EN ISO 9000:2000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN İNŞAAT SEKTÖRÜNDE UYGULANIŞI

Transkript

1 EN ISO 9000:2000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN İNŞAAT SEKTÖRÜNDE UYGULANIŞI Tuba KARCI TMMOB - İnşaat Mühendisleri Odası, Antalya Şubesi ÖZET Teknoloji ve iletişim alanlarındaki büyük gelişmelerle bugünün rekabet koşularında ayakta kalabilmek, günümüz ekonomik şartlarına uyum sağlayabilmek, müşteri ihtiyaç ve beklentilerine uygun mal ve hizmet üretiminin sağlanmasıyla gerçekleşebilecektir. Buda ancak kuruluşlarda tasarım aşamasından başlayarak üretim, pazarlama ve satış sonrası hizmetlere kadar üretim ve hizmetin tüm aşamalarını kapsayan ve sürekli gelişmeyi hedefleyen Kalite Yönetim Sistemi nin uygulanması ile olacaktır. EN ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi standartları serisi, etkili bir yönetim sisteminin nasıl kurulabileceğini, dokümante edilebileceğini ve sürdürülebileceğini göz önüne sermektedir. Bu araştırmada, bir yönetim mekanizması olan kalite yönetiminin inşaat sektöründeki acil sorunların çözümüne nasıl bir katkıda bulunduğundan bahsedilecektir. Kalite yönetimi bir işletmeye, mesleki bilgisini ve gerektiğinde özel önerilerini nerede devreye sokabileceği, projelerin nasıl zamanında, eksiksiz ve hatasız kendisine verilebileceği ve işin kendisi ile ilgili aşamalarının tasarım ve kontrolünü fen işleri ile ikilemler oluşmaksızın nasıl oluşturabileceği konularında doğru yolu göstermekle görevlidir. Standartlar serisi EN ISO 9000 i baz alan Kalite Sistemleri, küçük ve orta boyutlu planlama ve inşaat şirketleri için önemli bir organizasyon enstrümanıdır. Görevlerine ve projeye optimal düzeyde hakim olmalarını ve böylece rekabette güçlü olmalarını sağlarlar. Anahtar Kelimeler: Kalite Yönetimi, İnşaat firmaları, ISO 9000

2 APPLICATION OF EN ISO 9000:2000 QUALITY MANAGMENT SYSTEM AT BUILDING SECTOR ABSTRACT To stand at todays competition conditions and accommadate contemporary economic conditions with great devolopments in technology and communication areas that become true with provide the catthel and service production which are aproppriate for the customs expectations. This would be only application of Quality Managment System which is aim at contiunous development begin from designing stage after to marketting and sales services contain all stages of production and servicing. The serias of EN ISO 9000 Quality Managment System display how to install an effective managment system. In this research, we mentioned how to contribute the quailty managment which is a managment mechanism at urgent problems in building sector. Quality managment gives the association how to use their proffesional information, use special suggestions when requires, provide a bridge between city enginerring department with association. Quality systems which based standarts serias EN ISO 9000 are very important organizating instrument for small and middle sized planning and building firms. Thus provides to dominate optimal level at project and powerful in competitation. Keywords: Quality management, building firms, ISO GİRİŞ Kalite, bir ürünün veya hizmetin, belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan, özelliklerin toplamıdır.[1,2] Kalite fikri son yıllarda sıkça dile getirilmesine rağmen ticaret kadar eski olup, insanların artı ürün yaratmaya başlamaları ve bunları arzu ettikleri başka ürünlerle değiştirmeyi teklif ettikleri zamana kadar gitmektedir. Kaliteye yönelik çabalar, ustalık, kalite kontrol, toplam kalite kontrol gibi aşamalardan geçerek, proses ve ürün tasarımlarına kadar ulaşmıştır. Günümüzde ISO 9000 ve Toplam Kalite Yönetimi gibi uygulamalarla devam etmektedir. [3] Yönetim Sistemleri (Kalite, Çevre, HACCP, OHSAS) bir şirket yada kuruluşun geleceğini planlamada ideal bir taban olarak düşünülebilir. Yönetim Sistemleri kavranarak uygun esneklik ve sağduyu ile uygulandığı takdirde, işgücü, para, hammadde, enerji, zaman vb. mevcut kaynakların daha iyi yönetimiyle girişimciliği ve yaratıcığı destekleyecektir. Bu şekilde, risk sahiplerinin tamamen memnun olmasına ve sürekli iyileşmeye imkan tanıyacak ve her alanda yerleşmiş bir kalite anlayışı, büyüme ve gelişmeye daha da ivme kazandıracaktır.

3 Günümüzde insanların kaliteye yönelik beklentileri, çeşitlilik ve yoğunluk açısından canlı ve hareketli özellikler içermektedir. Bu beklentileri karşılamayı amaçlayan kuruluşların, yüksek ekonomik performansa ulaşabilmesi ve bunu arttırarak sürdürmesi gerekir. Bunu başarmanın yolu da, ürünlerin ve hizmetlerin kalitesinde sürekli yenilenmeyi, gelişmeyi gerçekleştirmekten geçecektir. Kalite, ürünlerin ve hizmetlerin niceliğinde ve niteliğinde çeşitliliği, farklılığı, yeniliği içeren sürekli bir arayış olduğundan, ürünlere ve hizmetlere ilişkin şartnameler ve standartlar tek başına yeterli olmamaktadır. Bu nedenle, ürün ve hizmetlerin kalitesine ilişkin eksikliklerin giderilmesine yönelik olarak, Kalite Yönetim Sistemi nin Standartları ve kuralları geliştirilip devreye sokulmuştur. Planla, uygula, kontrol et, önlem al çevrimi kaliteyi iyileştirmek, memnuniyeti sürekli kılmak ve rekabette öncü olmanın kilit yöntemleridir. Tüm bu yapılan tanımları ve açıklamaları kısaca özetlemek gerekirse: Kalite, bir ürün ya da hizmet hakkında müşteri ya da kullanıcıların yargısı olup, beklentiler ve gereksinimlerin karşılanmasına olan inançların ölçüsüdür.[3] 2. KALİTE YÖNETİMİ Kalite yönetimi, hedeflenen kalitenin gerçekleştirilmesi için kuruluşun bütün üyelerinin katılımını sağlayan ve genel yönetim fonksiyonunun kalite ile ilgili politikasını tespit edip uygulayan bölümdür. Kalite Yönetimi, genel yönetimin bir parçası olup gerek kalite ile ilgili politikanın tespiti ve gerekse uygulamasında aşağıdaki temel stratejiyi ilke olarak kabul etmek zorundadır. [4] Kalite yönetim stratejisi adı verilen bu strateji üç ana gruba ayrılabilir. Bunlar ; 1. Yönetim : Kalite politikasını saptar, uygulama için doğru ortamı oluşturur. 2. Çalışanlar : Kalitenin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için uğraşırlar. 3. Organizasyon : Kalitenin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi için alt yapı oluştururlar. Firmanın üst düzey yönetim kadrosunda bulunanlar ile çalışanlarının ortak bir kalite bilincine sahip olmaları ve kalitenin planlanması - yönetilmesi için gerekli bilgi ve beceriye sahip olmaları gerekmektedir. Kurulan sistemin etkin olarak kullanılabilmesi için öncelikle firmanın iyi bir organizasyon yapısına ihtiyacı vardır. Organizasyon yapısında firmada kalite yönetim işlevini yerine getirecek, üretilen mal veya hizmetin kontrolünü yapacak olan kişilerin, üretimden bağımsız olmaları ve çalışmalarında üst yönetimin desteğini almaları esastır. Kalite Yönetimi, bizzat üst düzey yöneticisinin işidir. En önemli desteğin üst düzey yönetimden gelmesi gerekmektedir. Bir üst düzey yöneticisi, belki kalite planlanmasını yürüten planlamacı yada kalite geliştirme ile görevli uzman düzeyinde olmasa da bu faaliyetlerin içeriğini, gerekli kıldığı koşulları, alt yapıyı, organizasyonu oluşturabilecek, bilgi ve eğitim düzeyine sahip olmak durumundadır. [5,6] 3. ISO 9000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ 1987 yılında yayınlanmış olan ISO 9000 standartları bünyesinde olan kalite güvence modelleri ( ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003, ISO 9004 ) uyarınca kalite sistem belgelendirme çalışmaları ülkemizde ilk kez 1990 yılında başlamıştır.

4 Önceleri endüstriyel sektörde baş gösteren kalite sistem belgelendirme çalışmaları son yıllarda hizmet sektörüne de kaymış ve hızla yaygınlaşmaktadır. Ülkemizde erişilen ISO 9000 belgeli kuruluş sayısı, istihdam düzeyi, üretim miktarı, ihracat potansiyeli ve yaratılan katma değerler itibariyle önemli bir düzeye ulaşmıştır.. [7, 8] ISO 9000 gerek bir kalite sistemi oluşturmak gerekse mevcut bir kalite sistemini değerlendirmek amacıyla kullanılabilen bir kalite yönetim sistemi modelidir. Bu ise birçok endüstrileşmiş batılı ülkede kabul gören bir standarda uygunluk demektir. Söz konusu model sağduyuya dayalı temel bir yönetim sistemi için bir dizi şart sıralamada ve uygulama için gerekli araçları vermektedir. Aynı zamanda maliyetlerde düşüş, yönetimin sistemi kontrolünde gelişme ve organizasyonun tümünde bir verim artışı görülmektedir. [7] ISO 9000:2000 standardları sekiz temel kalite yönetim prensibine dayanmaktadır. ISO bu prensipleri organizasyonel performansı geliştirmek ve başarılı olmak da kullanabilecekleri için seçmiştir. [9,10] 1. Müşteri odaklılık 2. Liderlik 3. Herkesin katılımı 4. Proses yaklaşımı 5. Yönetimde sistem yaklaşımı 6. Sürekli iyileştirme 7. Gerçeklere dayanan karar mekanizması 8. Tedarikçilerle karşılıklı faydalı ilişkiler Kalite yönetim prensibi, bir kuruluşu yönetmek ve işletmek için bir yandan müşterilere odaklanırken diğer yandan tüm diğer paydaşların ihtiyaçlarını göz önüne alarak performansı uzun vadede sürekli geliştirmeyi amaçlayan, kapsamlı ve temel bir kural ya da inançtır. 4. ISO 9000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN İNŞAAT SEKTÖRÜNDE UYGULANIŞI Standartlar dizisi ISO 9000, esasta makine sanayinin deneyim ve birikimlerini esas almıştır. Ancak ekonomi ve yönetimin her aşamasında uygulanması mümkündür. Doğal olarak metal sanayinden esinlenilen bir sistemin, yapıların planlanma ve uygulama aşamalarına adapte edilmesinde ve uygulanmasında bazı sorunların yaşanması çok doğaldır. [11] Her inşaat sahibinin, kendi inşaat projesi ile ilgili kişisel bir takım talepleri vardır. Bunun içinde, her kendine özgü ortamı göz önüne alarak uzman planlamacıları, inşaat şirketlerini, diğer taşeronları ve sanatkarları, yapının tasarımı, planlanması ve inşaatın yapılması için görevlendirir. İnşaat süreci, tek başına ne planlama, ne de uygulama sürecidir. İnşaatta problem daha çok, hem kullanıcının, hem de kamunun talep ve beklentilerine cevap vermek, yapı ile ilgili çok sayıdaki kısmi performanslar arasında koordinasyonun ve işbirliğinin sağlanmasıdır. İnşaat sahibi, projeyi eksik yada geç verse, sürekli değişiklikler talebinde bulunsa dahi, inşaatın yine de süresinde bitirilmesini ister. Bunun gerçekleştirilebilmesi için üstün bir doğaçlama yeteneğine ihtiyaç olduğu şüphe götürmez

5 bir gerçektir. Üstelik inşaat şirketinden/yükleniciden, sanki çok doğalmış gibi tüm hataları, arıza ve hasarları gidermesi istenir. Kalite yönetimi işte burada işletmeye, mesleki bilgisini ve gerektiğinde özel önerilerini nerede devreye sokabileceği, projelerin nasıl zamanında, eksiksiz ve hatasız kendisine verilebileceği ve işin kendisi ile ilgili aşamalarının tasarım ve kontrolünü fen işleri ile ikilemler oluşmaksızın nasıl oluşturabileceği konularında doğru yolu göstermekle görevlidir. Kısacası, inşaat projesine katkıda bulunan her kuruluşun kendi iş süreçlerine hakim olur ve bunları optimalize ederek, müşterek esere karşı sorumluluğunu bilinçli bir şekilde yerine getirmiş olur. Kalite sistemleri bir taraftan da işletmede, sözleşme ve menfaat ilişkilerinin kesişme noktalarındaki hata kaynaklarının sürekli olarak tespit edilmesi ve hemen ortadan kaldırılmalarına da yardımcı olacaktır. Burada odak noktası dışardan kontrol değil, personelin işletme içi sorumluluğudur. İşletme içi sorumluluklar, kalite sisteminin yardımıyla açık ve anlaşılır bir biçimde düzenlenir. Böylece organizasyon akışları şeffaflaşır ve yürümekte olan uyumlama ve iyileştirme çalışmaları için yararlı hale gelir. Kişilik, bireylik ve sorumluluk bilinci, işletmenin taşıyıcı kolonlarını oluşturur. Çağdaş ve yaşanan bir kalite sistemi, personelin motive edilmesinde önemli katkılarda bulunur. [11] Aşağıda verilen çizelgede bir inşaat firmasına ait kalite yönetiminin sağlanmasında kullanılan organizasyon şeması yer almaktadır. Genel Müdür Yönetim Temsilcisi Muhasebe Teknik Müdür İnsan Kaynakları Satınalma Pazarlama Proje Şefi Depo Şefi Şantiye Şefi Mimar Mühendis Saha Mühendisi Formen Şekil 1. Bir şirkete ait organizasyon şeması

6 Çizelgeden de görüleceği gibi inşaat işi, konusunda uzman, sorumluluk bilinciyle düşünen ve çalışan personele bağımlıdır. Kaliteli ve zamanında üretim ise, iyi koordinasyon, kaliteli çalışma ve nitelikli personelle sağlanacaktır. Kalite Yönetimi, personelin motivasyonunu zedeleyen, bunaltan ve asıl işinden alıkoyan, bürokratik yönetmeliklerden oluşan bir korseye dönüşmeden yapıldığında kaliteli üretim sağlanacaktır. Çoğu yönetmelik, asıl işle olan ilişkinin koparak, işi daha iyiye götürmek için düşünmeye zaman bırakmamak gibi bir tehlikeyi beraberinde taşır. Ancak kalite yönetimini gerçek anlamıyla uygulayan şirket, böylece açık ve anlaşılır bir biçimde sınıflandırılmış ve kademelendirilmiş, herkesin içinde yerini kolayca bularak, görevinin ne olduğunu anlayabileceği bir organizasyona kavuşmuş olur. Yetkiler ve süreçler, iş akışını daha rasyonel hale getirmek ve sürekli bir optimizasyonu kolaylaştırmak üzere gözden geçirilir. Hatalar personelin eksi puanları olarak değil, daha iyiye varabilmek için yararlı bir şans olarak kabul edilir. İnşaat sürecinin önemli özelliklerine uyarlanmış kalite yönetimi, bağımsız planlamacı ve inşat sektörü şirketlerinin pazardaki yerlerini sağlamlaştırır. Bunlar inşaat için gerekli performansın büyük bir bölümünü karşılamaya gelecekte de devam edecekler ve tüm menfaat ortaklarına inşaat sahibi, personel, firma sahipleri, taşeron firmalar ve sevk firmaları yarar sağlayacaktır. [11] ISO 9000 in beklentileri olan etkinlik ve verimliliği temin edebilmek için doğru şeylerin, olanaklar el verdiğince iyi yapılması sağlanmalıdır. Ayrıca yöneticilerin zeka, deneyim ve güçlerine de gereksinim vardır. Her çalışan gözleri (otokontrol), aklı (katılım) ve yüreği (özdeşleşme) ile işle bütünleştirilmelidir. İşte yönetim için yeni olan görev budur. Planlama büroları ve inşaat şirketleri kendilerini bu yeni felsefeye, tam organize sanayi kuruluşlarından daha yakın hissetmekteler ve bu felsefe gelenekten bağımsız, birlikte düşünen ve sorumluluk bilinciyle davranan inşaat personeli tarafından daha kolay kabul edilecektir. Başarılı kalite sisteminin anahtarı artık her şeyi kapsayan ve dikte eden bilgi işlem programları tarzında kontrol listeleri değil, işinin ehli personeldir. Çağdaş kalite yönetimi ile her çalışanın çalışma alanına uygun olarak eğitilmiş veya deneyimli olduğunu güvence altına almak ve bunu kanıtlamak metodun temel görevidir. Amaca uygun kontrol listeleri ve diğer yöntem talimatları personeli uğraş alanında destekleyecektir. Yöneticinin hedef ve niyetlerini tanıyan veya hatta bunları onunla birlikte oluşturmuş olan, bilgilendirilmiş ve motive edilmiş personel, değişen koşullar altında bile şaşmaz bir inatla bu hedeflere doğru çalışmaya devam edecektir. Personelde saklı olan potansiyel uyandırılmalıdır. İnisiyatif, sorumluluk bilinci, göreve hazır olma gibi unsurlar yöneticinin yükünün hafiflemesine de yardımcı olacaktır. Ayrıca her işletme kendi kalite sistemini, müşterisinin beklentisini karşılayabilecek ve işletmeye uygun bir kazanç sağlayacak şekilde oluşturmalıdır. İnşaat projesi kapsamında doğru kullanılan kalite yönetimi, gerek şirket içinde, gerekse sözleşme ortakları ile ortak kesişme noktalarında, süreç ve akışlara hakimiyeti arttırır ve kaldırılması mümkün olmayan formaliteleri dahi minimalize eder. Kalite sistemlerini bu temel ilkeye uygun olarak tasarlayan ve uygulayan firmalar başarıya ulaşabilecektir Kalite Yönetiminin İnşaat Firmalarında Uygulama Sorunları Kalite yönetimini kuruluşlarda sağlayabilmek için bir kalite sisteminin kurulması ve uygulanması şarttır. Bu da ilk olarak kalite sisteminin üst düzey yöneticiler tarafından benimsenip kabul edilmesiyle gerçekleşebilecektir. Sistemin yürürlüğe girmesinde eğitimlerin alınması ve tüm çalışanların bu eğitimlerde aktif rol alması gerekmektedir.

7 İnşaat firmalarında kalite sisteminin tam anlamıyla uygulanamamasının sebeplerinden biri sistemin amacının çalışanlarca kavranamamasından kaynaklanmaktadır. Kalite sisteminin prensiplerinden biri olan tam katılım maalesef bugün inşaat firmalarımızda sağlanamamaktadır. Sistem sadece kontrol işlemini üstlenen kişilerce değil mimar, mühendis, tekniker, kontrollük, usta, kalfa hatta işçilerin katılımının da sağlanmasını zorunlu kılmaktadır. Başka bir deyişle kalitede sorumluluk bütün çalışanlarca paylaşılmalıdır. İnşaatlarda kontrollerin sadece denetci firmalara bırakılmasıyla ve usta başının alışılagelmiş şekilde işini yapmaya devam etmesiyle bu sistem uygulanamamaktadır. Şantiyede kaliteli ve projesine uygun iş yaptırmak gittikçe zorlaşmaktadır. ben yıllardır böyle yapıyorum, hiçbir şey olmaz düşüncesi bugün inşaatlarda yaşanan bir çok tehlikenin çıkış kaynağıdır. Kalite sistemiyle, beton dökümünden, demir bağlamaya kadar kimin ne zaman nasıl ve ne şekilde bu işi yaptığının kayıt altına alınması bu gibi olumsuzlukları ortadan kaldıracaktır. İşte inşaat firmalarında kalitenin uygulanamayışının sebeplerinden biride, bu kayıt işleminin personel ve diğer çalışanlarca fazladan bir iş olarak görülmesi, kalite sisteminin zaman kaybı, kağıt israfı, iş gücü kaybı olarak düşünülmesidir. Bunun yanında firma yönetiminden kaynaklanan aksaklıklarda bulunmaktadır. Kalite sistemini sadece bir belge olarak gören firma yöneticileri de kaliteyi aslında bertaraf etmektedir. Kaliteyi kalite standartlarını yerine getiriyormuş gibi kağıt üzerinde göstermeye çalışan firma yöneticilerinin bu zihniyetten vazgeçmediği sürece inşaatlarımızda kaliteyi yakalamamız güçleşecektir. Kalite, ürün / hizmet ve imalatın her aşamasında uygulanacak otokontroller ile sürekliliği sağlanacak bir kavramdır. Sadece inşaat firmalarının kendisi ile değil, ilişkili olduğu taşeron, tedarikçi gibi diğer firmalarca da bu sistemin kavranmış olması önemlidir. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde taşeron ve/veya tedarikçilerden kaynaklanan gecikmeler, ürün ve hizmetlerinde ki kalitesizlik ve düzensizlik inşaatların kalitesini de doğrudan etkilemektedir. Kalite sistemi, taşeron ve tadarikçilerimizi değerlendirerek ve çalışma koşullarımızı gözden geçirerek, yapılan hatalardan ders almamızı sağlayacaktır. Kalite kavramı inşaat firmalarında tüm çalışanlarca uygulanmalıdır. Depocunun stoklarını düzgün takip etmemesi malzeme eksikliğinden dolayı gecikmelere, satınalma sorumlusun siparişlerini kayıt altına almayıp sözle vermesi, yanlış anlaşılmalara ve siparişte gecikmelere, projelerin zamanında yapılmaması, iş programlarının aksamasına sebep olmaktadır. Tüm bu gecikme ve olumsuzlukların uygulama esnasında gelişigüzel yapımlarla giderilmeye çalışılması kaliteyi düşürmektedir. Günümüzde kalite sisteminin gittikçe sivrilmesiyle bir çok kalite danışman firmaları açılmıştır. Bu firmalara ihaleye gireceğim kalite belgesi almam gerekiyor gerekçesi ile başvuran yöneticilerimizin yol açtığı sebeplerle birkaç hafta içinde kalite standardının gereklerinin yerine getirildiği dokümanlar yazılmaktadır. İnşaat firmalarının yönetim ve işleyiş durumundan habersiz olan bu danışman firmalar da kalite üzerinden geçim sağlamak yolundadırlar. Bunun yanı sıra kalite belgesinin alınması firmanın iyi çalıştığı ve/veya çalışacağı anlamına gelmeyecektir. Esas olan ürün kalitesinin ve müşteri memnuniyetinin sağlanmasıdır.

8 Bugün kalite sistemi dosyalama ve evrak takibi açısından çok sağlıklı olmamasına rağmen kamu kuruluşlarında uygulanmaktadır. Ancak bu uygulama bilinçli kalite yönetimi ve müşteri memnuniyeti olarak değil de yalnızca kayıtların tutulmasına ve saklanmasına yöneliktir. Kalite kağıt üzerinde kalan, bürokrasinin ve kalın prosedürlerin uygulanmaya çalışılmasını gerektiren bir sitem değildir. Kalite, üretim ve imalatın her aşamasında kontrollerin yapıldığı, plan ve programların önceden yapıldığı, hangi işi kimin-ne zaman nasıl yapılacağının tanımlandığı işlerin sistematik olarak yürütülmeye çalışıldığı bir sistemdir. Sistemin firmalarımızda uygulama zorluklarını göz önüne aldığımızda kalite denetimi belki de kamu kuruluşlarına vermelidir. Bir ihaleyi kazanan inşaat firmasının o işi tamamlama sürecine kadar kamu kuruluşu tarafından imalatın her aşamasında denetlenmesi ve puan sisteminin getirilmesi kalite yönetimini sağlayabilir. İhaleye katılan firmalara, kalite belgesine sahip olmasının yanında kalite standartlarına uygun işi yapıyor mu, işi zamanında bitirmiş mi gibi kriterlerle puanlama sistemi getirilebilir ve bu puanına göre başka ihalelere katılma hakkı kendisine verilebilir. Böylece kalite sisteminin hakkıyla uygulanması müşteri memnuniyeti ve inşaatlarımızda kalite sağlanabilir. 5. SONUÇ Kalite yönetimi, düşüne taşına hazırlandığı ve çalışmanın her aşamasında otokontrol uygulandığı için, hata maliyetlerinin azalmasına neden olur. Amirler, fen işleri ve diğerleri tarafından yapılacak kontrollerin maliyetleri de daha iyi eğitim ve motivasyon ile, kararlı bir biçimde yürütülen otokontrollerden dolayı güvenilirlik ve güvenin artması nedeniyle azalmaktadır. Bu etkilere ulaşabilmek için, organizasyon, eğitim ve sürekli olarak iyinin peşinde koşma konularına, kalite yönetimine yatırım yapılır. Bugün ülkemizde karşılaşılan en önemli örgüt ve yönetim sorunları, kuruluşlarımızda insana gereken önemin verilmemesinden kaynaklanmaktadır. İnsanın önemi bilindikçe hiçbir yönetim tarzının uygulanması zor değildir. Merkezde insanın olmadığı yönetim tarzının uygulanması da geride kalacaktır. Toplam Kalite Yönetimi ne önem verilmesinin ve sonuçta kazanılmasının sebebi de özünde insan faktörünün yatmasıdır. [3,12] Yöneticilerimiz artık yöneticiliğin tek başına karar vermek ve bu kararları tepeden inme emirler ve otoriter yöntemlerle uygulamak olmadığını kabul etmek zorundadırlar. Örgüt içinde görev ve sorumluluklarla birlikte yetkilerinde olabildiğince dağıtılması, iş görenlerin kararlara ve sorun çözümleme sürecine katılmaları ve yöneticiler ile astları arasında yakın, yüz-yüze ilişkilerin geliştirilmesi sağlanabilir. İş görenin makinenin bir yedek parçası olarak değil, bütün yön ve sorunlarıyla bir bütün olarak örgüt ailesine alınması ve sürekli hizmet içi eğitimle geliştirilmesi, yönlendirilmesi ve kuruluşla bütünleştirilmesi, insanın işe ve örgüte bağlılığını sağlamak bakımından gerekli görülmektedir. Başarı değerlendirme ve denetimin cezalandırmaya değil, iş gören ve örgütü geliştirmeye yönelik olması yararlı olacaktır. Önemli olan, kalite yönetim sistemi mekanizmalarına tüm süreçlerinde işlerlik kazandırarak kuruluşun bütününde kalitenin geliştirilmesi, korunması, iyileştirilmesi ve

9 müşteri hoşnutluğunun sağlanması amaçlarına en ekonomik düzeyde ulaşmayı güvence altına almaktır. KAYNAKÇA [1] Kaya, N., Kasım 1996, Kalite Kavramı ve Gelişimi, Standart Ekonomik ve Teknik Dergi, Yıl 35, Sayı 419, s [2] Bozkurt, R., Odaman, A., 1995, ISO 9000 Kalite Güvence Sistemleri, MPM Yayınları, Yayın No 549, s. 1., Ankara. [3] Karcı, T., 2005, Kalite Standardlarından Kalite Sistem Standardlarına Geçiş İçin Bir Değerlendirme, Akdeniz Üniversitesi İşletme Yüksek Lisans Tezi, Antalya [4] Yenersoy, G., 1997, Toplam Kalite Yönetimi1, Rota Yayınları. [5] Efil, İ., 1996, Toplam Kalite Yönetimi ve Toplam Kaliteye Ulaşmada Önemli Bir Araç ISO 9000 Kalite Güvence Sistemi,Uludağ Üniversitesi Yayınları,Yayın No 110, Bursa. [6] Şimşek, M., 1998, Kalite Yönetimi, Marmara Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, Yayın No 584, İstanbul. [7] Türk Standardları Enstitüsü, 2000, ISO 9001:2000 KYS Eğitim Notları, Ankara. [8] TSE, 2004, Yönetim Sistemleri, TSE Bülten, Ankara. [9] TSE, ISO 9001:2000 KYS - Şartlar,ICS [10] Gelişim Yönetim Sistemleri, ISO 9001:2000 KYS Temel Eğitim Dokümanları [11] Dellen, R., Uhlmann, E., 1998, Kalite Yönetimi, Çeviri: Talay, B., Cemre Basımevi,İstanbul.. [12] Karcı, T., Eylül 2004, Kalite Yönetim Sistemleri, İMO Antalya Bülten, Kalite Özel Sayısı, Sayı 44, Antalya