AĞAÇLANDIRMA. Yrd. Doç. Dr. Süleyman Gülcü

Transkript

1 AĞAÇLANDIRMA Yrd. Doç. Dr. Süleyman Gülcü

2 Alanların Ekim ve Dikime Hazırlanması Ön etüt tamamlandıktan sonra arazi hazırlığına başlanır. Bu kapsamda; İç taksimatın uygulanması Diri örtü temizliği ve Toprak işleme yapılır.

3 Alanların Ekim ve Dikime Hazırlanması Alanların ekim ve dikime hazırlanmasında temel amaç, Diri örtü temizliği, Toprağın işlenmesidir Ülkemizde ağaçlandırma alanlarının hazırlanmasında üstlenme (taahhüt) sistemine geçilmiştir. Bu çalışmalar İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinin denetimi ve gözetiminde müteahhit firmalarca yürütülmektedir.

4 İç Bölümlemenin (Taksimat) Uygulanması Projelendirme çalışmaları ile ilgili olarak verilen bilgilerin ışığında büro sonrası etüt çalışmalarında belirlenen; Yollar, Bölme ve bölmecikleri ayıracak olan bölme sınırları, Bakım patikaları, Yangın koruma yolu ve şeritleri, Bekçi ve fidancı evlerinin yerleri, kazıklarla ve tanıtım levhalarıyla belirtilerek, iç bölümleme ağı araziye uygulanır.

5 Diri Örtü Temizliği Ağaçlandırmaların biyolojik ve ekonomik başarısı açısından önemlidir. Vejetasyonun sıklığına Çapına Boyuna, Köklerin vejetatif olarak üreme ve çoğalma yeteneğine göre farklı işlemlerin uygulanmasını gerektirir. Örneğin, otsu bitkilerle kaplı bir alanda diri örtü, toprak işlemesi ile kolaylıkla alandan uzaklaştırılabilirken, yer yer doğal gençlikler ile boylu ağaç ve çalıların bulunduğu elverişsiz alanların hazırlanması yoğun çalışma gerektirir.

6 Diri Örtü Temizliğinde Dikkate Alınacak Hususlar Doğal dengeyi korumak amacıyla diri örtü temizliğinde; En az %30 oranında yapraklı türlere yer verilmeli Doğal endemik türler ile ıhlamur, kestane, ardıç, yabani kiraz, alıç, üvez, porsuk, şimşir gibi türlerin yanı sıra tıbbi ve aromatik türler münferit veya gruplar halinde muhafaza edilmeli Göl, gölet ve baraj havzalarındaki mevcut doğal türler aynen muhafaza edilerek ıslah önlemleri alınmalı Dere içi yapraklı vejetasyonu olduğu gibi muhafaza edilmelidir

7 Diri Örtü Temizliğinde Kullanılan Yöntemler 1. Mekanik yöntem Makine ile diri örtü temizliği, İnsan gücü ile örtü temizliği, Yakma yöntemiyle diri örtü temizliği 2. Kimyasal yöntem Diri örtü, tam alanda ve şeritler halinde temizlenir

8 Makineli Ağaçlandırmalarda Arazi Hazırlığı ve Bakım Çalışmalarında Kullanılacak Makine ve Ekipmanları Dikte Eden Faktörler 1. Bitki örtüsünün yapısı (türü, kapalılığı, çapı, boyu, yaşı) 2. İklim, 3. Arazi eğimi, 4. Toprak yapısı (kil oranı, taşlılık, mutlak ve fizyolojik derinlik), 5. Ekonomik koşullar, 6. Arazinin mikro ve makro topografyası, 7. Sosyal koşullar, 8. Kullanıcı durumu, 9. Ekipman durumu, 10. İç direnci (bakımsızlık vs)

9 Örtü Tipleri Tanımı ve sınıflandırılması zaman içinde farklılık göstermekle birlikte günümüzde beş grupta toplanıyor; Bozuk Koru Bozuk Koru ve Baltalıklar Yüksek Makiler Makilikler Fundalık ve Çalılıklar

10 1. Bozuk Koru Tohumdan meydana gelen, tohum üretmeye başlayana kadar gelişen ve yeniden gençleşmesi yine tohumla olan ormanlara KORU ORMANI denir. Bu ormanların çeşitli faktörlerin etkisi ile kapalılığının %10 un altına düşmesi ve ağaçların deforme olmaları sonucu oluşan ormanlara da BOZUK KORU ORMANI denir.

11 Bozuk Koru Ormanlarında Diri Örtü Temizliği Kesildiktin sonra ayrıca makineli örtü temizliğine gerek duyulmayabilir Bu durumda HP gücündeki paletli traktöre bağlı 2 li ve 3 lü riperle tesviye eğrilerine paralel toprak işleme ve örtü temizliği kombine şekilde yapılır Örtü temizliği gerekli ise; HP traktör + tarak ile yamacın alt kısmından sırta doğru eğim yönünde kök ve gövdeleri ile birlikte sökülür

12 BOZUK Yrd.Doç. Dr Süleyman KORU GÜLCÜ ORMANI

13

14

15 HP TRAKTÖR+TARAK İLE ÖRTÜ TEMİZLİĞİ

16 Yrd.Doç. EŞYÜKSELTİ Dr Süleyman GÜLCÜ EĞRİLERİNE PARALEL YIĞINLAR

17

18 2. Bozuk Baltalık ve Baltalıklar Yapraklı ağaçların kesilmesi sonucu kök ve kütük sürgünleri ile oluşan ormanlara BALTALIK ORMANI denir. Bu ormanların çeşitli dış faktörlerle sürgün verme özelliklerini kısmen veya tamamen kaybetmeleri ve sahayı örtme oranlarının azalması sonucunda meydana gelen ormanlara da BOZUK BALTALIK ORMANI denir.

19 3. Yüksek Maki Toprak yüzeyindeki çapları 10 cm den fazla olan ve akçakesme, sandal, orman gülü ve pırnal meşesi vb türlerle kaplı alanlardır

20 Bozuk Baltalık, Baltalık ve Yüksek Makide Örtü Temizliği HP gücünde paletli traktör + tarak. Kurak ve yarı kurak bölgelerde su rekabetini önlemek için kökleme yapılmalıdır

21

22

23

24 Sökülen Diri Örtü; I. Eğim grubunda (%0-20): metre II. Eğim grubunda (%21-40): metre III. Eğim grubunda (%41-60): metre IV. Eğim grubunda (>%60): metre Aralıklarla tesviye eğrilerine paralel en fazla 3 metre genişliğinde daha önce temizlenmiş alana yığınlanır. Bu mesafeler paralelinde dejenere olmamış doğal yapraklı bantlar aynen muhafaza edilir ve yapraklı türlerin ıslahına yönelik çalışmalar yapılır.

25 4. Makilikler Toprak yüzeyindeki çapları 5-10 cm olan türlerin oluşturduğu örtü tipine MAKİ denir.

26 Makilik Sahalarda Diri Örtü Temizliği 4X4 lastik tekerlekli traktör + çekiçli veya zincirli çalı doğrayıcılar kullanılır Toprağın organik maddece zenginleşmesine yardımcı olur Toprağın su tutma kapasitesi artar Yüzeysel taşlılık fazla veya diri örtünün çok yoğun olması durumunda HP paletli traktör + tarak kullanılır

27 Yrd.Doç. 4X4 LASTİK Dr Süleyman TEKERLEKLİ GÜLCÜ TRAKTÖR

28

29 5. Fundalık ve Çalılıklar Toprak yüzeyindeki çapları 3-5 cm olan Erica, Calluna, Cistus gibi cinslerin oluşturduğu örtü tipine FUNDA denir.

30 Fundalık ve Çalılıklarda Diri Örtü Temizliği 2x4 ve 4x4 lastik tekerlekli traktörlerle çekilen Çekiçli, Bıçaklı ve Zincirli çalı doğrayıcılar kullanılır

31

32

33

34 İklim Havanın çok yağışlı, aşırı sıcak ve donlu olması makinenin arazide çalışmasını olumsuz etkiler. Toprağın çok ıslak veya aşırı kuru veya donlu olması halinde makineli çalışma yapılamaz.

35 Arazi Eğimi Arazinin makro topografyası eğim ile ilişkilidir. Eğim makinelerin arazi üzerinde dengede duruşunu olumsuz etkiler, Çalışma anında kayma, patinaj yapma gibi zaman öldürücü iş kayıpları ile makinenin kendi ağırlığını taşıması için daha fazla enerji kullanımı sonucunda maliyet artar. Makinenin amortisman süresi azalır.

36 Arazi Eğimi Etki limitlerine göre eğim grupları Düz :%0-2 Hafif eğimli:%3-20 Orta eğimli :%21-40 Eğimli :%41-60 Sarp veya Dağlık:%60 dan büyük

37 Mikro Topografya Mikro topografik özellikler makineli çalışmaları teorik olarak sınırlamaz, ancak olumsuz etkileyerek verimi azaltır, maliyeti yükseltir.

38 Mikro Topografya Mikro topografya genellikle şu şekilde sınıflandırılmaktadır. 1- Genellikle düz, oyuntusuz veya az oyuntulu, 2- Orta derecede engebeli veya oyuntulu, 3- Çok kırık veya çok oyuntulu.

39 Toprak Özellikleri Tavında olan her türlü toprak için iki sınıf esas alınır 1. Ağır bünyeli topraklar İşlem derinliğinde yarı ayrışmış veya yumuşamış ana kayanın ve toprak derinliğini kısıtlayan sert ve yatay bir tabakanın bulunduğu topraklardır. 2. Orta ve hafif bünyeli topraklar Ana kayanın toprak derinliğini kısıtlamadığı sert ve yatay tabakaların bulunmadığı topraklardır. Çapı 2 mm den büyük taşların profil yüzeyindeki bulunma oranının %25 den az yada çok oluşuna göre ayrıca alt sınıflar oluşturulmuştur.

40 Toprak Özellikleri Ağır bünyeli topraklarda alt toprak işleme; HP gücünde paletli traktörler ve buna arkadan bağlı ikili riperle yapılır. Orta ve hafif bünyeli topraklarda alt toprak işleme; HP gücünde paletli traktörler ve buna arkadan bağlı üçlü riperle yapılır.

41

42

43 İKİLİ RİPERLE ALT TOPRAK İŞLEMESİ

44 ÜÇLÜ RİPER

45 ÜÇLÜ RİPERLE ALT TOPRAK İŞLEMESİ

46 Toprak İşleme Üst Toprak işleme Eğimin %20 den, Yüzeysel taşlılığın %25 den az olduğu ve tam alanda alt toprak işlemesi yapılan sahalarda üst toprağın, HP gücünde 4X4 lastik tekerlekli traktörler ve ağır diskaro ile veya HP gücünde 2X4 lastik tekerlekli traktörler ve orta ağırlıkta yada hafif diskaro ile toprağın işlenmesidir.

47 AĞIR DİSKARO

48 Yrd.Doç. 2X4 Dr Süleyman LASTİK GÜLCÜ TEKERLEKLİ TRAKTÖR

49 Yrd.Doç. 2X4 Dr Süleyman LASTİK GÜLCÜ TEKERLEKLİ TRAKTÖR

50 HAFİF Yrd.Doç. Dr Süleyman DİSKARO GÜLCÜ

51 Makine ile Diri Örtü Temizliği Ülkemizde son yapılan envanter sonuçlarına göre 1.5 milyon hektar da yoğun kültür yöntemleri uygulanabilir. Makine ve insan gücü kombine edilerek bu rakam 3.5 milyon hektara çıkarılabilir.

52 Makine ile Diri Örtü Temizliği Başarı için; toprağın taşınmaması, fiziksel ve kimyasal bünyesinin bozulmaması gerekir.

53 Makine ile Diri Örtü Temizliği Yığınlar eş yükselti eğrilerine paralel olmalı Temizlenmiş bir şerit veya yol kenarından başlanmalıdır. Yığınların baş ve son kısımlarında 10 ar metrelik temizlenmiş boş kısım bırakılmalıdır Kuru ve sulu dereler artıklarla doldurulmamalıdır. Dere yamaçlarında 10-15m lik kısımdaki doğal yapraklı örtü korunmalıdır

54 Makine ile Diri Örtü Temizliği Diri örtü temizliğine başlamadan önce Yığın yapılacak yerler, Yığınların başlangıç ve bitiş yerlerinde bırakılacak boşluklar, Yeşil dokunun korunacağı yerler, alan üzerinde bulunan ağaç, ağaççık, çalılar üzerinde işaretlenerek belirlenir.