HRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ

Transkript

1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2011 YILLIK İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ İİTKİİB GENEL SEKRETERLİİĞİİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİİ Ocak 2012

2 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ...4 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %10,7 Arttı...4 Temel Ülke Gruplarına İhracatta Artış Devam Ediyor...4 Ürün Grupları Bazında İhracat Performansı...4 Hammadde İthalatı...5 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı...5 Kapasite Kullanım Oranı Yıl Sonunda Düşüşe Geçti...5 Performansa Etki Eden Faktörler...5 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER...7 I.1. Dünya Ekonomisi Risk Altında...7 I.2. ABD Ekonomisi Toparlanıyor...8 I.3. Avrupa Birliği Krizde...9 I.4. Almanya Ekonomisi...9 I.5. İngiltere Ekonomisi...10 I.6. Fransa Ekonomisi...11 I.7. İtalya Ekonomisi...11 I.8. İspanya Ekonomisi...12 I.9. AB'de Perakende Satışlar...12 I.10. Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler...13 I BDT Ülkeleri...13 I Ortadoğu Pazarında Güncel Gelişmeler...15 I.11. Türkiye Ekonomisi Büyümeye Devam Etti...17 II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ...20 II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %10,7 Arttı...20 II.2 Aylar İtibarıyla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri...21 II.3 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı...23 III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARIYLA İHRACAT...25 III.1 Ülke Grupları İtibarıyla İhracat Performansı...25 III.2 İhracatta Belli Başlı Ülkeler...26 III.3 İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler...27 III.4 AB Ülkeleri ne İhracat Sadece %9,9 Arttı...27 III.5. Ortadoğu Ülkeleri ne İhracat Artışı Dikkate Değer: %28, III.6. Eski Doğu Bloku Ülkeleri ne İhracat Artışı % III.7. Amerika Ülkelerine İhracat Artışı Sektörel Artışın Gerisinde: %7, III.8. Diğer Avrupa Ülkeleri ne İhracat Sadece %7,3 Arttı...33 III.9. Afrika Ülkeleri ne İhracat Artışı Sektörel Artışın Az Üzerinde: %11, III.10. Serbest Bölgelere İhracat Son Çeyrekte Düşüşe Geçti...35 III.11. İhracatın Azaldığı İki Ülke Grubundan Biri Türk Cumhuriyetleri...36 III.12. Oransal Olarak En Yüksek İhracat Artışı Asya ve Okyanusya Ülkelerinde : %51, IV. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI...39 IV.1 Örme Konfeksiyon İhracat Artışı %8, IV.2 En Fazla İhraç Edilen Örme Giysilerde Durum...42 IV.3 Çorap İhracatı %11,4 Arttı

3 IV.4 Dokuma Konfeksiyon İhracatında Artış Genel Artışın Üzerinde...45 IV.5. En Fazla İhraç Edilen Dokuma Konfeksiyon Mamullerinde Durum...48 IV.6 Denim Giysi İhracat Artışı Çok Düşük: %4, IV.7. Diğer Hazır Eşya İhracatında Artış Sektörel Artışın Üzerinde : % V. HAMMADDE İTHALATI...54 VI. KONFEKSİYON İTHALATI...57 VI.1 Temel Ürün Grupları İtibariyle İthalat...57 VI.2 Ülkeler İtibariyle İthalat...59 VII. KAPASİTE KULLANIM ORANI...62 VIII. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER...64 VIII.1. Euro/Dolar Paritesi nin Etkileri...64 VIII.2. Dış Pazarlardaki Koşullar...65 Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2011 Yıllık Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı: 2011 Yıllık

4 YÖNETİCİ ÖZETİ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %10,7 Arttı Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan verilere göre, 2011 yılında Türkiye den 16,2 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır yılına kıyasla ihracatta, dolar bazında %10,7 oranında artış meydana gelmiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü 2011 yılını, ihracatı %17,4 oranında artan otomotiv endüstrisinin ve ihracatı %28,9 oranında artan kimyevi maddeler ve mamulleri sektörünün ardından, en fazla ihracat yapan üçüncü sektör konumunda bitirmiştir. Temel Ülke Gruplarına İhracatta Artış Devam Ediyor 2011 yılında, Türkiye den AB ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri, Eski Doğu Bloku ülkeleri, Amerika ülkeleri, Diğer Avrupa ülkeleri, Afrika ülkeleri ile Asya ve Okyanusya ülke gruplarına yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, %7,3 ile %51,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. Türk Cumhuriyetleri ne ihracatta %4,8 düşüş ve Serbest Bölgelere ihracatta %4,2 düşüş olmuştur. 16,2 milyar dolarlık Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %79,4 ü, diğer bir ifade ile yaklaşık beşte dördü 27 AB ülkesine yapılmıştır yılında 27 AB ülkesine %9,9 oranında artışla 12,8 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan ülkeler Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa, Hollanda, İtalya ve Danimarka olarak sıralanırken; İspanya, Hollanda gibi AB ülkelerinin dışında, Irak, Suudi Arabistan, Polonya, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri, Libya, Macaristan, Estonya, Çin Halk Cumhuriyeti, Finlandiya ve Hong Kong, 2011 yılında yüksek oranlı ihracat artışları ile öne çıkan ülkeler olmuşlardır. Ürün Grupları Bazında İhracat Performansı Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında ağırlıklı ürün grubu, örme konfeksiyon mamulleridir yılında örme konfeksiyon mamullerinin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %53,5, dokuma konfeksiyon mamullerinin payı %32,8 ve hazır eşyaların payı %13,7 olarak hesaplanmaktadır yılında hazırgiyim ve konfeksiyonun üç temel ürün grubunda da ihracat artışları olmuştur. Bu dönemde, %8,9 oranında artışla 8,6 milyar dolarlık 4

5 örme konfeksiyon mamulü ihraç edilirken, dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatı %11,3 oranında artarak 4,7 milyar dolardan 5,3 milyar dolara çıkmış, hazır eşya ihracatı ise %17 artış ile 2,2 milyar dolar olmuştur yılında en düşük oranlı ihracat artışı örme konfeksiyon mamullerinde görülürken, dokuma konfeksiyon mamullerinde ve ev tekstillerinin de dahil olduğu hazır eşya ürün grubunda, sektörel ihracat artışından (%10,7) daha yüksek oranlı ihracat artışları olmuştur. Hammadde İthalatı Türkiye ye 2011 Ocak-Kasım döneminde temel hammaddeler itibariyle toplam 2,3 milyon ton elyaf, iplik, dokuma ve örme kumaş ile dokusuz yüzey ithal edilmiş ve bu ithalatın değeri 9,6 milyar doları bulmuştur. Sözkonusu ithalat, 2010 yılının aynı dönemine kıyasla miktar olarak %6,2 oranında az, dolar bazında ise %19,2 oranında fazladır. Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye 146 farklı ülkeden 3 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı yapılmıştır yılı onbir aylık dönemine kıyasla 2011 yılının ilk onbir ayı içerisinde ithalat, dolar bazında %21 oranında artmıştır. Yapılan ithalatın dolar değer üzerinden %59 u dokuma konfeksiyon mamullerinden, %35 i örme konfeksiyon mamullerinden ve %6 sı diğer hazır eşyalardan oluşmaktadır. Kapasite Kullanım Oranı Yıl Sonunda Düşüşe Geçti Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı tablosundaki bilgilere göre, hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinde 2010 Aralık ayında %78 olan kapasite kullanım oranı, 2011 yılının aynı ayında bir puan düşüşle %77 ye düşmüştür yılının Aralık ayında, hazırgiyim ve konfeksiyon sektöründe kapasite kullanım oranı 2010 yılının Aralık ayına kıyasla %1,3 oranında azalmıştır. Performansa Etki Eden Faktörler Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansına etki eden en temel husus euro/dolar paritesidir yılı Ocak-Aralık döneminde gerçekleştirilen 16,2 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının, 12,8 milyar dolarla %79,4 ü ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmıştır yılı Ocak-Aralık döneminde 1 Euro 1,33 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %4,81 lik artışla 1,39 dolar düzeyine yükselmiştir. Dolayısıyla, 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken, dolar bazındaki istatistiklerde %4,81 oranında fiktif bir artış yaratmaktadır. 5

6 Bu çerçevede, 12,8 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %4,81 lik pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırıldığında, AB ne ihracatın gerçek değeri 12,2 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde reel toplam ihracat tutarı 15,6 milyar dolar olmakta ve böylelikle hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansında %10,7 lik değil, reel bazda %6,5 lik artış meydana gelmiş olmaktadır. 6

7 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER I.1. Dünya Ekonomisi Risk Altında 2011 yılı zor bir son çeyrek dönemden sonra tamamlanırken, dünya ekonomisi 2012 yılına başta Euro Bölgesi olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki borç krizinin gölgesinde girmiştir. Euro Bölgesi borç krizinin derinleşmesi ihtimali dünya ekonomisini tehdit etmekte ve güven artırıcı politikalara ihtiyaç duyulmaktadır. ABD ekonomisi ise son dönemde toparlanma yoluna girse de AB deki krizden olumsuz etkilenmektedir. Bu çerçevede, IMF verilerine göre 2011 yılında % 4 büyüyen dünya ekonomisinin 2012 yılında yavaşlayarak % 3,3 büyümesi beklenmektedir. Bu noktada, gelişmiş ekonomiler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki ayrışma göze çarpmaktadır, zira gelişmekte olan ülkelerin 2012 yılında % 5,4 büyümesi beklenirken, gelişmiş ekonomiler için öngörülen büyüme oranı ise ancak % 1,2 düzeyindedir. Bu kapsamda, Dünya Bankası da Ocak ayının ortasında yayımladığı Küresel Ekonominin Görünümü: Belirsizlikler ve Kırılganlıklar raporunda, dünya ekonomisini zor bir yıl beklediğini açıklayarak gelişmiş ülkelerin yanısıra gelişmekte olan ülkeleri de yaklaşan yeni bir küresel ekonomik krize karşı uyarmaktadır. Sözkonusu rapora göre dünya ekonomisinin 2012 yılında % 2,5 büyümesi beklenirken, 2013 yılında ise % 3,1 büyüme öngörülmektedir. Yine aynı rapora göre dünya toplam ticaretinin 2011 yılında % 6,6 arttığı tahmin edilirken, 2012 yılında ise % 4,7 büyüme öngörülmektedir. Önümüzdeki dönemde dünya ülkelerini bekleyen önemli sorunların başında ekonomik sorunlar ve bu kapsamda alınan tedbirler sonucunda tüketim harcamalarının gevşemesi ve bunun da dış ticaret yansıması riski yeralmaktadır. Son dönemde, küresel ekonomiye ilişkin aşağı yönlü risklerin artmasıyla birlikte dünya genelinde uygulanan para politikalarında gevşeme eğilimi ağırlık kazanmıştır. Kasım ayındaki faiz indiriminin ardından, Aralık ayında da Avrupa Merkez Bankası (ECB), gecelik faizleri 25 baz puan indirerek %1 e düşürürken, ABD Merkez Bankası da (Fed), Ocak ayında ekonomik görünümün para politikasında daha fazla gevşemeyi gerektirebileceğini vurgulamıştır. Ekonomik aktivitenin ivme kaybettiği Çin de zorunlu karşılık oranları indirilirken, Avustralya ve Brezilya da da politika faizleri düşürülmüştür. Gelişmiş Batı ekonomileri borç krizi, ekonomik durgunluk ve işsizlik sorunlarıyla boğuşurken, dünyanın 2. büyük ekonomisi Çin ise son dönemde artan üretim ve işçilik maliyetlerine rağmen 2011 yılının son çeyrek döneminde % 8,9 büyüme göstermiştir. Çin ekonomisi yılın ilk çeyreğinde % 9,7, 2. çeyrek dönemde % 9,5, 3. çeyrek dönemde ise % 9,1 büyüme 7

8 göstermişti. Çin ekonomisinin 2011 yılının tamamında ise % 9,2 büyüdüğü tahmin edilirken, AB ve ABD pazarlarındaki dış talepdeki azalma ve üretim maliyetlerindeki artışlara bağlı olarak 2012 yılında ekonominin daha da yavaşlayarak % 8,2 büyümesi beklenmektedir. Öte yandan, 2010 yılında 183 milyar dolar seviyesine çıkan Çin in yıllık dış ticaret fazlasının, 2011 yıl sonu verilerine göre 160 milyar dolara gerilediği açıklanmıştır. Asya nın diğer önemli ekonomisi Japonya, Mart ayındaki deprem ve tsunaminin de olumsuz etkileri nedeniyle 2011 yılında % 0,9 küçülürken, 2012 yılında ise % 1,7 büyümesi beklenmektedir. Hindistan ekonomisi 2011 yılında % 7,4 büyürken, 2012 yılında ise % 7 büyüme öngörülmektedir. I.2. ABD Ekonomisi Toparlanıyor ABD de açıklanan son veriler, küresel kriz sonrası dönemde, inşaat ve işgücü piyasalarındaki toparlanmanın tedrici bir şekilde gerçekleştiği ve ekonomik aktivitenin bir miktar ivme kazandığına işaret etmektedir. Ancak, küresel ekonomiye yönelik endişelerin arttığı son dönemde ABD ekonomisindeki toparlanmanın sürdürülebilirliğine ilişkin tartışmalar piyasaların gündeminde yer almaya devam etmektedir. Bu çerçevede ABD ekonomisi, 2011 yılı ilk çeyrek döneminde sadece % 0,4 büyürken, 2. çeyrek dönemde % 1,3 büyümüş, 3. çeyrek dönemde ise nispeten toparlanarak % 1,8 büyüme kaydedilmiştir. IMF tahminlerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,8 oranında büyüdüğü öngörülmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre ABD ekonomisinin 2012 yılında % 1,8 büyümesi beklenirken, Dünya Bankası ise % 2,2 büyüme öngörmektedir. Ülke genelinde perakende satışlar 2011 yılında geçen yılın aynı dönemine göre % 7,7 yükselirken, aynı dönemde hazırgiyim ve aksesuar ile ayakkabı perakende satışları ise geçen yıla göre % 5,9 artmış bulunmaktadır. Son dönemdeki kısmi toparlanma tüketim harcamalarına da yansımış durumdadır zira, 2011 yılının ikinci çeyrek döneminde ülke genelinde özel tüketim harcamaları bir önceki çeyrek döneme göre % 0,7 artış gösterirken, üçüncü çeyrek dönemde ise bu oran % 1,7 ye yükselmiştir yılı Ocak-Kasım verilerine göre ABD toplam mal ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre 200 milyar dolar (% 17,1) artarak 1 trilyon 372 milyar dolar olarak gerçekleşirken, toplam mal ithalatı ise 284 milyar dolar (% 16,1) artışla 2 trilyon 48 milyar dolara yükselmiştir. Bu verilere göre mal bazında ABD dış ticaret açığı bu dönemde 84,8 milyar dolar (% 14,3) artarak 676,3 milyar dolara yükselmiştir. Öte yandan, yaklaşık son 3 yıldır % 9 ve üzerinde seyreden işsizlik oranı, Ekim ayında % 9 olan seviyesinden Kasım ayında % 8,6 ya gerilerken, 8

9 Aralık ayında ise % 8,5 ile 2009 yılı Mart ayından beri en düşük seviyeye gerilemiş bulunmaktadır. Ülke genelinde sanayi üretimi ise, Aralık ayında yavaşlayarak geçen yılın aynı dönemine göre % 0,4 artsa da, 2011 genelini % 3 ortalama büyüme ile kapatmayı başarmıştır. I.3. Avrupa Birliği Krizde AB ekonomisinde gündemden hiç düşmeyen Yunanistan borç krizi ve İtalya nın da yüksek oranlı dış borçları nedeniyle krize girebileceği yönünde beklentiler, Euro Bölgesi finansal ve ekonomik istikrarının geleceği konusunda endişeleri günden güne artırmaktadır. Euro Alanı liderler zirvesinden piyasaları tatmin edici bir sonuç çıkmaması risk algılamasının yükselmesinde etkili olurken, global düzeyde artan Dolar ihtiyacı yanında yatırımcıların güvenli limanlara yönelmesiyle Dolar diğer gelişmiş ülkelerin para birimleri karşısında değer kazanmıştır. Nitekim, Aralık ayında aşağı yönlü bir seyir izleyen /$ paritesi 1,30 seviyesinin de altına gerileyerek 2011 yılını 1,28 seviyesinde kapatmıştır. Euro Bölgesi ndeki borç krizine ilişkin net bir çözüme varılamamış olması ile bölgede faaliyet gösteren bankalara ilişkin endişelerin artması kredi derecelendirme kuruluşlarının Aralık ayında yapmış olduğu olumsuz değerlendirmelerde etkili olmuştur. Bu çerçevede, kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor s Ocak ayında Fransa nın da dâhil olduğu dokuz Euro Bölgesi ülkesinin kredi notunu indirmiştir. En üst düzey kredi notu olan AAA notuna sahip olan Fransa ve Avusturya nın notları birer basamak indirilirken; Malta, Slovakya ve Slovenya, notları bir basamak indirilen diğer ülkeler olmuştur. İtalya, İspanya, Portekiz ve Kıbrıs Rum Kesimi nin notları ise 2 basamak indirilmiştir. S&P den yapılan açıklamada, Euro Alanı nda politika yapıcıların borç sorununa ilişkin aldıkları önlemlerin süregelen sistemik sıkıntıların giderilmesinde yeterli olmayabileceği ifade edilmiştir. Güncel gelişmeler ışığında, Eurostat verilerine göre, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2011 yılının 1. çeyreğinde % 2,4, 2. çeyreğinde % 1,7 büyüyen Euro Bölgesi, 3. çeyrek dönemde ise % 1,4 büyümüş bulunmaktadır. 27 üyeli AB ekonomisi de bir önceki yılın aynı dönemine göre 2011 yılının 1. çeyrek döneminde % 2,4, 2. çeyrek dönemde % 1,7 ve 3. çeyrek dönemde % 1,4 büyümüştür. Öte yandan, IMF tarafından açıklanan güncel tahminlere göre 2012 yılında Euro Bölgesi ekonomisinin % 0,5 daralması beklenirken, Dünya Bankası ise % 0,3 daralma tahmin etmektedir. I.4. Almanya Ekonomisi İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı olan Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi Almanya nın GSYH sinin 2011 yılının 3. çeyrek döneminde geçen 9

10 yılın aynı dönemine göre % 2,6 büyüdüğü açıklanmıştır. Bilindiği gibi Almanya yılın ilk çeyrek döneminde % 4,6, 2. çeyrekte ise % 2,9 büyüme göstermişti. Alman ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 3 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre Alman ekonomisinin 2012 yılında % 0,3 büyümesi beklenmektedir. Almanya da sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 3,2 artış gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 8,5, Eylül ayında % 5,4, Ekim ayında ise % 4,1 artış göstermişti. Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 0,8 artış göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 1,3 artarken, Ekim ayında ise % 1,2 artmıştı. Almanya da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre değişmeyerek % 5,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. I.5. İngiltere Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere nin GSYH sinin 2011 yılının 3. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,5 büyüdüğü açıklanmıştır. Bilindiği gibi İngiltere yılın ilk çeyrek döneminde % 1,6, 2. çeyrekte ise % 0,6 büyüme göstermişti. İngiltere ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 0,9 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre İngiltere ekonomisinin 2012 yılında % 0,6 büyümesi beklenmektedir. İngiltere Perakende Konsorsiyumu (BRC) verilerine göre, İngiltere genelinde gıda dışı perakende satışlar Ekim-Aralık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,1 artarken, yalnız Aralık ayında ise % 4,1 artmıştır. İngiltere sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 3,8 düşüş gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 1,4, Eylül ayında % 1,4, Ekim ayında ise % 2,8 düşüş göstermiştir. İngiltere de işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre değişmeyerek % 8,3 seviyesinde gerçekleşmiştir. 10

11 I.6. Fransa Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden Fransa nın, 2011 yılının 3. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,6 büyüdüğü kaydedilmiştir. Bilindiği gibi Fransa yılın ilk çeyrek döneminde % 2,2, 2. çeyrekte ise % 1,6 büyüme göstermişti. Fransa ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 1,6 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre Fransa ekonomisinin 2012 yılında % 0,2 büyümesi beklenmektedir. Ekonominin önemli göstergelerinden sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 artış gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 5,3, Eylül ayında % 1,2, Ekim ayında ise % 1,4 artış göstermiştir. Ülke çapında perakende satışlar Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 2 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 1,8 artarken, Ekim ayında ise % 2,9 artmıştı. Fransa da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre değişmeyerek % 9,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Diğer yandan, Fransa Meclisi nin 22 Aralık 2011 tarihinde kabul ettiği ve Senato nun da 23 Ocak 2012 tarihinde onayladığı sözde Ermeni soykırımı inkar yasası, iki ülke ilişkilerinde ciddi sıkıntılara yolaçarken, henüz siyasi gerilimden etkilenmeyen ikili ticari ve ekonomik ilişkilerin de önümüzdeki dönem olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz görünmektedir. I.7. İtalya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya nın GSYH si 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 büyümüş bulunmaktadır. İtalya yılın ilk çeyrek döneminde % 1 büyüme göstermişti. İtalya ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 0,4 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre İtalya ekonomisinin 2012 yılında % 2,2 daralması beklenmektedir. İtalya da sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 düşüş gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 4,7 artış, Eylül ayında % 2,7 düşüş, Ekim ayında ise % 4,1 düşüş kaydedilmiştir. 11

12 Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 1,4 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Ağustos ayında % 0,9 azalırken, Eylül ayında ise % 3,3 azalmıştı. İtalya da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre 0,1 puan artarak % 8,6 seviyesinde gerçekleşmiştir. Güncel IMF tahminlerine göre İtalya ekonomisinin 2012 yılında % 2,2 daralması beklenmektedir. I.8. İspanya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve hazırgiyim başta olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli pazarlarından İspanya nın GSYH si 2011 yılının 2. çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 büyürken, 3. çeyrek dönemde de % 0,8 büyümüş bulunmaktadır. İspanya ekonomisinin 2011 yılı genelinde ise % 0,7 büyüdüğü tahmin edilmektedir. Güncel IMF tahminlerine göre İspanya ekonomisinin 2012 yılında % 1,7 daralması beklenmektedir. İspanya da sanayi üretiminde 2011 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 7 düşüş gerçekleşirken, Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre değişmemiş, Eylül ayında ise % 1,4 düşüş kaydedilmiş, Ekim ayında ise % 4,2 düşüş yaşanmıştır. Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 7 düşüş göstermiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 5,6 düşerken, Ekim ayında ise % 7 azalmıştı. AB nin en yüksek işsizlik oranına sahip İspanya da işsizlik oranı Kasım ayında Ekim ayına göre 0,1 puan artarak % 22,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. I.9. AB'de Perakende Satışlar Eurostat verilerine göre 2011 Kasım ayında perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 2,5, AB-27 de ise % 1,3 oranında gerilemiştir. Perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde Eylül ayında % 1,2, Ekim ayında ise % 0,7 düşerken, AB-27'de ise Eylül ayında % 0,7, Ekim ayında ise % 0,1 gerilemişti. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise 2011 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 4,1 azalırken, AB-27 genelinde ise aynı dönemde % 3,3 düşmüş bulunmaktadır. 12

13 Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında Euro Bölgesinde % 8,4, AB-27 genelinde ise % 6,5 azalmıştı. I.10. Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler I BDT Ülkeleri Rusya Pazarındaki Gelişmeler İhracat sektörlerimizin en önemli ihracat pazarlarından Rusya ekonomisinin, 2011 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 büyürken, ikinci çeyrek dönemde ise büyüme oranı % 3,7 olarak açıklanmıştır. 3. çeyrek dönemde ise % 4,8 büyüyen ekonominin son çeyrek büyüme oranı ise henüz resmen açıklanmasa da % 3,8-3,9 aralığında gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Rus ekonomisinin 2011 yılının tamamında ise % 4 ün üzerinde bir büyüme yaşadığı öngörülmektedir. Ülke genelinde işsizlik oranı Ekim ve Kasım aylarında bulunduğu % 6,4 seviyesinden Aralık ayında % 6,3'e gerilerken, sanayi üretimi ise Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 3,9 artış göstermiştir. Resmi işsiz sayısının halen 4,7 milyon kişi civarında olduğu Rusya da Resmi İstatistik Kurumu Rosstat, 2012 yılında işsiz sayısının 5,2 milyona çıkacağını, sonra yeniden düşüşe geçeceğini öngörmektedir. Yapılan bir araştırmaya göre ise şirketlerin çoğu yeni yılda maaşlara zam yapmayı düşünmemektedir. Rusya genelinde perakende satışlar ise Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 9,2 artarken, Ekim ayında % 8,8, Kasım ayında ise % 8,6 artmıştır. Özellikle AB kaynaklı borç sorununun dünya ekonomisinde yeni bir krize doğru giderek diğer emtia fiyatlarıyla birlikte petrol fiyatlarında da düşüşe yol açması ihtimali, 2011 yılının son çeyrek dönemi ile 2012 yılının tamamında gelirlerinin büyük bölümü petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olan Rusya ekonomisi için ciddi risk teşkil ederken, bu durum Rusya'yı en önemli hedef pazarlardan biri olarak belirleyen Türk ihracat sektörlerini de yakından ilgilendirmektedir. Öte yandan, Dünya Ticaret Örgütü ne (DTÖ) üyelik başvurusunu 1993 te yapan Rusya Federasyonu nun DTÖ üyeliği, Aralık 2011 tarihlerinde gerçekleştirilen DTÖ VIII. Bakanlar Konferansı nda onaylanmış bulunmaktadır. Rusya'nın DTÖ üyeliği, gerekli iç hukuk prosedürlerinin tamamlanmasıyla kesinleşecektir. Bu çerçevede DTÖ üyelik kararının Rusya Parlamentosu Duma ya sunularak onaylanması gerekmektedir. Söz konusu iç onay sürecinin 15 Haziran 2012 tarihi itibarı ile tamamlanmış olması beklenmektedir. 13

14 Rusya nın DTÖ ye katılım paketi, ülkenin ekonomik ve ticari konulardaki mevzuatının kapsamlı bir şekilde DTÖ kurallarına uyumu konusundaki taahütlerini içermektedir. Katılım paketindeki geçiş süreleri nedeniyle Rusya nın DTÖ üyeliğinin tam etkileri ancak 5-7 yıl sonra görülebilecektir. DTÖ üyeliği sonrasında, Türkiye ile Rusya arasındaki ticari ilişkilerin daha da güçlenmesi beklenmektedir. Rusya nın DTÖ ye katılımının, ülke mevzuatının şeffaflaşması, ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve uluslar arası anlamda kabul görmüş kuralların uygulamaya geçecek olması bakımından ikili ticari ilişkilere olumlu katkı yapacağı umulmaktadır. Öte yandan, Rusya ekonomisini yakından ilgilendiren petrol fiyatları ise Ocak ayının 2. haftası itibariyle 100 dolar / varil seviyesini aşmış bulunmaktadır. Özellikle deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli olan Rusya ekonomisinde 2012 yılında, halen 100 doları aşan petrol fiyatlarının da etkisiyle canlılığın devam etmesi beklenirken, olası bir küresel ekonomik krizde petrol fiyatlarının düşmesi sonucunda gelirlerinin büyük bölümü petrole bağlı olan Rusya ekonomisinin orta ve uzun vadede sıkıntıya girme olasılığı da mevcuttur. Diğer yandan, 2012 yılında küresel ısınma ve gelişmiş ülkelerin ekonomilerindeki yavaşlamalar nedeniyle petrol fiyatlarında meydana gelebilecek 1 dolarlık düşüşün bile Rusya ekonomisine maliyetinin 1,7 milyar dolar olacağı hesaplanmaktadır. IMF verilerine göre Rus ekonomisinin 2012 yılında % 3,3 büyümesi öngörülürken, Dünya Bankası ise % 3,5 büyüme öngörmektedir. Diğer BDT Ülkeleri Deri ve deri ürünleri başta olmak üzere bir çok sektör açısından potansiyel vaat eden pazarlar arasında yer alan Kazakistan ekonomisi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir. Petrol fiyatlarının 2011 yılında nispeten yüksek seyretmesi sonucunda Kazakistan da kişi başına düşen gelir resmi verilere göre 11 bin dolar düzeyine yükselmiştir. IMF verilerine göre Kazak ekonomisi 2011 yılında % 6,5 büyümüş bulunmaktadır. IMF nin 2012 yılı büyüme tahmini ise % 5,6 düzeyindedir. BDT ülkeleri içinde büyük petrol rezervleri ve büyüyen ekonomisiyle önemli ülkelerden biri olan Azerbaycan ekonomisinin 2011 yılında ancak % 0,2 büyüdüğü tahmin edilmektedir yılına ilişkin büyüme tahminleri ise Dünya Bankası verilerine göre % 3,1 düzeyinde beklenmektedir. Resmi rakamlara göre ülkede işsizlik oranı ise halen % 5,5 düzeyindedir. 14

15 Azerbaycan ekonomisi ile ilgili olarak önümüzdeki dönemde GSYH'de artışın devam etmesi, özel sektörün ekonomideki payının yükselmesi, petrol dışı sektörün büyüme oranının ve yatırımların artması beklenmektedir. BDT üyeleri arasında diğer önemli bir ülke olan Ukrayna'da ise, önceki yıllara göre nispeten daha istikrarlı seyreden siyasi ortam, ülkenin ekonomik krizin etkilerinden sıyrılma sürecini de hızlandırmış görünmektedir. Öte yandan, ülke ekonomisinin önemli bir kısmı hala kayıtdışı ekonomiden oluşması ekonomi yönetiminin önündeki en ciddi sorunlardan biridir. Ukrayna Hükümeti'ne göre ekonomi 2011 yılında % 4,5-5,0 aralığında büyürken, Dünya Bankası tahminlerine göre 2012 yılında büyüme oranı % 2,5 e gerileyecek. I Ortadoğu Pazarında Güncel Gelişmeler Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan ve bölge ülkelerine yapılan ihracatlarda da önemli transit geçiş noktası olan İran, son dönemde sıkıntılı bir süreçten geçmektedir. BM yaptırımlarının yanı sıra ABD tarafından ek yaptırımlara maruz kalan ülke ekonomisi, büyük oranda petrol ihracatına bağımlıdır. Ülkede kamu gelirlerinin % 60'ı petrol ve doğalgaz üretimi ve ihracatından gelmektedir. Son dönemde sıkılaştırılan uluslararası yaptırımların yanısıra son olarak AB ülkelerinin de İran dan petrol alımlarını durduracaklarını açıklamalarının İran ekonomisini ciddi derecede olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Son olarak ABD nin yaptırım kararlarına AB nin de destek vermesi karşısında İran Yönetimi Hürmüz Boğazını kapatma tehdidinde bulunmuş ve bölgede sular yeniden ısınmaya başlamıştır. Bu çerçevede, ABD nin öncülük ettiği ek mali yaptırımlara AB nin de destek vermesinin de etkisiyle Türk bankacılık sistemi de İran bankaları ile çalışmama noktasında baskı altında olup, İran ile ticaret yapan Türk firmalarının ödemelerini tahsil etme seçenekleri sınırlanmış bulunmaktadır. Bilindiği gibi İran üzerindeki BM yaptırımları daha çok İran ın nükleer silah geliştirme kapasitesini ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini engellemek amacıyla uluslararası yaptırımları içerirken, ABD öncülüğündeki yaptırımlar ise İran ile neredeyse bütün ticari ve ekonomik ilişkileri (insani konular dışında) yasaklamaktadır. AB nin son aldığı yaptırım kararları da İran dan petrol ve petrol ürünleri ithalatını yasaklarken, İran Merkez Bankası nın AB deki varlıklarını dondurmakta ve AB firmalarının İran da petro-kimya sektöründe yatırımlar yapmalarını ve İran a petro-kimya sektörü ile ilgili araçgereç, makine ve teknoloji ihracatını engellemektedir. Öte yandan, İran ın ulusal para birimi riyalin, dolar ve euro karşısında aşırı değer kaybetmesi sonucunda alıcıların indirim talep etmeleri de ihracat sektörlerimiz için ayrı bir olumsuz gelişme olarak önümüzde durmaktadır. 15

16 Öte yandan, İran ekonomisi 2011 yılında % 2,5 büyüme gösterirken, uluslararası finans kuruluşları, ağırlaşan yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinin 2012 yılı büyümesinin olumsuz etkileneceğini belirtmektedirler. İran ekonomisinin 2012 yılında % 2,5-3,0 düzeyinde büyümesi öngörülürken, işsizlik oranı ise % 15 in üzerinde tahmin edilmektedir. Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden Irak ekonomisinin 2011 yılında % 7-8 aralığında büyüdüğü kaydedilirken, IMF, Irak ekonomisinin 2012 yılında ise % 12 civarında büyüyeceğini öngörmektedir. 30 milyona yakın nüfusu ve gelecekte artması beklenen petrol gelirleri sayesinde alım gücünün de artması beklenen Irak ta, başta güvenlik ve yüksek işsizlik olmak üzere halen ciddi sorunlar mevcuttur ve ülke nüfusunun % 25'inden fazlası yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. Başta kanalizasyon, temiz su temini ve elektrik gibi altyapı sorunları da çözüm beklemeye devam etmektedir. Bunlara rağmen özellikle ayakkabı, halı ve konfeksiyon sektörlerimiz için gittikçe büyüyen pazar haline gelen Irak ın önemi ihracat sektörlerimiz açısından giderek daha da artmaktadır. Öte yandan, yabancı petrol şirketlerinin Irak'ta petrol üretmeye başlamasıyla birlikte petrol ihracatının artması, buna paralel ülkenin mali durumunun düzelmesi ve büyümenin devam etmesi beklenmektedir. Dünyanın başlıca petrol ihracatçılarından Suudi Arabistan'da, ülkenin GSYH'si yaklaşık 600 milyar dolar olarak hesaplanırken, satın alma paritesine göre kişi başına gelir ise 24 bin dolar seviyesinde bulunmaktadır. Bütçe gelirlerinin % 75'ini, toplam ihracatın ise % 90'ını petrol gelirlerinin oluşturduğu ülkede, son dönemde petrol fiyatlarındaki toparlanma ile birlikte ekonomide olumlu gelişmeler beklenmektedir. IMF tarafından yapılan projeksiyonlar doğrultusunda Suudi Arabistan ın 2011 yılında % 6,5 büyüdüğü öngörülürken, 2012 yılında ise % 3,5-3,6 oranında büyüme beklenmektedir. Başta tekstil ve hammaddeleri olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli bir pazarı olan Ortadoğu grubundaki Suriye tarafından Serbest Ticaret Anlaşması nın askıya alınması ve Türkiye den yapılan ihracatlarda % 30 oranında ek gümrük vergisi uygulanması sonucunda önümüzdeki dönemde genel ihracatın yanısıra tekstil ve hammaddeleri ihracatında da sert düşüş beklenmektedir. Tekstil sektörümüzü etkileyen diğer bir gelişme de, Mısır ın 5205, 5206 ve lü başlıklarında yeralan pamuk ipliği ithalatına karşı 24 Kasım 2011 tarihinde bir korunma önlemi soruşturması açılması ve 29 Aralık 2011 tarihinden itibaren geçici önlem olarak kg başına 3,33 Mısır poundu uygulanmaya başlanmasıdır Ocak

17 I.11. Türkiye Ekonomisi Büyümeye Devam Etti 2011 yılının ilk yarısında iyice ısınan ekonomiyi soğutmak için alınan önlemlere rağmen Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde de %8,2 oranla beklentilerin üzerinde büyümüştür. Sözkonusu dönemde sanayi sektörü % 8,4 lük büyümeyle genel ekonomik büyümeye katkı yapmaya devam etmiştir. Türkiye ekonomisi yılın ilk üç çeyrek dönem toplamında ise 2010 yılının aynı dönemine göre %9,6 lık büyüme kaydetmiştir. Türkiye genel ihracatı 2011 yılında % 18,2 artışla 134,6 milyar dolara yükselirken, yılın ilk 11 aylık döneminde dış ticaret açığı % 55,3 artışla 97,7 milyar dolara ulaşmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın aynı döneminde % 61,9 iken, bu yılın Ocak-Kasım döneminde % 55,6'ya gerilemiştir. Sadece Kasım ayında ise ihracat % 18,5 artarken, ithalat % 8,8 artmış ve aylık bazda dış ticaret açığı uzun zamandan beri ilk kez daralma sürecine girerek Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre % 2,8 azalmıştır. Güncel dış ticaret verilerinin de gösterdiği gibi, son aylarda iç ve dış talepteki dengelenme eğiliminin dış ticaret verileri üzerindeki etkileri belirginleşmeye başlamıştır. İç talebin seyrine bağlı olarak dış ticaret açığındaki daralmanın önümüzdeki aylarda da devam etmesi öngörülmektedir. Önümüzdeki aylarda dış ticaret açığındaki daralmanın cari açıktaki gerilemeye daha fazla katkıda bulunması beklenmektedir yılında sektörlerimizin en büyük ihracat pazarı olan AB nin yanısıra alternatif pazarlar olarak değerlendirilen Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Rusya daki gelişmelerin de dış ticaret dengesinin seyrinde etkili olacağı düşünülmektedir. Sanayi üretim endeksine göre imalat sanayi endeksi geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 12,8 artarken, Ekim ayında % 7,2, Kasım ayında ise % 7,6 artış göstererek son 2 ayda nispeten yavaşlasa da büyümesini sürdürmüştür. Kapasite kullanım verilerine göre ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı 2011 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre % 1,7 artışla % 77'ye yükselirken, Kasım ayında % 1 artışla % 76,9 a çıkmış, Aralık ayında ise % 0,1 düşüşle % 75,5 e gerilemiş bulunmaktadır. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre işsizlik oranı 2011 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 2,1 azalarak % 9,1 e gerilemiştir. İşsizlik oranı 2011 yılı Ağustos ayında % 9,2 olarak açıklanırken, Eylül ayında ise % 8,8 ile son 10 yılın en düşük seviyesine inmişti. İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren döviz kurlarıyla ilgili olarak, Döviz kurlarındaki yükseliş ihracatçılar için olumlu gibi görünse de, döviz kurlarındaki kısa vadeli iniş-çıkışlar ve euro/dolar paritesinin gerilemesi, 17

18 ihracatının önemli bir bölümün euro, ithalatının ise büyük kısmını dolar ile yapan ihracat sektörlerimiz açısından olumsuz bir gelişmedir. Aralık ayı sonunda 2012 yılına ilişkin Para ve Kur Politikası nı açıklayan Merkez Bankası, gelecek dönemde uygulayacağı politikalara ilişkin önemli mesajlar vermiştir. Merkez Bankası, küresel ekonomiye dair belirsizliklerin yüksek seviyelerde seyretmesi ve risk iştahındaki aşırı oynaklık nedeniyle önümüzdeki dönemde de para politikasındaki esnekliğin korunacağını açıklamıştır. Bununla birlikte Merkez Bankası nın uygulayacağı politikaların piyasalar tarafından öngörülebilirliğinin artırılması amacıyla iletişim stratejisinde değişikliğe gideceğini açıklaması piyasalarda olumlu algılanmıştır. Son çeyrekte Merkez Bankası ve ekonomi yönetiminin yurtiçinde ekonomik aktiviteyi kontrol altına almak için uyguladıkları politikalarda belirgin bir sıkılaşmaya gitmesi, kredi hacmindeki yıllık artışın yavaşlamasında etkili olmuştur. İzlenen politikaların önümüzdeki dönemde de kriz sonrasında büyümeye en fazla katkıyı sağlayan özel tüketim ve yatırım harcamaları üzerinde etkili olacağı ve yurtiçindeki ekonomik aktivitenin yavaşlayacağı tahmin edilmektedir. Öte yandan, net ihracat kaleminin büyümeye katkı sağlamaya devam edeceği öngörülmektedir. Bu çerçevede, yılın son çeyreğine ilişkin açıklanan öncü göstergeler yurtiçindeki ekonomik aktivitenin ivme kaybetmekle birlikte artmaya devam ettiğine işaret etmektedir. Bu kapsamda, yılın ilk üç çeyreğinde güçlü büyüme performansı sergileyen Türkiye ekonomisinin 2011 yılında % 8,3 düzeyinde büyüdüğü tahmin edilmektedir yılında ise, Merkez Bankası nın izlediği sıkılaştırıcı politikaların yanı sıra Türkiye nin en büyük ihracat pazarı olan Euro Alanı ndaki yavaşlamanın gecikmeli etkilerinin yurtiçi piyasaları etkileyeceği düşünülmektedir. Söz konusu etkilerle, 2012 de büyümenin ivme kaybederek %3,5 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Başta Euro Bölgesi kaynaklı olmak üzere küresel ekonomiye ilişkin risklerin 2012 yılında da varlığını koruyacağı tahmin edilmektedir. Bu çerçevede, döviz kurundaki gelişmelerin sağladığı nispi rekabet avantajına rağmen dış talepte 2012 yılında önemli bir toparlanma beklenmemektedir. Enflasyondaki yükselişi sınırlamak için para politikasında ek sıkılaştırmaya giden Merkez Bankası nın bu tavrını bir süre daha devam ettireceği düşünülmektedir. İç talebin de genel olarak tedrici bir artış sergileyeceği öngörüsü paralelinde, 2012 de reel ekonomik büyümenin yavaşlaması, kredi hacmindeki artış eğiliminin de 2011 e kıyasla daha ılımlı bir seyir izlemesi beklenmektedir. Bu noktada, Türk ihracat sektörlerini yakından ilgilendiren diğer önemli bir sorun da ülkemizin ticari ilişkilerinin ağırlıklı olduğu başta AB olmak üzere gelişmiş ülkelerde istihdam alanındaki toparlanmanın çok zayıf olması ve bununla bağlantılı olarak önümüzdeki dönemlerde bu ülkelerde özel tüketim harcamalarının zayıf kalmasının sonucunda bu ülkelere ihracatlarda yavaşlama riski artmaktadır. 18

19 Öte yandan, Dünya Bankası tarafından Ocak ayında yayımlanan Küresel Ekonomi raporunda, Türkiye yüksek cari açık nedeniyle gelişmekte olan ülkeler arasında kırılgan ülke olarak değerlendirilmesine rağmen yine de 2012 yılında % 2,9 büyüme öngörüldüğü belirtilmiştir. 19

20 II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %10,7 Arttı Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan verilere göre, 2011 yılında Türkiye den 16,2 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır yılına kıyasla ihracatta, dolar bazında %10,7 oranında artış meydana gelmiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, 2011 yılında ihracatı %17,4 oranında artan otomotiv endüstrisinin ve ihracatı %28,9 oranında artan kimyevi maddeler ve mamulleri sektörünün ardından, en fazla ihracat yapan üçüncü sektör konumuna geçmiştir yılında hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünü en çok etkileyen uluslararası ekonomik gelişmelerin başında, en önemli pazar konumundaki Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki borç krizinin özellikle yılın sonuna doğru giderek daha ciddi bir hal alması gelmiştir. Kuzey Afrika da Tunus, Libya ve Mısır ile başlayıp Ortadoğu ya yayılan ve Türkiye ye komşu ülkeleri de etkileyen siyasi çalkantılar, Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatını olumsuz etkileyen diğer bir faktör olmuştur. Diğer yandan, Japonya da 2011 Mart ayında meydana gelen deprem dolayısıyla hem ülke ekonomisi hem de dünya ticareti ve küresel tedarik zincirleri etkilenirken, Japonya nın dünyanın önemli suni-sentetik elyaf ve iplik üreticisi olması dolayısıyla hammadde maliyetleri de etkilenmiştir. Rekabet gücü açısından ihracat sektörlerini yakından ilgilendiren döviz kurları 2011 yılında dalgalı bir seyir izlemiş, yıl sonunda euro/dolar paritesinin 1.30 lara kadar düşmesi, ihracatının büyük bölümünü para birimi euro olan ülkelere yapan, buna karşın hammadde vb. ithalatının büyük kısmını ise dolar para biriminden yapan her ihracat sektörünü etkilediği gibi hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünü de olumsuz etkilemiştir. Gerek hazırgiyim ve konfeksiyon gerekse tekstil ve hammaddeleri sektörlerinin en önemli girdisi durumundaki pamuğun 2011 yılı içinde dünya tekstil sanayi üretimindeki daralmaya bağlı talep düşüşü çerçevesinde fiyatının gerileme eğilimine girmesi ise, tekstil ve konfeksiyon sektörlerinin ihracat performanslarını olumlu etkileyen bir faktör olmuştur. Tüm bu temel etkenler, Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışının oransal olarak genel ihracat artışının (%18,2) gerisinde kalmasına yolaçmıştır. 20

21 2011 yılında genel ihracat performansı içerisinde, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının payını 2010 ile karşılaştırmalı olarak gösteren tablo aşağıda verilmektedir. Birim: 1000 $ / 11 Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % Türkiye Genel İhracatı ,2 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı ,7 Haz. ve Konf. İhracatının Payı % 12,8 12,0 Sanayi İhracatı ,3 Haz. ve Konf. İhracatının Sanayi Ürünleri İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Genel İhracat Performansı İçinde Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Payı 15,6 14, yılında Türkiye genel ihracatı %18,2 oranında artarak 134,6 milyar dolara yükselmiştir. Sanayi ihracatı ise %19,3 oranında artışla 93,5 milyar dolardan 111,5 milyar dolara yükselmiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki artış (%10,7) hem genel ihracattaki %18,2 lik hem de sanayi ihracatındaki %19,3 lük artışların oransal olarak gerisindedir. Bu çerçevede, 2011 yılında hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansının, gerek genel ihracat performansının gerekse sanayi ihracat performansının bir miktar gerisinde kaldığı ifade edilebilir yılında, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının Türkiye genel ihracatındaki payı %12,8 den %12 ye, sanayi ihracatındaki payı ise %15,6 dan %14,5 e gerilemiştir. Öte yandan, 2011 yılına ilişkin istatistikler çerçevesinde, genel ihracat içerisinde tekstil sanayii ile birlikte hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü toplam 24,2 milyar dolar (16,2 milyar dolar + 8 milyar dolar = 24,2 milyar dolar) ile en fazla ihracat gerçekleştiren sektör olurken, otomotiv sektörü 20,4 milyar dolar ile en fazla ihracat gerçekleştiren ikinci sektör olmuştur. Kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü ise 16,3 milyar dolar ihracat ile üçüncü sırada yeralmaktadır. II.2 Aylar İtibarıyla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2011 yılında %10,7 oranında artmıştır. İhracatın aylar itibarıyla artış oranları dikkate alındığında, yılın ilk altı ayında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının yükselen bir ivme ile arttığı, Temmuz ayında artış ivmesinin düşmesine rağmen dolar bazında 1,6 milyar dolar ihracat rakamı ile tavan yaptığı görülmektedir. 21

22 Ağustos ayında da %29 luk artışla 1,5 milyar doların altına düşülmezken, izleyen dört ayda aylık bazda %1,8 ile %8 arasında değişen oranlarda ihracat düşüşleri olmuştur. Eylül ayı 1,1 milyar dolar ile 2011 in dolar bazında en az hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen ayı olurken, Ekim ve Kasım aylarındaki %2,4 lük düşüşleri Aralık ayında %8 lik ihracat düşüşü izlemiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında 2011 yılının son dört ayında görülen aylık bazda düşüşler, yıllık performansa olumsuz etki etmiştir. Aşağıdaki tabloda 2011 yılında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının aylar itibariyle seyri 2010 ile karşılaştırmalı olarak verilmektedir. Birim: 1000 $ Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2011/10 Aylar % Değişim Ocak ,1 Şubat ,4 Mart ,8 Nisan ,6 Mayıs ,1 Haziran ,3 Temmuz ,6 Ağustos ,0 Eylül ,8 Ekim ,4 Kasım ,4 Aralık ,0 Kaynak:İhracatçı Birlikleri Kayıtları Aylar İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak- Aralık $ Ocak Ş ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Aylar Ağ ustos Eylül Ekim Kasım Aralık 22

23 II.3 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, Türkiye nin çeşitli bölgelerinde faaliyet göstermekte olan İhracatçı Birlikleri tarafından kayda alınmaktadır. İhracatçı Birlikleri bazında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının dağılımı, bölgeler bazında dağılım konusunda da bilgi vermektedir yılında Türkiye den yapılan toplam 16,2 milyar dolar değerinde ihracatın %76 lık kısmı, İstanbul dan gerçekleştirilmiştir. Bursa dan yapılan ihracatın %3,9 luk payı da dikkate alındığında, %79,9 luk pay ile Marmara Bölgesi nden yapılan ihracat, Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının beşte dördüne karşılık gelmektedir. Diğer yandan, İzmir den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %7,3 pay ve Denizli den yapılan ihracatın %6,7 pay aldığından hareketle, Ege Bölgesi nin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %14 düzeyindedir. Antalya ile birlikte Akdeniz Bölgesi nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı toplam %1,6, Güneydoğu Anadolu Bölgesi nin payı %1,8 ve Doğu Anadolu Bölgesi nin payı %1,7 dir yılında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının İhracatçı Birlikleri bazında dağılımı, izleyen tablo ve grafikte verilmektedir. İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Aralık 1 Ocak - 31 Aralık Değişim (%) Değişim (%) Pay % İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl , ,1 76,0 Denizli Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr.Birl , ,2 6,7 Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl , ,3 7,3 Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl , ,4 3,9 Doğu Anadolu İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) , ,8 1,7 Akdeniz Hazırgiyim ve Konf. İhr. Birl , ,5 1,4 Güneydoğu Anadolu İhr. Birl. (Hazirgiyim Kaydı) , ,5 1,8 Diğer Birlikler (Kombine İhracat) , ,4 1,1 Antalya İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) , ,0 0,2 Toplam , ,7 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 23

24 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2011 Ocak - Aralık Akdeniz Hazırgiyim ve Konf. İhr. Birl. 1,4% D. Anadolu İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) 1,7% Uludağ Hazırgiyim ve Konf.İhr.Birl. 3,9% Ege Hazırgiyim ve Konf.İhr.Birl. 7,3% Denizli Hazırgiyim ve Konf.İhr.Birl. 6,7% Güneydoğu Anadolu İhr. Birl. (Hazirgiyim Kaydı) 1,8% Diğer Birlikler (Hazırgiyim Kaydı) 1,3% İstanbul Hazırgiyim ve Konf.İhr. Birl. 76% 24

25 III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARIYLA İHRACAT III.1 Ülke Grupları İtibarıyla İhracat Performansı 2011 yılında başlıca ülke grupları itibarıyla Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının dağılımı ve payları, değişim oranları ile birlikte aşağıdaki tabloda verilmektedir. Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı 2010 Toplam 2011 Toplam Ocak - Aralık Konf'da Ocak - Aralık Konf'da Değişim 1000 $ Pay % 1000 $ Pay % % AB Ülkeleri (27) Toplamı , ,4 9,9 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) Amerika Ülkeleri Toplamı (ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Norveç, İsviçre, KKTC) , ,7 28, , ,0 11, , ,3 7, , ,6 11, , ,6 7,3 Serbest Bölgeler Toplamı , ,2-4,2 Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan vb) Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı (Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) Toplam Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları , ,2-4, , ,0 51, ,7 Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2010 Ocak-Aralık 2011 Ocak-Aralık AB Ülkeleri (27) Ortadoğu Ülk. Eski Doğu Bloku Ülk. Amerika Ülk. Afrika Ülk. Diğer Avrupa Ülk. Serbest Bölgeler Türk Cumh. Asya ve Okyanusya Ülk. 25

26 III.2 İhracatta Belli Başlı Ülkeler Yıllardır olduğu gibi 2011 yılında da Türkiye den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen ülke Almanya olmuştur yılına kıyasla %10,1 lik artışla 4 milyar dolarlık ihracat yapılan Almanya yı, %1,1 lik artışla 2,1 milyar dolarlık ihracat yapılan İngiltere, %21,1 oranında artışla 1,4 milyar dolarlık ihracat yapılan İspanya, %8,2 artışla 1,3 milyar dolarlık ihracat yapılan Fransa ve %21,4 lük artışla 876,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Hollanda takibetmektedir. Sırasıyla İtalya, Danimarka, ABD, Belçika ve Rusya Federasyonu, Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında diğer önde gelen ülkelerdir. En fazla ihracat yapılan ilk on ülkenin tamamında ihracat, 2010 yılına kıyasla artmıştır. Artış oranları %1,1 ile %21,4 arasında değişmektedir. En yüksek oranlı ihracat artışı %21,4 ile Hollanda da, en düşük oranlı artış ise %1,1 ile İngiltere de olmuştur. Bu artışlarla 2011 yılında Hollanda ya 876,8 milyon dolarlık ihracat yapılırken, İngiltere ye 2,1 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır. İlk on ülkedeki %21 i aşan artışlar ile, 2010 yılındaki ihracat rakamları geçilerek, daha iyi bir performans gösterilmiştir. En fazla ihracat yapılan ülkeler içinde en yüksek oranlı ihracat artışı görülen ülke Hollanda dır. Hollanda ya 2010 yılında 722,1 milyon dolarlık ve ardından 2011 yılında %21,4 lük artışla 876,8 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Birim: 1000 $ En Fazla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Yapılan Ülkeler Ocak - Aralık Toplam Toplam 2010 Konf.'da 2011 Konf.'da 2010 / 11 Ülkeler Ocak - Aralık Pay % Ocak - Aralık Pay % Değişim % Almanya , ,6 10,1 İngiltere , ,9 1,1 İspanya , ,7 21,1 Fransa , ,0 8,2 Hollanda , ,4 21,4 İtalya , ,3 17,3 Danimarka , ,9 6,5 ABD , ,7 5,2 Belçika , ,6 6,3 Rusya Federasyonu , ,0 12,7 İlk 10 Ülke Toplamı , ,1 10,2 Toplam Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı , ,0 10,7 İlk 10 Ülkenin Payı % Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 26

27 III.3 İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler Irak, Suudi Arabistan ve Polonya, 2011 yılında 2010 yılına kıyasla İspanya, Hollanda gibi AB ülkelerinin yanısıra hem ihracat artışı hem de ihracat değeri itibarıyla öne çıkan ülkelerdir. Irak a ihracat 2010 yılına kıyasla %32 artışla 208 milyon dolardan 273,5 milyon dolara çıkarken, Suudi Arabistan a ihracat %85 artışla 175,8 milyon dolara ve Polonya ya ihracat %47 artışla 114,5 milyon dolardan 168,5 milyon dolara yükselmiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışında öne çıkan ülkeler içinde %69 luk artışla Ukrayna, %67 lik artışla Estonya ve %78 lik artışla Çin Halk Cumhuriyeti de yeralmaktadır yılında Ukrayna ya ihracat %69 artışla 77,3 milyon dolardan 130,8 milyon dolara, Estonya ya ihracat %67 artışla 34,8 milyon dolardan 58,1 milyon dolara ve Çin Halk Cumhuriyeti ne ihracat %78 artışla 30,2 milyon dolardan 53,6 milyon dolara yükselmiştir. Birleşik Arap Emirlikleri, Libya, Macaristan, Finlandiya ve Hong Kong da 2011 yılında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışında öne çıkan ülkeler arasındadır. Bu ülkelere ihracatta yıllık artışlar oransal olarak %25 ile %50 arasında değişmektedir. Birim: 1000 $ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler Ocak - Aralık 1-31 Aralık 1 Ocak - 31 Aralık 2010/ /11 Ülkeler Değişim % Değişim % Irak Suudi Arabistan Polonya Ukrayna Birleşik Arap Emirlikleri Libya Macaristan Estonya Çin Halk Cumhuriyeti Finlandiya Hong Kong Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları III.4 AB Ülkeleri ne İhracat Sadece %9,9 Arttı 2011 yılında Türkiye den 27 AB ülkesine 12,8 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. Bu rakam ile 27 AB ülkesinin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay, 2011 yılında %79,4 olmuştur. AB ülkelerine ihracat 2011 yılında %9,9 27

28 oranında artmıştır. AB ülkelerine konfeksiyon ihracatındaki artış oranı %10,7 lik sektörel artışın biraz gerisindedir. Birim: 1000 $ 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % Almanya , ,6 10,1 İngiltere , ,9 1,1 İspanya , ,7 21,1 Fransa , ,0 8,2 Hollanda , ,4 21,4 İtalya , ,3 17,3 Danimarka , ,9 6,5 Belçika , ,6 6,3 İsveç , ,8 4,3 Polonya , ,0 47,2 Romanya , ,0-18,4 Avusturya , ,9 4,6 Çek Cumhuriyeti , ,9 17,9 Yunanistan , ,8-5,9 Bulgaristan , ,5-0,4 Macaristan , ,4 29,2 İrlanda , ,4-10,9 Estonya , ,4 66,8 Slovak Cumhuriyeti , ,3-19,4 Finlandiya , ,3 36,2 Slovenya , ,1 15,6 Litvanya , ,1 121,5 Letonya , ,1 34,7 Portekiz , ,1-14,8 Lüksemburg , ,0 24,0 Malta , ,0-3,3 Kıbrıs 15 0,0 10 0,0-33,0 AB (27) Toplamı , ,4 9,9 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak 2012 AB Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık ,7 27 AB ülkesinden 19 una hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %1,1 ile %121,5 arasında değişen oranlarda artarken, 8 ülkeye ihracat %0,4 ile %33 arasında değişen oranlarda azalmıştır yılında en yüksek oranlı ihracat artışı olan AB ülkesi, %121,5 artışla 14 milyon dolarlık ihracat yapılan Litvanya dır. En yüksek oranlı ihracat düşüşü görülen AB ülkeleri ise dolar değeri çok küçük olmakla birlikte %33 düşüşle 10 bin dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan Kıbrıs ve %19,4 düşüşle 51,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Slovak Cumhuriyeti olmuştur yılında Estonya %66,8 28

29 ihracat artışıyla, Polonya %47,2, Finlandiya %36,2 ve Letonya %34,7 lik ihracat artışlarıyla, performans açısından dikkat çeken diğer AB ülkeleridir. En fazla ihracat yapılan AB ülkesi Almanya ya 2011 yılında %10,1 artışla 4 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye den 190 den fazla ülkeye yapılan 16,2 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %24,6 sı, diğer bir ifade ile dörtte biri Almanya ya yapılmaktadır. İngiltere %1,1 ihracat artışı ve 2,1 milyar dolar ihracat değeri ile ikinci büyük pazar olurken, İspanya %21,1 artış ve 1,4 milyar dolar ile üçüncü büyük pazar konumundadır. Fransa, Hollanda, İtalya, Danimarka, Belçika, İsveç, Polonya ve Romanya diğer önde gelen AB pazarlarındandır. III.5. Ortadoğu Ülkeleri ne İhracat Artışı Dikkate Değer: %28,3 Türkiye den Ortadoğu ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %28,3 oranında artarak 719,7 milyon dolardan 923,5 milyon dolara yükselmiştir. Bu artışla ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %4,9 dan %5,7 ye çıkmıştır yılının ilk yarısında bu ülke grubuna hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %19,4 oranında arttığı dikkate alındığında yılın ikinci yarısında Ortadoğu ülkelerine ihracat artışının ivme kazanarak sürdüğü anlaşılmaktadır. Birim: 1000 $ 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % Irak , ,7 31,5 Suudi Arabistan , ,1 85,4 İsrail , ,0 18,2 Birleşik Arap Emirlikleri , ,6 30,5 İran , ,5 1,8 Lübnan , ,4-0,4 Ürdün , ,2 32,6 Kuveyt , ,1 58,8 Suriye , ,1-38,1 Katar , ,0 46,0 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ortadoğu Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık , ,7 28, ,7 29

30 Ortadoğu ülkeleri içerisinde Türkiye nin en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yaptığı ülkeler sırasıyla Irak, Suudi Arabistan, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri dir yılında Irak a ihracat %31,5 oranında artarak 273,5 milyon dolara yükselirken, Suudi Arabistan a ihracat %85,4 gibi yüksek oranlı bir artışla 94,8 milyon dolardan 175,8 milyon dolara yükselmiştir. Üçüncü en fazla ihracat yapılan ülke İsrail e ihracat %18,2 oranında artışla 134,3 milyon dolardan 158,7 milyon dolara çıkarken, dördüncü büyük Ortadoğu pazarı Birleşik Arap Emirlikleri ne ihracat %30,5 oranında artışla 76,1 milyon dolardan 99,3 milyon dolara yükselmiştir. Irak ın Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %1,7, Suudi Arabistan ın payı %1,1, İsrail in payı %1 ve Birleşik Arap Emirlikleri nin payı %0,6 dır. Ortadoğu ülke grubunda, en yüksek oranlı ihracat artışı %85,4 ile Suudi Arabistan için sözkonusu olmuştur. En yüksek oranlı ihracat düşüşü ise %38,1 ile, Suriye ye ihracatta olmuştur. Ortadoğu ülkeleri, ağırlıklı olarak gelişme potansiyeli olan pazarlar olarak bilinmektedir. Nitekim Ortadoğu ülkelerinde 2011 yılının ilk aylarında başgösteren iç karışıklıkların yılın ikinci çeyreğinden itibaren yatışması ile ülke grubuna yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı sektörel ihracat artışının (%10,7) oldukça üzerinde olabilmiştir. Bunun tek istisnası Suriye dir. Zira Suriye de iç karışıklık sürecinin uzaması ve ikili ilişkilerin de bozulması ile bu ülkeye yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı olumsuz etkilenmiştir. Ortadoğu ülke grubunda en fazla ihracat yapılan beşinci ülke İran a ihracatta da %1,8 artış sözkonusudur. Bu ülkeye uygulanan uluslararası yaptırımlar sonucu ülke ekonomisi üzerinde oluşan baskı ve bankacılık alanında yaşanan sorunlar, ihracatı etkileyen en önemli faktörlerdir. III.6. Eski Doğu Bloku Ülkeleri ne İhracat Artışı %11 Rusya Federasyonu, Ukrayna, Kosova, Bosna Hersek, Hırvatistan, Gürcistan gibi ülkelerin yeraldığı eski Doğu Bloku ülke grubuna 2011 yılında 641 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. İhracat 2010 yılına kıyasla %11 oranında artmış ve artış oranının Türkiye geneli hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışının (%10,7) çok az üzerinde olması dolayısıyla, ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %3,9 den %4 e yükselmiştir. Diğer yandan, eski Doğu Bloku ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışının 2011 Ocak-Mart döneminde %23,7, Ocak-Haziran döneminde %17,3 ve Ocak-Eylül döneminde %15,5 olduğu dikkate alındığında, bu ülke grubuna ihracat artışının ikinci çeyrek dönemden itibaren ivme kaybederek devam ettiği söylenebilir. 30

31 Ülke grubunda en fazla ihracat yapılan ülkeler Rusya Federasyonu, Ukrayna, Kosova, Bosna-Hersek, Gürcistan ve Hırvatistan olarak sıralanmaktadır. Türkiye den Rusya Federasyonu na hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %12,7 oranında artarak 284,1 milyon dolardan 320 milyon dolara yükselmiştir. Bu artış ile Rusya Federasyonu nun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %2 ye yükselmiştir Ocak-Mart döneminde Rusya Federasyonu na ihracatın %54,1 oranında arttığı, Ocak-Haziran döneminde %20,6 oranında ve Ocak- Eylül döneminde %14,3 oranında arttığı dikkate alındığında, bu ülkeye ihracatın ivme kaybederek artmakta olduğu tespiti yapılabilir. Eski Doğu Bloku ülke grubundaki ikinci büyük pazar Ukrayna ya Türkiye den 2011 yılında 130,8 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiş, ihracat bir önceki yıla kıyasla %69,3 oranında artmıştır. Birim: 1000 $ Eski Doğu Bloku Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % Rusya Federasyonu , ,0 12,7 Ukrayna , ,8 69,3 Kosova , ,3-50,6 Bosna-Hersek , ,2 13,7 Gürcistan , ,2 99,8 Hırvatistan , ,1 33,5 Arnavutluk , ,1 19,2 Makedonya , ,1-10,9 Sırbistan , ,1-16,4 Moldavya , ,0 11,9 Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık , ,0 11, ,7 Üçüncü büyük pazar Kosova ya ihracat 2011 yılında %50,6 oranında düşüşle 98,9 milyon dolardan 48,9 milyon dolara gerilemiştir. Dördüncü büyük pazar Bosna-Hersek e ise %13,7 lik artışla 34,6 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Grupta en yüksek oranlı artış %99,8 ile Gürcistan a yapılan ihracatta olmuş ve bu artışla 26,7 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. En yüksek oranlı ihracat düşüşü ise %50,6 ile Kosova ya ihracatta olmuştur. 31

32 III.7. Amerika Ülkelerine İhracat Artışı Sektörel Artışın Gerisinde: %7, yılında ABD, Kanada, Panama, Meksika, Brezilya, Arjantin gibi ülkelerin gruplandırıldığı Amerika ülke grubuna Türkiye den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, %7,5 oranında artarak 492,5 milyon dolardan 529,6 milyon dolara yükselmiştir. Bu ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %3,3 tür. Grubun en fazla ihracat yapılan ülkesi ABD dir yılında ABD ye %5,2 artışla 442,4 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. ABD nin Türkiye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %2,7 dir. Grubun ikinci en fazla ihracat yapılan ülkesi Kanada ya ise 2011 yılında %13,9 oranında artışla 63,8 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Panama, Meksika, Brezilya ve Kolombiya, ihracat değerleri 2 milyon dolar ile 7 milyon dolar gibi nispeten az olan ülkeler olmakla birlikte, %140 lara varan artışlarla dikkat çekmektedir. Grubun %36 lık ihracat düşüşü ile dikkat çeken tek üyesi ise Meksika dır. Birim: 1000 $ 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % ABD , ,73 5,2 Kanada , ,39 13,9 Panama , ,04 59,4 Meksika , ,02-36,0 Brezilya , ,02 114,7 Kolombiya 833 0, ,01 140,8 Amerika Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Amerika Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık , ,3 7, ,7 ABD Tekstil ve Konfeksiyon Ofisi (Otexa) verilerine göre, 2011 yılının Ocak Ekim döneminde ABD tarafından toplam 66,6 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı yapılmıştır yılının Ocak-Ekim dönemine kıyasla ithalatta %10,59 luk bir artış kaydedilmiştir. ABD nin en fazla ithalat yaptığı ülkeler Çin, Vietnam, Endonezya, Bangladeş, Meksika ve Hindistan dır. ABD nin en büyük tedarikçisi durumundaki Çin den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı 2011 Ocak-Ekim döneminde %6,11 oranında artmıştır. Bu artışla Çin den ithalat, 25,2 milyar dolara yükselmiştir. ABD nin ikinci büyük hazırgiyim ve konfeksiyon tedarikçisi Vietnam dan ithalat %15,47 32

33 artışla 5,7 milyar dolara yükselirken, üçüncü büyük tedarikçi Endonezya dan ithalat %15,99 oranında artarak 4,3 milyar dolara yükselmiştir. ABD nin diğer önemli tedarikçileri Bangladeş ten ithalatı %19,66 artışla 3,9 milyar dolara, Meksika dan hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı %7,97 oranında artarak 3,2 milyar dolara, ve Hindistan dan ithalatı %8,95 oranında artarak 2,9 milyar dolara yükselmiştir. Honduras tan ithalat %11,91 oranında artışla 2,2 milyar dolara, Kamboçya dan ithalat %20,07 artışla yine 2,2 milyar dolara ve El Salvador dan ithalat %7,21 artışla 1,5 milyar dolara yükselmiştir. Pakistan dan ithalat %17,29 oranında ve Sri Lanka dan ithalat %16,11 oranında artarken, Nikaragua dan ithalat %39,71 oranında artmıştır. ABD nin önemli hazırgiyim ve konfeksiyon tedarikçilerinden Tayland dan ithalat ise 2010 Ocak-Ekim dönemine kıyasla %6,52 düşüşle 1 milyar dolar olmuştur Ocak-Ekim döneminde ABD nin Türkiye den hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı %10,53 oranında artışla 256,2 milyon dolardan 283,1 milyon dolara yükselmiştir. III.8. Diğer Avrupa Ülkeleri ne İhracat Sadece %7,3 Arttı İsviçre, Norveç ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti gibi ülkelerin gruplandırıldığı Diğer Avrupa ülke grubuna 2011 yılında Türkiye den 262,2 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır yılında bu ülke grubuna ihracat 2010 yılına kıyasla %7,3 oranında artmıştır. Diğer Avrupa ülkelerinin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %1,7 den %1,6 ya gerilemiştir. Diğer Avrupa ülke grubunun en fazla ihracat yapılan ülkeleri İsviçre, Norveç ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dir. Bu ülkelerden İsviçre ye %9,9 artışla 143,4 milyon dolar değerinde ihracat yapılırken, Norveç e %2 artışla 87,7 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne ihracat ise 2010 yılına kıyasla %12 artışla 29,7 milyon dolar olmuştur. Birim: 1000 $ Diğer Avrupa Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % İsviçre , ,9 9,9 Norveç , ,5 2,0 KKTC , ,2 12,0 Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık , ,6 7, ,7 33

34 III.9. Afrika Ülkeleri ne İhracat Artışı Sektörel Artışın Az Üzerinde: %11,9 Türkiye den Afrika ülkelerine 2011 yılında 425,2 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. İhracat 2010 yılına kıyasla %11,9 oranında artmıştır. Bu oran 2011 yılında sektörel ihracat artışının az üzerindedir. Afrika ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2011 Ocak- Mart döneminde %24,8 oranında azalmış, ikinci çeyrek dönemde artışa geçerek Ocak-Haziran döneminde %0,4 oranında, Ocak-Eylül döneminde %6,6 ve yıllık %11,9 oranında artmıştır. Gelişmeler 2011 yılında bu ülke grubuna ihracatın ivme kazanarak arttığını ortaya koymaktadır. %11,9 artış ile Afrika ülkelerinin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %2,6 olarak korunmuştur yılının ilk aylarında Tunus, Mısır, Libya gibi ülkelerde başgösteren iç karışıklıkların ilerleyen aylarda yatışmasının, ihracat performansının artışında etkili olduğu düşünülebilir yılında Afrika ülkeleri içerisinde Türkiye den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen ülke Cezayir dir. Bu ülkeye 2010 yılına kıyasla %16,2 artışla 106,2 milyon dolarlık ihracat yapılmış ve Cezayir in toplam ihracattan aldığı pay %0,7 ye yükselmiştir. İkinci en fazla ihracat yapılan Afrika ülkesi Tunus dur. Tunus a 2011 yılında %7 düşüşle 85,8 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmış, Tunus un Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %0,5 düzeyine gerilemiştir. Birim: 1000 $ Afrika Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % Cezayir , ,7 16,2 Tunus , ,5-7,0 Libya , ,5 24,8 Mısır , ,4 7,0 Nijerya , ,1 42,8 Fas , ,1 31,7 G.Afrika Cumhuriyeti , ,1 28,4 Sudan , ,1-13,3 Afrika Ülkeleri Toplamı , ,6 11,9 Türkiye Hazırgiyim ve ,7 Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak

35 %24,8 artışla 82,7 milyon dolarlık ihracat yapılan Libya, %7 artışla 62,5 milyon dolarlık ihracat yapılan Mısır, Afrika kıtasındaki diğer önde gelen pazarlardandır. Bu grupta Nijerya, Fas ve Güney Afrika Cumhuriyeti ne ihracat %28,4 ile %42,8 arasında değişen oranlarda artmıştır. Bu üç ülkenin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payları %0,1 düzeyindedir. III.10. Serbest Bölgelere İhracat Son Çeyrekte Düşüşe Geçti 2011 yılında Türkiye den Serbest Bölgelere 197,9 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. İhracat 2010 yılına kıyasla %4,2 oranında azalmıştır. Serbest bölgelerin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %1,22 dir. Yılın ilk üç ayında Serbest Bölgelere ihracatın %2 oranında azaldığı,ocak-haziran döneminde %7,9 ve Ocak- Eylül döneminde %6 arttığı, ancak yıllık olarak %4,2 azaldığı dikkate alındığında, yılın son çeyreğinde Serbest Bölgelere ihracatın daraldığı ve bunun tüm yıllık ihracat performansını olumsuz etkilediği ortaya çıkmaktadır. En fazla ihracat yapılan serbest bölge, AHL Serbest Bölgesi dir yılında AHL Serbest Bölgesi ne 100,9 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. İhracat 2010 yılına kıyasla 2011 yılında %0,1 oranında azalmıştır. Trakya Serbest Bölgesi ne %14,5 düşüşle 45,5 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılırken, Avrupa Serbest Bölgesi ne %3,3 artışla 27,1 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Birim: 1000 $ Serbest Bölgelere Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % AHL Serbest Bölge , ,62-0,1 Trakya Serbest Bölge , ,28-14,5 Avrupa Serbest Bölge , ,17 3,3 Ege Serbest Bölge , ,04-33,7 İst.Deri Serbest Bölge , ,04 34,2 Denizli Serbest Bölge , ,02 25,2 Bursa Serbest Bölge , ,02-18,0 Mersin Serbest Bölge , ,02 41,9 Serbest Bölgeler Toplamı , ,22-4,2 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak ,7 35

36 Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan diğer serbest bölgeler, %33,7 düşüşle 6,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Ege Serbest Bölgesi, %34,2 artışla 6,4 milyon dolarlık ihracat yapılan İstanbul Deri Serbest Bölgesi, %25,2 artışla 3,1 milyon dolarlık ihracat yapılan Denizli Serbest Bölgesi, %18 düşüşle 3,1 milyon dolarlık ihracat yapılan Bursa Serbest Bölgesi ve %41,9 artışla 2,7 milyon dolarlık ihracat yapılan Mersin Serbest Bölgesi olarak sıralanmaktadır. III.11. İhracatın Azaldığı İki Ülke Grubundan Biri Türk Cumhuriyetleri Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan gibi Türk Cumhuriyetleri nin yeraldığı ülke grubuna 2011 yılında Türkiye den 192,6 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. İhracat 2010 yılına kıyasla %4,8 oranında azalmıştır.türk Cumhuriyetleri ne yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, sektörel ihracatın %1,2 si kadardır Ocak-Mart döneminde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının yüksek oranlı arttığı ülke gruplarından biri olan Türk Cumhuriyetleri nde ikinci çeyrekte özellikle Azerbaycan a ihracatın azalması dolayısıyla, dikkate değer bir performans kaybı sözkonusu olmuş, ikinci çeyrek dönemin sonunda Türk Cumhuriyetleri, ihracatın azaldığı tek ülke grubu haline gelmiş, üçüncü ve dördüncü çeyrek dönemlerde de ihracat ivme kazanarak azalmaya devam etmiştir yılı itibarıyla en fazla ihracat yapılan Türk Cumhuriyeti Kazakistan dır. Kazakistan a Türkiye den 102,4 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir yılına dönemine göre değişim %15,3 düşüş yönündedir. Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı içinde pay %0,8 den (binde sekiz) %0,6 ya düşmüştür. Grubun ikinci en fazla ihracat yapılan ülkesi Kırgızistan dır. Kırgızistan a 2011 yılında %43,7 oranında artışla 28,6 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. Sırasıyla %22,4 düşüşle 28,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Azerbaycan, %18,3 artışla 13,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Türkmenistan, %45,9 artışla 12,7 milyon dolarlık ihracat yapılan Tacikistan ve %40,9 luk artışla 7,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Özbekistan, diğer önde gelen pazarlardandır. 36

37 Birim: 1000 $ Türk Cumhuriyetlerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % Kazakistan , ,6-15,3 Kırgızistan , ,2 43,7 Azerbaycan , ,2-22,4 Türkmenistan , ,1 18,3 Tacikistan , ,1 45,9 Özbekistan , ,0 40,9 Türk Cumhuriyetleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık , ,2-4, ,7 III.12. Oransal Olarak En Yüksek İhracat Artışı Asya ve Okyanusya Ülkelerinde : %51, yılında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının en yüksek oranlı arttığı ülke grubu Asya ve Okyanusya ülkeleri olmuştur yılına göre %51,1 oranında artışla bu ülke grubuna 167,2 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. Ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %1 dir. Ülke grubunun en fazla ihracat yapılan ülkeleri Çin Halk Cumhuriyeti, Hong Kong, Japonya, Avustralya ve Güney Kore Cumhuriyeti olarak sıralanmaktadır yılında Çin Halk Cumhuriyeti ne %77,5 artışla 53,6 milyon dolarlık ihracat yapılırken, Hong Kong a %49,9 artışla 31,7 milyon dolarlık, Japonya ya %24,3 artışla 21,8 milyon dolarlık, Avustralya ya %56,2 lik artışla 19,7 milyon dolarlık ve Güney Kore Cumhuriyeti ne %32,9 artışla 11,5 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirilmiştir. 5,1 milyon dolarlık ihracat yapılan Hindistan, 4 milyon dolarlık ihracat yapılan Afganistan, 3,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Singapur, 2,5 milyon dolarlık ihracat yapılan Yeni Zelanda, yine 2,5 milyon dolarlık ihracat yapılan Pakistan, 2,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Tayland ve 2 milyon dolarlık ihracat yapılan Tayvan, Asya ve Okyanusya ülke grubunun diğer önemli üyeleridir. 37

38 Birim: 1000 $ Asya ve Okyanusya Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2010 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2011 / 10 Değişim % Çin Halk Cumhuriyeti , ,3 77,5 Hong Kong , ,2 49,9 Japonya , ,1 24,3 Avustralya , ,1 56,2 G. Kore Cumhuriyeti , ,1 32,9 Hındıstan , ,0 45,3 Afganistan , ,0 203,0 Sıngapur , ,0 127,7 Yenı Zelanda , ,0 73,4 Pakıstan , ,0-10,0 Tayland , ,0 37,3 Tayvan , ,0 5,7 Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı , ,0 51,1 Türkiye Hazırgiyim ve ,7 Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e- Birlik Sistemi / Ocak

39 IV. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA İHRACATI HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında temel ürün grupları, örme konfeksiyon mamulleri, dokuma konfeksiyon mamulleri ve diğer hazır eşyalardır. Bu üç temel ürün grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payları, farklılıklar göstermektedir. Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında en fazla payı alan grup, örme konfeksiyon mamulleridir yılında örme konfeksiyon mamullerinin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %53,5 olmuştur. Dokuma konfeksiyon mamullerinin payı %32,8 ve hazır eşyaların payı ise %13,7 olarak hesaplanmaktadır yılında hazırgiyim ve konfeksiyonun üç temel ürün grubunda da ihracat artışları olmuştur yılına kıyasla %8,9 oranında artışla 8,6 milyar dolarlık örme konfeksiyon mamulü ihraç edilirken, dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatı %11,3 oranında artarak 4,7 milyar dolardan 5,3 milyar dolara çıkmış, hazır eşya ihracatı ise %17 artış ile 2,2 milyar dolar olmuştur yılında, en düşük oranlı ihracat artışı örme konfeksiyon mamullerinde görülürken, dokuma konfeksiyon mamullerinde ve ev tekstillerinin de dahil olduğu hazır eşya ürün grubunda, sektörel ihracat artışından (%10,7) daha yüksek oranlı ihracat artışları olmuştur. Temel ürün grupları itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatına ilişkin veriler, aşağıdaki tablodan izlenebilir. Birim ABD $ / 11 Fasıl Ürün Grubu Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % 61 Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları ,9 62 Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları ,3 63 Mensucattan Mamul Diğer Hazır Eşya ,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Temel Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık Genel anlamda, hazırgiyim ve konfeksiyonun üç temel ürün grubunda da 2011 yılında iyi bir ihracat performansı gösterilmiştir. IV.1 Örme Konfeksiyon İhracat Artışı %8,9 Örme konfeksiyon ihracatı, 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %8,9 oranında artarak 7,9 milyar dolardan 8,6 milyar dolara yükselmiştir. Genel hazırgiyim 39

40 ve konfeksiyon ihracatının %10,7 oranında arttığı dikkate alındığında, örme konfeksiyon mamulleri ihracatında genel hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat performansından daha düşük bir performans gösterildiği ifade edilebilir yılında Türkiye den en fazla örme konfeksiyon ihracatı yapılan ülkeler %7,7 artış ile 2,4 milyar dolarlık ihracat yapılan Almanya, %1,3 düşüş ile 1,4 milyar dolarlık ihracat yapılan İngiltere, %26,9 artış ile 738,9 milyon dolarlık ihracat yapılan İspanya, %3,6 artış ile 708,3 milyon dolarlık ihracat yapılan Fransa ve %15,7 artışla 451,1 milyon dolarlık ihracat yapılan İtalya olarak sıralanmaktadır.türkiye nin örme konfeksiyon ihracatının %27,5 i Almanya ya, %15,7 si İngiltere ye, %8,6 sı İspanya ya, %8,2 si Fransa ya ve %5,3 ü İtalya ya yapılmaktadır. En fazla örme konfeksiyon mamulü ihraç edilen ülkeler, dönemsel değişimler ve paylar aşağıdaki tablodan görülebilir. En Fazla Örme Konfeksiyon İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,7 27,5 İngiltere ,3 15,7 İspanya ,9 8,6 Fransa ,6 8,2 İtalya ,7 5,3 Hollanda ,4 5,0 Danimarka ,4 3,1 Belçika ,7 2,9 İsveç ,3 2,1 Irak ,4 1,8 Rusya Federasyonu ,8 1,4 ABD ,3 1,4 Polonya ,2 1,2 Avusturya ,0 0,9 Romanya ,8 0,8 İsviçre ,0 0,8 Yunanistan ,8 0,7 Ukrayna ,8 0,7 Kazakistan ,2 0,6 Norveç ,7 0,6 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,5 Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı ,9 100,0 20 Ülkenin Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ocak 2012 En fazla örme konfeksiyon ihraç edilen ilk 20 ülke içerisinde oransal olarak en yüksek artış kaydedilen ülkeler Polonya, Irak ve Ukrayna dır yılında 40

41 Türkiye den Polonya ya örme konfeksiyon mamulleri ihracatı 2011 yılında %55,2 oranında artışla 68,3 milyon dolardan 106,1 milyon dolara çıkmıştır. Polonya Türkiye nin en fazla örme konfeksiyon ihraç ettiği 13. ülkedir ve Türkiye toplam örme konfeksiyon ihracatından aldığı pay %1,2 düzeyindedir. Diğer yüksek oranlı artış görülen ülke Irak a, örme konfeksiyon ihracatı %51,4 oranında artışla 103,4 milyon dolardan 156,5 milyon dolara yükselmiştir. Irak ın Türkiye nin toplam örme konfeksiyon ihracatı içindeki payı %1,8 dir yılında %50,8 artışla 59,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Ukrayna, %27,4 artışla 428,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Hollanda ve %26,9 artışla 738,9 milyon dolarlık ihracat yapılan İspanya, örme konfeksiyon ihracatının yüksek oranlı arttığı diğer ülkelerdir. Örme konfeksiyon ihracatında oransal olarak en fazla düşüş Romanya pazarında görülmüş, bu pazara yapılan örme konfeksiyon ihracatı 2010 yılına kıyasla 2011 yılında %31,8 oranında azalarak 106,9 milyon dolardan 72,9 milyon dolara gerilemiştir. Kazakistan, İsveç,İngiltere ve Norveç örme konfeksiyon mamulü ihracatının azaldığı diğer ülkelerdir. Kazakistan pazarında %18,2, İsveç pazarında %4,3, İngiltere pazarında %1,3 ve Norveç pazarında %0,7 kayıp olmuştur yılında örme konfeksiyon mamulleri ihracatına temel ürün grupları itibarıyla bakıldığında, en fazla ihraç edilen ürünlerin başında GTİP başlıklı t-shirt, atlet ve benzeri giysilerin geldiği görülmektedir yılında GTİP başlıklı t-shirt, atlet ve benzeri giysilerin ihracatı %11,1 oranında artmış ve ihracat dolar bazında 2,8 milyar dolardan 3,1 milyon dolara yükselmiştir. %9,3 artış ve 1,4 milyar dolarlık ihracat rakamı ile GTİP başlıklı örme kazak, hırka, yelek ve benzeri giysiler, %7,6 artış ve 1,2 milyar dolarlık ihracat rakamı ile GTİP başlıklı örme bayan takım, ceket,etek, pantolon, tulum, şort gibi giysiler, %11,4 oranında artış ve 1,1 milyar dolarlık ihracat rakamı ile GTİP başlıklı şoset ve külotlu çoraplar, diğer önde gelen ihraç ürünlerindendir. Örme konfeksiyon mamullerinin onyedi ürün grubundan on dördünde 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %2,7 ile %72,8 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Diğer üç ürün grubunda ise ihracat, %0,4 ile % 9,4 arasında değişen oranlarda azalmıştır yılında ihracatı oransal olarak en fazla artan örme giysi grupları %72,8 lik artış oranı ile 408,1 bin dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kaplanmış, lamine edilmiş örme kumaşlardan mamul giysiler, %24,9 luk artış ile 106 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı bebek giysileri ve %18,8 artışla 93,4 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı erkek örme külot, slip, pijama, bornoz, robdöşambr ve benzeri giysilerdir. 41

42 Birim : ABD $ / 10 GTİP Başlığı Kapsam Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % 6109 T-Shirt, Atlet Ve Benzerleri , Kazak, Hırka, Yelek Ve Benzerleri , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Takım, Ceket, Elbise, Etek, Pantolon, Tulum, Şort , Şoset Ve Külotlu Çoraplar , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Bluz, Gömlek Ve Gömlek Bluzler Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Külot, Slip, Gecelik, Pijama, Sabahlık, Bornoz Ve Benzerleri Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Takım,Ceket, Pantolon, Tulum Ve Şortlar , , , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Gömlekler , Örme Diğer Giysiler , Bebek Giysileri Ve Giyim Aksesuarları , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Külot, Slip,Pijama, Bornoz, Robdöşambr Ve Benzerleri , Eşofman Takımlar,Kayak Kıyafetleri, Yüzme Kıyafetleri , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Palto, Kaban, Anorak, Rüzgarlık Ve Benzerleri , Diğer Giyim Aksesuarları , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Manto, Kaban, Rüzgarlık, Anorak Ve Benzerleri , Eldivenler , ,5906 Ve 5907 Tarifeli Örme Mensucattan Mamül Giysiler Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Ocak 2012 Temel Ürün Grupları İtibariyle Örme Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık , yılında ihracatı azalan ürün grupları ise %9,4 düşüşle 151,8 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı örme diğer giysiler, % 0,5 düşüşle 638,4 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı bayan örme bluz ve gömlekler ve %0,4 düşüşle 72 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı eşofman takımlar, kayak kıyafetleri ve yüzme kıyafetleridir. IV.2 En Fazla İhraç Edilen Örme Giysilerde Durum 2011 yılında yıllardır olduğu gibi en fazla ihraç edilen örme konfeksiyon mamulleri, GTİP başlıklı örme-t-shirt, atlet ve benzeri giysiler olmuştur. Bu ürünlerin ihracatı 2010 yılına kıyasla %11,1 oranında artarak 2,8 milyar dolardan 3,1 milyar dolara yükselmiştir GTİP başlıklı örme-t-shirt, atlet ve benzeri giysilerin 2011 yılında en fazla ihraç edildiği ülkeler Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa ve Hollanda olarak sıralanmaktadır. Almanya ya ihracat 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %7,2 oranında artışla 943,4 milyon dolara yükselirken, İngiltere ye ihracat %4,9 oranında azalarak 399,1 milyon dolara düşmüştür. Diğer yandan, 42

43 üçüncü büyük pazar İspanya ya ihracat %24,1 oranında artarak 296,9 milyon dolara yükselmiş, dördüncü büyük pazar Fransa ya ihracat %11,1 oranında artarak 238,8 milyon dolara yükselmiş, beşinci büyük pazar olan Hollanda ya ihracat ise %40,8 oranında artarak 161,7 milyon dolara yükselmiştir. Birim: ABD $ En Fazla Örme T-shirt, Atlet ve Benzeri Giysi İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,2 30,3 İngiltere ,9 12,8 İspanya ,1 9,5 Fransa ,1 7,7 Hollanda ,8 5,2 İtalya ,7 4,9 Irak ,3 3,9 Danimarka ,3 3,9 Belçika ,1 3,1 İsveç ,0 2,1 Avusturya ,9 1,0 ABD ,7 1,0 Polonya ,2 0,9 Rusya Federasyonu ,5 0,9 İsviçre ,1 0,8 Romanya ,8 0,7 AHL Serbest Bölge ,5 0,6 Macaristan ,1 0,6 Kazakistan ,4 0,5 Suudi Arabistan ,8 0,5 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,5 90,9 Türkiye Toplam Örme T-shirt, Atlet ve Benzeri Giysi İhracatı ,1 100,0 20 Ülkenin Payı % 91,3 90,9 Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı Örme T-shirt, Atlet ve Benzeri Giysi İhracatının Örme Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ocak ,9 35,6 36,3 Ürün grubunun en fazla ihraç edildiği yirmi ülke içerisinden onaltı ülkeye ihracat %4,1 ile %96,3 arasında değişen oranlarda artmış, diğer dört ülkeye ise %4,9 ile %22,5 arasında değişen oranlarda azalmıştır. Bu yirmi ülke dikkate alındığında, ihracatın en yüksek oranlı arttığı ülke %96,3 artış oranı ve 122,4 milyon dolar ihracat değeri ile Irak olurken, %80,8 artış oranı ve 14,6 milyon dolar ile Suudi Arabistan, %40,8 artış oranı ve 161,7 milyon dolar ile Hollanda ve %24,1 artış oranı ve 296,9 milyon dolar ile İspanya, yüksek oranlı artışların olduğu pazarlardır. 43

44 Diğer yandan, AHL Serbest Bölgesi %22,5 düşüş ve 19 milyon dolarlık ihracat rakamı ile, Kazakistan %21,4 düşüş ve 16,7 milyon dolarlık ihracat rakamı ile, ABD %8,7 düşüş ve 30,8 milyon dolar ihracat rakamı ile, İngiltere %4,9 düşüş ve 399,1 milyon dolar ihracat değeri ile, ihracat düşüşlerinin görüldüğü belli başlı ülkelerdir. IV.3 Çorap İhracatı %11,4 Arttı Çorap sanayi gerek üretim kapasitesi gerekse ihracat potansiyeli ile Türk hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün önemli bir alt sektörüdür. Gelişmiş üretim kapasitesi, kullanılan ileri teknoloji ve tasarım imkanları dolayısıyla Türkiye, çorap üretimi ve ihracatında Çin Halk Cumhuriyeti ve İtalya nın ardından dünyanın üçüncü büyük ülkesidir yılında çorap ihracatı, örme konfeksiyon ihracat artışının (% 8,9) üç puan kadar üzerinde ve toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışının (%10,7) çok az üzerinde bir artışla %11,4 oranında artmış ve 1,1 milyar dolara yükselmiştir. Çorap ihracatının, Türkiye nin örme konfeksiyon ihracatı içerisinde payı, 2011 yılı itibarıyla %11,4 olarak hesaplanmaktadır yılında Türkiye den en fazla çorap ihraç edilen ülkeler İngiltere, Almanya, Fransa, İspanya ve Hollanda olarak sıralanmaktadır. İngiltere ye ihracat 2010 yılına kıyasla %7,7 oranında artarak 271,8 milyon dolara yükselmiş, Almanya ya ihracat %13,8 oranında artışla 223,3 milyon dolara çıkmıştır. İngiltere ye yapılan çorap ihracatının Türkiye toplam çorap ihracatı içinde payı %25,1, diğer bir ifade ile dörtte biri olup ikinci büyük pazar Almanya nın Türkiye toplam çorap ihracatında payı %20,6 dır. Üçüncü en fazla çorap ihraç edilen ülke Fransa ya çorap ihracatı %14,8 oranında artarak 106,4 milyon dolardan 122,1 milyon dolara yükselirken, İspanya ya ihracat %42 oranında artışla 83,8 milyon dolara yükselmiş, Hollanda ya ihracat ise %9,4 artışla 43,1 milyon dolardan 47,2 milyon dolara yükselmiştir. Çorap ihracatının en yüksek oranlı arttığı ülkeler, %93,5 oranında artış ve 14,1 milyon dolar ihracat değeriyle Polonya, %49 oranında artış ve 17,9 milyon dolar ihracat değeriyle Rusya Federasyonu ve %42 oranında artış ve 83,8 milyon dolar ihracat değeri ile İspanya dır yılında çorap ihracatında en yüksek oranlı düşüş %33,6 ile İrlanda da sözkonusu olurken, Danimarka %13,6 düşüş ve 24 milyon dolarlık ihracat değeri ile ikinci önemli kayba uğranılan pazardır. %11,6 düşüş ve 10,5 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Avusturya, %8,9 düşüş ve 8,9 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Slovak Cumhuriyeti ve %7,7 düşüş, 37,6 milyon dolarlık ihracat rakamı ile İsveç, çorap ihracatının azaldığı diğer önemli ülkelerdendir. 44

45 Birim: ABD $ En Fazla Çorap İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % İngiltere ,7 25,1 Almanya ,8 20,6 Fransa ,8 11,3 İspanya ,0 7,7 Hollanda ,4 4,4 İtalya ,4 3,8 İsveç ,7 3,5 Belçika ,2 3,4 Danimarka ,6 2,2 Rusya Federasyonu ,0 1,7 Norveç ,1 1,6 İsviçre ,6 1,3 Polonya ,5 1,3 ABD ,6 1,2 Avusturya ,6 1,0 İrlanda ,6 1,0 Bulgaristan ,6 0,9 Slovak Cumhuriyeti ,9 0,8 Yunanistan ,4 0,8 Finlandiya ,3 0,6 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,7 94,2 Türkiye Toplam Çorap İhracatı ,4 100,0 20 Ülkenin Payı % 94,0 94,2 Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı Çorap İhracatının Örme Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ocak ,9 12,3 12,6 IV.4 Dokuma Konfeksiyon İhracatında Artış Genel Artışın Üzerinde 2011 yılında Türkiye den 5,3 milyar dolar değerinde dokuma konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. Bu ürünlerin ihracatı, 2010 yılına kıyasla %11,3 oranında artmıştır. Dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatındaki artış, gerek genel hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki artıştan (%10,7) gerekse örme konfeksiyon mamulleri ihracatındaki artıştan (%8,9) yüksektir. Dokuma konfeksiyon ihracatının toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %32,8 dir yılında en fazla dokuma konfeksiyon ihraç edilen ilk yirmi ülke incelendiğinde, sırasıyla Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa, Hollanda ve İtalya nın en büyük ilk altı pazar olduğu görülmektedir. Bu altı ülkenin tamamında %6,5 ile %21 arasında değişen oranlarda ihracat artışları olmuştur. 45

46 Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,3 17,5 İngiltere ,5 12,2 İspanya ,0 11,7 Fransa ,5 6,8 Hollanda ,4 6,2 İtalya ,0 5,7 Danimarka ,1 3,5 Belçika ,2 2,7 ABD ,1 2,1 Çek Cumhuriyeti ,3 2,0 İsrail ,0 1,8 İsveç ,7 1,6 Irak ,1 1,4 AHL Serbest Bölge ,9 1,2 Cezayir ,9 1,1 Birleşik Arap Emirlikleri ,5 0,9 Libya ,6 0,9 İsviçre ,2 0,7 Lübnan ,0 0,6 Estonya ,2 0,5 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,2 Türkiye Toplam Dokuma Konfeksiyon İhracatı En Fazla Dokuma Konfeksiyon İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık ,3 100,0 20 Ülkenin Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ocak 2012 En fazla ihracat yapılan ülkelerden, Almanya ya dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatı dolar bazında %7,3 artışla 918 milyon dolar olurken, İngiltere ye ihracat %6,5 artışla 639,1 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın Türkiye toplam dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatında payı %17,5 ve İngiltere nin %12,2 dir. Üçüncü en fazla ihracat yapılan pazar İspanya ya ihracat 2011 yılında 2010 yılına kıyasla %16 oranında artışla 614,8 milyon dolara yükselirken, Fransa ya dokuma konfeksiyon ihracatı %15,5 oranında artarak 360 milyon dolar olmuştur. Türkiye nin dokuma konfeksiyon ihracatı açısından beşinci büyük pazar olan Hollanda ya ihracat 2011 yılında %14,4 oranında artışla 328,3 milyon dolara yükselmiş, altıncı sırada İtalya ya ihracat ise %21 oranında artarak 298 milyon dolar olmuştur yılında oransal olarak dokuma konfeksiyon ihracatının en fazla arttığı ülke Estonya dır. Bu ülkeye ihracat, 2010 yılına kıyasla %88,2 oranında artışla 15,3 milyon dolardan 28,9 milyon dolara yükselmiştir. Dokuma konfeksiyon ihracatında yüksek oranlı artış kaydedilen diğer ülke ve 46

47 bölgeler, Birleşik Arap Emirlikleri (%38,5 artış), Libya (%37,6 artış), İsrail (%30 artış) ve İsveç (%21,7) artış olarak sayılabilir. Diğer yandan, 2011 yılında bu ilk yirmi ülke içerisinde dokuma konfeksiyon ihracatında düşüş kaydedilen ülkeler, %16 düşüşle 32 milyon dolarlık ihracat yapılan Lübnan ve %1,2 düşüşle 140,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Belçika olmuştur. Dokuma konfeksiyon ihracatı ürün grupları bazında değerlendirildiğinde, 2011 yılında Türkiye den en fazla ihraç edilen ürünlerin 2,1 milyar dolarlık ihracat düzeyi ile GTİP başlıklı bayan takım, ceket, elbise, etek, pantolon vb. giysiler olduğu görülmektedir. Bu ürünlerin ihracatı, 2010 yılına kıyasla %12,1 artmıştır. Bu ürünleri takiben, 1,4 milyar dolarlık ihracatı ile GTİP başlıklı erkek ve erkek çocuklar için pantolon, ceket, takım vb.,563,9 milyon dolarlık ihracatı ile GTİP başlıklı dokuma erkek gömlekleri ve 530,7 milyon dolarlık ihracat değeri ile GTİP başlıklı dokuma bayan bluz ve gömlekler, dokuma konfeksiyon ihracatında önde gelen ürün gruplarıdır. Temel Ürün Grupları İtibariyle Dokuma Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık Birim : ABD $ / 10 GTİP Başlığı Kapsam Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Takım, Ceket, Elbise,Etek, Pantolon, Tulum, Şort , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Takım,Ceket, Pantolon, Tulum, Şortlar , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Gömlekler , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Bluz, Gömlek Ve Gömlek Bluzler , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Külot, Slip, Gecelik, Pijama, Sabahlık, Bornoz Ve Benzerleri Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Manto, Kaban,Rüzgarlık, Anorak Ve Benzerleri Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Palto, Kaban, Anorak, Rüzgarlık Ve Benzerleri , , , Korse Ve Benzeri Destekleyici Aparatlar , Eşofman Takımlar,Kayak Kıyafetleri, Yüzme Kıyafetleri , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Külot, Slip,Pijama, Bornoz, Robdöşambr Ve Benzerleri , Bebek Giysileri Ve Giyim Aksesuarları , Şal, Eşarp Ve Benzeri , ,5906 Ve 5907 Tarifeli Örme Mensucattan Mamül Giysiler , Diğer Giyim Aksesuarları , Kravat , Eldivenler , Mendiller ,5 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Ocak

48 2011 yılında oransal olarak ihracatı en fazla artan dokuma konfeksiyon ürün grubu, %20,1 artışla 563,9 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı erkek dokuma gömleklerdir. %15,6 artışla 67,9 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı dokuma eşofman takım, kayak kıyafetleri ile yüzme kıyafetleri, %15 artış ve 530,7 milyon dolarlık ihracat değeri ile GTİP başlıklı bayan dokuma bluz ve gömlekler, %13,2 artış ve 100,3 milyon dolarlık ihracat değeri ile GTİP başlıklı bayan dokuma manto, kaban, rüzgarlık, anorak ve benzeri giysiler, ihracatı yüksek oranlı artan diğer ürün gruplarıdır. Dokuma konfeksiyon ürünleri içerisinde 2011 yılında ihracatı en yüksek oranlı azalan ürün grubu, %7,8 oranında düşüş kaydedilen ve 3,6 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kravatlar, %5,5 düşüşle 274,3 bin dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı mendillerdir. %3,3 düşüşle 889,1 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı eldivenler, %1,5 düşüşle 16,1 milyon dolarlık ihracat yapılan yapılan GTİP başlıklı kaplanmış, lamine edilmiş dokuma mensucattan mamul giysiler ile %1,2 düşüşle 155,7 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı bayan dokuma külot, slip,gecelik,pijama,sabahlık, bornoz ve benzeri giysiler, ihracatı azalan diğer ürün gruplarındandır. IV.5. En Fazla İhraç Edilen Dokuma Konfeksiyon Mamullerinde Durum 2011 yılında Türkiye den en fazla ihraç edilen dokuma konfeksiyon mamulleri, GTİP başlıklı dokuma bayan takım, ceket, elbise, etek, pantolon, tulum, şort ve benzeri giysilerdir. Bu ürünlerin ihracatı 2010 yılına göre %12,1 oranında artarak 1,9 milyar dolardan 2,1 milyar dolara yükselmiştir GTİP başlıklı bayan dokuma giysilerin en fazla ihraç edildiği ülkeler Almanya, İngiltere, İspanya, Hollanda ve Fransa olarak sıralanmaktadır yılında Almanya ya ihracat %8,3 oranında artışla 404,1 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın Türkiye toplam GTİP başlıklı giysi ihracatındaki payı %19 düzeyindedir. İngiltere ye ihracat %9,2 oranında artışla 338,3 milyon dolara yükselirken, İspanya ya ihracat %5,5 artışla 247,7 milyon dolardan 261,4 milyon dolara yükselmiştir. Dördüncü büyük pazar Hollanda ya ihracat %24,5 oranında artarak 151,9 milyon dolara yükselmiş, beşinci büyük pazar Fransa ya ihracat ise %19,5 oranında artışla 113 milyon dolara çıkmıştır yılında en fazla GTİP başlıklı dokuma konfeksiyon mamulü ihraç edilen ilk yirmi ülkeden onaltısına ihracat %2,6 ile %114,4 arasında değişen oranlarda artarken, dört ülkeye ihracat %1,7 ile %22 arasında değişen oranlarda azalmıştır. En yüksek oranlı artış %114,4 ile Libya da görülürken, ihracat rakamı 8,1 milyon dolardan 17,3 milyon dolara yükselmiştir. Suudi 48

49 Arabistan, %101,5 oranında artışla 50,8 milyon dolarlık, Çek Cumhuriyeti %40,3 ihracat artışı ile 35,8 milyon dolarlık, Birleşik Arap Emirlikleri %35,1 artış ile 19,9 milyon dolarlık ve İsrail %35 artışla 35,4 milyon dolarlık ihracat yapılan diğer önemli pazarlardır. En Fazla Dokuma Bayan Takım, Ceket, Elbise, Pantolon ve Benzeri Giysi İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,3 19,0 İngiltere ,2 15,9 İspanya ,5 12,3 Hollanda ,5 7,1 Fransa ,5 5,3 İtalya ,9 5,2 Danimarka ,6 3,8 Belçika ,5 2,6 Suudi Arabistan ,5 2,4 AHL Serbest Bölge ,2 2,0 İsveç ,8 1,8 Rusya Federasyonu ,7 1,8 Çek Cumhuriyeti ,3 1,7 İsrail ,0 1,7 ABD ,6 1,6 Birleşik Arap Emirlikleri ,1 0,9 Trakya Serbest Bölge ,0 0,8 Libya ,4 0,8 Mısır ,9 0,8 Polonya ,2 0,7 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,4 88,3 Türkiye Toplam Dokuma Bayan Takım, Ceket, Elbise, Pantolon ve ,1 100,0 Benzeri Giysi İhracatı 20 Ülkenin Payı % 87,3 88,3 Türkiye Toplam Dokuma Konfeksiyon İhracatı Toplam Dokuma Bayan Takım, Ceket, Elbise, Pantolon ve Benzeri Giysi İhracatının Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ocak ,3 40,1 40,4 Trakya Serbest Bölge, Mısır, ABD ve Rusya Federasyonu, GTİP başlıklı bayan giysilerin ihracatında düşüş görülen ülke ve bölgelerdir. Trakya Serbest Bölgesi ne bu ürün grubunda ihracat %22 oranında azalarak 22,8 milyon dolardan 17,7 milyon dolara gerilerken, Mısır a ihracat %10,9 düşüşle 16,3 milyon dolara, ABD ye ihracat %4,6 düşüşle 33,6 milyon dolara ve Rusya Federasyonu na ihracat %1,7 düşüşle 37,2 milyon dolara inmiştir. 49

50 IV.6 Denim Giysi İhracat Artışı Çok Düşük: %4,2 Denim giysiler, Türkiye nin dokuma konfeksiyon ihracatından aldıkları %30,1 lik pay ile hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında önemli bir yere sahiptir yılında gerçekleştirilen 5,3 milyar dolarlık dokuma konfeksiyon ihracatının 1,6 milyar dolarlık kısmı, denim giysi ihracatıdır. Dokuma konfeksiyon ihracatı, 2011 yılında %11,3 oranında artarken, denim konfeksiyon ihracatında %4,2 oranında artış kaydedilmiştir. En Fazla Denim Giysi İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,7 16,3 İngiltere ,6 11,7 İspanya ,8 11,1 Hollanda ,1 9,1 İtalya ,0 8,2 Danimarka ,0 7,7 Çek Cumhuriyeti ,8 5,6 Belçika ,0 5,4 Fransa ,8 4,0 Rusya Federasyonu ,7 2,5 İsveç ,4 1,9 Trakya Serbest Bölge ,4 1,4 Cezayir ,9 1,4 ABD ,7 1,4 AHL Serbest Bölge ,4 1,3 İsrail ,5 1,1 Estonya ,5 1,0 Ukrayna ,0 0,8 Polonya ,5 0,6 Kanada ,8 0,5 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,6 92,9 Türkiye Toplam Denim Giysi İhracatı ,2 100,0 20 Ülkenin Payı % 92,6 92,9 Türkiye Toplam Dokuma Konfeksiyon İhracatı Denim Giysi İhracatının Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ocak ,3 32,2 30, yılında Türkiye den en fazla denim giysi ihraç edilen ülkeler %1,7 oranında düşüşle 258,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Almanya, %12,6 oranında düşüşle 185,6 milyon dolarlık ihracat yapılan İngiltere ile %10,8 oranında düşüşle 175,7 milyon dolarlık ihracat yapılan İspanya olarak sıralanmaktadır. 50

51 Türkiye den en fazla denim giysi ihraç edilen ilk yirmi ülkeden ondördünde %3 ile %107,5 arasında değişen oranlarda artışlar kaydedilirken, altı ülkede %1,7 ile %25,4 arasında değişen oranlarda düşüşler olmuştur. İlk yirmi ülke içerisinde denim giysi ihracatının en yüksek oranlı arttığı ülke, %107,5 oranında artışla 16,4 milyon dolara yükseliş görülen Estonya dır. Estonya ya denim giysi ihracatı ivme kazanarak artmaktadır. %93,8 oranında artışla 8,6 milyon dolarlık ihracat yapılan Kanada, %78 lik artışla 12,6 milyon dolarlık ihracat yapılan Ukrayna, %39,9 luk artışla 21,7 milyon dolarlık ihracat yapılan Cezayir ve %38 artışla 129,2 milyon dolarlık ihracat yapılan İtalya, ihracatın yüksek oranlı arttığı diğer ülke ve bölgelerdir. İlk yirmi ülke içerisinden, denim giysi ihracatının azaldığı ülke ve bölgeler ise, %25,4 düşüşle 22,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Trakya Serbest Bölgesi, %12,6 düşüşle 185,6 milyon dolarlık ihracat yapılan İngiltere, %10,8 düşüşle 175,7 milyon dolarlık ihracat yapılan İspanya, %10,7 lik düşüşle 39,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Rusya Federasyonu, %8,5 düşüşle 9,9 milyon dolarlık ihracat yapılan Polonya ve %1,7 düşüşle 258,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Almanya olmuştur. IV.7. Diğer Hazır Eşya İhracatında Artış Sektörel Artışın Üzerinde : % yılında ev tekstili mamullerinin de ağırlıklı olarak içerisinde yeraldığı diğer hazır eşyaların Türkiye den ihracatı, %17 oranında artarak 2,2 milyar dolar olmuştur. Türkiye genelinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının 2010 yılına kıyasla %10,7 oranında arttığı, temel ürün gruplarından dokuma ve örme konfeksiyon mamullerinde sırasıyla %8,9 ve %11,3 oranında artışlar olduğu dikkate alındığında, diğer hazır eşya ihracatındaki artışın oransal olarak hem sektörel ihracat artışının hem de örme ve dokuma konfeksiyon ihracat artışlarının üzerinde olması, daha iyi bir performans gösterildiğini ortaya koymaktadır yılında en fazla hazır eşya ihraç edilen ülkeler Almanya, Fransa, ABD, Hollanda ve İtalya olarak sıralanmaktadır yılına göre Almanya ya hazır eşya ihracatı %24,1 oranında artışla 689,6 milyon dolara yükselirken, Fransa ya ihracat %12,2 oranında artarak 213,9 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın toplam hazır eşya ihracatında payı %31,2 ve Fransa nın payı %9,7 düzeyindedir. Üçüncü sıradaki ABD ye ihracat %6,3 oranında artarak 213,8 milyon dolara yükselirken, dördüncü sıradaki Hollanda ya ihracat %22,3 lük bir artışla 116,9 milyon dolara yükselmiştir. İtalya %13,8 lik artış ve 100,3 milyon dolar ile beşinci en fazla hazır eşya ihraç edilen ülkedir yılında fazla hazır eşya ihraç edilen ilk yirmi ülkeden on dokuzunda %1,7 ile %73,3 arasında değişen oranlarda artışlar olurken, sadece bir ülkede %30,3 lük düşüş olmuştur. İlk yirmi ülke içinde ihracatın en yüksek oranlı arttığı ülke Ukrayna dır yılında Ukrayna ya 12,6 milyon dolar değerinde 51

52 hazır eşya ihraç edilmiş iken, 2011 yılında ihracat değeri %73,3 oranında artışla 21,8 milyon dolara yükselmiştir. Hazır eşya ihracatında yüksek oranlı artış kaydedilen diğer ülkeler, %72,4 artışla 26,9 milyon dolarlık ihracat yapılan Çin Halk Cumhuriyeti, %54,4 artışla 32,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Suudi Arabistan, %28 artışla 25,6 milyon dolarlık ihracat yapılan İsveç ve %24,1 artışla 689,6 milyon dolarlık ihracat yapılan, aynı zamanda en fazla hazır eşya ihrac edilen ülke olan Almanya olmuştur. İngiltere, Rusya Federasyonu, İran, İspanya ve Avusturya, hazır eşya ihracatının artış gösterdiği diğer önemli ülkelerdendir. Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,1 31,2 Fransa ,2 9,7 ABD ,3 9,7 Hollanda ,3 5,3 İtalya ,8 4,5 İngiltere ,7 4,0 Rusya Federasyonu ,2 2,9 İran ,8 2,5 İspanya ,6 2,4 Avusturya ,4 1,9 Irak ,9 1,9 Belçika ,7 1,5 İsviçre ,0 1,5 Suudi Arabistan ,4 1,5 Çin Halk Cumhuriyeti ,4 1,2 İsveç ,0 1,2 İsrail ,4 1,1 Ukrayna ,3 1,0 Yunanistan ,3 0,9 Polonya ,6 0,8 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,9 Türkiye Toplam Hazır Eşya İhracatı En Fazla Hazır Eşya İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık ,0 100,0 20 Ülkenin Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ocak yılında Türkiye den hazır eşya ihracatının azaldığı tek ülke Yunanistan dır. Yunanistan a ihracat %30,3 oranında azalarak 28,9 milyon dolardan 20,1 milyon dolara düşmüştür. Türkiye nin diğer hazır eşya ihracatına temel ürün grupları itibarıyla bakıldığında, GTİP başlıklı yatak çarşafları, masa örtüleri ile tuvalet ve 52

53 mutfak bezleri, en fazla ihraç edilen hazır eşyalar olarak görülmektedir. Bu ürün grubunda ihracat, 2011 yılında %14,3 oranında artışla 1,2 milyar dolar olmuştur GTİP başlıklı ev tekstili mamullerini takiben, %23,9 luk artış ve 409,6 milyon dolarlık ihracatı ile GTİP başlıklı ambalaj için torba ve çuvallar, %28,5 artışla 281,8 milyon dolarlık ihracatı ile GTİP başlıklı diğer mefruşat eşyası ve %4 düşüşle 127,3 milyon dolarlık ihracatı ile GTİP başlıklı perde vb., diğer hazır eşya ihracatında önde gelen ürün gruplarıdır. Hazır eşyalar içerisinde 2011 yılında on ürün grubundan sekizinde %5 ile %103,7 arasında değişen oranlarda artışlar olurken, diğer iki ürün grubunda %4 ile %36,7 arasında değişen oranlarda düşüşler olmuştur. Birim : ABD $ / 10 GTİP Başlığı Kapsam Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % 6302 Yatak çaşafları, masa örtüleri, tuvalet ve mutfak bezleri , Ambalaj için torba ve çuvallar , Diğer mefruşat eşyası , Perdeler ve iç storlar; perde ve yatak farbelaları , Battaniyeler ve diz battaniyeleri , Diğer hazır eşya , Vagon ve mavna örtüleri, tenteler ve dış storlar, çadırlar, kamp eşyası Kullanılmış ve yeni paçavralar,sicim, ip ve halat döküntüleri ve bunlardan kullanılmış eşya Kilim, halı, işlemeli masa örtüsü ve peçete yapımında kullanılan mensucat ve ipliklerden müteşekkil takımlar Kullanılmış giyim eşyası ve kullanılmış diğer eşya Kaynak: İhracatçı Birlik leri Kay ıtları / Ocak 2012 Temel Ürün Grupları İtibariyle Diğer Hazır Eşya İhracatı Ocak - Aralık , , , ,0 İhracatı en yüksek oranlı artan ürünler, %103,7 oranında artışla 14,9 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kullanılmış ve yeni paçavralar, sicim, ip ve halat döküntüleri ile bunlardan kullanılmış eşyalar, %35,6 artışla 54,8 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı battaniyeler ve diz battaniyeleri, %28,5 artışla 281,8 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı diğer mefruşat eşyaları ile %24,5 artışla 22,6 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı vagon ve mavna örtüleri,tenteler ve dış storlar, çadırlar ve kamp eşyasıdır. Hazır eşyalar içerisinde 2011 yılında ihracatı azalan ürün grupları ise %36,7 lik düşüşle 2,1 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kilim, halı, işlemeli masa örtüsü ve peçete yapımında kullanılan mensucat ve ipliklerden takımlar ile %4 düşüşle 127,3 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı perdeler ve iç storlar ile perde ve yatak farbelalarıdır. 53

54 V. HAMMADDE İTHALATI Türkiye de hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü üretim, istihdam ve ihracata katkı açısından önemli bir konuma sahiptir. Sektörün üretim ve ihracat kapasitesi ile doğru orantılı olarak çok çeşitli nitelikte ve önemli miktarda hammadde ihtiyacı bulunmaktadır. Elyaf, iplik ve kumaş gibi tekstil materyalleri ihtiyacı, uluslararası pazarlarda rekabetçi kalabilmek adına, yerli üretimin yanısıra yurt dışından ithal yoluyla da tedarik edilmektedir. Dolayısıyla, dünyanın çeşitli bölgelerinden rekabetçi fiyat ve türlerde hammadde ve ara malı ithalatı yapılmaktadır. Yapılan ithalat, tekstil sanayii ya da konfeksiyon sanayii için hammadde veya ara malı niteliğindedir. Bu bakımdan hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün 2011 yılında dönemindeki ihracat performansını incelerken, hammadde ithalatına ilişkin verileri de mercek altına almakta fayda bulunmaktadır. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi nden temin edilen TÜİK kaynaklı verilere göre 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye, 3,1 milyar dolar değerinde, 1 milyon ton elyaf (pamuk, yün, suni-sentetik, bitkisel ve ipek lifleri), 2,8 milyar dolar değerinde 821,1 bin ton iplik (pamuk, yün, suni-sentetik, bitkisel ve ipek iplikleri), 2,3 milyar dolar değerinde 259,3 bin ton dokuma kumaş ( pamuklu, yünlü, suni-sentetik, bitkisel ve ipek liflerinden mamul dokuma kumaşlar) 488,7 milyon dolar değerinde 69,2 bin ton örme kumaş, 330,7 milyon dolar değerinde 70,7 bin ton dokusuz yüzey, vatka ve keçe ve 567,2 milyon dolar değerinde 76,6 bin ton diğer tekstil ürünleri ithal edilmiştir. Bu veriler ışığında, Türkiye nin temel hammaddeler itibariyle toplam 2,3 milyon ton elyaf, iplik, dokuma ve örme kumaş ile dokusuz yüzey ithal ettiği ve bu ithalatın değer olarak 9,6 milyar doları bulduğu anlaşılmaktadır. Sözkonusu ithalatta, 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde, 2010 yılının aynı dönemine kıyasla miktar olarak %6,2 oranında düşüş, dolar bazında ise %19,2 oranında artış olmuştur. Aşağıdaki tabloda, Türkiye nin hammadde niteliği itibarıyla tekstil, açık ifadesi ile, elyaf, iplik, kumaş ve dokusuz yüzey ithalatına ilişkin, miktar ve değer bazında karşılaştırmalı istatistikler yeralmaktadır. 54

55 2011 Ocak-Kasım döneminde Türkiye nin elyaf ithalatı 2010 yılının Ocak- Kasım dönemine kıyasla miktar bazında %17,8 oranında azalmış, ancak dolar bazında %19 oranında artmıştır. Dolar bazında artış ve miktar 55

56 bazında düşüş birlikte değerlendirildiğinde, ithalat birim fiyatlarının arttığı çıkarımı yapılabilir. En fazla ithal edilen elyaf, pamuk lifleri ve sentetik-suni devamsız liflerdir yılının ilk onbir ayı içerisinde 1,8 milyar dolar değerinde 576,8 bin ton pamuk lifi ithal edilmiştir. İthalat miktar bazında %30 azalırken değer olarak %15,7 artmıştır. Diğer önemli ithalat kalemi sentetik-suni devamsız liflerin ithalatı ise miktar bazında %7,2 artarken, dolar olarak %23,9 artmıştır. Öte yandan, iplik ithalatında miktar bazında %5,7 dolar bazında %18,6 artış olmuştur. Hem miktar hem de değer olarak Türkiye ye en fazla ithal edilen iplikler sentetik-suni filament iplikleridir. Bu ürün grubunda 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde 1,3 milyar dolar değerinde 398,9 bin ton ithalat yapılmıştır. İthalat miktar bazında %15,9 artarken, dolar bazında %23,6 artmıştır. Sentetik-suni devamsız liflerden iplikler, dolar bazında en fazla ithal edilen ikinci ürün grubudur Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye 743,9 milyon dolar değerinde 171,7 bin ton sentetik-suni devamsız liflerden iplik ithal edilmiştir. İthalat, miktar olarak %8,3, değer olarak %26,2 artmıştır. Üçüncü en fazla ithal edilen iplik türü pamuk iplikleridir Ocak-Kasım döneminde 485,4 milyon dolar değerinde 93 bin ton pamuk ipliği ithal edilmiştir. Pamuk ipliği ithalatı 2010 yılının Ocak-Kasım dönemine kıyasla miktar bazında %31,6 azalırken, dolar bazında %0,7 artmıştır. Dokuma kumaş ithalatında, 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde miktar bazında %2,4, dolar bazında %18,4 artış olurken, örme kumaş ithalatında miktar bazında %33,6, değer bazında %44,5 artış ve dokusuz yüzey, vatka ve keçe ithalatında miktar bazında %11,2 düşüş ile değer bazında %1,7 düşüş olmuştur Ocak-Kasım döneminde en fazla ithal edilen dokuma kumaşlar pamuklu dokuma kumaşlardır. Bu ürün grubunda ithalat, miktar bazında %2,4 düşüşle 128,6 bin tona gerilerken, dolar bazında %19,9 artarak 1,2 milyar dolara çıkmıştır. Sentetik-suni filament ipliklerinden dokuma kumaşlar 540 milyon dolar değerinde 68,2 bin ton ithalat ile ikinci en fazla ithal edilen dokuma kumaş türü olmuştur. 56

57 VI. KONFEKSİYON İTHALATI Türkiye ye elyaf, iplik, kumaş gibi tekstil materyallerinin yanısıra, hazırgiyim ve konfeksiyon mamulleri de ithal edilmektedir yılında 1 milyar dolar sınırını aşan hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı, 2008 yılında 2,1 milyar dolara yükselmiş, izleyen yıllarda da 2 milyar doların üzerinde seyretmiştir. Bu durum ve mevcut sektörel koşullar dikkate alınarak, 2011 yılı ihracat performans raporuna Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatına ilişkin kısa bilgiler de dahil edilmiştir. VI.1 Temel Ürün Grupları İtibariyle İthalat Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi nden alınan, TUİK kaynaklı kesinleşmiş ithalat istatistiklerine göre, 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye 146 farklı ülkeden 3 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı yapılmıştır Ocak-Kasım dönemine kıyasla 2011 yılının ilk onbir ayı içerisinde ithalat, dolar bazında %21 oranında artmıştır. Yapılan ithalatın dolar değer üzerinden %59 u dokuma konfeksiyon mamullerinden, %35 i örme konfeksiyon mamullerinden ve %6 sı diğer hazır eşyalardan oluşmaktadır Ocak-Kasım döneminde örme giyim eşyası ve aksesuarı ithalatı %12 oranında artarak 1 milyar dolar olmuştur. Dokuma giyim eşyası ve aksesuarları ithalatı %24 artışla 1,7 milyar dolara yükselirken, ev tekstili ürünlerinin de içerisinde yeraldığı mensucattan mamul diğer hazır eşyaların ithalatı %44 oranında artarak 188,6 milyon dolara çıkmıştır. Temel ürün grupları itibariyle ithalat verileri ile paylar, aşağıdaki tablo ve grafikten izlenebilir. Birim ABD $ / 11 Toplam Konf.da Fasıl Ürün Grubu Ocak - Kasım Ocak - Kasım Değişim % Pay % 61 Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları Mensucattan Mamul Diğer Hazır Eşya Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Aralık 2011 Temel Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı Ocak - Kasım TOPLAM

58 Temel Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı 2011 Ocak - Kasım Mensucattan Mamul Diğer Hazır Eşya 6% Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları 35% Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları 59% Ürün grupları itibariyle ithalatın detayına inmek üzere, 2011 yılının Ocak- Kasım döneminde en fazla ithal edilen konfeksiyon mamulleri listelenmiş ve GTİP başlıklı bayan dokuma takım, ceket ve benzeri giysilerin en fazla ithal edilen ürün grubu olduğu görülmüştür. Bunları, GTİP başlıklı örme kazak, süveter ve benzerleri, GTİP başlıklı erkek dokuma takım elbise, ceket ve benzeri giysiler ile GTİP başlıklı örme t-shirt, fanila ve diğer iç giyim eşyaları, takip etmektedir Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye %17 artışla 425 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı bayan dokuma takım, ceket ve benzeri giysi, %2 artışla 381,8 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı örme kazak, süveter ve benzeri giysi, %16 artışla 323,5 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı erkek dokuma takım elbise, ceket ve benzeri giysi ve %21 artışla 185,6 milyon dolarlık GTİP başlıklı örme t-shirt, fanila ve diğer iç giyim eşyaları ithal edilmiştir. En fazla ithal edilen ilk onbeş ürün grubunun ondördünde 2010 yılının Ocak- Kasım dönemine kıyasla %2 ile %224 arasında değişen oranlarda artışlar, sadece bir ürün grubunda %1 düşüş olmuştur. İthalatı en yüksek oranlı artan ürün grupları %224 artışla 143,1 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı plastik, kauçuk emdirilmiş sıvanmış kaplanmış kumaşlardan giyim eşyaları, %85 artışla 54,6 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı yatak çarşafı, masa örtüsü, tuvalet ve mutfak bezleri, %44 artışla 70,1 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı spor, kayak ve yüzme kıyafetleri ile benzeri giyim eşyaları, %38 artışla 74,2 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı örme eldivenler, %37 artışla 62,5 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı temizlik bezleri, cankurtaran yelekleri ve 58

59 cerrahi amaçlı tek kullanımlık örtüler, tıbbi maskeler ve benzeri diğer hazır eşyalardır yılında, ithalatı azalan tek ürün grubu ise %1 düşüşle 72,1 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı bayan örme takım elbise, takım, ceket, pantolon ve benzeri giysilerdir yılının Ocak-Kasım döneminde en fazla ithal edilen hazırgiyim ve konfeksiyon mamulleri ile ithalat artış oranlarını gösteren bir tablo, aşağıda verilmektedir. Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı Ocak - Kasım Birim ABD $ GTİP / 11 Başlığı Ürün Grubu Ocak - Kasım Ocak - Kasım Değişim % 6204 KADIN/KIZ ÇOCUK İÇİN TAKIM, TAKIM ELBİSE, CEKET VS KAZAK, SÜVETER, HIRKA, YELEK VB. EŞYA (ÖRME) ERKEK/ERKEK ÇOCUK İÇİN TAKIM, TAKIM ELBİSE, CEKET VS TİŞÖRT, FANİLA, DİĞER İÇ GİYİM EŞYASI (ÖRME) ERKEK/ERKEK ÇOCUK İÇİN DIŞ GİYİM ERKEK/ERKEK ÇOCUK İÇİN GÖMLEK KADIN/KIZ ÇOCUK İÇİN DIŞ GİYİM PLASTİK, KAUÇUK SIVANMIŞ, EMDİRİLMİŞ ELYAFTAN HAZIR GİYİM EŞYASI KADIN/KIZ ÇOCUK İÇİN GÖMLEK, BLUZ, VS SÜTYEN, KORSE, KORSE KEMER, PANTOLON ASKISI, ÇORAP BAĞI, JARTİYER ELDİVEN (ÖRME) KADIN/KIZ ÇOCUK İÇİN TAKIM ELBİSE, TAKIM, CEKET, PANOLON VS. (ÖRME) KADIN/KIZ ÇOCUK İÇİN SPOR, KAYAK VE YÜZME KIYAFETLERİ VB GİYİM EŞYASI DİĞER HAZIR EŞYA (ELBİSE PATRONLARI DAHİL) YATAK ÇARŞAFI, MASA ÖRTÜLERİ, TUVALET, MUTFAK BEZLERİ İlk 15 Ürün Toplamı Toplam Konfeksiyon İthalatı İlk 15 Ürünün Toplamda Payı % Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Ocak 2012 VI.2 Ülkeler İtibariyle İthalat Çin Halk Cumhuriyeti, 2011 yılında da Türkiye nin en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithal ettiği ülke olmuştur. Çin bu konumunu 2007 yılından bu yana muhafaza etmektedir. Bu ülkeden yapılan ithalat, 2011 yılının Ocak- Kasım döneminde 2010 un Ocak-Kasım dönemine kıyasla dolar bazında %28 oranında artışla 854,3 milyon dolardan 1,1 milyar dolara yükselmiştir. Çin in Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatında payı %36,8 dir. 59

60 Diğer bir ifade ile, Türkiye nin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatının üçte biri Çin den yapılmıştır. Çin Halk Cumhuriyeti nden yapılan ithalatın 2008 yılında 2007 yılına kıyasla %43 oranında, 2009 yılında 2008 yılına kıyasla %65 oranında ve 2010 yılında 2009 a kıyasla %62 oranında arttığı dikkate alınırsa, Türkiye nin Çin Halk Cumhuriyeti nden hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatının 2009 yılına kadar ivme kazanarak arttığı, 2010 yılında çok az ivme kaybettiği, 2011 yılının ilk onbir ayında ise ithalat artışının ivme kaybına rağmen devam ettiği görülmektedir. Türkiye nin 2011 yılının Ocak-Kasım döneminde en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithal ettiği ülkelere ilişkin istatistiki bilgi, aşağıdaki tabloda verilmektedir. Birim ABD $ Türkiye'nin En Fazla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthal Ettiği Ülkeler Ocak - Kasım / 11 Toplamda Ülkeler Ocak - Kasım Ocak - Kasım Değişim % Pay % 1 Çin Halk Cumhuriyeti ,8 2 Bangladeş ,3 3 Hindistan ,9 4 İtalya ,7 5 Vietnam ,9 6 Sri Lanka ,4 7 Pakistan ,3 8 Mısır ,2 9 İspanya ,9 10 Endonezya ,6 11 Fas ,4 12 Almanya ,2 13 Bulgaristan ,9 14 Kamboçya ,9 15 Romanya ,9 İlk 15 Ülke Toplamı ,3 Toplam Konfeksiyon İthalatı ,0 İlk 15 Ürünün Toplamda Payı % Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Ocak 2012 En fazla ithalat yapılan ilk onbeş ülkeden on dördünde %13 ile %71 arasında değişen oranlarda artışlar olurken, sadece bir ülkede %23 oranında düşüş olmuştur. İthalatın azaldığı tek ülke %23 düşüşle 71,6 milyon dolarlık ithalat yapılan Sri Lanka dır Ocak-Kasım döneminde hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatının en yüksek oranlı arttığı ülke %71 artışla 25,5 milyon dolarlık ithalat yapılan 60

61 Kamboçya olmuştur. %66 artışla 25,5 milyon dolarlık ithalat yapılan Romanya, %49 artışla 66,4 milyon dolarlık ithalat yapılan Mısır, %45 artışla 27,6 milyon dolarlık ithalat yapılan Bulgaristan ve %32 artışla 84,8 milyon dolarlık ithalat yapılan Vietnam, hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatının yüksek oranlı arttığı diğer ülkelerdir. 61

62 VII. KAPASİTE KULLANIM ORANI Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün 2011 yılında döneminde gösterdiği ihracat performansı değerlendirilirken, kapasite kullanım oranı konusundaki gelişmelerin de dikkate alınmasında fayda görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı tablosundaki bilgilere göre, 2010 yılının Aralık ayında %75,6 olan imalat sanayii kapasite kullanım oranı, 2011 yılının Aralık ayı itibarıyla %75,5 e gerilemiştir. Buna göre, imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı 2010 Aralık ayına göre yalnızca %0,1 oranında azalmıştır. Hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinde 2010 Aralık ayında %78 olan kapasite kullanım oranı, 2011 yılının aynı ayında bir puan düşüşle %77 ye gerilemiştir yılının Aralık ayında, hazırgiyim ve konfeksiyon sektöründe kapasite kullanım oranı 2010 yılının Aralık ayına kıyasla %1,3 oranında azalmıştır. Yıllar Tekstil ve Konfeksiyon Sektörlerinde Kapasite Kullanım Oranı İmalat Sanayiinde Yıllık Kapasite Değişim % Kullanım Oranı % Tekstil Ürünleri İmalatında Kapasite Kullanım Oranı % Yıllık Değişim % Giyim Eşyası İmalatında Kapasite Kullanım Oranı % ,9 79,4 82,7 Yıllık Değişim % ,9-6,6 76,2-4,0 79,0-4, ,4 6,3 82,5 8,3 84,1 6, ,3 3,8 81,0-1,8 84,7 0, ,2 3,7 80,4-0,7 83,5-1, ,3-1,1 80,8 0,5 81,7-2, ,0 0,9 80,6-0,2 82,5 1, ,8 1,0 81,5 1,1 83,6 1, ,1-4,5 75,7-7,1 80,2-4, ,0-16,8 67,5-10,8 67,3-16, ,6 16,3 80,1 18, , Aralık 75,6 80,1 78, Aralık 75,5-0,1 76,0-5,1 77,0-1,3 Kaynak: TCMB / İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı - Ocak 2011 Hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinin hammadde ihtiyacını karşılayan tekstil sektörünün kapasite kullanım oranında ise 2011 yılının Aralık ayında daha yüksek oranlı bir düşüş olmuştur. Tekstil sektörü için 2010 Aralık ayında %80,1 olarak verilen kapasite kullanım oranı, 2011 Aralık ayı itibariyle %76 ya düşmüştür. Bu düşüşle tekstil sektörünün kapasite kullanım oranı, 62

63 2011 yılının Aralık ayında 2010 Aralık ayına kıyasla %5,1 oranında azalmıştır. Yıl içerisinde hazırgiyim ve konfeksiyon ile tekstil sektöründe kapasite kullanım oranlarının bazı aylar ivme kazanarak, bazı aylar ise ivme kaybederek artması ve genel imalat sanayi kapasite kullanım oranından az da olsa yüksek olması, sektörde global ekonomik kriz sonrası üretim açısından hareketlenmenin sürdüğüne işaret etmekte iken yıl kapasite kullanım oranlarında düşüşler ile kapanmıştır. 63

64 VIII. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER VIII.1. Euro/Dolar Paritesi nin Etkileri Ocak Aralık Dönemi 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde gerçekleştirilen 16,2 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının, 12,8 milyar dolarla %79,4 ü ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır yılı Ocak-Aralık döneminde 1 Euro 1,33 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %4,81 lik artışla 1,39 dolar düzeyine yükselmiştir. Bu durumda, 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken, dolar bazındaki istatistiklerde %4,81 oranında fiktif bir artış yaratmaktadır. Bu çerçevede, 12,8 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %4,81 lik pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırıldığında, AB ne ihracatın gerçek değeri 12,2 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde reel toplam ihracat tutarı 15,6 milyar dolar olmakta ve böylelikle hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansında %10,7 lik değil, reel bazda %6,5 lik artış meydana gelmiş olmaktadır. Aralık Ayı 2011 yılı Aralık ayında yapılan 1,34 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının 1,05 milyar dolarla %78,6 sı ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır yılı Aralık ayında 1 Euro 1,321 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Aralık ayında Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %0,14 lük düşüşle 1,319 dolar düzeyine gerilemiştir. Bu çerçevede, 1,05 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %0,14 lük pariteden kaynaklanan fiktif düşüşten arındırıldığında, 1,06 milyar dolarlık gerçek değere ulaşılmakta ve bu durumda 2011 yılı Aralık ayında reel bazda toplam ihracat tutarı 1,34 milyar dolar olup ihracatta %8 lik değil, reel anlamda %7,9 luk düşüş meydana gelmiş olmaktadır. 64

65 EURO - DOLAR PARİTESİ Aylar Çapraz Kur Çapraz Kur Değişim % Ocak 1, , ,70 Şubat 1, , ,48 Mart 1, , ,00 Nisan 1, , ,38 Mayıs 1, , ,76 Haziran 1, , ,79 Temmuz 1, , ,19 Ağustos 1, , ,81 Eylül 1,3058 1, ,64 Ekim 1, , ,51 Kasım 1, , ,55 Aralık 1, , ,14 Yıllık Ortalama 1, , ,81 1 Euro=... ABD Doları Olarak Verilmiştir. VIII.2. Dış Pazarlardaki Koşullar Tekstil ve hazır giyim sektöründe küresel çapta önemli tedarikçisi Çin in tekstil ve hazır giyim ürünleri ihracatının, Avrupa da yaşanan borç krizinden olumsuz etkilendiği bildirilmektedir. AB deki ekonomik sorunların, siparişlerin azalmasına ve maliyetlerin yükselmesine yol açtığı ve Avrupalı müşterilerin daha düşük fiyatlarla sipariş vermek istemesinin Çin li tekstil ve hazır giyim üreticilerinin rekabetçiliğini azalttığı da ifade edilmektedir. Öte yandan, Avrupalı alıcıların siparişlerini azaltması ve alım yapmak için beklemeyi tercih etmesi nedeniyle Çin li tekstil ve hazır giyim üreticilerinin üretim takvimlerinin olumsuz etkilendiği de bildirilmektedir. Diğer yandan, Çin in önemli eyaletlerindeki tekstil ve hazır giyim üreticilerinin, işgücü sıkıntısının artması endişesiyle maaşları yükseltmek zorunda kaldığı, zira özellikle Çin yeni yıl kutlamalarının ertesinde işçilerin yarıya yakınının işinden ayrılabileceği ve yeni işçi bulmanın zor olabileceği öngörülmektedir. Çin de son yıllarda sıkça gündeme gelen işgücü sıkıntısı, özellikle tatil dönemlerinde belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Yukarıda belirtilen olumsuzluklara rağmen Çin Gümrük İdaresi verilerine göre Ocak-Kasım döneminde Çin in tekstil ve hazır giyim ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %21,2 oranında büyüyerek 226,2 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Hazır giyim ihracatı bu dönemde yıllık bazda %19,5 65

66 oranında büyüyerek 139,8 milyar ABD Dolarına ulaşırken, tekstil ihracatı ise % 24 artışla 86,4 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Son açıklanan istatistiklere göre, 2011 yılının ilk 11 ayında, adet olan Çin in büyük ölçekli tekstil ve hazır giyim firmalarının üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %27,5 oranında artarak 786 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Ürün grubu bazında, bu dönemde sırasıyla %12,5 ve %13,3 oranlarında artışla 26,319 milyon ton iplik ve 56,78 milyar metre kumaş üretilmiştir. Hazır giyim üretimi %8,5 oranında artışla 22,97 milyar adet ve sentetik elyaf üretimi ise %14,9 oranında artışla 30,74 milyon ton miktarlarında kaydedilmiştir yılının ilk on ayında büyük ölçekli tekstil ve hazır giyim firmalarının net karı yıllık bazda %29 oranında artışla yaklaşık 34 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Sözkonusu artışlara rağmen son dönemde Çin de üretim maliyetlerinin artması ve Çin para birimi Yuan ın kısmen değerlenmesi nedeniyle hazır giyim siparişlerinin ASEAN ülkelerine kaymaya başladığı ve uluslar arası hazır giyim markalarının Çin den tedariklerini azaltmayı planladıkları ifade edilmektedir. Bu çerçevede, Çin ve ASEAN ülkelerinin, dünyanın büyük hazır giyim üreticileri olmaya devam edecekleri, ancak, bu ülkelerdeki farklı fiyat seviyelerinin, farklı alıcıların taleplerini karşılayacağı ifade ediliyor. ASEAN bölgesindeki tedarik ve üretim zincirinin, yeni üretim tesislerinin faaliyetleriyle birlikte gelişmesi dikkat çekerken, yine de kısa vadede Çin kadar kapsamlı bir üretim ağının oluşması ve yüksek verimlilik seviyeleri beklenmemektedir Çin tekstil ve hazır giyim sektörü, 2012 yılında Avrupalı alıcıların harcamalarındaki daralma beklentisi nedeniyle bu pazara ihracatlarında gerileme öngörmektedir. Küresel ekonomik sorunların ve AB deki borç krizinin 2012 yılında da devam edeceği beklentisi, Çin in hazır giyim ihracatında büyüme oranını olumsuz etkileyebileceği belirtilirken, tüketici gelirlerinin yükselmesi, Çin in iç piyasa satışlarının büyümesine ve dolayısıyla hazır giyim sektörünün 2012 yılına ait risk beklentilerinin hafiflemesine de yol açmaktadır. Hindistan ın ise tekstil sanayisinin mali kriz yaşadığı ve yüksek pamuk fiyatları nedeniyle önemli miktarlarda nakit paranın hammadde alımı için harcanmasının sektörü olumsuz etkilediği belirtilmektedir. Ayrıca ABD ve Avrupa pazarlarında Hindistan hazır giyim ürünlerine olan talebin azalmasının firmaların üretimlerini azaltmasına neden olduğu ifade edilmektedir. Pamuk fiyatlarının Temmuz ayı itibariyle gerilemesinin de sektörün nakit sıkıntısını hafifletmediği ve birçok firmanın bankalara başvurarak borçlarının yeniden yapılanmasını ve ödemelerinin ertelenmesini talep ettiği kaydedilmektedir. 66

67 Bu çerçevede, Hindistan da çok sayıda hazır giyim üreticisinin üretim tesislerini, işgücü maliyetlerinin ve enerji fiyatlarının daha düşük olması nedeniyle Bangladeş e taşımayı planladığı da bildirilmektedir. Hindistan da maliyetlerin nispeten yüksek olması, hazır giyim üreticilerini yeni üretim merkezleri bulmaya yönlendirmektedir. Üretim tesislerinin Bangladeş e taşınmasının Hindistan sanayii üzerindeki etkilerinin hemen hissedilmeyeceği, sürecin devam etmesi halinde 2-3 yıl içinde görüleceği ve Hindistan ın hazır giyim üretim sanayiinin çökmesine dahi yol açabileceği belirtilmeketdir. Öte yandan, Hindistan da lüks ürün pazarının geçtiğimiz yıl %20 oranında büyüme kaydederek 5,8 milyar ABD Dolarına ulaştığı belirtilmektedir. Lüks ürün perakendecileri Hindistan daki mağaza sayılarını her geçen gün arttırmalarına rağmen, Hindistan ın yeterli altyapıya sahip olmaması lüks ürün pazarının büyümesini geciktirmektedir. Avrupalı markaların da Hindistan daki satış hacimlerinin büyüme potansiyeline sahip olduğu ve halen bir çok Avrupalı markanın Hindistan pazarına girmeyi değerlendirdiği belirtilmektedir. Vietnam da ise tekstil ve hazır giyim üreticilerinin, yurtdışına ihracat yapmak yerine yerli perakendecilere ürün tedarik etmeyi daha avantajlı buldukları, üreticilerin ise ek yatırım gerektirmediği için kendi mağazalarını açmak yerine perakendeci firmalarla tedarik sözleşmesi yapmaya yöneldiği bildirilmektedir. Öte yandan, Vietnam Hükümeti, özellikle tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sektörlerinde yaygınlaşmaya başlayan grevleri engellemek amacıyla Ekim ayında asgari ücreti ortalama % 30 artırmıştır. Vietnam da 2011 yılının ilk sekiz ayında şehirde 162 grev yapıldığı ve bu grevlerin %45 inin tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sanayilerinde yapılan grevlerden oluştuğu bildirilmektedir. Uzakdoğu nun tedarikçilerinden Kamboçya da ise çalışma koşullarının son derece ağır olduğu, hazır giyim ve ayakkabı sanayisinde işçi bayılmalarının sıkça yaşandığı belirtilmektedir. İstatistiklere göre, 2011 yılında, aşırı mesai, zayıf sağlık koşulları, kimyasal maddelere maruz kalma gibi nedenlerle den fazla işçi mesai esnasında bayılarak tedavi görmek durumunda kalmıştır Hazır giyim ihracatı Kamboçya nın toplam ihracatının %90 ından fazlasını oluşturmaktadır. Bangladeş te ise ülkede iplik ve kumaş talebinin artmasına rağmen tekstil sektörünün kayıplar yaşadığı bildirilmektedir. Tekstil ve Jüt Bakanlığı tarafından hazırlanan bir rapora göre, son on yılda Bangladeş te iplik ve kumaş talebi önemli ölçüde yükselirken, bu talebin yaklaşık %65 i yerel sektör tarafından karşılanırken, geriye kalan kısım ithalatla karşılanmaktadır. Rapora göre sektörün yeterince korunmaması, banka faizleri ve makinelerin eskimesi gibi nedenler yüzünden sektörün rekabetçiliğinin azaldığı belirtilmektedir. 67

68 Latin Amerika nın önemli üreticisi Brezilya da ise hükümet tekstil ürünleri ithalat vergilerini arttırmayı planladıklarını zira bu ürünlerde özellikle Çin den yapılan ithalatın hızlı bir şekilde arttığını açıklamıştır. Brezilya, halen ithalat vergilerini, ürünlerin gümrük değerlerinin belirli bir yüzdesi olarak uygulamaktadır. Ancak hükümet tarafından, ithalat miktarlarına göre gümrük vergisi uygulanması önerilmektedir. Taslak halindeki önerinin detaylarının zaman içinde belli olacağı ifade edilmeketdir. Meksika da ise, ülkenin ABD ye olan coğrafi yakınlığına rağmen yüksek miktarlı, düşük fiyatlı siparişlerde Çin ile rekabet edemeyen hazır giyim üreticilerinin, daha üst segmentteki ürünlere odaklandığı ve full package üretime geçmeyi planladıkları belirtilmektedir li yılların başlarında Meksika, ABD nin en büyük hazır giyim tedarikçisiyken, 2011 yılında Meksika nın altıncı büyük hazır giyim tedarikçisi konumuna gerilediği, bunun da en büyük nedeninin ABD li alıcıların Asya dan daha ucuz fiyatlara ithalat yapmalarının olduğu bildirilmektedir. Sektörü ilgilendiren bir araştırmaya göre ise, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya dan oluşan Orta Avrupa bölgesinin hazır giyim ve ayakkabı pazarı değerinin 2010 yılında ulusal para birimleri bazında %2,5 ve Euro bazında %8 oranında yükselerek 12,8 milyar Euro (17,5 milyar ABD Doları) değerine ulaştığı belirtilmeketdir. Pazarın 2011 yılı sonu itibariyle özellikle Romanya ve Polonya da kaydedilen büyüme oranları sayesinde toplamda %5 daha büyüyeceği öngörülmektedir. PMR tarafından hazırlanan Orta Avrupa da hazır giyim ve ayakkabı perakende pazarı 2011: Pazar analizi ve dönemi için öngörüler adındaki rapora göre bölgenin perakende pazarları 2009 yılında önemli ölçüde daraldıktan sonra 2010 yılında belirgin bir iyileşme dönemine girmiştir. Ancak iyileşme, bölgenin her ülkesinde aynı ölçüde hissedilmemiştir. Örneğin Macaristan ve Slovakya pazarları 2010 yılında da gerilemeye devam ederken, Çek Cumhuriyeti pazarı ise sabit kalmıştır. Öte yandan, yılları arasında bölgedeki ülkelerin moda pazarında farklı oranlarda büyüme kaydedilmesi ve pazarın toplam değerinin 2013 itibariyle 15 milyar Euro yu (20,6 milyar ABD Doları) geçmesi öngörülmektedir. Pazarda Polonya %55 ile en büyük ülke olurken, Polonya yı %14 ile Çek Cumhuriyeti, %12 ile Romanya, %11 ile Macaristan ve %8 ile Slovakya takip etemektedir. Bölgenin en büyük moda pazarını oluşturan Polonya, ekonomik krizden diğer ülkelere göre daha az etkilenmiştir. Slovakya, Euro bazında kişi başına düşen en yüksek harcama seviyesi ile ve Romanya ise en düşük harcama seviyesi ile dikkat çekmektedir. Ancak Romanya moda pazarının gelecek üç yıl içinde bölgenin en dinamik artışını kaydedeceği öngörülmektedir. Halen bölgenin en az gelişmiş ülkesi olan 68

69 Romanya da birçok uluslar arası perakende firmasının sadece bir adet mağazası bulunduğu bildirilmektedir. Berna TÜRKANT İTKİB Genel Sekreterliği AR & GE ve Mevzuat Şube Şefi İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. 69

70 Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2011 Yıllık 70

71 Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı: 2011 Yıllık 71