Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi"

Transkript

1 Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbüünleşme Analizi Turhan Korkmaz Emrah İsmail Çevik ** Nüke Kırcı Çevik *** Öz Bu çalışmada Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan da saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliği geleneksel birim kök ve eşbüünleşme esleri yanında yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök ve eşbüünleşme esleri ile de araşırılmışır. Geleneksel birim kök ve eşbüünleşme esleri bu ülkelerde saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olmadığını; buna karşın yapısal kırılmaları dikkae alan esler hipoezin geçerli olduğu sonucunu vermişir. Ayrıca, 1998 yılında Rusya da yaşanan ekonomik krizin söz konusu ülkelere ai döviz kurları serilerinde yapısal kırılmalara neden olacak derecede ekili olduğu sonucuna varılmışır. Anahar Kelimeler Saın Alma Gücü Pariesi, Birim Kök, Eşbüünleşme, Yapısal Kırılma 1. Giriş Nominal döviz kuru ile göreli fiyalar arasında uzun dönemli ilişkinin varlığını öne süren saın alma gücü pariesi hipoezi, döviz kurlarının ileriye yönelik harekeleri için basi bir önerme olmasına rağmen, bu hipoez Prof. Dr., Bülen Ecevi Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü - Zonguldak / Türkiye korkur@yahoo.com Yrd. Doç. Dr., Bülen Ecevi Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü - Zonguldak / Türkiye emrahic@yahoo.com Yrd. Doç. Dr., Bülen Ecevi Universiy, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü - Zonguldak / Türkiye nuke.kirci@yahoo.com 259

2 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin araşırmacılar arafından büyük ilgi görmüş ve çok sayıda ülke için hipoezin geçerliliği ampirik olarak sınanmışır. Saın alma gücü pariesi hipoezinin bu kadar büyük ilgi görmesinin nedeni; bu hipoezin ekonomik açıdan önemli sonuçlar doğuruyor olmasıdır. Örneğin Liew vd. saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olması durumunda, mal piyasalarının çok iyi enegre olduğunu ve buna bağlı olarak ülkeler arasında arbiraj imkanı olmayacağını belirmişir (2009a: 1). Telaar vd. saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olması durumunun reel döviz kurunun uzun dönem değeri için bir çıpa vazifesi yapacağını ve buna bağlı olarak poliika yapıcıların nominal döviz kurundaki kısa dönemli sapmaları değerlendirirken bu çıpadan faydalanabileceklerini belirmişlerdir (2009: 157). Sarno ve Taylor (2002) saın alma gücü pariesi hipoezinin açık ekonomi makro modellerinin emelini oluşurduğunu ve bu hipoezin sağlanmaması durumunda bu modellerin geçerliliğini yiirdiğini belirmişlerdir. Saın alma gücü pariesi hipoezi reel döviz kurundaki şokların kalıcılık 1 derecesine göre belirlenecek olursa, elde edilen sonuçlar döviz kurlarının ne ür şoklara maruz kaldığı yönünde açıklayıcı olacakır. Şöyle ki, Rogoff (1996) eknoloji şoku gibi reel ekonomi yönlü şokların reel döviz kurunda kalıcı eki yapığını; bununla birlike, para poliikasındaki değişiklikler gibi oplam alep yönlü şokların reel döviz kurunda kalıcı bir eki oluşurmadığını belirmişir. Bu açıdan bakılırsa reel döviz kurunun birim kök içermesi o ülkenin ciddi reel şoklara maruz kaldığını; reel döviz kurunun durağan olması ise ülkenin oplam alep şokları ile karşı karşıya kaldığını gösermekedir. Ayrıca saın alma gücü pariesi hipoezi; uzun dönemli döviz kuru harekelerini öngörmede, ülkelere ai milli gelir düzeylerinin uluslararası alanda karşılaşırılmasında, merkez bankası, uluslararası firmalar ve diğer döviz piyasası kaılımcılarının döviz kur harekeleri için uzun dönemli poliikalar oluşurmasında önemli rol oynamakadır. Saın alma gücü pariesi hipoezi ülkelerin dünya ile ne derecede enegre olduğunun gösergesi olarak değerlendirildiğinde geçiş ekonomileri olarak adlandırılan eski sosyalis ülkeler için ayrıca önem arz emekedir yılında Sovyeler Birliği nin dağılması ile birlike geçiş ekonomileri piyasa ekonomisine dönüşüm sürecine başlamışlardır. Solakoğlu (2006: 561) bu geçiş sürecini üç aşamada anımlamışır. İlk aşamada bu ülkeler mal ve hizme fiyalarını serbesleşirerek özelleşirme harekeini başlamışlardır. İkinci aşamada dış icare üzerindeki üm kısılamalar oradan kaldırılmış ve son aşamada ise finansal kurumlar oluşurulmuş, rekabe poliikası belirlenmiş, şirkelerin yeniden yapılandırılması başlamış ve alyapı reformları oluşurulmuşur. Piyasa ekonomisine geçiş süreci bu ülkeler için önemli sorunları da beraberinde geirmişir. Özel işleme, mülkiye, vb. kavramlara dayalı piyasa 260

3 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig külürünün henüz oluşmamış olması, söz konusu ülkelerin karşı karşıya kaldıkları problemlerden birkaçıdır. Bu ülkelerin bir diğer geçiş problemi ise Sovyeler Birliği döneminde icare açısından birbirlerine yüksek derecede bağımlı olmaları ve icari faaliyeleri kendi aralarında gerçekleşirmeleriydi. Piyasa ekonomisine geçiş sürecinde bu ülkelerin geleneksel icare yapısını değişirip rekabeçi kur poliikaları uygulayarak uluslararası icaree başlamaları ve dünya ile büünleşmeleri gerekmekeydi (Doğanlar 2006: 457). Geçiş sürecinde yaşanan sıkınılar ile saın alma gücü pariesi hipoezinin içerdiği sıkı varsayımlar birlike dikkae alındığında bu hipoezin 1990 lı yıllarda geçiş ekonomileri için neden sağlanmadığına yönelik birakım görüşler oraya çıkmışır. Örneğin, Halpern ve Wyplosz (1997) verimlilik ve reel ücrelerde arış yaşayan geçiş ekonomilerinde döviz kuru dengesinin yukarı yönlü rend sergilemesi gerekiğini belirmişir. Ayrıca, gerçekleşen şokların geçiş sürecindeki ekonomilerdeki reel döviz kurları üzerinde yüksek kalıcılığa sahip olduğunu ve buna bağlı olarak saın alma gücü pariesinde sapmalar yaraabileceğini belirlemişlerdir. Orlowski (1998) geçiş ekonomilerinde sermaye hesaplarının liberalleşmesinin sermaye akımlarını azalmak vasıasıyla reel döviz kurunu arırabileceğini ve bunun sonucu olarak saın alma gücü pariesi hipoezinin her zaman geçerli olamayacağını belirmişir (Payne vd. 2005: 666). Brada (1998) farklı ipe şoklara maruz kalan ülke ekonomilerinin reel döviz kurlarının zaman içerisinde farklı özellikler sergileyebileceğini ve buna bağlı olarak saın alma gücü pariesinde sapmalar meydana gelebileceğini belirmişir. Dibooglu ve Kuan (2001) bu görüşü desekleyen sonuçlar elde emişlerdir. Polonya ve Macarisan için reel ve nominal şokların, reel döviz kuru üzerindeki ekilerini araşırdıkları çalışmalarında; Polonya da nominal şokların reel döviz kuru üzerinde ekili olduğunu belirlerken, Macarisan da reel şokların reel döviz kurunu daha fazla ekilediği sonucuna varmışlardır. Doğanlar (2006) geçiş ekonomilerinde saın alma gücü pariesi hipoezinin gerçekleşmeme nedeni olarak; icari koaların varlığı, ulaşırma maliyelerinin yüksekliği ve hüküme müdahalelerinin ekilerine vurgu yapmışır. Bu çalışmanın amacı, Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olup olmadığını ampirik olarak araşırmakır. Lieraürde söz konusu ülkeler için saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olup olmadığını araşıran az sayıda çalışma olmasına rağmen, bu çalışmalar yapısal kırılmaların varlığını dikkae almamışlardır. Geçiş sürecinde yaşanan zorluklar, ekonomik krizler, uygulanan makroekonomik poliikalardaki değişiklikler vb. nedenlerden dolayı, söz konusu ülkelerin makroekonomik zaman serilerinde yapısal kırılma olma ihimali yüksekir. Bu nedenle bu çalışmada, diğer çalışmalardan farklı olarak 261

4 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için saın alma gücü pariesi hipoezinin varlığı araşırılırken, yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök ve eşbüünleşme esleri uygulanmışır. 2. Saın Alma Gücü Pariesi Hipoezi Üzerine Lieraür Özei Lieraürde saın alma gücü pariesinin geçerliliğini es eden çalışmalar dör başlık alında incelenebilir. Birinci nesil çalışmalar, saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliğini regresyon analizi ile araşırmışır. Taylor (2006) söz konusu çalışmalardan elde edilen sonuçları, değişkenlere ai birim kök eslerini içermedikleri için eleşirmişir. İkinci nesil çalışmalar saın alma gücü pariesi hipoezinin varlığını birim kök ve eşbüünleşme esleri ile araşırmışır (bu çalışmalara örnek olarak Doğanlar (1999 ve 2006), Barlow (2003), Beko ve Borsic (2007), Doğanlar vd. (2009), Koukouriakis (2009) göserilebilir). Bazı çalışmalar ise; örneğin Cheung ve Lai (2001), Yoon (2009), Cuesas ve Gil-Alana (2009); reel döviz kurundaki kalıcılığın derecesini parçalı birim kök esleri ile araşırmışır. Bununla birlike bu çalışmalardaki birim kök ve eşbüünleşme esleri, veri sayısının az olmasından kaynaklanan güç (power) sorunu nedeniyle, döviz kurlarındaki gerçek süreci iyi anımlayamadığı için eleşirilmişir. Bazı çalışmalarda bu sorunun üsesinden gelebilmek için daha yüksek frekanslı (yıllık veri yerine aylık veri gibi) veriler kullanılmışır. Hegwood ve Papel (1998) birim kök veya eşbüünleşme sınaması yaparken yüksek frekanslı veri kullanılmasının serilerde yapısal kırılma olma olasılığını arırdığını sapamışır. Bu nedenle, bazı çalışmalarda saın alma gücü pariesi hipoezi es edilirken yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök ve eşbüünleşme esleri uygulanmışır (bu çalışmalara örnek olarak Payne vd. (2005), Assaf (2008), Darne ve Hoararu (2008) göserilebilir). Birim kök ve eşbüünleşme eslerindeki güç sorununun üsesinden gelebilmek için ise; Solakoğlu (2006), Roberson vd. (2009), Nagayasu ve Inakura (2009) saın alma gücü pariesi hipoezini araşırırken panel veri kullanmayı ercih emişlerdir. Taylor ve Sarno (1998), Mone Carlo denemelerine dayanan analiz sonucunda panel birim kök eslerinde ele alınan serilerden biri veya birkaçının durağan olması durumunda sıfır hipoezini reddeme olasılığının oldukça yükseldiğini belirlemişlerdir. Bu durumda durağan olmayan seriler oplulaşırılmadan dolayı durağanmış gibi elde edilmekedir. Saın alma gücü pariesi hipoezini araşıran son nesil çalışmalar ise döviz kurlarının doğrusal olmayan yapısını ele almışlardır (Kapeanios vd. 2003, Holmes ve Wang 2006, Sollis 2005, Liew vd. 2009a ve 2009b, Telaar ve Hasanov 2009). Bu çalışmalar reel döviz kurlarındaki doğrusal olmayan yapıyı eşik değerli (hreshold) ooregresif modeller ve onun ürevleri ile araşırmışlardır. Döviz kurlarındaki doğrusal olmayan yapıyı araşıran son 262

5 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig çalışmalar ise Markov rejim değişim modeline dayanmakadır (Bergman ve Hansson 2005, Kanas ve Genius 2005, Kanas 2006 ve 2009). Lieraürde geçiş ekonomilerinde (özellikle Türkî Cumhuriyelerde) saın alma gücü pariesinin varlığını araşıran kısılı sayıda çalışma mevcuur. Doğanlar (2006) Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan da söz konusu hipoezin geçerli olup olmadığı birim kök ve eşbüünleşme esleri ile araşırmış ve bu ülkeler için hipoezin geçerli olmadığı sonucuna ulaşmışır. Doğanlar ın çalışmasından sonra bu ülkeleri dikkae alan çalışma sayısı armaya başlamışır. Solakoğlu (2006) panel birim kök esleri ile (aralarında Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan ın yer aldığı) geçiş ekonomilerinde saın alma gücü pariesi hipoezinin varlığını araşırmış ve bu ülkelerde hipoezin geçerli olduğunu oraya koymuşur. Liew vd. (2009a) doğrusal olmayan eşbüünleşme esleri uygulayarak Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan da saın alma gücü pariesi hipoezinin sağlandığına dair bulgular elde emişir. Telaar ve Hasanov (2009) içlerinde Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan ın da bulunduğu geçiş ekonomilerinde saın alma gücü pariesinin geçerliliğini eşik değerli birim kök esleri ile araşırmış; Azerbaycan ve Kırgızisan da hipoezin geçerli olduğuna dair bulgular elde emişlerdir. Lieraürde yer alan çalışmalardan da görüldüğü üzere, Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için elde edilen bulgular, bu ülkelerde saın alma gücü pariesi hipoezinin sağlandığına dair ne bir fikir oraya koymamakadır. Buna ek olarak, makroekonomik poliikalarda meydana gelen değişiklikler, krizler, perol fiyalarındaki dalgalanmalar şeklindeki dışsal şoklar ve bunun benzeri birçok sebepen dolayı gelişmeke olan ülkelerin makroekonomik değişkenlerinde yapısal kırılmaların varlığı sapanmışır. Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için geçiş sürecinde yaşanan sıkınılar ve 1998 Rusya krizinin ekisi dikkae alındığında, bu ülkelerde saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliğini araşırırken yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök ve eşbüünleşme eslerini uygulamak ayrıca önem arz emekedir. 3. Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan ın Temel Ekonomik Gösergeleri 1991 yılında Sovyeler Birliğinin dağılmasının ardından Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan, diğer Doğu Bloku ülkeleri gibi piyasa ekonomisine geçiş sürecini başlamışlardır. Özel mülkiye, piyasa, şirke, döviz kuru gibi kavramların olmadığı Doğu Bloku ülkelerinde pazar ekonomisine geçiş süreci oldukça sıkınılı olmuşur. Tablo 1 de Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için Gayri Safi Yuriçi Hâsıla (GSYİH) yıllık büyüme oranı ve Tükeici Fiya Endeksindeki (TÜFE) yıllık değişim oranı yer almakadır. Tablo 1 deki veriler dikkae alındığında, bu ülkelerde geçiş sürecinde yaşanan sıkınılar daha ne anlaşılabilmekedir ile 1995 yıllarında bu ülkelerde 263

6 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin ekonomik büyüme negaif olarak gerçekleşirken yıllık enflasyon oranı % 1500 leri geçmişir yılından sonra söz konusu ülke ekonomilerinin oparlanma sürecine girerek poziif büyüme (bazı yıllarda negaif büyümeler gerçekleşmesine rağmen) göserdiği görülmekedir. Özellikle son yıllarda (2005 ile 2010 yılları arasında) Azerbaycan ekonomisi yüksek büyüme oranlarına ulaşırken; Kazakisan ve Kırgızisan ekonomileri, Azerbaycan a göre düşük olsa da, poziif büyüme rakamlarına ulaşmışır. Olumlu gelişme enflasyon oranlarında da görülmekedir yılından sonra enflasyon oranları ciddi biçimde azalmış ve 2000 li yıllara gelindiğinde bu ülkelerde enflasyon ek haneli rakamlara inmişir. Bununla birlike, 2008 yılında bu ülkelerin enflasyon oranları yükselerek ekrar iki haneli rakamlara çıkmışır. Tablo 1: Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için GSYİH ve TÜFE Değerleri Yıllar GSYİH (Yıllık % Büyüme) Enflasyon (TÜFE Yıllık % Büyüme) Azerbaycan Kırgızisan Kazakisan Azerbaycan Kırgızisan Kazakisan Kaynak: Dünya Bankası, Dünya Gelişme Gösergeleri Veri Tabanı, hp://daa.worldbank.org/daa-caalog/world-developmen-indicaors (Erişim Tarihi: ) 264

7 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig 4. Saın Alma Gücü Pariesi Hipoezinin Sınanmasında Kullanılan Yönemler Nominal döviz kurunun yuriçinde ve yurdışında oluşan fiya düzeyine göre belirlendiğini öne süren saın alma gücü pariesi hipoezine göre, reel döviz kuru (r ) aşağıdaki gibi anımlanmakadır: d f r e P P (1) Eşilik (1) de e nominal döviz kurunu, d P yuriçinde oluşan fiya düzeyini ve f P yurdışında oluşan fiya düzeyini gösermekedir. 2 Saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliği birim kök esleri ile araşırılabilir. Reel döviz kuru durağan bir süreç izliyorsa, yani uzun dönemde reel döviz kuru şoklardan sonra oralama değerine dönme eğilimi göseriyorsa, hipoezin geçerli olduğuna dair yargıda bulunabiliriz. Aksine, reel döviz kuru birim kök sürecine sahipse, yani uzun dönemde reel döviz kuru şoklardan sonra oralamasına dönme eğilimi gösermiyorsa, hipoezin geçerli olmadığı sonucu oraya çıkmakadır. Reel döviz kurunun birim kök süreci izleyip izlemediğini Dickey ve Fuller (1979) arafından gelişirilen Genişleilmiş Dickey-Fuller (ADF) esi gibi geleneksel birim kök esleri ile araşırabiliriz. ADF esi aşağıdaki denkleme dayanmakadır: p r r 1 x cr i i (2) i1 Eşilik (2) de x sabi ve rend değişkenlerini içeren vekörü, α, c ve δ ahmin edilen paramere değerlerini ve ε ookorelasyonsuz, sabi varyanslı normal dağılan haa erimlerini gösermekedir. Sıfır hipoezin birim kök vardır (H 0 : α=0), alernaif hipoezin seri durağandır (H 1 : α<0) şeklinde kurulduğu es yöneminde, α nın değerine 3 göre karar verilmekedir. Eşilik (2) deki es yöneminde sıfır hipoezin reddedilmesi, uzun dönemde saın alma gücü pariesi hipoezinin gerçekleşiği anlamına gelmekedir. Çalışmada ADF esine ek olarak Phillip ve Perron (1988) arafından gelişirilen PP ve Kwiakowski vd. (1992) arafından gelişirilen KPSS birim kök esleri uygulanmış ve ADF esinden elde edilen sonuçların uarlı olup olmadığı araşırılmışır. Bununla birlike, Telaar ve Hasanov (2009) 1998 yılında Rusya da meydana gelen ekonomik krizin geçiş ekonomilerini önemli derecede ekilediğini ve bu ülkelerin reel döviz kurlarında yapısal kırılmaya neden olduğunu belirlemişir. Geleneksel birim kök eslerinin serilerde yapısal kırılmanın bulunması halinde düşük güce sahip olmalarından dolayı, saın alma 265

8 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin gücü pariesi hipoezini es emede yapısal kırılmayı dikkae alan birim kök esleri ayrıca kullanılmışır Zivo-Andrews Birim Kök Tesi Yapısal kırılmayı dikkae alan birim kök esleri Perron un (1989) çalışmasına dayanmakadır. Perron, 1929 yılında yaşanan Büyük Buhran ile 1973 yılında yaşanan perol krizinin makroekonomik değişkenlerin oralamasında önemli değişimlere yol açığını sapamış ve bu yıllar için oluşurulmuş kukla değişkenleri birim kök eslerine dahil eiğinde durağan gözükmeyen birçok değişkenin yapısal kırılma ile birlike durağan olduğu sonucuna varmışır. Perron un gelişirmiş olduğu es isaisiği yapısal kırılma arihlerinin önceden bilindiğine (dışsal olduğuna) dayanmakadır. Zivo ve Andrews (1992) Perron un es isaisiğini yapısal kırılmaların önceden bilinmediği, içsel olarak ele alındığı durumlara göre gelişirmişlerdir. Zivo ve Andrews (1992) serilerde yapısal kırılmanın varlığı durumunda birim kökün varlığını araşıran üç farklı es isaisiği önermişlerdir: Model A k r y 1 DU( ) ciri (3) i1 Model B k * r y 1 DT ( ) ciri (4) Model C k * r y 1 DU( ) DT ( ) ciri (5) i1 Eşilik (3, 4 ve 5) de, r reel döviz kurunu belirmeke; Eşilik (3) sabie kırılmayı, Eşilik (4) rendde kırılmayı ve Eşilik (5) ise sabi ve rendde kırılmayı incelemekedir. Eşilik (3) ve Eşilik (4) e göserilen DU (λ) reel döviz kurunun oralamasındaki değişim dönemini belirlemek amacıyla oluşurulmuş kukla değişkeni, Eşilik (4) ve Eşilik (5) e göserilen DT (λ) reel döviz kurunun rendindeki değişimi belirlemek amacıyla oluşurulmuş kukla değişkeni belirmeke olup aşağıdaki gibi anımlanmakadır: 1 eğer TB TB eğer TB DU DT 0 diğer durumda 0 diğer durumda Analiz için, gözlem dönemindeki her bir ay, olası kırılma dönemi şeklinde dikkae alınarak kukla değişkenler oluşurulmaka ve α kasayısının isaisikleri elde edilmekedir. Bu süreç gözlem döneminin ümü için uygulandıkan sonra α kasayısının isaisiğinin minimum elde edildiği ay, olası kırılma dönemi olarak belirlenmekedir. Elde edilen isaisiği, Zivo i1 266

9 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig ve Andrews arafından oluşurulan kriik değerler ile karşılaşırılmakadır. isaisiği mulak değer olarak kriik değerlerden küçük elde edilirse, serinin birim kök içerdiğini beliren sıfır hipoezi kabul edilmekedir. isaisikleri mulak değer olarak kriik değerlerden büyükse, sıfır hipoez reddedilerek serinin yapısal kırılmayla birlike durağan olduğunu beliren alernaif hipoez kabul edilmekedir. Zivo ve Andrews (1992) arafından gelişirilen es isaisiği, serilerdeki ek yapısal kırılmayı dikkae almakadır. Bununla birlike, ele alınan dönem içinde gelişmeke olan ülkelerde birçok finansal kriz meydana gelmiş ve bu krizler bulaşma ekisi gösererek diğer ülkeleri de ekilemişir 4. Bu açıdan çalışmada reel döviz kurlarının durağan olup olmadığı, Lee ve Srazizich (2003) arafından gelişirilen ve iki kırılmayı dikkae alan birim kök esi ile de araşırılmışır Lee ve Srazizich LM Birim Kök Tesi Lee ve Srazizich (2003) serilerde iki yapısal kırılmanın varlığını araşıran LM (Lagrange Çarpanları) birim kök esi gelişirmişlerdir. Zivo ve Andrews (1992) arafından gelişirilen ADF ipi birim kök eslerinin zayıflığı, kriik değerlerin kırılma olmaması varsayımına göre üreilmiş olmasıdır. Bununla birlike, LM birim kök esi için oluşurulan kriik değerler, yapısal kırılmalardan ekilenmediği için önemli bir avanaja sahipir (Narayan ve Smyh 2007). Lee ve Srazizich (2003), serilerde birim kökün varlığını araşırabilmek için iki farklı model önermişlerdir: Model A: k r y 1 DU1( ) DU2( ) ciri (6) Model C: k * * r y 1 DU1( ) DT1( ) DU2( ) DT2( ) cir i (7) Model A, serilerin oralamasında iki yapısal kırılmanın varlığını, Model C ise serilerin oralaması ve rendinde iki yapısal kırılmanın varlığını araşırmakadır. Eşilik (6) da DU1 ve DU2 oralamada değişim dönemlerini, Eşilik (7) de DT1 ve DT2 (TB2>TB1+2 olmak koşulu ile) rendde değişim dönemlerini espi edebilmek için oluşurulmuş kukla değişkenlerdir ve aşağıdaki gibi ifade edilebilir: i1 i1 267

10 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin 1 eğer TB1 DU1 0 diğer durumda TB1 eğer TB1 DT1 0 diğer durumda 1 eğer TB2 DU 2 0 diğer durumda TB2 eğer TB2 DT 2 0 diğer durumda LM birim kök esinde reel döviz kurunun durağan olup olmadığına, Zivo ve Andrews birim kök esinde olduğu gibi α parameresinin isaisiğine bakılarak karar verilmekedir. Modelden elde edilen isaisiği, Lee ve Srazizich (2003) arafından belirlenen kriik değerlerden küçükse reel döviz kurunun yapısal kırılma ile birlike durağan olduğuna karar verilir ve buna bağlı olarak saın alma gücü pariesi hipoezinin sağlandığı söylenebilir. Saın alma gücü pariesi hipoezinin varlığı birim kök esleri dışında nominal döviz kuru ile göreli fiyalar arasındaki uzun dönemli ilişkiye bağlı olarak da aşağıdaki model ile araşırılabilmekedir. e P P d * f (8) Eşilik (8) deki nominal döviz kuru (e ), yuriçi ( P d ) ve yurdışı ( P f ) fiya düzeyi serileri durağan ise, 1 ve * 1 olduğunda saın alma gücü pariesi hipoezi geçerli olacakır (Doğanlar 1999). Bununla birlike Eşilik (3) eki değişkenler birim köke sahipse, haa erimi olan u nin durağan olması durumunda, Engle ve Granger (1987) yaklaşımına göre bu değişkenlerin eşbüünleşik olduğu sonucuna varılır ve böylece hipoezin sağlandığına dair yargıya varılabilecekir. Engle ve Granger (1987) birinci dereceden büünleşik değişkenlerin eşbüünleşik olması durumunda Denklem (8) e dayanan haa düzelme modelini aşağıdaki gibi anımlamışlardır: n n n d f d * f k k k k k k k1 k1 k1 e e P P e P P u (9) Birim kök eslerinde olduğu gibi eşbüünleşme esleri, serilerde yapısal kırılmaların varlığı durumunda, düşük güce sahip olduklarından dolayı eleşirilmekedir. Bu nedenle çalışmada nominal döviz kuru ile göreli fiyalar arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığı, yapısal kırılmaları dikkae alan eşbüünleşme esleri ile araşırılmışır. 268

11 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig 4.3. Gregory-Hansen Eşbüünleşme Tesi Gregory ve Hansen (1996) uzun dönem veköründe yapısal kırılmanın varlığı durumunda eşbüünleşme ilişkisini araşıran bir es yönemi önermişlerdir. Tes yönemi Engle-Granger iki aşamalı eşbüünleşme esine benzemeke ve bu yöneme ilaveen uzun dönem veköründe yapısal kırılmayı da araşırmakadır. Gregory ve Hansen, yapısal kırılma ile birlike eşbüünleşme ilişkisini araşırmak için, oralamada değişim, rendli modelin oralamasında değişim ve rejim değişim modeli olmak üzere, üç farklı model gelişirmişlerdir. Çalışmada nominal döviz kurları ile fiya endeksleri arasındaki uzun dönemli ilişki aşağıda göserilen rejim değişim modeli ile araşırılmışır: e 12D 1y2 2Dy2 (10) Eşilik (10) da e nominal döviz kurunu gösermeke; y 2 ise yuriçi ve yurdışı fiya endekslerini içeren iki değişkenli vekörü anımlamakadır. D yapısal kırılma için oluşurulmuş kukla değişkendir ve aşağıdaki gibi göserilmekedir: 0 eğer n D 1 eğer n (11) Eşilik (11) de τ yapısal kırılma nokasını gösermeke ve köşeli paranez içerisindeki değer yapısal kırılma nokasının am sayı kısmını belirmekedir. Sıfır hipoezinin eşbüünleşme yokur şeklinde kurulduğu sandar es yönemi haa erimine dayalıdır. Tes yöneminde kırılma dönemleri önceden bilinmemeke ve verilerden harekele hesaplanmakadır. Haa erimleri için elde edilen es isaisiği, Gregory-Hansen arafından gelişirilen kriik değerlerden mulak değerce büyükse, iki değişken arasında eşbüünleşme yokur sıfır hipoezi reddedilmeke ve buna bağlı olarak yapısal kırılmanın varlığı ile birlike eşbüünleşme ilişkisi kabul edilmekedir. Gregory ve Hansen (1996), değişkenler arasındaki eşbüünleşme ilişkisini es edebilmek için ADF, Z α ve Z olmak üzere üç farklı es yönemi önermişir. ADF isaisiği Dickey ve Fuller (1979) arafından gelişirilen geleneksel es isaisiğidir. Z α isaisiği aşağıdaki gibi anımlanabilir: Z * ˆ 1 n (12) Eşilik (12) de * ˆ sapmaya göre düzelilmiş birinci dereceden ookorelasyon kasayısını belirmeke ve aşağıdaki gibi hesaplanmakadır: 269

12 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin ˆ n1 ˆˆ B ˆ j w j B 1 1 * j1 n1 2 ˆ 1 (13) Eşilik (13) e w j B spekral yoğunluk ahmini için sandar koşulları karşılayan ve iç ağırlık sağlayan fonksiyonu, B band genişliği sayısını ve ˆ j ookovaryans fonksiyonunu ifade emekedir. Son olarak Z isaisiği aşağıdaki gibi anımlanabilir: Z * ˆ 1 B n1 2 ˆ (0) 2 w j B ˆ j ˆ j1 1 (14) Tes yönemi τ değerlerine göre üç es isaisiğinin minimum olarak elde edilmesine dayandığından es isaisikleri aşağıdaki gibi yeniden anımlanabilmekedir: ADF Z Z * * * inf ADF( ) ( ) T ( ) T ( ) T inf Z ( ) inf Z ( ) (15) 4.4. Haemi-J Eşbüünleşme Tesi Gregory-Hansen yönemi eşbüünleşme veköründe ek yapısal kırılmanın varlığı durumunda eşbüünleşme ilişkisini araşırmakadır. Bununla birlike nominal döviz kurları ile fiya endeksleri, ele alınan dönem içinde gerek yuriçi, gerekse yurdışı fakörlerden olmak üzere birden çok şoka maruz kalmış olabilirler. Eğer bu değişkenlerde birden çok kırılma mevcu ise, ek kırılmalı es sonuçları da düşük güce sahip olabilecekir. Bu sorunun üsesinden gelebilmek için Haemi-J (2008), Gregory-Hansen yönemini iki kırılmanın varlığına göre gelişirmiş; bu durumda eşbüünleşme ilişkisinin aşağıdaki model ile araşırılmasını önermişir: r D D x D x D x (16) 270

13 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig Eşilik (16) da D 1 ve D 2 kukla değişkenlerdir ve aşağıdaki gibi anımlanır: D eğer eğer n 1 n 1 D eğer eğer n n 2 2 (17) 1 Eşilik (17) de bilinmeyen paramereler 0,1 2 ve 0,1 rejim değişim nokalarını gösermeke ve köşeli paranez ilgili sayının am sayı değerinin alınması gerekiğini belirmekedir. Sıfır hipoezinin eşbüünleşme yokur şeklinde kurulduğu ese, ADF es isaisiği uˆ 1 değişkeninin eğim kasayısı değerine göre hesaplanmakadır. Z α ve Z es isaisikleri aşağıdaki gibi hesaplanmakadır: Z Z n * ˆ 1 (18) * ˆ 1 B n1 2 ˆ (0) 2 w j B ˆ j uˆ j1 1 (19) Tes yönemi τ 1 ve τ 2 değerlerine göre üç es isaisiğinin minimum elde edilmesine dayandığından, es isaisikleri aşağıdaki gibi yeniden anımlanabilir: ADF Z Z * * * ( 1, 2) T ( 1, 2) T inf ADF(, ) ( 1, 2) T inf Z (, ) 1 2 inf Z (, ) (20) 5. Çalışmada Kullanılan Veriler ve Analiz Sonuçları 5.1. Veriler Çalışmada Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan ekonomilerinde saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliği ampirik olarak araşırılmışır. Bu amaçla; ilk olarak 1995:1-2009:1 döneminde söz konusu ülkelere ai aylık döviz kurları (ABD dolarına göre), 2005=100 bazlı aylık Tükeici Fiya Endeksi (TÜFE endeksi) ve 2005=100 bazlı aylık ABD TÜFE endeksi Uluslararası Para Fonu nun Uluslararası Finansal İsaisiklerinden emin edilmişir. İkinci adımda; söz konusu ülkelere ai reel döviz kuru serileri Eşilik (1) de anımlandığı şekilde oluşurulmuşur. Şekil-1 de bu ülkelere ai reel döviz kurlarının seyri yer almakadır. Azerbaycan için oluşurulmuş reel döviz 271

14 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin kurunun seyri incelendiğinde, 1998 yılında Rusya da yaşanan krizin reel döviz kurunu ekilediği görülmekedir döneminde düşme rendi göseren reel kur, bu arihen iibaren arış rendine girmişir yılında bu rend ersine dönmüş; kurlar reel olarak değer kaybemeye başlamış ve 2009 yılına gelindiğinde en düşük seviyesine ulaşmışır. Kazakisan ve Kırgızisan ekonomileri için reel döviz kuru, ele alınan dönem içinde benzer rend izlemeke ve 1998 Rusya krizinin bu iki ülkeyi ekilediği ve kurların reel olarak aşırı değerlenmesine yol açığı görülmekedir. Şekil 1. Ülkeler için reel döviz kuru serisi 5.2. Analiz Sonuçları Çalışmamızda Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan için saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliği önce geleneksel birim kök esleri ile araşırılmışır. Bu amaçla, söz konusu ülkelere ai reel döviz kuru serilerine birim kök esleri uygulanmış ve sonuçlar Tablo 2 de verilmişir. Birim kök esleri, ilki sabi erimli ve ikincisi sabi erim ve rendli model olmak üzere iki farklı model formu üzerinden yapılmışır. Tablo 2 de görüldüğü üzere; ADF ve PP eslerinden elde edilen sonuçlar birbirlerini desekler nielike olup, üç ülkenin reel döviz kuru serilerinin birim köke sahip olduğunu beliren sıfır hipoez reddedilememişir. Bununla birlike, KPSS esinde model formuna göre es sonuçları farklılaşmakadır. Sabi erimli model için es isaisikleri, kriik değerlerden küçük elde edildiğinden, reel döviz kuru serilerinin durağan olduğunu beliren sıfır hipoez kabul edilmekedir. Faka sabi erimli ve rendli model formunu dikkae aldı- 272

15 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig ğımızda, es isaisikleri kriik değerlerden büyük elde edilmeke ve sıfır hipoezi reddedilmekedir. Üç esen elde edilen sonuçlar birlike değerlendirildiğinde; reel döviz kurlarının durağan olmadığı görülmeke ve buna bağlı olarak saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olmadığı sonucuna varılmakadır. Reel döviz kuru serilerinin durağan olup olmadığını araşırmak için ayrıca Ellio vd. (1996) arafından gelişirilen birim kök esi uygulanmış ve üç ülkeye ai reel döviz kurunun durağan olmadığı sonucuna varılmışır. Bu sonuçlar Doğanlar (2006) arafından bulunan sonuçlar ile de örüşmekedir. Tablo 2: Reel Döviz Kuru Serileri için Birim Kök Tesi Sonuçları ADF PP KPSS Ülkeler Sabi ve Sabi ve Sabi ve Sabili Sabili Sabili Trendli Trendli Trendli Azerbaycan * Kazakisan * Kırgızisan * Kriik Değerler % % % No: ADF birim kök esi için gecikme sayısı en yüksek gecikme 13 olacak şekilde Schwarz bilgi krierine göre belirlenmişir. PP ve KPSS birim kök esleri için Newey ve Wes arafından gelişirilen band genişliği kullanılmışır. ADF ve PP için kriik değerler MacKinnon (1996), KPSS esi için Kwiakowski (1992) kriik değerler kullanılmışır. Geleneksel birim kök esleri, örneklem sayısının az olması durumunda II. Tip haa yapma olasılığının yüksek olması nedeniyle eleşirilmekedir. Bu sorunun üsesinden gelebilmek için örneklem sayısının arırılması ise, serilerde yapısal kırılma olasılığını arırmaka ve bu durumda da geleneksel birim kök esleri sıfır hipoezi reddemede düşük güce sahip olmakadır. Çalışmamızda bu eleşiriler göz önünde bulundurularak yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök esleri uygulanmışır. İlk olarak serilerde ek kırılma olması ihimaline dayalı olarak Zivo- Andrews esi uygulanmış ve sonuçlar Tablo 3 e verilmişir. Bu sonuçlara göre, Azerbaycan için üç model formundan elde edilen es isaisikleri, mulak değer olarak kriik değerlerden küçük elde edilmişir. Böylece Azerbaycan için reel döviz kurunun birim kök içerdiğini beliren sıfır hipoezi reddedilememiş ve saın alma gücü pariesi hipoezinin sağlandığına 273

16 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin dair bulgu elde edilememişir. Bununla birlike, Kazakisan ve Kırgızisan için Model A ve Model C den elde edilen es isaisikleri, mulak değer olarak kriik değerlerden büyük olarak belirlenmişir. Bu ülkeler için reel döviz kurunun birim köke sahip olduğunu beliren sıfır hipoez reddedilerek, reel döviz kuru serilerinin yapısal kırılma ile birlike durağan olduğunu beliren alernaif hipoez kabul edilmişir. Kırılma dönemleri incelendiğinde, 1998 Rusya krizinin bu ülkelerin reel döviz kurları üzerinde anlamlı eki yaraığı görülmekedir. Zivo-Andrews birim kök esi sonucuna göre, Azerbaycan reel döviz kuru serisi birim kök süreci içermeke ve buna bağlı olarak saın alma gücü pariesi hipoezi sağlanamamakadır. Kazakisan ve Kırgızisan reel döviz kurları yapısal kırılma ile birlike durağan olarak belirlendiğinden, bu ülkelerde saın alma gücü pariesi hipoezinin sağlandığı sonucuna varılmışır. Tablo 3: Reel Döviz Kuru Serileri için Zivo-Andrews Tesi Sonuçları Model A Model B Model C Ülkeler Tes İsaisiği Kırılma Dönemi Tes İsaisiği Kırılma Dönemi Tes İsaisiği Kırılma Dönemi Azerbaycan Ekim Nisan Ocak Kazakisan * *** * Mar Ekim Mar Kırgızisan *** ** Temmuz Aralık Temmuz Kriik Değerler % % % No: En yüksek gecikme sayısı 13 olarak alınmış ve gecikme sayısı gecikmeli değerin isaisiksel olarak anlamlılığına göre belirlenmişir. Şöyle ki, 13 gecikme ile model ahmin edilmiş ve 13. gecikme değerinin isaisiksel olarak anlamlı olup olmadığına bakılmışır. Eğer 13. gecikmeli değer isaisiksel olarak anlamlı ise gecikme sayısı 13 olarak dikkae alınmışır. 13. gecikme sayısı isaisiksel olarak anlamsız ise model 12 gecikme ile ahmin edilmiş ve benzer süreç uygulanmışır. *, ** ve *** işareleri sırasıyla %1, %5 ve %10 önem düzeylerinde sıfır hipoezin reddedildiğini gösermekedir. Reel döviz kuru serilerinde birden fazla kırılma olup olmadığı, diğer bir ifadeyle Azerbaycan reel döviz kuru serisinin iki yapısal kırılma ile birlike durağan olup olmadığı, Lee ve Srazizich birim kök esi ile araşırılmış ve sonuçlar Tablo 4 e verilmişir. Tablo 4 eki sonuçlara göre, sadece Kaza- 274

17 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig kisan için Model C den elde edilen isaisiği mulak değer olarak kriik değerlerden büyük bulunmuşur. Bu sonuç, Kazakisan reel döviz kuru serisinde iki yapısal kırılmanın gerçekleşiğini ve kırılma arihlerinin 1999 Ocak ile 2001 Ağusos olduğunu işare emekedir. Bununla birlike, Azerbaycan için reel döviz kuru serisinin durağan olduğu belirlenememiş ve buna bağlı olarak saın alma gücü pariesi hipoezinin sağlandığına dair yargıya varılamamışır. Tablo 4: Reel Döviz Kuru Serileri için Lee-Srazizich Tesi Sonuçları Model A Tes İsaisiği Kırılma Dönemi Azerbaycan Kasım 2004 Kasım Kazakisan Eylül 1999 Mar Kırgızisan Ekim 2000 Haziran Model C Tes İsaisiği Kırılma Dönemi Ağusos 2002 Ağusos ** 1999 Ocak 2001 Ağusos Haziran 2001 Haziran Kriik Değerler % % % No: En yüksek gecikme sayısı 13 olarak alınmış ve gecikme sayısı gecikmeli değerin isaisiksel olarak anlamlılığına göre belirlenmişir. *, ** ve *** işareleri sırasıyla %1, %5 ve %10 önem düzeylerinde sıfır hipoezin reddedildiğini gösermekedir. Gerek geleneksel birim kök esi, gerekse yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök esi sonuçlarına göre, Azerbaycan için saın alma gücü pariesi hipoezinin sağlandığına dair bulgu elde edilememişir. Bu nedenle nominal döviz kuru ile göreli fiyalar arasındaki eşbüünleşme ilişkisi araşırılarak saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerliliği sorgulanmaya devam edilmişir. Engle-Granger eşbüünleşme esini uygulayabilmemiz için değişkenlerin aynı dereceden büünleşik olması gerekmekedir. Bu amaçla ülkelere ai nominal döviz kuru, yuriçi fiya düzeyi ve yurdışı fiya düzeyinin büünleşme derecesi, ADF birim kök esi ile araşırılmış ve sonuçlar Tablo 5 e verilmişir. Birim kök eslerinde model formu (sabili, rendli ve sabi ile rendli model için) Enders (2004: ) arafından önerilen genelden özele yönemi ile belirlenmişir. Tablo 5 eki sonuçlara göre, ABD TÜFE 275

18 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin endeksi (P f ) durağan olarak elde edilememiş ve birinci farkı alındığında durağanlık koşulunun sağladığı belirlenmişir. Azerbaycan nominal döviz kuru ile fiya endeksi için de benzer durum söz konusudur; bu değişkenler birinci farkları alındığında durağanlık koşulunu sağlamakadırlar. Bununla birlike, Kazakisan ve Kırgızisan için elde edilen sonuçlar farklılaşmakadır. Kazakisan nominal döviz kuru serisi birinci farkı alındığında durağanlık koşulunu sağlarken, TÜFE endeksi düzey değerlerinde durağan olarak belirlenmişir. Kırgızisan için TÜFE endeksi birinci farkı alındığında, nominal döviz kuru ise düzey değerinde durağan olarak belirlenmişir. Engle-Granger eşbüünleşme esi, aynı dereceden (büünleşme derecesi bir olan) değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığını araşırdığından, Kazakisan ve Kırgızisan için eşbüünleşme esleri uygulanmayacakır 5. Tablo 5: Nominal Döviz Kurları ve Fiya Endeksleri İçin ADF Birim Kök Tesi Sonuçları Değişkenler Düzey Değerler Birinci Farklar Azerbaycan Kazakisan Kırgızisan Azerbaycan Kazakisan Kırgızisan e ** * * * P d * * * * P f * No: ADF birim kök esi için gecikme sayısı en yüksek gecikme 13 olacak şekilde Schwarz bilgi krierine göre belirlenmişir. ADF es için kriik değerler MacKinnon (1996) an alınmışır. * ve ** işareleri sırasıyla %1 ve %5 önem düzeylerinde sıfır hipoezin reddeildiğini gösermekedir. Tablo 6 da Azerbaycan için nominal döviz kuru ile fiya endeksleri arasındaki eşbüünleşme esi sonuçları yer almakadır. Buna göre, önce Eşilik (8) En Küçük Kareler (EKK) yönemi ile ahmin edilmiş ve modelden haa erimleri çekilerek durağan olup olmadığı araşırılmışır. Haa erimleri için es isaisiği olarak belirlenmiş ve % 5 önem seviyesindeki kriik değerden mulak değer olarak küçük bulunmuşur. Böylece değişkenler arasında eşbüünleşme ilişkisi yokur sıfır hipoezi reddedilememişir. Bu sonuca göre Azerbaycan da nominal döviz kuru ile fiya düzeyi arasında eşbüünleşme ilişkisi yokur; dolayısıyla saın alma gücü pariesi hipoezi geçerli değildir. 276

19 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig Tablo 6: Engle-Granger Eşbüünleşme Tesi Sonuçları Ülke Tes İsaisiği Kriik Değer (%5) Azerbaycan No: Eşbüünleşme esi için haa erimlerinin durağanlığı sabisiz ve rendsiz model üzerinden yapılmışır. Gecikme sayısı en yüksek 13 olacak şekilde Schwarz bilgi krierine göre belirlenmişir. Eşbüünleşme için kriik değerler Hamilon (1994:766) an alınmışır. Yapısal kırılmaların varlığı eşbüünleşme ilişkisini ekileyebileceğinden Gregory-Hansen arafından gelişirilen ve yapısal kırılmaları dikkae alan eşbüünleşme esi yapılmışır. Tablo 7 deki sonuçlara göre, yapısal kırılma dönemi 1999 yılı olarak belirlenmişir. Bununla birlike, Gregory-Hansen arafından gelişirilen üç es isaisiği de mulak değer olarak kriik değerlerden büyük bulunamamışır. Böylece Azerbaycan için nominal döviz kuru ile fiya değişkenleri arasında uzun dönemli ilişkinin varlığı belirlenememişir. Tablo 7: Gregory-Hansen Eşbüünleşme Tesi Sonuçları ADF Z Z α Ülke Tes Kırılma Tes Kırılma Tes Kırılma İsaisiği Dönemi İsaisiği Dönemi İsaisiği Dönemi Azerbaycan Mar Aralık Şuba %5 Kriik Değer No: En yüksek gecikme sayısı 13 olarak alınmış ve gecikme sayısı gecikmeli değerin isaisiksel olarak anlamlılığına göre belirlenmişir. Kriik değerler Gregory ve Hansen (1996) dan alınmışır. * ve ** işareleri sırasıyla %1 ve %5 önem düzeylerinde sıfır hipoezin reddedildiğini gösermekedir. Son olarak nominal döviz kuru ile fiya düzeyi arasındaki uzun dönemli ilişkiyi iki yapısal kırılma ile birlike araşıran Haemi-J eşbüünleşme esi uygulanmışır. Tablo 8 deki sonuçlara göre, ADF es isaisiği % 5 önem seviyesindeki kriik değerden mulak değer olarak büyük bulunmuşur. Bu sonuçan yola çıkarak; değişkenler arasında eşbüünleşme yokur sıfır hipoezi reddedilmiş; nominal döviz kuru ile fiya düzeyinin iki yapısal kırılma ile birlike eşbüünleşik olduğu belirlenmişir. Kırılma arihleri incelendiğinde, ilk kırılma arihinin Gregory-Hansen yöneminden bulunan arihle aynı olduğu görülmekedir. İkinci kırılma arihi ise, 2003 yılının Kasım ayı olarak belirlenmişir. Bu dönem Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev in hayaını kaybeiği döneme denk gelmekedir. Sonuç olarak bu değişkenler 277

20 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin arasındaki eşbüünleşme ilişkisinin varlığı, saın alma gücü pariesi hipoezinin Azerbaycan için geçerli olduğunu gösermekedir. Tablo 8: Haemi-J Eşbüünleşme Tesi Sonuçları Ülke Tes İsaisiği ADF Z Z α Kırılma Dönemi Tes İsaisiği Kırılma Dönemi Tes İsaisiği Kırılma Dönemi 1999 Mar 1999 Mayıs 1999 Mar Azerbaycan ** Kasım 2003 Mayıs 2003 Temmuz %5 Kriik Değer No: En yüksek gecikme sayısı 13 olarak alınmış ve gecikme sayısı gecikmeli değerin isaisiksel olarak anlamlılığına göre belirlenmişir. Kriik değerler Haemi-J (2008) den alınmışır. * ve ** işareleri sırasıyla %1 ve %5 önem düzeylerinde sıfır hipoezin reddeildiğini gösermekedir. 6. Sonuç Saın alma gücü pariesi hipoezi reel döviz kurunun ileriye yönelik harekeleri için basi bir önerme olmasına rağmen araşırmacılar arafından büyük ilgi görmüş ve lieraürde bu konu üzerine çok sayıda araşırma olmasına rağmen geçiş ekonomileri üzerine yapılan çalışma sayısı oldukça kısılıdır. Saın alma gücü pariesi hipoezi ülkelerin piyasa ekonomisine ne derecede uyum sağladığının bir gösergesi olarak değerlendirilirse, hipoezin geçerli olması geçiş ekonomileri olarak adlandırılan eski sosyalis ülkeler için daha da önem arz emekedir. Bu amaçla bu çalışmada, geçiş ekonomileri olarak adlandırılan ülkelerden Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan da saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olup olmadığı ampirik olarak araşırılmışır. Lieraürde bu ülkeler üzerine yapılan çalışmalardan farklı olarak yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök ve eşbüünleşme esleri uygulanmışır. Geleneksel birim kök ve eşbüünleşme esi sonuçlarına göre bu ülkelerde hipoezin geçerli olmadığı belirlenmişir. Bununla birlike, geleneksel birim kök ve eşbüünleşme esleri, serilerde yapısal kırılmalar olması durumunda sıfır hipoezi reddemede düşük güce sahip olduklarından eleşirilmekedir. Bu eleşiriler göz önünde bulundurularak geleneksel birim kök eslerine ek olarak yapısal kırılmaları dikkae alan birim kök ve eşbüünleşme esleri uygulanmışır. Yapısal kırılmayı dikkae alan birim kök esi sonuçlarına göre, Kazakisan ve Kırgızisan reel döviz kuru serileri durağan olarak elde edilmiş ve hipoezin geçerli olduğu belirlenmişir. Ayrıca yapısal kırılmaları dikkae alan 278

21 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig eşbüünleşme esi sonucuna göre, Azerbaycan da nominal döviz kuru ile göreli fiyalar arasında eşbüünleşme ilişkisinin varlığı belirlenmiş ve buna göre hipoezin geçerli olduğu sonucuna varılmışır. Yapısal kırılma eslerinde belirlenen kırılma arihleri incelendiğinde ise; 1998 yılında Rusya da yaşanan krizin bu ülkelerin döviz kurlarını önemli derecede ekilediği oraya çıkmışır. Açıklamalar 1 Burada şokların kalıcılığı reel döviz kurlarının birim kök süreci içerip içermediği anlamında kullanılmakadır. 2 Döviz kuru ile yuriçi ve yurdışı fiya düzeyi değişkenlerinin doğal logarimaları alınarak analizlerde kullanılmışır. 3 değerleri asimpoik olduklarından dolayı MacKinnon (1996) arafından oluşurulan kriik değerler kullanılmakadır Asya krizi, 1998 Rusya ve Brezilya krizi, 2000 ve 2001 Türkiye krizi, 2001 Arjanin krizi ve son olarak 2008 yılındaki küresel kriz. 5 Yapısal kırılmayı dikkae alan birim kök esi sonuçlarına göre Kazakisan ve Kırgızisan da saın alma gücü pariesi hipoezinin gerçekleşiğini belirlediğimiz için, Pesaran vd. (2001) arafından gelişirilen ve büünleşme dereceleri farklı olan değişkenler arasındaki eşbüünleşme ilişkisini araşıran es çalışmada uygulanmamışır. Diğer bir ifadeyle Kazakisan ve Kırgızisan için saın alma gücü pariesi hipoezinin geçerli olduğunu belirlediğimizden, bu ülkeler için başka esler yapma gereksinimi duyulmamışır. Kaynaklar Assaf, Aa (2008). Nonsaionariy in Real Exchange Raes Using Uni Roo Tess wih a Level Shif a Unknown Time. Inernaional Review of Economics and Finance (17): Barlow, David (2003). Purchasing Power Pariy in Three Transiion Economies. Economics of Planning (36): Beko, Jani and Darja Borsic (2007). Purchasing Power Pariy in Transiion Economies: Does I Hold in he Czech Republic, Hungary and Slovenia?. Pos-Communis Economies (19): Bergman, U. Michael and Jesper Hanson (2005). Real Exchange Raes and Swiching Regimes. Journal of Inernaional Money and Finance (24): Brada, Josef C. (1998). Inroducion: Exchange Raes, Capial Flows, and Commercial Policies in Transiion Economies. Journal of Comparaive Economics (26):

22 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Cheung, Yin-Wong and Kon S. Lai (2001). Long Memory and Nonlinear Mean Reversion in Japanese Yen-Based Real Exchange Raes. Journal of Inernaional Money and Finance (20): Cuesas, Juan C. and Luis A. Gil-Alana (2009). Furher Evidence on he PPP Analysis of he Ausralian Dollar: Non-lineariies, Fracional Inegraion and Srucural Changes. Economic Modelling (26): Dibooglu, Selahain and Ali M. Kuan (2001). Sources of Real Exchange Rae Flucuaions in Transiion Economies: The Case of Poland and Hungary. Journal of Comparaive Economics (29): Dickey, David A. and Wayne A. Fuller (1979). Disribuion of he Esimaors for Auoregressive Time Series wih a Uni Roo. Journal of he American Saisical Associaion (74): Doğanlar, Mura (1999). Tesing Long-run Validiy of Purchasing Power Pariy for Asian Counries. Applied Economics Leers (6): , (2006). Long-run Validiy of Purchasing Power Pariy and Coinegraion Analysis for Cenral Asian Counries. Applied Economics Leers (13): Doğanlar, Mura, Harun Bal and Mehme Özmen (2009). Tesing Long-run Validiy of Purchasing Power Pariy for Seleced Emerging Marke Economies. Applied Economics Leers (16): Ellio, Graham, Thomas J. Rohenberg and James H. Sock (1996). Efficien Tess for an Auoregressive Uni Roo. Economerica (64): Enders, Waler (2004). Applied Economeric Time Series. USA: John Wiley&Sons Inc. Engle, Rober F. and Clive W. J. Granger (1987). Co-inegraion and Error- Correcion: Represenaion, Esimaion and Tesing. Economerica (55): Gregory, Allan W. and Bruce E. Hansen (1996). Residual-Based Tess for Coinegraion in Models wih Regime Shifs. Journal of Economics (70): Halpern, Lionel and Charles Wyplosz (1997). Equilibrium Exchange Raes in Transiion Economies. IMF Saff Papers (44): Hamilon, James D. (1994). Time Series Analysis. Princeon Universiy Press: Princeon, New Jersey. Haemi-J, Abdulnasser (2008). Tes for Coinegraion wih Two Unknown Regime Shifs wih an Applicaion o Financial Marke Inegraion. Empirical Economics (35):

23 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin bilig KIŞ 2013/ SAYI 64 Hegwood, Naelie D. and David H. Papell, (1998). Quasi Purchasing Power Pariy. Inernaional Journal of Finance and Economics (3): Holmes, Mark J. and Ping Wang (2006). Asymmeric Adjusmen Towards Long-Run PPP: Some New Evidence for Asian Economies. Inernaional Economic Journal (20): hp:// (Erişim Tarihi: ). Kanas, Angelos (2006). Purchasing Power Pariy and Markov Regime Swiching. Journal of Money, Credi, and Banking (38): Kanas, Angelos and Margaria Genius (2005). Regime (non)saionariy in he US/UK Real Exchange Rae. Economics Leers (87): Kanas, Angelos (2009). Real Exchange Rae, Saionariy, and Economic Fundamenals. Journal of Economics and Finance (33): Kapeanios, George, Yongcheol Shin and Andy Snell (2003). Tesing for a Uni Roo in he Nonlinear STAR Framework. Journal of Economerics (112): Koukouriakis, Minoas (2009). Tesing he Purchasing Power Pariy: Evidence from he New EU Counries. Applied Economics Leers (16): Kwiakowski, Denis vd. (1992). Tesing he Null Hypohesis of Saionariy agains he Alernaive of a Uni Roo. Journal of Economerics (54): Lee, Junsoo and Mark C. Srazicich (2003). Minimum Lagrange Muliplier Uni Roo Tes wih Two Srucural Breaks. The Review of Economics and Saisics (85): Liew, Venus Khim-Sen, Ricky Chee-Jiun Chia and Tai-Hu Ling (2009a). Longrun Validiy of Purchasing Power Pariy and Rank Tess for Coinegraion for Cenral Asian Counries. Applied Economics Leers: 1-5. Liew, Venus Khim-Sen, Hock-Ann Lee and Kian-Ping Lim (2009b). Purchasing Power Pariy in Asian Economies: Furher Evidence from Rank Tess for Coinegraion. Applied Economics Leers (16): MacKinnon, James G. (1996). Numerical Disribuion Funcions for Uni Roo and Coinegraion Tess. Journal of Applied Economerics (11): Nagayasu, Jun and Noriko Inakura (2009). PPP: Furher Evidence from Japanese Regional Daa. Inernaional Review of Economics & Finance (18): Narayan, Paresh Kumar and Russel Smyh (2007). Mean Reversion versus Random Walk in G7 Sock Prices Evidence from Muliple Trend Break Uni Roo Tess. Inernaional Financial Markes, Insiuions and Money (17):

24 Korkmaz, Çevik, Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Orlowski, Lucjan (1998). The Role of Exchange Raes in he Cenral European Transformaion. Insiue fur Wirschafsforschung Halle Discussion Paper. Payne, James, Junsoo Lee and Richard Hofler (2005). Purchasing Power Pariy: Evidence from a Transiion Economy. Journal of Policy Modeling (7): Perron, Pierre (1989). The Grea Crash, he Oil Price Shock, and he Uni Roo Hypohesis. Economerica (57): Pesaran, Hashem, Yongcheol Shin, and Richard J. Smih (2001). Bounds Tesing Approaches o he Analysis of Level Relaionship. Journal of Applied Economerics (16): Phillips, Peer C. B. and Pierre Perron (1988). Tesing for a Uni Roo in Time Series Regression. Biomerika (75): Roberson, Raymond, Anil Kumar and Donald H. Dukowsky (2009). Purchasing Power Pariy and Aggregaion Bias for a Developing Counry: The Case of Mexico. Journal of Developmen Economics (90): Rogoff, Kenneh (1996). The Purchasing Power Pariy Puzzle. Journal of Economic Lieraure (34): Sarno, Lucio and Mark Taylor (2002). Purchasing Power Pariy and he Real Exchange Rae. IMF Saff Papers (49): Solakoğlu, Ebru Guven (2006). Tesing Purchasing Power Pariy Hypohesis for Transiion Economies. Applied Financial Economics (16): Sollis, Rober (2005). Evidence on Purchasing Power Pariy from Univariae Models: The Case of Smooh Transiion Trend-Saionariy. Journal of Applied Economerics (20): Taylor, Mark and Lucio Sarno (1998). The Behavior of Real Exchange Raes during he Pos-Breon Woods Period. Journal of Inernaional Economics (46): Taylor, Mark (2006). Real Exchange Raes and Purchasing Power Pariy: Mean- Reversion in Economic Though. Applied Financial Economics (16): Telaar, Erdinç and Mübariz Hasanov (2009). Purchasing Power Pariy in Transiion Economies: Evidence from he Commonwealh of Independen Saes. Pos-Communis Economies (21): Yoon, Gawon (2009). Purchasing Power Pariy and Long Memory. Applied Economics Leers (16): Zivo, E. and D. W. K. Andrews (1992). Furher Evidence on he Grea Crash, he Oil-Price Shock and he Uni Roo Hypohesis. Journal of Business and Economic Saisics (10):

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141 C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve

Detaylı

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,

Detaylı

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa

Detaylı

PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES

PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Güz 2013, Cil:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:7997 PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Sevinç GÜLER * Halime TEMEL NALIN * * IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES

Detaylı

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI

YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI Dergisi YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA Ali ACARAVCI Musafa Kemal Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi acaravci@homail.com ÖZET Bu çalışma,

Detaylı

Kırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi The Test of Purchasing Power Parity Hypothesis for Fragile Five

Kırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi The Test of Purchasing Power Parity Hypothesis for Fragile Five Journal of Yasar Universiy, 205 0(37) 638-6477 Kırılgan Beşlide Saın Alma Gücü Pariesi (SAGP) ipoezinin Tes Edilmesi The Tes of Purchasing Power Pariy ypohesis for Fragile Five İsmail ÇEVİŞ, Pamukkale

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma

Detaylı

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:17 Sayı:1 Haziran 2013 ss.17-35 Rasyonel Bekleniler Hipoezinin Tesi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Tes of he Raional Expecaions Hypohesis: Inflaion, Ineres Rae and Exchange

Detaylı

Long memory and structural breaks on volatility: evidence from Borsa Istanbul

Long memory and structural breaks on volatility: evidence from Borsa Istanbul MPRA Munich Personal RePEc Archive Long memory and srucural breaks on volailiy: evidence from Borsa Isanbul Emrah Ismail Cevik and Gülekin Topaloğlu Namık Kemal Universiy, Bülen Ecevi Universiy 014 Online

Detaylı

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI Tayfur BAYAT ÖZ Bu çalışmada 2002M-20M5 dönemine ai aylık verilerle alernaif nominal vadeli mevdua faiz oranları ile ükeici

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012 Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi

Detaylı

FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 3, Sayı: 4, 009 05 FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Veli YILANCI (*) Öze: Bu çalışmada, nominal

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)

NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*) NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin

Detaylı

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 5, Sayı:, 3 MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİLE BİR UGULAMA Özlem AVAZ KIZILGÖL (*) Öze: Bu çalışmada, GSİH, ihraca,

Detaylı

OECD ÜLKELERİNDE SATINALMA GÜCÜ PARİTESİ: PANEL EŞBÜTÜNLEME YAKLAŞIMI

OECD ÜLKELERİNDE SATINALMA GÜCÜ PARİTESİ: PANEL EŞBÜTÜNLEME YAKLAŞIMI Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2009, CİLT XXVI, SAYI 1 OECD ÜLKELERİNDE SATINALMA GÜCÜ PARİTESİ: PANEL EŞBÜTÜNLEME YAKLAŞIMI Doç. Dr. Ebru ÇAĞLAYAN 1 Nazan ŞAK 2 Öze Bu çalışma OECD ülkeleri

Detaylı

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik

Detaylı

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 36 Nisan 2013

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 36 Nisan 2013 PİYASA ETKİNLİĞİ HİPOTEZİ: İMKB İÇİN AMPİRİK BİR ANALİZ Fama ZEREN Yrd.Doç.Dr., İnönü Üniversiesi,İ.İ.B.F., Ekonomeri Bölümü, fama.zeren@inonu.edu.r, 04223774317 Hakan KARA Öğr.Grv., İnönü Üniversiesi,

Detaylı

Discussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2008/10

Discussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2008/10 econsor www.econsor.eu Der Open-Access-Publikaionsserver der ZBW Leibniz-Informaionszenrum Wirschaf he Open Access Publicaion Server of he ZBW Leibniz Informaion Cenre for Economics Alp, Elcin Aykac Working

Detaylı

REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ. Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL

REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ. Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL REEL KURLAR VE BALASSA- SAMUELSON HİPOTEZİ Arş. Gör. Almıla BURGAÇ ÇİL Çalışmanın Amacı Finansal serbesinin başladığı 1990 sonrası dönemini kapsayan süreçe Türk Lirası nın değerlenmesinin Balassa- Samuelson

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sekörü İçin Ekonomerik Bir Analiz Kuruluş BOZKURT Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversiesi Söke İşleme Fakülesi, Bankacılık ve Finans Bölümü kuriboz_48@homail.com

Detaylı

TÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI DIŞ TİCARET AÇIKLARI ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ? ARE GOVERNMENT EXPENDITURES EFFECTIVE ON TRADE DEFICITS IN TURKEY?

TÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI DIŞ TİCARET AÇIKLARI ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ? ARE GOVERNMENT EXPENDITURES EFFECTIVE ON TRADE DEFICITS IN TURKEY? Akademik Araşırmalar ve Çalışmalar Dergisi / Journal of Academic Researches and Sudies Alınış arihi: 0.0.04 Kabul Ediliş arihi: 0.04.04 ÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI DIŞ İCARE AÇIKLARI ÜZERİNDE EKİLİ Mİ?

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz

Detaylı

Yaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi

Yaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 10 Sayı: 4 Ekim 2010 ss. 1139-1153 Yaz Saai Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Geirisine Ekisinin Tes Edilmesi Tesing he Effec of he Dayligh Saving Time

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac

Detaylı

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ BANKA KREDİ PORTFÖLERİNİN ÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAANAN ALTERNATİF BİR ÖNTEM ÖNERİSİ K. Bau TUNA * ÖZ Ödememe riski banka kredilerini ve bankaların kredi porföylerini ekiler.

Detaylı

Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması

Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Akarım Mekanizması Seyfein ERDOĞAN Doç Dr., Kocaeli Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü serdogan@kou.edu.r Durmuş Çağrı YILDIRIM Arş. Gör., Kocaeli Üniversiesi, SBE cagri.yildirim@kocaeli.edu.r

Detaylı

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1 RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya

Detaylı

NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING RATIOS

NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING RATIOS Journal of Economics, Finance and Accouning (JEFA), ISSN: 48 6697 Year: 05 Volume: Issue: 4 NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING

Detaylı

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye de Kamu Yaırımlarının Özel Sekör Yaırımları Üzerindeki Ekisi: 1970-2009 The Effec of Public Invesmens on

Detaylı

İMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI

İMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI İMKB İLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN HİSSE SENEDİ PİYASALARININ ETKİLEŞİMİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK YAKLAŞIMI Onur GÖZBAŞI * ÖZ Bu çalışmanın amacı, İMKB ile gelişmeke olan yedi ülkenin (Arjanin, Brezilya,

Detaylı

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Detaylı

AVRUPA BRL NN GENLEME SÜRECNDE SATIN ALMA GÜCÜ PARTES SALANIYOR MU? DOES PURCHAS<NG POWER PAR<TY HOLD <N EU ENLARGEMENT?

AVRUPA BRL NN GENLEME SÜRECNDE SATIN ALMA GÜCÜ PARTES SALANIYOR MU? DOES PURCHAS<NG POWER PAR<TY HOLD <N EU ENLARGEMENT? 2. Ulusal kisa Kongresi / 20-22 uba 2008 / DEÜ BF kisa Bölümü / zmir -Türkiye AVRUPA BRL NN GENLEME SÜRECNDE SATIN ALMA GÜCÜ PARTES SALANIYOR MU? Saade Kasman a, Duygu Ayhan b ÖZET Bu çalma, Ora ve Dou

Detaylı

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN

Detaylı

Sosyo Ekonomi. Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi (SAGP) nin OECD Ülkeleri İçin Test Edilmesi

Sosyo Ekonomi. Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi (SAGP) nin OECD Ülkeleri İçin Test Edilmesi Sosyoekonomi / 04- / 4009. Reşa CEYLAN & Hakan ULUCAN Sosyo Ekonomi July-December 04- Saın Alma Gücü Pariesi Hipoezi (SAGP) nin OECD Ülkeleri İçin Tes Edilmesi Reşa CEYLAN rceylan@pau.edu.r Hakan ULUCAN

Detaylı

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey SESSION C: Çalışma Ekonomisi 67 Büyüme ve İsihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği Yusuf Muraoğlu (Hii Universiy, Turkey) The Relaionship beween Growh and Employmen: The Case of Turkey Absrac One of he

Detaylı

FİNANSAL PİYASA VOLATİLİTESİ VE EKONOMİ

FİNANSAL PİYASA VOLATİLİTESİ VE EKONOMİ FİNANSAL PİYASA VOLATİLİTESİ VE EKONOMİ Yrd. Doç. Dr. Hülya Kanalıcı Akay Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Mehme Nargeleçekenler Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi

Detaylı

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2009 Cil:16 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracaa Ekisi: Türkiye İçin Bir Uygulama Prof. Dr. Recep TARI Kocaeli Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU?

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? Doç. Dr. Harun TERZİ Karadeniz Teknik Üniversiesi İİBF İkisa Bölümü Öğreim Üyesi 618 Trabzon Tel : (462) 3773311 Fax : (462) 3257281 e-mail : herzi@ku.edu.r

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66

Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66 Dokuz Eylül Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Cil:22 Sayı:2, Yıl:2007, ss:49-66 SPOT VE VADELİ İŞLEM FİYATLARININ VARYANSLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK TESTİ Emrah İsmail ÇEVİK * Mehme

Detaylı

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006 İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Detaylı

TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006

TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006 69 TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006 ÖZET Prof. Dr. Rahmi YAMAK Arş. Gör. Zehra ABDİOĞLU Hall un esadüfi yürüyüş modeli, cari ükeim harcamalarının yalnızca geçmiş dönemin ükeim harcamaları

Detaylı

A nonlinear estimation of monetary policy reaction function for Turkey

A nonlinear estimation of monetary policy reaction function for Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive A nonlinear esimaion of moneary policy reacion funcion for Turkey Tolga Omay Omay and Mubariz Hasanov Çankaya Üniversiesi 6. July 006 Online a hp://mpra.ub.uni-muenchen.de/054/

Detaylı

ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK

ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK Nuray ERGÜL ÖZET Son yıllarda, Türk Sermaye Piyasalarında hukuk, muhasebe ve deneim alanlarında, uluslararası kuralların uygulanması için büyük değişiklikler

Detaylı

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi

BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun Paramerik ve Paramerik Olmayan Eşbüünleşme Tesleri ile Analizi BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Enegrasyonunun

Detaylı

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi.

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi. Borsa İsanbul da Piyasa Ekinliğinin Analizi: Harvey Doğrusallık Tesi (Analysis of Marke Efficiency a Borsa İsanbul: Harvey Lineariy Tes) Gürkan MALCIOĞLU a Mücahi AYDIN b a Arş.Gör., Sakarya Üniversiesi,

Detaylı

TESTING TO RICARDIAN EQUIVALENCE PROPOSITONS FOR TURKISH ECONOMY

TESTING TO RICARDIAN EQUIVALENCE PROPOSITONS FOR TURKISH ECONOMY Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 009, CİLT XXVI, SAYI TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN RİCARDO EŞİTLİĞİ HİPOTEZİ NİN TEST EDİLMESİ Erginbay UĞURLU Recep DÜZGÜN Öze Ricardo eşiliği konusu, makroekonomilerde

Detaylı

Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği

Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği Aaürk Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi 05 9 (): 35-36 Cari İşlemler Açığı ve Sürdürülebilirlik: Türkiye Örneği Munise ILIKKAN ÖZGÜR (*) Öze: Makroekonomik isikrarının sağlanmasında cari işlemler

Detaylı

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ 45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Available online a www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operaions Research, Saisics, Economerics and Managemen Informaion Sysems Received: May 11, 2018 Acceped: Ocober 09, 2018

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 23 Sayı: 77 (Kış 2019) 161 HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Fama TEMELLİ (*) Dilek ŞAHİN (**) Öz Bu çalışmanın

Detaylı

İMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim

İMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:009 Cil:6 Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA İMKB de Fiya-Hacim İlişkisi - Asimerik Ekileşim Yrd. Doç. Dr. Koray KAYALIDERE Celal Bayar Üniversiesi,U.B.Y.O., Bankacılık

Detaylı

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Nüfusbilim Dergisi\Turkish Journal of Populaion Sudies, 2012, 34, 31-50 31 TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Ölümlülük ahminleri, demografi ve aküerya bilimlerinde önemli bir rol oynamakadır.

Detaylı

Uluslar arasi emtia fiyatlarindan iç fiyatlara asimetrik ve doğrusal olmayan fiyat geçişkenliği: Türkiye için nardl modeli bulgulari

Uluslar arasi emtia fiyatlarindan iç fiyatlara asimetrik ve doğrusal olmayan fiyat geçişkenliği: Türkiye için nardl modeli bulgulari TURKISH ECONOMIC ASSOCIATION DISCUSSION PAPER 2015/15 hp://www.ek.org.r Uluslar arasi emia fiyalarindan iç fiyalara asimerik ve doğrusal olmayan fiya geçişkenliği: Türkiye için nardl modeli bulgulari Uku

Detaylı

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi

Detaylı

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:

Hisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100

Detaylı

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın

Detaylı

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü

Detaylı

YAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA

YAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA Elecronic Journal of Vocaional Colleges December/Aralık 2012 YAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA Muhammed TIRAŞOĞLU 1 Burcu YILDIRIM 2

Detaylı

İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE

İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE Doğuş Üniversiesi Dergisi, 12 (2) 2011, 256-264 İMKB DE YABANCI İŞLEMLERİ VE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ İLİŞKİSİ THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN INVESTMENTS AND STOCK RETURNS ON ISE H. Aydın OKUYAN (1),

Detaylı

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:19. Sayı:2. Aralık 2015 ss.135-149 Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbüünleşme Yönemi ile Tesing he Susainabiliy of Curren Accoun

Detaylı

Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013)

Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013) YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2015 Cil:22 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013) Musa ATGÜR * N. Oğuzhan ALTAY ** ÖZ Bu çalışmada,

Detaylı

SAPAN GÖZLEM İLE YAPISAL KIRILMA NOKTASI İLİŞKİSİ VE BUNUN BAYESYEN OTOREGRESİF SÜREÇLE TESPİTİ *

SAPAN GÖZLEM İLE YAPISAL KIRILMA NOKTASI İLİŞKİSİ VE BUNUN BAYESYEN OTOREGRESİF SÜREÇLE TESPİTİ * Doğuş Üniversiesi Dergisi, 9 () 8, 46-57 SAAN GÖZLEM İLE YAISAL KIRILMA NOKTASI İLİŞKİSİ VE BUNUN BAYESYEN OTOREGRESİF SÜREÇLE TESİTİ * THE RELATIONSHI OF ABERRANT OBSERVATION AND STRUCTURAL BREAK OINT:

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI

REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Cil XXVII, Sayı 2, 2008, s. 25-49 REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI Kadir Yasin ERYİĞİT * Öze Bu çalışmada

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir. YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik

Detaylı

FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * THE EFFECT OF CONFIDENCE FACTOR ON USED OF BANK CREDIT BY FIRMS

FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * THE EFFECT OF CONFIDENCE FACTOR ON USED OF BANK CREDIT BY FIRMS ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cil/Vol. : - S ayı/no: 2 : 33 42 (20) FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * Yrd.

Detaylı

Araşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi SESSION 3B: Ora Asya Ekonomileri 07 Azerbaycan, Kazakisan, Kırgızisan ve Türkiyede İkisadi Özgürlük ve İsihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes Universiy, Turkey) Ass. Prof.

Detaylı

Metal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy

Metal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy SESSION Meal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipoezinin ürkiye Ekonomisi için Sınanması Inensiy of Meal (Seel) Use Hypohesis: A es for urkish Economy Assoc. Prof. Dr. Fikre Dülger (Çukurova Universiy, urkey)

Detaylı

YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA TÜRKİYE İÇİN İŞSİZLİK HİSTERİSİNİN SINANMASI

YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA TÜRKİYE İÇİN İŞSİZLİK HİSTERİSİNİN SINANMASI Doğuş Üniversiesi Dergisi, 10 (2) 2009, 324-335 YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA TÜRKİYE İÇİN İŞSİZLİK HİSTERİSİNİN SINANMASI ANALYZING THE UNEMPLOYMENT HYSTERESIS FOR TURKEY UNDER STRUCTURAL REAKS Veli YILANCI

Detaylı

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,

Detaylı

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN: Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r

Detaylı

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY

Detaylı

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi

Reel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yönemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi:

Detaylı

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi:

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi: Gönderim Tarihi: 27.04.2016 Kabul Tarihi: 07.11.2017 ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: TÜRKİYE UYGULAMASI Serve CEYLAN * Burcu YILMAZ ŞAHİN ** A COMPARISON OF CORE INFLATION INDICATORS:

Detaylı

White ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini

White ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini Ekonomeri ve İsaisik Sayı:4 006-1-8 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ Whie ın Heeroskedisie Tuarlı Kovaryans Marisi Tahmini Yoluyla Heeroskedasie Alında Model Tahmini

Detaylı

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/

Detaylı

BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1

BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 Bülen DOĞRU* Musafa UYSAL** ÖZET Bu çalışmanın amacı 2000:1-2012:09 döneminde Türkiye

Detaylı