SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİNCE AYRILAN TEKNİK KARŞILIKLAR

Transkript

1 SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİNCE AYRILAN TEKNİK KARŞILIKLAR 5

2 SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİNCE AYRILAN TEKNİK KARŞILIKLAR 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu ile yasal dayanak bulan sigorta teknik karşılıları, daha sonra yapılan düzenlemeler ve son olarak 5520 sayılı KVK da yapılan düzenlemeler sonucu vergilendirme açısından oldukça kapsamlı bir hal almıştır. Ancak yapılan düzenlemelerin en önemli kısmı olarak IBNR (Incurred But Not Reported) olarak adlandırılan ve gerçekleşmiş ancak henüz rapor edilmemiş hasar tazminat karşılıklarının gider olarak kabul edilmesi belirtilebilinir. Daha önce 3 ana başlıkta sayılan söz konusu teknik karşılılar, AB u- yum çalışmaları ve özellikle yabancı sigorta şirketlerinin faaliyetinin artmasıyla, AB ve diğer gelişmiş ülkelerdeki uygulamaya paralel bir durum sergilemekte olmakla birlikte, beraberinde bir kısım sorunları da getirmiştir. Dolayısıyla yazı konumuz sigortacılık mevzuatı, AB, IFRS ve yeni KVK ile getirilen hükümler belirtilerek, uygulamada ortaya çıkabilecek muhtemel sorunları da değerlendirmekten ibaret olacaktır. 1. Avrupa Birliği Direktiflerine Göre Karşılıklar AB Konseyi ve Parlamentosunun sigorta muhasebesi ile ilgili 91/674/EEC No lu direktifi hayat ve hayat-dışı (elemanter) sigortalara ilişkin hükümler içermektedir. Bunun yanında, sadece sağlık branşında faaliyette bulunan şirketler ile hayat sigortalarının teknik esaslarına tamamen veya büyük ölçüde uygun olarak faaliyette bulunan şirketler, detaylarda gerekli ayarlamalar yapılmak kaydıyla bu direktifin hayat sigortasıyla ilgili hükümlerini uygulamaları gerektiğine dair bir hüküm bulunmaktadır. Ayrıca, üye ülkeler, hayat sigortası teknik esaslarına uygun faaliyette bulunan karma sigorta şirketlerinin sağlık sigortası faaliyetleri önemli tutara ulaşması halinde, söz konusu direktifin hayat sigortasıyla ilgili hükümlerini uygulayabilir. 91/674/EEC No lu direktifin Teknik Karşılıklar başlıklı 23 üncü maddesinde bu direktifin maddelerinde anlatılan teknik karşılıklara ilişkin düzenlemelerde 78/660/EEC No lu direktifin 20 nci maddesinin uygulanacağı belirtilmektedir. 91/674/EEC sayılı direktife göre sigortacılığa özgü teknik karşılıklar şunlardır; 1 - Kazanılmamış Primler Karşılığı 2 - Hayat Sigorta Karşılığı 3 - Muallak Hasar Karşılığı 4 - Dengeleme Karşılığı 5 - İkramiye ve İndirim Karşılıkları (2 nci madde altında gösterilmemişse) 6 - Diğer Teknik Karşılıklar (Devam Eden Riskler Karşılığı vs.) 7 - Yatırım Riski Sigortalılarca Üstlenilen Hayat Sigortası Teknik Karşılıkları 6

3 2. Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Göre Karşılıklar (IFRS) Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar başlıklı UMS 37 Temmuz 1998 tarihinde yayınlanmış ve Temmuz 1999 tarihinde de yürürlüğe girmiştir. Çoğu ülkede, karşılık terimi aynı zamanda itfa, varlıkların değer düşüklüğü ve şüpheli alacakları için kullanılmaktadır. Ancak, bunlar ve varlıkların defter tutarları bu standart tarafından karşılık olarak tanımlanmamaktadır. Bu standarda göre karşılık, gerçekleşme zamanı ve tutarı belirsiz olan bir yükümlülüktür. Yükümlülük ise işletmenin ekonomik yararlı kaynaklarından bir çıkışla karşılanması beklenen geçmiş olaydan kaynaklanan cari işletme sorumluluğudur (10 Md). Karşılık aşağıdaki şartlar gerçekleştiğinde tahakkuk ettirilir: İşletmenin geçmiş olaylar sonucu olarak cari olan bir yükümlülüğünün kanuni veya idari) bulunması; Yükümlülüğü yerine getirmek için gerekli olan ekonomik yararlı kaynak çıkışının muhtemel olması Yükümlülük tutarı için güvenilir bir tahmin yapılabilir olması (14 Md). 3. Kurumlar Vergisi Kanununda Yapılan Düzenlemeleri 5520 sayılı KVK nun 8/1 maddesinde Ticarî kazanç gibi hesaplanan kurum kazancının tespitinde, mükellefler aşağıdaki giderleri de ayrıca hasılattan indirebilirler şeklinde yasal düzenleme mevcut olup, e bendinde ise Sigorta ve reasürans şirketlerinde bilânço gününde hükmü devam eden sigorta sözleşmelerine ait olup, aşağıda belirtilen teknik karşılıkların da bu kapsamda olduğu belirtilmiştir sayılı yeni KVK ile eski 5422 sayılı KVK nın konuya ilişkin hükümleri arasında oldukça önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıkların ise yukarıda da belirtildiği gibi mevcut gelişmelerin bir sonucu olduğu ve sektör açısından önemli avantajlar getirdiği de söylenebilir. Aşağıda söz konusu karşılılar ayrı ayrı değerlendirilmiştir Muallak Hasar ve Tazminat Karşılıkları ( KVK.m. 8/1-e-1) Tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş hasar ve tazminat bedelleri veya bu hesap yapılmamışsa hasar ve tazminatın ve bunlarla ilgili tüm masrafların tahmini değerleri ile gerçekleşmiş, ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri ve bunlara ilişkin masraflardan, reasürör payı düşüldükten sonra kalan tutar ile saklama payına isabet eden muallak hasar karşılığı yeterlilik farklarından oluşur. Bu karşılıklar, Tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş hasar ve tazminat bedelleri veya bu hesap yapılmamışsa hasar ve tazminatın ve bunlarla ilgili tüm 7

4 masrafların tahmini değerlerinden reasürör payı düşüldükten sonra kalan tutar, Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri ve bunlara ilişkin masraflardan, reasürör payı düşüldükten sonra kalan tutar, Saklama payına isabet eden muallak hasar karşılığı yeterlilik farklarından oluşmaktadır. Sigorta kapsamına giren bir hasarın ortaya çıkması, sigorta şirketinin poliçede öngörülen şartlarla hasar bedelini ödemesini gerektirmektedir. Hesap dönemi içinde ortaya çıkmış hasarlarla ilgili tazminat, aynı dönem içinde ilgili kişiye ödenmiş ya da mahiyet ve miktar olarak kesinleşmiş olmasına rağmen henüz ödenmemiş olabilir. Bu gibi durumlarda ödenmiş veya tahakkuk etmiş olan tazminat bedeli, ticari kazancın tespitine ilişkin esaslar dahilinde aynı dönemde gider olarak dikkate alınabilecektir. Bazı durumlarda ise hasarla ilgili gerekli evrakların temin edilememesi, ekspertiz işlemlerinin sonuçlandırılmaması veya sigorta şirketi ile sigortalı arasındaki anlaşmazlık dolayısıyla ödenecek tazminat tutarı hesap dönemi sonuna kadar belirli bir hale gelip kesinleşememektedir. Bu durumda, tazminatın tahmini değeri üzerinden bu madde uyarınca hesaplanacak muallak hasar karşılığı giderlere intikal ettirilebilecektir. Ayrıca, sigorta mevzuatına göre belirlenen gerçekleşmiş ancak henüz rapor edilmemiş olan hasar ve tazminat bedelleri ile saklama payına isabet eden muallak hasar karşılığı yeterlilik farkları da muallak hasar ve tazminat karşılığı kapsamında indirim konusu yapılabilecektir IBNR, Gerçekleşmiş Ancak Rapor Edilmemiş Hasar Tazminat Karşılıkları( KVK. m.8/1-e-1) Literatürde IBNR (Incurred But Not Reported) olarak da bilinen gerçekleşmiş ancak ihbar edilmemiş hasarlar hesap dönemi içerisinde gerçekleşmiş ancak bilânço tarihi itibariyle ihbarı yapılmamış hasarları i- fade etmektedir. Söz konusu hasarlar için de bilânço tanzimi sırasında bir karşılık ayrılması gerekmektedir. Ancak hesap dönemi içerisinde gerçekleşmiş olmakla birlikte bilânço tarihi itibariyle ihbarı yapılmamış bu tür hasarlara mali tablolarda karşılık ayrılabilmesi için tahmini bir tutara ihtiyaç bulunmaktadır. Zira gerçekleşmiş olmakla beraber ihbarı henüz yapılmamıştır ve dolayısıyla ayrılması gerekli karşılık tutarı da bilinmemektedir. İşte bu durumlarda IBNR hasarlarını tespit etmek ve karşılık tutarını belirlemek için istatistik yöntemlerden yararlanılır. Geçmiş dönem sonuçlarından elde edilen veriler kullanılarak bir tahmin yapılır ve bu tahmin sonucuna göre söz konusu hasarlar için bulunan karşılık tutarları mali tablolara yansıtılır. Ülkemizde IBNR a ilişkin olarak 2003 yılına kadar herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Ancak tarihinde Sigorta ve Reasürans 8

5 Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliğinde yapılan bir değişiklik ile IBNR sigorta mevzuatımıza girmiştir. Söz konusu Yönetmelik değişikliği ile IBNR ın ayrılma şekline ilişkin olarak getirilen düzenleme aşağıdaki gibidir: Gerçekleşmiş ancak ihbar edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin hesaplanması sırasında, sigorta ve reasürans şirketlerinin bu bedellerle ilgili olarak son 5 veya daha fazla hesap dönemlerindeki sonuçları dikkate alınır. İhbarı geç yapılmış hasarların tespitinde, hangi tarihten sonra ihbar edilenlerin sayılacağı konusu tartışmalıdır. Şöyle ki, hesap dönemi içerisinde gerçekleşmiş olmakla birlikte ihbarı bilânço tarihinden (31.12) sonra yapılan hasarların mı yoksa bilânçonun ilân tarihinden sonra yapılan hasarların mı bu kapsama dahil edileceği hususunda bir açıklık mevcut değildir. Bilindiği gibi, Türk Ticaret Kanunu nun 72, 364 ve 369 uncu maddeleri gereğince şirket bilânçolarının en geç Mart ayı sonuna kadar çıkarılması ve genel kurulda tasdik edilmesi gerekmektedir. Ancak, Hazine Müsteşarlığının tarih ve sayılı Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Teknik Karşılıklarına İlişkin Genelgesinde bilânço tarihinden sonra ihbar edilen geç ihbarlı hasarların IBNR olarak kabul edilmesi öngörülmüştür tarihli mali tablolarda yer alacak olan gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin, muallak hasarlar karşılığı hesabına alt hesap kodu açılarak takip edilmesi gerekmektedir. Bunlar; - tahakkuk eden, - raporlanmayan, - gider payı olmak üzere alt hesap kodları açılarak takip edilebilir. Muallak yeterlilik farkı tutarı ise tahakkuk eden muallak hasarlar tutarına dahil edilmelidir. Öte yandan, tarihi itibariyle şirketlerin bilgi işlem sistemleri masraf ve giderlerin ayrı olarak tesis edilmesine olanak tanımıyorsa, bunlar da tahakkuk eden muallak hasarlar içerisinde gösterilebilir. Davalı işlerde faiz ve munzam zararlar tazminat olarak düşünülerek tahakkuk e- den muallaklar içinde gösterilmelidir. Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin net konservasyon üzerinden ve branş bazında hesaplanması gerekmektedir. Cari yılda veya daha önceki yıllarda ihbar edilmiş olmakla beraber cari yılsonu muallağında (örneğin dosyanın kapatılmış olması nedeniyle) bulunmayan, ancak bir sonraki yıl herhangi bir sebeple yeniden işleme a- lınan muallağa konu dosyalar da yine konservasyonları nispetinde ilgili branşın gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri hesaplarına ilave edilmelidir. Ayrıca, muallak hasarlara ilişkin hesaplamalarda rücu, sovtaj ve benzeri gelir kalemleri tenzil edilmiş olarak dikkate a- lınmalıdır. 9

6 tarihi itibariyle gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin hesaplanmasında muallak hasar ve tazminat karşılığı yeterlilik tablosunda olduğu gibi son üç yıl, yılında son dört yıl, ve sonrası için son beş yıl veya daha fazla yıllara ait veriler dikkate alınacaktır. ilgili yıla ait gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin hesaplanmasında; geçmiş yıllara ilişkin prim üretimleri ile ilgili yıllara ait gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin ağırlıklı ortalamalarının dikkate alınarak, cari yıl için gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelinin, daha önce hesaplanmış olan ağırlıklı ortalama ile cari yıl prim üretiminin çarpılması suretiyle hesaplanacaktır yılı için ayrılacak gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin hesaplanmasına ilişkin örnek: YIL Net Konservasyon Prim Tuatarı (A) Açıklama Konservasyon Raporlanmamış Hasar Tutarı (B) Örnek ORAN (C)=(B)/(A) yılında ihbar edilen hasar tarihi 2003 ve önceki yıllara ait olan muallak ve masraf tutarları ,20% yılında ihbar edilen hasar tarihi 2002 ve önceki yıllara ait olan muallak ve masraf tutarları ,15% yılında ihbar edilen hasar tarihi 2001 ve önceki yıllara ait olan muallak ve masraf tutarları 500 0,10% Toplam ,16 % Buna göre, yılı itibariyle ayrılması gereken gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedeli * =2.011 olmalıdır. 10

7 Muallak Hasar / Tazminatlar Karşılığı yıl sonunda ; 31 / 12 (HAYAT DIŞI BRANŞLAR TEK.KIS.GEL.TAB.) (İlgili Branş Teknik Gider) Muallak Hasarlar Karşılığı (BİLANÇO HESAPLARI) (SİGORTACILIK TEKNİK KARŞILIKLARI) Muallak Hasarlar ve Tazminat Karşılığı / (GELİR TABLOSU HESAPLARI) (HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER) Muallak Hasarlar Karşılığı (HAYAT DIŞI BRANŞLAR TEK.KIS.GEL.TAB.) (İlgili BranşTeknik Gider) Muallak Hasarlar Karşılığı / Muallak Hasar / Tazminatlar Karşılığı ertesi yılın başında; 1 / 12 (BİLANÇO HESAPLARI) (SİGORTACILIK TEKNİK KARŞILIKLARI) Muallak Hasarlar ve Tazminat Karşılığı (HAYAT DIŞI BRANŞLAR TEK.KIS.GEL.TAB.) (İlgili Branş Teknik Gider) Muallak Hasarlar Karşılığı / (HAYAT DIŞI BRANŞLAR TEK.KIS.GEL.TAB.) (İlgili BranşTeknik Gider) Muallak Hasarlar Karşılığı (GELİR TABLOSU HESAPLARI) (HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER) Muallak Hasarlar Karşılığı / 11

8 3.2. Kazanılmamış prim karşılıkları; ( KVK.m. 8/1-e-2) Yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri için tahakkuk etmiş primlerden, komisyonlar düşüldükten sonra kalan tutarın gün esasına göre bilânço gününden sonraya sarkan kısmından, aynı esasa göre hesaplanan reasürör payının düşülmesinden sonra kalan tutardır. Ancak bu tutar, nakliyat emtia sigortalarında, yıllık primin komisyon düşüldükten sonraki tutarından şirketlerin kendi saklama paylarında kalanının % 25'ini geçemez. Kazanılmamış prim karşılığının gün esasına göre hesaplanması mümkün olmayan reasürans ve retrosesyon işlemlerinde 1/8 yöntemi uygulanabilir. [1] 1 seri nolu KVK Genel Tebliğinde yer alan açıklamalara göre, Sigorta ve reasürans şirketlerine münhasır olmak üzere, kurum kazancından, anılan bent hükmüne istinaden karşılık ayrılabilmesi suretiyle istisnai bir uygulamaya yer verildiği, buna göre, sigorta ve reasürans şirketlerinin, tahakkuk esasına göre tespit ettikleri kurum kazançlarından, kazanılmamış prim karşılıklarını ayrıca indirebilmeleri mümkün bulunmaktadır. Örneğin; kesilen poliçe tutarının 100 birim, 2006 ya isabet eden gün sayısının 219, 2007 ye isabet eden gün sayısının 146, ödenen komisyonun da 20 birim olması halinde, kazanılmamış prim karşılığı (KPK): ( =) 80 birim [(80 x 146)/365 =] 32 birim olarak hesaplanacaktır. Buna göre, 2006 yılında gider yazılacak tutar; 20 birim komisyon gideri doğrudan gider, Toplam 32 birim KPK olmak üzere, 52 birimdir. Dolayısıyla, 2006 yılı net geliri [100 (20+32)=] 48 birim olacaktır yılında ise 32 birim KPK gelire intikal ettirilecektir. Cari yıl gelirlerinin bir kısmının, karşılık olarak ayrılmak suretiyle izleyen yıla devredilmesi uygulaması sadece sigorta ve reasürans şirketlerince yapılabileceğinden, sigorta acentelerinin, bu hükme istinaden komisyon gelirlerini gün esasına göre tespit ederek ilgili oldukları dönemde gelir yazabilmeleri imkanı bulunmamaktadır. [2] Dolayısıyla, sigorta acentelerince sigorta komisyon gelirlerinin tamamının tahakkuk ettiği dönemde gelir olarak dikkate alınması gerekmektedir. [1] Bu sistemde, üçer aylık dönemler itibariyle düzenlenen poliçelerinin başlangıç tarihi her bir dönemin ortası olarak kabul edilir. [2] Ancak mebdeinden iptal edilen ya da gün esasına göre iptal edilip, acente komisyonunun azalmasına ya da ortadan kalkmasına sebebiyet verilebilecek haller olduğundan, bu konuda en azından geçici vergi dönemlerinde ve yıl sonu itibariyle Kasım-Aralık aylarında tanzim edilen ve iptal süresi henüz dolmamış yada bir şekilde peşinatı alınmamış poliçeler için, bu hakkın verilmesi ve bu acentelerinde karşılık ayırabilmelerine olanak sağlanması gerekir. 12

9 Sigorta şirketlerince ödenen komisyon giderleri de yukarıdaki örnekte olduğu gibi tahakkuk ettiği dönemde gider olarak dikkate alınacaktır Hayat sigortalarında matematik karşılıklar ( KVK. m. 8/1-e-3) Her sözleşme üzerinden ayrı ayrı hesaplanır. Karşılıkların, gelirleri vergiden istisna edilmiş olan menkul kıymetlere yatırılan kısmına ait faiz ve kâr payları, giderler arasında gösterilemez Deprem hasar karşılıkları (KVK. m.8/1-e-4) Yangın ve mühendislik sigorta branşlarında verilen deprem teminatı karşılığında alınan ve şirketlerin kendi saklama paylarında kalan primlerin 21/12/1959 tarihli ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanununun 25 inci maddesi uyarınca hesaplanan kısmı ile önceki hesap dönemlerinde ayrılan karşılıkların yatırıldığı fonların gelirleri toplamından oluşur. Deprem hasar karşılığı hesabına intikal ettirilen primler, bu Kanunun uygulamasında kazanılmamış prim karşılığı hesaplamasına konu edilmez. 26/12/1994 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Sigorta ve Reasürans Şirketleri Kuruluş ve Çalışma Esasları Yönetmeliğinin 26 ncı maddesinde, sigorta ve reasürans şirketlerinin, yıl sonu itibarıyla yangın ve mühendislik sigorta branşlarında verdikleri deprem teminatı karşılığında yazdıkları ve kendi saklama paylarında kalan primlerin üçte birini ödenen komisyon ve diğer masraf payı olarak düştükten sonra kalan tutarın %50 sini 15 yıl süre ile deprem hasar karşılığı olarak ayıracakları; bu hesapta toplanan fonları, taşınmazlar hariç olmak üzere 19 uncu maddede belirtilen kıymetlere yatıracakları; verilen deprem teminatı nedeniyle ödenen hasar ve tazminatları ise deprem hasar karşılıklarından düşecekleri hükmü bulunmaktadır. Sigorta Murakabe Kanununda deprem hasar karşılığının öngörülmesindeki amaç, büyük hasarlara yol açan depremlere karşı, sigorta ve reasürans şirketlerinin saklama paylarında kalan deprem teminatları nedeniyle hazırlıklı ve ihtiyatlı olmaları için saklama paylarında kalan primler ile bunların net gelirlerinin karşılık olarak ayrılması; diğer bir deyişle, bu primlerin ve net gelirlerinin ticari kârın tespitinde ve dolayısıyla kâr dağıtımından hariç tutulmasını sağlayarak şirket içinde kullanılmaya hazır bir fon o- larak tutulmasını temin etmektir. Deprem hasar karşılığı hesabına intikal ettirilen primler, bu Kanunun uygulamasında kazanılmamış prim karşılığı hesaplamasına konu edilmeyecektir. Deprem hasar karşılıklarının kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılmasına ilişkin olarak deprem primleri üzerinden öncelikle deprem hasar karşılığının ayrılması, deprem hasar karşılığı hesabına intikal ettirilen primler düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden kazanılmamış prim karşılığının hesaplanması gerekmektedir. Örneğin; yangın ve mühendislik dallarında verilen deprem teminatına ilişkin primin 100 birim, ayrılması gereken asgari deprem hasar karşılığının brüt deprem priminin %6 sından az olmayacağı ve deprem teminatına ilişkin primin 2006 yılına ilişkin gün sayısının 183 olduğu varsayıldığında, 13

10 A Yazılan brüt deprem primi ,00 B Reasüröre devredilen deprem primi... 90,00 C Saklama payında kalan deprem primi (A-B)... 10,00 D Masraf payı mahsubu [C x (1/3)]... 3,33 E Kalan... 6,67 F Hesaplanan DHK (E x 0,5)... 3,33 G Asgari DHK (A x 0,06)... 6,00 H DHK hesabına intikal ettirilen ve gider yazılarak matrahtan indirilecek prim (F ve G den büyük olanı)... 6,00 Deprem primleri üzerinden hesaplanarak gider yazılacak net (Saklama payında kalan) kazanılmamış prim karşılığı I Saklama payında kalan deprem primi... 10,00 J DHK hesabına intikal ettirilen ve gider yazılarak matrahtan indirilecek prim (F ve G den büyük olanı)... 6,00 K Kalan (I-J)... 4,00 L Deprem primleri üzerinden ayrılacak net (saklama payında kalan) kazanılmamış prim karşılığı... 2,00 M 2006 yılına ilişkin indirilecek toplam gider (H+L)... 8,00 olacaktır. (Hesaplamalarda komisyonlar ihmal edilmiştir.) Bu şekilde gider yazılan kısmın ertesi yıl ters kayıtla K/Z Hesabına aktarılması gerektiği de unutulmamalıdır. 4. Sonuç ve Değerlendirme : Sigorta ve Reasürans şirketleri tarafından ayrılan teknik karşılıkların kapsamının son yapılan yasal düzenlemeler ile genişletilmesi her ne kadar sektör için önemli avantajlar içerse de uygulamada bir kısım sorunları da beraberinde getirmiştir. Özellikle IBNR hesaplama yöntemine ilişkin uygulamada farklı görüş ve değerlendirmelerin olabileceği anlaşılmaktadır. Bu sorunların çözümü ise gerek AB uygulamasının dikkate alınması gerekse de fiili durumun tespiti ile mümkün olacaktır. Zira yönetmelikte [3] Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedellerinin hesaplanması sırasında hesap dönemi sonu rakamları son 12 ayı kapsayacak şekilde dikkate alınır. Bu tarihlerden önce meydana gelmiş ancak bu tarihlerden sonra ihbar edilmiş hasar ve tazminatlar, gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri olarak kabul edilir. Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat [3] Sigorta ve Reasürans İle Emeklilik Şirketlerinin Teknik Karşılıklarına ve Bu Karşılıkların Yatırılacağı Varlıklara İlişkin Yönetmelik, tarih ve sayılı R.G. de yayımlanmıştır 14

11 bedellerinin hesaplanması sırasında, sigorta ve reasürans şirketlerinin bu bedellerle ilgili olarak son 5 veya daha fazla yıllardaki net konservasyon üzerinden yıllık prim üretimleri ile söz konusu yıllara ait gerçekleşmiş ancak hesap dönemi sonrasında rapor edilmiş hasar ve tazminat bedellerinin ağırlıklı ortalamaları dikkate alınır. Cari hesap dönemi için gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedeli, daha önce hesaplanmış olan ağırlıklı ortalama ile cari hesap döneminden önceki 12 aylık toplam prim üretiminin çarpılması suretiyle bulunur. şeklinde olmasına karşılık KVK nunda ve yayımlanan Genel Tebliğde bu konuda herhangi bir açıklama yapılmamış olay tamamen sigortacılık mevzuatına bırakılmıştır. Bu durumda tarihinde kabul edilen Sigortacılık Kanunu ile ilgili yayımlanacak Yönetmelikte bu hususun daha net açıklanması gerektiği düşünülmektedir. Keza Kanunda tazminat tutarların yetersiz kalması durumunda yeterlilik için Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılan ek karşılıklardan oluşur şeklindeki hükmünde Maliye Bakanlığınca kabul edilebilir bir nitelik taşıması ve bu konuda mutlaka bir düzenleme yapılması gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca reasürans, retrosesyon işlemlerinde karşılılık ayrılmasının da diğer önemli bir konu oluşturduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu işlemlerde ayrılacak teknik karşılıklar ile ilgili daha ayrıntılı ve kabul görebilecek açıklamaya ihtiyaç duyulmaktadır. Diğer taraftan, mebdeinden (başlangıcından) iptal edilen ya da gün esasına göre iptal edilip, acente komisyonunun azalmasına yada ortadan kalkmasına sebebiyet verilebilecek haller olduğundan, bu konuda en a- zından geçici vergi dönemlerinde ve yıl sonu itibariyle Kasım-Aralık aylarında tanzim edilen ve iptal süresi henüz dolmamış yada bir şekilde peşinatı alınmamış poliçeler için, bu hakkın verilmesi ve sigorta acentelerinde de karşılık ayrılmasına olanak sağlanması gerekir. 15

12 16