T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI AKREDİTASYON. İÇİNDE HASTA HAKLARI ve HASTA GÜVENLG VENLİĞİ. SAĞLIKTA UMUT VAKFI RVESİ 13 Aralık k 2005 Dr. İ..

Transkript

1 T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI AKREDİTASYON İÇİNDE HASTA HAKLARI ve HASTA GÜVENLG VENLİĞİ SAĞLIKTA UMUT VAKFI V. SAĞLIK ZİRVESZ RVESİ 13 Aralık k 2005 Dr. İ.. Ercan BAL

2 Akreditasyon: Bir sağlık kuruluşunun, önceden belirlenmiş ve yayınlanmış standartlara uygunluğunun, herkesçe kabul gören bir tüzel kişilik tarafından değerlendirilip onaylandığı resmi bir süreçtir. (Rooney ve van Ostenberg 1999)

3 Ruhsatlandırma Akreditasyon Minimum Optimum Zorunlu Gönüllü Devlet Bağı ğımsız z kuruluşlar lar Fiziksel yapı,, tıbbi t cihaz, personel Süreçler, organizasyonel yapı, hizmet kalitesi

4 Akreditasyon risklerin yönetilmesi ve azaltılmasıdır. Akreditasyon sağlık hizmetlerinde risk yönetimidir. Akreditasyon standartlarının % 50 den fazlası hasta hakları ve güvenliği ile ilgilidir.

5 Akreditasyon: Sağlık kuruluşlarında bütün çalışanların katılımı ile kalite, hasta hakları ve güvenliği ve sürekli gelişim anlayışının organizasyon kültürü haline getirildiği bir süreçtir.

6 Akreditasyonun Temel Amaçları : Sağlık hizmetleri kuruluşlarına yönelik optimal başarı hedefleri koyarak sağlık hizmetlerinin kalitesini geliştirmek, Sağlık hizmetlerinin yönetim yapısını geliştirmek, Sağlık hizmetleri kuruluşlarının karşılaştırmalı veri tabanını oluşturmak, Hizmetlerin artan verimliliği ve etkililiği üzerine odaklanarak sağlık hizmetleri maliyetlerini düzenlemek,

7 Akreditasyonun Temel Amaçları (2): Sağlık hizmeti sunan kuruluşlara, yöneticilerine ve sağlık çalışanlarına; sağlık hizmetlerinde kalite geliştirme stratejileri ve en iyi uygulamalar konusunda eğitim ve danışmanlık sağlamak, Halkın, sağlık hizmetlerinin kalitesine olan güvenini sağlamak, Hastalar ve personelle ilgili olarak yaralanma ve enfeksiyonlara bağlı riskleri azaltmak.

8 Akreditasyon sistemleri konusunda yapılan araştırmalar, rmalar, farklı ortamlar ve ülkelerde, algılanan lanan yararlar açısından a tutarlı bir benzerlik göstermig stermiştir. tir. Yüksek ekip çalışması: : Profesyonel gruplar, uzmanlık birimleri, klinik ve destek hizmetleri, yöneticiler y ve klinisyenler arasında daha fazla işbirlii birliği i, Kalite çalışmalarının n entegrasyonu: : Sağlık k hizmeti sunum sürecindeki farklı personel gruplarının n kalite faaliyetleri ile becerilerini bir araya getirme, Standartların n Başar arılması: : Uygun olmayan durumların belirlenmesi ve düzeltilmesi d için i in özdeğerlendirmeerlendirme yapılarak standartların n başar arılması, Tanıtım: Sağlık k kuruluşunun unun toplumdaki imajını arttırma, rma, Güven: Hizmet sunum sürecinde s çalışanların n kuruluşlar larına olan inanç ve güvenini g arttırma. rma.

9 DÜNYADAKİ SAĞLIK AKREDİTASYON PROGRAMLARI Sağlık hizmetlerinde akreditasyona dünya çapında yoğun talep ve ilgi gösterilmektedir, 40 ülkede sağlık akreditasyon programı uygulanmaktadır, 1990 dan beri başlatılan akreditasyon programlarının yarısından çoğu Avrupa ülkelerinde uygulanmaktadır.

10 DSÖ Avrupa BölgesiB Durum Bilgi yok Rapor edilen bir program yok Rapor edilmiş program var Ülke Andorra,, Azerbaycan, Belarus, Hırvatistan, İsrail, Kazakistan, Letonya, Makedonya, Malta, Monako, Moldova, Romanya, San Marino, Slovenya, Tacikistan, Türkmenistan, T Ukrayna, Arnavutluk, GürcistanG Ermenistan, Avusturya, Belçika, Danimarka, Estonya,, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, Lüxemburg, Norveç,, Rusya, Türkiye, Özbekistan, Yugoslavya Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya,, Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda, İtalya, Kırgızistan, Litvanya,, Hollanda, Polonya, Portekiz, Slovakya, İspanya, İsveç, İsviçre, İngiltere Sayı

11 Faaliyetteki Programların Gelişimi WHO ISQua Quality and accreditation in healthcare report 2003-Dr.Charles Shaw

12 Akreditasyon konusundaki ülke uygulamaları; İsteğe bağlı veya zorunlu olmasına, Devlete bağlı kurumlarca verilip verilmediğine, Optimal mi yoksa temel gerekliliklere mi odaklandıklarına, Çıktılara mı yoksa sisteme/sürece mi odaklandıklarına, Cezalandırıcı mı yoksa geliştirici odaklı mı olduklarına, Akreditasyon sonuçlarının ve detaylı bulgularının kamuya açık şekilde yayımlanmasına veya gizliliğin korunmasına göre farklılıklar gösterirler (Silimperi ve Rooney 2003).

13 Hasta Güvenliğini Olumsuz Etkileyen Faktörler Bilgilendirme eksikliği Yanlış hasta kayıt bilgisi girilmesi (Hasta kimliği doğrulama ) Yanlış ilaç uygulaması, Laboratuvar Radyoloji Tıbbi cihazların ve diğer ölçüm cihazlarının kalibre olmaması Medikal cihaz altyapısının standart dışı kullanılması

14 Tesis Güvenliğinde yaşanan aksaklıklar İğne ucu yaralanmaları Yanlış taraf cerrahisi Hastane enfeksiyonları Hastaların transferinde yaşanılan olumsuz olaylar (Düşmeler ve yaralanmalar) Çalışanların tekrar kontrol alışkanlığı edinmemeleri

15 Koordinasyon eksikliği Bulguların atlanması, tetkiklerin eksik irdelenmesi sonucu teşhiste oluşan hatalar; Hastanın yeterli beslenememesi, 'Check list' kullanma alışkanlığının olmaması (yatak başı bakımda vital bulgulardaki değişikliklerin atlanması) Hastanın taburcu olması sırasında yeterli bilgilendirilememesi

16 Institute of Medicine 1999 Yılı Raporu - ABD Tıbbi Hatalar Ölüm Nedenleri Trafik Kazası Göğüs Kanseri AIDS

17 Institute of Medicine 1999 Yılı Raporu - ABD Tıbbi Hataların Yıllık maliyeti 17 Milyar USD Hastane yatışlarının % 2 sinde istenmeyen (önlenebilir) ilaç hataları Bu hataların ortalama yatış süresini 4,6 gün uzattığı Hasta başına hastaneye USD ek maliyet getirdiği ifade edilmiştir.

18 Amerika Birleşik Devletleri nde Yapılan Bir Araştırmaya Göre Farklı nedenlerle hastaneye yatan kişilerin % 5 i hastanede enfeksiyona yakalanıyor. Yoğun bakım ünitelerinde bu oran % 14 e çıkıyor.

19 Akreditasyon programları; hastanın teşhisi ile yapılan tetkikler arasındaki tutarlılık, tedavi planları, ilaç kullanımı, beslenme şekli, hasta ve ailesinin eğitimi, hasta hakları hasta ve çalışan güvenliği gibi konuları kapsamaktadır.

20 Hasta güvenliği; sağlık hizmetlerinin kişilere vereceği zararı önlemek amacıyla sağlık kuruluşları ve bu kuruluşlardaki çalışanlar tarafından alınan önlemlerin tamamıdır.

21 Hasta güvenliğinde amaç; hasta ve yakınlar nlarını,, hastane çalışanlarını fiziki ve psikolojik olarak etkileyecek olumlu bir ortam yaratarak güvenlig venliği sağlamakt lamaktır.

22 Akreditasyon Standartları; yarıdan fazlası hasta güvenlig venliği i ve hakları ile ilgilidir, sistem yaklaşı şımı ile oluşturulmu turulmuştur, tur, önemli idari ve klinik fonksiyonları içerir, hasta odaklıdır, organizasyonun yapısına, süres reçlere ve çıktılarına yönelik y optimal ve ölçülebilir gereklilikleri içerir. i

23 Optimal ve Ölçülebilir Gereklilikler Çoğunlukla; hasta değerlendirme/yeniden erlendirme/yeniden değerlendirme, erlendirme, hastanın n bakımı, hasta kimliğinin inin tanımlanmas mlanması doğrulanmas rulanması, medikal gaz sistemlerinin kontrolü, çalışanlar arasında etkin iletişim, im, güvenli ve standart uygulamalara işaret i eder. ve

24 Sistemlerin hasta güvenliği ve hasta -yönetim anlayışının hasta güvenliği ve hakları kavramları çerçevesinde hakları odaklı olarak geliştirilmesi için; - organizasyon kültürü / yapısı, - iletişim kanalları, oluşturulması ve çalıştırılması gerekmektedir.

25 Hasta güvenliği ve hasta hakları ile ilgili uygulamaları hayata geçirmek ve organizasyon kültürünün bir parçası haline getirmek - stratejik hedef olarak konulması - sürekli eğitimlerle desteklenmesi ile mümkündür.

26 süreçlerdeki basit hataların hastaya hataların hastaya ulaşmadan önce düzeltilmesini sağlayacak önlemleri Hasta güvenliğinde temel hedef; zarar verecek şekilde ortaya çıkmasını engelleyecek tasarımlar yapmak belirlenmesini, raporlanmasını ve almaktır.

27 Hasta hakkı; - hekimini özgürce seçme, - hiçbir etki altında kalmadan karar verebilen bir hekim tarafından bakılabilme, - bilgilendirilme, - önerilen tedaviyi kabul ya da reddedebilme, - bilgilerinin gizliliğine saygı duyulmasını bekleme, - onurlu bir şekilde ölme, - ruhi ve manevi teselliyi kabul ve reddetme haklarına sahip olmayı kapsamaktadır.

28 Hasta hakları: 1-Tıbbi bakım ve seçim hakkı 2-Bilgilendirilme hakkı 3-Onayının alınması hakkı 4-Mahremiyet, tıbbi kayıtların saklanması ve özel hayata saygı hakkı 5-Başvuru (şikayette bulunma) hakkı

29 Akreditasyon Sistemleri; - her hasta kendine özgü, - hasta ve/veya yakınları ile sürekli, açık ve dürüst bir iletişim, - her hastanın kültürel, psikolojik ve manevi değerlerinin anlaşılması ve korunması için sistem oluşturmasını öngörür.

30 Akreditasyon Sistemleri (2); Profesyonellerle birlikte hasta ve yakınlarının bakım kararları ve süreçlerine katılmaları sağlanır. Hizmet sunanların hastaların kültürel beklentilerini anlaması ve dikkate alması gerekir.

31 Akreditasyon Sistemleri (3); -hasta ve yakınlarının haklarının (mevzuata uygun bir şekilde) tanımlanması, -hastaların hakları hakkında bilgilendirilmeleri, -personelin hastaların inanç ve değerlerini anlamaları ve dikkat etmeleri konusunda eğitilmeleri, - aydınlatılmış onam alımı ile ilgili süreçleri zorunlu kılar.

32 Akreditasyon Standartlarında: Hastanın değerleri ve inançlarına karşı dikkatli ve saygılı olmak, Dini ve manevi destek taleplerine cevap verecek yöntemlere sahip olmak, Tüm uygulamalarda (muayeneler, işlemler, tedaviler) hastaların mahremiyetine saygı, Hastaların mallarının çalınma ve kaybolmaya karşı korunması,

33 Akreditasyon Standartlarında (2): Fiziksel saldırılardan koruma, Savunmasız (çocuklar, engelli bireyler, yaşlılar) hastalara uygun koruma önlemlerinin alınması, Hastalara ait bilgilerin gizliliğinin korunması, kaybolma ve kötü kullanıma karşı korunması yer alır.

34 Akreditasyon Standartlarında (3): - tedavinin reddi veya sürdürülmesi, -yaşam desteğinin sonlandırılması, -ağrı yönetimi, -organ bağışı ve araştırma ile ilgili standartlar ve hastaların ve yakınlarının şikayet, anlaşmazlık ve görüş farklılıklarını dinleme ve cevaplama süreçleri ve - bu süreçlere katılma hakkına sahip oldukları konusunda bilgilendirilmeleri ile ilgili süreçler bulunur.

35 Akreditasyon ile: Sağlık kuruluşlarında bütün çalışanların katılımı yoluyla hasta güvenliği ve hakları odaklı, Sürekli gelişim anlayışının organizasyon kültürü haline getirildiği bir yapı öngörülmektedir. Hatalara ve kaynaklarına sistem yaklaşımı ile odaklanılır. Akreditasyon bu amaçla kullanabileceğimiz mekanizmaları bize sunar. Bakım ve klinik süreçlerle ilgili olarak tanımlanan gereklilikler, süreç performanslarının veya klinik çıktıların izlenmesi ile bütünleştirilir.

36 Gelecekte akreditasyon standartları bugünden daha fazla hasta güvenliği ve hakları odaklı olacaktır.

37 Hasta güvenliği ve haklarının oluşturulacak politika ve uygulamalarda daima göz önünde bulundurulması ve öneminin her fırsatta dile getirilmesi yararlı olacaktır.

38

39 TEŞEKKÜR EDERİM