Müzelerimiz KÜLTÜR SANAT MEKANLARIMIZ. > Kültür & Sanat. Argun BOZKURT Avukat

Transkript

1 92 > Kültür & Sanat KÜLTÜR SANAT MEKANLARIMIZ Müzelerimiz Argun BOZKURT Avukat Bu bölümde ülkemizin önemli sanat ve kültür mekanlarını sizlere tanıtacağız. İşe müzelerimizden başlamak istedik. Müzelerimiz bugün rağbet görmeyen, fakat hak ettiği ilgiye elbet ulaşacak sanat ve kültür mekanlarımızdır. Müzeler sadece kültür varlıklarından da ibaret değildir. Buralar aynı zamanda tarih mekanlarıdır. Hadi biraz daha ilerisini söyleyelim, müzeler çiftlerin buluşup hoşça vakit geçirebilecekleri, bahçesinde oturup tatlı tatlı sohbetler edebilecekleri, lokantasında, kahvesinde çay- kahve molası verebilecekleri yerlerdendir aynı zamanda. Müzenin; Kültür, bilim ve sanat eserlerinin sergilendiği bir yapı olduğunu hemen hepimiz biliriz. Bugün Müzeler sanat, bilim ve kültür eserlerinin yer aldığı bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Estetik duygu ve bilgilerimizi pekiştirmek için de müzeler ideal mekanlardır. Müzecilik sanat eserlerinin, kültür ha-

2 > Kültür & Sanat 93 zinelerinin toplanması, korunması hatta kişisel zenginlik halini göstermek amacıyla doğmuştur. Rönesans ın etkileri bu güdüyü tetiklemiştir yüzyıllarda sanat ve kültür eserlerini toplayan asilzadelerin bunları belli binalarda toplamalarıyla müze kavramı çıkıyor. Bizde ise durum biraz farklı, Osman Hamdi Bey yüzyıllarda yaşamış bir arkeolog, müzeci ve ressamdır. Hukuk öğrenimi için Paris e gitmiş, bir müddet hukuk okumuş ancak vazgeçerek resim eğitimi almıştır. Öyle sanıyorum ki, bu pek çok Türk aydınının başına gelen tatlı bir olaydır tarihinde bugün Arkeoloji müzesi olan yeri yaptırmış, sağda solda gelişigüzel depolanan eserleri bir müze formatında bir araya getirerek, sergilenmesini sağlamıştır. Hamdi Bey pek çok arkeolojik kazıda da görev almıştır. Eski Eser Yönetmeliğini çıkararak, kültür eserlerinin korunmasını onların milli hale gelmesini sağlamıştır. Hizmetleri bununla da sınırlı değildir. 19.yy da İstanbul da bulunan Güzel Sanatlar Akademisinin de kurucusudur. Yaptıklarından ötürü Onu burada saygıyla anmayı bir borç bilmekteyim. Ona ülkemiz hatta insanlık çok şey borçlu bulunmaktadır. Burada teşekkür etmemiz gereken bir grup insan daha bulunmaktadır. Bunlar batılı gezginlerdir. Keza Anadolu yu, İstanbul u gezen ve resimleyen gördükleri hakkında kitaplar yazan batılı gezginlere de çok şey borçlu olduğumuzu bilmemiz gereklidir. Onları da teşekkürlerle anmalıyız. Onların çizimleri ve anlatıları olmasaydı pek çok kültür varlıklarımız unutulup gidecekti. Müze, mesleki dayanışmanın yanı sıra kültürel paylaşımı da destekliyor. Birçok hukukçu dost, ellerindekileri bazı objeleri müzeye bağışlayarak bir sinerji yaratmışlardır. Bu da, yaşanan bir başka mutluluktur. Daha düzgün nesiller yaratmak için müze gereklidir. Geçmişinin olduğunu, yaratının ve yaratıcı insanın önemsendiğini kavrayan bir nesil elbette ki üretken, estetik duyguları açık ve tarih sevgisi olan bir varlık olacaktır. Müzeler salt eğitimi hedeflememeli, eğlendirmeli, gezen kişiyi içine katmalı, karşılıklı etkileşime açık olmalıdır. Müzeler teknoloji kullanmalı, rahat, şık mekanlar olmalıdır. Mazi, geçmiş bitmiş bir şey değildir. Mazi daima mevcuttur. Kendimiz olarak yaşayabilmek için onunla hesaplaşmaya, onu korumaya, onu anlamaya ve anlatmaya mecburuz. Sadece milletlerin değil, insanların asıl anlam ve kimliğini tarihilik denen şey oluşturur. Hayatımızda kaybolan şeylerin ardından üzüntü duymamak için müzeler korunmalıdır. İnsan denen varlık biriktirir. Yarattıklarını saklar ve onları korur. ABD nin Irak müzelerini talan edişi, 21. yy ın en vahim olayıdır. İşgal edilmiş toprakları, talan etmek, kültür hazinelerini çalmak hiç kimsenin haddine değildir. ABD askerleri işgalci sıfatlarına bir de kültür varlıklarını talan eden dilim varmıyor ama hırsız sıfatını da eklemişlerdir. Bu üzücüdür. Ancak kınanmalıdır. Irak ın onuru iade edilmelidir. Kültür varlıklarının hırsızlığı onlarca yapılan haksızlıklar ABD örneği ile de sınırlı değildir. Birçok, ülke, halk veya kent kaçırılan, oldu bitti ile el konulan varlıklarını geri istemektedir. İnkalar Viyana müzeleri önünde varlıklarını geri isterken, Bodrumlular, Bergamalılar birçok Avrupa müzelerindeki kültür varlıklarını geri istemektedir. Biz müzecilerin bu

3 94 > Kültür & Sanat alanda da dayanışma içinde olması gereklidir. Kültür varlıklarına sahip olunması ve onların sergilenmesi hususlarında evrensel mesleki bir etik kuralları yaratılmalıdır Geçmişi yitirişimizin üzüntüsü ile geleceğe duyulan merakı sevgiyle, duyarlıkla birleştirmeliyiz. Müzeleri gezerken objelere mühendis mantığıyla değil, şair duyarlılığıyla bakmalıyız. Müzelerden zevk almalıyız. Ankara Etnografya Müzesi: Müze nin Tarihçesi Etnografya Müzesi Ankara nın Namazgah adı ile anılan semtinde, Müslüman mezarlığının bulunduğu tepede kurulmuştur. Anılan tepe, Vakıflar Genel Müdürlüğü nce 15 Kasım 1925 tarihli Bakanlar Kurulu kararı gereğince, müze inşa etmek üzere Milli Eğitim Bakanlığı na bağışlanmıştır te İstanbul da Prof. Celal Esad (Arseve) başkanlığında, daha sonra ise 1925 yılında İstanbul Müzeleri Müdürü Halil Ethem başkanlığında, eser toplamak ve satın almak üzere özel bir komisyon kurulmuştur. Satın alınan 1250 adet eser, 1927 yılında inşası tamamlanan müzede teşhir edilmiştir. Müze Müdürlüğü ne de Hamit Zübeyr Koşay atanmıştır. 15 Nisan 1928 yılında müzeyi ziyaret eden Gazi Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) müze hakkında bilgi aldıktan sonra, Afgan Kralı Amanullah Han ın Türkiye yi ziyaretleri nedeniyle, müzenin hizmete açılmasını istemiştir. Müze da halka açılmış ve 1938 Kasım ayında müzenin iç avlusu, geçici kabir olarak ayrılıncaya kadar açık kalmıştır. Atatürk ün naşı 1953 te Anıtkabir e nakline kadar burada kalmıştır. Bu kısım halen Atatürk ün anısına hürmeten sembolik bir kabir şeklinde korunmaktadır. Üzerinde beyaz mermere yazılmış şu kitabe bulunmaktadır: Burası de sonsuzluğa ulaşan Atatürk ün den e kadar yattığı yerdir.

4 > Kültür & Sanat 95 Etnografya Müzesi 15 yıl süreyle Anıtkabir işlevi görmüştür. Devlet başkanlarının, elçilerin, yabancı heyetlerin ve halkın ziyaret yeri olmuştur. Bu süre içinde müzede çalışmalar sürdürülmüş; tarihlerinde, Uluslararası Müzeler Haftası nedeniyle, gerekli değişiklikler yapıldıktan sonra müze tekrar halkın ziyaretine açılmıştır. Binanın mimarı Arif Hikmet (Koyunoğlu) Cumhuriyet Dönemi mimarlarının en iyi bilinenlerindendir. Bina dikdörtgen planlı olup tek kubbelidir. Yapının taş duvarları küfedeki taşı ile kaplanmıştır. Alınlık kısmı mermer olup üzeri oyma süslüdür. Binaya 28 basamaklı bir merdivenle çıkılır. 4 sütunlu, üçlü bir giriş sistemi vardır. Kapıdan girilince kubbe altı holüne ve buradan da iç avlu denilen sütunlu kısma geçilir. Buranın ortasına mermer bir havuz yapılmış, çatı kısmı açık bırakılmıştır. Daha sonra bu iç avlu Atatürk e geçici kabir olarak ayrıldığında, havuz bahçeye nakledilerek, çatısı kapatılmıştır. İç avlunun etrafında simetrik olarak büyüklü küçüklü salonlar yer almaktadır. İdare kısmı müzeye bitişik olup iki katlıdır. Müze önünde at üstünde duran Atatürk heykeli 1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından İtalyan sanatkarı B. Conanica ya yaptırılmıştır. Etnografya Müzesi, Türk sanatının Selçuklu Döneminden zamanımıza kadar devam eden örneklerinin sergilendiği bir müzedir. Anadolu da düğün töreni ve Anadolu nun çeşitli kentlerine ait gelin giysileri, Türk işleme sanatı, halı ve kilim sanatı, maden sanatı, kahve kültürü ve sünnet töreninin sergilendiği salonlar, müze girişinin sağ tarafında yer alır. Girişin sol tarafındaki salonlarda ise, çini ve cam eserler, Osmanlı Dönemi hat sanatı örnekleri ile Selçuklu ve Beylikler Dönemine ait nadide ahşap eserler sergilenmektedir.

5 96 > Haberler ARANIYOR! Hukuk Gündemi Dergisi nde tam zamanlı veya yarı zamanlı çalışmak isteyen GAZETECİLER YAZARLAR ve ARAŞTIRMACILAR Aranıyor. Hukuk Gündemi dergisinde şiir ve öykülerini veya karikatürlerini hatta röportajlarını veya inceleme ve araştırma yazılarını yayınlatmak isteyen yazarlardan yazılar beklenmektedir. Ankara Barosu stajyer avukatları tarafından çıkarıla gelen Hukuk Gündemi Dergisi için yazılarınızı bekliyoruz. HUKUK GÜNDEMİ DERGİSİ YAYIN KURULU BAŞKANLIĞI

6 > Haberler Şiir 97 Şehire Şâhit Oturuyorum... Bir bank, Bankın ötesine tünemiş bir kuş Bankın ötesine tünemiş bir ben Aramızda hoyratça esen bir kış Oturuyorum... Hani ince belli sıcak bir çay olsa... Önümden bir deniz akıyor Milyon tane insan önümden geçiyor Hepsinin içinde bir koca nehir Bu coşkun denize sızan zehir Suskun bir uğultu akıyor Kıştan soğuk eller üşüyor Sonbahar nümâyişine üşüşmüş Yüzlerce taklacı güvercin Az daha otursam Ya bir ayrılığa şâhit yazacaklar Ya da bir deli âşka Oysa ben râm etmişim Bir zerrecik şemse Güpegündüz sokak ortasında herkes kör Bir balık kadar farkındalar denizin Kime ne? Bana ne! denmiyor yine de İstesem de şâhit oldum, istemesem de... Oğuz Evren Kılıç

7 98 > Şiir SEN Sen yırtık bir sayfada iki göz şimdi Dudakları olmayan Kısık bir ses, Mahalle kavgalarında Prensipleri olan bir deli Sen çıkmaz sokaklarda yol ayrımı Hiç anlatılmayan masallar Öpüşürken soluksuz kalmak keşfedilmemiş bir kıta Sen karanlık odama girmeyen güneş Emre Kayiş

8 > Şiir 99 Seninle sensizlik arasındayım yine Hüzünlendim yine Aşkla hayat arasına sıkışmış kalmışım Çaresizliğim yüzümdeki çizgilerim Sesimde titrekliğim,ellerimde soğukluğum Seninle sensizlik arasındayım yine Huzurla husursuzluk arasında Yürümek daha da zor şimdi Bir başıma baş edemiyorum Karanlıklar ardına saklanmış Köşeyi dönemeyen aşkım Dar sokaklara mahkum Beklentilerde saniyeler dakikalar Sadece ben ve sen içinde Tik tak tik tak Zamanın tınısı içimde Yıllarım anılarda kaldı seninle Karara yaklaşıyorum sanki Seninle sensizlik arasındayım yine. Simay Erenoğlu