Prof. Dr. Recep AKDAĞ Sağlık Bakanı Bab-ı Âli Toplantıları / Ġstanbul

Transkript

1 Prof. Dr. Recep AKDAĞ Sağlık Bakanı Bab-ı Âli Toplantıları / Ġstanbul 24 ġubat 2011

2 Dünden Bugüne Sağlık Politikalarımız : Savaş sonrası yapılanma : Temel mevzuatın geliştirildiği dikey örgütlenme dönemi (Refik Saydam) : Kurum sayılarının arttırıldığı ve merkezden yönetimin başladığı; tıp meslekleri kanunlarının oluşturulduğu dönem (Behçet Uz) : Sağlık evleri, sağlık ocakları, ilçe ve il hastaneleri şeklinde yapılanma dönemi (Sosyalizasyon) : Teorik reform çalışmalarının yapıldığı dönem : Türkiye Sağlıkta DönüĢüm Programı Dönemi 2

3 Nereden Nereye 3

4 4

5 5

6 ARTVİN

7 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 İZMİR

14 İSTANBUL

15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 22

23 MARDİN

24 24

25 25

26 ANKARA

27 27

28

29 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 29

30 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri Sağlıkta DönüĢüm Programı Vatandaşların kaliteli sağlık hizmetlerine eşit biçimde erişmelerini gaye edinen insan odaklı etik anlayış. Ülkemizin sosyoekonomik gerçeklerine uygun, yapısal, planlı ve sürdürülebilir sistem. 30

31 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri Bireylerin Toplumsal Konulara Ġlgisi (%) Din Sağlık 57,10% 60,50% Müzik Çevre, Doğa Sorunları Spor Ekonomi Bilim ve Teknoloji Kültür, Sanat, edebiyat Siyaset 32,00% 27,70% 24,00% 21,30% 20,40% 17,00% 14,70% Moda Sendika/Dernek faaliyetleri 5,10% 8,30% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Kaynak: TÜĠK, YaĢam Memnuniyet AraĢtırması,

32 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri Sağlıkta Politika Çemberi Sağlık Reformunu Doğru Yapmak: M. Roberts ve arkadaşları, 2004 (modifiye edilerek alınmıştır). 32

33 1- TeĢhis 1 33

34 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 1.TeĢhis 1- Finansman: Çoklu ve parçalı yapıda bir sağlık finansmanı mevcuttu. Sigortalı vatandaşların da çoğunluğu hizmete ulaşamıyordu. 34

35 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 1.TeĢhis 2- Ödeme: Sağlık personeline işin niteliğine ve niceliğine bakılmaksızın sabit ödeme yapılmaktaydı. Kayıt dışılık İsraf Uzun bekleme süreleri Gereksiz sevkler Bıçak parası 35

36 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 1.TeĢhis 3- Organizasyon: Acil hizmetlerde aksama Koruyucu hizmetlerde yetersizlik Bazı bölgelerde yüksek hizmet açığı ve dengesizlik Yaygın muayenehanecilik ( cepten para ödeme zarureti ) Bakımsız hastaneler ve yaygın koğuş tipi odalar Tıbbi cihaz fakirliği 36

37 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 4- Düzenleme: 1.TeĢhis Kamu sağlık hizmet sunumunda parçalı yapı Sağlık hizmetlerinin piyasa şartlarına terk edilmesi Sağlık hizmet sunumunda aşırı bürokratik süreçler Sağlık hizmetlerinde özel sektör payının yetersizliği Personel atama ve nakillerinde kuralsızlık sonucu dengesiz dağılım İlaç fiyatlarının sistemsiz bir şekilde belirlenmesi 37

38 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 5- DavranıĢ: 1.TeĢhis Çalışanların motivasyon eksikliği Hastaların her türlü problemde ikinci veya üçüncü basamak sağlık kurumuna yönelmesi. Hayat tarzı ve hastalıktan koruyucu davranış değişikliği programlarının olmayışı Hasta uyumunu değiştirici programların olmayışı (anne sütü, DGT vb.) Hastaların hakkını koruyacak kurumsal yapıların olmayışı Kamuda hekim seçme hakkının olmayışı 38

39 2- Politika GeliĢtirme 2 39

40 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 2. Politika GeliĢtirme: 40 40

41 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 2. Politika GeliĢtirme: 41 41

42 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 2. Politika GeliĢtirme: 42

43 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 2. Politika GeliĢtirme: 43 43

44 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 2. Politika GeliĢtirme: 44 44

45 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 2. Politika GeliĢtirme: 45 45

46 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 2. Politika GeliĢtirme: 46 46

47 3- Politik Karar: 3 47

48 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 3. Politik Karar: ĠNSAN ÖNCE ĠNSAN ĠNSANI YAġAT KĠ DEVLET YAġASIN 48

49 49

50 Sağlıkta DönüĢüm Programı nın Temelleri 3. Politik Karar: Politik kararı isteklilik, beceri ve siyasal stratejiler belirler. Bu kararın uygulanabilmesi ancak başbakan ve hükümetlerin tam desteği ile mümkündür. 50

51 4- Uygulama: 4-a Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri 51

52 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Artık Ücretsiz Vatandaşlarımız, yurdun her yerinde aile hekimlerimiz ve diğer birinci basamak sağlık kuruluşlarımızdan her türlü hizmeti sosyal güvenlik belgesi istenmeksizin ücretsiz alabiliyorlar. 52

53 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Ġçin Ayrılan Bütçe 2011 yılında koruyucu ve temel sağlık hizmetleri için ayrılan bütçe 6 milyar 424 milyon TL dir. 53

54 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri AĢılama Hizmetleri Kızamık Vaka Sayısı ve AĢılama Oranları Kızamık Vaka Sayısı Kızamık Aşılama Oranları (%) yılından beri ülkemizde yerli kızamık vakası görülmüyor Kızamığın Avrupa da elimine edilmesinin ilanı için diğer ülkeleri bekliyoruz

55 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri AĢılama Hizmetleri Orta üst gelir grubu ülkeler arasında olmamıza rağmen aşılamada ulaştığımız oran (% 97) üst gelir grubu ülkelerin üzerindedir. Kaynak: World Health Statistics (WHO),

56 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri DSÖ/EUVAC.NET 2010 İstatistiklerine Göre Kızamık Vaka Sayıları (Üst Gelir Grubu Ülkelerden Örnekler ) JAPONYA İSVİÇRE İTALYA İNGİLTERE ALMANYA FRANSA TÜRKİYE* 7 (*): Türkiye deki vakaların hepsi yurtdışı kaynaklı ( importe vaka) dır. 56

57 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Afet ve Acil Durumlarda Sağlık Hizmetleri 112 ile Taşınan Hasta / Yaralı Sayısı 112 Hizmeti Alabilen Kırsal Nüfus Oranı 57

58 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Afet ve Acil Durumlarda Sağlık Hizmetleri Ambulans Sayısı 2011-ġubat

59 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Afet ve Acil Durumlarda Sağlık Hizmetleri Dün böyleydi Bugün böyle 59

60 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Afet ve Acil Durumlarda Sağlık Hizmetleri Hava ambulans hizmeti: Ambulans helikopter : Ekim 2008 Coğrafya ve iklim şartları sebebiyle ulaşımda güçlük çekilen bölgeler için 134 adet kar paletli ambulans ı vatandaşlarımızın hizmetine sunduk. Ambulans uçak : Nisan uçak ve 18 helikopterimizle saat uçarak hasta / yaralı ve 107 organ nakli vakası taşıdık. Bu yıl içerisinde üç uçağı daha filomuza dahil ediyoruz. 60

61 4-a: Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Aile Hekimliği Uygulaması Hekiminiz Artık Ailenizden Birisi 13 Aralık 2010 itibariyle tüm illerimizde uygulamaya geçtik. Artık hiçbir ücret ödemeyeceğimiz, ailemize özel doktorlarımız var. Bu uygulama ile vatandaş ve sağlık çalışanı memnuniyeti önemli ölçüde artıyor. 61

62 4- Uygulama: 4-b TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri 62

63 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Yıllar Years Yıllara ve Sektörlere Göre Hastane Sayıları Sağlık Bakanlığı Ministry of Health Üniversite University Özel Private Diğer Other

64 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Yıllar Years Yıllara ve Sektörlere Göre Hastane Yatağı Sayıları Sağlık Bakanlığı Ministry of Health Üniversite University Özel Private Diğer Other

65 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Yıllara ve Sektörlere Göre Hastane Müracaat Sayıları Sağlık Bakanlığı Ministry of Health Üniversite University Özel Private Toplam Total

66 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Yoğun Bakım Üniteleri 2002 ye kıyasla 9 kat 66

67 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Sağlık Bakanlığı Hastanelerindeki Görüntüleme Cihazı Sayıları Bilgisayarlı Tomografi MR USG 2002 ye kıyasla 14 kat 2002 ye kıyasla 3 kat 67

68 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Hemodiyaliz Hizmetleri Sağlık Bakanlığı Diyaliz Cihaz Sayısı ye kıyasla 2 kat Bu gün Türkiye nin her tarafında diyaliz hastaları evinden alınıyor, evine bırakılıyor ve bu hizmet için hiçbir ücret ödemiyorlar

69 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Yıllara ve Sektörlere Göre Hemodiyaliz Cihaz Sayıları Yıllar Years Sağlık Bakanlığı Ministry of Health Üniversite University Özel Private

70 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Kamu Ağız-DiĢ Sağlığı Hizmetleri 2002 ye kıyasla 9 kat 70

71 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri Kamu Ağız-DiĢ Sağlığı Hizmetleri 2002 ye kıyasla 12 kat 2002 ye kıyasla 12 kat 71

72 4-b: TeĢhis ve Tedavi Hizmetleri VatandaĢa Hizmet Edenin Ödüllendirildiği Sistem: Performansa Dayalı Ek Ödeme OECD Sağlık Sistemleri Ġncelemeleri TÜRKĠYE, 2008 (14. Sayfa) Aslında diğer ülkelerin Türkiye deki sağlık reformlarından, özellikle personel verimliliğini artırmak üzere performansa dayalı ödeme sisteminin kullanılması konusunda, öğreneceği pek çok şey olabilir. 72

73 4- Uygulama: 4-c Kurumsal Yapılanma ve Kapasite GeliĢtirme 73

74 4-c: Kurumsal Yapılanma ve Kapasite GeliĢtirme Sağlık Bakanlığı Personel Sayısındaki Net DeğiĢim (bin) Kadrolu : 233 bin Hizmet Alımı : 8 bin Kadrolu : 245 bin Hizmet Alımı : 11 bin Kadrolu : 329 bin Hizmet Alımı : 118 bin

75 4-c: Kurumsal Yapılanma ve Kapasite GeliĢtirme Sağlık Yatırımları Sağlık Tesisi Hastane ve Yeni Bina kat Birinci Basamak Sağlık Tesisi Toplam

76 4-c: Kurumsal Yapılanma ve Kapasite GeliĢtirme Nitelikli Hasta Yatağı Oranı %30 %100 % 8 % / / / / yılından sonra tamamlanan ve yeni baģlayan yatırımlarda nitelikli yatak oranı %100 dür. 76

77 4-d 4- Uygulama: Ġlaç ve Eczacılık 77

78 4-d: Ġlaç ve Eczacılık Kamu Ġlaç Politikaları İlaç fiyatlarını %1 ilâ %80 arasında değişen oranlarda düşürdük. Tek geri ödeme komisyonu kurduk. İlâçta KDV oranını % 8 e düşürdük. SGK ilaç alımları için önemli iskontolar sağladık. İlaç ruhsatlandırma süreçlerini AB ile uyumlu hale getirdik(şeffaf, etkili, hızlı). Orijinal bir ürünün eşdeğeri piyasaya çıktığında, (hem orijinal hem de jenerik ürün için) başlangıç fiyatına göre en az % 44 indirim şartı getirdik İlaçta global bütçelemeye geçtik ve yeni indirimler sağladık yılları arasında 200 den fazla fiyat düģüģünü ülkemiz fiyatlarına yansıttık. Ġlaç fiyatlarında sağlanan avantajları vatandaģlarımızın ilaca kolay eriģimi için kullandık. 78

79 4-d: Ġlaç ve Eczacılık Kamu Ġlaç Harcamalarındaki DeğiĢim (%) Kamu Ġlaç Harcaması ArtıĢ Oranı Ġlaç Kutu Sayısı (milyon) Kamu Ġlaç Harcaması (2010 Fiyatlarıyla - milyon TL)

80 4-d: Ġlaç ve Eczacılık Ġlaç Takip Sistemi (ĠTS) İlaç Takip Sistemi, ilacı geçtiği her aşamada izler. Karekod olarak adlandırdığımız iki boyutlu bir tanımlayıcı bütün ilaç kutularının üstüne basılır. Karekod, ilacın parmak izidir. Üretim seri numarasını, son kullanma tarihini ve benzersiz seri numarasını aynı anda ihtiva eder. İlaç Takip Sistemi, karekod kullanılan ve izleme yapılabilen dünyadaki ilk yaygın uygulamadır. 80

81 4- Uygulama: 4-e Sağlık Harcamaları 81

82 4-e: Sağlık Harcamaları Sağlık Harcamalarının Hesaplanmasında Kullanılan Maliyetler Kaynak: The Economic Costs of Ill Health in the European Region: M.Suhrcke, R.S. Arce, M. McKee and L. Rocco, WHO, June 2008, Tallinn, Estonia 82

83 4-e: Sağlık Harcamaları Faiz DıĢı Genel Kamu Harcamaları* ve Kamu Sağlık Harcamalarının** ArtıĢ Eğilimleri milyon TL milyon TL Nominal Artış Oranı: Genel Kamu Harcamaları:%167 Kamu Sağlık Harcamaları:% Faiz Dışı Harcamalar Kamu Sağlık Harcamaları Son yedi yılda faiz dışı genel kamu harcamaları ve kamu sağlık harcamalarındaki artış eğilimleri paraleldir Kaynak: * Maliye Bakanlığı Kaynak: ** DPT 83 0

84 4-e: Sağlık Harcamaları 7 6 Yıllara Göre Kamu ve Özel Sağlık Harcamalarının GSYİH İçindeki Payı (%) 5,4 6, ,5 3,8 4, ,8 1,6 1,7 0 0, kamu özel toplam Kaynak: TÜİK,

85 5- Değerlendirme: 5 Sağlıkta DönüĢüm Programı Uygulama Sonuçları 85

86 5- Sağlıkta DönüĢüm Programı Uygulama Sonuçları Sağlıkta DönüĢüm Programlarının Uygulama Sonuçları BaĢlıca Üç Parametre Ġle Değerlendirilir (Marc J. Roberts ve Arkadaşları, 2004) a - Sağlık göstergelerindeki iyileģmeler b - VatandaĢı finansal riskten koruma c - VatandaĢın verilen sağlık hizmetlerinden memnuniyeti 86

87 5-a: Sağlık Göstergelerindeki ĠyileĢmeler Doğumda Beklenen YaĢam Süresi (2008) Dünya Sağlık Örgütü nün 1998 yılı raporunda (sayfa 221) Türkiye için doğumda beklenen yaşam süresi 2025 yılında 75 yıl olarak tahmin edilmişti. Buna şimdiden ulaşmış durumdayız. Türkiye ekonomik olarak orta-üst gelir grubu bir ülke olmasına rağmen doğumda beklenen ortalama yaşam süresi bu grup ülkelerin ortalamasının üstündedir. Türkiye Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü 2010 İstatistik Yıllığı 87

88 5-a: Sağlık Göstergelerindeki ĠyileĢmeler Anne ve Çocuk Sağlığı Bebek Ölüm Hızı (binde) TÜRKĠYE 30 yıl 8 yıl OECD ülkelerinin bebek ölümlerinde 30 yılda kat ettiği mesafeyi son 8 yıla sığdırmayı baģardık. Kaynak: OECD Health Data 2009,TNSA

89 5-a: Sağlık Göstergelerindeki ĠyileĢmeler Anne ve Çocuk Sağlığı Anne Ölüm Hızı (yüzbinde) TÜRKĠYE 23 yıl 8 yıl OECD ülkelerinin anne ölümlerinde 23 yılda kat ettiği mesafeyi son 8 yıla sığdırmayı baģardık. Kaynak: OECD Health Data 2009, Sağlık Bakanlığı (*): DSÖ ve UNICEF in Türkiye için 2000 yılı anne ölüm tahmini yüzbinde 70 olup 2003 yılı Sağlık Bakanlığı tarafından projekte edilmiştir. 89

90 5-a: Sağlık Göstergelerindeki ĠyileĢmeler Halkımız Sudan Hastalıklardan Kurtuldu Tifo Vaka Sayısı Bu başarıya ulaşmak için belediyeler ve il özel idareleri ile yakın işbirliği geliştirerek, içme sularının mikrobiyolojik güvenliğinde önemli gelişmeler sağladık

91 5-a: Sağlık Göstergelerindeki ĠyileĢmeler Sıtmada Sıfır Dönemi Yürüttüğümüz ciddi çalışmalar sonucunda 2000 li yılların başında 10 binlerde olan sıtma vaka sayısını 15 Aralık 2010 tarihi itibariyle sıfıra düşürdük. Sıtma hastalığında eliminasyon dönemine girmiş bulunuyoruz. 91

92 5-b: VatandaĢın Finansal Riskten Korunması Acil durumlarda ambulans ve diğer hizmetlerden özel sektör dahil ücret alınmaması sağlandı. Sağlık bakanlığında çalışan uzman hekimler arasında muayenehanecilik % 89 dan % 6 ya geriledi. Özel sektörden hizmet alan vatandaşlarımızdan talep edilen fark ücretine sınırlama getirildi. Hasta veya yakınlarının herhangi bir hastalığa bağlı fakirleşme oranı sıfıra yaklaştı. Vatandaşın tıbbi uygulama hatalarından kaynaklanan zararları tazmin edilmeye başlandı. 92

93 5-b: VatandaĢın Finansal Riskten Korunması Ġlaç ve Tedavi Masraflarını Kendi KarĢılayanların Oranı (%) Kaynak: TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırması 93

94 5-c: VatandaĢın Verilen Hizmetlerden Memnuniyeti Kaynak: TÜİK 94

95 5- Sağlıkta DönüĢüm Programı Uygulama Sonuçları OECD Sağlık Sistemi Ġncelemeleri TÜRKĠYE, 2008 Sağlık sistemi reformu, daimi bir süreçtir. Uygulamanın ilk safhalarında Türkiye nin bu devasa reformu etkili şekilde hayata geçirebilen birkaç orta gelirli ülkeden biri olduğu görülmektedir. Sağlıkta DönüĢüm Programı, hem Türkiye nin sosyal yardım sisteminde önemli bir iyileşme kaydettiğini yansıtmakta hem de aynı meselelerle mücadele etmekte olan diğer ülkelere iyi bir uygulama örneği teşkil etmektedir. 95

96 Sağlıkta DönüĢüm Devam Ediyor Yeni Ufuklara Doğru 96

97 Yeni Ufuklara Doğru Evde Sağlık Hizmeti Yatağa bağımlı hastaların ve özürlülerin evde yapılabilecek tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının ev ortamında yapılmasını amaçlıyoruz. Bugüne kadar hizmet alan kişi sayısı 20 bini aşmıştır. Hedefimiz 100 bin kişiye bu hizmeti götürmektir. 97

98 Yeni Ufuklara Doğru Merkezi Hastane Randevu Sistemi (MHRS) Vatandaşımızın Sağlık Bakanlığı Hastaneleri ile Ağız - Diş Sağlığı Merkezleri için 182 Çağrı Merkezini arayarak canlı operatörlerden istedikleri hastane ve hekim için randevu aldıkları bir uygulamadır. Bugün itibariyle 20 ilde 175 hastanemizde günde ortalama 12 bin vatandaşımız randevu alarak muayene oluyor. Bu yıl içerisinde bu hizmeti bütün ülkeye ulaģtırmıģ olacağız. 98

99 Yeni Ufuklara Doğru Mobil Eczane Uygulaması Eczane bulunmayan kırsal bölgelerde yaşayan halkın ilaca ulaşımını kolaylaştırmak için mobil eczane uygulamasını başlattık. Şubat 2011 itibariyle 40 ilimizde Türk Eczacılar Birliği ile protokol uygulanmaktadır. Her gün ortalama vatandaşımız ilacını mobil eczanelerden alıyor, ilaca ulaşmada zorluk çekmiyor. 99

100 Yeni Ufuklara Doğru TeĢhis ĠliĢkili Gruplar (TĠG) Teşhis İlişkili Gruplar (TİG) sınıflanmış veriyi temel alan bir gruplama mantığı ile oluşur. Her bir hasta kendi risk faktörleri, aile durumu, sosyokültürel ortam ile ilişkili olarak kendine has ve tekildir hastalar için karşılaştırılabilir sınıflamalar yapılması TİG de ana yapıyı, yani gruplamayı meydana getirir. Böylece geri ödemelerde hakkaniyet gelişecektir. 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde TĠG uygulaması baģlamıģtır. 100

101 Yeni Ufuklara Doğru Yönetici Performansı Hastane yöneticilerini (Başhekim, Başhekim Yardımcısı, Müdür, Müdür Yardımcısı ve Başhemşire) kapsamaktadır. Aşağıdaki parametreler kullanılmaktadır: Hizmet Kalitesi Muayene Kabul İşlemleri Ek Ödemeyi Zamanında Dağıtma Hastane Borçluluk Oranı Hastane Borçluluk Süresi Bölge Gelişmişliği Hastane Türü Hastane Yaşı Mali Büyüklük Görev Süresi Bu uygulama, hastane yöneticilerinin alacağı ek ödemeyi %30 a kadar etkilemektedir. 101

102 Yeni Ufuklara Doğru Ġnovasyon ve Ar-Ge Hükümetimiz bilime, teknolojiye, inovasyona, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine büyük önem vermektedir. Hükümetimiz döneminde Ar-Ge harcamaları 3 misli, Ar-Ge personeli sayısı 2.5 misli artmıştır. Yerli patent başvuruları 5.5 kat, uluslararası patent başvuruları 4.5 kat artmıştır. TÜBİTAK a son 5 yılda ayırdığımız kaynak, 40 yılda ayrılan kaynaktan fazladır yılı sonuna kadar Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hâsılaya oranını % 2 ye (2002 de % 0.5), tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısını 150 bine çıkarmayı hedefliyoruz. (2002'de 29 bin) 102

103 Yeni Ufuklara Doğru Ġnovasyon ve Ar-Ge Ülkemizde son yıllarda Ar-Ge ye en çok yatırım yapılan sektör ilaç sektörüdür. Ancak bu alandaki yatırımlar yıllardır konvansiyonel ilaçların üretimi ile sınırlı kalmıştır. Bir yandan yenilikçiliği teşvik ederken, diğer yandan, makul fiyatlarla hizmete erişebilirliği ve mali sürdürülebilirliği sağlayacak bir denge gözetmemiz gerekmektedir. Amacımız ülkemizin bir çok sektörde olduğu gibi ilaç ve tıbbi cihaz sektöründe de bölgesel bir merkez haline gelmesidir. 103

104 Son Söz Hükümetimiz sağlıkta kayda değer bir yapısal dönüşümü başarmıştır. Sağlıkta DönüĢüm Programı etkili, verimli ve hakkaniyetli bir sağlık sistemi oluşturmuştur. Halkımızın sağlık hizmet sunumundan memnuniyeti artmıştır. 104

105 Sağlıkta Gelecek, Sağlıklı Gelecek Bu Çizgiyi Takip Edin 105