II OCAK MART DÖNEM

Transkript

1 TEKSTİL SEKTÖRÜ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ 2011 OCAK - MART İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ NİSAN 2011

2 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ Ocak Mart Üç Aylık Tekstil İhracatı... 4 Ülke Grupları Bazında Tekstil İhracatındaki Gelişmeler... 4 Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler... 6 Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat... 7 En Büyük İplik ve Dokuma Kumaş Pazarı İtalya iken, Rusya En Çok Örme Kumaş İhraç Edilen Ülke... 8 Ev Tekstili İhracatı Artmaya Devam Ediyor... 9 Üretim ve Kapasite Kullanımındaki Gelişmeler... 9 Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi... 9 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER Yılı Hızlı Başladı ABD Ekonomisi Sıkıntılı Avrupa Birliği'nde Ayrışma Almanya Ekonomisi İngiltere Ekonomisi Fransa Ekonomisi İtalya Ekonomisi AB'de Perakende Satışlar İngiltere Pazarında Hazırgiyim ve Ayakkabı Perakende Satışları Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkeleri Rusya Pazarındaki Gelişmeler Diğer BDT Ülkeleri Ortadoğu Pazarında Güncel Gelişmeler Türkiye Ekonomisi Büyüyor Sektörel Gelişmeler II OCAK MART DÖNEMİNDE GENEL OLARAK TÜRKİYE İHRACATI. 24 Genel İhracat Artışı %20, Tekstil İhracatında Genel İhracattan Daha Yüksek Artış: %31, Aylar İtibariyle Tekstil İhracatı Artan Bir İvmeyle Yükseliyor III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT AB Ülkeleri En Önemli Tekstil Pazarı En Fazla Tekstil Mamulü İhraç Edilen Ülkeler AB Ülkeleri AB Ülkelerinin İhracat Artışı %40, İtalya, Almanya, Polonya ve Romanya En Fazla Tekstil İhraç Edilen AB Ülkeleri Eski Doğu Bloku Ülkeleri ne Tekstil İhracatı %30,4 Oranında Arttı Ortadoğu Ülkeleri ne Tekstil İhracatı Artıyor Afrika Ülkeleri ne İhracat Artıyor Ancak İvme Küçük: %10, Amerika Ülkeleri ne İhracatta Artış Oranı %24, Asya ve Okyanusya Ülkelerine İhracatta Artış Oranı %18, Serbest Bölgelere İhracat Artışı Yüksek: %49, Türk Cumhuriyetleri Ülkeleri nde İhracatta Performans Kaybı: %3,

3 Diğer Avrupa Ülkeleri nde İhracat Artışı %14,3 İle Düşük Oranda Oldu IV. BAŞLICA ÜRÜNLER VE ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA TEKSTİL İHRACATI En Fazla İhraç Edilen Tekstil Ürünü : Dokuma Kumaş En Çok İplik İhraç Edilen Ülkeler İtalya, Rusya ve Almanya Dokuma Kumaş İhracatında En Önemli Pazar: İtalya Rusya Federasyonu Örme Kumaş İhracatında En Önemli Pazar Ev Tekstili İhracatı Artmaya Devam Ediyor Ancak İvme Küçük V. KAPASİTE KULLANIM ORANI VI. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Pamuk Fiyatları Dünya Fiyatlarının Üstünde Seyrediyor Yılı Mart Ayında Tekstil İhracatına Euro/Dolar Paritesi nin Etkisi Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi Ocak Mart Dönemi Mart Ayı Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2011 Ocak-Mart EK 2: TÜRKİYE TEKSTİL İHRACAT KAYDI EK 3: TÜRKİYE HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACAT KAYDI

4 YÖNETİCİ ÖZETİ 2011 Ocak Mart Üç Aylık Tekstil İhracatı Türkiye nin tekstil ihracatı, 2011 yılının Ocak Mart döneminde 2010 yılının aynı dönemine kıyasla %31,2 oranında artarak 2 milyar dolara ulaşmıştır yılı genelinde %3,9 oranında ihracat artışı kaydeden tekstil sektörü, 2009 yılını ise %19,1 düşüşle kapatmıştı. Bununla beraber 2010 yılının istisnasız tüm aylarında devamlı ihracat artışı gösteren sektör, 2010 yılı genelinde %18,4 oranında artış kaydetmiştir. Aylık bazda incelendiğinde, 2011 yılının Ocak ayında da %26,7, Şubat ayında %32,5 ihracat artış oranlarına ulaşan sektörün Mart ayında %33,9 ile ihracat artış ivmesini daha da arttırmıştır yılının ilk üç aylık döneminde Türkiye nin genel ihracatı %20,7 oranında artışla 26 milyar dolardan 31,4 milyar dolara yükselirken; sanayi ihracatı %23,5 oranında artarak 21,4 milyar dolardan 26,4 milyar dolara çıkmıştır. Ocak-Mart 2011 döneminde tekstil ihracatının performansı genel ihracat ve sanayi ihracatı performansları ile karşılaştırıldığında, kaydedilen yüksek oranlı artışlar sonucunda, sektörün ihracat performansının Türkiye genel ihracatından ve sanayi ihracatından oransal olarak daha yüksek olduğu görülmektedir yılının ilk çeyreğinde tekstil sektörünün ihracat artışı (%31,2), gerek Türkiye genel ihracat artışından (%20,7 artış), gerekse sanayi ihracat artışından (%23,5) daha yüksek olmuştur. Sektörün 2011 yılının ilk üç aylık döneminde kaydettiği performans dolayısıyla tekstil ihracatının Türkiye genel ihracatı içindeki payı %5,8 dan %6,3 e, sanayi ihracatı içindeki payı %7 den %7,5 a yükselmiştir. Aylık bazda tekstil sektörünün ihracat performansı incelendiğinde, 2011 yılının Mart ayında ihracat artış oranı %33,9 olup, bu oran hem Türkiye genel ihracatının (%22,8) hem de sanayi ihracatının (%23,3) artış oranının üstündedir. Ülke Grupları Bazında Tekstil İhracatındaki Gelişmeler 2011 yılının Ocak-Mart döneminde Türk Cumhuriyetleri ülke grubu hariç, AB ülkeleri, Eski Doğu Bloku ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri, Afrika ülkeleri, Amerika ülkeleri, Asya ve Okyanusya Ülkeleri ile Serbest Bölgeler olarak sıralanan diğer tüm ülke gruplarına Türkiye den yapılan tekstil ihracatında %10,9 ile %49,4 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur.. 4

5 Yılın ilk üç ayında 2 milyar dolarlık tekstil ihracatının 996,8 milyon dolarlık kısmı, diğer bir ifade ile %50,5 lik bölümü 27 AB ülkesine yapılmış ve ihracat 2010 yılının ilk üç ayına kıyasla %40,1 ile yüksek oranda artmıştır. Küresel krizin ardından 2010 yılında gelişmiş ülkelerin ekonomilerindeki iktisadi toparlanmayla birlikte, geleneksel pazarlarımızdan AB ülkelerinin pazarlarında, yüksek borçluluktan kaynaklanan sorunlara rağmen iyileşme görülmüştür yılının Ocak-Mart döneminde 27 AB ülke grubuna yönelik tekstil ihracatında kaydedilen %40,1 lik artış, toplam tekstil ihracat artış oranı olan %31,2 nin üstündedir. Bu yüksek artış sonucunda Ocak-Mart 2011 döneminde AB ülkelerine yönelik ihracatın toplam tekstil ihracatında aldığı pay %47,3 den %50,5 ye yükselmiştir. Rusya Federasyonu, Ukrayna, Beyaz Rusya, gibi ülkelerin yer aldığı ve Türkiye nin AB ülkelerinin ardından en büyük ikinci tekstil pazarı olan Eski Doğu Bloku Ülkeleri grubuna yönelik tekstil ihracatı, 2011 ilk çeyreğinde %30,4 oranında artarak 346,3 milyon dolara yükselmiştir. Bununla beraber, söz konusu ülke grubuna yönelik ihracatta ulaşılan artış oranının (%30,4), toplam tekstil ihracatında ulaşılan artış oranının (%31,2) çok az altında olması neticesinde Eski Doğu Bloku ülkelerinin Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %17,7 den %17,5 e gerilemiştir. Tekstil ihracatında üçüncü en büyük pazar konumundaki Ortadoğu ülkelerine, 2011 yılının ilk üç aylık döneminde %22,3 artışla 171,6 milyon dolar değerinde tekstil ürünü ihraç edilmiştir. Suudi Arabistan, Irak, İran, İsrail, Kuveyt gibi ülkelerin yer aldığı Ortadoğu ülke grubuna yönelik tekstil ihracat artış oranının genel tekstil ihracat artış oranından daha düşük olması neticesinde söz konusu ülke grubunun Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %9,3 den %8,7 ye gerilemiştir. Cezayir, Libya, Mısır, Tunus, Fas ve Güney Afrika Cumhuriyeti nin dahil olduğu ve Türkiye nin önemli tekstil pazarlarından biri olan Afrika ülke grubuna 2011 yılının ilk çeyreğinde %10,9 oranında artışla 167 milyon dolarlık tekstil ihracatı yapılmıştır. Toplam tekstil ihracatının oransal olarak altında olan bu düşük oranlı ihracat artışı sonucunda Afrika ülkelerinin Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %10 dan %8,5 e gerilemiştir. ABD, Kanada, Brezilya ve Meksika gibi Amerika kıtasında yer alan ülkelerden oluşan Amerika Ülke grubuna yönelik ihracat 2011 yılının Ocak- Mart döneminde %24,3 oranında artışla 97,8 milyon dolara yükselmiştir. Söz konusu ülke grubuna yönelik ihracatın toplam tekstil ihracatından aldığı pay %5 seviyesinde olmuştur. Japonya, Çin, Hong Kong, Hindistan gibi ülkelerin yer aldığı Asya ve Okyanusya ülkelerine yönelik ihracat 2011 yılının ilk üç aylık döneminde %18,6 oranında artışla 92,6 milyon dolar olmuştur. Toplam tekstil ihracatının oransal olarak altında olan bu düşük ihracat artışı ile söz konusu ülke grubunun Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %5,2 den %4,7 ye gerilemiştir.. 5

6 2011 yılının ilk üç ayında Serbest Bölgeler den gerçekleşen tekstil ihracatı ise %49,4 ile yüksek oranlı artarak 69,1 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır yılının Ocak-Mart döneminde Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan gibi Türk Cumhuriyetlerinin yer aldığı ülke grubuna yapılan tekstil ihracatı %3,4 oranında azalarak 27,9 milyon dolar seviyesine inmiştir. Bu ülke grubu ihracat performans kaybı görülen tek ülke gurubu olarak dikkat çekmektedir. Türk Cumhuriyetleri ne yönelik tekstil ihracatının toplam tekstil ihracatından aldığı pay ise %1,9 dan %1,4 e gerilemiştir. Norveç, İsviçre ve KKTC ülkelerinden oluşan diğer Avrupa ülkeleri grubuna yönelik tekstil ihracatı 2011 yılının ilk üç ayında %16,6 artışla 4,8 milyon dolar olmuştur. Söz konusu ülke grubunun toplam tekstil ihracatından aldığı pay %0,2 seviyesindedir. Belli Başlı Pazarlara Tekstil İhracatında Gelişmeler Ülke bazında incelendiğinde, 2011 yılının Ocak-Mart döneminde Türkiye den en fazla tekstil ve hammaddeleri ihraç edilen ülkeler İtalya, Rusya Federasyonu, Almanya, Polonya, İran, Romanya, İngiltere, İspanya, ABD ve Bulgaristan olarak sıralanmaktadır. En fazla tekstil ihracatı yapılan bu ülkelerin istisnasız hepsine yönelik tekstil ihacatında %8,2 ile %70,4 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. En yüksek oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %70,4 artış oranı ile İtalya olurken, en düşük oranlı ihracat artışının görüldüğü pazar %8,2 ile Romanya dır. Ocak-Mart 2011 döneminde en büyük tekstil ihracat pazarı İtalya dır. Türkiye den İtalya ya tekstil ve hammaddeleri ihracatı %70,4 ile oldukça yüksek oranda artarak 248 milyon dolara yükselmiştir. Bu yüksek oranlı artış neticesinde, İtalya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %9,7 den %12,6 ya çıkmıştır. İkinci büyük pazar Rusya Federasyonu na %30,4 artışla 241,7 milyon dolarlık tekstil ürünü ihraç edilmiştir. Söz konusu ülkeye gerçekleştirilen tekstil ihracatının artış oranının, toplam tekstil ihracat artış oranından daha az olması neticesinde Rusya Federasyonu nun Türkiye toplam tekstil ihracatından aldığı pay %12,3 den %12,2 ye gerilemiştir. Almanya tekstil ihracatında üçüncü büyük pazar olup, bu ülkeye ihracat 2011 yılının ilk üç ayında 2010 yılının eş dönemine kıyasla %35,1 oranında artarak 119,2 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın Türkiye toplam tekstil ihracatında payı %6 olarak hesaplanmaktadır. Dördüncü büyük pazar Polonya ya 2011 yılının Ocak-Mart döneminde %36,6 oranında artışla 78,1 milyon dolar değerinde tekstil ihracatı gerçekleştirilmiştir. Polonya nın tekstil ihracatından aldığı pay %4 olarak hesaplanmaktadır.. 6

7 İran beşinci büyük pazar olup, bu ülkeye 2011 yılının ilk üç ayında %32,6 oranında artışla 72,4 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. İran ın Türkiye toplam tekstil ihracatındaki payı %3,7 seviyesindedir. Türkiye nin en çok tekstil ihracatı gerçekleştirdiği diğer pazarlar %8,2 oranında artış ve 72,3 milyon dolar ihracat değeri ile Romanya, %31,9 artış ve 69 milyon dolar ihracat değeri ile İngiltere, %68,2 artış ve 63,7 milyon dolar ihracat değeri ile İspanya, %25,1 oranında artış ve 62,4 milyon dolar ihracat değeri ile ABD ve %12,6 oranında artış ve 58,1 milyon dolar ihracat değeri ile Bulgaristan olarak sıralanmaktadır. Türkiye nin en fazla tekstil ve hammaddeleri ihracatı yaptığı ilk on ülkeden yedisi AB ülkesidir. Belli Başlı Ürün Grupları Bazında İhracat 2011 yılının Ocak-Mart döneminde elyaf, iplik, dokuma kumaş, örme kumaş ve dokusuz yüzeyler, keçeler ve vatkalar olarak belirlenen belli başlı tekstil ürün gruplarında ihracatı incelendiğinde, ipek lifi ve bitkisel lifler ihracatının 2010 yılının eş dönemine kıyasla sırasıyla %78,6 ve %66,3 oranlarında azaldığı görülmektedir. Bununla beraber, diğer tüm tekstil ürünlerinin ihracatı %4,4 ile %178,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. Ocak-Mart 2011 döneminde, 2010 yılının aynı dönemine kıyasla, Türkiye den %53,6 oranında artışla 191,9 milyon dolar değerinde elyaf, %51,9 artışla 433,8 milyon dolar değerinde iplik ve %18 oranında artışla 642,1 milyon dolar değerindeki dokuma kumaş ihraç edilmiştir. Diğer önemli ihracat kalemlerinden örme kumaşların ihracatı %34,2 oranında artışla 383,2 milyon dolara yükselirken, dokusuz yüzeylerin ihracatı %50 ile yüksek oranda artarak 66,3 milyon dolar olmuştur. Toplam tekstil ihracatında elyaf ihracatının payı %9,7, iplik ihracatının payı %22, dokuma kumaş ihracatının payı %32,5 olarak hesaplanmaktadır. Dokuma kumaşların yanı sıra, konfeksiyon sanayiinin bir diğer temel hammaddesi olan örme kumaşların ihracatının toplam tekstil ihracatındaki payı %19,4 olurken, kullanımları ve dolayısıyla önemleri gün geçtikçe artan dokusuz yüzeyler (non-woven), vatka ve keçelerin payı ise %3,4 olarak kayda alınmıştır. Elyaf, iplik ve dokuma kumaşların alt ürün grupları incelendiğinde 2011 yılının ilk çeyreğinde pamuk lifleri, ihracatında %178,1 ile en yüksek oranda artış görülen ürün grubu olarak dikkat çekmektedir. Bilindiği üzere 2010 yılında dünya ikliminde meydana gelen değişiklikler sonucunda Pakistan, Hindistan, Çin, Brezilya gibi özellikle pamuk üretiminin yoğun olduğu ülkelerde meydana gelen yüksek yağışlar ve sel felaketleri pamuk üretimini büyük oranda sekteye uğratmıştır. Bununla beraber 2011 yılının ilk üç. 7

8 ayında en çok ihraç edilen elyaf türü %16,9 artış oranı ve 110,7 milyon dolarlık ihracat değeri ile sentetik-suni devamsız lifler olmuştur. Ayrıca yün ve ince-kaba hayvan kıllarının ihracatında elde edilen %124,8 artış oranı da dikkat çekmektedir. En fazla ihraç edilen iplik çeşidi ise %122,3 ile oldukça yüksek oranda ihracat artışı görülen pamuk iplikleridir. Bu ürün grunun ihracat değeri 164,9 milyon dolar olarak kayda alınmıştır. En fazla ihraç edilen dokuma kumaşlar ise %25,7 oranında artış ve 309,6 milyon dolarlık ihracat değeri ile pamuklu dokuma kumaşlar olmuştur yılının ilk çeyreğinde ayında en çok ihraç edilen örme kumaş türü ise %30,7 artış ve 219,3 milyon dolar ihracat değeri ile diğer örme kumaşlar olmuştur. En Büyük İplik ve Dokuma Kumaş Pazarı İtalya iken, Rusya En Çok Örme Kumaş İhraç Edilen Ülke En fazla iplik ihraç edilen ülkeler sırasıyla İtalya, Rusya Federasyonu, Almanya, İngiltere ve Portekiz olarak sıralanmaktadır. İtalya ya %125,2 artışla 82,3 milyon dolar, Rusya Federasyonu na %34,6 artışla 27,5 milyon dolar, Almanya ya %36,8 artışla 26,2 milyon dolar, İngiltere ye %37,1 artışla 24,2 milyon dolar ve Portekiz e %160,3 artışla 23,8 milyon dolar değerinde iplik ihraç edilmiştir. En fazla dokuma kumaş ihraç edilen ülkeler sırasıyla İtalya, Rusya Federasyonu, Almanya, İran ve Romanya olarak sıralanmaktadır. İtalya ya gerçekleştirilen dokuma kumaş ihracatı %38,2 artışla 55,2 milyon dolara, Rusya Federasyonu na ihracat %0,7 artışla 51,8 milyon dolara, Almanya ya ihracat %34,8 artışla 47,6 milyon dolara, İran a ihracat %9,4 artışla 35 milyon dolara ve Romanya ya ihracat %0,5 artışla 34,1 milyon dolara ulaşmıştır. En çok örme kumaş ihraç edilen ülkeler Rusya Federasyonu, İtalya, Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan olarak sıralanmaktadır yılının Ocak-Mart döneminde, Rusya Federasyonu na %42,3 artışla 109,9 milyon dolar, İtalya ya %76,9 artışla 78,3 milyon dolar, Romanya ya %13,2 artışla 20,4 milyon dolar, Bulgaristan a %10 düşüşle 19,6 milyon dolar ve Yunanistan a %12,5 artışla 12,9 milyon dolar örme kumaş ihracatı gerçekleştirilmiştir.. 8

9 Ev Tekstili İhracatı Artmaya Devam Ediyor Türkiye nin ev tekstili ihracatı, 2011 yılında ilk çeyreğinde %15,5 oranında artarak 403,2 milyon dolardan 465,8 milyon dolara çıkmıştır. Türkiye tekstil ve konfeksiyon sektörünün toplam ihracatının 2011 yılı Ocak- Mart döneminde %19,3 artışla 6 milyar dolar olduğu göz önüne alındığında ev tekstili sektörünün, genel ihracattan daha düşük bir performans sergilediği görülmektedir. Söz konusu performans, ev tekstili sektörünün tekstil ve konfeksiyon ihracatından aldığı payın da %8 den %7,8 e gerilemesine yol açmıştır. Perde, perde ve yatak farbelaları ile yastık, yorgan ve uyku tulumları hariç diğer tüm ev tekstili ürün gruplarının ihracatında değer bazında %6,3 ile %29,3 arasında değişen oranlarda artış görülmüştür. Değer bazında en büyük ihracat kalemi 153,3 milyon dolara ulaşan ihracatıyla havlular dahil tuvalet ve mutfak bezleridir. En çok ihraç edilen diğer ev tekstili ürünleri 120,6 milyon dolarlık ihracatla yatak çarşafları, 61,4 milyon dolarlık ihracat ile diğer mefruşat eşyası ve 34,2 milyon dolarlık ihracat ile dokuma bornozlardır. Türkiye nin en önemli tekstil ve konfeksiyon ihracat pazarlarından biri olan Almanya, aynı zamanda en büyük ev tekstili ihracat pazarıdır. Bu ülkeye gerçekleştirilen ev tekstili ihracatı 2011 yılının ilk çeyreğinde %37,2 artış ile 146,4 milyon dolar olarak kayda alınmıştır. Almanya dan sonra en çok ihracat yapılan ülkeler %29 artış ile 48,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen Fransa, %6,9 artış ile 39,8 milyon dolarlık ihracat yapılan ABD, %3,7 artış ile 28,3 milyon dolar ihracat gerçekleştirilen İtalya ve %6 artışla 21,8 milyon dolarlık ihracat yapılan İngiltere dir. Üretim ve Kapasite Kullanımındaki Gelişmeler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından en son açıklanan verilere göre, tekstil ürünleri imalatında 2010 yılının Mart ayında %75,9 olarak verilen kapasite kullanım oranı, 2011 yılının Mart ayında %78,7 ye çıkmıştır. Tekstil ürünleri imalatında kapasite kullanım oranı 2010 Mart ayına kıyasla %3,7 oranında artmıştır. Euro/Dolar Paritesi nin Tekstil İhracatına Etkisi Tekstil sektörünün ihracat performansına etki eden en temel hususlardan bir tanesi euro/dolar paritesidir yılı Ocak-Mart döneminde çekleştirilen 1,97 milyar dolarlık tekstil ihracatının, 996,8 milyon dolarla %50,5 i ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB27 ülkelerine yapılmaktadır.. 9

10 2010 yılı Ocak-Mart döneminde 1 Euro 1,39 ABD Dolarına eşit iken, 2011 yılının Ocak-Mart döneminde Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %1,48 lik düşüşle 1,37 dolar düzeyine gerilemiştir. Bu durumda, 2011 yılı Ocak-Mart döneminde Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken, dolar bazındaki istatistiklerde %1,48 oranında fiktif bir düşüş yaratmaktadır. Bu çerçevede 375,4 milyon dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %1,48 lik pariteden kaynaklanan fiktif düşüşten arındırıldığında, AB ne ihracatın gerçek değeri 1,01 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2011 yılı Ocak-Mart döneminde reel toplam ihracat tutarı 1,99 milyar dolar olmakta ve böylelikle tekstil sektörünün ihracat performansında reel %31,2 lik değil, reel bazda %32,2 lik artış meydana gelmiş olmaktadır.. 10

11 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 2011 Yılı Hızlı Başladı 2011 yılının ilk çeyrek döneminde dünya ekonomisini en çok etkileyen olayların başında Mart ayında Japonya da meydana gelen 9,0 büyüklüğündeki deprem ile ardından meydana gelen tsunaminin gerek Japon ekonomisi, gerekse dünya ekonomisinde neden olduğu etkilerin yanı sıra Tunus'ta başlayıp Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde yapılan ve Libya'da iç savaş noktasına kadar gelen gösteri ve isyanlar gelmektedir. 11 Mart tarihinde Japonya da meydana gelen deprem tarihin en büyük beşinci depremi olarak kaydedilmiştir. Deprem ve ardından oluşan tsunami yarattığı can ve mal kayıplarının yanında küresel piyasaları da olumsuz yönde etkilemiştir. Ayrıca, Japonya nın global tedarik zincirinde ara malı ihracatıyla önemli bir yere sahip olması önümüzdeki dönemde dünya ekonomisini de olumsuz etkileyebilecektir. Deprem ve tsunaminin neden olduğu maddi zararın 300 milyar dolar düzeyinde olduğu tahmin edilirken, elektronik ve otomotiv gibi yüksek teknoloji sektörlerde yaptığı yüksek oranlı ihracatın yanı sıra gıda ve tekstil gibi bir çok sektörde dünyanın önemli ithalatçıları arasında yeralan Japonya'nın ithalat talebinin azalması tedarikçi ülkeleri de sıkıntıya sokabilir. Bu çerçevede, başta el dokuma halı olmak ülkemiz ihracat sektörlerinin önemli pazarları arasında yeralan ve hazırgiyim, tekstil ve deri sektörlerinin de hedef pazar durumundaki Japonya'nın sıkıntıya girmesi, bu ülkeye olan ihracatımızı etkileyebilecektir. Ayrıca tekstil ve konfeksiyon sektörlerimizin önemli hammaddesi niteliğindeki sentetiklerde Japonya nın önde gelen üreticilerden olması, pamuk elyafındaki gelişmeler nedeniyle hammadde temininde sorunlar yaşayan sektörü bir kez daha etkilemiştir. Öte yandan, 2011 yılının başından beri demokratik yönetim talepleri çerçevesinde Tunus'ta başlayıp Mısır'a sıçrayan ve ardından Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerine yayılan gösteri ve isyanların yanı sıra Libya'da devam eden iç savaşa yönelik uluslararası müdahale ile son olarak Suriye'de gösterilerin iç çatışmalara dönüşmesi yalnızca bölge ekonomileri ve istikrarını değil, dünya ekonomisi ve siyasi istikrarını etkileyecek düzeye doğru gitmektedir. Libya da siyasi gerginliğin devam etmesi BM nin Libya ya yönelik almış olduğu askeri müdahale kararını 19 Mart ta uygulamaya koymasına neden olmuştur. Diğer yandan, Bahreyn ve Yemen de de hükümet karşıtı gösterilerin yoğunlaşması Orta Doğu daki gerginliklerin bir süre daha devam edebileceğine işaret etmektedir. Sözkonusu gelişmelerin meydana geldiği Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri son dönemde Türkiye'nin yükselen ihracat pazarları arasında yeraldığından,. 11

12 kısa vadede bu ülkelere ihracatımızın düşmesi ve sektörlerimizin zarar görmesi sözkonusudur. Bu çerçevede, sözkonusu gelişmeler paralelinde 110 dolar seviyelerini geçen petrol fiyatlarının geleceği noktasında belirsizlik sürerken, Suudi Arabistan başta olmak üzere petrol ihracatçısı Körfez ülkelerinde meydana gelebilecek olası bir krizin petrol fiyatlarını uçurmasının yanı sıra yeni bir finansal krizi de tetiklemesinden korkulmaktadır. Son dönemde açıklanan göstergeler, küresel ekonomide toparlanmanın farklı hızlarda ayrışarak devam ettiğini göstermektedir. Daha hızlı büyüyen gelişmekte olan ülke ekonomilerinde sıcak para girişleri nedeniyle ulusal para birimlerinin değerlenmesi ve ekonominin aşırı ısınması gibi sorunlar yaşanırken, gelişmiş ülkelerde yüksek işsizlik ve yüksek kamu borçlarına ilişkin sorunlar nedeniyle büyüme üzerinde riskler önemini korumaktadır. Euro Bölgesi nin lokomotif ekonomisi Almanya da toparlanma nispeten hızlı seyrederken, çevre ekonomilerdeki bankacılık sektörü ve kamu sektörüne ilişkin riskler, büyümenin Euro Bölgesi nin tümüne aynı ölçüde yansımasını engellemektedir. ABD de ise vergi teşviklerinin sürdürülmesi kararının ardından büyümenin hız kazanması beklenirken, işsizlik oranında tatmin edici ölçüde bir düşüşün gerçekleşmemesi ve konut piyasasında sağlıklı bir toparlanmanın sağlanamaması nedeniyle büyümenin sürdürülebilirliğine ilişkin endişeler devam etmektedir. Euro Bölgesi nde borç sorunu yaşayan ülkelere ilişkin riskler Mart ayında yeniden gündeme gelmiştir. Portekiz in tahvil ihraçlarında borçlanma maliyetleri beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, ülkenin kamu borcunun sürdürülebilirliğine yönelik endişeler hükümetin yeni tasarruf tedbirleri içeren yasal bir düzenleme hazırlamasını gerektirmiştir. Bu gelişmeler, Euro Alanı nda kurtarma fonlarının önemini bir kez daha gündeme getirmiştir yılı itibarıyla dünyada en büyük ihracatçı ünvanını Almanya dan devralarak birinciliğe yükselen Çin Halk Cumhuriyeti 6 yıldan sonra ilk defa çeyrek dönemler bazında dış ticaret açığı vererek 2011 yılının ilk çeyrek verilerine göre 1 milyar dolar açık vermiştir. Bu açığın oluşmasında, bu dönemde ülke ithalatının % 32,6 artması etkili olmuştur yılının ilk üç ayında yıllık bazda ekonomik büyüme % 9.7 olarak açıklanırken, Çin Devlet Konseyi'ne bağlı Kalkınma Araştırmaları Merkezi, Çin'in Gayri Safi Yurtiçi Hasılası'nın (GSYİH) 2011 yılında % 9 oranında artacağı tahmininde bulunmuştur. Bu çerçevede, 2011 yılında Çin'in ithalatının % 25, ihracatının da % 20 oranında artmasının beklendiği ifade edilmiştir. Bu noktada dikkate alınması gereken diğer bir husus ta, son yıllarda özellikle işgücü maliyetlerinin düşüklü sayesinde küresel pazarlara hakim olan Çin in ihracat sektörlerinin, son dönemde ülkede işgücü maliyetlerinin artmasının yanısıra asgari ücret yasasının yeniden düzenlenmesi sonucu artan üretim maliyetlerinden olumsuz etkilendiği belirtilmektedir.. 12

13 Öte yandan, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) mali kriz sonrasında küresel ekonominin güç kazanmayı sürdürdüğünü açıklarken, büyüme oranlarının hemen hemen bütün ülkelerde daha önceki tahminlerden daha fazla olduğuna dikkat çekerek düzelmenin kendi kendini sürdürebildiği bir trende girildiğini bildirmiştir. ABD Ekonomisi Sıkıntılı Dünyanın en büyük ekonomisi ve önemli ihracat pazarlarımızdan ABD'de vergi teşviklerinin sürdürülmesi kararının ardından büyümenin hız kazanması beklenirken, işsizlik oranında tatmin edici ölçüde bir düşüşün gerçekleşmemesi ve konut piyasasında sağlıklı bir toparlanmanın sağlanamaması nedeniyle büyümenin sürdürülebilirliğine ilişkin endişeler devam etmektedir. ABD ekonomisi 2010 yılını % 2,9 büyümeyle kapatırken, 2011 yılı ilk çeyrek döneminde ise % 1,8 büyüme kaydedilmiştir. Ülke genelinde perakende satışlar 2011 yılı Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 8 yükselirken, aynı dönemde hazırgiyim ve aksesuar perakende satışları ise geçen yıla göre % 4,1 artmış bulunmaktadır yılı Ocak-Şubat verilerine göre ABD toplam mal ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre 37,5 milyar dolar artarak 238,4 milyar dolar olarak gerçekleşirken, toplam mal ithalatı ise 58,5 milyar dolar artışla 358 milyar dolara yükselmiştir. Bu verilere göre mal bazında ABD dış ticaret açığı bu dönemde 21 milyar dolar artarak 119,6 milyar dolara yükselmiştir. Öte yandan, ülke ekonomisinin en önemli sorunlarından işsizlik 2011 yılı Mart ayında, Şubat ayına göre % 0,1 puan azalarak % 8,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Uzmanlar mevcut büyüme rakamlarıyla işsizlik oranlarında bir düşüş olmasının çok zor olduğunu belirtmektedirler. OECD tahminlerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 2,2 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise % 2,4 artacağı öngörülmektedir. Uzmanlara göre ABD ekonomisini önümüzdeki dönemde ciddi sorunlar beklemektedir. Bu sorunların başında düşük gerçekleşmesi beklenen büyüme oranı ile yüksek seyreden işsizlik oranı gelmektedir. Mevcut büyüme potansiyeliyle işsizlik oranının yakın dönemde ciddi bir düşüş göstermesi beklenmemektedir. Öte yandan, ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından hazırlanan Beige Book raporunda, ABD ekonomisinin imalat sanayi ve tüketim tarafındaki gelişmeler paralelinde iyileşmeye devam ettiği, ancak istihdamın istenilen seviyeye yükselmemesi gibi zayıf noktaların olduğu, bunun yanı sıra yüksek enerji ve hammadde maliyetlerinin enflasyon baskısı yarattığı belirtilmektedir.. 13

14 Avrupa Birliği'nde Ayrışma Euro Bölgesi nde ekonomi yılın ilk çeyreğinde genel olarak ılımlı bir performans kaydetmesine rağmen, bölge ülkelerinin büyüme performanslarındaki ayrışma dikkat çekmektedir. Euro Bölgesi nin lokomotif ekonomisi Almanya da toparlanma nispeten hızlı seyrederken, çevre ekonomilerdeki bankacılık sektörü ve kamu sektörüne ilişkin riskler, büyümenin Euro Bölgesi nin tümüne aynı ölçüde yansımasını engellemektedir. AB nde borç sorunu yaşayan ülkelere ilişkin riskler Mart ayında yeniden gündeme gelmiştir. Portekiz in tahvil ihraçlarında borçlanma maliyetleri beklentilerin üzerinde gerçekleşmiştir. Ülkenin kamu borcunun sürdürülebilirliğine yönelik endişeler hükümetin yeni tasarruf tedbirleri içeren yasal bir düzenleme hazırlamasını gerektirmiştir Güncel gelişmeler ışığında, Eurostat verilerine göre, 2010 yılının 4. çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 2 büyüyen Euro Bölgesi, bir önceki çeyrek döneme göre ise % 0,3 büyümüş bulunmaktadır. 27 üyeli AB ise 2010 yılının 4. çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 2,1 büyürken, bir önceki çeyrek döneme göre ise % 0,2 büyümüştür. Yıllık bazda bakıldığında ise, 2010 yılı genelinde Euro Bölgesi % 1,7 büyürken, AB-27 ekonomisi ise % 1,8 büyümüş bulunmaktadır. Öte yandan, OECD tarafından açıklanan güncel tahminlere göre Euro Bölgesi ekonomisinin 2011 yılında % 1,7 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise % 1 artacağı öngörülmektedir. Almanya Ekonomisi İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı olan Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi Almanya nın GSYH si 2010 yılı genelinde % 3,6 büyümüş bulunmaktadır. Almanya da sanayi üretiminde geçen yılın aynı dönemine göre 2011 yılı Şubat ayında % 13,4 artış gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 1,4 artmış bulunmaktadır. Bu arada, yeni sanayi ürünleri siparişleri ise Ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 24,9 artarken, bir önceki aya göre ise % 3,7 artış göstermiştir. Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar Şubat ayında bir önceki aya göre % 0,3 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise % 1,1 artış göstermiştir. Diğer yandan, Almanya da işsizlik oranı Şubat ayında % 6,3 seviyesinde gerçekleşmiştir.. 14

15 Almanya ekonomisi, bu yıl ihracat ve iç talepteki artışın etkisiyle toparlanırken, uzmanlar Alman ekonomisinin krizden sıyrılabilmesini devletin aldığı etkili önlemlerin işe yaramasına ve ekonomiyi çeken en önemli lokomotif olan ihracattaki hızlı toparlanmaya bağlamaktadır. OECD verilerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 2,5 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının ise % 1,3 artacağı öngörülmektedir. İngiltere Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere nin GSYH si 2010 yılı genelinde % 1,7 büyümüş bulunmaktadır. Yeni sanayi ürünleri siparişleri Ocak ayında bir önceki aya göre % 3,1 azalırken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 1 artmış bulunmaktadır. İngiltere Perakende Konsorsiyumu (BRC) verilerine göre, İngiltere genelinde perakende satışlar Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,9 artış gösterirken, yalnız Mart ayında ise % 1,9 azalmıştır. İngiltere geneli sanayi üretiminde, geçen yılın aynı dönemine göre 2011 yılı Şubat ayında % 2,3 artış gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 0,8 azalmıştır. İngiltere de işsizlik oranı Aralık ayında %7,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. OECD tahminlerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,7 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının da % 1,7 artacağı öngörülmektedir. Fransa Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden Fransa nın GSYH si 2010 yılı genelinde % 1,6 büyümüş bulunmaktadır. Ekonominin önemli göstergelerinden olan yeni sanayi ürünleri siparişleri Ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 16,2 artarken, bir önceki aya göre ise % 7,8 düşüş göstermiştir. Sanayi üretiminde ise geçen yılın aynı dönemine göre 2011 yılı Şubat ayında % 6 artış gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 0,4 artmıştır. Ülke genelinde perakende satışlar, Şubat ayında bir önceki aya göre % 1,1 azalırken, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise % 3,9 artış göstermiştir. Fransa da işsizlik oranı Şubat ayında % 9,6 seviyesinde gerçekleşmiştir.. 15

16 OECD tahminlerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,6 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının da % 1,6 artacağı öngörülmektedir. İtalya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya nın GSYH si 2010 yılı genelinde % 1,1 büyümüş bulunmaktadır. İtalya da sanayi üretiminde geçen yılın aynı dönemine göre 2011 yılı Şubat ayında % 2,3 artış gerçekleşirken, bir önceki aya göre ise % 1,4 artmıştır. Ekonominin önemli göstergelerinden olan yeni sanayi ürünleri siparişleri Ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 19 artarken, bir önceki aya göre ise % 1,5 düşüş göstermiştir. Ülke genelinde perakende satışlar, Ocak ayında bir önceki aya göre değişmezken, bir önceki yılın aynı dönemine göre de değişmeyerek aynı kalmıştır. İtalya da işsizlik oranı Şubat ayında % 8,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. OECD tahminlerine göre ülke ekonomisinin 2011 yılında % 1,3 büyümesi beklenirken, özel tüketim harcamalarının da % 0,6 artacağı öngörülmektedir. İtalya ekonomisinin yakın gelecekteki performansıyla ilgili olarak uzmanlar kötümser bir tablo çizerken, ekonominin uzun sürecek bir düşük büyüme ya da durgunluk tehlikesiyle karşı karşıya olduğu düşünülmektedir. AB'de Perakende Satışlar Eurostat verilerine göre 2011 Şubat ayında perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 0,1, AB-27 de ise % 0,9 oranında artarken; bir önceki aya göre ise Euro Bölgesinde % 0,1, AB-27 de ise % 0,1 oranında gerilemiştir. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise 2011 yılı Ocak ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Euro Bölgesinde % 0,7 azalırken, AB-27 genelinde ise aynı dönemde % 0,9 yükselmiş bulunmaktadır. En önemli pazarımızdan Almanya da, perakende satışlar Şubat ayında bir önceki aya göre % 0,3 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise % 1,1 artış göstermiştir. Diğer önemli pazarlarımızdan Fransa da perakende satışlar Şubat ayında bir önceki aya göre % 1,1 azalırken, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise % 3,9 artış göstermiştir.. 16

17 Geleneksel pazarlarımızdan İngiltere'de perakende satışlar Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,9 artış gösterirken, yalnız Mart ayında ise % 1,9 azalmıştır. AB nin önemli ekonomilerinden İtalya da perakende satışlar Ocak ayında bir önceki aya göre değişmezken, bir önceki yılın aynı dönemine göre de değişmeyerek aynı kalmıştır. İngiltere Pazarında Hazırgiyim ve Ayakkabı Perakende Satışları Perakende sektörü İngiltere'de GSYH'nin % 8'ine denk gelirken, tüketici harcamalarının da üçte biri perakende satışlardan oluşmaktadır yılı genelinde İngiltere genelinde toplam perakende satışlar 315 milyar seviyesinde gerçekleşirken, 2010 yılında bu rakam 324 milyar olarak kaydedilmiştir. İngiltere hazır giyim perakende pazarına cadde zincir mağazaları başta olmak üzere büyük oyuncular hakim durumdadır. Sayıları 40'ı geçen büyük perakende giyim zinciri dışında 150'den fazla orta ölçekli perakende giyim zinciri de pazarda büyük paya sahiptirler yılı genelinde hazır giyim perakende satışları 37 milyar olurken, deri ve ayakkabı ürünleri perakende satışları ise 4,3 milyar olarak gerçekleşmiştir. Güncel verilere göre İngiltere genelinde 186 binden fazla perakende satış işletmesi bulunurken, 11,900'dan fazla giyim perakende firması, 1,785 tekstil perakende firması ile 3,490 ayakkabı perakende firması faaliyettedir yılında İngiltere genelinde toplam perakende cirosu 315 milyar düzeyindeyken, giyim perakende firmalarının cirosu 31,700 milyon, ayakkabı perakende firmalarının cirosu 3,595 milyon, tekstil perakende işletmelerinin cirosu ise 680 milyon düzeyinde gerçekleşmiştir yılı genelinde perakende toplam satışlar 2009 yılına göre % 2,6 artarken, hazır giyim, tekstil ve ayakkabı perakende satışlar ise % 5,6 artmış bulunmaktadır. Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkeleri Rusya Pazarındaki Gelişmeler. 17

18 Deri ve deri ürünleri sektörü ile tekstil sektörünün en önemli ihracat pazarı olan Rusya ekonomisinin, 2010 yılı genelinde de % 4 büyüdüğü açıklanmıştır. Bilindiği gibi Rusya, küresel krizin etkisiyle 2009 yılında % 7,8 küçülmüştü yılında ülke genelinde sanayi üretiminin % 8,2 arttığı açıklanmıştır. Rus ekonomisinin 2011 yılında ise % 4,2 büyümesi öngörülmektedir. Diğer yandan, ortalama reel ücretler Mart ayında geçen yılın aynı dönemine göre % 0,4 düşerken, perakende satışlar ise aynı dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre % 4,8 artmıştır yılı genelinde % 4,4 artan perakende satışlar, yılın ilk çeyrek döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre % 4,7 artmış bulunmaktadır. Ülke genelinde enflasyon oranı ise yılın ilk 3 aylık döneminde % 3,8 olarak açıklanmıştır. Öte yandan, Avrupa Moda ve Tekstil İhracat Konseyi (EFTEC) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2007 yılında 65,9 milyar $ düzeyinde olan hazır giyim, tekstil ve aksesuarlar, deri ve ayakkabı perakende toplam satışları, 2009 yılında krizin de etkisiyle 38,2 milyar $ düzeyine gerilemiştir. Bu dönemde, Rusya'nın başlıca tedarikçisi Çin'in pazar payı % 58'den % 39'a gerilerken, AB'nin pazar payı ise %36,7'den % 46,4'e yükselmiştir. Rusya tekstil, giyim, deri ve ayakkabı pazarında yükselen perakende satış kanalı olan internet üzerinden online satışlar 2010 yılında 6 milyar seviyesine ulaşırken, toplam perakende satışlar içindeki payı ise % 1,6'ya yükselmiştir. Özellikle deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli olan Rusya ekonomisinde 2011 yılında, artma eğiliminde olan petrol fiyatlarının da etkisiyle canlılığın devam etmesi beklenmektedir. Diğer BDT Ülkeleri Önemli pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi ise büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir. Öte yandan, Kazakistan ekonomisinin 2010 yılında %7 büyüdüğü açıklanırken, sanayi üretiminin ise % 10 arttığı belirtilmektedir. Ülkede enflasyon oranı ise 2010 yılında % 7,8 olarak açıklanmıştır. Kazakistan ekonomisinin 2011 yılında artan petrol fiyatlarına paralel olarak % 5,9 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir.. 18

19 BDT ülkeleri içinde büyük petrol rezervleri ve büyüyen ekonomisiyle önemli ülkelerden biri olan Azerbaycan ekonomisinin IMF tahminlerine göre 2010 yılında % 4,3 büyüdüğü belirtilmektedir. Azerbaycan resmi verilerine göre hanehalkı gelirleri % 12,3 oranında artarken, ülke sanayisi ise % 2,6 büyümüş bulunmaktadır. Azerbaycan ekonomisi ile ilgili olarak önümüzdeki dönemde GSYH'de artışın devam etmesi, özel sektörün ekonomideki payının yükselmesi, petrol dışı sektörün büyüme oranının ve yatırımların artması beklenmektedir. BDT üyeleri arasında diğer önemli bir ülke olan Ukrayna'da ise, önceki yıllara göre nispeten daha istikrarlı seyreden siyasi ortam, ülkenin ekonomik krizin etkilerinden sıyrılma sürecini de hızlandırmış görünmektedir. Sanayi üretimi, ticaret hacmi ve ulaştırma sektörü kriz sonrası toparlanırken, krizin gölgesinde geçen 2009 daki dibe vuruşun ardından 2010 yılında ekonomi tekrar büyümeye geçmiştir. Bu çerçevede, Ukrayna ekonomisi IMF verilerine göre 2010 yılını % 4,2 büyümeyle kapatırken, 2011 yılında ise % 4,5 büyüme beklenmektedir yılında sanayi üretiminin ise % 11 büyüdüğü açıklanmıştır. Ortadoğu Pazarında Güncel Gelişmeler Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan ve bölge ülkelerine yapılan ihracatlarda da önemli transit geçiş noktası olan İran, son dönemde sıkıntılı bir süreçten geçmektedir. BM yaptırımlarının yanı sıra ABD tarafından ek yaptırımlara maruz kalan ülke ekonomisi, büyük oranda petrol ihracatına bağımlıdır yılında kamu gelirlerinin % 60'ı petrol ve doğalgaz üretimi ve ihracatından gelmektedir. Son dönemde sıkılaştırılan uluslararası yaptırımların İran ekonomisinin büyümesini olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Bankacılık sisteminin dünya finans sisteminden izole olmasının da etkisiyle küresel mali krizden çok fazla etkilenmeyen İran ekonomisi, mevcut yaptırımlardan daha fazla etkilenmiş görünmektedir. Öte yandan, sözkonusu yaptırımlar ile son dönemde ABD başta olmak üzere Batılı ülkeler tarafından özellikle bankalara yapılan baskılar nedeniyle İran ile ikili ticari ilişkilerin olumsuz etkilenmesinden endişe edilmektedir. Öte yandan, Dünya Bankası verilerine göre İran ekonomisi 2010 yılında % 1,5 büyüme gösterirken, 2011 yılı büyüme oranının ise % 3 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.. 19

20 Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden Irak ekonomisinin 2010 yılında % 0,8 büyüdüğü kaydedilirken, IMF, Irak ekonomisinin 2011 yılında ise artan petrol fiyatları ve petrol ihracatıyla birlikte çok daha iyi bir performans göstererek % 9,6 büyüyeceğini öngörmektedir. Ülkede 2010 yılı enflasyonu % 5,1 iken, IMF 2011 yılı tahmini ise % 5 düzeyindedir. Mevcut tahminlere göre reel GSYH'nin önümüzdeki 5 yıl boyunca ortalama % 5,8 büyümesi beklenmektedir. 30 milyona yakın nüfusu ve gelecekte artması beklenen petrol gelirleri sayesinde alım gücünün de artması beklenen Irak ta başta güvenlik ve işsizlik olmak üzere halen ciddi sorunlar mevcuttur ve ülke nüfusunun % 25'i yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. Bunlara rağmen özellikle ayakkabı, halı ve konfeksiyon sektörlerimiz için gittikçe büyüyen pazar haline gelen Irak ın önemi ihracat sektörlerimiz açısından giderek daha da artmaktadır. Halen, bir çok Türk hazırgiyim firması başta Erbil ve Kuzey Irak olmak üzere Irak genelinde mağazalar açmış bulunmaktadır. Diğer yandan, 1 Mayıs'tan itibaren Irak'ın yaptığı ithalatlarda SGS ve Bureau Veritas denetim şirketleri vasıtasıyla 100'ün üzerinde tarım ve sanayi ürününde standart sertifikası uygulaması getirilecek olması, özellikle küçük miktarlarda ihracat yapan firmalar açısından maliyet baskısı oluşturmaktadır. Sözkonusu denetimin, TIR başına 400 dolarlık yeni ek maliyet getireceği hesaplanırken, ihracatımıza getireceği engelin önemli artı verdiğimiz bu ülke ticaretini olumsuz etkileyeceği belirtilmektedir. Dünyanın başlıca petrol ihracatçılarından Suudi Arabistan'da, ülkenin GSYH'si yaklaşık 600 milyar dolar olarak hesaplanırken, satın alma paritesine göre kişi başına gelir ise 24 bin dolar seviyesinde bulunmaktadır. Ülke ekonomisi 2010 yılında % 3,7 büyümüş bulunmaktadır. Bütçe gelirlerinin % 45'ini, GSYH'nin de % 55'ini, toplam ihracatın ise % 90'ını petrol gelirlerinin oluşturduğu ülkede, son dönemde petrol fiyatlarındaki toparlanma ile birlikte ekonomide olumlu gelişmeler beklenmektedir. IMF tarafından yapılan projeksiyonlar doğrultusunda Suudi Arabistan ın 2011 yılında % 7,5 büyüyeceği öngörülmektedir Ocak 2011 Türkiye Ekonomisi Büyüyor. 20

21 2009 yılının son çeyreğinden bu yana potansiyel büyümesinin üzerinde bir büyüme performansı sergileyen Türkiye ekonomisi, 2010 yılında %8,9 ile oldukça hızlı bir büyüme kaydetmiştir yılında kişi başına düşen gelir 10 bin dolara ulaşarak kriz öncesindeki seviyelere oldukça yakın bir düzeyde gerçekleşmiştir. Yılın son çeyreğinde, Türkiye'nin beklentilerin üzerinde bir büyüme kaydetmesinde iç talep koşullarının güçlü seyri etkili olurken, dış talep koşullarındaki iyileşmenin henüz istikrar kazanmamış olması büyümeyi sınırlamaktadır yılının son çeyreğinden itibaren ekonomi yönetiminin iç ve dış talep koşullarındaki ayrışmanın finansal istikrar üzerinde baskı uyguladığı yönündeki açıklamaları ve bu yönde Merkez Bankası'nın zorunlu karşılık oranlarını artırmasının kredi genişlemesini yavaşlatması ve yılın ikinci çeyreğinden itibaren ekonomik büyümenin hız kesmesi beklenmektedir. Öte yandan, Merkez Bankasının Ocak ayında aldığı iç talebi ve kredi hacmini sınırlayıcı tedbirlere rağmen iç talepteki artışın devam etmesi ithalatı da körüklemekte ve ihracatta yaşanan artışların sınırlı kalması nedeniyle dış ticaret açığı artarak devam etmektedir. Nitekim, 2011 yılı Ocak-Mart döneminde genel ihracat yıllık bazda % 21 oranında artarak 31,5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde ithalat ise % 45,6 oranında artışla 56,1 milyar dolara ulaşmıştır. Böylece, bu dönemde dış ticaret açığı bir önceki yıla göre % 96,8 artış kaydederek 24,6 milyar dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı aynı dönemde % 67,5 den % 56,1 e gerilemiştir. OECD verilerine göre, Türkiye ekonomisinin 2010 yılında % 8,2 büyüdüğü tahmin edilirken, 2011 yılında ise % 5,3 büyümesi beklenmektedir. Bu çerçevede, özel tüketim harcamalarının 2010 yılında % 6,3 arttığı tahmin edilirken, 2011 yılında ise % 4,6 artacağı öngörülmektedir. Sanayi üretim endeksine göre imalat sanayi endeksi Şubat ayında Ocak ayına göre % 2,8 düşerken, geçen yılın aynı dönemine göre ise % 14,7 artış kaydedilmiştir. Kapasite kullanım verilerine göre ise 2011 yılı Nisan ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranı % 74,9 olarak kaydedilmiştir. Bu oran, geçen Aralık ayında % 75,6, geçen yılın Nisan ayında ise % 72,7 düzeyindeydi. Kriz döneminde artan işsizlik oranında yılın ilk yarısında yaşanan hızlı düşüş süreci, 4. çeyrek dönemde yerini nispeten durağan bir sürece bırakmıştır. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre 2010 yılı Aralık ayında işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre % 2,1 azalarak % 11,4 seviyesine gerilerken, 2011 yılı Ocak ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre % 2,6 azalmasına rağmen bir önceki aya göre % 0,5 artarak % 11,9 seviyesinde gerçekleşmiştir.. 21

22 Ocak-Şubat dönemindeki yükseliş trendinin ardından Mart ayı ortasından itibaren tekrar düşük seviyelere inen döviz fiyatları ise, Nisan ayında da düşük seviyede seyretmeye devam etmektedir. Sektörel Gelişmeler 2009 yılının özellikle ilk yarısında etkili olan küresel krizin ardından, anılan yılda dünya ticareti ciddi oranında daralırken, 2010 yılında ise dünyada, alınan önlemlerle birlikte genişleme eğilimi başlamış, ülkelerin ekonomik büyümelerine bağlı olarak tüketim artmış ve ihracatta da artış süreci başlamıştır yılının ilk çeyrek döneminde ise tüketim ve ticaret verilerinde nispeten daha ılımlı artışlar sözkonusudur. Bu çerçevede, küresel krizin etkilerinin hafiflemesine rağmen AB ülkelerinde ortaya çıkan yüksek borçluluk sorunu dolayısıyla bu ülkelerde tasarruf politikaları uygulanmaya başlamış bu da tüketim eğiliminde yavaşlamaya yolaçmıştır. Son dönemlerde tekstil ve hazırgiyim sektörlerimizi etkileyen bir gelişme de, 2010 yılında zaten hızlı artış gösteren pamuk fiyatlarının, büyük üreticiler arasında yeralan Avustralya, Pakistan ve Çin'deki sellerin de etkisiyle son 150 yılın en yüksek seviyesine çıkması olmuştur yılında sene boyunca hızlı artış gösteren pamuk fiyatları, Ocak- Nisan döneminde de artışını sürdürmüş bulunmaktadır. Bu çerçevede uluslararası Cotlook A indeksi Mart ayında Şubat ayına göre % 3,9 artarken, Nisan ayında ise Mart ayına göre % 3,8 artış göstermiştir. Öte yandan, Uluslararası Pamuk Danışma Kurulu (ICAC) tarafından yapılan tahminlere göre pamuk arzında meydana gelen daralma sonucunda pamuk fiyatlarındaki artışın 2010/2011 döneminde de devam edeceği, ancak üretimdeki gelişmelere paralel olarak 2011/2012 döneminde ise %15 ler düzeyinde fiyat düşüşleri olacağı öngörülmektedir. Bu çerçevede, dünyanın en büyük pamuk üreticisi olmasına rağmen aynı zamanda büyük miktarda pamuk ithalatı bulunan Çin Halk Cumhuriyeti, artan pamuk fiyatları ve daralan pamuk arzı sorunlarına yönelik olarak 1 Eylül Mart 2012 hasat dönemine yönelik olarak Çinli çiftçilerden yapacağı pamuk alımlarında taban fiyatını şimdiden 19,800 Rmb (3,041 $) olarak açıklayarak yeni dönemde büyük bir pamuk rezervi oluşturmayı hedeflemiştir. Öte yandan, pamuk fiyatlarındaki artış, nihai ürün fiyatlarına da yansımaktadır. Bu nedenle ülkeler bazında ihracat ve ithalat rakamları değerlendirilirken hammadde fiyatlarındaki artışın bu rakamlara yansıdığını dikkate almak gerekmektedir.. 22

23 Benzer şekilde, Japonya da Mart ayında meydana gelen deprem ve tsunami, bu ülkenin dünyanın önde gelen sentetik elyaf ve iplik üreticisi olması nedeniyle hammadde fiyatlarını yine yukarı yönlü etkilemiştir. Diğer taraftan, 2010 yılında sektörel ihracatımızı baskılayan bir neden olan döviz kurlarındaki aşağı yönlü seyir, 2011 yılı ilk çeyrek döneminde de devam etmektedir. Ocak-Şubat dönemindeki yükseliş trendinin ardından Mart ayı ortasından itibaren tekrar düşük seviyelere inen döviz fiyatları ise, Nisan ayında da düşük seviyede seyretmeye devam etmektedir. Öte yandan, sektörlerimiz açısından, ülkemizde Mart ayında başlayıp 26 Nisan 2011 tarihine kadar devam eden Shopping Fest ihracat ürünlerimize ile hazırgiyim ve deri ürünleri sektörlerimize olumlu yansımaları olmuştur. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) tarafından yapılan açıklamaya göre anılan dönemde yabancı kredi kartlarıyla yapılan harcamalar %70 oranında artarken, bölge ülkelerinden gelen yabancı alıcılar nezdinde sektörün tanıtımı açısından da önemli bir etkinlik gerçekleştirilmiştir. Öte yandan, 2011 yılının başından beri demokratik yönetim talepleri çerçevesinde Tunus'ta başlayıp Mısır'a sıçrayan ve ardından Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerine bir bir yayılan gösteri ve isyanların yanı sıra Libya'da devam eden iç savaşa yönelik uluslararası müdahale ile son olarak Suriye'de gösterilerin iç çatışmalara dönüşmesine ek olarak Bahreyn ve Yemen de de hükümet karşıtı gösterilerin yoğunlaşması Orta Doğu daki gerginliklerin bir süre daha devam edebileceğine işaret etmektedir. Sözkonusu gelişmelerin meydana geldiği Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri son dönemde Türkiye'nin yükselen ihracat pazarları arasında yeraldığından, kısa vadede bu ülkelere başta tekstil olmak üzere sektörlerimiz ihracatlarında düşüşler meydana gelmektedir.. Ayrıca, anılan ülkelere ülkemizden yolcu beraberi satışların da önemli bir tutar oluşturması, anılan ülkelerdeki gelişmelerin sektörlerimizi mevcut ihracat rakamlarındaki düşüşün ötesinde etkilemesine yolaçmaktadır.. 23

24 II OCAK MART DÖNEMİNDE GENEL OLARAK TÜRKİYE İHRACATI Genel İhracat Artışı %20, yılının ilk üç ayı geride kalırken Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan verilere göre, Ocak-Mart ilk üç aylık dönemde Türkiye genel ihracatı 31,4 milyar dolar olmuştur yılının eş dönemine kıyasla ihracat artışı %20,7 olarak hesaplanmaktadır yılında %23 oranında düşüş gösteren Türkiye ihracatının 2010 yılı sonunda %21,3 artış oranına ulaşmıştır yılının ilk çeyreğinde ise %20,7 artış kaydedilmiştir. Türkiye sanayi ihracatı ise 2010 yılının ilk üç aylık döneminde %23,5 artış ile 26,4 milyar dolara ulaşmıştır. Rakamlardan görüldüğü üzere Türkiye nin sanayi ihracatı artış oranı genel ihracatın artış oranının üzerindedir. Tekstil İhracatında Genel İhracattan Daha Yüksek Artış: %31, yılının Ocak Mart döneminde Türkiye den 2 milyar dolar değerinde tekstil ihracatı yapılmıştır yılının ilk üç aylık dönemine kıyasla ihracat artışı %31,2 olmuştur. Ayrıca, sektörün ihracat artışı oransal olarak Türkiye genel ihracat artışının (%20,7) üzerindedir. Bunun bir sonucu olarak, tekstil ihracatının genel ihracattaki payı 2010 yılının Ocak-Mart döneminde %5,8 iken, 2011 yılının Ocak-Mart döneminde %6,3 seviyesine çıkmıştır. Benzer şekilde, tekstil sektörünün kaydettiği yüksek ihracat artış oranının (%31,2) sanayi ihracat artış oranından (%23,5) daha yüksek olması sonucunda, tekstil ihracatının Türkiye nin sanayi ürünleri ihracatı içerisindeki payı da %7 düzeyinden %7,5 düzeyine çıkmıştır. Tekstil ve konfeksiyon sektörü birlikte değerlendirildiğinde, 6 milyar dolarlık toplam ihracat rakamı ile Türkiye de en fazla ihracat yapan bir numaralı sektör konumuna yükseldiği görülmektedir.. 24