İRAN IN NÜKLEER PROGRAMI: MÜZAKERE SÜRECİNDE UMUTLARIN YÜKSELİŞİ VE DÜŞÜŞÜ. Iran s Nuclear Program: Rise and Fall of Hope in the Negotiation Process

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İRAN IN NÜKLEER PROGRAMI: MÜZAKERE SÜRECİNDE UMUTLARIN YÜKSELİŞİ VE DÜŞÜŞÜ. Iran s Nuclear Program: Rise and Fall of Hope in the Negotiation Process"

Transkript

1 > 71 Batılılar İran dan özet olarak iki şey istemiştir; uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması ve nükleer programı üzerinde şeffaflığın sağlanması. > Bayram SİNKAYA ORSAM Ortadoğu Danışmanı ODTÜ Atatürk Üniversitesi Araştırma Görevlisi İRAN IN NÜKLEER PROGRAMI: MÜZAKERE SÜRECİNDE UMUTLARIN YÜKSELİŞİ VE DÜŞÜŞÜ Iran s Nuclear Program: Rise and Fall of Hope in the Negotiation Process Abstract Iran is carrying on its nuclear program despite of the efforts of the the Western Block led by USA. The negotiations held in Geneve and Vienna in October as a part of US President Barrack Obama s negotiation and dialogue policies were painting a promising picture. Unfortunately, the promising atmosphere didn t last long. This paper deals with the hopes and frustrations of the negotiation process.

2 72 > İran ın askeri tatbikatları ve ABD ile diğer Batılı ülke liderlerinin müzakereler için iki ay süre tayin etmesi ve müzakereler sonucunda olumlu bir sonuç alınamadığı takdirde İran ı daha ağır yaptırımlarla tehdit etmeleri müzakerelerin başarı şansını düşürmüştü. ABD nin başını çektiği Batı kampının bütün engelleme çabalarına rağmen İran nükleer programını sürdürmektedir. ABD Başkanı Barack Obama nın İran ın nükleer programı ile ilgili sorunların giderilmesi için müzakere ve diyalog yöntemine öncelik verme politikası çerçevesinde Ekim ayında yapılan Cenevre ve Viyana görüşmeleri sorunun müzakereler yoluyla çözülmesi umutlarını arttırmış ancak bu umutlu bekleyiş fazla sürmemiştir. Bu yazıda bu umudun yükseliş ve düşüş süreci incelenmektedir. Cenevre Öncesi İran 1990 lı yıllarda savunma altyapısını güçlendirmek ve savunma teknolojilerinde kendi kendine yeterli hale gelebilmek amacıyla yeni bir silahlanma programı başlatmıştır. Bu program kapsamında İran ın önceliği balistik füze geliştirmek olmuştur. Bu silahlanma programına paralel olarak İran ın yapımına devrimden önceki yıllarda başlanan Buşehr nükleer santralini Rusya ile işbirliği yaparak tamamlamaya girişmesi, özellikle Batı ülkeleri, ABD ve İsrail tarafından nükleer silahlanma adımı olarak görülmüştür. İran nükleer silah peşinde koştuğunu sürekli yalanlayarak nükleer enerjinin barışçıl kullanımını hedeflediğini ilan etmiştir. İran, Nükleer Yayılmanın Önlenmesi Anlaşması nın (NPT) bir üyesi olarak barışçı nükleer enerjinin bu anlaşma çerçevesinde kendisine tanınan bir hak olduğuna işaret etmiştir. Bu bağlamda İran ın nükleer tesislerini Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı nın (UAEA) denetimlerine açması da ABD ve İsrail i İran ın nükleer silah elde etmeye çalıştığı yönündeki iddialarından vazgeçirmemiştir. Nitekim 2002 yılında İran ın iki gizli nükleer tesisinin (Natanz ve Arak) daha ortaya çıkması İran üzerindeki kuşkuların iyice artmasına neden olmuştur. İran Arak ta bir ağır su reaktörü inşa ediyordu, Natanz da ise İsfahan da dönüştürülen uranyum cevherinin zenginleştirilmesi, böylece nükleer dönüşümün tam olarak sağlanmasını hedefliyordu. İran ın nükleer programı hakkında hâlihazırda kuşkuları bulunan Batılı güçler Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ve Avrupa Birliği üzerinden İran a yönelik baskılarını artırmıştır. Batılılar İran dan özet olarak iki şey istemiştir; uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması ve nükleer programı üzerinde şeffaflığın sağlanması. Bu amaçla, İran ın nükleer çalışmalarının barışçı olduğuna Ajansı ikna edebilmesi için NPT ye taraf olmasının yetmeyeceği belirtilerek, İran dan en kısa zamanda NPT Ek Protokolü nü imzalaması ve uygulamaya geçirmesi istenilmiştir. İran ise ısrarla barışçı nükleer teknolojinin hakkı olduğunu, bu hakkın pazarlık konusu edilmeyeceğini ileri sürmüştür. Hatta NPT çerçevesinde diğer nükleer güçlerin İran ın nükleer programına yardım olmaları gerektiğini söylemiştir. Bununla birlikte Muhammed Hatemi nin Cumhurbaşkanlığı döneminde İran nükleer programı etrafındaki sorunların çözülmesi için müzakerelere daha açık olmuş ve AB üçlüsü (İngiltere, Fransa, Almanya) ile görüşmelere başlamıştır. AB üçlüsü ile yapılan müzakerelerin sonunda İran, Aralık 2003 de Ek Protokolü imzalamış, Meclis ten onay almasını beklemeden gönüllü olarak Protokolü uygulamaya başlamıştır. İran, Ekim 2004 te de uranyum zenginleştirme faaliyetlerini gönüllü olarak geçici şekilde durdurmuştur. Bununla birlikte AB üçlüsünün İran ın uranyum zenginleştirme faaliyetinden vazgeçmesinde ısrar etmesi üzerine müzakere sürecinden sonuç alınamamıştır ve İran Ağustos 2005 te uranyum zenginleştirme çalışmalarına yeniden başlamıştır. Bu dönemde İran da cumhurbaşkanı olan Mahmud Ahmedinecad, halefinin aksine daha çatışmacı ve uzlaşmaz bir politika izlemeye başlamıştır. 1 UAEA ile işbirliğini azaltarak Nisan

3 > 73 Rehber Ayetullah Ali Hamaney in Batı ya karşı kuşkuculuğu ve çatışmacı söylemi müzakere sürecini olumsuz etkilemektedir da yüzde 3 oranında uranyum zenginleştirmeyi başardığını ilan eden İran ın UAEA ile işbirliği yapmaması nedeniyle İran ın nükleer dosyası Aralık 2006 da BM Güvenlik Konseyi ne havale edilmiştir. Güvenlik Konseyi nde İran dan uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmasını ve UAEA nın daha sıkı denetimlerine izin vermesini isteyen çeşitli kararlar alınmıştır. İran ın bu konuda geri adım atmaması üzerine İran aleyhine nükleer programı ve silahlanma programı ile alakalı kısmi yaptırımlar içeren kararlar alınmıştır. İran 2007 yılında tavrını biraz yumuşatmış ve UAEA ile Temmuz 2007 de bir anlaşmaya vararak nükleer tesislerini tekrar uluslararası denetime açmış ve Ajansla işbirliği düzeyini artırmıştır. UAEA Kasım 2007 de yayınladığı raporda İran ın nükleer programının NPT Güvenlik Anlaşmaları çerçevesinde denetlendiğini belirtmiş, nükleer silah çalışmalarına dair bir bulgu elde edilmediğini duyurmuştur. Diğer taraftan Amerikan yönetimi uranyum zenginleştirme projesini durdurması karşılığında İran ile kapsamlı müzakerelere hazır olduğunu bildirmiş ve Temmuz 2008 de Cenevre de İran ile BM Güvenlik Konseyi nin daimi üyeleri ve Almanya (5+1 Grubu) arasında yürütülen müzakereler başlamıştır. 5+1 grubunun İran dan uranyum zenginleştirme

4 74 > Viyana önerisi, İran ın nükleer programı hakkındaki meselenin çözülmesi için hem İran tarafının, hem de 5+1 grubunun beklentilerinin bir ölçüde karşılanması ve ileriki müzakereler için güven inşası açısından önemli bir fırsat yaratmış, ancak bu fırsat yeterince iyi değerlendirilememiştir. programını geçici olarak askıya alması ve durdurması karşılığında İran a ekonomik ve siyasi teşvik paketi sunduğu bu toplantıdan somut bir netice alınamamıştır. Obama nın İran ile müzakerelere öncelik verme politikası çerçevesinde 5+1 grubu Nisan 2009 da yeni bir öneri paketi hazırlayarak İran a sunmuştur. Bununla birlikte Obama yönetimi değişik vesilelerle İran ın Eylül ayında kadar bu öneriye cevap vermesi ve yıl sonuna kadar müzakerelerde önemli bir mesafe alınması gerektiğini belirtmiştir. İran bu öneriye cevabını Eylül ayında vermiştir. İran ın cevabı kendisine yapılan önerilere bir cevap olmaktan ziyade uluslararası sistemdeki genel sorunların tartışılmasını isteyen yeni bir öneri paketi olarak değerlendirilmiştir. İran, nükleer haklarını müzakere konusu etmemek kaydıyla, 5+1 grubu ile kendi hazırladığı öneri paketi üzerinden bir araya gelmeye hazır olduğunu bildirmiştir. 2 İran Milli Güvenlik Kurulu Sekreteri Said Celili nin başkanlığındaki İran heyeti ile Avrupa Komisyonu Dış Politika Komiseri Javier Solana nın başkanlık ettiği 5+1 grubunun heyeti 1 Ekim de Cenevre de bir araya gelmiştir. Cenevre Müzakereleri (1 Ekim 2009) Müzakerelerden önce tarafların hiçbirinin tutumunda önemli bir değişiklik görülmemesi, İran ın askeri tatbikatları ve ABD ile diğer Batılı ülke liderlerinin müzakereler için iki ay süre tayin etmesi ve müzakereler sonucunda olumlu bir sonuç alınamadığı takdirde İran ı daha ağır yaptırımlarla tehdit etmeleri müzakerelerin başarı şansını düşürmüştü. Müzakerelerin başlamasından hemen önce İran ın yeni bir nükleer tesis (Fordo) inşa ettiğinin ortaya çık(arıl)ması da müzakere sürecini iyice zorlu bir hale getirmişti. Cenevre ye kadar Batılılar İran dan uranyum zenginleştirme faaliyetlerini, dünyayı niyetlerinin barışçı olduğuna dair ikna edene kadar durdurmasını istemişti ve bu yönde Güvenlik Konseyi nde beş ayrı karar alınmıştır. Buna rağmen İran nükleer programını ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sürdürmüştür. Ekim ayı itibariyle İran ın elindeki yüzde 3,5 oranında zenginleştirilmiş uranyum miktarı 1700 kilogramı aşmıştır ki bunun daha fazla zenginleştirilerek bir ya da iki nükleer silah başlığı yapmaya yeterli olacağı iddia edilmektedir. Diğer taraftan İran Arak taki ağır su reaktörü inşaatını 2011 de tamamlamayı planlamaktadır ve buradan elde edilecek plütonyumun nükleer silahlarda kullanılabilme ihtimali Batılı çevrelerde İran ın nükleer programından kaynaklanan kaygıları şiddetlendirmiştir. Batılıların müzakerelerden kısa sürede olumlu bir sonuç alınması için bastırmalarının ve aksi durumda İran ı daha ağır yaptırımlarla tehdit etmelerinin altında bu kaygı yatmaktadır. İran ise barışçı ve yasal hakkı olduğunu iddia ettiği nükleer programı ile ilgili hiçbir sınırlamayı kabul etmemektedir ve müzakereler öncesinde de bu hakkının söz konusu dahi edilemeyeceğini tekrar ilan etmiştir. 3 Cenevre de bu şartlar altında yapılan müzakereler iki ana konu etrafında odaklanmıştır. Bunlardan birincisi Fordo tesisinin Atom Enerjisi Ajansı nın denetimine açılmasıdır ki İran bu tesisin denetimine açılacağını önceden duyurmuştu. Cenevre nin ikinci gündem maddesi ise Ajansın üye ülkelerin nükleer yakıt ihtiyacını karşılamak için yardımcı olması yükümlülüğü çerçevesinde Tahran Nükleer Araştırma Reaktörü nün yakıt ihtiyacının karşılanması olmuştur. İran Haziran ayında Ajansa başvurarak bu ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olmasını istemişti. Taraflar, prensip olarak, İran ın elindeki düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyumun yurtdışına gönderilerek Reaktör için gerekli nükleer yakıta dönüştürülmesini ve İran a geri verilmesini kabul etmiştir. Bu amaçla ABD, Rusya, Fransa

5 > 75 ve İran arasında Viyana da teknik görüşmelerin yapılmasına karar verilmiştir. 4 Cenevre müzakerelerinin önemli bir sonucu da Celili ile ABD Dışişleri Bakanlığı nın Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşarı William Burns arasında baş başa görüşme yapılmış olmasıdır. Böylece, ABD ile İran arasında otuz yıldan beri en üst düzey doğrudan temas kurulmuş oldu. Fordo (Fordow) Tesisi ABD Başkanı Obama, 25 Eylül de, G-20 Zirvesi sırasında, yanına İngiltere Basbakanı Gordon Brown ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy yi de alarak İran ın Kum kenti yakınlarında, askeri bir üste, bir dağın altında, UAEA nın bilgisi dışında, gizli ve yeni bir uranyum zenginleştirme tesisi (Fordo) inşa ettiğini ilan etmiştir. Bu açıklamanın Cenevre müzakereleri sırasında İran üzerindeki uluslararası baskıyı artırmak için yapıldığı düşünülmüştür. Zira İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, UAEA ya 21 Eylül de gönderdiği bir mektupla bu tesisin varlığını kabul etmiş ve Ajansın nükleer denetimine açacağını bildirmişti. Batılılar Ajans a daha önce bilgi verilmediği ve askeri bir üste inşa edildiğine dayanarak bu tesisin nükleer silah üretmek amacına dönük olabileceğini ve İran da gizli başka tesislerin de olabileceği yönünde endişelerini ifade etmiştir. Buna karşılık İranlı yetkililer Fordo nun, Natanz ın askeri saldırıya uğrama ihtimaline karşı 2007 de inşa edilmeye başlanıldığını ve henüz nükleer materyal sevk edilmediği için Ajansa bildirim yükümlülüğünün doğmadığını ileri sürmüştür. Ayrıca, Fordo nun ancak yüzde 5 oranında uranyum zenginleştirecek kapasitede inşa edildiği belirtilerek bunun nükleer silah için yeterli olmayacağına dikkat çekilmiştir. Bu tesisin durumu Cenevre müzakereleri sırasında da gündeme gelmiştir ve İran bu tesisi Atom Enerjisi Ajansının denetimine açmayı kabul etmiştir. UAEA denetçileri Ekim tarihlerinde İran a giderek söz konusu tesiste incelemelerde bulunmuştur. UAEA Başkanı Muhammed el-baradey 5 Kasım da yaptığı açıklamada tesisin dağda sadece bir tünel olduğunu ifade edip endişelenecek bir şey olmadığını, yalnızca Natanz ın saldırıya uğrama ihtimaline kaşı yedek bir laboratuar hazırlandığını söylemiştir. Ajansın denetleme sonuçlarına 16 Kasım da hazırlanıp UAEA Yönetim Kurulu na sunulan NPT Güvenlik Denetimi Anlaşması ve İlgili Güvenlik Konseyi Kararlarının İran da Uygulanması Raporu nda yer verilmiştir. 5 Raporda, İran ın bildirdiği gibi tesise henüz nükleer malzeme getirilmediği, bununla birlikte tesisin alt yapısının büyük ölçüde tamamlandığı tespit edilmiştir. Raporda tesisin varlığının Ajans a geç bildirilmesinin şeffaflık şartını ihlal ettiği ve İran ın başka gizli faaliyetleri olmadığına dair güveni sarstığı belirtilmiştir. Çünkü Ajansın iddiasına göre Güvenlik Denetimi Anlaşmasının ekleri nükleer tesis inşaat faaliyetinin planlanır planlanmaz Ajansa bildirilmesi yükümlülüğünü getirmektedir. Buna karşılık İranlılar ise ancak nükleer materyalin tesise naklinden altı ay önce bildirmekle yükümlü olduklarını ifade etmiştir. Raporda tesisin inşaatının başladığı tarihe ilişkin belirsizlikler olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca tesisin amacı ve İran nükleer programındaki yeri konusunda hala çözümlenmemiş bir takım sorular olduğuna işaret edilmiştir. 6 Viyana Nükleer Yakıt Anlaşması Önerisi Cenevre de varılan prensip anlaşması gereği İran, Fransa, Rusya ve ABD temsilcileri Ekim de Viyana da bir araya geldi ve İran ın teşhis ve tedavi amaçlı tıbbi radyoizotoplar üreten Tahran Nükleer Araştırma Reaktörü için gerekli yakıtın sağlanmasına ilişkin UAEA nın hazırladığı bir öneri üzerinde mutabakata varıldı. Bu öneriye göre İran yüzde 3,5 oranında zenginleştirdiği uranyumun yüzde 70 ini Rusya ya gönderecekti. Rusya İran dan aldığı düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyumu Tahran reaktörü için gerekli olan düzeyde, yüzde 20 oranında zenginleştirecek ve Fransa ya gönderecekti. Fransa da nükleer yakıta dönüştürülecek uranyum ise İran a teslim edilecekti. Baradey bu anlaşmayı yıllardır süren krizi çözecek ve müzakerelerin yolunu açacak çok önemli bir adım olarak nitelendirdi ve taraflardan cevaplarını bir hafta içinde bildirmelerini istedi. 7 ABD, Fransa ve Rusya temsilcileri 23 Ekim de bu öneriyi onayladıklarını bildirmişlerdir. ABD ve diğer Batı ülkelerinin bu öneriye olumlu yaklaşmalarının nedeni, ihtiyacı olan nükleer yakıtın bu yolla sağlanılmaması durumunda İran ın ih-

6 76 > İran NPT ye taraf olmasına ve nükleer tesislerini UAEA denetimine açmış olmasına rağmen İran ın uranyum zenginleştirme sürecinin durdurulmasını istemek, İran ın NPT den doğan haklarının inkâr edilmesi anlamına gelmektedir ki bu tutumun müzakerelerde yapıcı etkisi olduğu söylenemez. tiyacını karşılamak amacıyla yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirmesi için zemin sağlanacak olmasıdır. İran ın uranyum zenginleştirme oranını böylece yüzde 20 ye çıkarması, nükleer silah için gerekli olan yüzde 90 ve üzeri düzeye çıkarmasını kolaylaştıracaktır. Oysa bu öneri ile İran ın elindeki zenginleştirilmiş uranyum stoku alınıyor ve İran ın uranyum zenginleştirme oranının yüzde 3,5 düzeyinde kalması sağlanmış oluyordu. Bu durum İran ın iddia edilen nükleer silaha ulaşma sürecini geciktirecek ve müzakereler için zaman kazandıracaktı. 8 İran hükümeti prensip olarak Viyana önerisine olumlu yaklaşmıştır. Çünkü Tahran Araştırma Reaktöründeki yakıtın gelecek yılın sonunda tükenmesi beklenmektedir. Mevcut şartlar ve yaptırımlar altında İran ın başka ülkelerden nükleer yakıt temin etmesi oldukça zordur. İran bu nedenle nükleer yakıt temini için Ajansın arabuluculuk yapmasını istemiştir. Bu önerinin kabul edilmesi durumunda İran ihtiyaç duyduğu yakıtı kolaylıkla temin edebilecekti. 5+1 grubunun anlaşmaya olumsuz yaklaşması durumunda da İran ın kendi yakıt ihtiyacını karşılamak amacıyla uranyumu daha yüksek oranlarda zenginleştirmek için haklı nedenleri olacaktı. Diğer taraftan bu sürece olumlu yaklaşmakla İran çatışmadan kaçınan, işbirliği yapmaya hazır ve müzakere edilebilir bir taraf profili çiziyordu. İran için belki en önemlisi, bu öneri ile İran ın uranyum zenginleştirme hakkının yüzde 5 oranında da olsa dolaylı olarak kabul edilmiş olmasıdır. Bu nedenle Ahmedinecad 29 Ekim de yaptığı bir konuşmada Viyana görüşmelerini İran ın başarısı olarak nitelendirmiş ve nükleer işbirliğine hazır olduklarını söylemiştir. Batılı güçlerin İran ın nükleer programını kabul etmeye hazır olduklarına işaret eden Ahmedinecad şöyle demiştir: Bugün çok önemli bir noktaya geldik. Bir kaç yıl önce nerede olduğumuz hatırlayın ve şimdi neredeyiz bir bakın. Yaptırımlar uyguladılar, askeri tehditler savurdular, psikolojik savaş yürüttüler. Fakat şimdi İran milletiyle işbirliği arıyorlar. Bugün nükleer mesele normal bir konu ve İran milletinin hakkı olarak kabul edilmiştir. 9 Fakat kısa bir süre içerisinde Viyana önerisine yönelik tepkiler giderek artmış ve öneriye verilecek cevap İran da büyük bir dış politika krizine dönüşmüştür. 10 Muhalefetle birlikte Meclis Başkanı Ali Laricani nin başını çektiği bir grup milletvekili Fransa ve Rusya ya güvenilemeyeceğini ileri sürerek anlaşma önerisine karşı çıkmıştır. Zira Rusya 2001 yılında tamamlamayı taahhüt ettiği Buşehr santralini hala tamamlamadığı gibi son olarak İran ın satın aldığı S-300 füzelerini teslimini geciktirmiştir. 11 Keza Fransa, İran ile daha önce yaptığı nükleer işbirliği anlaşmalarına riayet etmemiştir. Muhalefete göre Batılıların amacı bu öneri ile İran ın elindeki zenginleştirilmiş uranyum stokunun alınmasıdır ve karşılığında yakıt verileceğine dair bir garanti bulunmamaktadır. Bu durumda İranlı bilim adamlarının onlarca yıllık çalışmaları heba olacaktır. Muhalefetin eleştirilerini dikkate alan İran Dışişleri Bakanlığı Viyana önerisine cevabını 29 Ekim de vermiştir. Daha çok yeni bir öneri niteliğinde olan bu cevabında İran, nükleer yakıt karşılığında değiştirilecek uranyum oranlarının yeniden düzenlenmesini ve zenginleştirilmiş uranyum stokunun İran içerisinde bir yerde - Kiş adası UAEA gözetiminde tutulmasını istemiştir. İran, zenginleştirilmiş uranyum stokunun üçte ikisinin birden Rusya ya gönderilmesi önerisine karşı çıkarak ancak istediği kadar nükleer yakıtı aldıktan sonra ona karşılık uranyumu teslim etmeyi önermiştir. 12

7 > 77 İran ın karşı önerisine 5+1 grubunun sıcak bakmaması üzerine Baradey, Cenevre ve Viyana da yakalanan olumlu atmosferin sürdürülebilmesi amacıyla İran ın düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum stokunun her iki tarafın da güvendiği Türkiye de depolanmasını ve İran a yakıt teslim edilene kadar Türkiye de tutulmasını önermiştir. 13 Türkiye bu öneriye sıcak bakmış, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Türkiye nin, İran ın düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyumunu depolamak için hazır olduğunu bildirmiştir. 14 İran dan farklı yönlerde gelen birçok açıklamanın ardından nihayet Dışişleri Bakanı Muttaki 18 Kasım da yaptığı açıklamada İran ın zenginleştirilmiş uranyum stokunu kesinlikle ülke dışına çıkarmayacağını duyurmuştur. Ancak İran ın yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyumu aldıktan sonra kendi stoklarından bir kısmını verebileceği eşzamanlı bir takas yapılabileceğini ifade etmiştir. Muttaki, Viyana da Batılıların önerdiği 116 kg yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyum karşılığında İran ın yüzde 3,5 zenginleştirilmiş 1200 kg vermesi teklifinin kabul edilemez olduğunu belirtmiş ve İranlı uzmanlardan ne kadar yakıt takas edilebileceğini çalışmalarını istemiştir. 15 Bununla birlikte mevcut diplomasinin devamı ile bir çözüme ulaşılabileceğine inandıklarını söylemiştir. 16 Muttaki nin İran ın uranyumu ülke dışına çıkarmayı kesinlikle reddettiğini ilan etmesinden bir hafta sonra İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ramin Mehmanparast, 24 Kasım da yaptığı açıklamada İran ın düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyumu ülke dışına gönderme fikrini tamamen reddetmediğini ancak diğer ülkelerin sözlerinde duracaklarına dair yüzde yüz güvence istediğini bildirmiştir. İran Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Ali Ekber Salihi takasın İran topraklarında yapılmasının İran ın kabul edebileceği tek garanti olduğunu belirtmiş ve somut garantiden kasıtlarının İran topraklarında eşzamanlı takas olduğunu ifade etmiştir. 17 ABD Dışişleri Bakanlığı ndan yapılan açıklamada bu gelişmeler İran ın öneriyi kabul etmediği ve müzakereyi reddettiği şeklinde değerlendirilmiştir. 18 Baradey de İran ın karşı önerilerini reddetmiş ve İran ın uranyum stokunun ülke içinde kalmasının geçerli bir seçenek olmadığını söylemiştir. Zira Baradey e göre krizi önlemek ve müzakerelerin önünü açmak için zenginleştirilmiş uranyumun İran dan çıkarılması gerekiyordu ve Batılılar da İran ın uranyumun İran sınırları içinde kalması dışında değişikliklere açıktı. Viyana önerisinin modifiye edilmiş haliyle, zenginleştirilmiş uranyumun Türkiye de depolanmasının İran hükümeti için yeterli garantiyi sağladığını belirten Baradey, İran dan barış için minimum derecede riske girmesini istediklerini ifade etmiştir. 19 UAEA Yönetim Kurulu Kararı İran ın Viyana önerisine olumlu cevap vermemesi üzerine 5+1 grubu UAEA Yönetim Kurulu na sunmak üzere İran ın uranyum zenginleştirme faaliyetleri ile Fordo tesisinin inşaatının durdurmasını ve Ek Protokolü onaylayarak UAEA nın kapsamlı denetimlerine izin vermesini isteyen bir tasarı hazırlamıştır. Baradey, Yönetim Kurulu toplantısından önce yaptığı açıklamada İran ın Viyana önerisini kabul etmek yerine yeni teklifler getirdiğine işaret etmiş, krizin çözülmesi için zenginleştirilmiş uranyumun İran dışına çıkarılmasının şart olduğunu, ancak İran ın buna yanaşmadığını belirtmiştir. Hem bu tasarıyı hem de 16 Kasım tarihli NPT Güvenlik Denetimi Anlaşması ve İlgili Güvenlik Konseyi Kararlarının İran da Uygulanması Raporu nu görüşen 35 üyeli Yönetim Kurulu, 27 Kasım da, oy çokluğu ile İran ı kınayan bir karar almıştır. 20 Yönetim Kurulu kararında İran ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmasını isteyen Güvenlik Konseyi kararlarını yerine getirmediği, aksine Fordo da yeni bir tesis inşa ettiğine dikkat çekilmiş ve İran ın Fordo ile ilgili olarak bildirim yükümlülüğüne uymadığı belirtilmiştir. Bu durumun, İran da Ajansa bildirilmeyen başka nükleer tesislerin bulunup bulunmadığı sorusuna yol açtığı ve başka nükleer faaliyetlerin olmadığına dair güveni azalttığı ifade edilmiştir. Yönetim Kurulu ve Güvenlik Konseyi kararlarına rağmen İran ın Ek protokolü onaylamadığı ve İran ın nükleer programının askeri boyutları ihtimalini ortadan kaldıracak derecede netleştirmek için şüpheli durumlarla ilgili Ajans ile işbirliği yapmadığına dikkat çekilerek Ajans ın İran ın nükleer programının tamamen barışçı amaçlı

8 78 > olduğunu doğrulayamadığı belirtilmiştir. Yönetim Kurulu İran dan Fordo tesisinin inşaatının durdurulması dahil Yönetim Kurulu ve Güvenlik Konseyi kararlarını yerine getirmesini; şüpheli durumların çözülmesi için Ajans ile tam işbirliği yapmasını; Ek Protokolü acilen onaylamasını ve uygulamasını; Fordo tesisinin dizayn ve inşa tarihleri ile amacını Ajans a bildirmesini; henüz Ajansa bildirmediği nükleer faaliyeti olmadığını kanıtlamasını istemiştir. 21 İran teknik bir kurum olan UAEA Yönetim Kurulu kararının siyasi olduğunu iddia etmiş ve kararın Ajansın güvenilirliğini zedelediğini ileri sürmüştür. İran ın UAEA daki temsilcisi Ali Asgar Sultaniye, mevcut haliyle Yönetim Kurulu nda Batılı devletlerin oyların çoğuna sahip olduğunu ileri sürerek Yönetim Kurulu nun yapısının değişmesini istemiştir. 22 Sultaniye, ayrıca, İran ın Ajansla gönüllü işbirliği düzeyini düşüreceklerini ve yalnızca Güvenlik Denetimi Anlaşması ndaki yükümlülükleri kadar işbirliği yapacaklarını söylemiştir. 23 Tahran reaktörünün yakıt ihtiyacının karşılanması için anlaşma umutları suya düşünce İran gerekli yakıtı üretmek üzere yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirme seçeneği üzerinde çalışacağını ilan etmiştir. İran ın bir diğer tepkisi de Natanz büyüklüğünde on tane daha uranyum zenginleştirme tesisinin yapılmasına karar vermek olmuştur. 24 Sonuç Viyana önerisi, İran ın nükleer programı hakkındaki meselenin çözülmesi için hem İran tarafının, hem de 5+1 grubunun beklentilerinin bir ölçüde karşılanması ve ileriki müzakereler için güven inşası açısından önemli bir fırsat yaratmış, ancak bu fırsat yeterince iyi değerlendirilememiştir. İran ile müzakereler yaklaşık altı yıldır sürmesine rağmen sorunun çözümüne dair bir ilerleme kaydedilememiştir. Baradey, Viyana önerisi fırsatının İran iç politikasının bir kurbanı olduğunu belirtmiştir. 25 Nitekim İran hükümetinin öneriye ilk etapta sıcak bakmasına karşın zenginleştirilmiş uranyumu ülke dışına çıkarmama kararının ardında İran da karar verme mekanizmalarındaki karmaşıklığın ve iç politikadaki çekişmelerin etkili olduğu görülmektedir. İran Milli Güvenlik Konseyi Sekreteri nin nükleer müzakerelerden sorumlu olmasına rağmen Rehber, Cumhurbaşkanı, Dışişleri Bakanlığı, Atom Enerjisi Kurumu hatta Meclis Başkanlığı gibi farklı kurum ve kişilerin açıklamalarıyla sürece müdahil olması karar verme sürecini güçleştirmektedir. Bu nedenle Baradey, Kasım ayının başlarında İran a yaptığı ziyaretin ardından İran da dış politika mekanizmasının donduğunu söylemiştir. 26 Diğer taraftan Ahmedinecad hükümetinin zayıf olması kritik kararlar almasını zorlaştırmaktadır. Belki en önemlisi, İran siyasetini belirleyen en üst makam olan Rehber Ayetullah Ali Hamaney in ABD ye (ve Batı ya) karşı kuşkuculuğu ve çatışmacı söylemi müzakere sürecini olumsuz etkilemektedir. Mesela Hamaney, 4 Kasım da, Tahran daki Amerikan Elçiliği nin basılmasının yıldönümü münasebetiyle yaptığı konuşmada Amerikalıların gülümsemelerine inanarak müzakere etme fikrini saflık ya da sapkınlık olarak nitelendirip, İranlı siyasetçilerden bu taktiklere karşı uyanık olmalarını istemiştir. 27 Son olarak İran ın Batı ile (bu durumda özellikle Rusya ve Fransa ile) yaşadığı bazı tarihi tecrübeler bu ülkelere karşı güvensizliğe neden olmuş ve müzakere sürecini olumsuz etkilemiştir. Müzakere sürecinin başarısızlığının nedenlerini yalnızca İran a yüklemek haksızlık olacaktır. Zira İran NPT ye taraf olmasına ve nükleer tesislerini UAEA denetimine açmış olmasına rağmen İran ın uranyum zenginleştirme sürecinin durdurulmasını istemek, İran ın NPT den doğan haklarının inkâr edilmesi anlamına gelmektedir ki bu tutumun müzakerelerde yapıcı etkisi olduğu söylenemez. İran bu durumu Batı nın uluslararası anlaşmaları kendi siyasal amaçları için manipule etmesi olarak değerlendirmektedir. Bu tutum karşılıklı güvensizlik sarmalına yol açmakta ve müzakereleri olumsuz etkilemektedir. Mesela İran, denetim anlaşmalarından doğan yetkilerin siyasi amaçlarla İran aleyhine kullanılabileceği kaygısıyla Ek Protokolü onaylamamaktadır. Bu durum İran ın nükleer programının askeri boyutları olduğuna dair kuşkuları artırmaktadır. Nitekim bu yönde bir yığın istihbarat raporu bulunmaktadır. Ancak İran Ek Protokolü onaylamadığı için UAEA yeterli düzeyde denetim yapamamaktadır. Gelinen nokta itibariyle UAEA İran ın beyan edilen nükleer

9 > 79 faaliyetlerinin barışçıl amacından sapmadığını doğrulamaktadır ancak yeterli denetim yapamadığı için İran ın faaliyetlerinin tamamıyla barışçıl olduğunu doğrulayamamaktadır. İran, UAEA Yönetim Kurulu ve Güvenlik Konseyi Kararları na rağmen nükleer programını sürdürmüştür ve bu konuda oldukça kararlıdır. Sultaniye, Fordo ne BM Güvenlik Konseyi nin yaptırımlarının ne de askeri saldırı tehditlerinin UAEA nın tam güvenlik denetimi altında zenginleştirme faaliyetlerimizi durduramayacağına dair siyasi bir mesajdır diyerek bunu açık bir şekilde ortaya koymuştur. 28 Diğer taraftan Batılı ülkelerin müzakerelerin olumlu sonuç vermesi için tayin ettikleri süre dolmak üzeredir. Obama bu konuyla ilgili son olarak müzakerelerin başarısız olması durumunda alternatifin uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesi için İran üzerindeki baskının artırılmasını içeren bir yaklaşım olacağını söylemiştir. 29 Sonuç olarak, İran ın nükleer programı etrafındaki sorunların diyalog ve müzakere yöntemiyle çözülme şansının giderek azaldığı görülmekte ve İran ile Batı arasında çatışmanın tekrar sertleşmesi beklenmektedir. 1 Farideh Farhi, Ahmedinejad s Nuclear Folly, Middle East Report, no. 252, Sonbahar 2009, merip.org/mer/mer252/farhi.html, (Erişim; 1 Aralık 2009). 2 Bayram Sinkaya, İran 5+1 Müzakereleri: Göstermelik bir Oturum Mu? 30 Eylül 2009, org.tr/tr/yazigoster.aspx?id=367, (Erişim: 23 Kasım 2009). 3 Understanding the nuclear negotiations, Interview with Mark Fitzpatrick, 10 Kasım 2009, (Erişim: 23 Kasım 2009). 4 Understanding the nuclear negotiations, Interview with Mark Fitzpatrick, 10 Kasım 2009, (Erişim: 23 Kasım 2009). 5 Implementation of the NPT Safeguards Agreement and relevant provisions of Security Council resolutions 1737 (2006), 1747 (2007), 1803 (2008) and 1835 (2008) in the Islamic Republic of Iran, 16 Kasım 2009), isis-online.org/uploads/isis-reports/documents/iaea_report_iran_16november2009pdf_1.pdf, (Erişim: 23 Kasım 2009). 6 İran ın raporda dile getirilen eleştirilere karşı cevapları için bkz. Hussein Shariatmadari, NPT a toothless lion, Keyhan International, 19 Kasım UN atomic watchdog announces draft deal on Iran s nuclear feul, 21 Ekim 2009, news/printnews.asp?nid=32644, (Erişim: 23 Kasım 2009). 8 Understanding the nuclear negotiations, Interview with Mark Fitzpatrick, 10 Kasım 2009, (Erişim: 23 Kasım 2009). 9 Iran ready to co-operate on nuclear program, says Ahmadinejad, The Guardian, 29 Ekim Waiting for Tehran, Foreign Policy, 24 Kasım 2009, (Erişim: 23 Kasım 2009); Iran s Ahmadinejad seen backing nuclear deal, Reuters, 17 Kasım 2009; Iran s Nuke Standoff and Ahmadinejad s Woes, Time, 16 Kasım 2009; Hussein Shariatmadari, NPT a toothless lion, Keyhan International, 19 Kasım Why Russia is stalling progress on Iran nuclear plant, The Christian Science Monitor, 17 Kasım Kaveh L. Afrasiabi, Test of wills over Iran plan, Asia Times, 17 Kasım 2009; Obama, Iran and the nuclear patience marathon, Pres TV, 28 Kasım IAEA chief: Iran should store enriched uranium in Turkey, Today s Zaman, 9 Kasım İran ın Uranyumuna Türk formülü, Hürriyet, 16 Kasım Iran not to send out enriched uranium for swap: FM, ISNA, 18 Kasım Minister Says Iran Won t Ship Uranium Abroad, The New York Times, 19 Kasım Iran says fuel swap must occur on its soil, The Washington Post, 25 Kasım Iran says fuel swap must occur on its soil, The Washington Post, 25 Kasım IAEA fails to address Iran nuclear swap concerns, Pres TV, 25 Kasım Venezüella, Malezya ve Küba tasarıya karşı oy kullanmış, Türkiye, Afganistan, Brezilya, Pakistan ve G. Afrika çekimser kalmış, Azerbaycan toplantıya katılmamıştır. IAEA Votes To Censure Iran Over Enrichment Facility, RFE/RL, 27 Kasım Implementation of the NPT Safeguards Agreement and relevant provisions of Security Council Resolutions 1737 (2006), 1747 (2007), 1803 (2008) and 1835 (2008) in the Islamic Republic of Iran, Resolution adopted by the Board of Governors on 27 November 2009, gov pdf. 22 Iran demands change in IAEA structure, Press TV, 30 Kasım IAEA resolution a great failure for West, says Soltaniyeh, Press TV, 27 Kasım Ahmadinejad: Iran will soon decide option to enrich uranium to 20%, Mehr News, 29 Kasım El-Baradei interviewed by Reuters, Reuters, 25 Kasım Iran said to Ignore Effort to Salvage Nuclear Deal, The New York Times, 8 Kasım Iran s Khamanei rejects U.S. outreach, The Washington Post, 4 Kasım 2009; Her ne zaman Amerika lılar yapmacık bir tebessüm gösterdiler, dikkatle incelendiğinde arkalarında bir hançer gizlemiş oldukları ve niyetlerinin değişmemiş olduğu görüldü. Taktik bir gülümseme yalnızca çocukları aldatabilir. Eğer büyük ve tecrübeli bir millet ile bu milletin seçmiş olduğu sorumlular, bu tür tebessümlere aldanırlarsa ya çok alık olmalılar ya da düşmanla uzlaşacak kadar heva ve heveslerine tutsak olmaları gerekir. Ülke yöneticileri zeka ve tecrübeleri sayesinde milli çıkarlara gönül verirlerse bu gülümsemelere aldanmazlar. Amerika Emperyalist Davranışlarını Terk Etmelidir, 3 Kasım 2009, 7&Itemid=2, (Erişim: 30 Kasım 2009). 28 New nuclear site shows Iran immune to threats, Reuters, 17 Kasım U.S., Russia agree on dissatisafaction with Iran, Los Angeles Times, 16 Kasım DİPNOTLAR

İran ın Nükleer Emelleri: Bombaya Giden Iki Yol, Barışa Giden Diğer Yol. Büyükelçi Gregory L. Schulte nin Açıklamaları

İran ın Nükleer Emelleri: Bombaya Giden Iki Yol, Barışa Giden Diğer Yol. Büyükelçi Gregory L. Schulte nin Açıklamaları İran ın Nükleer Emelleri: Bombaya Giden Iki Yol, Barışa Giden Diğer Yol Büyükelçi Gregory L. Schulte nin Açıklamaları A.B.D. nin Birleşmiş Milletler Viyana Ofisi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Daimi

Detaylı

İRAN NÜKLEER PROGRAMI KARŞISINDA TÜRKİYE NİN TUTUMU VE URANYUM TAKASI MUTABAKATI

İRAN NÜKLEER PROGRAMI KARŞISINDA TÜRKİYE NİN TUTUMU VE URANYUM TAKASI MUTABAKATI 66 İran ın Tahran Bildirisi nin imzalandığı gün yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirmeye devam edeceğini açıklamış olması çözüm sürecini olumsuz etkiledi. Bayram Sinkaya ORSAM Ortadoğu Danışmanı ODTÜ/Atatürk

Detaylı

BAŞBAKAN ERDOĞAN IN TAHRAN ZİYARETİ VE TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİNİN GÜNDEMİ Bayram SİNKAYA, ORSAM Ortadoğu Danışmanı

BAŞBAKAN ERDOĞAN IN TAHRAN ZİYARETİ VE TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİNİN GÜNDEMİ Bayram SİNKAYA, ORSAM Ortadoğu Danışmanı BAŞBAKAN ERDOĞAN IN TAHRAN ZİYARETİ VE TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİNİN GÜNDEMİ Bayram SİNKAYA, ORSAM Ortadoğu Danışmanı Başbakan Recep T. Erdoğan 26-27 Ekim tarihlerinde Başbakan olarak 3. kez İran ı ziyaret

Detaylı

Türkiye ve Kitle İmha Silahları. Genel Bilgiler

Türkiye ve Kitle İmha Silahları. Genel Bilgiler Türkiye ve Kitle İmha Silahları Genel Bilgiler Nükleer Silahlar ABD nin nükleer güç tekeli 1949 a kadar sürmüştür. Bugün; Rusya, İngiltere, Fransa, Çin, İsrail, Hindistan ve Pakistan ın nükleer silahları

Detaylı

Türk ve Alman Bak fl Aç s ndan ran daki Geliflimin Güvenlik Politikas Boyutlar

Türk ve Alman Bak fl Aç s ndan ran daki Geliflimin Güvenlik Politikas Boyutlar Türk ve Alman Bak fl Aç s ndan ran daki Geliflimin Güvenlik Politikas Boyutlar Nüzhet Kandemir İran daki Gelişimin Güvenlik Politikası Boyutları BM Güvenlik Konseyi nin 5 daimi üyesi ve Almanya nın ortaya

Detaylı

AVİM Yorum No: 2015 / 112 Eylül 2015

AVİM Yorum No: 2015 / 112 Eylül 2015 AVİM Yorum No: 2015 / 112 Eylül 2015 İRAN DIŞİŞLERİ BAKANI'NIN MOSKOVA ZİYARETİ Mert GÜRKAN Mert GÜRKAN İran Dışişleri Bakanı Javad Zarif, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile 17 Ağustos 2015 tarihinde

Detaylı

Türk ve Alman Bak fl Aç s ndan ran daki Geliflimin Güvenlik Politikas Boyutlar

Türk ve Alman Bak fl Aç s ndan ran daki Geliflimin Güvenlik Politikas Boyutlar Türk ve Alman Bak fl Aç s ndan ran daki Geliflimin Güvenlik Politikas Boyutlar Klaus Naumann Önümüzdeki yıllarda dünya siyasetinin en önemli sorunu genişlemiş Ortadoğu bölgesinde, yani benim dünya politikasının

Detaylı

BAŞBAKAN ERDOĞAN İRAN DA BAŞBAKAN ERDOĞAN, CUMHURBAŞKANI AHMEDİNEJAD, DİNİ LİDER HAMANE

BAŞBAKAN ERDOĞAN İRAN DA BAŞBAKAN ERDOĞAN, CUMHURBAŞKANI AHMEDİNEJAD, DİNİ LİDER HAMANE BAŞBAKAN ERDOĞAN İRAN DA BAŞBAKAN ERDOĞAN, CUMHURBAŞKANI AHMEDİNEJAD, DİNİ LİDER HAMANE Aralık 03, 2006-12:00:00 BAŞBAKAN ERDOĞAN İRAN DA BAŞBAKAN ERDOĞAN, CUMHURBAŞKANI AHMEDİNEJAD, DİNİ LİDER HAMANEY

Detaylı

ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.12, ARALIK 2016

ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.12, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.12, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.12, ARALIK 2016 ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI 30 Kasım 2016 Çarşamba günü Ortadoğu Stratejik

Detaylı

1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ. Ömer Faruk GÖRÇÜN

1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ. Ömer Faruk GÖRÇÜN i 1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ Ömer Faruk GÖRÇÜN ii Yayın No : 2005 Politika Dizisi: 1 1. Bası Ağustos 2008 - İSTANBUL ISBN 978-975 - 295-901 - 9 Copyright Bu kitabın bu basısı

Detaylı

TÜRKİYE NİN İRAN, İSRAİL VE SURİYE POLİTİKASI 2010

TÜRKİYE NİN İRAN, İSRAİL VE SURİYE POLİTİKASI 2010 TÜRKİYE NİN İRAN, İSRAİL VE SURİYE POLİTİKASI 2010 Kemal İnat *, İsmail Numan Telci ** * Doç.Dr., Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü. ** Araş.Gör., Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler

Detaylı

İran Raporu 13.01.2012

İran Raporu 13.01.2012 İran Raporu 13.01.2012 Nükleer Krizler Ülkesi İran İdris KARDAŞ Küresel Sorunlar Platformu Genel Koordinatörü idris@platformforglobalchallenges.org http://www.platformforglobalchallenges.org İstanbul Bilgi

Detaylı

Doç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU

Doç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU İran ın Nükleer Programı ve Türkiye nin Güvenliğine Etkileri Doç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU www.mustafakibaroglu.com Bilkent Üniversitesi Uluslararası ĠliĢkiler Bölümü 15 Ekim 2009 Atılım Üniversitesi Ankara

Detaylı

Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları

Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları Kıbrıs açıklarında keşfedilen doğal gaz rezervleri, adada yıllardır süregelen çatışmaya barışçıl bir çözüm getirmesi umut edilirken, tam tersi gerilimi tırmandırmıştır.

Detaylı

2013 ABD Hükümeti Bütçe Krizi

2013 ABD Hükümeti Bütçe Krizi 2013 ABD Hükümeti Bütçe Krizi 1 Ekim 2013 tarihinde ABD Temsilciler Meclisi, Obamacare olarak bilinen sağlık reformunun bir yıl ertelenmesini içeren tasarıyı kabul etti. Tasarının meclisten geçmesinin

Detaylı

Ayşegül DEDE / Etüd Araştırma Servisi / Uzman 2009 YILI TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ GENEL DEĞERLENDİRME

Ayşegül DEDE / Etüd Araştırma Servisi / Uzman 2009 YILI TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ GENEL DEĞERLENDİRME Ayşegül DEDE / Etüd Araştırma Servisi / Uzman 2009 YILI TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ GENEL DEĞERLENDİRME 2009 yılı, Türkiye-AB ilişkileri için son derece önemli bir dönüm noktasıdır. 2008 yılı AB açısından verimli

Detaylı

İRAN IN NÜKLEER PROGRAMI

İRAN IN NÜKLEER PROGRAMI İRAN IN NÜKLEER PROGRAMI İbrahim COŞKUN Em. Alb./KBRN Uzmanı 1. Giriş: Mersin-Akkuyu da yapımı Rusya ya verilen nükleer santral inşasının devam ettiğini, Sinop ta kurulacak nükleer santralin yapımının

Detaylı

Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan:

Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan: 13 Eylül 2007 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 26642 Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan: YÖNETMELİK NÜKLEER VE NÜKLEER ÇİFT KULLANIMLI EŞYALARIN İHRACATINDA İZNE ESAS OLACAK BELGENİN VERİLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

Detaylı

Etnik Yapı Farîsi % 60 Azeri ve Diğer Türkler % 25 Kürt % 7 Diğer % 8. Dini Yapı Şia % 89 Sünni % 9 Diğer % 2

Etnik Yapı Farîsi % 60 Azeri ve Diğer Türkler % 25 Kürt % 7 Diğer % 8. Dini Yapı Şia % 89 Sünni % 9 Diğer % 2 İran 2010 Resmi Adı İran İslam Cumhuriyeti Başkent Tahran Yüzölçümü 1.648.000 km² Nüfus 73.974.000 GSYH 407,4 milyar dolar Hükümet Biçimi Teokratik Cumhuriyet Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinecad (2005- )

Detaylı

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye de insan hakları ihlallerinin

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye de insan hakları ihlallerinin 1 Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye de insan hakları ihlallerinin sistematik olarak artması ışığında, Haziran 2011 de kurulan, kar amacı gütmeyen bir sivil toplum örgütüdür. SNHR, mağdurların haklarının

Detaylı

Türkiye nin İran Politikası 2010

Türkiye nin İran Politikası 2010 Türkiye nin İran Politikası 2010 Kemal İnat [Prof. Dr., Sakarya Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü] Özet 2010 yılında Türkiye nin doğudaki büyük komşusu İran ile ilişkileri Ankara nın dış politikasında

Detaylı

JENS STOLTENBERG İLE SÖYLEŞİ: NATO-RUSYA İLİŞKİLERİ VE BÖLGESEL İSTİKRARSIZLIK

JENS STOLTENBERG İLE SÖYLEŞİ: NATO-RUSYA İLİŞKİLERİ VE BÖLGESEL İSTİKRARSIZLIK JENS STOLTENBERG İLE SÖYLEŞİ: NATO-RUSYA İLİŞKİLERİ VE BÖLGESEL İSTİKRARSIZLIK NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, TPQ yla gerçekleştirdiği özel söyleşide Rusya ile yaşanan gerginlikten Ukrayna nın

Detaylı

GÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI

GÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI (2015) GÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI İRAN ANLAŞMASININ TÜRKİYE ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİLERİ İRAN ANLAŞMASININ TÜRKİYE ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİLERİ İran ın nükleer programı üzerine dünya güçleri diye

Detaylı

> 107. Ortadoğu Güncesi. Ortadoğu Güncesi. Zafer Çömez, ORSAM Ortadoğu Asistanı. Ortadoğu Analiz Mayıs 10 Cilt 2 - Sayı 17

> 107. Ortadoğu Güncesi. Ortadoğu Güncesi. Zafer Çömez, ORSAM Ortadoğu Asistanı. Ortadoğu Analiz Mayıs 10 Cilt 2 - Sayı 17 107 Zafer Çömez, ORSAM Ortadoğu Asistanı 21 Mart 20 Nisan 2010 108 21 Mart: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Uluslararası Darfur Donörler Konferansı na katılmak üzere Mısır ın başkenti Kahire ye gitti.

Detaylı

NATO Zirvesi'nde Gündem Suriye ve Rusya

NATO Zirvesi'nde Gündem Suriye ve Rusya NATO Zirvesi'nde Gündem Suriye ve Rusya Zirveye, aralarında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Obama nın da bulunduğu 28 ülkenin devlet ve hükümet başkanı katılıyor. 09.07.2016 / 10:21 Türkiye'yi Cumhurbaşkanı

Detaylı

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ Hazırlayanlar: Habib Hürmüzlü, ORSAM Danışmanı / Bilgay Duman, ORSAM Ortadoğu Uzmanı / Temmuz - Ağustos 2013 - Sayı: 27 15 Temmuz 2013: Tuzhurmatu olaylarının araştırılması

Detaylı

Ortadoğu. pençesinde...

Ortadoğu. pençesinde... Ortadoğu NÜKLEER TEHDİDİN pençesinde... Ortadoğu nükleer konusunda bir yol ayrımında. Bölgedeki ülkelerin bundan sonra izleyecekleri yol bütün bölgenin ve bu bölgede yaşayanların önümüzdeki yüzyıl boyunca

Detaylı

ABD'den NATO ülkelerine ültimatom: Savunma harcamalarını arttırın

ABD'den NATO ülkelerine ültimatom: Savunma harcamalarını arttırın ABD'den NATO ülkelerine ültimatom: Savunma harcamalarını arttırın "Amerikalılar, sizin çocuklarınızın gelecekteki güvenliğine, sizden daha fazla önem veremez" 16.02.2017 / 09:34 ATO Savunma Bakanları Brüksel

Detaylı

RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI YÜNSA YÜNLÜ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI YÜNSA YÜNLÜ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI YÜNSA YÜNLÜ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1 1. Amaç Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Politikasının ( Politika ) amacı Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin Yünsa da da

Detaylı

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), projelerin çevre ve sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayan ve aynı zamanda karar alma süreçlerinde katılımcı bir yaklaşım

Detaylı

İstanbul Fikir Enstitüsü Yayınları Ocak 2015. HER ŞEYE RAĞMEN NÜKLEER: ANTİK YUNAN-PERS SAVAŞINDA SON PERDE Selim Han YENİACUN

İstanbul Fikir Enstitüsü Yayınları Ocak 2015. HER ŞEYE RAĞMEN NÜKLEER: ANTİK YUNAN-PERS SAVAŞINDA SON PERDE Selim Han YENİACUN HER ŞEYE RAĞMEN NÜKLEER: ANTİK YUNAN-PERS SAVAŞINDA SON PERDE Selim Han YENİACUN GİRİŞ İran 1950 li yıllarda ABD tarafında başlatılan Barış için Atom projesiyle birlikte nükleer enerjiyle tanışmıştır.

Detaylı

Devrim Öncesinde Yemen

Devrim Öncesinde Yemen Yemen Devrimi Devrim Öncesinde Yemen Kuzey de Zeydiliğe mensup Husiler hiçbir zaman Yemen içinde entegre olamaması Yemen bütünlüğü için ciddi bir sorun olmuştur. Buna ilaveten 2009 yılında El-Kaide örgütünün

Detaylı

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum Piyasalarda Bugün Neler Oldu? BRENT PETROL USDTRY GBPUSD ALTIN EURUSD Türkiye-Almaya ilişkileri TL için risk Geçen hafta karşılıklı açıklamalar ile

Detaylı

Türkiye nin Nükleer Silahlanmaya Bakışı

Türkiye nin Nükleer Silahlanmaya Bakışı Bilge Strateji, Cilt 5, Sayı 9, Güz 2013, ss.9-13 Türkiye nin Nükleer Silahlanmaya Bakışı 1 Sinan ÜLGEN* Türkiye nin özellikle askeri alandaki nükleer stratejisine baktığımızda nükleer silahlanma konusunun

Detaylı

Hikayeye başlıyoruz...

Hikayeye başlıyoruz... Gouzenko olayı Ottowa büyükelçiliğinde çalışan bir şifre uzmanı düşünün, Sovyetler Birliği nin gizli bilgilerini batıya kaçırarak, Soğuk Savaş'ın resmen başlamasına neden olmuş biri; Igor Sergeyevich Gouzenko

Detaylı

İran ın Nükleer Programı ve Türkiye

İran ın Nükleer Programı ve Türkiye Bilge Strateji, Cilt 5, Sayı 9, Güz 2013 Bilge Strateji, Cilt 5, Sayı 9, Güz 2013, ss.1-8 İran ın Nükleer Programı ve Türkiye 1 Prof.Dr. Mustafa KİBAROĞLU* İran, nükleer çalışmaları nedeni ile günümüzde,

Detaylı

Ocak 2015. BM nin İran a Uyguladığı Yaptırımlar ve Nükleer Müzakere Süreci. Cemalettin Taşken Abdullah TUNÇ. Analiz.

Ocak 2015. BM nin İran a Uyguladığı Yaptırımlar ve Nükleer Müzakere Süreci. Cemalettin Taşken Abdullah TUNÇ. Analiz. Analiz BM nin İran a Uyguladığı Yaptırımlar ve Nükleer Müzakere Süreci Cemalettin Taşken Abdullah TUNÇ Analiz No: 2014-6 Ocak 2015 BM nin İran a Uyguladığı Yaptırımlar ve Nükleer Müzakere Süreci Cemalettin

Detaylı

Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi tarafından düzenlenen Filistin Ulusal Projesi Görüşler ve Perspektifler Sempozyumu Filistin in çeşitli kesimlerinden

Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi tarafından düzenlenen Filistin Ulusal Projesi Görüşler ve Perspektifler Sempozyumu Filistin in çeşitli kesimlerinden Neler Yaptık? Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi, Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın himayesinde 15 16 Eylül 2015 tarihleri

Detaylı

BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK OLU

BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK OLU BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK OLU Kasım 29, 2006-12:00:00 BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK

Detaylı

İran a Ekonomik Yaptırımlar: Kırılganlaşan Nükleer Program mı Hükümet mi?

İran a Ekonomik Yaptırımlar: Kırılganlaşan Nükleer Program mı Hükümet mi? İran a karşı uygulanan yaptırımlar, son yıllara kadar sadece ABD tarafından uygulanmış olmasından ötürü, İran ekonomisinde bazı sıkıntılara neden olsa da İran ı yalnızlaştıramamış ve siyasi baskı yaratabilecek

Detaylı

Kuzey Kore ile Ortadoğu da komşu olmak

Kuzey Kore ile Ortadoğu da komşu olmak Kuzey Kore ile Ortadoğu da komşu olmak Türkiye'den bakınca 'çok uzakta görünen' Kuzey Kore, askeri işbirlikleri dolayısıyla, Ortadoğu nun ve Türkiye nin sınırlarının hemen yanı başında bulunuyor. 09.09.2017

Detaylı

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum Piyasalarda Öne Çıkanlar EURUSD USDTRY GBPUSD BRENT PETROL ALTIN ABD-G. Kore askeri tatbikatı başladı K. Kore nin nükleer tehditlerinin ardından Güney

Detaylı

SİBER SAVAŞLAR RAUND 1 STUXNET

SİBER SAVAŞLAR RAUND 1 STUXNET SİBER SAVAŞLAR RAUND 1 STUXNET 21. yüzyıl teknolojileri her anlamda dünyanın geleceğine şekil vermeye devam ediyor. Öyle ki teknolojinin ulaştığı nokta artık onun doğrudan bir silah olarak da kullanabileceğini

Detaylı

İRAN İSLAM CUMHURİYETİ BIE DELEGESİNİN ODAMIZI ZİYARETİ

İRAN İSLAM CUMHURİYETİ BIE DELEGESİNİN ODAMIZI ZİYARETİ İRAN İSLAM CUMHURİYETİ BIE DELEGESİNİN ODAMIZI ZİYARETİ İran BIE Delegesi Mr. Kazem Akbarpour, 16 Mayıs 2012 tarihinde Odamızı ziyaret etmiş, heyeti Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş ve Meclis Başkanı

Detaylı

ULAŞTIRMA BAKANI YILDIRIM: BAŞBAKAN IN İLETİŞİM VERGİSİNDE KAMUYA VERDİĞİ BEYANAT, BİZİM İÇİN BİR

ULAŞTIRMA BAKANI YILDIRIM: BAŞBAKAN IN İLETİŞİM VERGİSİNDE KAMUYA VERDİĞİ BEYANAT, BİZİM İÇİN BİR ULAŞTIRMA BAKANI YILDIRIM: BAŞBAKAN IN İLETİŞİM VERGİSİNDE KAMUYA VERDİĞİ BEYANAT, BİZİM İÇİN BİR Kasım 09, 2006-12:00:00 ULAŞTIRMA BAKANI YILDIRIM: ''BAŞBAKAN'IN İLETİŞİM VERGİSİNDE KAMUYA VERDİĞİ BEYANAT,

Detaylı

Türkiye ve İran arasında 'mantık evliliği'

Türkiye ve İran arasında 'mantık evliliği' Türkiye ve İran arasında 'mantık evliliği' İki ülke, Suriye ve Irak'ta ortak hareket etmenin yollarını arıyor. 21.08.2017 / 16:22 Ahmad Majidyar Middle East Institute Geçtiğimiz Çarşamba günü İran Genelkurmay

Detaylı

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ Hazırlayanlar: Habib Hürmüzlü, ORSAM Danışmanı / Bilgay Duman, ORSAM Ortadoğu Uzmanı -HAZİRAN 2011- Sayı: 2 1 Haziran: Irak Türkmen Cephesi nin Kerkük İl Başkanlığı

Detaylı

Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı. Ali SEMİN. BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı

Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı. Ali SEMİN. BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı Orta Doğu Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı Ali SEMİN BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı 56 Stratejist - Temmuz 2017/2 Orta Doğu da genel olarak yaşanan bölgesel kriz ve

Detaylı

Haftalık Gelişmeler

Haftalık Gelişmeler 11.09.2017 15.09.2017 Haftalık Gelişmeler Geride bırakmayı hazırlandığımız 11 15 Eylül haftasında dikkatler Kuzey Kore nin küresel piyasalar üzerinde yaratmış olduğu tedirginlik ile ABD de yaşanan doğal

Detaylı

Afganistan şimdi Trump'ın savaşı haline geldi

Afganistan şimdi Trump'ın savaşı haline geldi Afganistan şimdi Trump'ın savaşı haline geldi Afganistan'ın işgalinden 16 yıl sonra, Amerika Birleşik Devletleri'nin en uzun savaşı olan bu ülkedeki çatışmaların sonu pek yakın görünmüyor. 23.08.2017 /

Detaylı

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Fransa Cumhurbaşkanı Macron

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Fransa Cumhurbaşkanı Macron İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Fransa Cumhurbaşkanı Macron Komple saldırı mı komplo tezgâh mı? -PARİS- İki devlet düşünün. Biri, güçlü ve etkili bazı devletler tarafından kuşatılmak istenirken, diğeri ise

Detaylı

SAF GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI

SAF GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI SAF GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI 1. Amaç: Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Politikasının (Politika) amacı SAF GYO A.Ş nin ( Şirket ) faaliyet gösterdiği sektörde

Detaylı

ABD Model Ortak mı? 3

ABD Model Ortak mı? 3 On5yirmi5.com ABD Model Ortak mı? 3 "Model Ortaklık, iki ana eksen üzerine oturtulmuştur. Birinci Eksen, Türkiye nin İç işleyişi ile ilgili olup Türkiye nin ev ödevlerini içermektedir. İkinci Eksen,Türkiye

Detaylı

İran Nükleer Anlaşması ve Türkiye ye Etkileri

İran Nükleer Anlaşması ve Türkiye ye Etkileri İran Nükleer Anlaşması ve Türkiye ye Etkileri Sayfa 1 İran Nükleer Anlaşması ve Türkiye ye Etkileri Bekir ÜNAL İran ile P5+1 ülkeleri (ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya) arasında yürütülen

Detaylı

3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi şeklinde olan meclisin her zaman açık olması yasamanın hangi ilkesi ile ilgilidir?

3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi şeklinde olan meclisin her zaman açık olması yasamanın hangi ilkesi ile ilgilidir? 1.Aşağıdakilerden hangisi Anayasa Mahkemesinin sadece şekil olarak incelediği bir konudur? A) Anayasa değişiklikleri B) İç Tüzükler C) KHK D) Kanunlar E) Tüzükler 3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi

Detaylı

Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (UNESCAP)

Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (UNESCAP) Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (UNESCAP) Kurtuluş Aykan* Küresel mali krizin ortaya çıkardığı en önemli gerçek, ekonomik sorunların bundan böyle artık tek tek ülkelerin

Detaylı

Güncel Bilgiler. y a y ı n l a r ı

Güncel Bilgiler. y a y ı n l a r ı DÜNYA - SİYASET 2012 yılının Şubat ayında Tunus ta yapılan Suriye nin Dostları Konferansı nın ikincisi Nisan 2012 de İstanbul da yapıldı. Konferansta Esad rejimi üstündeki uluslararası baskının artırılması,

Detaylı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ Furkan Güldemir, Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Tarihsel Süreç Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık

Detaylı

AB Kulisi. Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları...

AB Kulisi. Ajanda Türkiye nin AB katılım sürecinde önemli tarihler ve dönüm noktaları... AB Kulisi ŞUBAT 2011 Editör den AB Kulisi nin bu ayki Editör den bölümünde, teknik hazırlıkları tamamlanan ve AB de onay sürecinde bulunan Türkiye-AB Geri Kabul Anlaşması ele alınıyor. Gündem Bu ay AB

Detaylı

Beyaz Saray'daki Trump-Erdoğan Zirvesinden Ne Çıktı?

Beyaz Saray'daki Trump-Erdoğan Zirvesinden Ne Çıktı? Beyaz Saray'daki Trump-Erdoğan Zirvesinden Ne Çıktı? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la Amerika Başkanı Donald Trump ilk kez Beyaz Saray'da biraraya geldi. 22.05.2017 / 10:49 Washington Türk-Amerikan

Detaylı

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı.

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı. MUSUL SORUNU VE ANKARA ANTLAŞMASI Musul, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalanmadan önce Osmanlı Devleti'nin elinde idi. Ancak ateşkesin imzalanmasından dört gün sonra Musul İngilizler tarafından işgal edildi.

Detaylı

Kuzey Kore'nin yeni füzesi ABD'ye ulaşabilir mi? Uzmanlara göre Kuzey Kore'nin denemeleri Batı açısından kaygı verici

Kuzey Kore'nin yeni füzesi ABD'ye ulaşabilir mi? Uzmanlara göre Kuzey Kore'nin denemeleri Batı açısından kaygı verici Kuzey Kore'nin füzeleri dünyanın gündeminde: Yeni füze ABD'yi vurabilir mi? Kuzey Kore'nin yeni füzesi ABD'ye ulaşabilir mi? Uzmanlara göre Kuzey Kore'nin denemeleri Batı açısından kaygı verici. 18.05.2017

Detaylı

Salvador, Guatemala, Kamboçya ve Namibya gibi yerlerde 1990 ların barış anlaşmaları ile ortaya çıkan fırsatları en iyi şekilde kullanabilmek için

Salvador, Guatemala, Kamboçya ve Namibya gibi yerlerde 1990 ların barış anlaşmaları ile ortaya çıkan fırsatları en iyi şekilde kullanabilmek için ÖN SÖZ Barış inşası, Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri Boutros Boutros-Ghali tarafından tekrar çatışmaya dönmeyi önlemek amacıyla barışı sağlamlaştırıp, sürdürülebilir hale getirebilecek çalışmalar

Detaylı

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum Piyasalarda Bugün Ne Oldu? GBPUSD EURUSD ALTIN BRENT PETROL USDTRY ABD verileri hayal kırıklığı yarattı ABD de bugün açıklanan üretici fiyat endeksi

Detaylı

Sektör Haberleri 06 NİSAN 2018

Sektör Haberleri 06 NİSAN 2018 Sektör Haberleri 06 NİSAN 2018 İçindekiler ABD Ticaret Bakanlığı, Büyük Çaplı Boruya Yönelik Telafi Edici Vergi Kararını 3 Erteledi. Bakan Zeybekçi den ABD ye Mektup! 3-4 Çin ABD nin Ek Gümrük Vergisi

Detaylı

Türk Elitlerinin Türk Dış Politikası ve Türk-Yunan İlişkileri Algıları Anketi

Türk Elitlerinin Türk Dış Politikası ve Türk-Yunan İlişkileri Algıları Anketi Türk Elitlerinin Türk Dış Politikası ve Türk-Yunan İlişkileri Algıları Anketi Araştırma üç farklı konuya odaklanmaktadır. Anketin ilk bölümü (S 1-13), Türkiye nin dünyadaki konumu ve özellikle ülkenin

Detaylı

20 Mart-20 Nisan. Ortadoğu Güncesi. Ortadoğu Güncesi. Ortadoğu Analiz Mayıs 09 Cilt 1 - Sayı 5 > 72

20 Mart-20 Nisan. Ortadoğu Güncesi. Ortadoğu Güncesi. Ortadoğu Analiz Mayıs 09 Cilt 1 - Sayı 5 > 72 > 72 Esra Dere - esradere@orsam.org.tr Seda Akkaya - sedaakkaya@orsam.org.tr Selçuk Aydın - selcukaydin@orsam.org.tr Togay Türkay - togayturkay@orsam.org.tr > 20 Mart-20 Nisan > 73 20 Mart: Amerikan yönetimi,

Detaylı

PİYASALARDA YATAY SEYİR DEVAM EDİYOR

PİYASALARDA YATAY SEYİR DEVAM EDİYOR PİYASALARDA YATAY SEYİR DEVAM EDİYOR 08.08.2017 Veri bakımından kısır geçen hafta piyasalarda sınırlı hareketlere sebep oluyor. OPEC toplantısının petrolde sınırlı da olsa volatilite sağladığını söyleyebileceğimiz

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

SIRA SAYISI: 587 TÜRKÝYE BÜYÜK MÝLLET MECLÝSÝ. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuveyt Devleti Hükümeti Arasında Yükseköğretim ve Bilimsel

SIRA SAYISI: 587 TÜRKÝYE BÜYÜK MÝLLET MECLÝSÝ. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuveyt Devleti Hükümeti Arasında Yükseköğretim ve Bilimsel TÜRKÝYE BÜYÜK MÝLLET MECLÝSÝ YASAMA DÖNEMİ YASAMA YILI 24 4 SIRA SAYISI: 587 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuveyt Devleti Hükümeti Arasında Yükseköğretim ve Bilimsel Araştırma Alanında İşbirliği Anlaşmasının

Detaylı

BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER

BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER AYŞE YASEMİN ÖRÜCÜ ODTÜ Mezunları Derneği Ankara, 2011 Tespitler Kopenhag-Cancun: İD BM kapsamında çözülebilecek bir konu mu? Kopenhag maliyeti: 1 trilyon $;belirsizlik

Detaylı

RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI

RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI 1 RÜŞVET VE YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKASI 1. Amaç Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Politikasının ( Politika ) amacı Nadir Metal Rafineri San. Ve Tic. A.Ş. nin

Detaylı

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ Mehmet Uçum 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri a. Tartışmanın Arka Planı Ülkemizde, hükümet biçimi olarak başkanlık sistemi tartışması yeni

Detaylı

DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Temel Bilgiler G20 Nedir? G-20 (Group of 20) platformunun kuruluş amacı küresel ekonomik istikrarın sağlanması ve teşvik edilmesi için gayri resmi bir görüş alışverişi

Detaylı

İKV DEĞERLENDİRME NOTU

İKV DEĞERLENDİRME NOTU 162 Aralık 2015 İKV DEĞERLENDİRME NOTU YENİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ANLAŞMASI ÖNCESİNDE EN KRİTİK KONULAR İlge Kıvılcım, İKV Uzmanı İKTİSADİ KALKINMA VAKFI www.ikv.org.tr YENİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ANLAŞMASI ÖNCESİNDE

Detaylı

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter 2013 yılı, dünya ekonomisi için finansal krizin etkilerinin para politikaları açısından

Detaylı

(1) ATRG L 268, 3.10.1998, s. 1.

(1) ATRG L 268, 3.10.1998, s. 1. 2119/98/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Kararı çerçevesinde bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kontrolü için erken uyarı ve yanıt sistemi hakkında 22 Aralık 1999 tarihli KOMİSYON KARARI [C(1999)

Detaylı

DÜNYA DA BU HAFTA 27 31 TEMMUZ 2015 2015/D-12

DÜNYA DA BU HAFTA 27 31 TEMMUZ 2015 2015/D-12 DÜNYA DA BU HAFTA 27 31 TEMMUZ 2015 2015/D-12 ÇİN'DE SANAYİ ŞİRKETLERİNİN KARLARI GERİLEDİ Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin'de sanayi şirketlerinin karları yüzde 0,3 azaldı. Çin'de sanayi şirketlerinin

Detaylı

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü)

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü) IV- KREDİ KARTI ÜYELİK ÜCRETİ İLE İLGİLİ GENELGELER 1. GENELGE NO: 2007/02 Tüketicinin ve Rekabetin Korunması lüğü GENELGE NO: 2007/02...VALİLİĞİNE Tüketiciler tarafından Bakanlığımıza ve Tüketici Sorunları

Detaylı

İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI

İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI İL UYUŞTURUCU KOORDİNASYON KURULLARI VE İL UYUŞTURUCU EYLEM PLANLARI Uyuşturucu sorununun çok boyutlu olması, mücadelenin ilgili kurumlar arasında etkili bir işbirliği ve koordinasyon çerçevesinde yürütülmesini

Detaylı

Barışçıl hedefleri olan bir dünya hedefliyoruz

Barışçıl hedefleri olan bir dünya hedefliyoruz Barışçıl hedefleri olan bir dünya hedefliyoruz Mart 29, 2012-11:48:53 AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İran dönüşü Ankara Esenboğa Havalimanı'nda düzenlediği basın toplantısında,

Detaylı

UNMIK in 10 Haziran 1999 tarihli ve 1244 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı ile Kosova da bir geçici yönetim sağlamakla görevlendirilmiş olduğunu,

UNMIK in 10 Haziran 1999 tarihli ve 1244 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı ile Kosova da bir geçici yönetim sağlamakla görevlendirilmiş olduğunu, TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ SAĞLIK BAKANLIĞI İLE KOSOVA GEÇİCİ ÖZYÖNETİM KURUMLARI (SAĞLIK BAKANLIĞI) ADINA GÖREV YAPAN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KOSOVA GEÇİCİ YÖNETİMİ ARASINDA SAĞLIK ALANINDA İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI

Detaylı

İran Murat Yeşiltaş. 11 Eylül ile birlikte uluslararası

İran Murat Yeşiltaş. 11 Eylül ile birlikte uluslararası İran 2005 79 11 Eylül ile birlikte uluslararası sistemin yapısında meydana gelen önemli değişikliklerden oldukça fazla etkilenen Ortadoğu, 2003 yılında Irak savaşının başlamasıyla birlikte yeni bir sürece

Detaylı

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ

ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ Hazırlayanlar: Habib Hürmüzlü, ORSAM Danışmanı / Bilgay Duman, ORSAM Ortadoğu Uzmanı - Haziran 2012- Sayı: 14 4 Haziran 2012: Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu,

Detaylı

Ticari Anlaşmazlık Çözümleri ve Suistimal İncelemeleri Sorunlarınıza güvenilir ve uzman yaklaşım

Ticari Anlaşmazlık Çözümleri ve Suistimal İncelemeleri Sorunlarınıza güvenilir ve uzman yaklaşım Ticari Anlaşmazlık Çözümleri ve Suistimal İncelemeleri Sorunlarınıza güvenilir ve uzman yaklaşım www.pwc.com.tr Suistimal Risk Yönetimi Proje Starfish Türkiye'nin önde gelen holdinglerinden birinin suistimal

Detaylı

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum

IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum IŞIKFX Uluslararası Piyasalar Departmanı Günlük Yorum Piyasalarda Bugün Ne Oldu? USDTRY EURUSD ALTIN GBPUSD BRENT PETROL ABD ve Rusya Arasındaki Kriz Derinleşiyor 2016 yılını tamamlamaya hazırlandığımız

Detaylı

Sayı: 7/2017. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı. yapar:

Sayı: 7/2017. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı. yapar: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi nin 30 Ocak 2017 tarihli Otuzüçüncü Birleşiminde Oybirliğiyle kabul olunan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Arasında

Detaylı

3. Uluslararası İlaç Bileşenleri, Hammaddeleri ve Teknolojileri Fuarı Ekim 2019 İstanbul Fuar Merkezi. pharmaist.net. Medya Partnerleri:

3. Uluslararası İlaç Bileşenleri, Hammaddeleri ve Teknolojileri Fuarı Ekim 2019 İstanbul Fuar Merkezi. pharmaist.net. Medya Partnerleri: 3. Uluslararası İlaç Bileşenleri, Hammaddeleri ve Teknolojileri Fuarı 24. - 26. Ekim 2019 İstanbul Fuar Merkezi pharmaist.net Medya Partnerleri: BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TOBB (TÜRKİYE ODALAR

Detaylı

İran-P5+1 Nükleer Program Görüşmelerinde Gelinen Aşama ve Bölgesel Etkileri

İran-P5+1 Nükleer Program Görüşmelerinde Gelinen Aşama ve Bölgesel Etkileri Rapor 007 07.01.2015 İran-P5+1 Nükleer Program Görüşmelerinde Gelinen Aşama ve Bölgesel Etkileri Hazırlayanlar: Vahit LEBLEBİCİ, Dr. Oktay BİNGÖL Merkez Strateji Enstitüsü Amaç: Bu rapor okuyucuya, İran-P5+1

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Uluslararası İlişkiler Ana Gazi Üniversitesi 2004

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Uluslararası İlişkiler Ana Gazi Üniversitesi 2004 ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Fatma ÇOBAN Doğum Tarihi: 1983 Öğrenim Durumu: Doktora Yabancı Dil : İngilizce Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Uluslararası İlişkiler

Detaylı

TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜÇ KULLANMA SEÇENEĞİ ( )

TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜÇ KULLANMA SEÇENEĞİ ( ) TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜÇ KULLANMA SEÇENEĞİ (1923-2010) Teorik, Tarihsel ve Hukuksal Bir Analiz Dr. BÜLENT ŞENER ANKARA - 2013 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii TABLOLAR, ŞEKİLLER vs. LİSTESİ... xiv KISALTMALAR...xvii

Detaylı

Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu..

Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu.. 28 Nisan 2014 Basın Toplantısı Metni ; (Konuşmaya esas metin) Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu.. -- Silahlı Kuvvetlerimizde 3-4 yıldan bu yana Hava Kuvvetleri

Detaylı

11 Eylül: AET Bakanlar Konseyi, Ankara ve Atina nın Ortaklık başvurularını kabul etti.

11 Eylül: AET Bakanlar Konseyi, Ankara ve Atina nın Ortaklık başvurularını kabul etti. ARAŞTIRMA RAPORU ÖZEL ARAŞTIRMA--AVRUPA BİRLİĞİ TÜRKİYE KRONOLOJİSİ 20/06/2005 1959 1963 1964 1966 1968 1970 1971 1972 1973 31 Temmuz: Türkiye, AET ye ortaklık için başvurdu. 11 Eylül: AET Bakanlar Konseyi,

Detaylı

Iran 2005: İç ve Dış Politika

Iran 2005: İç ve Dış Politika Sakarya University From the SelectedWorks of Murat Yesiltas 2006 Iran 2005: İç ve Dış Politika Murat Yesiltas Available at: https://works.bepress.com/muratyesiltas/27/ 2005 79 11 ile birlikte ulusla- sistemin

Detaylı

10.390. Güncel BES Verileri. Toplam Fon Büyüklüğü (milyar TL) 44,67. Faizsiz Fon Büyüklüğü (milyar TL) 1,91 163,78

10.390. Güncel BES Verileri. Toplam Fon Büyüklüğü (milyar TL) 44,67. Faizsiz Fon Büyüklüğü (milyar TL) 1,91 163,78 EKİM 15 Güncel Ekonomik Yorum Eylül ayı Türkiye açısından finansal piyasaların her ne kadar başarılamasa da dengede kalma ve yönünü belirleme çabalarını izleyerek geçirdik. Türkiye özelinde devam eden

Detaylı

Eylül 2013 FAALİYET RAPORU. Prof. Dr. Aytuğ ATICI Mersin Milletvekili

Eylül 2013 FAALİYET RAPORU. Prof. Dr. Aytuğ ATICI Mersin Milletvekili Eylül 2013 FAALİYET RAPORU Prof. Dr. Aytuğ ATICI Mersin Milletvekili CHP MERSİN İL-İLÇE ÖRGÜTLERİ, BELEDİYELER VE KÖYLERE YÖNELİK YAPILAN ÇALIŞMALAR 1. Mersin/Yenişehir İlçesi CHP Belediye Başkanı aday

Detaylı

İran'ın Irak'ın Kuzeyi'ndeki Oluşum ve Gelişmelere Yaklaşımı Kuzey Irak taki sözde yönetimin(!) Parlamentosu Kürtçü gruplar İran tarafından değil, ABD ve çıkar ortakları tarafından yardım görmektedirler.

Detaylı

İRAN'a nakl i ye taşım a ların güvenli, zamanında ve daha minimum sürede ekonomik olarak müşterilerimize ulaşmasını ilke edinmiş

İRAN'a nakl i ye taşım a ların güvenli, zamanında ve daha minimum sürede ekonomik olarak müşterilerimize ulaşmasını ilke edinmiş İRAN'a nakl i ye taşım a ların güvenli, zamanında ve daha minimum sürede ekonomik olarak müşterilerimize ulaşmasını ilke edinmiş ŞAH LOJİSTİK uluslararası müşterilerimizin her türlü memnuniyeti odaklı

Detaylı

RUSYA FEDERASYONU CUMHURBAŞKANI ÖZEL TEMSİLCİSİ SAFONOV RUSYA FEDERASYONUNUN ORTADOĞU MESELELERİNE YAKLAŞIMINI ANLATTI

RUSYA FEDERASYONU CUMHURBAŞKANI ÖZEL TEMSİLCİSİ SAFONOV RUSYA FEDERASYONUNUN ORTADOĞU MESELELERİNE YAKLAŞIMINI ANLATTI RUSYA FEDERASYONU CUMHURBAŞKANI ÖZEL TEMSİLCİSİ SAFONOV RUSYA FEDERASYONUNUN ORTADOĞU MESELELERİNE YAKLAŞIMINI ANLATTI Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı nın Özel Temsilcisi Büyükelçi Anatoliy Safonov, Ortadoğu

Detaylı

Hackerlar ortaya çıkardı: Birleşik Arap Emirlikleri İsrail yanlısı kurumları fonluyor!

Hackerlar ortaya çıkardı: Birleşik Arap Emirlikleri İsrail yanlısı kurumları fonluyor! Hackerlar ortaya çıkardı: Birleşik Arap Emirlikleri İsrail yanlısı kurumları fonluyor! BAE Washington büyükelçisi Yusuf el-uteybe'ye ait olduğu iddia edilen ve bazı hacker gruplar tarafından yayınlanan

Detaylı