Prof.Dr. smail BAKAN. Kahramanmarafl Sütçü mam Üniversitesi BF, flletme Bölümü Ö retim Üyesi YÖNET C LER Ç N. BAfiARI STRATEJ LER

Transkript

1 Prof.Dr. smail BAKAN Kahramanmarafl Sütçü mam Üniversitesi BF, flletme Bölümü Ö retim Üyesi YÖNET C LER Ç N BAfiARI STRATEJ LER

2 Yay n No : 2441 flletme-ekonomi Dizisi : Bas - Nisan STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : B e t a Bas m A.fi. Bask - Cilt : Net K rtasiye Tan. ve Matbaa San. Tic. Ltd. fiti. T aksim Cad. Yo urtçu Faik Sok. No: 3 Taksim Beyo lu/ ST. (Sertifika No ) (0-212) Kapak Tasar m : Nur Baylav Beta Bas m Yay m Da t m A.fi. Narl bahçe Sok. Damga Binas No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 K NC BASKIYA ÖNSÖZ nsanlar bir arada yaflayarak toplumsallafl r ve karfl l kl iliflki içerisinde bulunurlar. Bu iliflkilerin temelinde insanlar n yaflamlar n sürdürmeleri ve yaflam kalitelerini art rmalar için tatmin edilmesi gereken çeflitli maddi ve maddi olmayan gereksinimler yer almaktad r. Gereksinimlerin giderilmesi ve ortak menfaatlerin elde edilmesi için ise insanlar bir araya gelerek örgütlenirler. Gerek örgütlerin oluflturulmas nda gerekse en az çabayla en yüksek faydaya ulaflabilmek anlay fl yla örgütlerin yönetilmesinde yöneticilere önemli roller düflmektedir. Bir taraftan örgütlerin oluflturulmas nda karfl lafl lan güçlükler di er taraftan da küreselleflen ifl dünyas nda yaflanan de iflimler esas al nd nda yöneticilerin rollerinin zaman içerisinde ne düzeyde zorlaflmaya bafllad daha iyi anlafl lmaktad r. Örgütlerin kurulmas aflamas nda giriflimcilere do ru ifl alan seçmeleri yönünde gerekli deste in verilmesi, o ifl alan nda örgütü pazarda pay alabilecek konuma ulaflt racak ürün veya hizmetlerin iyi tan mlanmas ve örgütü di er örgütlerden farkl k larak rekabet avantaj kazanmas na yol açacak yöntemlerin tespitinde yöneticiler önemli kararlara imza atmaktad rlar. Bu temel kararlar n yan s ra, örgütün sahip oldu u kaynaklar n örgütsel amaçlar do rultusunda yöneltilmesinde de yöneticilere önemli görevler düflmektedir. Örgütün sahip oldu u kaynaklar içerisinde en önemlisinin insan kayna oldu u yönünde hem uygulay c lar hem de yönetim bilimi alan nda u rafl veren akademisyen ve araflt rmac lar ortak görüfle sahiptirler. Nitelikli elemanlardan oluflan bir insan kaynaklar profili örgütleri di erlerinden farkl k lmakta ve rekabet yar fl nda çabucak taklit edilemeyecek konuma ulaflt rmaktad r. Zaten yönetim kavram n n tan mlar literatürde incelendi inde hemen bütün tan mlar n özünü baflkalar arac l yla amaçlara ulaflmakt r ifadesi oluflturmaktad r. Buradaki baflkalar kavram insan faktörüne vurgu yapmaktad r. Yani, yönetimin do as nda temelde insan yönetmek ve insanlar arac l yla da di er bütün üretim kaynaklar n n yönetilmesi bulunmaktad r. nsan kayna önemli iken, nitelikli insan kayna na sahip olmak yönetsel faaliyetleri daha da etkinlefltirecek ve daha da kolaylaflt racakt r. Ancak insan kayna profilinin nitelikli olmas yaln z bafl na yeterli olmay p as l baflar bu kayna n ne düzeyde baflar l yönetildi iyle iliflkilidir. Bu noktada yöneticinin bilgi, deneyim ve yetene i kendini göstermekte ve örgüt baflar s n n alt na imzas n atmaktad r. Dolay s yla, insan faktörünü iyi tan yan, insan davran fllar n n neden ve sonuçlar n do ru alg layan, genel anlamda ifade etmek gerekirse insan psikolojisini iyi kavram fl lider-yöneticilere gereksinim duyulmaktad r. Bu kitapta yöneticilerin yönetsel faaliyetlerini, özellikle de insan kayna n n yönetimine iliflkin faaliyetlerini icra ederken yararlanabilecekleri çeflitli stratejilere yer verilmektedir. Kitapta yer alan bilgiler uzun zamanl bir literatür taramas na dayanmakta olup, kitap akademisyen, yönetici ve araflt rmac lar n yazd klar eserler, tan nm fl lider ve yöneticilerin deneyim ve önerilerinden yola ç k larak kaleme al nm flt r. Bu nedenle öncelikle eserlerindeki görüfllerinden yararland m ve kaynakça listesinde yer alan bütün yazarlara teflekkürlerimi sunuyorum. Çal flmalar mda beni cesaretlendiren ve destek veren Prof.

4 IV Dr. M. fierif fi MfiEK hocama özel teflekkürlerimi sunar m. Beni her konuda oldu u gibi kitap yaz m na karar verdi imde de destekleyen ve cesaretlendiren meslektafl m Doç. Dr. Mustafa TAfiLIYAN a da çok teflekkür ederim. Kitab n tashih ifllemlerinde yard mlar n çokça gördü üm Yrd. Doç. Dr. Abdulvahap BAYDAfi ve Arfl. Gör. Tuba BÜYÜBEfiE baflta olmak üzere Yrd. Doç. Dr. Yücel AYRIÇAY, Yrd. Doç. Dr. Salih YEfi L, Yrd. Doç. Dr. Burcu ERfiAHAN ve Arfl. Gör. nci F. DO AN a teflekkürü bir borç bilirim. Kitab n bas lmas nda eme i geçen ve gerekli özeni gösteren BETA Yay nevi nin de erli personeline de çok teflekkür ederim. Anne ve Babama, çal flmalar mda en büyük destek ald m, deste i olmadan bu çal flmalar n yap lamayaca n düflündü üm sevgili eflim ve çok sevdi im çocuklar ma da gösterdikleri sab r ve ilgiden dolay teflekkür ederim. Kitab m n okuyucular taraf ndan faydal bulunmas dileklerimle... Kahramanmarafl 2011 Prof. Dr. smail BAKAN

5 SUNUfi Küresel ça da iflletmeler aç s ndan ulusal ve uluslar aras düzeyde rekabet gücü kazanmalar gerekti i, bunu sa lam n n yolunun da verimlilik ve kaliteyi art rmaktan geçti- i kabul edilmektedir. Günümüz bilgi ça nda, verimlili in ve kalitenin yaln zca makine, tesis, teknoloji ve ürün tasar m na dayan larak yükseltilebilece i düflüncesi kabul edilirli- ini yitirmeye bafllam fl, rekabet üstünlü ü sa lamada bilgiyi yaratan ve kullanan insan kaynaklar n n stratejik öneme sahip bir faktör oldu u fikri kabul edilmifltir. Dolay s yla, rekabet üstünlü ü sa lamada insan ve teknoloji ikilisini birbirinin ayr lmaz parçalar olarak görmek ve teknolojiye yap lan yat r mlar insan unsurundan esirgememek gerekir. Bu ba lamda, bir kurulufl ne kadar yat r m yaparsa yaps n e er insana de er vermiyorsa baflar ya ulaflmas çok zordur. nsan faktörünün önemini bilen ve onu en iyi flekilde kullanan organizasyonlar gelece i yakalayabilecek olanlard r. Küreselleflen dünyada firmalar n rekabet güçleri, çal flanlar n yaratt klar katma de- er ile ölçülmektedir. Yarat lan katma de erin maksimizasyonu için; yarat c l k en yüksek düzeyde tutulmal, her alanda verimlilik hedeflenmeli, tak m çal flmas na önem verilmeli, yetenekli, bilgili, çabuk karar veren ve bunlar uygulayan, bilimsel ve teknolojik geliflmeleri takip eden, katk sa layan, yarat c bireylere sahip olunmal, performanslar düzenli ve somut göstergeler ile de erlendirilmeli, çal flanlar e itilmeli ve baflar lar ndan dolay ödüllendirilmelidir. nsan n, bugün sadece parayla güdülenen ekonomik bir varl k de il, ayn zamanda hisleri ve düflünceleriyle hareket eden psiko-sosyal, kompleks bir varl k oldu- u bilincine var lmal d r. flletmelerde insan kaynaklar n baflar için en önemli faktör olarak görme ve bu do rultuda yönetmede yöneticilere önemli bir rol düflmektedir. Bu aç dan iflletmelerin olabilecek en etkin yöntemlerle yönetilmesi için geliflen ve de iflen dünya düzenine her yönden adapte olabilecek profesyonel anlay fla sahip yöneticilere olan gereksinim gün geçtikçe artmaktad r. Söz konusu geliflmelere uyum sa layabilmek için ça m z yöneticilerinin insanc l ve kavramsal yeteneklere eskisine oranla daha fazla ve daha kapsaml sahip olmalar ve bu yetenekleri yepyeni bir bak fl aç s ile uygulamalar gerekmektedir. Organizasyonlar aras nda rekabet üstünlü ü sa lamada en önemli farkl l k olan insan kaynaklar n n iflletme amaçlar na sevk edilmesinde yöneticilik özellikleri yan s ra liderlik özelliklerine de gereksinim duyulmaktad r. Bu ba lamda, ça m z n getirdi i koflullara uyabilmek ve flirketini gelece e tafl yabilmek için yöneticilerin, dün sahip oldu u niteliklerden farkl niteliklere sahip lider-yöneticiler olmalar gerekir. Lider-yöneticilerde bulunmas gereken özelikleri stratejik boyutta ele alarak okuyucular için yönetimde baflar stratejilerini bir bütünlük içinde hem teorik bilgiler hem de pratikte yaflanan örnekler fl nda ortaya koyan bu kitap; ö renci, araflt rmac ve uygulamac lara yarar sa layaca na inand m önemli bir kaynakt r. Bu kitab n yazar olan Yrd. Doç. Dr. smail BAKAN bu özgün eserinden dolay takdir eder, baflar lar n n devam n dilerim. KAHRAMANMARAfi 2004 Prof. Dr. A. Nafi BAYTORUN KSÜ REKTÖRÜ

6

7 ÖNSÖZ Günümüz bilgi toplumunda h z ve kaliteye verilen önem artt kça, pek çok sektörde ifle yaklafl m, düflünce ve ifl modellerinde köklü de iflimler görülmektedir. Bu de iflimler insan kaynaklar n firmalar n rekabet gücü aç s ndan stratejik öneme sahip bir konuma ulaflt rm flt r. Artan rekabet ve geliflen teknoloji karfl s nda yarat c, yenilikçi, bilgili, deneyimli insanlar iflletmeye çekmek önemli oldu u gibi bunlar iflletmede tutarak en etkili biçimde yönetmek daha da önemli bir konudur. Firma çal flanlar nda firmaya katk sa layacak de erler zaten mevcut oldu undan, yöneticilerin yapmas gereken var olan de erleri yerinde kullanmak ve potansiyel de erleri de günün flartlar na cevap verecek flekilde gelifltirmektir. Yöneticiler çal flanlar n geliflmeye, de iflmeye ve rakiplerinden daha ileride olmay benimsemifl bireyler olmaya yönlendirmeli ve çal flanlar n bunlar yapabilmeleri için gerek duyduklar bilgiyi her flart ve zeminde elde edebilecekleri bir çal flma ortam yaratmal d rlar. Yöneticiler bunlar yaparak hem iflletmenin verimlili ini yükseltir hem de çal - flanlar n ihtiyaçlar n karfl layarak onlar n ifllerinden tatmin olmas n sa layabilirler. Organize olmufl bir insan gurubunun bir tak m amaçlarla belli iflleri gerçeklefltirme çabas gösterdi i her yerde, yönetim söz konusudur. Amaçlanan ifllerin yerine getirilmesi için; grubunu organize eden, emirler veren, grup amaçlar n ayn amaca yöneltip koordine eden, denetleyen ve k saca sorumlulu u üstlenip yönetenler, elbette yönetimleri alt ndaki di er bireylere oranla de iflik üstün özelliklere sahip olmak durumundad rlar. En önemli faktör olan insan kayna n yönetme iflini üstlenmifl olan yöneticilerin temel görevleri mümkün olan en iyi insan sermayesini elde etmek, elde tutmak ve gelifltirmek, insanlar n maksimum adanm fll k ve performans gösterebilecekleri bir kültür ve ortam yaratmak, do ru yapt klar fleyler için onlar ödüllendirmek, k sacas onlara de er katmakt r. Bunlar geçeklefltirebilmek için yöneticilerin geçmiflte sahip olunan özelliklerden daha fazlas na sahip olmalar gerekir. Bu nedenle literatürde günümüz iflletmelerinde yöneticilerin baflar l olabilmeleri için yönetici özelliklerinin yan s ra lider özelliklerine de sahip olarak lideryönetici konumuna ulaflmalar gerekti i belirtilmektedir. Bu ba lamada günümüz yöneticisinin çal flanlar yönetebilmesi için insan odakl, insan tan yan, alg layabilen ve onlara önyarg s z de er veren, vizyonu ve misyonu olan, ö renmeye ve geliflmeye aç k, insanlar n önünde bir ifl arkadafl gibi durabilen, çal flanlar ellerinden gelenin en iyisini yapma yolunda cesaretlendirebilen, yeni fikirlere aç k, yeni fikirlerin oluflmas yolunda özendirici bir kiflilik sergilemesi gerekir. Yönetici yetkisinin kayna n bilgide aramal ve yetkisini yönettikleriyle paylaflmaktan korkmamal, Kontrolör olmaktan ç k p Antrenör rolünü üstlenmeli, otorite yerine kiflisel iletiflim ve yönetim yeteneklerini kullanmal, çal flanlar n kendilerini gelifltirebilecekleri, yenileyebilecekleri ve ilerleyebilecekleri bir çal flma ortam oluflturmal, motivasyon sa lamal, gerekti inde cömertçe ödüllendirmeli, iflyeri stratejileri do rultusunda çal flanlar e itmeli ve bilgilendirmeli, çal flanlar n niteli ini ve deneyimlerini art rmal, çal flma bar fl n n devaml l n sa lamal, çal flanlar n iflletme stratejileri do rultusunda bilgilendirmeli ve ortak hedeflere yönlendirmelidir. Yönetim kademelerinde görev alanlar n da yöneticilik mesle ini gerekti i gibi yapabilmeleri, görevlerinin gerektirdi i bilgi ve beceriye sahip olmalar n gerektirmektedir. Bu ki-

8 VIII tapta yönetim görevinin baflar yla yap labilmesi için uygulanmas gereken stratejiler yer almaktad r. Kitapta yer alan bilgiler uzun zamanl bir literatür taramas na dayanmakta olup, kitap akademisyen, yönetici ve araflt rmac lar n yazd klar eserler, tan nm fl lider ve yöneticilerin deneyim ve önerilerinden yola ç k larak kaleme al nm flt r. Bu nedenle öncelikle eserlerindeki görüfllerinden yararland m ve kaynakça listesinde yer alan bütün yazarlara teflekkürlerimi sunuyorum. yi bir çal flma ortam olmadan böyle bir eserin meydana getirilmesi tabi ki mümkün olmayacakt. Bu nedenle ba l bulundu um Kahramanmarafl Sütçü mam Üniversitesi ndeki bütün yöneticilere, Rektörümüz Prof. Dr. Nafi BAYTO- RUN a, Rektör Yard mc lar m z Prof. Dr. Orhan DO AN ve Prof. Dr. Cafer MART a özellikle ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Dekan m z Prof. Dr. H. Çetin BEDESTENC ye sonsuz teflekkürlerimi sunuyorum. Çal flmalar mda beni cesaretlendiren ve destek veren Prof. Dr. M. fierif fi MfiEK hocama özel teflekkürlerimi sunar m. Beni her konuda oldu u gibi kitap yaz m na karar verdi imde de destekleyen ve cesaretlendiren meslektafl m Yrd. Doç. Dr. Mustafa TAfiLIYAN a da çok teflekkür ederim. Kitab n tashih ifllemlerinde yard mlar n çokça gördü üm Arfl Gör. Dr. Abdulvahap BAYDAfi ve Arfl. Gör. Tuba BÜYÜBEfiE baflta olmak üzere Yrd. Doç. Dr. Yücel AYRIÇAY, Arfl Gör. Dr. Mehmet GÜVEN, Arfl. Gör. Dr. Salih YEfi L e teflekkürü bir borç bilirim. Kitab n bas lmas nda eme i geçen ve gerekli özeni gösteren BETA Yay nevi nin de erli personeline de çok teflekkür ederim. Beni hayata haz rlayan Anne ve Babama, zamanlar n akademik çal flmalar mla paylaflmama izin veren ve yoruldu um, s k ld m zamanlarda en büyük destekçilerim olan, onlar olmadan baflar ya ulaflman n çok zor olaca n düflündü üm ve bir defas nda akademik çal flmalar na ay rd n zaman n çok az bir k sm n çocuklar na da ay rabilsen! diye tatl sitemde bulunan sevgili eflim ve çok sevdi im çocuklar ma da gösterdikleri sab r ve ilgiden dolay teflekkürlerin en büyü ünü sunar m. Kitab m n okuyucular taraf ndan faydal bulunmas dileklerimle... KAHRAMANMARAfi 2004 Yrd. Doç. Dr. smail BAKAN

9 Ç NDEK LER SUNUfi...III ÖNSÖZ...V G R fi...1 YÖNET C L K VE L DERL K: KAVRAMSAL VE KURAMSAL YAKLAfiIM BÖLÜM 1: YÖNET C L K VE L DERL K KAVRAMLARI 1.1. YÖNET M KAVRAMI VE TANIMI YÖNET C KAVRAMI VE TANIMI L DERL K L DER KAVRAMLARI VE TANIMLAR YÖNET C LE L DER ARASINDAK FARKLILIKLAR L DER/YÖNET C KOMB NASYONUNA DUYULAN HT YAÇ: YÖNET C N Ç N L DER N TEL KLER NE SAH P OLMALIDIR?...18 BÖLÜM 2: L DERL K KONUSUNDAK YAKLAfiIMLAR 2.1. ÖZELL KLER YAKLAfiIMI DAVRANIfi YAKLAfiIMI Iowa Üniversitesi Çal flmalar Ohio Devlet Üniversitesi Liderlik Modeli Michigan Üniversitesi Liderlik Araflt rmas Harvard Üniversitesi Araflt rmalar Blake ve Mouton un Yönetim Tarz Matriksi (Managerial Grid) Modeli X ve Y Yaklafl mlar Gary R. Yukl un Liderlik Davran fl Modelleri Liderlik Do rusu Teorisi Rensis Likert in Sistem 4 Modeli (Yönetim Sistemleri Yaklafl m ) DURUMSALLIK YAKLAfiIMI Fiedler in Durumsall k Modeli Yol-Amaç Modeli Hersey & Blanchard n Durumsall k Teorisi Reddin'in Üç Boyutlu Lider Etkilili i Modeli Vroom-Yetton Liderlik (Karar A ac ) Modeli GÜNCEL L DERL K YAKLAfiIMLARI Karizmatik Liderlik Transformasyonel (Dönüfltürücü) ve Transaksiyonel (Koruyucu) Liderlik...48

10 X L DER-YÖNET C ÖZELL KLER NE STRATEJ K B R YAKLAfiIM BÖLÜM 3: K fi SEL ÖZELL KLER N Z NASIL OLMALI? 3.1. ALÇAK GÖNÜLLÜ VE HOfiGÖRÜLÜ OLUN GÜLER YÜZLÜ OLUN M ZAH DUYGUSUNA SAH P OLUN NEZAKETL OLUN ÜSTÜN KARAKTERE SAH P OLUN DÜRÜST OLUN GÜVEN L R OLUN TARAFSIZ VE AD L OLUN CÖMERT OLUN ÖZGÜRLÜKÇÜ OLUN AFFED C OLUN M SYON SAH B OLUN LKEL OLUN YEN L KÇ OLUN B LG L OLUN DENEY ML OLUN AZ ML VE KARARLI OLUN HIRSLI OLUN CESARETL OLUN N S YAT F SAH B OLUN PROAKT F OLUN ENERJ K OLUN EMPAT K OLUN...90 BÖLÜM 4: KEND N Z NASIL GEL fit RMEL S N Z? 4.1. KÜRESELLEfiMEN N FARKINDA OLUN DÜNYAYA Y MSER B R GÖZLE BAKIN KEND N Z TANIYIN GÜÇLÜ B R V ZYONA SAH P OLUN HEDEF N Z Y BEL RLEY N VE ONA ODAKLANIN MÜKEMMEL YETÇ OLMAYIN AYRINTILARI ASLA GÖZ ARDI ETMEY N ANCAK AYRINTI Ç NDE DE BO ULMAYIN SORUMLULU UNUZU KABUL ED N R SK ALMAYA HAZIR OLUN BEL RS ZL N YAfiAMIN B R PARÇASI OLDU UNU KABUL ED N HAYAL GÜCÜNÜZÜ GEL fit R N...118

11 XI YARATICILI INIZI GEL fit R N DÜfiÜNME BECER N Z GEL fit R N DUYGUSAL ZEKANIZI GEL fit R N YEN F K RLER GEL fit R N FARK YARATIN KEND N Z GEL fit R N KEND N ZE GÜVEN N Z (ÖZGÜVEN N Z ) GEL fit R N ÖZSAYGINIZI GEL fit R N ÇSEL D S PL N SA LAYIN GELECE TAHM N ED N (ÖNGÖRÜMLEY N) STRATEJ K DÜfiÜNÜN FIRSATLARI YAKALAYIN VE DE ERLEND R N SADECE SONUÇLARA BAKARAK YÖNETMEY N KATILIMCI YÖNET M YAKLAfiIMINI BEN MSEY N LET fi M BECER LER N Z ARTIRIN ÇATIfiMALARLA BAfiA ÇIKIN YARDIM KABUL ED N YAfiAM BOYU Ö RENEN B REY OLUN DE fi ME AÇIK OLUN VE DE fi M YÖNET N DENEY MLERDEN DERS ALIN BAfiARISIZLIKLARDAN DERS ALIN HATANIZA SAH P ÇIKIN VE DERS ALIN ELEfiT R YE AÇIK OLUN HERfiEYE RA MEN BAfiARMAK TUTKUNUZ OLSUN TUTARLI OLUN AfiIRI KURALCI YA DA KURALLARI H ÇE SAYAN YÖNET C OLMAYIN ESNEK OLUN BUGÜNÜN fi N YARINA BIRAKMAYIN TÜKEN fi N Z ÖNLEY N KEND N Z YÖNET N GÜCÜNÜZÜ Y YE KULLANIN STRES N Z YÖNET N SORUN ÇÖZÜCÜ OLUN BÖLÜM 5: ÇALIfiANLARINIZLA L fik LER N Z NASIL OLMALI? 5.1. Y VE KAL TEL NSANLARI fie ALIN NSANA ÖNEM VE DE ER VER N E T ME ÖNEM VER N ÇALIfiANLARINIZDAN BEKLENT LER N Z BEL RLEY N B LG Y PAYLAfiIN...225

12 XII 5.6. NSANLARI ANLAMAYA VE TANIMAYA ÇALIfiIN D NLEY N VE EMPAT KURUN KNA ED C OLUN ÇALIfiANLARINIZI CESARETLEND R N ÇALIfiANLARI DESTEKLEY N ÇALIfiANLARA LG GÖSTER N ÇALIfiANLARI MOT VE ETMEY B L N ÇALIfiANLARINIZI ÖDÜLLEND R N TAKD R ED C OLUN BAfiKALARIYLA Y GEÇ N N EK P RUHUNU GEL fit R N BAfiARIYI PAYLAfiIN KAZAN/KAZAN PARAD GMASINA SAH P OLUN S NERJ YARATIN ÇALIfiANLARINIZA SORUMLULUK DUYGUSU KAZANDIRIN YETK VER N ÇALIfiANLARA N S YAT F VER N YETENEKLER DE ERLEND R N KOÇLUK YAPIN F K R VER C YÖNET C (MENTOR) OLUN EVET EFEND M! C LERDEN SAKININ FARKLI BAKIfi AÇILARINA DE ER VER N S ZE KARfiI ÇIKMALARA Z N VER N AÇIK KAPI POL T KASI UYGULAYIN VE ULAfiILIR OLUN SORUNLARI VE fi KAYETLER D NLEY N ÇALIfiANLARINIZA GÜVEN N SÖZÜNÜZDE DURUN ÖRNEK OLUN SAYGI GÖRMEY HAK ED N ÇALIfiANLARINIZIN KURALLARA UYMALARINI SA LAYIN ELEfiT R Y UYGUN B Ç MDE YAPIN ÖFKEN Z KONTROL ED N HAYIR DEMEY Ö REN N ÇALIfiMA fiartlarini Y LEfiT R N Y ELEMANI ELDE TUTUN SONUÇ KAYNAKÇA...301