Kişilerarası Nörobiyoloji ye Giriş

Transkript

1 Kişilerarası Nörobiyoloji ye Giriş

2 Neden böyle bir ders? Giderayak sizlere bir ARMAĞAN.. Üç yıldır edindiğiniz tüm bilgileri entegre edebileceğiniz/bütünleştireceğiniz bir ders Edindiğiniz tüm bilgileri kişisel hayatınıza uygulayabileceğiniz bir ders Mezuniyetten sonra da hem meslek hem de özel hayatınızı etkileyebilecek bir ders Benim kişisel kariyerimde de mihenk taşı olmuş olan bir ders

3 Kişilerarası Nörobiyoloji Yaklaşımı Daniel Siegel Biz in Nörobiyolojisi İnsan oluşun doğasına bir yolculuk Yeni bir biliş alanı İnsan olmanın ne anlama geldiği Zihnimizin, beynimizin derinliklerine yolculuk

4 Kişilerarası Nörobiyoloji Yaklaşımı Kuram değil, bir çerçeve Pek çok alanın birleştirilmesiyle çıkmış Nöroloji Psikoloji Psikiyatri Gelişim psikolojisi Evrim kuramı Sistemler kuramı İletişim örüntüleri Sanat Edebiyat Biyografik Öyküler Maneviyat Çeşitli amaçlarla incelenebilir Bilimsel Psikolojik terapiler Kişisel gelişim Merak İlgilenen diğer çalışma/uğraş alanları Adalet bakanlığı ABD Senatosu Eğitim bakanlığı Hükümetin diğer dalları Dinsel kurumlar Budizm, Judaizm

5 Kişilerarası Nörobiyoloji Yaklaşımı Ruh sağlığı alanında insanların psikolojik sıkıntılarını, semptomlarını azaltmak amacıyla Psikiyatri Psikoloji Sosyal hizmet Uğraş terapisi Psikiyatrik hemşireleri Sanat terapisi Semptomlara odaklanmak yerine, tam tersinden başlamak Zihin nedir? Sağlıklı bir zihin nedir? Kendi içimizde ve kişilerarası ilişkilerimizde iyilik durumu /huzuru nasıl oluştururuz? Pratik bir yaklaşım Kendini gerçekleştirme amaçlı da kullanılabilir

6 Siegel in kendi gelişimi Çocukken Hayvanların ve doğanın neyi neden anlamay yönelik bir merak Koleje başlaması Biyoloji Amacı yaşam ı incelemek Bir intiharı önleme, kriz merkezindeki işi Çok etkileniyor İnsanlararası ilişkinin çok güçlü, şaşkınlık ve hayranlık uyandıran bir yanını görüyor Sadece telefon üzerinden yapılan bir etkileşimden sonra bile, çaresizlik içinde kalmış, umudunu yitirmiş insanların intihar kararının değiştirilebildiğini görüyor Yaşam ya da ölüm yönünde kararlar verilebiliyor SORUSU: Acaba, iletişimimizde bizi bunca etkileyen şey nedir?

7 Üniversite hayatı (Cambridge) Tıp fakültesi Amacı: İnsan olmanın ne demek olduğunu daha iyi anlamak ve insanlara yardımcı olmak Beklentisi: Tıp eğitiminin beden + doğa + kendi ilgilerinin bir bileşimi olacağı Sonuç: Hayal kırıklığı oluyor Ne zaman bir hastasının neler hissettiğini, durumunu nasıl algıladığını, vb. sorsa, asistanlar tarafından bunun uygun olmadığı konusunda uyarılıyordu Tıp, sadece beden ile ilişkilidir; bu diğer şeylere tıpta yer yoktur Bu olay tekrarladıkça yaşam enerjisini kaybettiğini düşünmeye başlıyor Bir gün duş alırken suyun bedeniyle temasını fark edemeyecek noktaya geldiğini fark ettiğinde fakülteden ayrılmaya karar veriyor Hala sağ olduğum halde ölü gibi hissettim. Bu benim için bir uyan çağrısı oldu

8 Okulu bırakıp, İnsan hayatının anlamı nedir? sorusuyla bir yolculuğa çıkıyor Çeşitli etkileşimler içine giriyor Anneannesinin, ölmekte olan dedesine bakım verirken ona yardımcı oluyor Bütün bu süreçlerden sonra tekrar üniversiteye dönüp, psikiyatrist olmaya kadar veriyor Aslında pediatrist olmak niyeti de var O sırada aynı fakülteden Tom Donehue isimli bir mentor ile tanışıyor Tom, kendisi gibi hastaların içsel dünyalarını önemseyen, ahlak ilkelerine önem veren biri Ondan öğrendiği önemli bir şey Hastalarını iyileştirebilmen için onlarla ilgilenmen gerekir Tıp fakültesinden mezun oluyor Pdiatriye başlıyor, sonra da psikiyatriye geçiyor

9 Psikiyatrinin, hep ilgilendiği konulara saygı duyduğunu, önemsediğini, ilgilendiğini sanıyor Psi = Ruh/zihin ; Yatri = bakım verme Zihin Duygular Aile Öyküler Ama kötü bir şekilde bu rüyadan da uyanıyor Psikiyatride ruh/zihin kısmının tamamen ortadan kalkmış olduğunu görüyor yatri kısmının ise tümüyle objektif olan ilaç, elektroşok gibi yöntemlere dönüşmüş olduğunu anlıyor Zihin = Beyin olarak kabul ediliyor Psikopatoloji = beynin moleküler(biyolojik yapısının bozulması 1980 lerden, 1990 lara geçerken, Zihnin beyine indirgenemeyeceğini söylemek neredeyse büyük bir bilimsel günah Dualizm cilik Gericilik Bilimsel camiadan afaroz edilmek

10 Aslında psikiyatrideki bu yaklaşımın önemli nedenlerinden biri ilaç ve şok tedavilerinin gerçekten bazı psikiyatrik bozukluklar için yararlı ve gerekli olması Şizofreni, bipolar bozukluk, ağır depresyon Ancak sarkaç çok uç noktalara gidip, işin zihin (psi) kısmı tamamen göz ardı edilmiş durumda Oysaki Webster Sözlüğünde zihin şöyle tanımlanıyor Objektif süreçlere dayalı (sinir sistemi), kendi düzenleyici mekanizmaları ve işleme ilkeleri olan, tüm organizmayı ve onun çevreyle etkileşimlerini yöneten, sübjektif bir süreç O dönemde, bir yandan da TSSB hastalarıyla çalışmakta olduğu için bu konu onu oldukça rahatsız ediyor, çünkü bazı sorularına beklediği cevapları da alamıyor. Senelerce ilaç kullansalar da iyileşemiyorlar. Ayrıca konuşmaktan da yararlandıklarını görüyor Flashback ler nedir? Neden oluşur? Bill Vakası Gözlediği diğer çocuk, yetişkin, yaşlı, farklı türden tarvmalar yaşayan hastalar

11 Aynı dönemde çocuk psikiyatrisi kliniğinde bir araştırma projesi başlatıyor Aileler/ebeveynler çocuklarının gelişmelerini nasıl etkilerler? Bağlanma üzerine çalışmalar; Yetişkin Bağlanma Mülakatı çalışmaları Aynı anda da 40 farklı alandan gelen akademisyenlerden oluşan ve 5 yıl süren, interdisipliner bir bilim projesi başlatıyor Zihin nedir? Nasıl tanımlanmalıdır? Her disiplin için de kabul edilebilir bir zihin tanımlaması yapılmaya çalışılıyor

12 Zihin: Enerji ve bilgi akışını düzenleyen bir süreç Nörobilimciler uygun buluyor Evet, biz de bir kişiyi MRI a koyduğumuzda aslında onun beynindeki enerji ve bilgi akışını inceliyoruz Enerji, o sırada Oksijen kullanılan bölgelerde tüketiliyor Beyinde o sırada gözlenen bu renk değişimi bilgi olarak kavramlaştırılabilir Antropologlar uygun buluyor Evet, Yeni Gine Papua da, dolunay sırasında, kabile içindeki insanlar arasında enerji ve heyecan alışverişi oluyor ve yıllar öncesinden kaybettikleri ataları hala varmış gibi anılıyor ve bilgi alışverişleri yapılıyor Kültürün zihni= geleneklerin paylaşımı Yıllar sonra, halen de çalışmalarını sürdürdüğü bir merkez kuruyor Kültür, Beyin, Gelişim Merkezi Kültürü oluşturan şey beyin değil, zihindir Varılan sonuç Beyin ve zihin, aynı şeyin farklı görünümleri değildir Zihin, sadece beyin aktivitesiyle açıklanamaz; öykünün bir kısmıdır Zihin, beyni kullanarak oluşur Ama aynı zamanda beyni biçimlendirir

13 Ortaya çıkan bu fikirler çok ilgisini çekiyor Bellek ve travma üzerine bir ders kitabı yazmak üzere yayıncıyla anlaşma yapmış Özel muayenehane işine başlamak amacıyla da akademik hayattan ayrılmak üzere Tam o sırada mentoru ve yaşam dostu Tom dan bir telefon alıyor ve hemen uçak biletini alıp Kaliforniya dan Boston a uçuyor Beş gün Tom un yanında kalıyor Geçmiş günlerini; üniversite 2. sınıftan itibaren ilişkilerinin niteliğini Ortak değerlerini, ortak ilgilerini, seçtikleri ortak yaşam yollarını, hipnoz ilgilerini ve nedenlerini Sevilen bir insanla kurulan ilişkinin ne anlama gelebileceği Gelişimimizde böylesine önemli rolü olan insanın artık ölüyor olmasının yaşattığı duygular, düşünceler üzerine düşünüyor Bu süre içinde kitabın tamamını da yazıp bitiriyor Kitap, kaygı, dehşet, sevgi, adanmışlık, bağlanma anıları arasında gidip geliyor Bu arada da bütün bunları beyin, zihin, ilişkiler bilimleri bağlamında değerlendiriyor Kitabın adı: Salı-Pazar

14 Kısa bir süre sonra Tom ölüyor Yayıncı kitabının bu halinin bir anılar derlemesi olduğunu, ders kitabına dönüştürmesi gerektiğini söylüyor Tam o sırada ebeveynlerin çocuklarının gelişimi üzerinde hiçbir etkisi olmadığının söylendiği popüler kitaplar, Tv konuşmalar, magazin yazıları ortalığa yayılmaya başlamış Çok öfkelendiği için yayıncının teklifini kabul etmiş O öfke o sırada alabileceğim en güçlü anti-depresan etkisini yarattı Bu söylenenleri hem hatalı hem de tehlikeli; o zamana kadar bilimsel olarak öğrendiklerinin tam tersi olarak değerlendirmiş Kitaptaki tüm kişisel anıları çıkararak beyin, zihin ve kişilerarası ilişkilerin temelindeki bilimsel gerçekleri aktardığı bir ders kitabı haline dönüştürmüş Kitap: The Developing Mind: How relationships and the brain interact to shape who we are

15 The Developing Mind: How relationships and the brain interact to shape who we are İnsanın gelişiminde, birbirlerine indirgenemeyecek ama sürekli birbirleriyle etkileşim halinde olan 3 öge vardır Kişilerarası ilişkiler Beyin Zihin Ebeveynlerle ilişkiler, diğer yakın kişilerarası ilişkiler önemlidir Yakın kişilerarası ilişkiler bizim kim olduğumuzu biçimlendirir İnsan zihnini sadece beyindeki sinir bağlantılarına bakarak açıklayamayız İnsanı anlamak için yaşantısının bu 3 yönüne de bakmalıyız

16 The Developing Mind: How relationships and the brain interact to shape who we are İlişkiler Enerji ve bilginin nasıl paylaşıldığı Beyin Kafatası içindeki ve dışındaki, tüm bedeni kapsayan sinir bağlantıları Bu enerji ve bilginin paylaşıldığı mekanizma/araç Zihin Bu enerji ve bilgi akışının nasıl düzenlendiği, yönetildiği Kişilerarası Nörobiyoloji Bütün bu üç boyuttaki işlemlerin nasıl olduğunun yanıtlarının bulunması konusunda çok çeşitli bilim ya da bilme yollarının bir sentezi olan bir yaklaşım İnsana dair gerçekler in doğasını inceleyen tüm insan ürünlerinin bir sentezi