KIBRIS IN YUNANİSTAN TARAFINDAN İŞGALİ Ata ATUN

Transkript

1 KIBRIS IN YUNANİSTAN TARAFINDAN İŞGALİ Ata ATUN II. Kıbrıs Sempozyumu Kıbrıs Türk Kültür Derneği Ġzmir, Türkiye 26 Eylül 2010 Abstract Kıbrıs Meselesini derinliğine araģtırdığımızda, karģımıza içeriği karartılmıģ birçok konu çıkmaktadır. Bilinçli olarak karanlıkta bırakılmıģ konulardan bir tanesi de Yunanistan ın, 1964 yılında Kıbrıs a gizlice gönderdiği tepeden tırnağa silahlı yasa dıģı Kıbrıs Yunan 1 Tümeni dir. Bu konuda araģtırma yapmak isteyenler hayal kırıklığına uğrarlar çünkü bu konu, daha birçok baģka konu gibi, bir Elen tabusudur ve karartmaya tabi tutulmuģtur. Kıbrıs adası 17 Nisan 1964 ile 18 Kasım tarihleri arasında yasal olmayan bir Ģekilde Yunanistan tarafından gönderilen ve adı da Kıbrıs Yunan Tümeni olan bir askeri kuvvet tarafından iģgal edilmiģtir. Yunanistan ın Kıbrıs adasını ilhak etmek amacı ile düzenlediği 15 Temmuz 1974 darbesinden sonra Türkiye nin Kıbrıs adasında Türklere uygulanacak katliama son vermek amacı ile gerçekleģtirdiği 1974 Mutlu BarıĢ Harekatı nın Rumlar tarafından çarptırılarak ĠĢgal olarak tanıtılmasına rağmen, Yunanistan ın yılları arasında 3 yıl 7 ay sürdürdüğü uluslar arası yasalara aykırı olarak adayı iģgal etmesinden hiç kimse bahsetmemektedir. Bu bildiri, yıllarca Kıbrıs Yakın Tarihi içinde bilinçli bir Ģekilde karanlıkta bırakılmıģ bu konunun varlığını ortaya koymak, araģtırmacılara yeni bilgilerin kapısını aralamak için hazırlanmıģtır. Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, Yunanistan, Tümen, ĠĢgal, Grivas, RMMO, Komando. 1

2 1. GĠRĠġ Yoğun Rum propagandası ve Rum Hükümetinin Kıbrıs ın Yakın Tarihi ni okul kitaplarından çıkarması nedeni ile Kıbrıs Tarihi nin yılları arası net olarak bilinmemektedir. Özellikle de 1974 Mutlu BarıĢ Harekâtının haklılığına gölge düģürmek ve bu haklı askeri müdahaleyi ĠĢgal olarak uluslararası platformlarda kalıcılaģtırmak isteyen Kıbrıs Rum hükümeti ve Yunanistan, yılları arasında adanın tüm anlaģmalara aykırı olarak Yunanistan tarafından iģgal edilmiģ olmasını günümüze kadar büyük bir ustalıkla gizlemiģlerdir Mutlu BarıĢ Harekatından sonra Mağusa Boğazındaki Rum Milli Muhafız Ordusu (RMMO) kampına girdiğim vakit komutanın odasındaki sancağı ve masasının üstündekiler de dahil olmak üzere odasındaki tüm belgeleri ve klasörleri alarak dönemin Mağusa Sancaktarına (Alay Komutanı) teslim etmiģtim. O yıllarda fotokopi makinesi tekniği çok geliģmiģ olmadığından evrakların fotokopilerini almak mümkün olmamıģtı ama rahmetli babam Prof. Dr. Hakkı Atun un 3 o yıllara göre çok geliģmiģ olan fotoğraf makinesi ile üģenmemiģ, bahçeye bir masa koyup, üzerine evrakları yayıp öğlen güneģi altında bazılarının resmini çekmiģtim. KeĢke hepsini çekebilseydim. Yıllar sonra bu evrakları deģifre edince ne denli önemli olduklarını çok daha iyi anladım yılları arasında adadaki RMMO ve Yunan Birliklerinin genel komutanı olan General Grivas 4 ile dönemin Rum Hükümeti ve Yunanistan hükümeti üst düzey politikacıları, Bakanları, BaĢbakanları ve CumhurbaĢkanı ile yapılan mektuplaģmaları içeriyordu. Evraklardaki ana tema Yunanistan ın yasa dıģı yollardan adaya gönderdiği askerlerle ilgiliydi. Sayıları, geliģ Ģekilleri, konuģlandırılmaları, silahları, giysileri, emir komuta sistemi, selamlaģmaları ve yetkilendirmelerdi yazılanlar ve tartıģılanlar. Konunun içeriği benim çok ilgimi çekti ve yoğun bir araģtırmaya girdim. Ġzin alabildiğimce Milli ArĢivdeki 5, Türk Ajans Kıbrıs taki 6, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Meclisindeki ve CumhurbaĢkanlığındaki evrakları inceledim, yerli gazeteleri taradım. Rum tarafındaki arģivde 7 bile araģtırmalar yaptım. Tarihi gerçekler büyük bir ustalıkla saklanmıģ ve konu ile ilgili tüm bilgiler karartılmıģ. Halen de bu karartma devam ediyor. Özellikle Rum tarafında ve Yunanistan da adada yılları arasında neler olduğunu pek bilen yok. 2

3 2. BASINDA YUNAN ORDUSU ĠLE ĠLGĠLĠ HABERLER Kıbrıs Rum basını, tüm karartmalara rağmen biri 18 Kasım 2007 de diğeri ise 26 Kasım 2007 de olmak üzere adanın Kıbrıs Yunan Tümeni tarafından iģgaline ıģık saçan iki ayrı haber yayımladı. 18 Kasım 2007 tarihli Politis gazetesi 8, Makarios Drusiotis in, 1967: GerçekleĢmeyen Ġstila - Köfünye (Geçitkale) Krizinden 40 Yıl Sonra baģlıklı bir yazısına yer verdi. Drusiotis, yazısında Ģunları kaydediyordu: Kıbrıs Rum tarafı krizi; bölgenin askeri denetim altına alınması maksadını taģıyan örgütlü bir planın parçası olarak yorumladı ve BM nin yatıģtırma giriģimlerine rağmen hükümet, bütün bölgenin tam denetim altına alınması hedefiyle askeri operasyon emri verdi te Kıbrıs ın askeri lideri Georgios Grivas tı. Ada da da, 10 bin subay ve erden oluģan bir Yunan tümeni bulunuyordu. Tümen 1964 yılının Haziran-Ağustos ayları arasında Kıbrıs ın savunulması misyonuyla Kıbrıs a gizlice ulaģmıģtı. 26 Kasım 2007 tarihli Alithia gazetesi 9 ise, Kıbrıs taki Yunan Tümeni - Türkler Faethon u napalmla yaktılar Yunan Sahil Güvenlik gemisi komutanı Dimitrios Mitsatsos, 1964 Kıbrıs ının neredeyse hiç bilinmeyen bir sayfasını anlatıyor baģlıklı haberi ile 1964 yılında Kıbrıs ta cereyan eden karanlık olaylar hakkında asla konuģmaması yönünde emir alan bir Yunanlı Deniz Subayının ifģaatlarına yer verdi. Gazete haberinin giriģ bölümünde yazılanlar aģağıdadır Zürih-Londra AnlaĢmalarının imzalanmasına müteakip, 1963 te, Makarios un 10, Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası nın değiģtirilmesi yönünde 13 noktayı dayatması gerçekleģti. O zaman, 1967 ye kadar süren özellikle gergin bir döneme girildi. Tırmanan Türk tehdidinin göğüslenmesi amacıyla Kıbrıs Cumhuriyeti nin savunmasının güçlendirilmesi yönünde, 1964 te, Yorgos Papandreu 11 hükümeti, Kıbrıs a, Georgios Grivas ın komutanlığında, aynı yıl içerisinde kurulan Milli Muhafız Ordusunu yapılandırması için bir ordu tümeni ve Yunanlı subaylar gönderdi. Milli muhafız ordusu, Türklerin, Kıbrıs a yapılacak olası bir çıkartmada köprü vazifesi görmesi hedefiyle oluģturdukları Mansuras-Kokkinon (Mansur-Erenköy) cebini imha etmeye çalıģması üzerine 7 Ağustos ta Tilliria (Dillirga) bölgesinde, kanlı çatıģmalar patlak verdi. 4 gün süren çatıģmalar boyunca, Türk uçakları, onlarca kiģiyi öldürmek ve yaralamak suretiyle, Kıbrıs Cumhuriyeti nin Milli Muhafız Ordusunun yerlerini olduğu kadar ikamet edilen bölgelere de napalm bombalarıyla saldırdılar. Diğer taraftan, aģırılıklar Elen tarafından da eksik olmadı. Bu çarpıģmalara, aynı siyaset çerçevesinde Tümenle birlikte gönderilen iki de sahil güvenlik gemisi katıldı. Adaya varır varmaz iki gemi Kıbrıs bayrakları çekerek Kıbrıs ın yegane deniz gücünü teģkil ettiler. 8 Ağustos 1964 te, Türk savaģ uçakları Faethon isimli sahil güvenlik gemisini Kseros ta (Denizli) bombaladılar ve mürettebattan 6 kiģiyi öldürdüler. Geminin Kumandanı, o zamanlar Kraliyet Bahriyesinin Asteğmenlerinden olan Dimitrios Mitsatsos, 3

4 sağ elinden vurularak elini kaybetti. Ölen gemi kaptanıyla mürettebattan diğerleri, kendilerini feda ederek ve kahramanlık sergileyerek 15 meslektaģlarının hayatını kurtardılar. 8 Ağustos 2007 de, LefkoĢa da, Agios Konstandinos kai Elenis mezarlığında ilk defa hayatını kaybeden bu altı Yunanlı için anma töreni düzenlendi. Yunanistan da yayınlanan To Vima gazetesi 12 7 ġubat 1999 tarihindeki sayısında General Karusos un ifģaatlarını yayınlar. General Karusos anıları içinde 1964 Yunan hükümeti Kıbrıs a iyi silahlandırılmıģ bir tümen gönderir, Tümenin adı Kıbrıs Tümeni dir cümlesini kullanır. sayfasında 13, Yunan harfleri ile yer alan ve Yunanca olarak baģlığı Yunan Eğitimi: Kronoloji yazılı Nisan ayına ait günlerin 17.sindeki 3 tarihten ortadaki 17 Nisan 1964: Kıbrıs Tümeninin ilk defa gizlice Kıbrıs a gitmesi cümlesidir. Bu bilgi halen daha internette, söz konusu sayfada yer almaktadır. 18 Kasım 2007 tarihli Politis Gazetesinde Makarios Drusiotis imzası ile yayınlanan 1967: GerçekleĢmeyen Ġstila -Köfünye (Geçitkale) Krizinden 40 Yıl Sonra baģlıklı yazının 14 orta kısımlarında Ada da da; 10 bin subay ve erden oluģan bir Yunan tümeni bulunuyordu. Tümen 1964 Haziran ve Ağustos arasında Kıbrıs ın savunması misyonuyla Kıbrıs a gizlice ulaģmıģtı. cümlesi adadaki Yunan Tümeninin varlığını ortaya koyarken, aynı yazının daha alt kısımlarındaki Kıbrıs Yunan Tümeni nde IDEA liderliğinin tamamı yer alıyordu ve bunlar arasında 21 Aralık olaylarının baģ aktörlerinin çoğu bulunuyordu. cümlesi de 21 Aralık 1963 de baģlayan olayların kimler tarafından planlı bir Ģekilde gerçekleģtirildiğini de gözler önüne sermektedir. Yunanlı bir tarihçi ve araģtırmacı Georgios Roussos un 1975 Atina basımı Yunan Ulusunun Yakın Tarihi adlı kitabının 7. Cildinde 15 yer alan Kıbrıs a gizlice ordu gönderiliyor baģlıklı bölüm, adadaki Yunan ordusunun varlığını ortaya koymakta. Georgios Roussos un bulgularına göre Papandreu, daha önce, (BaĢkan Johnson la girdiği çatıģmadan önce), bir Türk saldırısı ihtimaline karģı Kıbrıs ın askeri savunmasını güçlendirmiģti. Adaya, gizlice, asker sayısı 2000 e varan Yunan ordusu birlikleri gönderilmiģti. Bu güç daha sonra yeni birliklerle güçlendirildi. Öyle ki, 1964 Ağustos unda yani Johnson-Papandreu çatıģmasından iki ay sonra, Kıbrıs ta, 7,328 asker ve 957 subaydan oluģan bir güç, yani ordu müfrezesi düzeyinde silahlanmıģ tam teģekkülü bir tümen vardı. Bu küçük, ancak savaģmaya son derece hazır olan bu ordu, anlaģıldığı üzere Türkleri, o zaman da, daha sonra da, planladıkları iģgal teģebbüslerini engelledi ta ki cunta bu güçleri geri çekip de Türk iģgaline müsaade edene kadar. O dönemde neredeyse Yunanistan ile Türkiye arasında savaģ patlak verecekti. Kıbrıs hükümeti ve General Grivas, Papandreu nun tüm itirazlarına rağmen, Türkler için köprübaģı vazifesi gören Köfünye (Ge.itkale) ve Mansura (Mansur) bölgesinde Kıbrıslı Türklere karģı saldırı baģlattılar. Saldırı 4

5 baģarısız oldu. Papandreu, Grivas ın bu hareketine öfkelendi ve Ģu telegrafı gönderdi: BaĢka Ģey anla- Ģıyoruz ve siz baģka Ģey yapıyorsunuz. Bundan dolayı en derin üzüntülerimi ifade ederim. Grivas, saldırısına devam etti ve yine baģarısız oldu. O zaman da (1964 Ağustos) Türk hava kuvvetleri müdahale etti. Yunan birliklerini vurmaya baģladılar. Sonuç felaketti. Kıbrıslı Bakan Yorgacis 16 Atina hükümetine çektiği telgrafla yardım talebinde bulundu; Yunanistan ın dinamik müdahalesine ihtiyaç vardır yoksa telafisi mümkün olmayan felaketle sonuçlanacaktır. Ancak, Papandreu müdahale etmeyi reddetti. Çünkü Yunan askeri güçlerin müdahalesi kaçınılmaz olarak Türkiye ile savaģa neden olacaktı. Kıbrıs taki çatıģmalar BM Güvenlik Konseyi nin emriyle yatıģtı. O zaman da Makarios Sovyetler Birliği ne yöneldi. Sadece silah istemekle yetinmedi, Rusların askeri desteğini de istedi. Krusçof 17 silah gönderdi ve destek sözü verdi. Ancak daha sonra Türkiye ile müzakerelerde bulundu, görüģlerini kabul etti ve Makarios u terk etti. 3. RESMĠ EVRAKLARDA YER ALAN KIBRIS TAKĠ YUNAN TÜMENĠ Makarios un Yunanistan BaĢbakanı Yorgo Papandreu ya gönderdiği 1 Mart 1964 tarihli 18 mektubun 16. Paragrafında yazılanlar aynen aģağıdaki gibidir. Sayısı 5000 olan silahlı ve eğitimli bir kuvvetimiz vardır. Bunun sayısı sürekli olarak artmaktadır. Bu örgütümüzün zayıf yanları bulunduğunu; disiplinsizlik olaylarının var olduğunu ve zararlı girişimler yapıldığını inkar etmiyorum. Ancak bunun sağlam temeller üzerine oturtulması için çabalar harcanmıştır ve diyebilirim ki, bugün memnuniyet verici bir düzeye ulaşmıştır. Bu örgütü kesin bir biçimde denetim altına alabilmek ve disiplini kurabilmek için bir Yardımcı Polis Teşkilatı oluşturmaya karar verdik. 19 paragraf olan bu mektubun hemen arkasından General Grivas, kendi el yazısı ile yazdığı aģağıdaki mesajı 19, Yunanistan DıĢ ĠĢleri Bakanı Garufalyas a 20 ve BaĢbakan Yorgo Papandreu ya göndermiģ ve Rum Milli Muhafız Ordusu nun (RMMO) kurulduğunu müjdelemiģtir. General Yorgo Grivas ın Komutasındaki EMEK (Kıbrıs Karma Özel Kurmay Başkanlığı) doğrudan Yunanistan Milli savunma Bakanlığı na bağlı bir kuruluştur. Yetkileri: Kıbrıs Milli Muhafız Ordusunun teşkilatlanması, eğitilmesi, silahlandırılması, harp planlarının hazırlanması, Kıbrıs ta harekâta girişilmesi v.b. Kıbrıs Askeri Komutanlığı (SDIK) doğrudan EMEK ten emir alır. Kıbrıs ın işgali uğraması halinde orada üslenir ve harekâtın komutasını üstlenir. Kıbrıs la ilgili askeri konularda, Yunanistan Milli Savunma Bakanı, Dışişleri Bakanı ve General Yorgo Grivas tan oluşan Konsey karar verir. EMEK Komutanı General Grivas, Yunanistan Savunma Bakanı Garufalyas a gönderdiği Mayıs 1964 tarihli mektubu ile 2956 adet piyade tüfeği, 440 adet Bren tipi makineli tüfek, 372 adet ta- 5

6 banca, 30 adet Vickers tipi makineli tüfek, 51 adet H60 mm Havan, 9 adet Bazuka ve 8 adet de tank savar ister. Ve bu silahlar da Kıbrıs a 28 Mayıs 1964 günü gönderilir. Liste tekrarlanır ve bu sefer içine 4 adet torpido bot ve adet zırhlı araç ilave edilir. Onlar da hemen gönderilir. 12 Haziran 1964 günü de General Grivas güya kaçak olarak adaya girer ve Rum ile Yunan Birliklerinin baģkomutanı olur. Tamamen Yunanistan ın yönetimi, desteği ve gönderdiği silahlarla kurulan RMMO ya ilaveten 30 Haziran 1964 tarihinde Genel Kurmay BaĢkanlığı, 3206/ ETNA sayı ve 25 Haziran 1964 tarihli ÇOK GĠZLĠ emri ile Kıbrıs ta ELDIK/M (Yunan Alayı M) adında, Üçlü karargah Komutanı Tuğgeneral Perides in komutası altında bir TÜMEN KOMUTANLIĞI oluģturulur ve Kıbrıs taki tüm Yunan Birlikleri bu Tümen Komutanı nın emri altına verilir. 21 General Grivas ın Yunan Hükümetine sunduğu 29 Mart 1966 tarihli Raporun aģağıdaki bölümleri, Yunan Tümeni nin Kıbrıs a ayak bastığı 17 Nisan 1964 tarihinden 29 Mart 1966 tarihine kadar olan süre içindeki geliģmeleri gözler önüne sermektedir a) olaylarından sonra Kıbrıs konusu yeni bir aģamaya girmiģti. b). Kıbrıs sorununun ulusal bir çözüme, yani KIBRIS ın YUNANĠSTAN a ilhakına ulaģtırılması için, ister denizden gelsin, (Türk çıkarması) isterse içte Kıbrıs lı Türkler tarafından yapılsın, her türlü silahlı düģmanca tehdide kararlı biçimde karģı koymak kaçınılmazdı. c). Türk isyanmm baģladığı günden, General Grivas Digenis, gerek geçici BaĢbakan Paraskevonulos a, gerekse onun yerini alan Papandreu ya, Yunanistan ın sorumlu biçimde Kıbrıs, meselesini yürütme iģini ele almasını ve güçlü bir durumdan konuģabilmek için, Kıbrıs ta ulusal bir ordu oluģturulmasını önermiģti Mart ayında General Grivas Digenis, Kıbrıs ın savunmasına iliģkin görüģlerini içeren bir muhtırayı BaĢbakan Papandreu ya sunmuģ ve bunun birer suretini de Milli Savunma Bakanı Petros Garufalyas ile DıĢiĢleri Bakanı Kostopulos a göndermiģti. d). BaĢpiskopos Makarios un Atina ya varıģından sonra Büyükelçi Dimitrios Papas ın evinde yapılan ve BaĢpiskopos Makarios, Kostopulos, Garufalyas, Papas, Yorgacis, Spiros Kiprianu 23 ve General Grivas ın katıldığı toplantıda, Kıbrıs ın askeri meselesi tartıģılmıģtı. Bu toplantıda General Digenis görüģlerini ortaya koymuģ ve bu görüģler hazır bulunanlarca kabul edilmiģti. Buna göre Kıbrıs ta orduyu teģkilatlandırma görevini üstlenen General Grivas, kendisinin adaya gidiģi mümkün olana kadar, Kıbrıs a temsilci olarak General Karayannis i gönderecekti. Kıbrıs taki askeri ve sivil liderlikler arasındaki iliģkilerde, sivil liderliğin askerin teģkilatlandırılması çalıģmalarına karıģmaması ilkesi geçerli olacak; siyasî 6

7 yönüne olumsuz etki yapacak sorunlar ise, sivil ve askeri liderlerin iģbirliği ve anlaģması ile çözümlenecekti. e). O zaman Kıbrıs ta mevcut olan gerçekler ıģığında, Yunanistan Hükümeti, hiç değilse askeri yönün sorumluluğunu üstlenmiģ ve Ģu giriģimlerde bulunmuģtu: Ocak ayından itibaren Kıbrıs a subay ve savaģ malzemesi göndermeye baģlamıģ ve o yılın yaz mevsimi yaklaģtıkça bunun hızını artırmıģtı. 2. Sorunun askeri yönünü inceleyerek destek sağlamak amacıyla, Genel Kurmay BaĢkanlığında General Grivas Digenis in komutasında EMEK i kurmuģtur. 3. Kıbrıs Hükümetinin sağlayacağı insan gücü ve para ile, Kıbrıs a gönderilen subayları ve savaģ malzemesini en iyi biçimde değerlendirmek üzere, Milli Muhafız Ģemsiyesi altında General Karayannis i Kıbrıs a göndermiģtir. General Karayannis, General Mopulon ile birlikte 20 Nisan da Kıbrıs a hareket etmeden önce, Kıbrıs ın savunması ile ilgili planı hazırlaması konusundaki emirleri General Grivas Digenis ten almıģtır Mavıs, 1964 de General Grivas Digenis, Kıbrıs ın savunmasına iliģkin bir planı Milli Savunma Bakanı Garufalyas ile Genel Kurmay BaĢkanlığına vermiģti. Bu plan temelde, gerekli silahlarla donatılmıģ, 12 faal piyade taburu ile 20 Milli Muhafız Ordusu taburuna dayanıyordu. 5. Savunma plânının öngördüğü birlikleri oluģturmak için askere, celp iģlerini kolaylaģtırmak üzere Kıbrıs a özel bir seferberlik subayı göndermiģtir. 6. Karargâhı ve özellikle Konuta kademesini ve daimi orduyu takviye etmek için General Ġlias Prokos ile üst rütbeli 15 subayı Kıbrıs a göndermiģtir. 7. O dönemde durum sık sık değiģtiği için, General Grivas Digenis in komutası altındaki EMEK yeniden durum değerlendirmesi yanarak yeni yeni harekât emirleri vermiģtir. Bu Ģekilde toplanan unsurlara dayanılarak Kıbrıs savunma planı hazırlanmıģ ve onaylanmak üzere Genel Kurmay BaĢkanlığına sunulmuģtur yazı baģında, Millî Muhafız Ordusunun geliģtirilmesinin gecikmesi ve zayıflığı nedeniyle durum kritikleģmiģ ve Yunanistan Hükümeti ana bünyenin savunmasını zayıflatmak pahasına Kıbrıs a kendi kendine yeterli Yunan birlikleri göndermiģtir, Bunun yanında, Kıbrıs ı iç ve dıģ tehditlere karģı korumaya, ülkenin Kuzey ve Doğu sınırları ile Ege deki adalardan daha çok öncelik ve önem verilmiģtir. 7

8 9. Haziran 1964 de General Grivas Digenis Kıbrıs a gelmiģ ve personel, araç ve para bakımından mevcut olanaklar çerçevesinde ve durumun gereğine göre Yunanistan dan gelen olsun, Adadan toplanmıģ olsun, bütün silahlı kuvvetleri kullanarak Kıbrıs ı savunma yüce görevi kendisine verilmiģtir. 10. Bu görev verilirken, Yunanistan Milli Savunma Bakanlığının 3 Temmuz 1964 tarihli yazısı ile General Grivas Digenis, Kıbrıs taki Yunan Kuvvetleri ile Milli Muhafız Ordusu Birlikleri BaĢkomutanlığına getirilmiģ ve bu görevle orantılı yetkiler verilmiģtir. Bu yetkiler o zaman Kıbrıs CumhurbaĢkanı BaĢpiskopos Makarios tarafından kabul edilmiģ ve onaylanmıģtı. 11. Daha sonra Kurmay BaĢkanlığı ve Kıbrıs Yüksek Askeri Savunma Komutanlığı (AS- NAK) oluģturulmuģ ve bunların baģına General Grivas gelmiģtir. Kamu hizmetleri ile ASNAK arasında yapılan karģılıklı yazıģma ve bu isimler altında yayınlanan bildirilerin radyo ve basınca yayınlanmıģ olduğuna bakılırsa, Kıbrıs Hükümeti bu kuruluģların varlısını da kabul etmiģ bulunmaktadır. 12. Kıbrıs taki kendi kendine yeterli Yunan Kuvvetlerine komuta etmek üzere, bir önce, bir de sonra, iki Tümgeneral gönderilmiģ ve bunlara General Grivas Digenis in komutası altında görev yapacakları bildirilmiģtir. 13. Yunanistan Hükümeti, General Grivas Digenis in, gerek subay, gerek özel eğitilmiģ asker, gerekse savaģ malzemesi ile ilgili bir dizi istemini yerine getirmiģtir. Yunanistan Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarının ülkenin karģılaģmakta olduğu noksanlıklara rağmen, Kıbrıs ın isteklerine öncelik vermeleri sağlanmıģtır. 14. Milli Muhafız Ordusunda görev yapmak üzere Kıbrıs a, Deniz ve Hava kuvvetleri de dahil, 111 üst rütbeli subay, 350 yüzbaģı ve daha ast rütbede subay ile çeģitli sınıftan 550 asker ve 100 astsubay gönderilmiģtir. Kendi kendine yeterli olan Yunan birlikleri buna dâhil delildir. Bu sayı, Yunanistan silâhlı Kuvvetleri teģkilatının çalıģması ve Bütçesi bakımından önemli bir sayıdır. 15. SavaĢ malzemesi bakımından, bugün Milli Muhafız Ordusunun elinde bulunan bütün malzeme Yunanistan dan gelmiģtir. Bunun dıģında sadece Kıbrıs Hükümetinin Rusya dan aldığı ve karģılığını Kıbrıs Hükümetinin ödediği bir miktar malzeme ve silâh vardır. 8

9 16. General Karayannis Milli Muhafız Ordusu komutanlığından ayrıldıktan sonra Yunanistan Hükümeti, tüm maaģını da kendisi ödemek Ģartıyla bu yere General Ġlias Prokopu yu atamıģtır. 17. Milli Savunma Bakanlığının emri ile, bütün Yunan Hükümetleri, General Grivas Digenis in BaĢkomutanlığını yeniden teyit etmiģ ve Milli Muhafız Ordusunun da komutanı olduğunu açıklığa kavuģturmuģtur. 18. Milli Muhafız Ordusu Komuta kademesinde bir düzen kurmak için Yunanistan Hükümeti General Grivas Digenis i faal göreve çağırmıģ ve Yunanistan dan gelmiģ olsun, Milli Muhafız olsun, Kıbrıs taki bütün Silahlı Kuvvetlerin Komutanlığına getirmiģtir. 19. Kıbrıs lı Türklerin silahlı tahriklerine karģı tutumunu belirlemiģ; Milli Muhafız Ordusunun her türlü silahlı harekatını kendi onayına bağlamıģ ve ASNAK komutanını, vaktinde Genel Kurmay BaĢkanlığına ve Milli Savunma Bakanlığına bilgi vermeye zorunlu kılmıģtır. Kıbrıs ta eğitilmekte olan piyadelerin dıģındaki Kıbrıs lı Rumların, Yunanistan daki Silâhlı Kuvvetler Okullarında ve birliklerinde eğitmek görevini üstlenmiģtir. 20. Milli Muhafız Ordusunun ve Kıbrıs Ġhtiyat Kuvvetlerinin sorunlarını yerinde incelemek ve planları koordine etmek için Kara Kuvvetleri Komutan Yardımcılarını ve Kara, Deniz ve Haya Kuvvetlerinden üst rütbeli subaylardan oluģan grupları birçok kez Kıbrıs a göndermiģtir. Milli Savunma Bakanını Kıbrıs a göndermiģtir. Bu münasebetle Bakan, burada tamamen modern ve güvenilir bir ordu yaratılmıģ olmasıyla meydana getirilmiģ olan mucizeyi tespit etmek olanağı bulmuģtur. 4. KKTC CUMHURBAġKANLIĞI ARġĠVLERĠNDEKĠ YUNAN TÜMENĠ ĠLE ĠLGĠ- LĠ BĠLGĠLER KKTC CumhurbaĢkanlığında bulunan dosyalardaki yazıģmalar içinde ve Kurucu CumhurbaĢkanı Rauf R. DenktaĢ ın 24 yayınladığı Rauf DenktaĢ ın Hatıraları, 1964, ArĢiv Belgeleri ve Notlarla O Günler adlı kitapta Yunan Tümeni nin adaya intikali ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları aģağıdaki gibidir. 30 Ocak 1964: Yunanistan sistemli bir Ģekilde silah yığmaya baģladı. 25 9

10 3 ġubat 1964: LefkoĢa daki Ermeni Kilisesi silah deposu haline getirildi ġubat 1964: Ada ya bol miktarda silah ve cephane ithal edilmekte. Yunanistan dan gizlice asker çıkarılmaktadır ġubat 1964: Mağusa limanına demirleyen Dimitrios isimli Yunan gemisinden.ıkarılan sandıklardan birisi yere düģüp parçalanır ve silahlar ortaya saçılır. Kayıtlarda ise sandıklarda MAHĠ Gazetesi için getirilen matbaa malzemesi olduğu yazılıdır ġubat 1964: Limasol da gemi boģaltma olayının hakikatini sabahtan beri öğrenmeye çalıģıyoruz Ģubat 1964: Duncan Sandys, Ġngiliz hükümetinin elinde Ada ya getirilen silahlarla ilgili olarak bilgi bulunduğunu açıklar ve Makarios a bir mesaj göndererek adaya silah getirilmesini protesto eder ġubat 1964: Kıbrıs silah ithal edildiği, Rum sözcüsü tarafından kabul edilmiģ. açıklaması Ģöyle: Emniyeti temin için silah ithal ediyoruz ġubat 1964: Mısır dan silah ithal edilmesine devam ediliyor ġubat 1964: Mısır dan gelen ve Limasol limanına demirleyen Kamusin adlı Rus gemisinden 600 kasa silah ve cephane adaya çıkarılır ġubat 1964: Bir Yunan Ģilebi Mağusa limanına silah ve teçhizat getirdi Mart 1964: magosa limanına demirleyen gemilerden adaya silah çıkarıldı Nisan 1964: Grivas ın adaya geldiği haberleri Kıbrıs Türkleri nin moralini yine bozuyor Nisan 1964: "Kıbrıs Tümeni"ne bağlı ilk askerler gizlice Kıbrıs a geliyor Nisan 1964: Rum Ordusunun baģına Yunanlı General Yeoryios Karayannis Getirildi Nisan 1964: St. Hilarion a karģı Yunan askerlerinin de katıldığı saldırılar devam etmektedir Mayıs 1964: Magosa ya zorla giren 4 Yunan subayının açtığı ateģ sonucu bir Türk kadını öldü, çıkan çatıģmada 4 Rum dan 3 ü öldürüldü biri de yaralandı Mayıs 1964: Rum temsilciler Meclisi mecburi askerlik Kanununu geçirmiģtir Haziran 1964: RMMO kurulmuģ ve ilk celb askere alınmıģtır. 15 Haziran 1964: BM Genel sekreterinin 15 Haziran 1964 tarihli raporunun 21. Paragrafı: Türklerin ada dahilinde silah imal edecek durumları yoktur; çok ilkel av tüfekleri ve su borusundan yapılmıģ bombalar yapıyorlar; ancak Rumlar zırhlı araçlar imal ve ithal et- 10

11 mektedirler. Limasol limanına gelen büyük kasalar Trodos dağlarına götürülmektedir ve Rum otoriteleri dıģtan ağır silahlar, cephane, uçak ve araç alacaklarını teyit etmiģlerdir Temmuz 1964: BM askeri çevrelerinin yaptıkları açıklamada son bir ay içerisinde yaklaģık 3000 kiģinin etrafı kapalı otobüsler içerisinde Limasol Limanından alınıp Trodos bölgesine götürüldükleri bildirildi. Yunanistan dan gelen bu 3000 kiģinin bir bölümü Pitsilya bölgesinde Kıbrıs lı Rumları eğitirken bir bölümü de yeni saldırılarda bulunmak üzere iç bölgelere gidiyor Temmuz 1964: Kanada DıĢiĢleri Bakanı Paul Martin, Yunanistan ın 4 Mart Güvenlik Konseyi nin kararına aykırı olarak Kıbrıs a asker ve silah gönderdiğini açıklar Temmuz 1964: ABD DıĢiĢleri yetkilileri Kıbrıs ta 7000 Yunan askerinin bulunduğunu açıkladılar Temmuz 1964: Limasol limanına demirleyen bir gemiden 800 Yunan askeri daha adaya çıktı Temmuz 1964: Yunanlılar adaya 7000 kiģi çıkarttı: top, silah yığdı; uçak verdi Temmuz 1964: Hergün gece kararmadan evvel Limasol limanının büyük demir kapıları sıkı sıkıya kapatılırdı. Türk liman iģçileri evlerine gönderilirdi. BM gözetlemecilerine mani olunurdu. Birkaç saat sonra da kapılar açılır ve üstü örtülü ve yayları aģağı çökmüģ kamyonlar, limandan çıkıp Trodos dağlarına doğru yol alırdı Ağustos 1964: Rum kuvvetleri, Yunanistan dan gelen kuvvetler ağır top, zırhlı araç ve tanklarla takviye edilmiģtir. 49 Ağustos 1964: Papandreu, daha önce, (BaĢkan Johnson la girdiği çatıģmadan önce), bir Türk taarruzu ihtimaline karģı Kıbrıs ın askeri savunmasını güçlendirmiģti. Adaya, gizlice, asker sayısı 2000 varan Yunan ordusu birlikleri gönderilmiģti. Bu güç daha sonra yeni birliklerle güçlendirildi. Öyle ki, 1964 Ağustos unda yani Johnson-Papandreu çatıģmasından iki ay sonra, Kıbrıs ta, asker ve 957 subaydan oluģan bir güç, yani ordu müfrezesi (army corps) düzeyinde silahlanmıģ tam teģekkülü bir tümen vardı. 50 Ağustos 1964: 1963 Aralık ve 1964 olaylarıyla birlikte Kıbrıslı Türkler, devlete karģı ayaklanmaları çerçevesinde, yasal orduyu terk ettiler. Buna paralel olarak ve Türkiye nin tehditleri nedeniyle, askeri önlem almak amacıyla Kıbrıs a Yunan Tümeni getirildi ve Tümenin adadan uzaklaģtırıldığı 1967 sonuna kadar faaliyette kalan Kıbrıs Yüksek Savunma Askeri Komutası, ASDAK kuruldu. EĢ zamanda (1963) Kıbrıs Özel KarıĢık (mixed) Kurmaylığı EMEK kuruldu ki bu 1964 te Muhafız Ordusu Genel Kurmaylığı GEEF olarak isim değiģtirdi Haziran ında Kıbrıs Meclisi Milli Muhafız Ordu- 11

12 su na iliģkin 20 no.lu yasayı onayladı ve bununla beraber düzenli ordunun kurulması iģlemleri baģladı. Askeri hizmet 18 ay olarak belirlendi. MMO na Yunanistan dan Subaylar getirildi bunlar da personelin eğitiminde yardımcı oldular Ağustos 1964: B.M. Kuvvetleri adada sulhu temin edemeyeceklerini yeniden açıkladılar Ağustos 1964: Makarios adaya silah ve Yunan askeri getirmeğe devam ediyor Ağustos 1964: Limasol limanı na, Mısır dan silah ve cephane getirildi Ağustos 1964: Limasol limanı na demirleyen gemilerden 180 kamyon silah ve cephanenin adaya sokulduğu bildiriliyor Eylül 1964: Limasol limanı na dün demirleyen Ermit isimli Yunan gemisinden uçak aksamı ve telsizler çıkarılmıģ Eylül 1964: Limasol limanı na gelen bir Yunan gemisinden 10 kamyon dolusu sandık indirildi. Sandıklar akģam karanlığında silahlı Rumlar tarafından Trodos istikametine ta- Ģındı Eylül 1964: Limasol limanı na demirleyen Dimitrios gemisinden kamyon dolusu silah ve mühimmat indirilmektedir Ekim 1964: Bu günkü AkĢam gazetesinde Laveks ve TaĢkent isimli iki Rus Ģilebinin askeri malzeme yüklü olarak Boğazlardan geçip, Kıbrıs a doğru yol aldığı haber veriliyor Ekim 1964: Limasol limanı na demirleyen Yunan bandıralı Andreus gemisinden, 15 cip, 6 zırhlı araç ve 200 e yakın asker çıkmıģtır Ekim 1964: Mağusa limanı na uğrayan Salva adlı Mısır bandıralı gemiden 165 sandık askeri malzeme adaya çıkarıldı Ekim 1964: Sovyetler Birliği nin, Rumlara verdiği 4 torpido bot Kıbrıs a vasıl olmuģ Kasım 1964: Saat 01:30 da Limasol Limanı na gelen Yunan gemisi Aretus dan silah ve cephane boģaltılmıģtır Kasım 1964: Limasol Limanı na uğrayan bir Yunan gemisi 200 adet kasa içindeki silah ve cephaneyi karaya çıkardı Kasım 1964: Yunan Savunma Bakanı Garufalyas ın son demeci gazetelerde yer alıyor: Kıbrıs taki Yunan Birliğinden subay ve erlerin geri çağrılması söz konusu değildir Aralık 1964: (Nikos) Samson, Yunan Alayı nın bütün gücü ile Rumlara yardım ettiği gerçeğini itiraf etmekte, isimler vermektedir

13 5. SONUÇ Bu bildirinin içeriğinde görüldüğü gibi, Yunanistan Kıbrıs adasını 17 Nisan 1964 tarihinde yasal olmayan yollardan askerlerini ve gerekli silahlar ile teçhizatı göndererek iģgal etmiģ ve bu iģgal de, 15 Kasım 1967 yılında gerçekleģtirdikleri Geçitkale (Köfünye) ve Boğaziçi (Aytotoro Ayios Theodoros) saldırıları sonrasında Türkiye Cumhuriyeti nin verdiği çok ağır nota ile kısmen sona ermiģ ve Yunan Tümeni adayı terk etmek zorunda kalmıģtır. Yunan Tümeninin adayı terk etmesi ile ilgili olarak BM Genel Sekreterinin 22 Kasım 1967, 24 Kasım 1967 ve 3 Aralık 1967 tarihli S/8248/Adds.3, 5 ve 6 sayılı baģvurusu üzerine Yunanistan ve Türkiye bir anlaģmaya varmıģlar ve Yunan Tümeni adayı 8 Aralık 1967 ile 16 Ocak 1968 tarihleri arasında BM gözetiminde silahları ile birlikte terk etmiģtir. BM Genel Sekreteri U Thant, bunu Güvenlik Konseyine sunduğu 3 Ocak 1968 tarih ve S/8322 sayılı Kıbrıs Raporunun 25 Paragrafında belirtmiģ ve Rapora Ek 18 olarak Withdrawal of Greek Mainland Troops From Cyprus baģlığı ile ilave etmiģtir. 67 Kıbrıs adasının gerçek olarak barıģa ve huzura kavuģtuğu 1974 BarıĢ Harekatından sonra ilk kez 12 ġubat 1977 de KTFD BaĢkanı Rauf R. DenktaĢ iģe Rum Yönetimi lideri BaĢpiskopos Makarios arasında baģlayan müzakerelerde, zaman içinde Rum tarafının iddiaları Kıbrıs konusunun Bir istila ve iģgal sorunu olduğuna getirilmiģ ve Türkiye Cumhuriyeti adayı iģgal etmekle suçlanmaya baģlanmıģtır. Nedense Türk tarafı bu suçlamalara, adanın Yunanistan tarafından ilk kez 1964 yılında iģgal edildiği, bu iģgalin fiilen 1968 yılının baģına kadar sürdüğü, Yunan Tümeninin BM Güvenlik Konseyi kararı uyarınca adadan çekilmesine rağmen 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasına aykırı olarak binlerce Yunan subayı ve paralı askerlerinin halen daha adada bulunduğu iddiası ile yanıt vermemektedir. Bu bilgilerin kronolojik olarak düzenlenip BM Güvenlik Konseyi daimi ve geçici üye ülkelerinin temsilcileri ile Avrupa Parlamentosu Milletvekillerine ve AB Komisyonu üyelerine gönderilmesi, Kıbrıs sorununun çözümü sürecinde Türk tarafının tezlerini ve haklılığını açık ve net bir Ģekilde ortaya koyacaktır. 13

14 References * KKTC CumhurbaĢkanlığı Müzakere DanıĢma Kurulu Üyesi ve Yakın Doğu Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi, ata.atun@atun.com Appendix 18, Withdrawal of Greek Mainland Troops From Cyprus, Paragraph 25 of the U.N. Secretary- General's Report S/8322 of 3 January 1968 to the U.N. Security Council Hakkı Atun 3 Prof. Dr., ( ), Kıbrıslı Türk Veteriner Hekim, Van 100. Yıl Üniversitesi Kurucu Rektörü. 4 Georgios Grivas ( ), EOKA Lideri Kıbrıslı Rum. Kod adı aka Digenis. 15 Mayıs 1919 tarihinde Anadolu ya çıkan Yunan ordusunda yardımcı Teğmen olarak görev aldı yılında EOKA yı, 1970 yılında da EOKA B yi kurdu. Kıbrıs adasının Yunanistan a ilhakı için çalıģtı. Birçok masum Kıbrıslı Türk ün öldürülmesinden sorumlu kiģidir. 5 KKTC Milli ArĢivi, Girne 6 Türk Ajan Kıbrıs (TAK), 21 aralık 1973 tarihinde kurulan Kıbrıslı Türklerin Resmi Haber Ajansı. Ġngilizce adı Turkish News Agency. Site adresi 7 Kıbrıs (Rum Cumhuriyeti) Devlet arģivi yılında yapılan yasa ile 1978 de LefkoĢa nın Rum kesiminde kurulmuģtur. Ġngilizce adı Cyprus State Archives. Site adresi 8 Politis Gazetesi, 18 Kasım 2007, sayı 3011, Kıbrıs ta yayınlanan günlük gazete. 9 Alithia Gazetesi, 26 Kasım 2007, sayı Kıbrıs ta DISY siyasi partisi tarafından yayınlanan günlük siyasi gazete. 10 Asıl adı Mihail Muskos dur ( ) yılında Rum Ortodoks Kilisesi tarafından BaĢpiskopos olarak seçildi. Kıbrıs Cumhuriyetinin ilk CumhurbaĢkanıdır. EOKA nın kurulması, Kıbrıslı Türklerin imha edilmesi için hazırlanmıģ olan Akritas Planının uygulamaya konması ve Kıbrıslı Türklerin soykırıma uğratılması talimatlarını veren kiģidir. 11 Georgios Papandreu ( ). YaĢlı Tilki lakaplı dönemin Yunanistan BaĢbakanı. 12 To Vima gazetesi 7 ġubat 1999, Yunanistan da yayınlanan ve PASOK adlı siyasi partinin yayın organı olan, orta sol görüģlü günlük siyasi gazete. 13 Yunan Tarihi Kronolojisi, sayfası 14 Politis Gazetesi, 18 Kasım George Roussos, Yunan Ulusunun Yakın tarihi , Atina, Yunanistan, ĠçiĢleri Bakanı Polikarpos Yorgadjis (A. Atun) 17 Nikita Sergeyevich Khrushchev (15 Nisan, Eylül 1971). Dönemin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Devlet BaĢkanı. 18 Makarios un Yunanistan BaĢbakanı Yorgo Papandreu ya gönderdiği 1 Mart 1964 tarihli mektup. 19 General Grivas ın mektupları, Mayıs Petros Garoufalias (1900-?). Dönemin Yunanistan Savunma Bakanı ve MonarĢik idarenin sadık destekleyicisi. Kıbrıs a Yunan Tümeninin gönderilmesini organize eden ve destekleyen Yunanlı politikacı. 21 Genel Kurmay BaĢkanlığı, 3206/ ETNA sayı ve 25 Haziran 1964 tarihli ÇOK GĠZLĠ emri 22 General Grivas ın Yunan Hükümetine sunduğu 29 Mart 1966 tarihli Rapor, Bölüm A, madde 3.a, b, c, d, e (e.1 den e.20 ye) 23 Spiros Achilleos Kyprianou ( ). EOKA nın kurucularından ve Makarios un 1960 kabinesinin DıĢiĢleri bakanı. Makarios un ölümünden sonra Kıbrıs Rum CumhurbaĢkanı seçilmiģtir. 24 Rauf R. DenktaĢ ( ) Kıbrıslı Türk Lider yılından itibaren Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs adasında özgürce yaģayabilmesi için mücadele vermiģ Kıbrıslı Türk. Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi ( ), Kıbrıs Türk Yönetimi ( ), Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi ( ), Kıbrıs Türk Federe Devleti ( ) ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ( ) Kurucusu. 25 Rauf R. DenktaĢ, Rauf DenktaĢ ın Hatıraları, 1. Cilt 1964, ArĢiv Belgeleri ve Notlarla O Günler, Bayrak Matbaası, Ġstanbul, 1996, S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S

15 36 A.g.e., S Mahkeme tutanakları, /mahkeme-web-t/kararlar/yargitay/hukuk/kno/1972/9-72.doc+17+nisan+1964&hl=tr&ct=clnk&cd=1&gl=tr 38 Rauf R. DenktaĢ, Rauf DenktaĢ ın Hatıraları, 1. Cilt 1964, ArĢiv Belgeleri ve Notlarla O Günler, Bayrak Matbaası, Ġstanbul, 1996, S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S. 309 (RMMO nun kuruluģ yasası: Ata ATUN) 42 BM Genel sekreterinin 15 Haziran 1964 tarihli raporunun 21. Paragrafı 43 Rauf R. DenktaĢ, Rauf DenktaĢ ın Hatıraları, 1. Cilt 1964, ArĢiv Belgeleri ve Notlarla O Günler, Bayrak Matbaası, Ġstanbul, 1996, S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S Newsweek, 27 Temmuz Rauf R. DenktaĢ, Rauf DenktaĢ ın Hatıraları, 1. Cilt 1964, ArĢiv Belgeleri ve Notlarla O Günler, Bayrak Matbaası, Ġstanbul, 1996, S. 440 (Erenköy saldırısına hazırlanan Rum ve Yunan Birlikleri. Ata ATUN) 50 Georgios Roussos, Yunan Ulusunun Yakın tarihi , Cilt 7, Atina Yunan Tümeni, 52 Rauf R. DenktaĢ, Rauf DenktaĢ ın Hatıraları, 1. Cilt 1964, ArĢiv Belgeleri ve Notlarla O Günler, Bayrak Matbaası, Ġstanbul, 1996, S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S A.g.e., S Mahi gazetesi, aralık BM Genel Sekreteri U Thant ın, Güvenlik Konseyine sunduğu 3 Ocak 1968 tarih ve S/8322 sayılı Kıbrıs Raporu, 25. Paragraf ve Ek 18 (Appendix 18 of Paragraph 25 of the U.N. Secretary-General's Report S/8322 of 3 January 1968 to the U.N. Security Council.) 15