankacılık endişelerini izlerken, AB ve IMF tarafından yapılan görüşmeler alınan önlemler sonucunda yatıştırılmaya çalışılmıştır. Euro Bölgesi ne ilişkin endişeler borçlanma 3

5 maliyetlerinin de yükselmesine yol açarken, bu durum sorunlu ülkelerin borç yükünün önümüzdeki dönemde de artmaya devam etmesine yol açabilir. Avrupa tarafında yapılacak olan toplantıların sonucunda borçların vadelerinin uzatılması gibi sonuçların çıkmasıyla Almanya ya bağımlılık devam edecektir. Bu doğrultuda ülkelerin borçlarının silinmesi veya birliğin dağılması gibi haberler üretilsede sonucun Almanya lehinde olmasını beklemekteyiz. Almanya, Fransa ve yanlarına almak istedikleri dış güç Çin. Kriz öncesi dönemde de sıklıkla tartışılan ve kriz sonrası toparlanma sürecinde tekrar ele alınan küresel dengesizlikler çerçevesinde, Çin in ABD Hazine tahvillerine olan talebi önemli bir gösterge olarak dikkat çekmektedir. Krizin sarsıtıcı etkilerinin görülmeye başlandığı 2008 yılından itibaren ABD Merkez Bankası nın genişleyici politikaları sonucunda Çin in ABD Hazine borçlanma enstrümanları alımları hızla artarken, 2010 yılından itibaren söz konusu alımlarda bir gerileme dikkat çekmektedir. Ancak, ABD Hazine si tarafından açıklanan veriler Çin in ABD Hazine kağıdı alımlarının azaldığını göstermesine karşın, Londra kaynaklı alımların sert bir şekilde yükselmesi Çin in ikincil piyasalardan alımlara devam ettiği izlenimini doğurmaktadır. Çin in yıllardır sürdürdüğü ekonomik büyümesinin arkasında yüksek ihracatı önemli bir rol oynamaktadır. İhracatın yüksek oranda gerçekleştirilmesinde ise kur avantajı ve ucuz işgücü sayesinde sağlanan düşük maliyet avantajı etkili olmaktadır yılında ülkelerin bütçe açıklarını azaltmak için harcama kısıtlamaları ve vergi artışlarına odaklanması ayrıca Orta Doğu daki politik tansiyonun artmaya devam etmesi, seçimlere bağlı olarak Amerika nın 2012 de sakin bir politika izlemesine yol açacaktır yılında Euro Bölgesine ilişkin borç ve bütçe endişelerinin önümüzdeki dönemlerde yüksek borçluluk ve bütçe açığı oranlarına sahip Japonya ya da sıçraması olası gözükmektedir yılında Japonya kamu borçlarını düzeltememesi durumunda büyümenin 2011 yılından daha düşük olması beklenmektedir ve buna bağlı olarak piyasaların diğer gözü Japonya yı izleyecektir. Aşağıda ki tabloda Japonya nın ticaret dengesi gösterilmektedir. 4

6 Dövizde ki yükseliş devam eder mi? Yukarıda ki grafikte USD/TL nin ve sepet bazında kurların yer aldığı grafik incelendiğinde 2010 yılının sonlarından itibaren yükselişe geçen USD/TL paritesinde ki yükseliş 2011 yılını 1.90 civarında kapatacağı belirginleşmiştir. Son dönemlerde global piyasalarda artan risk algılamasının artışıyla, global ekonomilerde ki belirsizliğin artması USD/TL bazında yükselişe neden olmaktadır. Bu riskleri önlemenin maliyeti ise ayrılan fonların güçlü ekonomik yapıya sahip ülkelerin büyüme oranlarında baskı 5

7 oluşturacaktır. Ayrıca, ABD ve Avrupa da süregelen sorunlara ek olarak, Çin e ilişkin risk vurgularının giderek artması gelişmekte olan ülkelerde özellikle para birimlerinin değer kaybında önemli rol oynamıştır. Çin ekonomisinin küresel bazda yaşanabilecek olası bir durgunluğu kompanse edemeyebileceği yönündeki endişelerin artması bu ülkeye ilişkin kaygıların temelini oluşturmaktadır. Bu ortamda küresel yatırımcıların riskten kaçarak risksiz varlıklara yönelmesi, USD/TL nin değer kazanmasında etkili olmaktadır. Bunların yanı sıra iç piyasadan çıkan sıcak paranın etkisinide gözardı etmemek gerekir. Bunun yanında, Merkez Bankası nın USD/TL paritesine müdahalelerin artması ile birlikte kısa vadeli portföy çıkışları cari işlemler açığının finansmanınında zayıflama görüleceğini öngörebiliriz. TCMB Para Politikası toplantısında döviz kurları hakkında yaptığı açıklama şu şekilde; 2012'de döviz kurunda dalgalı politika devam edecek. Döviz kurunu bir politika aracı olarak kullanmayacağız. Dalgalı kur ülkeye duyulan güvenin daha da artmasına neden oluyor. Gerektiği günlerde döviz satım ihaleleri düzenlemeye devam edeceğiz. İstisnai durumlar halinde satış miktarını sınırlı tutatacağız. Önümüzdeki dönemde derinleşebilecek sorunların etkileri hafifletmek için bankaların döviz depolarının limitlerini kademeli olarak artırabiliriz. Buradan da anlaşılıyor ki 2012 yılında dövize müdahalesinin devam edeceği. Bu müdahaleri yılın başlarında devam etmesini bekleyebiliriz. USD/TL paritesini teknik anlamda incelediğimiz zaman 2012 yılında %4-%5 aralığında yükseliş gerçekleştirerek aralığına kadar işlem görmesini beklemekteyiz. Piyasa beklentisi Bu seviyeyi görebilir mi? Evet görebilir ancak TCMB in müdahaleleri bu fiyat seviyesinin üstüne çıkmasını engellemekle beraber sadece gün içi test edip geri dönüşün sağlanması hedeflenebilir. Bizim beklentimiz 2.0 ın üstünde TCMB in müdahalelerini arttırmasını bekliyoruz. Bu yüzden 2.0 ın üstünde fazla tutunacağını düşünmüyoruz. TCMB yılın ilk çeyreğinde aralığında kuru sabitlemek isteyecektir. Teknik anlamda incelediğimiz zaman; 2003 Mart ayında test etmiş olduğu 1,65 zirve seviyesini yukarı doğru kırdıktan sonra %4,37 oranında yükseliş gerçekleştirdikten sonar düşüş eğilimine geçmiştir. Benzer bir durumda 2009 Mart ayında da %3,87 oranında yükseliş gerçekleştirmiştir. Benzer bir durumda 2012 yılında 1,98-2,00 aralığını test etmesini bekleyebiliriz ancak sonrasında 1,60 a doğru gerilemesini beklemekteyiz. 6

8 Euro/Usd paritesinde ki 2012 yılı beklentimizde, başta İtalya ve İspanya olmak üzere AB nin borç stoku yüksek ülkeleri vadesi dolan borçları ödeyebilmek için çıkaracakları ihalelerde tahvil satışı yapmaya devam edecekler. Bu ülkeler yeterli borçlanmayı makul bir faiz oranı ile gerçekleştirdikçe euro paritesinde toparlanma bekleyebiliriz, aksi olduğunda ve yüksek faizle zor bela borçlanmaya gidildikçe yürekler ağızlara gelecek ve euro negatif etkilenecek. Ayrıca önde gelen AB ülkelerine ilişkin kredi notlarının indirilmesi gibi haberler piyasaları negative yönde etkileyecektir. Yılın ilk çeyreğinde paritenin 1,25$ a doğru düşüş eğilimi içerisinde geçirmesini bekliyoruz, hatta 2012 yılı içerisinde Euro/Usd paritesinin 1,16 seviyelerini test etmesini ve manşetlerin Euro/Usd paritesi 1$ olur mu sorusunun konuşulacağı bir dönemin yaşanması süpriz olmaması gerekir. Kanada Scotia Bank analizine göre 2012 yıl sonu beklentisi 1,25$. Bizim beklentimiz, yıl sonunda 1,43$ dan işlem görmesini bekliyoruz Beklenti Analizleri Altın; Altın fiyatına gelince, 2001 yılından bu yana temel veriler çerçevesinde yükselme eğilimine devam ediyor. Elbette, uzun vade düşme trendinde olan dolar endeksi arada bir yukarı yönlü tepki veriyor. 7

9 Örneğin 2005 te faiz oranları avantajı, 2010 da Avrupa Birliğinin borç krizi endişesi, 2011 rallisi yine Avrupa Birliği endişesi ile devam ediyor ve güçlenen dolara bağlı olarak altın fiyatı 1923 dolar/ons zirvesinden bu yana geriliyor. Merkez Bankalarının yüksek altın rezevlerine rağmen altın fiyatının yükselmesini istemezler. Çünkü, yüksek altın fiyatı enflasyon vurgusunu artırır ve tek dayanakları olan para basma avantaj ve kolaylığı elden gider. Altın fiyatında sürpriz düşüşler çok defa bu amaca yöneliktir. Yılın son iki-üç ayında Avrupa da kötüleşen piyasalar sebebiyle dolar talebi artan kurumsal yöneticilerin altın satmasına sebep oldu. Batı ekonomilerinde problemler çözümden çok uzak. AB borç krizinin derinleşmesi euro yu daha da zayıflatır ve dolar talebini hızlandırarak altın fiyatını olumsuz etkileyebilir. Likidite ihtiyacı, emtialarla birlikte kıymetli metal fiyatlarını da olumsuz etkileyecek. Doların güçlenmesi ve petrol fiyatlarındaki muhtemel gevşeme, altında satış baskısı oluşturacaktır. İngiliz Standard Chartered Bank a göre bu dalgalanmaların nedeni arz eksikliğinden kaynaklanıyor. Standard Chartered Bank analistlerinden Yan Chen in önümüzdeki 5 yıl için hazırladığı rapora göre altının dünyadaki kullanımı ve talebi artacak, buna bağlı olarak altın rezervlerinin sayısı azalacak. Altın alımı yapanlar ile altın satımı yapanların arasında arz talep dengesi bozulacağı için önümüzdeki 5 yıl içersinde altının ons fiyatı 5000 dolar ı bulacağını belirtiyor. Altın fiyatlarının 2012 yılında genel görüş olarak 2.000$-2.400$ aralığına ulaşmalarını beklemekteler. Diğer önde gelen analistçilerin altın fiyatlarından beklentileri şu şekilde; HSBC Jim Steel $1,500 Standard Chartered 2020 yılı $5,000 Reuters 65 trader ve analistin tahmini $1,420 CIBC Barry Cooper $1,700 Newmont Mining CEO Richard O Brien $2,000 Morgan Stanley $1,330 HSBC Fredrik Nerbrand $1,300 McNicoll Lewis Vlak $1,426 8

10 U.S. Global Inves. Frank Holmes( 2015 yılı) $2,750 Bizim beklentimizi $1, Eylül ayın zirve seviyelerini gören altın fiyatlarında 2012 yılında 1.375$ $ aralığını test ettikten sonra yıl sonuna doğru 1.700$ ın üstünde işlem görmesini beklemekteyiz.şunuda ayrıca unutmamak gerekiyor, 2012 son çeyreğinde, düşük hacimli yükselişler beklemekteyiz. Yıl sonunu 1.750$ $ civarında işlem görmesini bekliyoruz. IMKB; 2012 yılı ilk çeyreğinde endekste ki hareketliliğin dalgalı olacağını öngörmekteyiz aralığında işlem hareketini gözlemleyebiliriz yılı ilk çeyrekten ve hatta yılın ikinci çeyreğinin başlarından sonra endeksteki yükselişin devamlı olacağını ve yıl sonuna doğru e doğru hareket etmesini beklemekteyiz. Yıl sonunu aralığında işlem göreceğini öngörmekteyiz. Sonuç; Yılın ilk çeyreğinde dolar ın dünya piyasasında artış göstermesini beklemekteyiz. Özellikle Mart ayında dolar paritesinin yılın zirve seviyelerini denemelerini bekleyebiliriz. Dolar ın güç kazanmasıyla diğer ülke para birimlerinde düşüş görünmesini bekleyebiliriz. Buna bağlı olarak altın ve petrol fiyatlarında da düşüş beklemekteyiz. Baharın gelmesiyle piyasalar da düzelmeler görebiliriz. 9