ORTAK EĞİTİM İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ

Transkript

1 ORTAK EĞİTİM İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ

2 İNSANIN EN TEMEL HAKKI NEDİR

3 YAŞAMA HAKKI NASIL BİR YAŞAM

4 SAĞLIKLI, FİZİKSEL ve SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE

5 İŞ GÜVENLİĞİ, İşyerinde işin yürütülmesi ile ilgili olarak meydana gelen tehlikelerden, sağlığa zarar verebilecek şartlardan korunmak ve daha iyi bir iş ortamı oluşturmak için yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN SAĞLIKLI VE GÜVENLİ ÇALIŞMALARINI SAĞLAMAK ÜZERE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER DİZİSİDİR.

6 AMAÇ ÇALIŞANLARI, TEHLİKE VE SAĞLIĞI BOZUCU NEDENLERE KARŞI KORUNMASI. ÇALIŞMA ORTAM VE KOŞULLARININ DÜZELTİLMESİ. TEHLİKELERİN VE SAĞLAĞA ZARAR VEREBİLECEK NEDENLERİN ORTADAN KALDIRILMASI. BU ÇALIŞMALARIN TÜMÜNÜN SİSTEMLİ VE YÖNTEMLİ BİÇİMDE YAPILMASI.

7 İSG NİN TARİHSEL GELİŞİMİ Eski çağlardan beri işçi ve iş yeri kavramı vardır. İşçi Sağlığı ve Güvenliği İş ile birlikte özellikle sanayileşmeden sonra önem kazanmıştır. Sosyal devlet kavramı ile paralel olarak bu konudaki çalışmalar ve düzenlemeler artmıştır.

8 Avrupa ve ABD de İlk yazılı kaynaklar Hipokrat (MÖ ) İngiltere de çıkarılan Fabrikalar Yasası ilk önemli yasa 1833 İş kazasına uğrayanlara ilk tazminat ödemesi Almanya da 1885

9 BERNARDİNO RAMAZZİNİ ( ) DE MORBİS ARTAİFİCUM DİATRİBA ADLI YAZILI ESERİ VARDIR. - İŞYERİ HEKİMİ - İŞ-HASTALIK İLİŞKİSİNİ SORGULAMIŞ VE TAVSİYELERDE BULUNMUŞTUR. - HASTALARINDAN AYRINTILI ÇALIŞMA ÖYKÜSÜ DİNLEMİŞTİR.

10 BERNARDİNO RAMAZZİNİ ( ) DE MORBİS ARTAİFİCUM DİATRİBA ADLI YAZILI ESERİ VARDIR. - İŞYERİ HEKİMİ - İŞ-HASTALIK İLİŞKİSİNİ SORGULAMIŞ VE TAVSİYELERDE BULUNMUŞTUR. - HASTALARINDAN AYRINTILI ÇALIŞMA ÖYKÜSÜ DİNLEMİŞTİR.

11 TÜRKİYE DE Osmanlı da iş sağlığı ve güvenliği konusunda çalışma çok azdır! - Esnaf ve Sanatkar Loncalarının Çalışmaları Dilaver Paşa Nizamnames 1865 Maadin nizamnamesi 1869

12 İŞ KANUNLARI; Çalışma hayatının ilk önemli Yasası olan 3008 Sayılı İş Kanunu tarihinde yürürlüğe girmiştir tarihinde yürürlüğe giren 1475 sayılı İş Kanunu gereği İSG güvenliği yönünden bir çok tüzük ve yönetmelik uygulamaya konulmuştur tarihinde 4857 sayılı yeni İş Kanunu yürürlüğe girmiştir.

13 Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de iş kazaları önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) son iş kazası istatistiklerine göre Ülkemizde Her 6 dk.da 1 iş kazası meydana gelmektedir iş kazası, 429 meslek hastalığı, Bu kazalar ve meslek hastalıkları nedeniyle 1171 kişi hayatını kaybetmiştir kişi sürekli iş göremez hale gelmiştir. İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu kaybedilen iş günü sayısı ise 1 milyon 533 bin 749'dur. Ülkemizde Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) kriterlerine göre iş kazaları ve meslek hastalıklarının yıllık görünen maliyeti; yaklaşık 38 milyar TL. olarak tahmin edilmektedir.

14 NEDEN İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ? Dünya da Ortalama 3 Milyar Çalışan İş Gücü vardır. Her yıl 250 Milyon iş kazası, 160 Milyon da meslek hastalığı meydana gelmekte, İş Kazası ve meslek hastalığı sonucu yılda 1.2 Milyon kişi hayatını kaybetmektedir. Her gün 500 den fazla kadın veya erkek iş kazalarında hayatlarını kaybettikleri için evlerine dönememektedir. Avrupa birliği ülkelerinde iş kazalarının yıllık toplam maliyetinin 20 milyar Euro olduğu hesap edilmektedir. (Görünen Maliyet)

15 Bölgelere göre dağılımda en fazla gün kaybı İstanbul da meydana gelirken; bunu Ankara, Bursa ve İzmir bölgeleri izledi. Buna karşın en fazla iş kazası Kocaeli de yaşandı İş kazaları en çok Pazartesi günleri yaşandı.bunda tatil rehavetinin yaşandığı haftanın ilk gününde dikkat eksikliği ve konsantrasyon bozukluğunun etkin sebepler olduğu tahmin edilmektedir. Diğer günlerde gerçekleşen kazaların oranı; Salı yüzde 16,69; Çarşamba yüzde 17,24; Perşembe yüzde 15,82; Cuma yüzde 16,53; Cumartesi yüzde 10,98 Pazar yüzde 4,6 şeklinde sıralandı.

16 Nedenlerine göre iş kazalarının dağılımında, önceki yıllarda da olduğu gibi en fazla iş kazasının, yüzde 19 oranıyla ''bir nesnenin kesmesi'' Ve yüzde 18 oranıyla ''iki nesne arasında sıkışma'' nedeniyle olduğu belirlendi. Bu nedenlerle oluşan kazalar sonucunda yaralanma türleri, ezilme ve kesik şeklinde sıralandı. En fazla zarar gören uzuv da el parmakları oldu.

17 Tehlike - Risk nedir? Tehlike; E Zarar, E Hasar veya E Yaralanma potansiyelidir. Risk; Bir olay veya bir olgunun içinde; onun doğası gereği var olan ve gerçekleştiği zaman kesinlikle zarar veren durumdur. *Risk gerçekleştiğinde daima zararla sonuçlanır!

18 Tehlike Somuttur Gözle görülür Su Elektrik Yüksek Ateş Tehlike Asma kat platformun korkuluğu yok Torna aynasının koruyucusu yok Kimyasal madde kullanımı MGBF yok Kırık fiş ve prizler, ekli kablolar Gaz tüpleri, güvenlik valfleri yok Risk Soyuttur Hissedilir Boğulma Çarpılma Düşme Yangın Risk Yüksekten düşme El Parmak kopması Zehirlenme - Hastalık Elektrik çarpması Yangın Patlama Yangın

19 TEHLİKELİ HAREKETLER 1.Emniyetsiz çalışma (vaziyet alma), 2.Gereksiz şekilde hızlı çalışma, 3.Emniyet donanımını kullanılmaz hele getirme, 4.Alet ve makineleri tehlikeli şekilde kullanma, 5.Emniyetsiz taşıma, yükleme, istifleme yapma, 6.Tehlikeli yerlerde çalışma, 7.Şaşırma, kızgınlık, üzgün, telaş, şakalaşma, 8.KKD kullanmama, Tehlikeli Hareketler TEHLİKELİ DURUMLAR 1. Uygun olmayan KKD kullanma, 2. Koruyucusuz çalışma, 3. Kusurlu alet, makine, techizat kullanma, 4. Emniyetsiz yapılmış alet-makineler 5. Yetersiz ve bakımsız bina, alet ve makine 6. Yetersiz ve/veya fazla aydınlatma 7. Yetersiz havalandırma, termal konfor şartları, 8. Emniyet donanımını kullanılmaz hale getirmek, Tehlikeli Durumlar

20 TEHLİKELİ HAREKETLERİN NEDENLERİ İşçinin şahsi kusurları «dikkatsizlik, laubalilik, umursamazlık» Bilgi ve ustalık yetersizliği Tehlikeli Hareketlerin Nedenleri İşyerinin fiziki yetersizlikleri, Uygunsuz mekanik şartlar

21 «Tehlikeli Hareketlerin Nedenleri?» İşçinin şahsi kusurları (dikkatsizlik, laubalilik, umursamazlık), Bilgi ve ustalık yetersizliği, Fiziki yetersizlik, Uygunsuz mekanik şartlar ve fiziki çevre İnsan önce güvensiz koşullar oluşturmakta, sonrada bu koşullar nedeniyle kaza yapmakta veya meslek hastalığına yakalanmaktadır. Kaza kusur oranlarının belirlenmesinde tehlikeli hareketlerin nedenleri incelenmelidir.

22 «İş kazalarının %88 ini tehlikeli hareket, %10 u tehlikeli durum, %2 si sebebi kaçınılmaz ve bilinmeyen nedendir.» Bu prensip iş güvenliği önlemlerinde, tehlikeli hareket ve tehlikeli durumların önemli olduğunu göstermektedir.

23 ILO (ULUSLAR ARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ) ; İş Kazasını; Önceden Planlanmamış, Bilinmeyen Ve Kontrol Altına Alınmamış Olan, Etrafa Zarar Verecek Nitelikteki Olaylar Olarak Tanımlamaktadır.

24 İş Kazası, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda tanımlanmıştır. İş Kazası ; Bu kanunun 13. Maddesinde karara bağlanan 5 hükümde meydana gelen ve çalışanı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olay olarak tanımlamıştır.

25 İŞ KAZASI 1. Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, 2. İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında, 3. Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, 4. Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, 5. Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

26 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI (14. MADDE) MESLEK HASTALIĞI Meslek hastalığı; Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

27 Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunun; a) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usûlüne uygun olarak düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi, b) Kurumca gerekli görüldüğü hallerde, işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı tıbbî sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve gerekli diğer belgelerin incelenmesi, Sonucu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur.

28 İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KONUSUNDA DEVLETİN, İŞVERENLERİN, ÜÇÜNCÜ TARAFLARIN OLDUĞU KADAR İŞÇİLERİN DE SORUMLULUKLARI VARDIR.

29 TARAFLARIN GÖREV VE SORUMLULUKLARI DEVLET İş hayatını düzenleyen kanun, tüzük ve yönetmelikler çıkararak denetim yaparak eğitim vererek İŞÇİ 3.ŞAHISLAR İŞVEREN Önlem alarak, Eğitim vererek, bilgilendirerek Şirket için denetim ve gözetim yaparak bireysel farkındalık ve bilinçlenmeyle

30 4857 İ.K MADDE 24 - Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, şu hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: I. Sağlık sebepleri: a. İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa. b. İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.

31 İŞVERENİN İŞ AKDİNİ HAKLI NEDENLERLE FESİH DURUMU 4857 İ.K MADDE 25 - Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, şu hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: I- Sağlık sebepleri: a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi. b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda. (a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.

32 II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesi.

33 e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

34 İ H T İ M A L Risk = O x S O : Olasılık ( İhtimal ) S : Zarar verme derecesi ( Sonuç ) RİSK ZARAR - HASAR Risk Tehlikelerden kaynaklanan bir olayın, meydana gelme ihtimali (Olasılık) ile zarar verme derecesinin (Sonuç)bileşkesid ir

35 İHTİMALİN BELİRLENMESİ İşyerinde bir olayın gerçekleşme ihtimalini göstermek için aşağıdaki ihtimal skalası kullanılır; İhtimal Ortaya çıkma sıklığı / frekans için derecelendirme basamakları ÇOK KÜÇÜK YILDA BİR KÜÇÜK ORTA YÜKSEK ÇOK YÜKSEK ÜÇ AYDA BİR AYDA BİR HAFTADA BİR HER GÜN

36 SONUÇLARA KARAR VERİLMESİ Muhtemel bir olay sonrası beklenen zarar veya hasarın derecelendirilmesi için aşağıdaki skala kullanılır. SONUÇ DERECELENDİRME ÇOK HAFİF : İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren HAFİF : İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren ORTA : Hafif yaralanma, tedavi gerekir CİDDİ : Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ : Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik

37 RİSK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ ( RİSK MATRİSİ ) R= O X S SONUÇ ZARARIN AĞIRLIĞI OLASILIK OLASILIK Çok ÇOK Küçük YÜKSEK (1) 5 Küçük YÜKSEK (2) 4 Orta ORTA (3) 3 Yüksek KÜÇÜK (4) 2 Çok ÇOK Yüksek KÜÇÜK (5) 1 ÇOK Çok CİDDİ Hafif (1) Anlamsız YÜKSEK 1 Düşük YÜKSEK 2 Düşük ORTA 3 Hafif CİDDİ (2) Düşük YÜKSEK 2 Düşük YÜKSEK 4 Orta ORTA (3) Düşük ORTA 6 Ciddi HAFİF (4) Düşük ORTA 4 Orta ORTA 8 ÇOK Çok Ciddi HAFİF (5) Düşük DÜŞÜK 5 Orta DÜŞÜK 10 Düşük ORTA Orta ORTA Orta DÜŞÜK Orta DÜŞÜK Düşük Orta Orta Yüksek Yüksek ORTA ORTA DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK Düşük DÜŞÜK Orta DÜŞÜK 10 Düşük ORTA 3 15 Orta DÜŞÜK Yüksek DÜŞÜK 20 5 Tolore Edilemez DÜŞÜK

38

39

40