28. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU

Transkript

1 GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü 28. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU Küresel Kriz ve Maliye Politikaları TEBLİĞLER KİTABI Mayıs 2013, Starlight Convention Center Thalasso, Manavgat, Kızılağaç, Antalya Yayına Hazırlayanlar Doç. Dr. Halit ÇİÇEK Arş. Gör. Doğan BOZDOĞAN Tokat, 2014

2 Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Gaziosmanpaşa Üniversitesine aittir. Bütün hakları saklıdır. Kitabın tümü ya da bölüm / bölümleri Gaziosmanpaşa Üniversitesinin yazılı izni olmadan her ne şekilde olursa olsun basılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz.

3 Prof. Dr. Yaşar AKÇAY ( ) Bu eser, Üniversitemize, Fakültemize ve 28. Türkiye Maliye Sempozyumunun gerçekleştirilmesine büyük katkıları olan ve 26 Temmuz 2014 tarihinde ani bir şekilde ebedi âleme göç eden Sayın Profesör Doktor Yaşar AKÇAY hocamıza ithaf olunur.

4

5 ÖNSÖZ İlkinin 1985 yılında Anadolu Üniversitesi tarafından sayın Prof. Dr. Aykut HEREKMAN ın öncülüğünde düzenlendiği ve türlü badireler atlatılarak, nice fedakârlıklarla, her geçen yıl bir adım daha ilerletilerek günümüze kadar getirilmiş olan Türkiye Maliye Sempozyumlarının 28.sini Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü olarak Küresel Kriz ve Maliye Politikaları konusunda Mayıs 2013 tarihleri arasında gerçekleştirdik. Daha önce İstanbul Üniversitesinin 4 kez, Anadolu ve Marmara Üniversitelerinin 3 er kez, Dokuz Eylül, Gazi, Hacettepe ve Uludağ Üniversitelerinin 2 şer kez, Çukurova, Akdeniz, Celal Bayar, Ankara, Pamukkale, Çanakkale 18 Mart, Süleyman Demirel, Eskişehir Osmangazi ve Harran Üniversitelerinin de 1 er kez düzenlemiş oldukları böylesine prestijli bilimsel ve akademik bir toplantıya ev sahipliği yapmak Üniversitemiz, Fakültemiz ve Bölümümüz olarak bizleri oldukça gururlandırmıştır. Oturumlarda sunulan tebliğlerin ve katılımcılarla yapılacak bilimsel düzeyde gerçekleşmiş olan tartışmaların, özellikle Avrupa da görülen borç kaynaklı krizin etkilerinin devam ettiği bir zamanda, maliye bilim insanlarına ve literatüre farklı bir katkı ve bakış açısı sağladığı kanaatindeyiz. Sempozyumda, hem bu bilimsel etkinlik, hem de Bürokrat ve Bilim İnsanı düzeyinde tüm Maliye ailesinin daha geniş bir katılımla bir kez daha bir arada olması bizlere ayrıca mutluluk ve gurur vermiştir. Sempozyumların her geçen gün daha da gelişmesinde ve gerçekleştirilmesinde her zamanki gibi desteklerini ve katkılarını esirgemeyen başta Maliye Bakanlığı na ve değerli mensuplarına şükranlarımı arz ederim. Ayrıca, katkı ve emeklerinden dolayı 28. Türkiye Maliye Sempozyumu Bilim Kuruluna, Rektörümüz Sayın Mustafa ŞAHİN olmak üzere Rektör yardımcılarımız, Dekanımız ve Bölüm akademik personeli arkadaşlarımıza, tebliğlerin değerlendirilmesinde görev alan ve sempozyuma iştirak eden tüm maliye bilim insanlarına ayrı ayrı teşekkür ederim. Bu kitabın akademisyen, bürokrat, araştırmacı, öğrenci ve diğer tüm ilgililere yararlı olması dileklerimle saygılar sunarım. Doç. Dr. Halit ÇİÇEK 28. Türkiye Maliye Sempozyumu Düzenleme Kurulu Başkanı

6 İÇİNDEKİLER 28. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU PROGRAMI 11 KRİZ ORTAMINDA BÜYÜMENİN SAĞLANMASINA İLİŞKİN YENİ BİR POLİTİKA ÖNERİSİ: MALİ ALAN UYGULAMALARI VE DEĞERLENDİRİLMESİ 1. GİRİŞ 2. KRİZLER, EKONOMİK BÜYÜME VE MALİ ALAN 3. MALİ ALAN KAVRAMI VE KAPSAMI 4. TÜRKİYE DE EKONOMİK KRİZLER-BÜYÜME SORUNU VE MALİ ALAN 5. GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ KAYNAKÇA KRİZ DÖNEMLERİNDE KAMU MALİYESİNİ GÜÇLENDİRME VE KORUMADA YENİ STRATEJİ: KRİZ MİSYONLU SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI ÖZET 1. GİRİŞ 2. STK KAVRAMININ KAPSAMI VE İÇERİĞİ 3. ÜÇ SEKTÖRLÜ EKONOMİDE STK LARIN GELİŞİMİ VE ÖNEMİ 4. EKONOMİK KRİZ SÜRECİNDE STK LAR 5. STK LARIN KRIZ MISYONLU OLARAK YENIDEN YAPILANDIRILMALARI VE KRIZ MISYONLU YENI STK LAR 6. KRİZ MİSYONLU STK LARIN KAMU MALİYESİNİ KORUMA VE GÜÇLENDIRME POTANSİYELLERİ 7. SONUÇ KAYNAKLAR KÜRESEL KRİZ SONRASI FİNANSAL PİYASALARA YÖNELİK POLİTİKALARIN YÖNETİMİNDE MALİYE VE PARA POLİTİKALARININ UYUMU ÖZET 1. GİRİŞ KÜRESEL FİNANSAL KRİZİNİN TEMELLERİ 3. AB DE FİNANSAL KRİZDEN BORÇ KRİZİNE GEÇİŞ SÜRECİ 4. KRİZ DÖNEMLERİNDE MALİYE VE PARA POLİTİKALARI ARASINDA İLİŞKİ: EURO BÖLGESİ BORÇ KRİZİ ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER 5. AB ÜLKELERİNE YÖNELİK PANEL VERİ ANALİZİ 6. SONUÇ KAYNAKÇA BİRİNCİ OTURUM (TARTIŞMALAR)

7 KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNİN MALİ DİSİPLİN AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 96 ÖZET 1. GİRİŞ 2. MALİ DİSİPLİN KAVRAMI 3. MALİ KURALIN MAHİYETİ 4. KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİNİN MALİ DİSİPLİN AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 5. SONUÇ KAYNAKÇA KÜRESEL FİNANS KRİZİNİN DENETİM VE ETİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ GİRİŞ 1. FİNANSAL KRİZ EKSENİNDE DENETİMİN ÖNEMİ 2. FİNANSAL KRİZ ETİK İLİŞKİSİ 3. Krİz Sonrası İş Ahlakının (Etİğİnİn) Yenİden Keşfİ ve Türkİye deki Yansımaları SONUÇ KAYNAKÇA VERGİ ANLAŞMALARI HUKUKUNDA HİBRİT FİNANSAL ARAÇLAR 1. GİRİŞ 2. HİBRİT FİNANSAL ARAÇLAR 3. HİBRİT FİNANSAL ARAÇLARDAN ELDE EDİLEN GELİRİN VERGİ HUKUKU BAKIMINDAN NİTELENDİRİLMESİ/SINIFLANDIRILMASI 4. HİBRİT FİNANSAL ARAÇLAR VE ULUSLARARASI VERGİLEME 5. VERGİ ANLAŞMALARI HUKUKUNDA HİBRİT FİNANSMAN 6. ÖRTÜLÜ SERMAYE VE HİBRİT FİNANSMAN 7. VERGİ ANLAŞMALARI HUKUKUNDA HİBRİT FİNANSMANDA ORTAYA ÇIKAN SORUNLARA ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 8. SONUÇ KAYNAKÇA İKİNCİ OTURUM (TARTIŞMALAR) EKONOMİK KRİZ SÜRECİNDE ALINAN EKONOMİK TEDBİRLERİN MEŞRULUĞU/KAMUOYU DESTEĞİ: YUNANİSTAN ÖRNEĞİ ÖZET 1. GİRİŞ 2. TEMSİLİ DEMOKRASİDE KARAR ALMA SÜRECİ VE SÜRECİN DEMOKRATİK MEŞRUİYETİNİN ÖNEMİ

8 3. KRİZ DÖNEMLERİNDE EKONOMİK TEDBİRLERİN DEMOKRATİK MEŞRUİYETİNİN SORUNU, PARLAMENTONUN ETKİNLİĞİ: YUNANİSTAN ÖRNEĞİ 4. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA TEK PARA-ÇOK MALİYE POLİTİKASI: AVRUPA BİRLİĞİ MAKRO DEĞİŞKENLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ ÖZET 1. GİRİŞ 2. TEK PARA 3. ÇOK MALİYE POLİTİKASI 4. AMPİRİK ANALİZ 5. SONUÇ KAYNAKÇA AB ÜYESİ ÜLKELERDE VE TÜRKİYE DE MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE MALİYE POLİTİKALARI ARAÇLARI ARASINDA BULAŞICILIĞIN TEST EDİLMESİ ÖZET 1. GİRİŞ 2. TEORİK ÇERÇEVE VE AB BORÇ KRİZİ NİN DOĞASI 3. LİTERATÜR TARAMASI 4. MATERYAL VE YÖNTEM 5. BULGULAR 6. SONUÇ VE ÖNERİLER KAYNAKÇA KÜRESEL KRİZ VE AB NİN KRİZ KARŞITI MALİYE POLİTİKALARININ ETKİNLİĞİ: MALİ ALAN AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME ÖZET 1. GİRİŞ 2. MALİ ALAN KAVRAMI VE NİTELİĞİ 3. MALİ ALAN OLUŞTURMANIN AMACI VE ÖNEMİ 4. MALİ ALAN İÇİN SEÇENEKLER 5. MALİ ALANIN OLUŞTURULMASINDA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER 6. MALİ ALANIN ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ 7. AB ÜYESİ ÜLKELERDE KRİZ KARŞITI MALİYE POLİTİKASI UYGULAMALARI VE POLİTİKALARIN ETKİNLİĞİ

9 8. AB ÜYESİ ÜLKELERDE MALİ ALANIN ÖLÇÜMÜ AB ÜYESİ ÜLKELERDE MALİYE POLİTİKASI ÖNLEMLERİNİN MALİ ALANLA İLİŞKİSİ SONUÇ KAYNAKÇA 2008 YILI KÜRESEL FİNANS KRİZİNİN TÜRKİYE DE BAZI MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER ÜZERİNE ETKİSİ VE UYGULANAN MALİYE POLİTİKALARININ CEVABI ÖZET 1. GİRİŞ 2. KAVRAMSAL OLARAK KRİZ 3. KÜRESEL KRİZİN NEDENLERİ 4. KÜRESEL EKNOMİK KRİZİN TÜRKİYE EKONOMİSİNE YANSIMALARI 5. KRİZ SIRASINDA DÜNYADA VE TÜRKİYE DE BÜYÜME 6. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI 7. AMPİRİK ANALİZ 8. TÜRKİYE DE KRİZDE UYGULANAN MALİYE POLİTİKALARININ ETKİLERİ (Maliye Politikalarının Krize Yanıtı) 9. SONUÇ KAYNAKÇA 2008 KÜRESEL MALİ KRİZİNİN VERGİ SİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİSİ: AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME ÖZET 1. GİRİŞ 2. KÜRESEL KRİZ VE VERGİ SİSTEMİ 3. KÜRESEL KRİZİN AB VERGİ SİSTEMLERİNE ETKİSİ 4. TÜRKİYE DE KÜRESEL KRİZE YÖNELİK ALINAN ÖNLEMLER 5. AB VERGİ SİSTEMİNDE YENİ EĞİLİMLER 6. SONUÇ KAYNAKÇA KÜRESEL KRİZİN ORTA VADELİ MALİ PLAN HEDEFLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ* ÖZET 1. GİRİŞ 2. ÇOK YILLI BÜTÇELEME VE BÜTÇEDE OBJEKTİF DOĞRULUK İLKESİ 3. ORTA VADELİ MALİ PLANLARIN NİCEL ANALİZİ

10 4. SONUÇ KAYNAKLAR PROGRAM BAZLI PERFORMANS BÜTÇE: TÜRKİYE İÇİN MODEL ÖNERİSİ 1. GİRİŞ 2. ÜLKEMİZDE BÜTÇELEME ANLAYIŞI 3. ÜLKEMİZ İÇİN MODEL ÖNERİSİ: PROGRAM BAZLI PERFORMANS BÜTÇE SONUÇ KAYNAKÇA 28. Maliye Sempozyumu* 28. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU BİLİM KURULU 28. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU DÜZENLEME KURULU TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMLARI TARİHÇESİ PLAKET TAKDİM TÖRENLERİ VE SEMPOZYUMDAN GENEL GÖRÜNTÜLER

11 28. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU PROGRAMI 22 Mayıs 2013 Çarşamba 11:00 OTELE GİRİŞLER 23 Mayıs 2013 Perşembe 10:00 11:00 SAYGI DURUŞU VE İSTİKLAL MARŞI-SİNEVİZYON(TOKAT)-MÜZİK DİNLETİSİ (Gaziosmanpaşa Üniversitesi Devlet Konservatuarı) AÇILIŞ KONUŞMALARI Doç. Dr. Halit ÇİÇEK Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yaşar AKÇAY Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa ŞAHİN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı Mehmet ŞİMŞEK Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanı 11:00 11:15 Kahve Arası 11:15 12:15 I. OTURUM KÜRESEL KRİZ VE FİNANSAL PİYASALARA YÖNELİK PARA VE MALİYE POLİTİKALARI Oturum Başkanı: Prof. Dr. Aykut HEREKMAN Anadolu Üniversitesi İ.İ.B.F. E. Öğretim Üyesi Kriz Ortamında Büyümenin Sağlanmasına İlişkin Yeni Bir Politika Önerisi: Mali Alan Uygulamaları ve Değerlendirilmesi Doç. Dr. Hilmi ÜNSAL- Kırıkkale Üniversitesi Arş. Gör. Ayşegül DURUCAN- Kırıkkale Üniversitesi Kriz Dönemlerinde Kamu Maliyesini Güçlendirme ve Korumada Yeni Strateji: Kriz Misyonlu Sivil Toplum Kuruluşları Doç. Dr. Mehmet ŞAHİN- Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Prof. Dr. Ali AKDEMİR- Arel Üniversitesi Küresel Kriz Sonrası Finansal Piyasalara Yönelik Politikaların Yönetiminde Maliye ve Para Politikalarının Uyumu Prof. Dr. Ekrem ERDEM- Erciyes Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. M. Fatih İLGÜN- Erciyes Üniversitesi 12:15 13:00 13:00 14:30 Soru Cevap ve Değerlendirmeler ÖĞLE YEMEĞİ 14:30 15:45 II. OTURUM KRİZ, DENETİM VE ETİK BAĞLAMINDA MALİ DİSİPLİN Oturum Başkanı: Prof. Dr. Yusuf Ziya TAŞKAN YÖK Denetleme Kurulu Üyesi 11

12 14:30 15:45 15:45 16:00 16:00 16:45 18:30 19:30 Kamu Mali Yönetim Sisteminin Mali Disiplin Açısından Değerlendirilmesi Doç. Dr. Recai AKYEL- Sayıştay Başkanlığı Doç. Dr. İlhami SÖYLER- Sayıştay Başkanlığı Son Küresel Finans Krizinin Denetim ve Etik Açısından Değerlendirilmesi Ahmet SAYER- Kamu Görevlileri Etik Kurulu Raportörü Murat GÜÇLÜ- B.D.D.K, Bankalar Yeminli Murakıbı Vergi Anlaşmaları Hukukunda Hibrit Finansal Araçlar Doç. Dr. Emrah FERHATOĞLU- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kahve Arası Soru Cevap ve Değerlendirmeler HOŞGELDİNİZ RESEPSİYONU (Gaziosmanpaşa Üniversitesi Devlet Konservatuarı Dinletisi Eşliğinde) 24 Mayıs 2013 Cuma 09:30 11:00 III. OTURUM AVRUPA BİRLİĞİ NDE BORÇ KRİZİ VE TÜRKİYE YE ETKİSİ Oturum Başkanı: Prof. Dr. Aytaç EKER Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F. E. Öğretim Üyesi Ekonomik Kriz Sürecinde Alınan Ekonomik Tedbirlerin Meşruluğu/Kamuoyu Desteği: Yunanistan Örneği Doç. Dr. Hakkı Hakan YILMAZ- Ankara Üniversitesi Mustafa Biçer- T.B.M.M. Tek Para-Çok Maliye Politikası: Avrupa Birliği Makro Değişkenleri Üzerine Bir Analiz Yrd. Doç. Dr. Özay ÖZPENÇE- Pamukkale Üniversitesi Arş. Gör. Dilek Durusu ÇİFTÇİ- Pamukkale Üniversitesi AB Üyesi Ülkelerde ve Türkiye de Makroekonomik Değişkenler ve Maliye Politikası Araçları Arasında Bulaşıcılığın Test Edilmesi Yrd. Doç. Dr. Yusuf TEMUR- Gaziosmanpaşa Üniversitesi Doç. Dr. Halit ÇİÇEK- Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. İlhan EROĞLU- Gaziosmanpaşa Üniversitesi Doç. Dr. Cumhur ERDEM- Gaziosmanpaşa Üniversitesi Küresel Kriz ve Avrupa Birliği nin Kriz Karşıtı Maliye Politikalarının Etkinliği Prof. Dr. Ahmet ULUSOY- Karadeniz Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Tekin AKDEMİR- Erciyes Üniversitesi Doç. Dr. Birol KARAKURT- Karadeniz Teknik Üniversitesi 11:00 11:15 11:15 12:15 12:15 13:45 Kahve Arası Soru Cevap ve Değerlendirmeler ÖĞLE YEMEĞİ SERBEST ZAMAN 25 Mayıs 2013 Cumartesi 09:30 10:45 IV. OTURUM KÜRESEL KRİZ, MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE MALİYE/VERGİ POLİTİKALARI ETKİLEŞİMİ Oturum Başkanı: Prof. Dr. Naci Birol MUTER Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. E. Öğretim Üyesi 12

13 09:30 10:45 10:45-11:00 11:00-11:30 11:30 13:00 13:00 14: yılı Küresel Finans Krizinin Türkiye de Bazı Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi ve Uygulanan Maliye Politikalarının Cevabı Yrd. Doç. Dr. Metin BAYRAK- Atatürk Üniversitesi Arş. Gör. Osman Cenk KANCA- Atatürk Üniversitesi 2008 Küresel Mali Krizin Vergi Sistemleri Üzerine Etkisi: Avrupa Birliği ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Musa GÖK- Balıkesir Üniversitesi Arş. Gör. Sevda AKAR- Balıkesir Üniversitesi Küresel Krizin Orta Vadeli Plan Hedefleri Üzerindeki Etkisi Prof. Dr. Abuzer PINAR- Harran Üniversitesi Kahve Arası Soru Cevap ve Değerlendirmeler GENEL KURUL ÖĞLE YEMEĞİ 25 Mayıs 2013 Cumartesi (devamı) 14:30 15:30 MALİYE BAKANLIĞI SUNUMU Program Bazlı Performans Bütçe: Türkiye İçin Model Önerisi Hüseyin IŞIK- Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müd. Daire Başkanı 15:30-16:15 16:15 16:30 16:30 18:00 Soru Cevap ve Değerlendirmeler Kahve Arası TÜBİTAK SUNUMU Küresel Krizle Mücadelede AR-GE ve Yenilikçilik: TÜBİTAK Araştırma Destekleri Prof. Dr. Ali Rıza ÖZDEMİR- TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Daire Başkan V. 20:00 24:00 GALA YEMEĞİ (Gaziosmanpaşa Üniversitesi Devlet Konservatuarı Dinletisi Eşliğinde) 26 Mayıs 2013 Pazar 09:30 11:00 12:00 BİLİM KURULU TOPLANTISI OTELDEN ÇIKIŞLAR 13

14 SAYGI DURUŞU - İSTİKLAL MARŞI SİNEVİZYON (TOKAT) MÜZİK DİNLETİSİ (Gaziosmanpaşa Üniversitesi Devlet Konservatuarı) 14

15 Doç. Dr. Halit ÇİÇEK in Açılış Konuşması (Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölüm Başkanı) Sayın Bakanım, sayın Rektörüm, Maliye Sempozyumunun değerli Bilim Kurulu Üyeleri, sayın hocalarım, değerli meslektaşlarım, değerli katılımcılar ve basın mensupları. Sosyal bilimler alanında ülkemizde düzenlenen en önemli bilimsel ve akademik organizasyonlardan birisi olarak kabul edilen Türkiye Maliye Sempozyumlarının 28.sine hepiniz hoş geldiniz. Saygıdeğer hazirun. Bugün burada, 20 yılını henüz yeni doldurmuş, genç sayılabilecek yaşta olan Üniversitemizin yine genç bir bölümü olarak böylesine prestijli bir organizasyona ev sahipliği yapmak, siz değerli konuklarımızı misafir etmek bizler için büyük bir gurur vesilesidir. Bu gurur, maliye ailesi olarak hepimizindir. Tabiidir ki bu gururda payı olanları hiç unutamayacağımızı, isimlerini zikretmeden geçemeyeceğimizi de belirtmek isterim. Başta, sürekli destekleriyle adeta bizlere güç veren Maliye Bakanlığımıza ve şu an da aramızda bulunan Maliye Bakan Yardımcımız sayın Abdullah Erdem CANTİMUR a, Bakanlık adına Sempozyum Bilim Kurulunda yer alıp yıllardır katkılarını esirgemeyen sayın Prof. Dr. Ahmet KESİK üstadımıza ve bu bayrağı kendilerinden devralan, fakat yurt dışında olması nedeniyle aramızda bulunamayan sayın Müsteşar Yardımcım Dr. Genç Osman YARAŞLI üstadımıza, tecrübe ve fikirlerinden sürekli yararlandığımız ve daraldığımız zaman çekinmeden yardımlarına başvurduğumuz Maliye Sempozyumunun değerli Bilim Kurulu üyelerine, desteklerini ve bu organizasyonu düzenleme hususundaki kararlılık ve isteklerini ifade etmek için hem geçtiğimiz yıl 27. Türkiye Maliye Sempozyumuna iştirak eden, hem de bir yıldır sürekli teşvik ve yardımları ile bizleri heveslendiren ve organizasyon için diri tutan ve şimdi de işlerinin yoğunluğuna rağmen vakit ayırarak aramızda bulunan Rektörümüz sayın Prof. Dr. Mustafa ŞAHİN e, her zaman elimizden tutan, yanımızda olan ve problem çözmede mahir olan Rektör Yardımcımız sayın Prof. Dr. Kenan KARA ya, organizasyonda sürekli birlikte çalıştığımız ve destekleri ile bize güç veren Dekanımız sayın Prof. Dr. Yaşar AKÇAY a, üç yıl önce bu sempozyumu düzenleme görevinin bize tevdi edilmesinde katkıları olan o dönemdeki Bölüm Başkanımız ve şu anda YÖK denetleme Kurulu Üyeliği görevini sürdüren sayın hocam Prof. Dr. Yusuf Ziya TAŞKAN a, sürekli yanımda olan asistanlarımız ve Bölüm Öğretim Elemanlarımıza, tecrübelerinden sıkça istifade ettiğimiz daha önce bu organizasyonları gerçekleştiren Maliye Bölümü hocalarımıza, sempozyuma katılmak suretiyle bize güç veren siz değerli meslektaşlarımıza ve organizasyonda emeği geçen SERENAS firması yetkili ve mensuplarına çok teşekkür ederim. Sizlerden gelen öneriler doğrultusunda bu yılkı sempozyum konumuz Küresel Kriz ve Maliye Politikaları olarak belirlenmiş ve oturumlarda; küresel kriz, makroekonomik değişkenler ve maliye/vergi politikaları etkileşimi, Avrupa Birliği nde borç krizi ve Türkiye ye etkisi, küresel kriz ve finansal piyasalara yönelik para ve maliye politikaları, kriz, denetim ve etik bağlamında mali disiplin konularında maliye bilim insanları ve bürokratlarımızın değerli fikirleri bizleri aydınlatacak ve bilimsel tartışma ortamları oluşacaktır. Ayrıca, Maliye Bakanlığımızın Program Bazlı Performans Bütçe: Türkiye İçin Model Önerisi başlıklı sunumu ve maliye bilim insanlarımıza büyük katkılarının olacağını düşündüğümüz Küresel Krizle Mücadelede AR- GE ve Yenilikçilik: TÜBİTAK Araştırma Destekleri başlıklı TÜBİTAK sunumu yine bu sempozyumda bizlere katkı sağlayacağını düşündüğümüz etkinlikler olacaktır. 15

16 Son söz olarak, tekrar hoş geldiniz der, Mevlana Hazretlerinin dediği gibi Başkalarının kusurlarını örtmede gece gibi ol. sözünden hareketle hata ve eksikliklerimiz için siz değerli misafirlerimizin affına sığınarak başarılı ve verimli bir sempozyum geçirmenizi dilerim. 16

17 Prof. Dr. Yaşar AKÇAY ın Açılış Konuşması (Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı) Sayın Bakanım, Sayın Milletvekilim, çok kıymetli üniversitemizin rektörü, kıymetli protokol, Türkiye nin dört bir tarafından gelen maliye camiasının akademik personeli kıymetli misafirler; bugün Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü olarak Türkiye nin en büyük sempozyumlarından birinin ev sahipliğini yapmanın mutluluğunu ve kıvancını yaşıyoruz. Halit Hocam detaylı olarak birçok şeyi ifade etti, benimkisi bu manada bir tekrar olacak, ama süreci anlatmadan geçmek mümkün değil. Bu itibarla ben öncelikle bizim ev sahipliği yapmamız konusunda maliye bölüm eski başkanı Prof. Dr. Sayın Yusuf Ziya Taşkan Hocamızın Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümü olarak bu işin üstlenilmesinde, dört yıl önceki çabalarından dolayı ben kendisine teşekkür etmek istiyorum. Tabii bir yıldır sürece baktığımız zaman, biraz önce konuşan çok kıymetli arkadaşımız bir nefer olarak çalışmıştır, burada hakkını vermek istiyorum. Hem kendi enerjisini, hem bölümün enerjisini bu işe vakfetmiştir. Umarım emeklerimiz boşa gitmeyecektir. Bu açıdan kendisine hasletten ve bölümüne teşekkür ediyorum fakültenin dekanı olarak. Bu arada tabii ki üniversitemizin çok kıymetli rektörü Prof. Dr. Sayın Mustafa Şahin, geçen yıl buraya bizzat gelerek, bu sempozyumun üstlenilmesinde ev sahipliği yapabilme konusunda zaman ayırıp buraya gelerek, bize burada sahip çıkan ve buna emek veren rektörümüze ayrıca buradan teşekkür ediyorum huzurlarınızda. Aynı zamanda son bir yıllık geçen sürede Maliye Bilim Kurulu üyeleri birçok defa toplantıya, bütün işlerinden zaman ayırarak katılma sorumluluğunu göstermişlerdir. Bu toplantılar hem Tokat ta olmuştur, hem Ankara da olmuştur. Bu programın oluşmasında onların da büyük katkıları vardır. Kendilerine teşekkür ediyorum. Sonuç olarak 28. Maliye Sempozyumunun ülkemize, maliye bilim camiasına, herkese hayırlı ve uğurlu olmasını temenni ediyor, hepinize saygılar sunuyorum. 17

18 Prof. Dr. Mustafa Şahin in Açılış Konuşması (Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörü) Sayın Bakanım, Sayın Milletvekilim, değerli YÖK Denetleme Kurulu Üyesi Yusuf Ziya Taşkan Hocam, değerli protokol, değerli bilim kurulu üyeleri, maliye camiasının değerli mensupları, kıymetli katılımcılar ve basın mensupları; 28. Maliye Sempozyumuna hepiniz hoş geldiniz. Şimdi tekrardan kaçınmak lazım, ama ben de itiraf etmek istiyorum. Geçen yıl arkadaşlarım benden rica ederken, hakikaten belki kolay olmuyor, ama ben bir tıp doktoruyum, genel cerrahım. Maliye sempozyumunda ne işim var? Ben hocamızı ararım, bilim kuruluna takdim ederim. Dedim ki, üniversiteyle bir telefonla her şeyiyle hocalarımın arkasında dururum ve sanırım bize verirler. Eğer daha ısrarlı olanlar varsa, onları da arar bizzat bizim istediğimizi iletirim dedim. Dediler ki, yok Hocam aman, hiç risk almayalım. Peki, ne yapacağız? Maliye kongresine cerrah olarak katılacaksınız. Peki, dedim, hiç problem değil. Geldik, ama bugün anlıyorum ki, ne kadar isabetli bir talepte bulunmuş arkadaşlarım, biz de ne kadar doğru bir iş yapmışız. Bu organizasyonu bize tevdi ettiğiniz için huzurlarınızda değerli kurul üyelerine ve hepinize tekrar teşekkür ediyorum. Şimdi tabii gönlüm isterdi ki bunu Tokat ta yapalım. Ben tabii ilk aklıma gelen oydu, ama tabii camia büyük, organizasyon zor ve istiyorlar ki mükemmel olsun, aksaklık olmasın. Dolayısıyla bu mekânda, bu salonda bu kurumda bir organizasyon yapıldı. Sanırım başarıyla gerçekleşir. Tabii ben ne kazanacağım buradan Gaziosmanpaşa Üniversitesinin rektörü olarak? Ben iki şeyi sizlerden özellikle arz etmek istiyorum. Benim için önemli olan burada iki husus var; birincisi Tokat; ikincisi de Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Dolayısıyla maliye tarafını küresel kriz ve maliye politikalarını, siz yetkin hazirun huzurunda benim bir cümle bile ifade etmek haddimi aşmak olur. Onun için belki sinevizyonu kaçıran arkadaşlarımız olmuşsa, ben bir-iki cümle tekrarlamak istiyorum. Tokat Anadolu nun bir saklı bahçesi, binlerce yıllık tarihiyle, tabiatıyla, coğrafyasıyla, geldiğinde insanların hiç bu kadar olduğunu fark etmedim dediği bir yer. Dolayısıyla hepinizi peşinen Tokat a yerinde görmenizi, bizzat bu güzellikleri orada yaşamanızı diliyorum. Sanatçı, sanat tarihçisi Süheyl Ünver diyor ki; Türk ve İslam medeniyetinin geçmişinde, eser bırakmak için yarıştığı bir kent diyor Tokat. Mevlana Hazretleri diyor ki Tokat a gitmek gerek, insanı da iklimi gibi mutedildir diyor. Dolayısıyla hepinizi inşallah, belki bu kadar büyük olmaz, ama maliyenin herhangi bir organizasyonunda Tokat ta görmekten, Tokat ta ev sahipliği yapmaktan mutluluk duyacağımı ifade etmek istiyorum. Tabii diğer husus; ben Gaziosmanpaşa Üniversitesinin rektörüyüm. Tabii ki ben geçtiğimiz yıllarda şöyle bir cümle kullandım, sanırım katılırsınız. Hiçbir rektör bugünkü kadar rahat olmayacak. Hiç rahat değiliz, onu bilin, inanın. Canla başla çalışıyoruz, ama rekabet ortamında, 170 üniversitenin olduğu bir yerde tercih edilen, talep edilen ve özenilen, gidilmek istenilen bir üniversite olmak için herkes çalışıyor. O zaman bizim bir fazla çalışmamız gerekiyor. Dolayısıyla bu güzel şehirde biz de daha iyisini yapmaya çalışıyoruz. 18

19 20. yılını doldurmuş olan Gaziosmanpaşa Üniversitesi, bugün 9 fakültesi, 8 yüksekokulu, 4 enstitüsü ve 14 meslek yüksekokuluyla 23 bin öğrencisi ve 2000 in üzerinde çalışanıyla eğitim, öğretim ve araştırma hizmetlerini yürütüyor. Tokat bir üniversite kenti. Ben şunu ifade ediyorum: Tabii ki gençlerin yaşamının bir bölümünü geçireceği öğrencilik yıllarında belli beklentiler olabilir, ama özellikle ben Büyükşehir de yaşayacağım diye bir iddiası yoksa gençlerimizin, Tokat en doğru adres diye ifade ediyorum. Trafikten bir kere bedavadan iki saat kazanıyoruz günde. Ben evimle işyerim arası 8 kilometre, en çok 10 dakika sürüyor. Herhangi bir randevuma 15 dakika önce çıktığımda, randevuma 5 dakika erken geldiğimde gecikmek için oyalanıyorum; dolayısıyla zaman çok önemli. Mekân da çok önemli; Gaziosmanpaşa Üniversitesi bugün öğrenci başına düşen derslik metrekare yönünden eksiklerimizi önümüzdeki yıl içerisinde tamamlayacağız sayılır. Biz sayılarla çok uğraşmak istemiyoruz, nitelikli, kaliteli öğrenci yetiştirmek için her türlü imkânı, her türlü altyapıyı hazırlamaya çalışıyoruz. Dolayısıyla üniversite, kamu, sanayi, bölge işbirliğinde öncülük etmek istiyoruz ve bunların ispatı da mümkün geçmişimize baktığınızda, bugün yaptıklarımızı gördüğünüzde, geleceğe dönük planlarımıza baktığınızda bunu anlamanız mümkün. Önümüzdeki yıl inşallah teknoparkımız ve merkezi araştırma laboratuarımız hizmete girdiğinde, bölge ve ülkeye önemli hizmetler yapacağız. Dolayısıyla ülkemizde önemli gelişmeler oluyor. Ekonomiden organizasyona, eğitimden ticarete birçok gelişmeler. Biz de üniversite, kamu, sanayi, sivil toplum kuruluşlarıyla hep birlikte inşallah gelecekte bunlara önemli katkılar sağlayacağız. Bu organizasyonun yapılmasıyla, gerçekleşmesiyle de eğer ufacık da bir katkımız olmuşsa, biz de kendimizi mutlu hissedeceğiz. Tekrar bu organizasyonda emeği geçen herkese, bunu bize tevdi eden değerli maliye camiası mensuplarına, bunu başarıyla gerçekleştiren, çaba sarf eden tüm arkadaşlarıma, memurundan akademisyenine hepsine çok teşekkür ediyorum. Başarılı bir sempozyum geçmesini diliyor, saygılar sunuyorum. 19

20 Abdullah Erdem CANTİMUR un Açılış Konuşması (Maliye Bakan Yardımcısı) Çok değerli milletvekili arkadaşım, değerli rektörümüz, üniversitelerimizin çok değerli temsilcileri, değerli hocalarımız, değerli hocalarım, değerli katılımcılar; ben de sözlerime başlarken, hepinizi saygıyla sevgiyle selamlıyorum ve bu sempozyumu düzenleyerek, gerçekten bizlere de yol gösteren, yol çizebilmemize fırsat tanıyan Gaziosmanpaşa Üniversitemizin rektörüne, dekanına ve bölüm başkanına çok teşekkür ediyorum. Tabii hocama sorabilirler, bir genel cerrah olarak derler ki; siz bir tıp doktoru, profesörü olarak kalp krizi sempozyumu düzenlemiyorsunuz da, niçin maliye sempozyumu düzenliyorsunuz? Hocam buna cevap verebilir. Der ki; kalp krizi bir insanı öldürür, ama küresel kriz biz insanları öldürür. O yüzden ben bu sempozyumun çok önemli olduğunu düşünüyorum. Özellikle diğer konuşmacıların ifade ettiği, isimlerini bizzat saymış olduğu tüm emeği geçenlere çok teşekkür ediyorum. Tabii ki burada hocalarım da var, belki sınıf arkadaşım da var. Rektörlük yapmış, hocalarım var profesörler. Belki konuşma sonunda şunu diyebilirler: Biz Abdullah Beye bu işi doğru öğretememişiz, ama tabii ki biz bu dünyanın yaşamış olduğu bu küresel kriz döneminde Maliye olarak ne yaptık? Krizi nasıl karşıladık ve kriz sonrasında orta ve uzun vadeli ne gibi önlemler aldık? Bunları size ifade etmeye çalışacağım. Tabii ki ben de bu sempozyumdan istifade edeceğime çok inanıyorum. Dikkatli bir şekilde dinleyeceğim. Belki aralarda hocalarımızla sohbet etmek suretiyle de, olaylara bakış açımı değiştirmeye çalışacağım. Değerli katılımcılar, tabii dünya hakikaten ciddi bir krizle karşı karşıya geldi ve hepinizin de bildiği gibi, bu son 60 yılın en büyük küresel krizlerinden bir tanesi. Her ülke kendi şartlarına göre bu krizi yönetmek için elinden gelen imkânları seferber etmek suretiyle bu krizin ülkelerine en az şekilde zarar vermesini sağlamak için birçok önlemler aldı. Tabii Türkiye olarak, biz de Maliye olarak bu krizde ciddi bir kriz yönetimiyle, sıkı bir takiple bu krizi yönetmenin gayreti içerisinde olduk. Bundan 5 yıl önce yaşanan küresel daralma, son 60 yılın en derin ekonomik çöküşü oldu. Dünya ekonomisi bu derin çöküşün ardından, hızlı bir toparlanma sürecine girmiş, ancak henüz kriz öncesi seviyelere ulaşamamıştır. 20

21 Toparlanma süreci gelişmiş ekonomilerdeki yüksek borçluluk, bankacılık sistemindeki sorunlar ve özellikle Euro bölgesindeki sorunlar nedeniyle pek çok kez sekteye uğramıştır. Euro bölgesinde krizin başlangıcından beri alınan önlemlere rağmen, bölgede güven ortamı halen sağlanamamış ve birçok ülkede kamu borçlarının sürdürülebilirliğine ilişkin endişeler devam etmektedir. Benzer şekilde ABD ve birçok gelişmiş ekonomide yüksek borçluluk oranları varlığını sürdürmektedir. Yansıda görüldüğü şekilde, ABD de 2007 yılında borç stokunun gayrisafi milli hasılaya oranının yüzde 66,5 olduğunu görüyoruz ve bugün ise, yüzde 108,1 olduğunu görüyoruz. Bugün ABD ciddi tedbirler almasına rağmen, birçok önlem almasına rağmen hâlâ artan kamu borçlarını döndürmekte zorluk çekmektedir. Kaldı ki, yansıda görüldüğü gibi gerek Euro bölgesi, gerekse OECD bölgesi de bu yüksek borç stokuyla karşı karşıyadır. Tabii borç stokunun artması, ülkelerin bu borç stokunu çevirememeleri, arkasından bozulan bütçe dengelerini karşımıza getirmiştir. Düşük büyüme, yüksek işsizlik ortamı, mali istikrarı sağlamak için gereken kemer sıkma politikalarını uygulamayı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle gelişmiş ekonomilerde, özellikle ABD ve Euro bölgesinde halen yüksek bütçe açıkları verilmektedir. Uygulanan olağanüstü parasal genişleme uygulamalarına rağmen, büyüme ABD de potansiyelin altında seyretmiş, Euro bölgesinde ise zayıflamaya devam etmiştir yılı ilk çeyreğinde ABD ekonomisi beklentilerin altında kalarak, yıllık bazda yüzde 2,5 oranında büyüme kaydetmiştir. Aynı dönemde Euro bölgesinde ise, daralma devam etmiş ve ekonomi yüzde 1 oranında daralmıştır. Gelişmiş ekonomilerde işsizlik de yüksek seyretmeye devam etmektedir. Euro bölgesinde işsizlik tırmanmaya devam etmektedir. ABD de her ne kadar düşüş seyri kaydetse de, hâlâ kriz öncesi seviyenin oldukça üzerindedir. Evet, Türkiye de kriz yönetimi: Tabii ki değerli arkadaşlar, Türkiye krize sağlam temellerle girdi. Türkiye sağladığı siyasi istikrar, güçlü mali dengeleri, sağlam bankacılık sektörü, sağlıklı hane halkı bilânçosu ve uyguladığı proaktif makro ihtiyati politikalar sayesinde krize sağlam temellerle girmiştir. Bu sağlam temeller Türkiye ekonomisinin küresel krizi en az hasarla atlatmasına, dünya ekonomilerinden pozitif yönde ayrışmasında ve hızlı toparlanmasında en önemli etken olmuştur. Tabii ki ekonomilerin en önemli dayanağı siyasi istikrar; siyasi istikrar, Türkiye nin gerek son 10 yılındaki atılımında, gerekse küresel krizi atlatmasında baş etken olmuştur döneminde hükümetlerin ortalama ömrü 17, arasında ise 15 ay iken, 2002 yılından bu yana AK Parti hükümetlerinin ömrü 124 ay olmuştur. Krizi yönetimindeki başarımızda birçok faktör etkili olmuştur. Her şeyden önce beklentileri iyi yönettik. Dünya ekonomileri memurların işine son verirken, biz istihdamı artırıcı tedbirler aldık. Varlık barışını başarıyla uygulamaya koyduk, vergisel teşvikler getirdik, esnek para politikası uyguladık, makro ihtiyati politikalar uyguladık, yatırım teşvik sistemini uygulamaya koyduk, yapısal reformlara öncelik vermeye devam ettik. Krizi süresince uyguladığımız ihtiyati politikaların yanında, özellikle Sayın Başbakanımızın liderliğinde, hükümetimizin başarılı beklendi yönetimi, Türkiye ekonomisinin krizi en az hasarla atlatmasında önemli rol oynamıştır. Bu krizi kendi kaynaklarımızla ve kendi irademizle yönetirken, IMF ile yapılan görüşmeler de, âdeta bir olarak kullanılmıştır. 21