AĞLARIN EĞİTİMİ VE ARAŞTIRILMASI İÇİN DEVS TABANLI SİMÜLATÖR TASARIMI VE UYGULAMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "AĞLARIN EĞİTİMİ VE ARAŞTIRILMASI İÇİN DEVS TABANLI SİMÜLATÖR TASARIMI VE UYGULAMASI"

Transkript

1 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (İATS 09), Mayıs 2009, Karabük, Türkiye AĞLARIN EĞİTİMİ VE ARAŞTIRILMASI İÇİN DEVS TABANLI SİMÜLATÖR TASARIMI VE UYGULAMASI DESIGN AND APPLICATION OF A DEVS-BASED SIMULATOR FOR NETWORK EDUCATION AND RESEARCH Ahmet ZENGİN, Hüseyin EKİZ, Bülent ÇOBANOĞLU ve Sinan TUNCEL Sakarya Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi Bölümü, Sakarya, TÜRKİYE. {azengin, ekiz, bcobanoglu ve stuncel}@sakarya.edu.tr Özet Bilgisayar ağları günümüzde hemen hemen her alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Devlet kamu hizmetlerinden eğlence ve sohbet ağlarına kadar her sektör ağ sistemlerini hizmet ve faaliyet alanı olarak benimseyerek, bir şekilde sanal alemde yer edinmişlerdir. Ağ sistemleri bu kadar hayatımıza girmişken, bu sistemlerin ve teknolojinin henüz yeterince eğitim altyapısı oluşmamıştır. Özellikle eksiklik, teorik kavramların yerleşmesine kaktı sağlayacak eğitim ve araştırma araçlarının yetersizliğinden, anlaşılmazlığından, kullanım / gelişim zorluğundan ve açık kaynak kodlu olmayışından kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada, yukarıda ifade edilen problemleri ortadan kaldırmaya yönelik olarak, eğitim ve araştırma amaçlı kullanılabilecek bir ağ simülatörü geliştirilmiştir. Simülatör ayrık olaylı modelleme ve simülasyon yöntemi (DEVS) kullanılarak DEVSJAVA ortamında geliştirilmiştir. Anahtar kelimeler: Eğitim Simülatörü, leme ve Simülasyon, DEVS, İnternet. Abstract Network systems are used almost all areas in the world. From public services to entertainment, all sectors are adopted the internet as a service area. Though this is a fact, its education approaches are not completely well defined and provided. These deficiencies are lack of tools of education and methodology, difficulty of their design and lack of open source software. In this work, in order to meet above problems, a opensource, modular and easy to use network simulator are designed which can be used for network education and research. Simulator itself contains the technologies such as Java, DEVS and agent based modeling, and implemented in DEVSJAVA modeling and simulation environment.. Keywords: Educational simulator, ing and simulation (M&S), DEVS, Internet. 1. Giriş Bilgisayar ağları günümüzde hemen hemen her alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Devlet kamu hizmetlerinden basit eğlence ve sohbet ağlarına kadar her sektör ağ sistemlerini hizmet ve faaliyet alanı olarak benimseyerek, bir şekilde sanal alemde yer edinmişlerdir. Ağ hızında ve işlem yapma gücündeki hızlı artış gereksinimi, ağ içerisinde gerçekleştirilen yönlendirme ve yönetim işlemlerinin, merkezi bir yapıdan dağıtık bir yapıya doğru kaymasını zorunlu kılmaktadır. Performans / maliyet oranının göz önünde tutulması zorunluluğu, araştırmacıları ağ üzerinde yeni işlem kapasitelerinin eklenmesi ve yeni yöntemlerin tasarlanması konusuna daha fazla yöneltmektedir. Bu yönelim, nesneye yönelik teknolojilerle birlikte yazılım endüstrisinde yoğunlaşmakta ve yazılım endüstrisindeki yoğunlaşma sonucunda nesneye yönelik eğilim birbirleri ile etkileşen yazılım bileşenlerinin modellenmesi ve tasarlanması yaygın bilinen konular olarak ortaya çıkmaktadır. Ağ sistemleri bu kadar hayatımıza girmişken, bu sistemlerin ve teknolojinin henüz yeterince eğitim altyapısı oluşmamıştır. Özellikle eksiklik, teorik kavramların yerleşmesine kaktı sağlayacak eğitim ve araştırma araçlarının yetersizliğinden, anlaşılmazlığından, kullanım / gelişim zorluğundan ve açık kaynak kodlu olmayışından kaynaklanmaktadır. Bunun yanında, İnternetin yakın gelecekte 1 milyar düğüme erişeceği düşünülürse, ölçeklenebilirlik kavramının ağların modellenmesinde ve simülasyonunda yeni boyutlar kazanacağı açıktır. Statik topoloji üreten simülatörler (COMNET, NS2, OPNET, vb.) küçük ağları çalışmak için ideal platformlarken, günümüzde üstel olarak artan ağ sistemlerini modellemede ve değişken yapılı ağ sistemlerinin performansını test etmede yetersiz kalmaktadırlar. Ayrıca, bu simülatörlerin mimarilerinin birçoğu soyutlama ve hiyerarşiden yoksun olmaları yanında çok büyük hesaplama maliyeti oluşturmaktadırlar [1,2,3]. Yapılan çalışmada, belirtilen kısıtlamaları / sakıncaları ortadan kaldırmaya yönelik olarak DEVS (Discrete Event System Specification) metodolojisi kullanılarak bir ağ simülatörü geliştirilmiştir [4]. Tasarlanan ağ sisteminin modeli; ağ bileşenlerinin tanımlanmasını, bu bileşenlerde çalışacak yazılım nesnelerinin, etkileşimlerinin ve bu varlıkların işlem yapan düğümlere dağıtılmalarını, ağ topolojilerinin ve iletişim protokollerinin tanımlanmasını içermektedir. Düğümler ve bağlantı elemanları temel ağ bileşenleri olarak tanımlandıktan sonra, DEVS birleşik model tanımı kullanılarak temel bileşenler birbirine bağlanıp birleşik ağ modelleri oluşturulmuştur. Geliştirilen ağ ortamı farklı yönlendirme algoritmalarını (en kısa yol, uzaklık vektörü, oğul zekası, vb.) modelleyebilme yeteneğine sahiptir. Geliştirilen simülatörün eğitim amaçlı kullanılması örneklendirilmiş ve bu çerçevede Açık En Kısa Yol İlk (Open Shortest Path First OSPF) algoritması modellenmiştir. lenen ağ, farklı trafik yükleri altında IATS 09, Karabük Üniversitesi, Karabük, Türkiye

2 çalıştırılarak, çalışma sırasında geliştirilen yönlendirme algoritmasının performansı incelenmiştir. Gerçekleştirilen uygulamalardan, geliştirilen simülatörün son derece paralel, esnek ve hızlı çalıştığını, değişik teknolojileri barındıran uygulamaları geliştirebilme yeteneğine sahip olduğu ve nihayetinde sağlam bir eğitim aracı olduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışmada, 2. Bölümde Java teknolojisi, DEVS ve gezgin görevli yaklaşımı, 3. Bölümde DEVS tabanlı simülatörün gelişim evreleri, 4. Bölümde simülasyon deneyleri ve 5. Bölümde sonuçlar ve öneriler özetlenmektedir. 2. Yararlanılan Teknolojiler Bu bölümde, dağıtık ve paralel bir şekilde çalışan bir ağ sisteminin temel ve birleşik parçalarının geliştirildiği teknolojiler açıklanacaktır. Tüm modeller Java dili kullanılarak ve DEVS yaklaşım/formalizmine uygun olarak hiyerarşik ve modüler bir tarzda geliştirilmiştir. Sağlam bir hiyerarşi model ve/veya modüllerin arasında sıkı bir ilişki tesis ederken, modülerlik yazılımın hata bulma ve giderme, yeniden kullanılabilirlik, karşılıklı çalışılabilirlik gibi yönetim işlevlerinin kolayca gerçekleştirilmesini olanaklı kılar (Şekil 1) Java teknolojisi Java, taşınabilir uygulamalar ve appletler gibi bir takım kolaylıklarla yazılımcılara heyecan vermiştir [5]. Gerçekte, Java üç farklı taşınabilirlik sunar: Kaynak kodu taşınabilirliği, CPU mimarisi taşınabilirliği ve OS/GUI taşınabilirliği. Bu taşınabilirlik türlerini sağlayan paketler; Java programlama dili, Java sanal mekanizması (JVM) ve dil ile ilişkili sınıf kütüphaneleridir. Java programlama dili en alışık olduğumuz taşınabilirliği sağlar: kaynak kodu taşınabilirliği. Belirli bir Java programı, temel CPU, işletim sistemi veya Java derleyicisi dikkate alınmaksızın aynı sonuçları üretmelidir. JVM CPU mimarisi taşınabilirliğini sağlar. Java derleyicisi, JVM için nesne kodunu (J-code) üretir ve belirli bir CPU üzerinde JVM ilgili CPU için J- kodunu derler. OS/GUI taşınabilirliğini tesis etmek için, Java sanal OS ve GUI için bir takım paketler (awt, util ve lang) sağlar. Java programlama dili nesneye yönelik olguyu benimser ve dağıtık uygulamaların geliştirilmesi için araçlar sağlar. Bu çalışmada ağ sistemleri Java teknolojisi kullanılarak modellendi ve test edildi. Karmaşık sistemler, hesaplama için daha büyük kaynaklara ihtiyaç duyacağından, geliştirilen bileşenlerin artan Java performansından faydalanacak olması bir avantajdır. Java çalışma anı performansının arttırmak aktif bir araştırma alanıdır Ayrık Olaylı Sistem Tanımlama Formalizmi (DEVS) DEVS(Discrete Event System Specification) modelleme yaklaşımı, ayrık olaylı modelleme ve simülasyonda temel bir yaklaşım olarak Zeigler tarafından ortaya atılmıştır [6]. DEVS yaklaşımının sadece ayrık olaylı modeller için değil, ayrık zamanlı ve diferansiyel denklemli sistemlerle ifade edilen davranışları uyarlamak için bir hesaplama temeli meydana getirmesi nedeni ile, modelleme ve simülasyon uygulamalarında DEVS teorisinin gücünü görmek önemlidir. Ayrık olaylı yaklaşımlar sınıfı içinde modeller, zamanın sürekli olduğu ancak sınırlı bir zaman periyodunda sonlu sayıda olayın meydana geldiği bir soyutlama seviyesinde tanımlanır [7]. Bu olaylar sistemin durum değiştirmesine neden olabilir. Olaylar arasında sistemin durumu kesinlikle değişmez. Bu nedenler Ayrık sistemler, sistemin durumunun zaman içerisinde sürekli değiştiği sürekli modellerden bu noktada farklıdır. Şekil 2 de, modelleme ve simülasyon kavramlarının birbiriyle ilişkisi görülmektedir. DEVS bir sistemin davranışını iki farklı seviyede ele alır: atomik ve birleşik. Atomik DEVS; en düşük seviyede, sıralı durumlar arasındaki geçişler gibi ayrık olaylı sistemin otonom davranışını, harici bir girişe (olaylar) nasıl tepki verdiğini ve çıkışı (olaylar) nasıl hesapladığını tanımlar. Birleşik DEVS; daha yüksek bir düzeyde, bir sistemi bileşenler ağı olarak tarif eder. Bileşenler, atomik DEVS modelleri ve birleşik DEVS modelleri olabilir. Bağlantılar, bileşenlerin birbirini nasıl etkilediğini gösterir. GERÇEKLİK MODEL Gerçek-Dünya Varlığı (nesne) sadece deneysel ortamdaki davranışın çalışılması Temel HEDEFLER Sistem (S) (M) hakkında temel ön bilgi ortam ile deney yapılması in simüle edilmesi = sanal deney Deney esnasında Gözlenen Veri geçerleme Simülasyon Sonuçları leme ve Simülasyon Süreci Şekil 1. Hiyerarşik ve modüler bir tasarımının alt bileşenlere ayrılması. Şekil 2. M&S kavramları ve birbirleriyle ilişkileri. Paralel bir atomik DEVS modeli aşağıdaki yapıdadır: M=<X, S, Y, δint, δext, δconf, λ, ta> Burada; X, giriş değerleri kümesi, S, durumlar kümesi, Y, çıkış değerleri kümesi, δint : S S dahili geçiş fonksiyonu,

3 δext : Q x X S harici geçiş fonksiyonu, burada; Q = {(s,e) s S, 0 e ta(s) toplam durum kümesi, e, en son olan geçişten bu yana geçen süredir. δext : Q x X S çakışma (confluent) geçiş fonksiyonu, λ: S Y çıkış fonksiyonu, ta: S R+0, zaman ilerleme (time advance) fonksiyonu, 0 ve arasındaki pozitif reel sayılar kümesidir Gezgin görevliler Günümüzün iletişim ortamlarında heterojen ağların kullanımına doğru artan eğilim, ağ operatörlerinin daha kapsamlı bir bilgiye ve daha iyi bir eğitime sahip olmalarını gerektirmektedir [8]. Farklı ağların yönetimi, büyük boyutta verinin ağdan toplanmasını ve yönetim aktivitesine başlanmadan önce verinin analiz edilmesi gereksinimini ortaya çıkarmaktadır. Diğer taraftan, günümüz ağ ve internet kullanıcılarının artan bir güvenilirlik ve hizmet kalitesi gereksinimine ve beklentisine sahip olmaları, bu gereksinimleri ve beklentileri karşılayacak olan yazılım görevlileri (software agents) konusunun gelişimine bir etki / katkı yapmaktadır [9]. Çoklu görevli sistemlerde, merkezi olarak çalışan ve sistemin tüm zekasını / işlevini gerçekleştiren çok büyük bir uygulamanın yerine bir takım küçük sistemler veya görevliler bir problemi çözmek için ortak bir çaba gösterirler. Bu yöntem, büyük sistemin sadece küçük parçalara bölündüğü anlamına gelmez. Bu yöntemde, her biri problemin belirli bir yönüne odaklanabilen birkaç uygulama bir iletişim sistemiyle birlikte bağlanarak, bakış açılarının karşılıklı değişilmesini sağlarlar. Problemin çözümüne yönelik olarak sonuçları toplamak, ilerleme stratejileriyle birlikte gündeme gelir. Bu problem çözme tekniği dağıtık problem çözümü olarak adlandırılır ve işbirliği yapan sistemlerin her biri görevli (agent) olarak adlandırılır [10]. 3. DEVS Tabanlı Simülatör Tasarım Süreci Paralel ve dağıtık çalışan bir ağ sistemini modelleme amacına yönelik oluşturulan bağlantı elemanları, bu bağlantılar aracılığıyla haberleşen düğümler ve IP paketleri, temel ağ bileşenleri olarak tanımlanmıştır [11]. Tanımlanan düğümler ve bağlantı elemanları ile ayarlanabilir kapasiteleri kullanılarak çeşitli ağ konfigürasyonları ve topolojileri geliştirilebilir. Daha sonra bu bileşenlerin bir araya gelmesinden oluşan bir ağ modeli DEVS birleşik ağ modeli olarak adlandırılır. Burada kullanılan atomik ve birleşik modeller, Paralel DEVS yaklaşımı kullanılarak tanımlanılır ve DEVSJAVA modelleme ve simülasyon ortamında tasarlanılır. Bu yöntemde, düğümler ve bağlantı elemanlarında tanımlı dinamikler, ağ modelinin davranışını (çıkış zamanı gibi) belirlemek için kullanılabilir. DÜĞÜM DÜĞÜM Global Yönlendirme Tablosu Yönlendirme Tablosu Yönlendirme Modülü Gezgin Görevliler Global Yönlendirme Tablosu Yönlendirme Tablosu Yönlendirme Modülü Gezgin Görevliler Gelen ve giden paketler için tamponlar Alıcı Gönderici Ağ Arabirimi (NIC) 1 m Işleme zamanı IP Addresi Band genişliği Gelen ve giden paketler için tamponlar Alıcı Gönderici Ağ Arabirimi (NIC) 1 m Işleme zamanı IP Addresi Band genişliği Duplex Link Link 1 in Queue Dela out Link 2 Dela Queue Şekil 3. Düğümlerin bir bağlantı elemanı aracılığıyla birbirine bağlanması Bir ağ topolojisi, düğümler (bilgisayar, yönlendirici, vb.) ve bağlantı elemanlarından oluşur (Şekil 3). Düğümler, ağ üzerinde dolaşan varlıklar / gözcüler / gezgin görevliler için bir hesaplama altyapısı oluşturması yanında diğer düğümlerle mesajlaşma ve veri trafiği için bir takım arabirimlere ve araçlara sahiptir. Diğer düğümlere bağlantı elemanları kullanılarak bağlanan bir düğüm, ağın yapısına göre değişik modlarda çalışabilir (yönlendirici, dağıtıcı vb.). Dağıtıcı (hub) modunda çalışan bir düğüme bir bağlantı elemanı üzerinden gelen paketler, diğer bağlantı elemanları üzerinden dağıtılır. Düğümün yönlendirici (r) modunda çalışması durumunda, paket adres bilgisi bir yönlendirme kararı verebilmek için kullanılır ve bu bilgiye göre paket belirli bir bağlantı elemanı üzerinden ilgili adrese gönderilir. Ağı oluşturan diğer bileşenler olan bağlantı elemanları ise ağdaki anahtarlama elemanları arasında bir haberleşme yolu sağlar.

4 Yapılan çalışmada geliştirilen modellerle simülasyon deneyleri gerçekleştirmek için, bir modelin deney yapılacağı ve gözlemleneceği şartları tanımlayan DEVS deneysel çerçeve kavramından faydalanıldı [7]. Tipik bir deneysel çerçeve bir üreteç ve dönüştürücüden oluşur. Ağ trafiğini üretmek ve bağlantı elemanı, düğüm, vb. ağ bileşenlerinin arızalanmaları ve hizmet verememeleri gibi ağın çalışması sırasında meydana gelebilecek olayları önceden programlamak ve zamanlamak maksadıyla bir olay üreteci kullanıldı. Bu işlemleri gerçekleştirmek için üreteç ağdaki ilgili bileşenlere DEVS mesajları gönderir. Şekil 4 te basit bir ağın ekran çıktısı verilmektedir. 3. Adım: her düğüm daha sonra Dijkstra algoritmasına göre en kısa yolları hesaplarlar [12] Simülasyon sonuçları Yukarıda açıklanan OSPF uygulaması belirli bir trafik yükü altında çalıştırılmış ve sonuçlar grafikler halinde sunulmuştur. Geliştirilen örnek uygulamalarda yapılan deneylerde gerçek dünya şartları tesis edilmeye çalışılmıştır ve bütün bileşenlerin parametreleri gerçek dünyaya uygun olarak seçilmiştir. Bununla birlikte, değişik senaryoları uygulamak amacıyla ağın davranışını etkileyen simülasyon parametreleri simülasyon çalışmasından önce esnek bir şekilde ve kolayca ayarlanabilir. Şekil 4. Bir ağın DEVSJAVA görüntüsü Her düğüm, içinde ağdaki muhtemel her bir hedef düğümün temsil edildiği bir yönlendirme tablosuna sahiptir. Bu yönlendirme tablosu komşu düğümlerin sütunları, kendisi hariç hedef düğümlerin ise satırları temsil ettiği bir matris olarak düşünülebilir (yani satırlar hedeflere, sütunlarda komşulara karşılık düşer) (Şekil 5.c). Yönlendirme tablosunun boyutu ilgili düğümün komşuları ve düğümün kendisi hariç ağdaki hedef düğümlerin çarpımı kadar olsa da, bizim uygulamamızda yönlendirme tablosunun boyutu düğümün keşfedebildiği düğüm ve komşu sayısı ile ilişkilidir. Her bir düğümü bir yönlendirme tablosuyla donatarak veri paketleri sistematik olarak ağ boyunca yönlendirilebilir. Bir düğüm bir paketi belirli bir hedefe doğru göndermeye ihtiyaç duyduğunda, hangi gidiş bağlantı elemanının (veya DEVS atomik model çıkış portu) kullanılacağı kararı yönlendirme tablosunda belirtilen bilgiye dayanılarak verilir. Yönlendirme tablolarının görsel olarak takip edilebilmesi, geliştirilen simülatörün eğitim amaçlı kullanılmasında son derece büyük öneme sahiptir. 4. Örnek Uygulama (a) (b) Bu bölümde, yukarıdaki bölümlerde temelleri anlatılan simülatör üzerinde bir örnek çalışma gerçekleştirilmiştir. Örnek çalışma, OSPF protokolünün çalışmasının eğitimine yönelik olarak tasarlanmıştır OSPF protokolü OSPF protokolü bağlantı durumu algoritmasının en yaygın kullanılan örneklerinden biridir [8]. Kısaca üç adımda çalışır. 1. Adım: her düğüm başlangıçta kurulum safhasındadır. Bu aşamada birbirlerini tanımak için hello paketleri gönderirler. Şekil 5.a da bu aşama görülmektedir. 2. Adım: her düğüm belirli bir zaman aralığında yada olay tetiklemeli olarak birbirine bağlantı durumu ilanı- LSA paketlerini gönderirler (Şekil 5.b). Şekil 5. OSPF protokolünün çalışmasının görsel takibi. (c) Şekil 6 da, ağ çıkışı 1 ms gibi bir sürede en yüksek değerini almakta ve simülasyon sonuçlanana kadar ortalama değerini korumaktadır. Ağ çıkışına hızlı bir

5 şekilde ulaşılması ve çıkışın çalışma boyunca sabit kalması, OSPF algoritmasının yük dengeleme davranışının göstergesidir. Bununla birlikte, düğümlerin sınırlı sayıda bağlantı elemanı kullanılarak birbirine bağlı olmasına ve ağır trafik şartlarına rağmen OSPF uygulamasında herhangi bir paket kaybı yaşanmamaktadır. Aşırı trafik artışlarına sistem hızlı cevap verdiğinden dolayı ağ çıkışında aşırı dalgalanmalar görülmemektedir. Çıkış (KBits/s) Zaman (s.) Şekil 6. Ağ içerisinde oluşan trafik çıkışı Şekil 8 de, ağ bileşenleri üzerindeki yükün zamanla değişimi görülmektedir. Ağ yükü birim zamanda ağda kuyruklarda bekleyen paketlerin sayısı olarak olay dönüştürücü tarafından hesaplanmaktadır. Kuyruklarda bekleyen paket sayısının birim zamandaki ağ üzerindeki toplam yük olarak ele alındığı bu değerlendirmede paket kayıpları ve kontrol paketleri ihmal edilmektedir. Bu grafikte toplam yük değeri hiçbir zaman aşırı değerler almamakta, yükün artma eğilimi gösterdiği durumlara ağ gecikmeden cevap vermekte ve yük değişiminin belirli bir aralıkta kalması sağlanmaktadır. Yönlendirme sistemi yükün artış eğilimine milisaniyeler mertebesinde cevap vermektedir. Bu sebeple yük değişimi grafiği, inişler ve çıkışlar şeklindeki bir testere dişini andırmaktadır. 5. Sonuçlar ve Değerlendirme Geliştirdiğimiz modelleme ve simülasyon ortamı, ölçeklenebilir, adaptif ve sağlam ağ uygulamalarının modellenmesi, tasarımı ve eğitimi için örnek bir çerçeve olmuştur. Teorik modelleme ve simülasyon bilgisinin pratiğe dökülerek uygulanması, ağ sistemlerinin çalışmasının ve teknolojisinin kavranması ülkemizde son derece zayıf olan modelleme, simülasyon ve ağ sistemleri biliminin uygulamalı olarak kavranmasını ve öğrenilmesini sağlamıştır. Bu çalışma DEVS metodolojisinin geniş bir alana uygulanabilirliğini desteklemiştir. Kaynaklar Şekil 7. Ortalama paket gecikmesi. Şekil 8. Ağ yükünün zamanla değişimi. Şekil 7 de, 1 saniye boyunca ağ üzerinden geçen paketlerin maruz kaldığı ortalama gecikmenin zaman üzerinde değişim grafiği görülmektedir. Ortalama gecikme; paket üretecinin paketi ürettiği zaman ile paketin olay dönüştürücüye vardığı zaman arasındaki fark olarak hesaplanmaktadır. Şekilden de görülebileceği gibi paketler için ortalama gecikme 9 ms olarak ölçülmüştür. Gecikmenin tutarlı ve kabul edilebilir bir seviyede kalması, ağın tıkanıklıkları yönetebildiğinin bir göstergesidir. [1] History of ARPANET [2] D. Bertsekas and R. Gallager. Data Networks, Prentice-Hall, [3] Network Simulator-2, [4] Bernard P. Zeigler. Theory of ling and Simulation. Robert E. Krieger, Malabar, Florida, [5] Java Web Sitesi- [6] B. P. Zeigler, Theory of ling and Simulation, John Wiley, New York, [7] Bernard P. Zeigler, Herbert Praehofer, and Tag Gon Kim. Theory of ling and Simulation: Integrating Discrete Event and Continuous Complex Dynamic Systems. Academic Press, second edition, [8] Steenstrup, M. E. (Ed.). (1995). Routing in Communications Network. Prentice-Hall. [9] Appleby, S. and Steward, S. Mobile software agents for control in telecommunications Networks. BT Technology Journal, Vol. 12, No [10] Nwana, H. S., Software Agents: An Overview, Knowledge Engineering Review, vol. 11, no 3, Sept. 1996, pp [11] Zengin A., Sarjoughian H., Ekiz H., Biologically Inspired Discrete Event Network ing, ESS2004, Budapest / Hungary, [12] Dijkstra, E.W. A Note on Two Problems in Connexion with Graphs In Numerische Mathematik vol

OMNET++ 4.2.2. Ağ Benzetim Yazılımı (Network Simulation Framework) BİL 372 Bilgisayar Ağları. GYTE - Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

OMNET++ 4.2.2. Ağ Benzetim Yazılımı (Network Simulation Framework) BİL 372 Bilgisayar Ağları. GYTE - Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Mühendisliği Bölümü OMNET++ 4.2.2 Ağ Benzetim Yazılımı (Network Simulation Framework) BİL 372 Bilgisayar Ağları OMNET++ OMNET++ (Objective Modular Network Testbed in C++), nesneye yönelik (objectoriented)

Detaylı

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER

BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER BSM 532 KABLOSUZ AĞLARIN MODELLEMESİ VE ANALİZİ OPNET MODELER Yazılımı ve Genel Özellikleri Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ Kablosuz Ağların Modellemesi ve Analizi 1 OPNET OPNET Modeler, iletişim sistemleri ve

Detaylı

OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ

OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ OSPF PROTOKOLÜNÜ KULLANAN ROUTER LARIN MALİYET BİLGİSİNİN BULANIK MANTIKLA BELİRLENMESİ Resul KARA Elektronik ve Bilgisayar Eğitimi Bölümü Teknik Eğitim Fakültesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 81100,

Detaylı

Geniş Ölçekli Ağlar İçin Yeni Bir Dağıtık Ayrık Olay Tabanlı Benzetim Yaklaşımı

Geniş Ölçekli Ağlar İçin Yeni Bir Dağıtık Ayrık Olay Tabanlı Benzetim Yaklaşımı Geniş Ölçekli Ağlar İçin Yeni Bir Dağıtık Ayrık Olay Tabanlı Benzetim Yaklaşımı New Discrete Event Based Distributed Simulation Protocol for Large-Scale Networks Bülent Çobanoğlu Ahmet Zengin Hüseyin Ekiz

Detaylı

YZM 2108 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı

YZM 2108 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı YZM 2108 Yazılım Mimarisi ve Tasarımı Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği 1 BÖLÜM - 1 Yazılım Tasarımına Giriş Bu bölümde;

Detaylı

PAZARTESİ SALI 2015-2016 Ders Programı 1. Öğretim 09.00-09.50 10.00-10.50 11.00-11.50 12.00-12.50 HRT4291 WEB TABANLI CBS GR:11 Ü.GÜMÜŞAY EZ-121 ; D1-129 HRT4291 WEB TABANLI CBS GR:22 Ü.GÜMÜŞAY EZ-121

Detaylı

Yazılım Mimari Tasarımından Yazılım Geliştirme Çatısının Üretilmesinde Model Güdümlü Bir Yaklaşım

Yazılım Mimari Tasarımından Yazılım Geliştirme Çatısının Üretilmesinde Model Güdümlü Bir Yaklaşım Yazılım Mimari Tasarımından Yazılım Geliştirme Çatısının Üretilmesinde Model Güdümlü Bir Yaklaşım İbrahim Onuralp Yiğit 1, Nafiye Kübra Turhan 2, Ahmet Erdinç Yılmaz 3, Bülent Durak 4 1,2,3,4 ASELSAN A.Ş.

Detaylı

Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği

Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği Gezgin Etmen Sistemlerinin Başarım Ölçümü: Benzetim Tekniği Gürol Erdoğan 1, Mustafa Yıldız 1, Mehmet Erdem Türsem 2, Selahattin Kuru 1 1 Enformatik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Işık Üniversitesi, İstanbul

Detaylı

Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları

Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları Sistem Modelleme ve Simülasyon (SE 360) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Sistem Modelleme ve Simülasyon SE 360 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul

Detaylı

Yazılım Mühendisliği 1

Yazılım Mühendisliği 1 Yazılım Mühendisliği 1 HEDEFLER Yazılım, program ve algoritma kavramları anlar. Yazılım ve donanım maliyetlerinin zamansal değişimlerini ve nedenleri hakkında yorum yapar. Yazılım mühendisliği ile Bilgisayar

Detaylı

Kablosuz Bilgisayar Ağları için Karmaşık Ağ Temelli Bir Model

Kablosuz Bilgisayar Ağları için Karmaşık Ağ Temelli Bir Model Kablosuz Bilgisayar Ağları için Karmaşık Ağ Temelli Bir Model *1 Fatih Çelik, 2 Fatih Kayaalp, 1 Ayhan Kiraz ve 1 Barış Taçyıldız *1 Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Sakarya

Detaylı

Muhammet Fatih AKBAŞ, Enis KARAARSLAN, Cengiz GÜNGÖR

Muhammet Fatih AKBAŞ, Enis KARAARSLAN, Cengiz GÜNGÖR Yazılım Tanımlı Ağların Güvenliğinde Yapay Zeka Tabanlı Çözümler: Ön İnceleme Muhammet Fatih AKBAŞ, Enis KARAARSLAN, Cengiz GÜNGÖR İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Ege

Detaylı

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ENSTİTÜSÜ / YÜKSEKOKULU BİLİŞİM SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ /ABD LİSANS PROGRAMI - 2 ( yılı öncesinde birinci

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ENSTİTÜSÜ / YÜKSEKOKULU BİLİŞİM SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ /ABD LİSANS PROGRAMI - 2 ( yılı öncesinde birinci MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ENSTİTÜSÜ / YÜKSEKOKULU BİLİŞİM SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ /ABD LİSANS PROGRAMI - 2 (2016-17 yılı öncesinde birinci sınıfa başlayan öğrenciler için) BİRİNCİ YIL 1. Dönem CMPE113

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ - EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KATALOĞU Ders Kodu Bim Kodu Ders Adı Türkçe Ders Adı İngilizce Dersin Dönemi T Snf Açıl.Dönem P

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliği. Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1

Bilgisayar Mühendisliği. Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1 Bilgisayar Mühendisliği Bilgisayar Mühendisliğine Giriş 1 Mühendislik Nedir? Mühendislik, bilim ve matematiğin yararlı cihaz ve sistemlerin üretimine uygulanmasıdır. Örn: Elektrik mühendisleri, elektronik

Detaylı

Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları (COMPE 436) Ders Detayları

Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları (COMPE 436) Ders Detayları Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları (COMPE 436) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Veri İletişimi ve Bilgisayar Ağları COMPE 436 Her İkisi 3

Detaylı

İleri Düzey Bilgisayar Ağları

İleri Düzey Bilgisayar Ağları İleri Düzey Bilgisayar Ağları Yazılım Tanımlı Ağlar Mehmet Demirci 1 Yazılım Tanımlı Ağların Temelleri Software-defined networking (SDN) Nedir? Ne işe yarar? Nereden geliyor? Nereye gidiyor? 2 Software-Defined

Detaylı

Algoritmalar. Çizge Algoritmaları. Bahar 2017 Doç. Dr. Suat Özdemir 1

Algoritmalar. Çizge Algoritmaları. Bahar 2017 Doç. Dr. Suat Özdemir 1 Algoritmalar Çizge Algoritmaları Bahar 201 Doç. Dr. Suat Özdemir 1 En Kısa Yol Problemi Çizgelerdeki bir diğer önemli problem de bir düğümden diğer bir düğüme olan en kısa yolun bulunmasıdır. Bu problem

Detaylı

Bilgisayar Programcılığı

Bilgisayar Programcılığı Bilgisayar Programcılığı Uzaktan Eğitim Programı e-bġlg 121 AĞ TEKNOLOJĠLERĠNĠN TEMELLERĠ Öğr. Gör. Bekir Güler E-mail: bguler@fatih.edu.tr Hafta 5: Ağ (Network) katmanı I 4. 1 Giriş 4.2 Sanal devre (virtual

Detaylı

Sinirsel Benzetim ve NSL. İlker Kalaycı 06, 2008

Sinirsel Benzetim ve NSL. İlker Kalaycı 06, 2008 Sinirsel Benzetim ve NSL İlker Kalaycı 06, 2008 Gündem Yapay Sinir Ağları Benzetim Benzetim Dilleri Sinirsel Benzetim Dilleri NEURON, GENESIS,NEST Gündem Neural Simulation Language (NSL) Tarihçe Genel

Detaylı

Yazılım Proje Yönetimi (SE 320) Ders Detayları

Yazılım Proje Yönetimi (SE 320) Ders Detayları Yazılım Proje Yönetimi (SE 320) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Yazılım Proje Yönetimi SE 320 Bahar 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili

Detaylı

MÜFREDAT DERS LİSTESİ

MÜFREDAT DERS LİSTESİ MÜFREDAT DERS LİSTESİ MÜHENDİSLİK FAK. / BİLGİSAYAR MÜHENDİSL / 2010 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ Müfredatı 0504101 Matematik I Calculus I 1 GÜZ 4 5 Z 0504102 Genel Fizik I General Physics I 1 GÜZ 4 4 Z 0504103

Detaylı

Uygulamaları ulut bilişime geçirmeden önce, firmanızın/şirketinizin ya da. işinizin gereksinimlerini göz önüne almanız gerekir. Aşağıda bulut bilişime

Uygulamaları ulut bilişime geçirmeden önce, firmanızın/şirketinizin ya da. işinizin gereksinimlerini göz önüne almanız gerekir. Aşağıda bulut bilişime Bulut Bilişim-Planlama Uygulamaları ulut bilişime geçirmeden önce, firmanızın/şirketinizin ya da işinizin gereksinimlerini göz önüne almanız gerekir. Aşağıda bulut bilişime geçemden önce dikkat edilmesi

Detaylı

Simülasyona Dayalı Ağ Temelleri Dersi Eğitimi

Simülasyona Dayalı Ağ Temelleri Dersi Eğitimi Simülasyona Dayalı Ağ Temelleri Dersi Eğitimi HEDEF Bilgisayar Programcılığı bölümünde yürütülen Ağ Temelleri dersi içeriğini incelemek Bilgisayar Ağları öğretiminde Simülasyon/emülasyon kullanımı hakkında

Detaylı

DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü. Yazılım Tasarımı Dokümanı v 1.0.1 01.08.2011. Mustafa Atanak Sefai Tandoğan Doç. Dr.

DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü. Yazılım Tasarımı Dokümanı v 1.0.1 01.08.2011. Mustafa Atanak Sefai Tandoğan Doç. Dr. DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü Yazılım Tasarımı Dokümanı v 1.0.1 01.08.2011 Mustafa Atanak Sefai Tandoğan Doç. Dr. Atakan Doğan 1. Sistem Mimarisi DGridSim katmanlı bir yapı göz önünde bulundurularak

Detaylı

Yazılım Mühendisliğinin Temelleri (SE 100) Ders Detayları

Yazılım Mühendisliğinin Temelleri (SE 100) Ders Detayları Yazılım Mühendisliğinin Temelleri (SE 100) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Kodu Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Yazılım Mühendisliğinin Temelleri SE 100 Güz 1 2 0 2 2 Ön Koşul

Detaylı

Hızlı Uygulama Geliştirme (SE 340) Ders Detayları

Hızlı Uygulama Geliştirme (SE 340) Ders Detayları Hızlı Uygulama Geliştirme (SE 340) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Hızlı Uygulama Geliştirme SE 340 Her İkisi 2 2 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 2 Veri Modelleri. Mustafa Kemal Üniversitesi

Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 2 Veri Modelleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Algoritma Geliştirme ve Veri Yapıları 2 Veri Modelleri Veri modelleri, veriler arasında ilişkisel ve sırasal düzeni gösteren kavramsal tanımlardır. Her program en azından bir veri modeline dayanır. Uygun

Detaylı

Modelleme Analiz ve Benzetim (ENE 303) Ders Detayları

Modelleme Analiz ve Benzetim (ENE 303) Ders Detayları Modelleme Analiz ve Benzetim (ENE 303) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Modelleme Analiz ve Benzetim ENE 303 Güz 3 0 0 3 3 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

R. Orçun Madran & Yasemin Gülbahar BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ

R. Orçun Madran & Yasemin Gülbahar BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ Web Temelli Öğretim Yönetim Sistemleri ve İçerik Yönetim Sistemlerinin Bilginin Yönetilmesi ve Sunumu Açısından Değerlendirilmesi R. Orçun Madran & Yasemin Gülbahar BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 28.12.2007 Madran

Detaylı

BM208- Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım. Sunum 7

BM208- Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım. Sunum 7 BM208- Nesneye Dayalı Analiz ve Tasarım Sunum 7 Component(Bileşen) Diyagramları Sistemin fiziksel yapısını modellemede kullanılır. Bu fiziksel yapıdan kasıt gömülü kontroller, portlar, arayüzlerin yanı

Detaylı

Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu

Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Mobil Cihazlardan Web Servis Sunumu Özlem Özgöbek Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 2010 İnternet erişiminin yaygınlaşması ve artık mobil cihazlar üzerinden bile yüksek hızlı veri iletişimine

Detaylı

MONTE CARLO BENZETİMİ

MONTE CARLO BENZETİMİ MONTE CARLO BENZETİMİ U(0,1) rassal değişkenler kullanılarak (zamanın önemli bir rolü olmadığı) stokastik ya da deterministik problemlerin çözümünde kullanılan bir tekniktir. Monte Carlo simülasyonu, genellikle

Detaylı

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ DOKTORA DERS PROGRAMI (Lisanstan gelenler için)

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ DOKTORA DERS PROGRAMI (Lisanstan gelenler için) BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ DOKTORA DERS PROGRAMI (Lisanstan gelenler için) HAZIRLIK PROGRAMI COME 27 İleri Nesneye Yönelik Programlama 5 COME 21 Veri Yapıları ve Algoritmalar COME 22 COME 1 COME 1 COME 411

Detaylı

Kimya Mühendisliğinde Uygulamalı Matematik

Kimya Mühendisliğinde Uygulamalı Matematik Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı Kimya Mühendisliğinde Uygulamalı Matematik DERS BİLGİ FORMU DERS BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl Kimya Mühendisliğinde Uygulamalı Matematik T

Detaylı

Tarih Saat Modül Adı Öğretim Üyesi. 01/05/2018 Salı 3 Bilgisayar Bilimlerine Giriş Doç. Dr. Hacer Karacan

Tarih Saat Modül Adı Öğretim Üyesi. 01/05/2018 Salı 3 Bilgisayar Bilimlerine Giriş Doç. Dr. Hacer Karacan BİLGİ TEKNOLOJİLERİ YÖNETİMİ EĞİTİM MODÜLLERİ Tarih Saat Modül Adı Öğretim Üyesi 01/05/2018 Salı Bilgisayar Bilimlerine Giriş Doç. Dr. Hacer Karacan Bu dersin amacı, bilgisayar bilimlerinin temel kavramlarını

Detaylı

Uzaktan Eğitim ve E-Öğrenme (ISE 424) Ders Detayları

Uzaktan Eğitim ve E-Öğrenme (ISE 424) Ders Detayları Uzaktan Eğitim ve E-Öğrenme (ISE 424) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Uzaktan Eğitim ve E-Öğrenme ISE 424 Bahar 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

BİLGİSAYAR VE ENFORMASYON BİLİMLERİ YÜKSEK LİSANS DERS PROGRAMI (Tezli Program)

BİLGİSAYAR VE ENFORMASYON BİLİMLERİ YÜKSEK LİSANS DERS PROGRAMI (Tezli Program) BİLGİSAYAR VE ENFORMASYON BİLİMLERİ YÜKSEK LİSANS DERS PROGRAMI (Tezli Program) HAZIRLIK PROGRAMI COME 27 İleri Nesneye Yönelik Programlama 2+2 3 5 COME 218 Veri Yapıları ve Algoritmalar 2+2 3 6 COME 226

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 4907

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: END 4907 Dersi Veren Birim: Endüstri Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: KESİKLİ OLAY SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ VE ANALİZİ Dersin Orjinal Adı: KESİKLİ OLAY SİSTEMLERİNİN MODELLENMESİ VE ANALİZİ Dersin Düzeyi:(Ön lisans,

Detaylı

Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları

Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Kodu Saati Saati Saati Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş ISE 407 Her İkisi 3 0 0 3 5

Detaylı

Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 1 Yazılım Tanımlı Ağların Temelleri. Mehmet Demirci

Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 1 Yazılım Tanımlı Ağların Temelleri. Mehmet Demirci Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 1 Yazılım Tanımlı Ağların Temelleri Mehmet Demirci 1 Yazılım Tanımlı Ağların Temelleri Software-defined networking (SDN) Nedir? Ne işe yarar? Nereden geliyor? Nereye gidiyor?

Detaylı

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir.

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir. 1.1.3. Scada Yazılımından Beklenenler Hızlı ve kolay uygulama tasarımı Dinamik grafik çizim araçları Çizim kütüphaneleri Alarm yönetimi Tarih bilgilerinin toplanması Rapor üretimi 1.1.4. Scada Sistemleri

Detaylı

CISSP HAZIRLIK EĞĠTĠMĠ

CISSP HAZIRLIK EĞĠTĠMĠ CISSP HAZIRLIK EĞĠTĠMĠ CISSP Sertifikasyonu Eğer bilgi güvenliği üzerine bir kariyer planlıyorsanız profesyoneller için günümüzün en gözde bilgi güvenliği sertifikası Certified Information Systems Security

Detaylı

Sistem Yazılımının Sınanması ve Geçerlenmesi (SE 344) Ders Detayları

Sistem Yazılımının Sınanması ve Geçerlenmesi (SE 344) Ders Detayları Sistem Yazılımının Sınanması ve Geçerlenmesi (SE 344) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Kodu Saati Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Sistem Yazılımının Sınanması ve Geçerlenmesi SE 344

Detaylı

Akıllı Ortamlarda Sensör Kontrolüne Etmen Tabanlı Bir Yaklaşım: Bir Jadex Uygulaması

Akıllı Ortamlarda Sensör Kontrolüne Etmen Tabanlı Bir Yaklaşım: Bir Jadex Uygulaması Akıllı Ortamlarda Sensör Kontrolüne Etmen Tabanlı Bir Yaklaşım: Bir Jadex Uygulaması Özlem Özgöbek ozlem.ozgobek@ege.edu.tr Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü İZMİR Sunum Planı - Giriş - Benzer

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CSE 5047

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CSE 5047 Dersi Veren Birim: Fen Bilimleri Enstitüsü Dersin Türkçe Adı: İleri Ağ Teknolojileri Dersin Orjinal Adı: Advanced Network Technologies Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisansüstü

Detaylı

Akdeniz Üniversitesi

Akdeniz Üniversitesi F. Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar I Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans ( ) Lisans (x) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (x)

Detaylı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı HAFTA IV Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2016 2017 Güz Yarıyılı Open System Interconnection (OSI) OSI modeli sıradüzensel 7 katmandan oluşur. OSI modeli hala geliştirilmekte olmasına rağmen satıcılar ve standart

Detaylı

Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 2 Kontrol ve Veri Düzlemlerinin Ayrılması. Mehmet Demirci

Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 2 Kontrol ve Veri Düzlemlerinin Ayrılması. Mehmet Demirci Yazılım Tanımlı Ağlar Ders 2 Kontrol ve Veri Düzlemlerinin Ayrılması Mehmet Demirci 1 Kontrol ve Veri Düzlemleri Nedir? Kontrol düzlemi: Yönlendirme kurallarını belirleyen mantık Yönlendirme protokolleri,

Detaylı

SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma

SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma SOME-Bus Mimarisi Üzerinde Mesaj Geçişi Protokolünün Başarımını Artırmaya Yönelik Bir Algoritma Çiğdem İNAN, M. Fatih AKAY Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Balcalı-ADANA İçerik Çalışmanın

Detaylı

Paket Anahtarlama ve Yönlendirme

Paket Anahtarlama ve Yönlendirme Paket Anahtarlama ve Yönlendirme Paket Anahtarlamanın Prensipleri Devre anahtarlama ses için geliştirilmiştir Kaynaklar belirli bir arama için ayrılır Veri bağlantısı durumunda zamanın çoğu boştur Veri

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 3006

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 3006 Dersi Veren Birim: Bilgisayar Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: BİLGİ SİSTEMLERİ TASARIM VE GERÇEKLEŞTİRİMİ Dersin Orjinal Adı: DESIGN AND IMPLEMENTATION OF INFORMATION SYSTEMS Dersin Düzeyi:(Ön lisans,

Detaylı

Google Web Toolkit ile Öğretim Elemanı Otomasyon Sistemi

Google Web Toolkit ile Öğretim Elemanı Otomasyon Sistemi Google Web Toolkit ile Öğretim Elemanı Otomasyon Sistemi Mehmet Karakoç Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi 28.11.2014 inet-tr'14 : GWT AUFaculty Project 1 İçerik Giriş

Detaylı

Virtual Router Redundancy Protocol (VRRP)

Virtual Router Redundancy Protocol (VRRP) Virtual Router Redundancy Protocol (VRRP) VRRP teknolojisi IEEE temel alınarak geliştirilmiştir.[13] VRRP, HSRP gibi teknolojilerde olduğu gibi birden fazla yönlendiricinin veya üçüncü seviye bir anahtarlayıcının

Detaylı

HİDROLİK SİSTEMLERİN TASARIMINDA PAKET PROGRAM VE HİDROLİK MODÜLLER KULLANILARAK KOLAY BENZETİM YAPILMASI

HİDROLİK SİSTEMLERİN TASARIMINDA PAKET PROGRAM VE HİDROLİK MODÜLLER KULLANILARAK KOLAY BENZETİM YAPILMASI 49 HİDROLİK SİSTEMLERİN TASARIMINDA PAKET PROGRAM VE HİDROLİK MODÜLLER KULLANILARAK KOLAY BENZETİM YAPILMASI Tuna BALKAN M. A. Sahir ARIKAN ÖZET Bu çalışmada, hidrolik sistemlerin tasarımında hazır ticari

Detaylı

Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme. Tahir Emre KALAYCI. 21 Mart 2008

Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme. Tahir Emre KALAYCI. 21 Mart 2008 Kablosuz Sensör Ağlar ve Eniyileme Tahir Emre KALAYCI 21 Mart 2008 Gündem Genel Bilgi Alınan Dersler Üretilen Yayınlar Yapılması Planlanan Doktora Çalışması Kablosuz Sensör Ağlar Yapay Zeka Teknikleri

Detaylı

Öğretim planındaki AKTS 482031100001203 2 0 0 2 5

Öğretim planındaki AKTS 482031100001203 2 0 0 2 5 Ders Kodu Teorik Uygulama Lab. İnsan Bilgisayar Etkileşimi Ön Koşullar : Yok. Önerilen Dersler : Ulusal Kredi Öğretim planındaki AKTS 482031100001203 2 0 0 2 5 Dersin Türü : SİSTEMDEN GELECEK Dersin Dili

Detaylı

BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER

BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER Dr. Hayrettin Bahşi bahsi@uekae.tubitak.gov.tr 11 Mart 2010 Gündem Bulut Hesaplama Sistemleri ve Bilgi Güvenliği Güvenli Yazılım Geliştirme Hayat Döngüsü

Detaylı

Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ

Doç. Dr. Cüneyt BAYILMIŞ BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 1 BSM 460 KABLOSUZ ALGILAYICI AĞLAR 1. Hafta NESNELERİN İNTERNETİ (Internet of Things, IoT) 2 Giriş İletişim teknolojilerinde ve mikroelektronik devrelerde yaşanan gelişmeler

Detaylı

Bilgisayar Oyunları ve Simulasyon (COMPE 376) Ders Detayları

Bilgisayar Oyunları ve Simulasyon (COMPE 376) Ders Detayları Bilgisayar Oyunları ve Simulasyon (COMPE 376) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Bilgisayar Oyunları ve Simulasyon COMPE 376 Her İkisi 2 2 0

Detaylı

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı EKi Salı, Perşembe Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU

Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı EKi Salı, Perşembe Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2015 2016 Güz Yarıyılı 22-23 EKi. 2015 Salı, Perşembe Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU OSI modeli sıradüzensel 7 katmandan oluşur. OSI modeli hala geliştirilmekte olmasına rağmen

Detaylı

Bilgisayar Ağlarında Özel Konular (COMPE 435) Ders Detayları

Bilgisayar Ağlarında Özel Konular (COMPE 435) Ders Detayları Bilgisayar Ağlarında Özel Konular (COMPE 435) Ders Detayları Ders Adı Bilgisayar Ağlarında Özel Konular Ders Kodu COMPE 435 Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Seçmeli 3 0 0 3

Detaylı

DERS SEÇİM KILAVUZU. Sınıf Dönemi Kodu Adı Sınıf Dönemi Kodu Adı. Nesne Yönelimli Programlama. Yazılım Tasarımı ve Mimarisi

DERS SEÇİM KILAVUZU. Sınıf Dönemi Kodu Adı Sınıf Dönemi Kodu Adı. Nesne Yönelimli Programlama. Yazılım Tasarımı ve Mimarisi DERS SEÇİM KILAVUZU 1. Ön Koşul Talep Edilen Dersler Hakkında i. Bölümümüze Yüksek Öğrenim Kurumları yerleştirme sınavı ile gelen Öğrenciler için Tablo 1 de verilmiş olan ve bölümümüz ders planında yer

Detaylı

PR362009 24 Kasım 2009 Yazılım, PC-tabanlı kontrol Sayfa 1 / 5

PR362009 24 Kasım 2009 Yazılım, PC-tabanlı kontrol Sayfa 1 / 5 Yazılım, PC-tabanlı kontrol Sayfa 1 / 5 IT standartları otomasyonu geliştiriyor: Microsoft Visual Studio entegrasyonlu TwinCAT programlama ortamı TwinCAT 3 extended Automation Beckhoff, otomasyon dünyasını

Detaylı

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Bilgisayar Ağları BİM-322 3/II 3+0+0 3 5,5 Dersin Dili Dersin Seviyesi

Detaylı

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ENSTİTÜSÜ / YÜKSEKOKULU BİLİŞİM SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ /ABD LİSANS PROGRAMI - 1 ( yılı ve sonrasında birinci

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ENSTİTÜSÜ / YÜKSEKOKULU BİLİŞİM SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ /ABD LİSANS PROGRAMI - 1 ( yılı ve sonrasında birinci MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / ENSTİTÜSÜ / YÜKSEKOKULU BİLİŞİM SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ /ABD LİSANS PROGRAMI - 1 (2016-17 yılı ve sonrasında birinci sınıfa başlayan öğrenciler için) BİRİNCİ YIL 1. Dönem

Detaylı

GENİŞ ÖLÇEKLİ AĞLAR İÇİN YENİ BİR DAĞITIK AYRIK OLAY TABANLI BENZETİM YAKLAŞIMI VE UYGULAMASI

GENİŞ ÖLÇEKLİ AĞLAR İÇİN YENİ BİR DAĞITIK AYRIK OLAY TABANLI BENZETİM YAKLAŞIMI VE UYGULAMASI T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GENİŞ ÖLÇEKLİ AĞLAR İÇİN YENİ BİR DAĞITIK AYRIK OLAY TABANLI BENZETİM YAKLAŞIMI VE UYGULAMASI DOKTORA TEZİ Bülent ÇOBANOĞLU Enstitü Ana Bilim Dalı : ELEKTRONİK

Detaylı

KABLOSUZ MESH AĞLAR, YÖNLENDİRME METRİKLERİ VE PROTOKOLLERİ

KABLOSUZ MESH AĞLAR, YÖNLENDİRME METRİKLERİ VE PROTOKOLLERİ KABLOSUZ MESH AĞLAR, YÖNLENDİRME METRİKLERİ VE PROTOKOLLERİ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü İstanbul Üniversitesi ŞAFAK DURUKAN ODABAŞI İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Avcılar Kampüsü, 34320

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliğinin Temelleri (COMPE 100) Ders Detayları

Bilgisayar Mühendisliğinin Temelleri (COMPE 100) Ders Detayları Bilgisayar Mühendisliğinin Temelleri (COMPE 100) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Bilgisayar Mühendisliğinin Temelleri COMPE 100 Güz 1 2 0

Detaylı

GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ MÜHENDİSLİK VE TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYELERİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN PROJELER (2008-2011)

GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ MÜHENDİSLİK VE TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYELERİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN PROJELER (2008-2011) 08.401.001 08.401.002 08.401.003 Dikkat Seviyesindeki Değişimlerin Elektrofizyolojik Ölçümler İle İzlenmesi PFO(Patent Foramen Ovale) Teşhisinin Bilgisayar Yardımı İle Otomatik Olarak Gerçeklenmesi ve

Detaylı

Bir yazılım geliştirme metodolojisi aşağıdaki adımlardan meydana gelir; Yazılım geliştirme sürecine destek verecek araçlar, modeller ve yöntemler.

Bir yazılım geliştirme metodolojisi aşağıdaki adımlardan meydana gelir; Yazılım geliştirme sürecine destek verecek araçlar, modeller ve yöntemler. Yazılım Mühendisliği kapsamındaki Yazılım Geliştirme Metodolojileri, bir bilgi sistemini geliştirme sürecinin yapımını, planlamasını ve kontrolünü sağlayan bir framework tür. Her farklı framework güçlü

Detaylı

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Programlama Dillerinin Prensipleri BİM-323 3/II 3+0+0 3 4 Dersin

Detaylı

Android e Giriş. Öğr.Gör. Utku SOBUTAY

Android e Giriş. Öğr.Gör. Utku SOBUTAY Android e Giriş Öğr.Gör. Utku SOBUTAY Android İşletim Sistemi Hakkında 2 Google tarafından geliştirilmiştir. Dünyada en çok kullanılan mobil işletim sistemidir. 2018 itibariyle Dünyada Android; %78.65,

Detaylı

Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları

Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Kodu Saati Saati Saati Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş ISE 407 Her İkisi 3 0 0 3 5

Detaylı

BULANIK MANTIK VE SİSTEMLERİ 2014 2015 BAHAR DÖNEMİ ÖDEV 1. Müslüm ÖZTÜRK 148164001004 Bilişim Teknolojileri Mühendisliği ABD Doktora Programı

BULANIK MANTIK VE SİSTEMLERİ 2014 2015 BAHAR DÖNEMİ ÖDEV 1. Müslüm ÖZTÜRK 148164001004 Bilişim Teknolojileri Mühendisliği ABD Doktora Programı BULANIK MANTIK VE SİSTEMLERİ 2014 2015 BAHAR DÖNEMİ ÖDEV 1 Müslüm ÖZTÜRK 148164001004 Bilişim Teknolojileri Mühendisliği ABD Doktora Programı Mart 2015 0 SORU 1) Bulanık Küme nedir? Bulanık Kümenin (fuzzy

Detaylı

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS PROGRAMLAMA DİLLERİ BG-324 3/2 3+0+0 3+0 4 Dersin Dili : TÜRKÇE Dersin Seviyesi

Detaylı

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI *Mehmet YÜCEER, **Erdal KARADURMUŞ, *Rıdvan BERBER *Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan - 06100

Detaylı

ÜRÜN BROŞÜRÜ 7.10.7 SF. Atölye Ortamı Koordinat Ölçüm Cihazı

ÜRÜN BROŞÜRÜ 7.10.7 SF. Atölye Ortamı Koordinat Ölçüm Cihazı ÜRÜN BROŞÜRÜ 7.10.7 SF Atölye Ortamı Koordinat Ölçüm Cihazı Hexagon Metrology 7.10.7 SF Üretim Noktasında Kaliteye Bakış Hexagon Metrology 7.10.7 SF, kalite kontrolü için başka hiçbir CMM in zorlu atölye

Detaylı

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları

Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Olasılık ve İstatistik (IE 220) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Olasılık ve İstatistik IE 220 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

Acvatix yüksek enerji verimliliği için mükemmel tasarlanmış kombine balans vanaları

Acvatix yüksek enerji verimliliği için mükemmel tasarlanmış kombine balans vanaları Acvatix yüksek enerji verimliliği için mükemmel tasarlanmış kombine balans vanaları HVAC tesisatlarının planlanması, montajı ve işletmeye alınması için artırılmış esneklik ve kolaylık Answers for infrastructure.

Detaylı

Bilgisayar ve Bilgi Sistemleri (COMPE 107) Ders Detayları

Bilgisayar ve Bilgi Sistemleri (COMPE 107) Ders Detayları Bilgisayar ve Bilgi Sistemleri (COMPE 107) Ders Detayları Ders Adı Bilgisayar ve Bilgi Sistemleri Ders Kodu COMPE 107 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Bahar 3 0 0 3 3 Ön Koşul

Detaylı

Sanal Ortamda Nesnelerin Haptic Kol ile Manipülasyonu. Sevcan AYTEKİN Alpaslan DUYSAK

Sanal Ortamda Nesnelerin Haptic Kol ile Manipülasyonu. Sevcan AYTEKİN Alpaslan DUYSAK Sanal Ortamda Nesnelerin Haptic Kol ile Manipülasyonu Sevcan AYTEKİN Alpaslan DUYSAK İÇERİK Amaç Sanal Ortam Sanal Ortam Aygıtları Uygulama Alanları Üç Boyutlu Modelleme (3B) OpenGL, 3Dmax Sanal Ortamın

Detaylı

Hidrolikte kolaylık. Enerji tasarruflu HVAC tesisatlarının kolay ve esnek bir şekilde planlanması ve uygulanması için Acvatix kombine balans vanaları

Hidrolikte kolaylık. Enerji tasarruflu HVAC tesisatlarının kolay ve esnek bir şekilde planlanması ve uygulanması için Acvatix kombine balans vanaları Hidrolikte kolaylık Enerji tasarruflu HVAC tesisatlarının kolay ve esnek bir şekilde planlanması ve uygulanması için Acvatix kombine balans vanaları Enerji tasarruflu tesisatlar tasarlamak için Combi Valve

Detaylı

Fundamentals of Object-Oriented Programming (COMPE 723) Ders Detayları

Fundamentals of Object-Oriented Programming (COMPE 723) Ders Detayları Fundamentals of Object-Oriented Programming (COMPE 723) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Fundamentals of Object-Oriented Programming COMPE

Detaylı

Yaz.Müh.Ders Notları #6 1

Yaz.Müh.Ders Notları #6 1 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ Prof.Dr. Oya Kalıpsız GİRİŞ 1 YAZILIM YETERLİLİK OLGUNLUK MODELİ Olgunluk Seviyeleri: Düzey 1. Başlangıç düzeyi: Yazılım gelişimi ile ilişkili süreçlerin tanımlanması için hiçbir sistematik

Detaylı

VERĠ HABERLEġMESĠ OSI REFERANS MODELĠ

VERĠ HABERLEġMESĠ OSI REFERANS MODELĠ VERĠ HABERLEġMESĠ OSI REFERANS MODELĠ Bölüm-2 Resul DAġ rdas@firat.edu.tr VERİ HABERLEŞMESİ TEMELLERİ Veri İletişimi İletişimin Genel Modeli OSI Referans Modeli OSI Modeli ile TCP/IP Modelinin Karşılaştırılması

Detaylı

DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü. Kullanıcı Rehberi Dokümanı v 1.0.0 21.12.2011. Safai Tandoğan Mustafa Atanak Doç. Dr.

DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü. Kullanıcı Rehberi Dokümanı v 1.0.0 21.12.2011. Safai Tandoğan Mustafa Atanak Doç. Dr. DGridSim Gerçek Zamanlı Veri Grid Simülatörü Kullanıcı Rehberi Dokümanı v 1.0.0 21.12.2011 Safai Tandoğan Mustafa Atanak Doç. Dr. Atakan Doğan 1. Giriş Araştırmacılar, DGridSim simülatörünün görsel arayüzü

Detaylı

MESLEKİ TERMİNOLOJİ I 1. HAFTA YAZILIM MÜH. TEMEL KAVRAMLAR

MESLEKİ TERMİNOLOJİ I 1. HAFTA YAZILIM MÜH. TEMEL KAVRAMLAR YAZILIM: SOFTWARE Yazılım (Software): Yazılım sadece bir bilgisayar programı değildir. Basılı veya elektronik ortamdaki her tür dokümanı da içeren ürün. Dokümanlar yazılım mühendislerine ve son kullanıcıya

Detaylı

Tüm Lokasyonlarınızdaki BT Yönetimini Dinamik Ve Verimli Hale Getirin: Tivoli BigFix. Salih Abamor Yazılım Satış Yöneticisi

Tüm Lokasyonlarınızdaki BT Yönetimini Dinamik Ve Verimli Hale Getirin: Tivoli BigFix. Salih Abamor Yazılım Satış Yöneticisi Tüm Lokasyonlarınızdaki BT Yönetimini Dinamik Ve Verimli Hale Getirin: Tivoli BigFix Salih Abamor Yazılım Satış Yöneticisi Ajanda BigFix Đhtiyaçlar BigFix Çözüm Ailesi BigFix, kurumlar için yüksek performansta

Detaylı

Optik Haberleşme (EE 539) Ders Detayları

Optik Haberleşme (EE 539) Ders Detayları Optik Haberleşme (EE 539) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Optik Haberleşme EE 539 Her İkisi 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i - Dersin Dili

Detaylı

Kontrol Đşaretleşmesi

Kontrol Đşaretleşmesi Kontrol Đşaretleşmesi Dinamik değişken yönlendirme, çağrıların kurulması, sonlandırılması gibi ağ fonksiyonlarının gerçekleştirilmesi için kontrol bilgilerinin anahtarlama noktaları arasında dağıtılması

Detaylı

Programlama Dilleri (COMPE 325) Ders Detayları

Programlama Dilleri (COMPE 325) Ders Detayları Programlama Dilleri (COMPE 325) Ders Detayları Ders Adı Programlama Dilleri Ders Kodu COMPE 325 Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Güz 3 0 0 3 4.5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili

Detaylı

Nagios XI Günümüzün talep gören kurumsal gereksinimleri için en güçlü BT altyapısı gözetim ve uyarı çözümüdür.

Nagios XI Günümüzün talep gören kurumsal gereksinimleri için en güçlü BT altyapısı gözetim ve uyarı çözümüdür. Nagios Enterprises, kurumsal ölçekte, BT altyapı gözetiminde endüstri standardı olan Nagios için resmi ürünler, hizmetler ve çözümler sunuyor. Dünya çapında yüz binlerce kullanıcıyla Nagios bilgi teknolojileri

Detaylı

Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları - 1 (BİL 403)

Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları - 1 (BİL 403) Maltepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Ağları - 1 (BİL 403) GENEL DERS BİLGİLERİ Öğretim Elemanı : Yrd.Doç. Dr. Birim BALCI Ofis : MUH 310 Ofis Saatleri : Telefon : 0216 626 10

Detaylı

Giriş: Temel Adımlar YAZILIM GELİŞTİRME YAŞAM DÖNGÜSÜ. Belirtim Yöntemleri. Belirtim Yöntemleri 09.07.2014

Giriş: Temel Adımlar YAZILIM GELİŞTİRME YAŞAM DÖNGÜSÜ. Belirtim Yöntemleri. Belirtim Yöntemleri 09.07.2014 Giriş: Temel Adımlar YAZILIM GELİŞTİRME YAŞAM DÖNGÜSÜ 1 2 Yukarıda belirtilen adımlar, yazılım yaşam döngüsünün çekirdek süreçleri olarak tanımlanır. Bu süreçlerin gerçekleştirilmesi amacıyla; -Belirtim

Detaylı

Bilgiyi Keşfedin! Özelleştirme, Eklenti ve Veri Entegrasyonu Kurumsal Seviyede Yönetim ve Performans

Bilgiyi Keşfedin! Özelleştirme, Eklenti ve Veri Entegrasyonu Kurumsal Seviyede Yönetim ve Performans Bilgiyi Keşfedin! LOGO MIND INSIGHT (powered by Qlik) İŞ ANALİTİĞİ ÜRÜNÜ, HERKESİN SEZGİLERİ İLE ARAŞTIRMA VE KEŞİF YAPMASINI SAĞLAYAN ÇOK ÇEŞİTLİ ESNEK VE İNTERAKTİF GÖRSELLER OLUŞTURABİLECEĞİ YENİ NESİL

Detaylı

Bilg-101. Bölüm 6. Bilgisayar Ağları. Ne Öğreneceğiz? Bilgisayar Ağı Nedir?

Bilg-101. Bölüm 6. Bilgisayar Ağları. Ne Öğreneceğiz? Bilgisayar Ağı Nedir? Bilg-101 Bölüm 6 Bilgisayar Ağları 2006 Prentice-Hall, Inc Slide 1 Ne Öğreneceğiz? Bilgisayar Ağı Bilgisayar Ağlarının Avantaj ve Dezavantajları Bilgisayar Ağlarında Protokol ün önemi Ağ Çeşitleri Yerel

Detaylı

Öğretim planındaki AKTS Ulusal Kredi

Öğretim planındaki AKTS Ulusal Kredi Ders Kodu Teorik Uygulama Lab. Yazılım Gereksinimleri Mühendisliği Ulusal Kredi Öğretim planındaki AKTS 481052000001303 3 0 0 3 5 Dersin Yürütülmesi Hakkında Bu ders gerçek dünya problemlerinin analiz

Detaylı

Autodesk Robot Structural Analysis Professional İnşaat Müh. için Yapısal Modelleme, Analiz ve Tasarım çözümü

Autodesk Robot Structural Analysis Professional İnşaat Müh. için Yapısal Modelleme, Analiz ve Tasarım çözümü Autodesk Robot Structural Analysis Professional İnşaat Müh. için Yapısal Modelleme, Analiz ve Tasarım çözümü İnş. Yük. Müh. Burçin ŞAHİNALP PROTA BİLGİSAYAR A.Ş. Autodesk Robot Structural Analysis Professional

Detaylı

Optik Haberleşme Sistemleri (EE 406) Ders Detayları

Optik Haberleşme Sistemleri (EE 406) Ders Detayları Optik Haberleşme Sistemleri (EE 406) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Kodu Saati Saati Saati Optik Haberleşme Sistemleri EE 406 Her İkisi 3 0 0 3 5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı