Telnet protokolü genellikle % telnet bağlanılacak_sistemin_adresi port_numarası

Transkript

1 4 Telnet TELNET, bir bilgisayar kullanıcısının uzak bir noktada bulunan başka bir bilgisayar sistemine terminal bağlantısı kurmak amacı ile kullandığı bir Internet protokolüdür. Bağlantı kurulan bilgisayar aynı binada bulunabileceği gibi Internet üzerinde binlerce kilometre uzakta başka bir kıtada da (belki de gelecekte başka bir gezegende) bulunabilir. Böylece kullanıcı ofisinden ayrılmadan kendisinden çok uzakta bulunan bir bilgisayar sistemini sanki masasındaki bir bilgisayarmış gibi kullanabilmektedir. Uzak noktalar ile olan bağlantı genellikle PTT alt yapısı kullanılarak modem vs. türü cihazlar ile sağlanmaktadır. Günümüzde bu tür iletişim cihazlarındaki hızlı teknolojik gelişme sayesinde sıradan telefon hatları üzerinden dahi çok yüksek hızlar elde edilmekte ve kullanıcı çok uzaktaki bir noktaya bağlanarak çalışmasına rağmen bunun farkına bile varmayabilmektedir. Telnet sayesinde kullanıcılar Internet'in büyük gücünü kullanabilmekte yani dünyanın herhangi bir yerinde bulunan ve Internet'e bağlı bilgi bankalarına, kütüphane kataloglarına ve her türlü bilgi kaynağına ulaşabilmektedir. Telnet protokolü genellikle % telnet bağlanılacak_sistemin_adresi port_numarası komutu ile kullanılmaktadır. Buradaki "port_numarası" bilgisi özel bazı uygulamalara ulaşmak için belirlenen bir değerdir. Port numarasının belirtilmediği durumlarda Telnet komutu bu değeri 23 olarak belirler. Telnet ile kendine has bir terminal benzetim (emulasyon) protokolu kullanan sistemler dışında (IBM 3270 gibi), genel olarak VT100 adı ile bilinen bir benzetim protokolü ile terminal benzetimi sağlanır. Telnet komutunun nasıl kullanıldığını aşağıdaki örnek oturumda görelim. Bağlanmak istenilen bilgisayar sisteminin adresi "axposf.pa.dec.com" olsun, sisteminizin komut satırından: % telnet axposf.pa.dec.com komutunu girip "enter" tuşuna basılması uzak bir noktadaki bir sisteme bağlanmak için yapılacak tek işlemdir. Komut girildikten sonra aşağıdakine benzer mesajlar ekrana gelir: 63

2 % telnet axposf.pa.dec.com Trying Connected to axposf.pa.dec.com. Escape character is '^]'. OSF/1 (axposf.pa.dec.com) (ttypb) login: Bilindiği gibi telnet ile bağlanılan her noktanın iki adresi vardır. Bunlardan ilki alfasayısal karakterlerden oluşan ve kullanıcıların kolay anlamasını sağlayan adres (axposf.pa.dec.com ), diğeri ise bilgisayarlar arası iletişimin kurulması için gerekli olan sayısal adres ( ). "Escape character" ise iki sistem arasındaki iletişimi kesmek için kullanılabilecek özel bir kontrol karakteridir. Bilgisayar klavyesindeki "Control" ve "]" tuşlarına aynı anda basarak karşıda bağlı bulunulan sistem ile bağlantının kesilmesi için kullanılır. "login:" satırına ise bağlanılan sistemde bulunan kullanıcı kodunun girilmesi gerekmektedir. Bu bilgi girildikten sonra sistem güvenlik için gerekli şifreyi sorar. 1BTELNET ile Ulaşılabilecek Herkese Açık Bazı Merkezler : UTürkiyedeki Kütüphaneler ODTÜ : telnet beluga.cc.metu.edu.tr Kullanıcı kodu: metulib Şifre: metulib Bilkent: telnet meric.bcc.bilkent.edu.tr veya telnet Kullanıcı kodu : guest TÜBİTAK Kütüphanesi: telnet side.tetm.tubitak.gov.tr Kullanıcı kodu: LIBRARY TÜBİTAK veri tabanları: telnet kalkan.tetm.tubitak.gov.tr Kullanıcı kodu: bodrum Kullanıcı kodu: TARAMA0.. TARAMA9 Milli Kütüphane: telnet kitap.mkutup.gov.tr Kullanıcı kodu: okur Başbakanlık Mevzuat Bilgi Bankası: telnet edpmv.basbib.gov.tr Merkez Bankası : telnet tcmb580.tcmb.gov.tr 64

3 Kullanıcı kodu: tcmb Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi : telnet maras.ksu.edu.tr Kullanıcı kodu: kitap Şifre: kitap Galatasaray Üniversitesi : telnet gs_kut.gsu.edu.tr Kullanıcı kodu: tarama Kara Harp Okulu: telnet ata.kho.edu.tr Kullanıcı kodu: sorgu UTarım PENPages, Pennsylvania Eyalet Üniversitesi, Tarım bilimi bölümü haftalık olarak ABD Tarım Bakanlığının hava ve ürün raporlarını yayınlar. Bu raporlarda Malezya daki hava şartlarının palmiye ağaçlarına etkisinden Ukrayna'daki buğday üretimine kadar her türlü bilgi temin edilebilir. Bu servis yolu ile sağlanan bilgiler iki yolla taranabilir. İlki bir menü yardımı ile sık sık değişen bilgilere ulaşım (Örneğin, haftalık ürün/hava raporları) diğer yol ise bir indeks sistemi ile binlerce rapor arasından anahtar kelime yolu ile tarama yapılmasıdır. Ana menüden "PENPages" seçeneğinin seçilmesi ile bu tarıma yönelik bilgi bankasında bulunan tüm bilgiler kullanıcıların hizmetine sunulur. Telnet komutu ile ulaşılacak adres % telnet psupen.psu.edu login: PNOTPA girilmelidir. UAmatör Radyo Amerikan amatör radyo operatörlerinin adreslerini elde edebilmek için hazırlanan bu tarama sistemi ile amatör radyoculara hakkında ayrıntılı bilgi edinmek mümkün olmaktadır. Bu bilgiye erişmek için aşağıdaki komutun girilmesi yeterlidir: % telnet callsign.cs.buffalo.edu 2000 veya % telnet ham njit.edu 2000 (Adresten sonra yer alan 2000 port numarası olarak adlandırılan bir parametredir) Komutun girilmesi ve bağlantının sağlanmasından sonra kullanıcı sisteme ne taramak istediğini bildirir. Örneğin şehir bazında bir tarama yapacaksa city Washington 65

4 komutunun girilmesi gerekmektedir. "call", "name" ve "zip" diğer komutlardır. Gerekli çalışma tamamlandıktan sonra "quit" komutu ile sistemden çıkılır. USanat Washington milli sanat galerisi elinde bulunan sanat eserleri hakkındaki bilgileri Internet üzerinden sunmaktadır. Bu yolla sanatçı ismi (Örneğin Picasso) veya kullanılan malzeme (suluboya, yağlıboya gibi) üzerinden tarama yapmak ve o eser hakkında bilgi almak mümkündür. % telnet ursus.maine.edu Login: ursus Ana menüden "b" ardından "4" tuşuna basarak galerinin bilgi bankasına ulaşılabilir. UHesap makinaları Hewlett-Packard firması piyasaya sunduğu hesap makinaları için ücretsiz bir bilgi servisi sunmaktadır. % telnet hpcvbbs.cv.hp.com UABD kongre kütüphanesi Kongre kütüphanesinin açtığı bir servis ile ABD'de çıkmış olan kanunların (1982 senesinden beri) taranması mümkündür. % telnet locis.loc.gov Bağlantı kurulduktan sonra gelen ana menü yolu ile pek çok bilgi bankasının taranması mümkündür. Bunlar arasında kütüphane kart kataloğu ve Copyright kanunları hakkındaki bilgiler de bulunmaktadır. Kongrenin aldığı kararlara ulaşmak için ana menüden ilgili satırdaki sayı girildikten sonra "Enter" tuşuna basılır, hangi yasama yılı ile ilgili tarama yapılacağı sorulur ve tarama başlatılır. USÖYLEŞİ 66

5 Kanada da Conversational Hypertext Access Technology (CHAT) tarafından sıradan insanların dahi bilgi bankalarına ulaşabilmesi için hazırlanan bir sistem yardımı ile kullanıcılar sorularını konuşur gibi bağlandıkları sisteme klavye yolu ile yöneltmekte ve sistemden cevaplar alabilmektedirler (Yöneltilen sorular sistemde bulunan bilgi bankalarındaki konularda ve İngilizce olmalıdır). % telnet debra.dgbt.doc.ca 3000 Örneğin AIDS ile ilgili bilgi bankasına yöneltilen, "When was AIDS first discovered?" sorusuna sistem tarafından verilen yanıt : "The first case of AIDS in North America was diagnosed in Before that, it existed in Africa, probably beginning in the 1950's. AIDS was discovered in North America when a number of young men with a history of homosexuality developed a rare type of cancer called Kaposi's sarcoma." UCIA Raporları ABD'de her yıl CIA elindeki genel kültüre yönelik bazı bilgileri yayınlamaktadır. Dünyadaki tüm ülkeler hakkında genel bilgiler, yönetim tipleri, liderlerinin isimleri, temel problemleri, en son seçimlerde alınan sonuçlar gibi çok sayıda bilgiye ulaşmak mümkün olmaktadır. Bu bilgilere Maryland üniversitesi üzerinden ulaşmak mümkündür. % telnet info.umd.edu User name: info Bağlantı kurulduktan sonra uygun ekran benzetimi seçilir (VT100 için sadece "Enter" girilmesi yeterlidir). Ana menü üzerinden "Government" satırının yanında bulunan numaranın ve ardından "Factbook" ile ilgili numaranın girilmesi ile tarama noktasına ulaşılır. Buradan sonra bilgi alınmak istenen ülkenin adı girilerek gerekli tarama başlatılır. UÇEVRE ABD çevre koruma ajansının sunduğu bir bilgi bankası yolu ile çevre konusunda pek çok bilgiye erişmek mümkündür. 67

6 % telnet epaibm.rtpnc.epa.gov Sisteme girmek için herhangi bir şifre ya da kullanıcı kodu gerekmemektedir. Ana menüden public seçilerek "Enter" tuşuna ve ardından gelen bir satırlık menüden ols komutunun girilip yine "Enter" tuşuna basılması ile istenen tarama yapılıp sonuçları alınır. UCOĞRAFYA ABD coğrafyası hakkında bilgiler veren bu servis yolu ile şehirler, dağlar, nehirler vs. hakkında tarama yapıp bilgi almak mümkün olmaktadır. % telnet martini.eecs.umich.edu 3000 Herhangi bir şifre ya da kullanıcı kodu gerekli değildir. USAĞLIK Sağlık ile ilgili bazı bilgileri içeren bu bilgi bankasına ulaşmak için gerekli komut: % telnet fdabbs.fda.gov Log in: bbs Bağlantı sağlandıktan sonra sistem kullanıcının adını alır ve her kullanıcı için bir şifre verir. İlerideki kullanımlarda bu bilgiler ile sisteme girilir. Bu işlemden sonra topics komutu girilir. Kullanıcının önüne tarama yapabileceği ana konu başlıkları menüsü gelir. Gelen bu menü üzerinden kullanıcı ilgilendiği alanı seçip gerekli bilgi tarama işlemini yapabilir. Bu menü aşağıda gösterilmektedir: 68

7 UTOPICS DESCRIPTIONU * NEWS News releases * ENFORCE Enforcement Report * APPROVALS Drug and Device Product Approvals list * CDRH Centers for Devices and Radiological Health Bulletins * BULLETIN Text from Drug Bulletin * AIDS Current Information on AIDS * CONSUMER FDA Consumer magazine index and selected articles * SUBJ-REG FDA Federal Register Summaries by Subject * ANSWERS Summaries of FDA information * INDEX Index of News Releases and Answers * DATE-REG FDA Federal Register Summaries by Publication Date * CONGRESS Text of Testimony at FDA Congressional Hearings * SPEECH Speeches Given by FDA Commissioner and Deputy * VETNEWS Veterinary Medicine News * MEETINGS Upcoming FDA Meetings * IMPORT Import Alerts * MANUAL On-Line User's Manual USATRANÇ Elektronik satranç oyunu. Oyunları izlemek ya da katılmak mümkündür. % telnet eve.assumption.edu UİNGİLİZCE SÖZLÜK % telnet chem.ucsd.edu Login: webster UİLAÇ % telnet etnet.nlm.nih.gov Login: etnet UZAY 69

8 NASA hakkındaki raporlar, tarihçesi, görevleri gibi genel bilgilerin yanı sıra GIF formatındaki çok sayıdaki grafik ve resimde NASA ya ait bilgi bankasında bulunmaktadır. % telnet spacelink.msfc.nasa.gov Bağlantı kurulduktan sonra bilgi bankası hakkında bazı bilgiler verilmekte, elektronik olarak kayıt yapılmakta ve bir kullanıcı şifresi verilmektedir. NED-NASA/IPAC Extragalactic Bilgi bankası 'den fazla galaksi hakkında bilgiyi ve Samanyolunun ötesindeki cisimler hakkında bilgiyi içermektedir. Buraya ulaşmak için gerekli adres: % telnet ipac.caltech.edu. Log in: ned Smithsonian Astrofizik gözlem merkezinin quasar, nova ve ilgili cisimlerle ilgili topladığı bilgilere aşağıdaki adresten ulaşılabilir. % telnet cfa204.harvard.edu Log in: einline UABD Yüksek Mahkeme Kararları Maryland Üniversitesi tarafından 1991 tarihinden beri alınan ABD yüksek mahkeme kararları halka açılmıştır. % telnet info.umd.edu Login: info Gelen menülerden "Government", "US" ve "Supreme Court" seçeneklerini izleyerek bu bilgilere ulaşılabilir. UTELNET Hytelnet isimli on-line bir servis aracılığı ile burada bahsedemediğimiz yüzlerce Telnet servisine ulaşılabilir. 70

9 % telnet: access.usask.ca Log in: hytelnet. UDIALOG Ticari bir bilgi bankası olan Dialog 'a Internet üzerinden de ulaşmak mümkündür. Ancak bilindiği gibi ücretli bu sistemi kullanabilmek için özel bir hesap numarasına sahip olunması gerekmektedir. % telnet dialog.com UOKYANUS Bilgi Merkezi % telnet delocn.udel.edu Login: info Diğer önemli Telnet tabanlı servislerin listesi aşağıda sunulmaktadır: Kültür Elektronik kitaplar consultant.micro.umn.edu login: gopher USA Today kanga.ins.cwru.edu İş Dünyası, Finans, Borsa Economic BBS: Interest rates, ebb.stat-usa.gov foreign exchange rates, price indices, statistiks (CAREER CONNECTIONS) career.com H.E.A.R.T., "Human resources Electronic Advertising & Recr AMERICA'S JOB BANK ajb.dni.us Stock Market Reports a2i.rahul.net Login: guest Stock Market Simulation castor.tat.physik.unituebingen.de Login: games Vienna Stock Exchange fiivs01.tu-graz.ac.at Login: BOERSE ECHO: European Commission echo.lu Host Organization International Trade Information itis.bus.utexas.edu Login: bulk1 Password: tradeinfo IRIS: Internal Revenue fedworld.gov Information Serivices 71

10 Bilgisayar Software Server(ASK): On-line software search. askhp.ask.uni-karlsruhe.de Login/password: ask SUPERNET supernet.ans.net Login: hpcwire ZIB Electronic Library elib.zib-berlin.de Login: elib Devlet LOCIS: Library of Congress Information System U.S. Government Printing Office: Governmental Information, free Hobi, Oyun, Spor DUATS: Aviation weather and flight planning information locis.loc.gov swais.access.gpo.gov duat.gtefsd.com Chess Server eics.daimi.aau.dk:5000 Chess Server chess.unix-ag.uni-kl.de:5000 Chess Server ics.onenet.net:5000 Chess Server coolidge.harvard.edu:5555 Crossword Server next7.cas.muohio.edu:8888 Game Server herx1.tat.physik.unituebingen.de Baseball:Schedules NBA culine.colorado.edu:859 Footbol:Schedules NFL culine.colorado.edu:863 Hockey Schedules NHL culine.colorado.edu:860 Hümanity Leeds Database of Verse : bcmsv.leeds.ac.uk Database of English poetry from the 17th and 18th centuries. Login : guest Login: Soyadınız Login: games Login: bcmsv password: bcmsv GARR Network Information wais.nis.garr.it Service (GARR-NIS) WAIS, Inc. wais.com Free Nets Columbia Online Information IP Number: Network (COIN) telnet.coin.missouri.edu DANEnet (Wisconsin) IP Number: danenet.wicip.org SENDIT North Dakota's K-12 IP Number: Educational Telecommunications sendit.nodak.edu Network St.John's InfoNET IP Number: infonet.st-johns.nf.ca Talawanda Learning Community IP Number: Network Virginia's Public Education Network tlcnet.muohio.edu IP Number: pen1.pen.k12.va.us JANET Public Access Directory IP Number: login: guest login: guest login: bbs Password: sendit2me Login as visitor login: guest Password: ENTER login: visitor login: guest Password: guest login: janet 72

11 Service sun.nsf.ac.uk Netfind: AARNet, Melbourne, IP Number: Australia archie.au Netfind: InterNIC Directory and Database Server ds.internic.net Swiss X.500 Directory Service nic.switch.ch UWHO Directory Service at Cornell fatty.law.cornell.edu Matematik American Mathematical Society IP Number: login: netfind login: netfind login: dua login: whodat Login: waisdemo Password: waisdemo SWAIS Preprints Demo American Mathematical Society e-math.ams.com Login e-math Passwd: e-math Archie Servisleri Archie: Finnish University and Research Network Server Archie: Server at SURAnet Arizona State University archie.funet.fi IP Number: archie.sura.net IP Number: info.asu.edu IP Number: carl.lib.asu.edu IP Number: Select service: archie login: archie login: wais Arizona State University enter CARL Enter 5 for VT100 OPAC VERSION: CARL Bunyip Information Systems. IP Number: login: archie Finnish Academic and Research IP Number: login: wais Network Project FUNET wais.funet.fi GARR Network Information IP Number: login: wais Service (GARR-NIS) wais.nis.garr.it Melbourne (Australia) IP Number: login: archie archie.au NISSWAIS: The NISS Wide Area IP Number: No login required Information Server niss.ac.uk Sogang University (Korea) IP Number: login: archie archie.sogang.ac.kr SUNSITE at University of North IP Number: login: swais Carolina sunsite.unc.edu Technische Hochschule login: archie Darmstadt IP Number: archie.th-darmstadt.de University of California, Irvine IP Number: login: swais swais.cwis.uci.edu University of Lulea (Sweden) IP Number: login: archie archie.luth.se University of Pisa (Italy) IP Number: login: archie archie.unipi.it 73

12 University of Quebec at Montreal IP Number: WAIS, Inc. Sağlık Queer Resource Directory Information on AIDS/HIV Sinnissippi Valley Information Network Uzay ve Havacılık Astronomical Data Center Coastal Zone Color Scanner Browse Facility IP Number: wais.com vector.casti.com IP Number: sinnfree.sinnfree.org IP Number: nssdca.gsfc.nasa.gov IP Number: nssdca.gsfc.nasa.gov COSMIC Online Information IP Number: System cosline.cosmic.uga.edu ENVIROnet (The Space envnet.gsfc.nasa.gov Environment Information Service) IP Number: FIFE Information System IP Number: pldsg3.gsfc.nasa.gov High Energy Astrophysics ndadsa.gsfc.nasa.gov Science Archive Research Center IP Number: HPCC Logical Library system hypatia.gsfc.nasa.gov IP Number: NASA Mid-continent regional technology.com technology transfer center BBS IP Number: NASA Spacelink spacelink.msfc.nasa.gov IP Number: NASA/IPAC Extragalactic ned.ipac.caltech.edu Database IP Number: login: archie archie.uqam.ca login: wais login: guest Password: RETURN Hit Username: NODIS Select from NODIS main menu Username: NODIS Select from NODIS mainmenu Login (ENTER for first time browsers): Username: envnet Password: henniker Username: FIFEUSER Username: XRAY login: hpcc login: bbs login: ned NSSDC Online Data and Information Service (NODIS) NSSDC-National Space Science Data Center PDS (Planetary Data System) Pilot land data system Space Shuttle Earth Observations Project's Photographic Data Base Standards and Technology Information System Tarım IP Number: nssdca.gsfc.nasa.gov nssdca.gsfc.nasa.gov IP Number: jpl-pds.jpl.nasa.gov IP Number: pldsg3.gsfc.nasa.gov IP Number: sseop.jsc.nasa.gov IP Number: IP Number: nssdca.gsfc.nasa.gov Username: NODIS Username: NODIS Username: pds_guest User-id: PLDS Username: photos Password: photos username: NODIS Select from NODIS main menu 74

13 Agricultural Bibliographic Information System of the Netherlands (AGRALIN) BioMOO Biology - bioscience SEQUENCE RETRIEVAL SYSTEM Biology - Bioscience - Molecularbiology - database Kimya Periodic Table: Electronic periodic table of elements. QCPE Catalog (Quantum Chemistry Program Exchange): Meteoroloji Michigan üniversitesi meteoroloji servisi Çevre ECOSYSTEMS: University of Virginia U.S. Environmental Protection Agency EPA National Online Library System Fizik PINET: American Institute of Physics Arkeoloji National Archaeology Database information management system. Ekonomi ECHO: European Commission Host Organization Economic BBS: Interest rates, foreign exchange rates, price indices, statistiks Economics Working Papers Din Religion - Bible - Testament Gabriel's Horn: Returns a Bible verse from the Old or New Testament Kadın women, abortion, AIDS, feminism, health, Women health conference agralin1.bib.wav.nl bioinfo.weizmann.ac.il:8888 biomed.uio.no camms2.caos.kun.nl: guestqcpe6.chem.indiana.edu madlab.sprl.umich.edu 3000 ecosys.drdr.virginia.edu epaibm.rtpnc.epa.gov pinet.aip.org cast.uark.edu echo.lu or telnet ebb.stat-usa.gov or telnet to netec.mcc.ac.uk twinbrook.cis.uab.edu:7777 igc.apc.org Seyahat Travel Subway Navigator: Search metro.jussieu.fr:10000 Login: hello opac.bas login: anonymous password: guest Login: gopher, lynx, echochat login: new Password: new Login : nadb 75

14 subway routes of major cities, in French or English, 2BTelnet Yapılırken Karşılaşılan Problemler: Bağlantı yapılmak istenen noktaya bağlantı yapıldığında ulaşılmak istenen bilgi bankası ile ilgili hiç bir şey ekrana gelmiyor: - Karşıdaki noktada bakım veya bir problem vardır. "host unavailable" mesajı alınıyor: -Bağlantı yapılmak istenen nokta o anda kapalıdır veya hatlarda oluşan bir problem sebebi ile ulaşılamıyordur. Daha sonra tekrar bağlanmayı deneyin. "host unknown" mesajı alınıyor. -Bağlantı yapılmak istenen noktanın adresini yanlış yazmış olabilirsiniz. Tekrar kontrol ediniz. Telnet ile bağlandığınız nokta şifre (Password) istemiştir ancak şifreyi girdiğinizde "login incorrect" mesajı alıyorsunuz. Tekrar bağlanmayı deneyin ancak tekrar aynı mesajı alıyorsanız "Control" ve "]" tuşlarına beraber basarak kendi sisteminize geri dönün. Telnet ile bağlantı kurduğunuz sistemden kendi sisteminize dönemiyorsunuz. "Control" ve "]" tuşlarına beraber basarak kendi sisteminize geri dönün. Ekranda karakterler düzgün çıkmıyor: Uygun terminal benzetimi (emulasyon) kullanılmamış olabilir. VT100 genelde en yaygın terminal benzetimidir. 76