BİLGİSAYARLA BÜTÜNLEŞİK ÜRETİM (COMPUTER INTEGRATED MANUFACTURING)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BİLGİSAYARLA BÜTÜNLEŞİK ÜRETİM (COMPUTER INTEGRATED MANUFACTURING)"

Transkript

1 BİLGİSAYARLA BÜTÜNLEŞİK ÜRETİM (CİM) (COMPUTER INTEGRATED MANUFACTURING) Dr. I. Mehmet YEYÎNMEN BYM BİLGİSAYAR A.Ş

2

3 1 BİLGİSAYARLA BÜTÜNLEŞİK ÜRETİM (Computer Integrated Manufacturing, CİM) Dr. I. Mehmet Yeyinmen i. GIRIŞ Çağımızdaki iletişim olanakları tüm dünya ülkelerinin biribirleri ile ticari, teknolojik ve kültürel ilişkilerini hızla yoğunlaştırmağa devam etmekte, bu ortamda rekabet iş çevrelerini tehdit eden bir boyuta gelmektedir, ürünlerin; kullanıcının ihtiyacını en iyi şekilde karşılayacak işlevde, dayanıklı, kolay kullanılan ve bakımı yapılabilen, estetik albenisi yüksek nitelikde olması istenmektedir. Ayrıca, fiyatın düşük olması, kısa dönemlerde yeni ürünlerin pazara arz edilebilmesi başarılı rekabetin vazgeçilmez kuralları olmuştur. Bu koşullar altında, bir ürünün pazara arz edildiğinde başarı sağlanması için üretim çalışmalarının kısa sürede, kaliteli ve düşük maliyette sonuç vermeleri gerekmektedir. Tasarımcı, üretici, kalite sorumlusu ekibinin pazar ihtiyacını saptayan pazarlamacı ile beraber yakın iletişim içinde çalışması, baştan sona kadar bütünleşik bir çabanın harcanması başarılı örneklerin ardındaki sırrı oluşturmaktadır. Son yılların teknolojik aşamaları, üretimin teknik ve yönetim konularında bilgisayar kullanım kapsamını genişletmiştir. Son aşama bu uygulamaların biribirleri ile bağlanmasını sağlayacak Bilgisayarla Bütünleşik üretim'dir. II. ÜRETİMİN YAPISI Üretime ürünün fikri ile başlıyoruz. Bunu izleyen aşamada tasarım gelmektedir. Görüntü, işlevsel nitelikler, geometrik yapı, malzeme seçimi dayanıklılık konuları da işlendikten sonra üretim metodları da kapsanarak ürünün Tasarım'ı tamamlanmış olmaktadır. Ürünün görüntü olarak tanıtılması yanında üretilebilmesi için de parçalarının ve tamamının belirli standartlara uygun, kağıt üzerine aktarılması, Çizim'i gerekmektedir. İki boyutlu bir düzlemde, kağıt üzerinde bu işlem tamamlanır. Geometrik değerlere ek olarak malzeme, ölçü toleransları ve kalite kontrol esasları veya referans noktaları da çizim ile kağıda geçirilir. Seri üretime geçmeden önce yapılan örnek (prototip) üretimi, bazı durumlarda test kullanımı da dahil olmak üzere tasarımın tamamlanmasını sağlar. Seri üretimine karar verilen ürünün üretim metoduna bağlı olarak Takım, Kalıp ve Avadanlık tasarımı yapılır. Bu tasarımda da ürün için yapılan tasarım işlemi aşamalarından geçilir, üretim hazırlığının diğer bir önemli bölümü de Kalite Kontrol esasları ve yönteminin saptanmasıdır. Büyük sayıda üretim yapılması halinde istatistiksel üretim kontrolü

4 uygun bir tercihtir. Büyük sayılarda devamlı üretim, yönetimi kullanılan kalıp, aparat ve takımların aşınması, kırılması veya bozulması ile karşı karşıya bırakır. Bunların üretime başlandığmdaki ölçü ve nitelikde yenilenmeleri kalite devamını sağladığı gibi üretim işleminin dikine entegrasyonunda tasarruflar sağlar. Seri işleme hatlarında işleme payları kontrol altında tutulduğundan pay miktarları azaltılarak süreler kısalır ve kesici takım uçlarının ömürleri artar, ürün, bir büyük nihai mamulün parçaları ise "Homologasyon" adı verilen standartlara uygunluk testinin her kalıp yenilenmesinde tekraren yapılmasına gerek bırakmayarak aylar süren beklemeleri ortadan kaldırır. Doğru ve zamanında Malzeme ile yarı mamulün tedariği üretimin aksaksız olarak devamını sağladığı gibi maliyet kontrolunda temel faktör olarak rol oynar, ürünlerin stoklanması arzu edilen bir durum değilse de zaman zaman buna gerek duyulmaktadır. Stokların izlenmesi ve satış ile yakın iletişim içinde bulunarak gerekli koordinasyonu sağlamak başarılı yönetim için şarttır. III. BİLGİSAYAR DESTEĞİ Yukarıda kısaca özetlenen bir ürünün tasarımından üretiminin sonuna kadar geçen tüm ömrü boyunca yaşanan işlemlerde başarının arttırılması amacıyla gösterilen çabalarda bilgisayar kullanımı halen önemli bir yer almış bulunmaktadır, özellikle 80'lerde başlayan ve hızlı gelişme gösteren mikro-bilgisayarlar buna büyük katkıda bulunmaktadır. Bilgisayar kullanımını ürün-ömrü sürecinde izleyelim. A. BİLGİSAYAR DESTEKLİ Çİ- ZİM, CAD: Ürünün görüntü olarak tanıtılması ve belirli standartlarda parçalarının ve tamamının iki boyutlu bir düzlem üzerine aktarılması olarak tanımladığımız Çizim bilgisayar ortamında yapılmaktadır. Doğru ve yay parçalarından oluşturulan yapılar ile parçanın geometrik tanımı elde edilmektedir, ölçü ve toleranslar program yardımıyla çizime eklenir. Ekranda renkli olarak ve istenen ölçeklerde izlenebilen, üzerinde değişiklikler yapıla** bilen bu çizim gereğinde çizicilerde iki boyutlu bir düzleme, kağıt üzerine kısa sürede ve doğru olarak aktarılabilir. Çizimler bilgisayar ortamında belirli bir hiyerarşik yapı içinde ve tek bir veri tabanı düzeninde saklanır. Böylece resimlere erişenler en son değişiklikleri taşıyan doğru resimler üzerinde işlem yapma imkanına sahip olur. Bilgisayar gücünün artışı yanında fiyatının azalması, çok sayıda matematiksel işlem gerektiren üç boyutlu modellerne tekniklerinin de kullanılmasına imkan sağladı. CAD yazılım paketleri için, yapışma ve dayandığı programlama diline göre sırasıyla; tel kafes: Wire Frame, yüzey: Surface ve Kütle: Solid modellerne tekniklerini sağlayan ek modüller üretildi. Böylece parçanın bilgisayar ortamında matematiksel tanımı yapılırken diğer yandan da kağıt üzerine izdüşümleri, kesitleri ve izometrik veya per- 2

5 spektif görüntülerinin aktarılması basit ve standart işlem haline geldi. B. BİLGİSAYAR DESTEKLİ MÜ- HENDİSLİK/TASARIM, CAE: Geometrik tanım ve işlevsel yapıdan hemen sonra parçanın mukavemet, ısı transferi ve stres yoğunluğu gibi konulardan biri veya birkaçını kapsayan incelemelerin yapılması gerekir. Elde edilen verilere göre değişikliklerin düşünülmesi ile yeniden inceleme çalışmaları istenen sonuçlara varıl mcaya kadar tekrarlanır. Bu işlemlerin parçanın fiziksel modeli yerine bilgisayarda oluşturulan modeli ile yapılması büyük kaynak tasarrufu yanında tasarımın tamamlanma süresini inanılmaz ölçüde kısaltır. Ayrıca, bilgisayar modelinin kullanılması geometrik ölçüler ve matematiksel hesaplamalarda doğruluk ve hassasiyet sağlar. Parçanın Sonlu Elemanlar, FE yapısı incelemelerde temel taşı oluşturur. Sıcak malzemenin kalıp içindeki hareketi, yerleşmesi, şekillenmesi ve soğuması konuları da üretim araçlarının tasarımında önemi olan inceleme çalışmalarıdır. Burada da kalıpların bilgisayardaki modelleri ve bunlardan oluşturulan FE yapıları en doğru sonuçlar için başarı ile kullanılmaktadır. Mekanik üretim için geçerli olan bu yöntemler yanında en az bunun kadar kapsamlı ve yararlı bilgisayar desteği e- lektronik ürün tasarımında da hizmete girmiş bulunmaktadır. Elektronik devrelerin, elemanları hazır kütüphanelerden çekilerek kurulması, bu devrelerin analog ve/veya sayısal benzetim (simulation) incelemelerinin yapılması, tek veya çok katlı baskılı devre bağlantı ve maskelerinin hazırlanması konularında tek tek veya bütünleşik hizmet veren yazılım paketleri yaygın olarak kullanıma girmiş bulunmaktadır, özellikle, bütünleşik devre üreticilerinin desteklediği ve programlanabilir entegre devrelerin (prograroable array logic, PAL) tasarımında kullanılan güçlü yazılım paketleri elektronik devre tasarımına yeni bir boyut getirmiş bulunmaktadır. C. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÜRETİM, CAM: Endüstri devrimiyle başlayan "kendi kendine üretim" yapan takım tezgahları hayali 50'li yıllarda sayısal kontrol, NC yöntemi ile uygulamaya girdi. Yine mikro-bilgisayarların gelişmesinden yararlanan sayısal kontrol üniteleri, mekanik üretimde takım tezgahlarının üretim kalitesini ve etkinliğini yeni bir teknolojik düzeye çıkardı. Torna, freze, borlama, taşlama, takım bileme ve elektro erezyon tezgahlarında CNC adını verdiğimiz sayısal kontrol üniteleri eskiden hayal ettiğimiz işlemleri olağan çalışma haline getirdi. Bunların arasında, kesici takımın hareketini aynı anda 3-5 aksda da kontrol yeteneğine sahip CNC freze tezgahları en karmaşık serbest uzay yüzeylerinin, istenirse mikronlar hassasiyetinde, üretimine imkan vermeleri özellikle dikkati çekmektedir. Bu tür bir tezgah ile parçanın kendisi üretilebildiği gibi günümüzde gelişmiş bulunan çeşitli şekillendirme teknolojilerindekullanılabilen 3

6 ve binlerce, onbinlerce parça üretebilecek kalıpların yapımı olağan bir üretin» durumuna gelmiştir. Başarılı CAM uygulamasında CNC frezenin ayrılmaz parçası ise karmaşık yüzeyleri kesebilecek komutların hazırlanması yani sayısal programın, NC programın yazılmasıdır. Bilgisayar desteği bu konuda tek yardımcıdır. Güçlü bir CAM yazılımı parçanın yüzey modelini kullanır. Bu yüzeyi kesmek üzere, kesici kalemin ölçü ve şeklini de dikkate alarak freze bıçağının izleyeceği yolu hesaplar. Son işlemci (post processor) adı verilen ayrı bir yazılımla da kesici takım yolu CNC ünitesinin anlayacağı standart komutlara dönüştürülür. Elde edilen bu NC komutları ile freze parçanın yüzeylerini işler. Mikro-bilgisayardan esas sistemlere (main frame) kadar değişik güçde CAM yazılım paketleri vardır. 2ı/* akslı kontur adı verilen kesme işlemlerinde mikro-bilgi sayar veya CNC ünitesinin imalatçısı tarafından sağlanan yazılımlar ile kullanılabilir sonuçlar almak mümkündür. Ancak, 3 boyutlu serbest yüzeyler için profesyonel bir CAM'm tercih edilmesi şarttır. Böyle bir uygulama en az bir grafik iş istasyonu (workstation) ile başlar. Sistem yapısı, ihtiyaca ve kuruluşun teknolojik gelişmesindeki başarısına paralel olarak çok-kullanıcılı düzeye çıkarılır. Profesyonel seviyede bir CAM yazılımının seçiminde aranacak en önemli özelliklerin başında parçayı tanımlayacak yüzeylerin biribirleri ile birleştiği ara kesitlerde matematiksel olarak doğru ve devamlı kesim yapılabilecek yüzeylerin üretilebilir olması gelir. Başta kalıp üretimi olmak üzere hacim şekillerini üretmesi gerekli kuruluşların yazılım teklifi veren firmalardan "benchmark" testi olarak adlandırılan deneme parçası üretimini talep etmeleri şarttır. Bu testin bilgisayarda parça modelinin yapımı ve burada NC programın üretimi ile frezede parçanın kesimi safhalarının tamamı süresince testi yaptıran kuruluşun konuyu uygulayacak personelinin şahsen hazır bulunmaları şarttır. Böylece, yazılımın model leme, NC program üretme ve frezede kesme işlemlerindeki kolay kullanılırlık, doğru geometrik ölçüleri sağlama, kesici kalem seçimi ve özel operatör müdahelesi gerektirip gerektirmediği hususları açıkça belirlenebilir ve doğru karar verilmesine önemli bir katkı sağlanmış olur. D. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖLÇÜM, CAQ: Günümüzdeki üretimde, "Kalite" kontrol edilen bir özellik olmak yerine ürünün tasarımında düşünülen ve yapıya dahil edilen bir çalışmaya dönüşmüştür. Denetim kavramını ifade eden Kalite Kontrol yerini Kalite Temini, (Quality Assurance) felsefesine bırakmıştır. Burada da temel işlev ölçüm olmaktadır. 3 boyutlu ölçüm aletleri bilgisayar bağlantısı ve yazılım kontrolü altında kısa sürede ve hassasiyetle birçok ölçü belirleyebilmekte ve karmaşık yüzey ve/veya profillerin geometrik değerlerini sayısal olarak saptayabilmektedir. 4

7 ölçülecek parçanın bilgisayar ortamında modelinin yapılmış olması, bir başka anlatımla parçanın tasarımında bilgisayar kullanımı ölçümlerin aynı modele göre ölçü aletlerinde kontroluna imkan vermektedir, ölçülecek geometrik değerler de Kalite Temini yapısı içinde programlanabiimektedir. Böylece en karmaşık ölçüm sıraları hatasız ve kısa sürede yerine getirilmektedir. Bilgisayar destekli ölçümlerde elde edilen sayısal değerler doğrudan yine bilgisayar ortamında veri tabanı yapısında saklanmakta, bunlar gerekli incelemelerde kullanılmaktadır. E. İSTATİSTİKSEL ÜRETİM KONTROLÜ, SPC: Niceliğe dayalı yöntemlerle, istenmeyen sonuçlar ortaya çıkmadan önce kalite problemlerini tanımlamak, analiz etmek ve çözüm getirmek olarak tanımlayabileceğimiz istatistiksel üretim kontrolü, temelde basit yapısı ile ideal kalite temin aracı olmaktadır. SPC uygulmasmda, bir üretim işlemleri dizisinin sonucunda elde edilen parçalar arasından örnekleme yöntemi ile parçalar seçilmektedir. Bu parçaların belirgin ölçümleri ile oluşturulan X-çubuk ve R-tablosu yapısında aritmetik ortalamalarla, söz konusu üretim işlemleri dizisinde istenen kalite düzeyinin devam edip etmediğini gözlemek mümkün olmaktadır. Bir seri üretim uygulamasında, örnek olarak alınan karmaşık şekilli parçaların, örneğin 50'lik 100'lük kafileler olarak doğru ve kısa sürede ölçümünün yapılması ancak bilgisayar destekli bir ölçüm düzeni ile mümkündür. Ayrıca, birçok üretim noktasında yapılacak ölçümlerin konsol i dasyonu ve üretimin genel görüntüsünün elde edilmesi yine bilgisayar kullanarak sağlanabilmektedir. Konvensiyonel yöntemlerle, örneğin pleyt, mihengir, komparatör kullanarak saatler süren bir ölçüm işlemi programlanabilir 3 boyutlu ölçü aletleri ile dakikalar düzeyinde tamamlanmaktadır. F. YÖNETİM BİLGİ SİSTEMİ, VERİ TOPLAMA: üretimden sorumlu yönetim ekibi; tasarım, çizimler, NC programlar, üretim işlemleri, kalite temin esasları, ölçümler, SPC uygulaması ve sonuçları ile malzeme temini ve ambarlama sorunlarını kapsayan sayıca çok ve değişik nitelikde verileri izlemek, değerlendirmek ve kontrol etmekle sorumludur. En yeni ve doğru bilgilere kolayca erişebilmek, bunlar üzerinde gerekli incelemeleri yaparak doğru kararı alabilmek ancak bilgisayar desteğinde veri toplama ve arşivleme ile mümkündür. IV. ATÖLYEDE BÜTÜNLEŞME Üretimin hareket alanı olan atölyede, yukarıda kısaca özetlenen konuların bir arada uyum içinde çözümlenmesi için gerekli yazılım ve donanım ile tezgahlarla arabirimleri, halen endüstriyel kalitede hizmete arz edilmiş bulunmaktadır. Şekilde bilgisayarla bütünleşik bir üretim yapısı şema olarak gösterilmektedir. Sistemin elemanları biribirlerine Ethernet 5

8 veya ArcNet iletişim ağı ile bağlanmıştır. Fiziksel uzaklıklar veya endüstriyel ortam bağlantılar arasında iletişim arabirimi, modem kullanımını gerektirebilir. ürün tasarımı, çizim ve modellerne işlevleri CAD, CAE ve CAM yazılımlarının esas sistem, mini ve/veya grafik iş-istasyonlarda işletilmesi ile yerine getirilmektedir. Bu donanım sisteminde ayrıca lazer yazıcı- /çizici ve AO ebadında kağıda teknik resim çizicisi eklenmiştir. Kalıp, takım ve avadanlık tasarımı ve yapımı da ürün tasarımı paralelinde işlemlerden meydana gelmektedir. Bu nedenle mevcut CAD, CAE ve CAM sistemi aynı amaçla kullanılır. örnek, prototip veya master model CNC takım tezgahlarında CAM yazılımı ile hazırlanmış NC programları ile üretilir, NC programın tezgaha aktarılmasında doğrudan NC veya Dağıtılmış NC, DNC ilişkisi tercih edilen yöntemdir. Bu iletişim metodu sayısal kontrol programlarının CAM sisteminden CNC takım tezgahına elektronik sinyal olarak aktarılmasıdır. NC program kodu yalın ASCII kodunda komut ve ilgili değişkenlerden oluşan bir metindir. Bu nedenle, CNC ünitelerinde bulunan standart RS232 seri bağlantı ucu kullanılabilir. Bir freze tezgahının CNC ünitesi üzerinde elle hazırlanacak NC programların hacmi sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle geleneksel olarak CNC ünitelerinin program bellekleri 32K, 64K veya 128K karakteri aşmamaktadır. Yeni tasarım CNC ünitelerinde bellek 1000K hatta 2000K karaktere kadar çıkabilmektedir. Ancak, profesyonel CAM yazılımlarının ürettiği yüksek yüzey kalitesi veren NC programların hacmi milyonlarca karakteri aşmaktadır. Dolayısıyla, NC programın bir defada CNC ünitesine aktarılıp işlemenin yapılması mümkün olmamaktadır. 6 Belleğin hacmi kadar NC program komutunun yüklenmesi, işlemenin yapılması, bellekdeki tüm komutların uygulanmasından sonra belleğin programın devamı ile yeniden yüklenmesi şeklinde freze tezgahı ile kurulan diyalog sorunu çözer. Diyalog, CAM yazılımının koştuğu bilgisayar ile CNC ünitesi arasında kurulabilir. Ancak, birden fazla tezgahın kullanıldığı durumlarda CAM sistemi ile tezgah CNC'leri arasına özel diyalog Ünitelerinin yerleştirilmesi etkin bir çözüm olmaktadır. Basit diyalog yükünün CAM donanımı üzerinden kaldırılması amacıyla, CNC'leri veya özel diyalog ünitelerini besleyecek kişisel bilgisayar, PC bazında servis üniteleri kullanılabilir. CAM sistemi ile iletişim ağı bağlantısı olan PC servis birimi 100 milyon karakteri aşan disk bellekleri ile çok sayıda freze tezgahını besleyecek NC programı depolama ve ilgili tezgah ile diyalog kurarak kesiksiz üretim saölayabilir. Benzer PC servis birimleri, kalite temin sistemindeki ölçü teçhizatı ve SPC ölçüm uçları ile CAD, CAE ve CAM sistemleri arasındaki iletişimi sağlar. Ayrıca SPC hesaplamaları da bu PC'lerde yapılabilir. Birden fazla üretim hattında SPC uygulamasında, çok sayıda SPC ölçüm ucunun bağlandığı ve

9 özel yazılım ile konsolide üretim izlemesinin yapıldığı PC birimleri kullanılmaktadır. Malzeme tedarik, ara ürün ve ürün stoklama ile seri ü- retim planlaması konularında yönetime destek veren yazılım sistemleri, kuruluşun boyutuna, iş konusu ve hacmine göre esas sistem, mini veya PC bazında kullanılmaktadır. Ambarlarda sayım, giriş/çıkış kayıtları için çubuk kodlu veya manyetik esaslı düzenlemeler kullanılmaktadır. Veri tabanına erişim için sistemlere bağlı terminallerden yararlanılmasına ek olarak iletişim ağına bağlı PC'1er akıllı terminal olarak tercih edilmektedir. V. UYGULAMA SORUNLARI Bilgisayarla bütünleşik üretim sistemleri donanım, yazılım ve arabirim olarak çeşitli elemanlardan meydana gelmektedir. Bunların her birisinin uzmanlaşmış üretici, satıcı ye servis kuruluşları vardır. İhtiyaca cevap verecek elemanlardan oluşan bir sistemin bütünleştirilmesi, entegrasyonu da ayrı bir uzmanlık ve deneyim gerektiren hizmettir. Bakım ve yazılımda devamlılığı sağlayan desteğin mevcudiyeti başarılı başlangıcın süregelmesi için diğer şarttır. BÜTÜNLEŞMEDE UYUM: Kuruluşlarda işletme ve sınırlı düzeyde bakım personeli görevlidir. Bir CİM sisteminin entegrasyonunu yapacak uzman personelin bulunması büyük ölçekli kuruluşlarda da ekonomik olmaması yanında, personelin tatmin edilmesi açısından da mümkün değildir. Orta veya küçük boy kuruluşlar için durum çok daha umutsuzdur. Ancak, seçilen sistem elemanlarının kendi başlarına üstün niteliklerinden başarılı ve etkin yararlanma, uyumlu entegrasyon ile sağlanmaktadır. Dolayısıyla, uyum için gerekli uzmanlık kuruluş dışında aranmalıdır. Beklenen sonuçların alınamadığı durumlarda gerekli uyumun sağlanamadığı ve bu konuda uzmanlığa yeterince önem verilmemiş olduğu gözlenmektedir. Bilgisayarı bir firmadan, yazılımı başka birisinden, frezeyi takım tezgahı satıcısından alıp bunları bütünleştirmeğe çalışan kuruluşlar ciddi zorluklar ile karşılaşmakda, zaman ve kaynaklarını boşa harcamaktadır. Ucuz olmayan bu tür ileri teknoloji uygulamalarının yatırımı izleyen en kısa sürede etkin üretime geçmeleri kuruluş için hayati önem taşımaktadır. PERSONEL EĞİTİMİ: Başarılı uygulama, ileri teknoloji olan çeşitli uzmanlık dallarında işletme personelinin kapsamlı olarak eğitimine bağlıdır. Ancak, personel eğitimi gerekli tek ve yeterli koşul değildir. Kuruluşun çeşitli kademelerinde yeni teknolojinin getirdiği farklı disiplinin anlaşılması, benimsenmesi ve uygulanması gereklidir. Bu nedenle, uygulamaların kapsamı, zamanlaması ve personel seçimi başarı için dikkatle değerlendirilmelidir. VI. SONUÇ Kısa sürede, işlevsel, albenisi olan ve düşük fiyatta ürünlerin ortaya konabilmesi ve rekabet gücü elde etmek için başından sonuna kadar üretim 7

10 çalışmalarında bilgisayar kullanımı kaçınılmaz uygulamadır. Bu yapıya ulaşmak için kuruluşların en kısa sürede karar vermeleri ve uygulamağa geçmeleri şarttır. Teknolojik bir aşama olan üretimde bilgisayar kullanımı, kuruluşun felsefesinde bir değişiklik getireceğini, yeni bir yaşam tarzı oiacağini baştan kabul etmek ve bu anlayışı her kademeye anlatmak, benimsetmek ve uygulatmak gerekir. Başarının formülü; kuruluş ihtiyacının doğru saptanması, tekerleği yeniden keşfetmeyerek uzman hizmetlerin alınması, seçilen donanım ve yazılımın uyum içinde çalışmasını hedef almak olarak özetlenebilir. Bilgisayarla Bütünleşik üretim sistemi tüm üretimi kapsayan, dolayısıyla kuruluşu baştan sona kadar etkileyecek bir teknolojik aşamadır. Bu yeni teknolojiye geçişin temel birimleri ile yapılması mutlak yarar sağlar, özellikle, şekillendirme tekniği kullanan üretimlerde; modelleme, kalıp ve takım konularını kapsayan temel bir CİM birimi ile başlamak hızlı ilerleme için taban oluşturmaktadır. CAM yazılımı + bilgisayar + freze'den oluşan bir başlama birimi başarıya giden denenmiş bir yoldur. Bilgisayarlarda, yazılımlarda gelişmeleri ve yenilikleri hemen her gün duymakta veya okumaktayız. Bunlara bakarak bu yeni teknolojiye bir süre daha bekleyerek daha iyisi ile başlamak düşünülebilir. Bu görüşün yararlı olduğunu iddia etmek mümkün değildir. Bugün endüstriyel ortamda başarı ile kulla- nılan CİM uygulamaları vardır. Söz konusu edilen gelişmeler bir devamlılık içindedir; yazılımların yenilikleri lisans anlaşmaları kapsamında kullanıcıya iletilmektedir, donanımlardaki yeniliklerden pekçok durumda kart ve/veya entegre devre değişikliği ile yarar sağlanır, önemli olan profesyonel nitelikde, yeniliklere açık yazılım ve donanım seçmek ve bir an önce bu yeni teknoloji ile yaşamağa başlamaktır. Doğru seçim yapılsa da kuruluş personelinin alman yazılım ve donanımı kullanmada göstereceği gelişme ve beceri başarıyı sağlamaktadır. Dolayısıyla, kullanıcı personelin yetiştirilmesi başarının anahtarıdır. Bunun sağlanması personele verilen bir veya birkaç haftalık standart eğitim yanında başarılı kullanım ortamı ile devamlı ve yakın ilişki kurmaktır. İhtiyaç halinde kolaylıkla başvurulabilen ve uzman bir destek teşkilatı personelin kapsamlı yetişebilmesi için tek garantidir. Bu nedenle yazılım ve donanım seçiminde, karar verirken kolay erişilebilen uzman destek teşkilatının mevcudiyeti önemle dikkate a- lınmalıdır. VII. KAYNAKLAR: 1) "Today's CNC Technology", Gary Henry, Modern Machine Shop 1991 NC/CIM Guidebook, s ) "CAD/CAM in The 90's", Stewart D. Siebell, Modern Machine Shop 1991 NC/CIM Guidebook, s ) "Connectivity", Mike Viola, Modern Machine Shop 1991 NC/CIM Guidebook, s

11 4) "Gaining Control of the Shop Floor", Craig Skevington, Modern Machine Shop 1991 NC/CIM Guidebook, s ) "Integrating Quality With the Shop Floor", David H. Genest, Modern Machine Shop 1991 NC/CIM Guidebook, s ) "The Human Factor", John C. Rothwell, Modern Machine Shop 1991 NC/CIM Guidebook, s

12

13 ÖNSÖZ Çağımızda bilginin,üretim sürecinde en önemli girdi olabilme niteliği kazanmasıyla birlikte,günümüzün pazar koşullarında bilgiye ulaşma ve onu üretime aktarma hızı giderek daha fazla önem kazanmıştır.bu nedenle,gelişen bilgisayara dayalı tekniklerle birlikte,üretimin tasarımından çıktı aşamasına kadar,yazılim endüstrisi her alanda olduğu gibi mühendislik alanında da hızla gelişmektedir. Tasarımda ve üretimde hız,kalite,etkinlik,esneklik sağlayan CAD/CAM amaçlı yazılım ve donanımlar gelişirken,mühendislik uygulamaları nitelik değiştirmektedir. Odamız,endüstride çalışan üyelerimizi her alanda yeni gelişen tekniklerle buluşturmayı görev saymaktadır.bu amaçla,ülke düzeyinde başlatılan CAD/CAM Seminer etkinliklerinden biri de Şubemiz tarafından Ekim 1991 tarihleri arasında Altınyunus Çeşme Turistik Tesislerinde gerçekleştirilmiştir. ülke düzeyinde Sanayi Kuruluşlarında çalışan mühendislerce ilgi gören Seminere,yazılım pazarlayan firmalarca yeterli ilgi gösterilmemiştir. Bu ilgi eksikliğinde,seminerin yılın son aylarında yapılıyor olmasının getirdiği iş yoğunluğunun yanı sıra,ülke ekonomisinin,özellikle milletvekili seçiminin hemen öncesine gelmesinin,önemi i etkisi olduğu kanısındayız. Türkiye'de bu konuda,ilk akademik çalışmaların başlatıldığı ODTÜ'nün,başta CAD/CAM Merkezi Direktörü Prof.Dr.Bilgin KAFTANOGLU olmak üzere,öğretim üyeleri Doc.Dr.Mustafa îlhan GÖKLER,Doc.Dr.Tuna BALKAN,Doc.Dr.Sahir ARIKAN a seminerin gerçekleşmesinde yaptıkları katkıları nedeniyle teşekkür etmeyi görev sayıyoruz» Ayrıca seminere uygulayıcı olarak katkıda bulunan,fekom,momentum,mîkroset, INFORMATIK ve reklam vererek katkıda bulunan ÎNTERGRAPH ETIK firmalarına, yine seminerin organizasyonunda değerli katkıları bulunan TEKNOBIM,TURYAG ve BOTES Mühendislik Firmalarının yöneticilerine teşekkür ediyoruz. Yine seminer ve sergi düzenlemesinde emeği gecen Düzenleme Kurulu üyelerine teşekkür ediyoruz TMMOB MAKÎNA MÜHENDISLERI ODASI izmir Şubesi Yönetim Kurulu

14 BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM VE ÜRETİM CAD/CAM SEMİNER PROGRAMI 22 Ekim.1991 Salı: 09s AÇILIŞ VE TANIŞMA 10:00-12:00 BİLGİSAYARLARIN MÜHENDİSLİK VE TASARIMDAKİ YERİ Prof.Dr.Bilgin KAFTANOGLU 12:00-12:30 BİLGİSAYARDA GEOMETRİK MODELLEME Doc.Dr.Mustafa İlhan GÖKLER 12:30-14:00 ÖĞLE YEMESİ 14:00-14:30 AUTOCAD Rll & AME TANITIMI Esin SAVAŞ,Bilgisayar Destekli Tasarım Uzmanı,MÎKROSISTEM 14:45-15:30 MEKANİK TASARIM Sıddık ÖZPETEK,Mak.Y.Müh.-MOMENTUM A.S. 16:00-17:30 ACIK OTURUM (Akademisyenler ve Yazılım Firmalarının Temsilcileri katılacaktır) 23 Ekim,1991 Çarşamba: 09:30-11:00 MÜHENDİSLİKTE İLERİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Doc.Dr.Mustafa İlhan GÖKLER,Doç.Dr.M.A.Sahir ARIKAN 11:00-12:30 MEKANİK TASARIM OTOMASYONU Sıddık ÖZPETEK,Mak.Y.Müh.-MOMENTUM A.S. ADAPTIF ANALİZ/OTOMASYON Sıddık ÖZPETEK,Mak.Y.Müh.-MOMENTUM A.S. 12:30-14:00 ÖĞLE YEMEĞİ 14:00-15:30 MEKANİK TASARIM VE İMALAT YAZILIMLARI TANITIMI Arif GÜZELSOY,Erhan ASKER,M.CAD Satış Müh.-INFORMATIK 16:00-17:30 AÇIK OTURUM (Akademisyenler ve Yazılım Firmalarının Temsilcileri katılacaktır) 24 Ekim.1991 Perşembe: 09:30-11:30 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÜRETİM Doç.Dr.M.Sahir ARIKAN.11:30-12:30 I-DEAS İLE İMALAT PROSEDÜRÜ I Serap DlKMENLl,Mak.Y.Müh«ve Uçak Müh.-MOMENTUM A.S. 12:30-14:00 ÖĞLE YEMEĞİ 14:00-15:30 I-DEAS ile CNO KULLANIMI Serap DİKMENLİ,Mak.Y,Müh. ve Uçak Müh.-MOMENTUM A.S. 16:00-17:30 AÇIK OTURUM (Akademisyenler ve Yszıl:tm Firmalarının Temsilcileri katılacaktır) 25 Ekim.1991 Cuma: 09:30-11:00 BİLGİSAYARLA TÜMLEŞİK ÜRETTİM Doç.Dr.Tuna BALKAN 11:00-12:30 ÜC BOYUTLU YÜZEY TASARIM PROGRAMLARI TANITIMI Ayhan ARAL,Genel Müdür-PAY BİLGİSAYAR A.S- İSTANBUL 12:30-14:00 ÖĞLE YEMEßl 14:00-15:30 BİLGİSAYAR ÎLE BÜTÜNLEŞİK ÜRETİME GEÇ15 VE AVANTAJLARI Dr.Mehmet YEY1NMEN,A1İ Serdar EMRE Mak.Y.Müh.-BYM 16:00-17:30 AÇIK OTURUM (Akademisyenler ve Yazılım Firmalarının Temsilcileri katılacaktır)

15 Tulsp computers SX 20MHz Intel İşlemci - 4MB RAM, 20 MB'a genişleme, LIM EMS 4,0 uyumlu -3.5" 1.44 MB disket sürücü -100 MB, 24msec disk sürücü -1024x768 pixel, 256 renk, 8514 A Süper VGA ekran kartı -17" çapraz, 15.75' etkin görüş alanlı renkli monitör - Yüksek çözünümlü mouse (400 DPI) - Şifre korumalı olarak sistemi açma, klavye kitleme, reset etme. -3 adet 16 bit ISA genişleme yuvası - Netware ve 05/2 uyumlu yapı - MS-windovs 3.0, MS- DOS 4.01, Diagnostic ve utility yazılımları -101/102 tuşlu AT/XT uyumlu klavye Tulip Vision 1 TULIP VISION 1 'in sahip olduğu 20 MHz hızındaki sx işlemcisi ve üzerinde bulunan 17" boyutundaki geniş süper VGA ekranı ile, masa üstü yayıncılıktan CAD uygulamalarına kadar bir çok yazılım için gerekli gücü sağlar. Üzerinde 4 MB olarak gelen ve 20MB'a kadar çıkabilen ana belleği, LIM EMS 4.0 standardı ile uyumludur ve eklenebilen sx matematik işlemci ile en karmaşık programların dahi üstün bir performans İle çalışmasını sağlar. Üzerinde hazır olarak bulunan Netware adaptörler için uzaktan açma EPROM'u ile her türlü Netware ağında tam uyumlu olarak çalışır. TULIP VISION 1'in üzerinde bulunan 8514/A uyumlu süper VGA kartı, 1024x768 hassasiyet, 256 renk ve 17" çapraz, 15.75" etkin görüş alanına sahip ekranı ile her türlü grafik uygulaması için en uygun ortamı hazırlar. Bilgisayar uygulamalarının gittikçe arttığı günümüzde, bilginin güvenliği ve önemli sorunlardan biri olmaya devam etmektedir. TULIP VISION 1, bilgi kaybınızı engellemek için şifre korumalı olarak klavye ve seri portları kitleme, ekranı karartma ve sistemi şifre ile açma özelliklerini birarada sunmaktadır. YETKİLİ SATICILARIMIZ ANKARA : MİRON TEL FAX: İSTANBUL : EMAT TEL: FAX: MİLYEM TEL: FAX: ÇIĞIR TEL: İZMİR : ARTI TEL: BİLKIAK TEL / FAX: EGE SİSTEM TEL: TEL / FAX: ZİRVE TEL : DATA BİLGİSAYAR TEL: FAX : ANTALYA: ROLVA TEL/FAX : DENİZLİ : BİLDEM TEL/ FAX : RİZE: ZAFER TEL: FAX: »TRABZON: PEKŞEN TEL: ESKİŞEHİR : YONGA BİLGİSAYAR TEL: KONYA : BEREKET BİLGİSAYAR TEL: FAX : ETİK BİLGİSAYAR TİC. LTD. ŞTİ. KÖROĞLU CADDESİ 14/ G.O.P. / ANKARA TEL: (4) FAX: (4) eny TuliDVi:

16

(Computer Integrated Manufacturing)

(Computer Integrated Manufacturing) 1 (Computer Integrated Manufacturing) 2 1 Bilgisayarlı Sayısal Kontrol; ekipman mekanizmaların hareketlerinin doğru ve hassas biçimde gerçekleştirilmesinde bilgisayarların kullanılması, programlama ile

Detaylı

ENF 100 Temel Bilgi Teknolojileri Kullanımı Ders Notları 2. Hafta. Öğr. Gör. Dr. Barış Doğru

ENF 100 Temel Bilgi Teknolojileri Kullanımı Ders Notları 2. Hafta. Öğr. Gör. Dr. Barış Doğru ENF 100 Temel Bilgi Teknolojileri Kullanımı Ders Notları 2. Hafta Öğr. Gör. Dr. Barış Doğru 1 Konular 1. Bilgisayar Nedir? 2. Bilgisayarın Tarihçesi 3. Günümüz Bilgi Teknolojisi 4. Bilgisayarların Sınıflandırılması

Detaylı

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir.

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir. 1.1.3. Scada Yazılımından Beklenenler Hızlı ve kolay uygulama tasarımı Dinamik grafik çizim araçları Çizim kütüphaneleri Alarm yönetimi Tarih bilgilerinin toplanması Rapor üretimi 1.1.4. Scada Sistemleri

Detaylı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM AUTOCAD DERSİ. 1. HAFTA 27.09.2012 Öğr. Gör. Serkan ÖREN

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM AUTOCAD DERSİ. 1. HAFTA 27.09.2012 Öğr. Gör. Serkan ÖREN BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM AUTOCAD DERSİ 1. HAFTA 1 AutoCAD, tüm dünyada başta mühendisler ve mimarlar tarafından kullanılan, dünyaca tanınan yazılım firması Autodesktarafından hazırlanan, bilgisayar

Detaylı

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ. Makine Resmi MK-224 2/Bahar (1+2+0) 2 5

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ. Makine Resmi MK-224 2/Bahar (1+2+0) 2 5 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Makine Resmi MK-224 2/Bahar (1+2+0) 2 5 Dersin Dili : Türkçe Dersin Seviyesi : Lisans,

Detaylı

İşletim Sistemi. BTEP205 - İşletim Sistemleri

İşletim Sistemi. BTEP205 - İşletim Sistemleri İşletim Sistemi 2 İşletim sistemi (Operating System-OS), bilgisayar kullanıcısı ile bilgisayarı oluşturan donanım arasındaki iletişimi sağlayan ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem

Detaylı

Bilgi ve iletişim teknolojileri

Bilgi ve iletişim teknolojileri Bilgi ve iletişim teknolojileri 1 Bilgisayar, Hesap makinesi gibi araçlara neden ihtiyaç duyulmuştur? Zaman tasarrufu Bilginin depolanması ihtiyacı Hatasız işlem yapma isteği İletişim ihtiyacı 30\2 Bilişim

Detaylı

Sistem Programlama. Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir.

Sistem Programlama. Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir. Kesmeler(Interrupts): Kesme mikro işlemcinin üzerinde çalıştığı koda ara vererek başka bir kodu çalıştırması işlemidir. Kesmeler çağırılma kaynaklarına göre 3 kısma ayrılırlar: Yazılım kesmeleri Donanım

Detaylı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÜÇ BOYUTLU ÇİZİM VE SAYISAL KOD TÜRETİMİ

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÜÇ BOYUTLU ÇİZİM VE SAYISAL KOD TÜRETİMİ ÜÇ BOYUTLU ÇİZİM VE SAYISAL KOD TÜRETİMİ Dersin Modülleri Üç Boyutlu Model Oluşturma ve Düzenleme Katı-Yüzey Modelleme ve Görsellik Hesaplama, Sorgulama ve Boyut Geçişleri Kazandırılan Yeterlikler Üç boyutlu

Detaylı

İKLİM. KALIP ve İMALAT

İKLİM. KALIP ve İMALAT İKLİM KALIP ve İMALAT İKLİM Kalıp ve İmalat, uzman teknik kadro ve üstün kalite anlayışı ile otomotiv ve beyaz eşya sanayisi başta olmak üzere diğer sanayilere destek veren, sürekli ve kaliteli hizmet

Detaylı

TEKNOLOJĠ PLANLAMASI. Başkent Üniversitesi

TEKNOLOJĠ PLANLAMASI. Başkent Üniversitesi TEKNOLOJĠ PLANLAMASI Başkent Üniversitesi ÖĞRENĠM KAZANIMLARI Bu dersi bitirdiğinizde; Teknoloji planlamasının ne olduğuna ilişkin bilgi edinecek, Teknoloji planlamasının amacını öğrenecek, Teknoloji planı

Detaylı

1. PS/2 klavye fare 2. Optik S/PDIF çıkışı 3. HDMI Giriş 4. USB 3.0 Port 5. USB 2.0 Port 6. 6 kanal ses giriş/çıkış 7. VGA giriş 8.

1. PS/2 klavye fare 2. Optik S/PDIF çıkışı 3. HDMI Giriş 4. USB 3.0 Port 5. USB 2.0 Port 6. 6 kanal ses giriş/çıkış 7. VGA giriş 8. İşlemci: İşlemci,kullanıcıdan bilgi almak, komutları işlemek ve sonuçları kullanıcıya sunmak gibi pek çok karmaşık işlemi yerine getirir. Ayrıca donanımların çalışmasını kontrol eder. İşlemci tüm sistemin

Detaylı

CNC (COMPUTER NUMERİCAL CONTROL)

CNC (COMPUTER NUMERİCAL CONTROL) CNC (COMPUTER NUMERİCAL CONTROL) Bilgisayarlı Sayısal Kontrol(CNC- Computer Numerical Control), takım tezgahlarının sayısal komutlarla bilgisayar yardımıyla kontrol edilmesidir. CNC Tezgahlarda, NC tezgahlardan

Detaylı

İLERİ SEVİYE BİLGİSAYARLI SAYISAL KONTROLLÜ (CNC) DİK İŞLEME TEZGÂHI KULLANMA ve PROGRAMLAMA EĞİTİMİ KURS PROGRAMI

İLERİ SEVİYE BİLGİSAYARLI SAYISAL KONTROLLÜ (CNC) DİK İŞLEME TEZGÂHI KULLANMA ve PROGRAMLAMA EĞİTİMİ KURS PROGRAMI İLERİ SEVİYE BİLGİSAYARLI SAYISAL KONTROLLÜ (CNC) DİK İŞLEME TEZGÂHI KULLANMA ve PROGRAMLAMA EĞİTİMİ KURS PROGRAMI 1. KURUMUN ADI : 2. KURUMUN ADRESİ : 3. KURUCUNUN ADI : 4. PROGRAMIN ADI : İleri Seviye

Detaylı

DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR (5)

DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR (5) DİZÜSTÜ BİLGİSAYAR (5) 1. Dizüstü Bilgisayar en az Intel Core i5 2,3 GHz hızında işlemcisi olmalıdır. 2. Dizüstü bilgisayarın 4 GB DDR3 1333 MHz belleğe sahip olmalıdır. 3. Dizüstü bilgisayar ekran kartının

Detaylı

DONANIM. 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri

DONANIM. 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri DONANIM 1-Sitem birimi (kasa ) ve iç donanım bileşenleri 2-Çevre birimleri ve tanımlamaları 3-Giriş ve çıkış donanım birimleri DONANIM SİSTEM BİRİMİ ÇEVREBİRİMLERİ Ana Kart (Mainboard) Monitör İşlemci

Detaylı

KALİTE POLİTİKAMIZ. www.livakalip.com

KALİTE POLİTİKAMIZ. www.livakalip.com Tarihçemiz; Kalıp üreticisi olarak Liva kalıp, 1993 yılından beri farklı fabrikalarda özellikle otomotiv plastik kalıpları üzerine imalat bölümlerinde çalışmış ve buradaki bilgi birikimiyle kalıp imalatı

Detaylı

Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU

Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU Bilgisayar Nedir? Bilgisayar; Kullanıcıdan aldığı bilgilerle mantıksal ve aritmetiksel işlemler yapabilen, Yaptığı işlemleri saklayabilen, Sakladığı

Detaylı

Bilgisayar Donanımı Dersi BİLGİSAYARIN MİMARI YAPISI VE ÇALIŞMA MANTIĞI

Bilgisayar Donanımı Dersi BİLGİSAYARIN MİMARI YAPISI VE ÇALIŞMA MANTIĞI Bilgisayar Donanımı Dersi BİLGİSAYARIN MİMARI YAPISI VE ÇALIŞMA MANTIĞI Bilgisayarın Mimarı Yapısı ve Çalışma Mantığı Bilgisayarı yapısal olarak; bilgilerin girilmesi, girilen bilgilerin belirtilen durumlara

Detaylı

Dersin Adı Alan Meslek/Dal Dersin Okutulacağı Dönem / Sınıf Süre Dersin Amacı Dersin Tanımı Dersin Ön Koşulları

Dersin Adı Alan Meslek/Dal Dersin Okutulacağı Dönem / Sınıf Süre Dersin Amacı Dersin Tanımı Dersin Ön Koşulları Dersin Adı Alan Meslek/Dal Dersin Okutulacağı Dönem / Sınıf Süre Dersin Amacı Dersin Tanımı Dersin Ön Koşulları Ders İle Kazandırılacak Yeterlikler Dersin İçeriği Yöntem ve Teknikler Eğitim Öğretim Ortamı

Detaylı

Bilgisayar Donanımı. Temel Birimler ve Çevre Birimler. Öğr.Gör.Günay TEMÜR / KAYNAŞLI MESLEK YÜKSEOKULU

Bilgisayar Donanımı. Temel Birimler ve Çevre Birimler. Öğr.Gör.Günay TEMÜR / KAYNAŞLI MESLEK YÜKSEOKULU Bilgisayar Donanımı Temel Birimler ve Çevre Birimler Öğr.Gör.Günay TEMÜR / KAYNAŞLI MESLEK YÜKSEOKULU İçerik Bilgisayarın birimleri; Giriş Çıkış Depolama İşlem Donanım Bileşenleri ve Çalışma Prensipleri

Detaylı

MASA ÜSTÜ 3 EKSEN CNC DÜZ DİŞLİ AÇMA TEZGAHI TASARIMI ve PROTOTİP İMALATI

MASA ÜSTÜ 3 EKSEN CNC DÜZ DİŞLİ AÇMA TEZGAHI TASARIMI ve PROTOTİP İMALATI MASA ÜSTÜ 3 EKSEN CNC DÜZ DİŞLİ AÇMA TEZGAHI TASARIMI ve PROTOTİP İMALATI Salih DAĞLI Önder GÜNGÖR Prof. Dr. Kerim ÇETİNKAYA Karabük Üniversitesi Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmenliği ÖZET Bu çalışmada

Detaylı

BİLGİSAYARLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR BİLGİSAYARLARIN İÇ DONANIMI, ANA BİRİMLERİ VE ÇEVRE BİRİMLERİ

BİLGİSAYARLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR BİLGİSAYARLARIN İÇ DONANIMI, ANA BİRİMLERİ VE ÇEVRE BİRİMLERİ BİLGİSAYARLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR BİLGİSAYARLARIN İÇ DONANIMI, ANA BİRİMLERİ VE ÇEVRE BİRİMLERİ BİLGİSAYAR NEDİR? Verileri işleyen,veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yapabilen,elde ettiği

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Mikroişlemci Arayüz Sistemleri EEE406 8 3+0 3 5

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Mikroişlemci Arayüz Sistemleri EEE406 8 3+0 3 5 DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS Mikroişlemci Arayüz Sistemleri EEE406 8 3+0 3 5 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Lisans Seçmeli /

Detaylı

NOT: Bazı donanımlar giriş hemde çıkış donanımıdır. HEM GİRİŞ- HEM ÇIKIŞ BİRİMİ OLAN DONANIMLAR SABİT DİSK HAFIZA KARTLARI FLASH BELLEK

NOT: Bazı donanımlar giriş hemde çıkış donanımıdır. HEM GİRİŞ- HEM ÇIKIŞ BİRİMİ OLAN DONANIMLAR SABİT DİSK HAFIZA KARTLARI FLASH BELLEK ÇEVRE BİRİMLERİ Giriş ve çıkış donanımları Giriş donanımları Çıkış donanımları Klayve fare Tarayıcı HEM GİRİŞ- HEM ÇIKIŞ BİRİMİ OLAN DONANIMLAR SABİT DİSK HAFIZA KARTLARI FLASH BELLEK Monitör(ekran) Yazıcı

Detaylı

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM Bilgisayar : Kullanıcıdan aldığı bilgiyi işleyip, tekrar kullanıcaya sunan teknolojik alete denir.üç çeşit bilgisayar vardır.bunlar ; Masaüstü,Dizüstü,Tablet. Bilgisayarın Özellikleri : 1. Hızlıdır. 2.Hatasızdır.

Detaylı

CR24 Oransal sıcaklık kontrol termostatı. Bireysel sıcaklık kontrolü için sistem çözümleri

CR24 Oransal sıcaklık kontrol termostatı. Bireysel sıcaklık kontrolü için sistem çözümleri CR24 Oransal sıcaklık kontrol termostatı Bireysel sıcaklık kontrolü için sistem çözümleri + Havalı, sulu ve karışık ısıtma soğutma sistemlerine uygun bireysel konfor ürünleri Oransal oda sıcaklığı kontrol

Detaylı

Temel Kavramlar-2. Aşağıda depolama aygıtlarının kapasitelerini inceleyebilirsiniz.

Temel Kavramlar-2. Aşağıda depolama aygıtlarının kapasitelerini inceleyebilirsiniz. Temel Kavramlar-2 Byte = 8 Bit in bir araya gelmesiyle oluşan bellektir. Bilgisayarın tanıdığı harf rakam ve özel karakterlerden her biri 1 byte lık yer kaplar. Yani her bir harfin 1 veya 0 dan oluşan

Detaylı

Wake-On-Lan& LDCM Nedir?

Wake-On-Lan& LDCM Nedir? Wake-On-Lan& LDCM Nedir? Wake-On-Lan - Sıkça Sorulan Sorular Wake-On-LAN özelliği, Wake-On-LAN?ı destekleyen sistemlere, bir Wake-On-LAN paketi gönderip, sonra da müşteriye dosyaları yükleyerek veya müşteriden

Detaylı

VERİ KAYNAKLARI. Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri

VERİ KAYNAKLARI. Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri VERİ KAYNAKLARI YÖNETİMİ İ İ 5. ÜNİTE GİRİŞ Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri yönetimidir. Geleneksel yada çağdaş, birinci yada ikinci elden derlenen veriler amaca uygun veri formlarında tutulur.

Detaylı

WORKNC

WORKNC 0216 466 67 70 WORKNC Metropolsoft Bilgi Teknolojileri San. ve Tic. Ltd. Şti. Yeşilbağlar Mah. Selvili Sok. No:2 Beyaz Ofis B-36 34893 Pendik/İstanbul T: +90 216 466 67 70 F: +90 216 466 67 71 info@metropolsoft.com

Detaylı

Bilgi ve iletişim teknolojileri Dersi Ders Notlarıdır?

Bilgi ve iletişim teknolojileri Dersi Ders Notlarıdır? Bilgi ve iletişim teknolojileri Dersi Ders Notlarıdır? Bilgisayar, Hesap makinesi gibi araçlara neden ihtiyaç duyulmuştur? Zaman tasarrufu Bilginin depolanması ihtiyacı Hatasız işlem yapma isteği İletişim

Detaylı

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ SMO103

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ SMO103 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ SMO103 2. HAFTA BİLGİSAYAR SİSTEMİ, BİLGİSAYARI OLUŞTURAN BİRİMLER VE ÇALIŞMA PRENSİPLERİ ANAKART, İŞLEMCİ VE BELLEKLER SABİT DİSKLER, EKRAN KARTLARI MONİTÖRLER VE DİĞER DONANIM BİRİMLERİ

Detaylı

1511 ÖNCELİKLİ ALANLAR ARAŞTIRMA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI MAKİNA İMALAT ROBOTİK VE MEKATRONİK ÇAĞRI DUYURUSU

1511 ÖNCELİKLİ ALANLAR ARAŞTIRMA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI MAKİNA İMALAT ROBOTİK VE MEKATRONİK ÇAĞRI DUYURUSU 1511 ÖNCELİKLİ ALANLAR ARAŞTIRMA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI 1. Çağrı Kodu MAKİNA İMALAT ROBOTİK VE MEKATRONİK ÇAĞRI DUYURUSU 1511-MAK-ROME-2016-1 2. Çağrı Başlığı CNC

Detaylı

1.3.4. Veri Toplama Üniteleri

1.3.4. Veri Toplama Üniteleri 1.3.4. Veri Toplama Üniteleri Kontrol üniteleri SCADA sistemlerinin diğer önemli birimini oluşturur. Kontrol üniteleri kontrol odası seviyesinden çeşitli yardımcı işletmelerin kontrol ünitelerinden işletme

Detaylı

İmalat işlemi; -İnsan veya hayvan gücü kullanarak ilkel yöntemlerle yada -Mekanik enerji kullanılarak makinelerle yapılır.

İmalat işlemi; -İnsan veya hayvan gücü kullanarak ilkel yöntemlerle yada -Mekanik enerji kullanılarak makinelerle yapılır. İmalatın amacı, ham madde halinde bulunan herhangi bir malzemeyi belirli bir şekle dönüştürmektir. İmalat işlemi; -İnsan veya hayvan gücü kullanarak ilkel yöntemlerle yada -Mekanik enerji kullanılarak

Detaylı

5.10. OTOMATİK MİL TAŞLAMA BENZETİM PROJESİ

5.10. OTOMATİK MİL TAŞLAMA BENZETİM PROJESİ 5.10. OTOMATİK MİL TAŞLAMA BENZETİM PROJESİ Prof. Dr. Asaf Varol avarol@firat.edu.tr Sayısal kontrollü torna, freze, taşlama, matkap vb. tezgahlar yıllardır sanayimizin hizmetindedir. Artık Türkiye'de

Detaylı

CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ YÖNERGESİ

CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ YÖNERGESİ Bu staj yönergesi Celal Bayar Üniversitesi Endüstri Mühendisliği öğrencilerinin Üretim ve Yönetim stajları sırasında yapmaları gereken çalışmaları içermektedir. Staj, öğrencinin öğrenim hayatı boyunca

Detaylı

T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ LİSANS PROGRAMI. 2011-12 Bahar Yarıyılı

T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ LİSANS PROGRAMI. 2011-12 Bahar Yarıyılı T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ LİSANS PROGRAMI 2011-12 Bahar Yarıyılı ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA BİL 133 5 AKTS Kredisi 1. yıl 1. yarıyıl Lisans Zorunlu 4 saat/hafta

Detaylı

CUMHURİYET MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ DERS NOTLARI BELLEKLER

CUMHURİYET MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ DERS NOTLARI BELLEKLER BELLEKLER Genel olarak bellekler, elektronik bilgi depolama üniteleridir. Bilgisayarlarda kullanılan bellekler, işlemcinin istediği bilgi ve komutları maksimum hızda işlemciye ulaştıran ve üzerindeki bilgileri

Detaylı

DERS BİLGİ FORMU. IV Türkçe Zorunlu Ders. Haftalık. Ders. Okul Eğitimi Süresi. Saati

DERS BİLGİ FORMU. IV Türkçe Zorunlu Ders. Haftalık. Ders. Okul Eğitimi Süresi. Saati DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI I BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ

Detaylı

Donanımlar Hafta 1 Donanım

Donanımlar Hafta 1 Donanım Donanımlar Hafta 1 Donanım Donanım Birimleri Ana Donanım Birimleri (Anakart, CPU, RAM, Ekran Kartı, Sabit Disk gibi aygıtlar, ) Ek Donanım Birimleri (Yazıcı, Tarayıcı, CD-ROM, Ses Kartı, vb ) Anakart (motherboard,

Detaylı

ANAKART (MOTHERBOARD)

ANAKART (MOTHERBOARD) ANAKART (MOTHERBOARD) ANAKART (MOTHERBOARD) Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan elektronik devredir. Anakartın Yapısı ve Çalışması Anakart

Detaylı

Su Jeti Kesiminde Bilgisayar Kontrolü. Kontrol Sistemleri Mühendisliği... KÖMBE

Su Jeti Kesiminde Bilgisayar Kontrolü. Kontrol Sistemleri Mühendisliği... KÖMBE Su Jeti Kesiminde Bilgisayar Kontrolü Kontrol Sistemleri Mühendisliği... KÖMBE Su jeti nedir? Su jeti, metali yada başka bir maddeyi içerisinde bulunan su ve aşındırıcı maddelerle, suyun çok yüksek bir

Detaylı

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ. Statik MK-212 2/Güz (3+0+0) 3 5

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ. Statik MK-212 2/Güz (3+0+0) 3 5 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Statik MK-212 2/Güz (3+0+0) 3 5 Dersin Dili : Türkçe Dersin Seviyesi : Lisans, Zorunlu

Detaylı

.. YILI BİLGİSAYAR SİSTEM KURULUM BAKIM ONARIM VE ARIZA GİDERME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ

.. YILI BİLGİSAYAR SİSTEM KURULUM BAKIM ONARIM VE ARIZA GİDERME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ .... YILI BİLGİSAYAR KURULUM BAKIM ONARIM VE ARIZA KURS PLANI KURS MERKEZİNİN ADI ALAN ADI KURSUN ADI. TOPLAM SÜRE BAŞLAMA TARİHİ BİTİŞ TARİHİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ 352 SAAT.. /.. /... /.. /. BİLGİSAYAR

Detaylı

Bilgisayar Programlama. Giriş

Bilgisayar Programlama. Giriş Bilgisayar Programlama Giriş Bilgisayar, verileri saklayan, bunlar üzerinde çok hızlı işlem yapan ve istenen verileri sunan bir aygıttır. Donanım (hardware) ve yazılım(software) diye iki bölüme ayrlır.

Detaylı

KOMPOZİT ÜRÜN ÜRETİM ELEMANI (EL YATIRMASI, PÜSKÜRTME, RTM, İNFÜZYON) (SEVİYE-3) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME MODÜLLERİ VE İÇERİKLERİ

KOMPOZİT ÜRÜN ÜRETİM ELEMANI (EL YATIRMASI, PÜSKÜRTME, RTM, İNFÜZYON) (SEVİYE-3) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME MODÜLLERİ VE İÇERİKLERİ KOMPOZİT ÜRÜN ÜRETİM ELEMANI (EL YATIRMASI, PÜSKÜRTME, RTM, İNFÜZYON) (SEVİYE-3) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME MODÜLLERİ VE İÇERİKLERİ 1 2 ÖĞRENME MODÜLÜ İÇERİĞİ MODÜL ADI MESLEK BİRİM 3 : TEMEL TESVİYECİLİK

Detaylı

.. YILI BİLGİSAYAR SİSTEM KURULUM BAKIM ONARIM VE ARIZA GİDERME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ

.. YILI BİLGİSAYAR SİSTEM KURULUM BAKIM ONARIM VE ARIZA GİDERME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ .... YILI BİLGİSAYAR SİSTEM KURULUM BAKIM ONARIM VE ARIZA KURS PLANI KURS MERKEZİNİN ADI ALAN ADI KURSUN ADI. TOPLAM SÜRE BAŞLAMA TARİHİ BİTİŞ TARİHİ BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ 352 SAAT.. /.. /... /.. /. BİLGİSAYAR

Detaylı

TEMEL BĐLGĐ TEKNOLOJĐLERĐ KULLANIMI BÜLENT TURAN

TEMEL BĐLGĐ TEKNOLOJĐLERĐ KULLANIMI BÜLENT TURAN 1 Bilgi Teknolojileri nedir? 2 TEMEL BĐLGĐ TEKNOLOJĐLERĐ KULLANIMI BÜLENT TURAN Bilgi ve iletişim teknolojileri bilginin meydana getirilmesi, yönetilmesi, saklanması, yayılması için kullanılan çeşitli

Detaylı

Görüntü Bağdaştırıcıları

Görüntü Bağdaştırıcıları Görüntü Bağdaştırıcıları Görüntü Bağdaştırıcıları (Ekran Kartları) Ekrandaki Görüntü Nasıl Oluşur? Monitörünüze yeteri kadar yakından bakarsanız görüntünün çok küçük noktalardan oluştuğunu görürsünüz.

Detaylı

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ. Bilgisayar Destekli Tasarım MK-324 3/Bahar (1+2+0) 2 4

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ. Bilgisayar Destekli Tasarım MK-324 3/Bahar (1+2+0) 2 4 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Bilgisayar Destekli Tasarım MK-324 3/Bahar (1+2+0) 2 4 Dersin Dili : Türkçe Dersin

Detaylı

BİLGİSAYAR KULLANMA KURSU

BİLGİSAYAR KULLANMA KURSU 1 2 KURS MODÜLLERİ 1. BİLGİSAYAR KULLANIMI 3 1. Bilişim (Bilgi ve İletişim) Kavramı Bilişim, bilgi ve iletişim kelimelerinin bir arada kullanılmasıyla meydana gelmiştir. Bilişim, bilginin teknolojik araçlar

Detaylı

PORTLAR Bilgisayar: VERİ:

PORTLAR Bilgisayar: VERİ: PORTLAR 1.FARE 2. YAZICI ÇİZİCİ TARAYICI 3.AĞ-İNTERNET 4.SES GİRİŞİ 5.SES ÇIKIŞI(KULAKLIK) 6.MİKROFON 7.USB-FLASH 8.USB-FLASH 9.MONİTÖR 10.PROJEKSİYON 11.KLAVYE BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayar: Kullanıcıdan

Detaylı

T E M E L K AV R A M L A R. Öğr.Gör. Günay TEMÜR / Teknoloji F. / Bilgisayar Müh.

T E M E L K AV R A M L A R. Öğr.Gör. Günay TEMÜR / Teknoloji F. / Bilgisayar Müh. B İ L G İ S AY A R M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ N E G İ R İ Ş T E M E L K AV R A M L A R BAŞLAYALIM BİLGİSAYAR (COMPUTER) NEDİR? Bilgisayar, kullanıcıdan aldığı verilerle aritmetiksel ve mantıksal işlemler

Detaylı

DÜNYANIN EN GELİŞMİŞ CAM YAZILIMI SOLIDWORKS İLE TAMAMEN ENTEGRE

DÜNYANIN EN GELİŞMİŞ CAM YAZILIMI SOLIDWORKS İLE TAMAMEN ENTEGRE DÜNYANIN EN GELİŞMİŞ CAM YAZILIMI SOLIDWORKS İLE TAMAMEN ENTEGRE İŞLEME VERİMLİLİĞİNİZE İVME KAZANDIRIN Programlama zamanınızı %90 a kadar önemli ölçüde azaltın. Daha Akıllı Programlama Unsur tabanlı işleme

Detaylı

Bilişim Teknolojileri

Bilişim Teknolojileri Bilişim Teknolojileri Arş.Görev.Semih ÇALIŞKAN 1.Hafta İÇİNDEKİLER Bilgisayar nedir? Donanım nedir? Yazılım nedir? Giriş nedir? İşlem nedir? Bellek nedir? Çıkış nedir? BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayar, kullanıcıdan

Detaylı

Bilişim Teknolojilerine Giriş

Bilişim Teknolojilerine Giriş Bilişim Teknolojilerine Giriş Bilginin toplanması, işlenmesi, saklanması ve iletilmesini sağlayan teknolojilerin bütününe bilişim teknolojileri denir. Bilişim Teknolojisi Girilen verileri saklayan, işleyen,

Detaylı

ALMINA TECHNOLOGICAL SOLUTIONS

ALMINA TECHNOLOGICAL SOLUTIONS KARGOMETRE ALMİNA TEKNOLOJİK ÇÖZÜMLER bünyesindeki tamamı Türk Mühendislerden oluşan AR-GE grubu ile sektörlerde en yeni teknolojiler ile devrim yaratmanın verdiği gururu sizlerle paylaşmaktayız. Kargoculuk

Detaylı

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Bilgisayar Organizasyonu ve Mimarisi BİM-312 3/I 3+0+0 3 4 Dersin

Detaylı

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS PROGRAMLAMA BG-213 2/1 2+0+2 2+1 5 Dersin Dili : TÜRKÇE Dersin Seviyesi : LİSANS

Detaylı

Bilgisayar (Computer) Bilgisayarın fiziksel ve elektronik yapısını oluşturan ana birimlerin ve çevre birimlerin tümüne "donanım" denir.

Bilgisayar (Computer) Bilgisayarın fiziksel ve elektronik yapısını oluşturan ana birimlerin ve çevre birimlerin tümüne donanım denir. Bilgisayar (Computer) Bilgisayarın fiziksel ve elektronik yapısını oluşturan ana birimlerin ve çevre birimlerin tümüne "donanım" denir. Bilgisayar ve Donanım Ana Donanım Birimleri Anakart (Motherboard,

Detaylı

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür.

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür. İŞLEMCİLER (CPU) Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci, hafıza ve giriş/çıkış birimlerini bulunduran yapının geneline mikrobilgisayar; CPU' yu bulunduran entegre devre çipine ise mikroişlemci denir. İşlemciler

Detaylı

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları

IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Pamukkale Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü IENG 227 Modern Üretim Yaklaşımları Dr. Hacer Güner Gören Esnek Üretim Sistemleri Esnek Üretim Sistemleri Bir esnek

Detaylı

İçerik. TBT 1003 Temel Bilgi Teknolojileri

İçerik. TBT 1003 Temel Bilgi Teknolojileri TBT 1003 Temel Bilgi Teknolojileri İçerik H0. Giriş ve Ders İçeriği Tanıtım H1. Donanım ve bilgisayarlar. H2. Donanım uygulamaları ve işletim sistemleri. H3. Kelime İşlemciler H4. Kelime İşlemci Uygulama

Detaylı

BÜTÜNLEŞİK İMALAT SİSTEMLERİ

BÜTÜNLEŞİK İMALAT SİSTEMLERİ BÜTÜNLEŞİK İMALAT SİSTEMLERİ Doç.Dr. Semih ÖNÜT İçerik Bütünleşik imalat sistemlerine giriş Yapısal açıdan bütünleşik imalat sistemlerinin incelenmesi Yapısal açıdan bütünleşik imalat sistemlerinin incelenmesi

Detaylı

Simülasyon Analiz Test

Simülasyon Analiz Test Simülasyon Analiz Test www.rmcmuhendislik.com Hakkımızda Firmamız 1994 yılında mühendislik hizmeti vermek ve kendi tasarımı mühendislik ürünlerini satmak amacıyla kurulmuştur. Birçok başarılı ürün ve projeye

Detaylı

e- - ÇED- 1 DOĞAKA Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Eğitim Semineri Yrd. Doç. Dr. Ergün PEHLİVAN 28-29- Mayıs 2014 5/27/14

e- - ÇED- 1 DOĞAKA Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Eğitim Semineri Yrd. Doç. Dr. Ergün PEHLİVAN 28-29- Mayıs 2014 5/27/14 DOĞAKA Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Eğitim Semineri Yrd. Doç. Dr. Ergün PEHLİVAN 28-29- Mayıs 2014 1 Çevrimiçi ÇED Süreci Yöne8mi Projesi 1.Aşama (e- ÇED - 1) 2012 yılı YaGrım Programında yer alan

Detaylı

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme PROGRAMIN ADI DERSIN KODU VE ADI DERSIN ISLENECEGI DÖNEM HAFTALIK DERS SAATİ DERSİN SÜRESİ ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK MİK.İŞLEMCİLER/MİK.DENETLEYİCİLER-1 2. Yıl, III. Yarıyıl (Güz) 4 (Teori: 3, Uygulama: 1,

Detaylı

Çalışma Açısından Bilgisayarlar

Çalışma Açısından Bilgisayarlar Çalışma Açısından Bilgisayarlar Ölçme sistemi ile hesaplama sistemi birbiriyle ilgili olmasına rağmen aynı değillerdir. Suyun sıcaklığı ve gürültünün şiddeti ile evdeki lambaların ölçülmesi aynı değillerdir.

Detaylı

Merkezi İşlem Birimi (CPU)

Merkezi İşlem Birimi (CPU) Merkezi İşlem Birimi (CPU) Giriş Birimleri İşlem Birimi Çıkış Birimleri Bellek Birimleri Merkezi İşlem Birimi (CPU) Bilgisayarınızın beynidir. Bilgisayarlardaki bütün aritmetik, matematik ve mantık hesaplamalarının

Detaylı

Dr. Organizer Diş. Ver. 4.5. 1992 den beri. Program özellikleri, sistem gereksinimleri

Dr. Organizer Diş. Ver. 4.5. 1992 den beri. Program özellikleri, sistem gereksinimleri 1992 den beri Dr. Organizer Diş Ver. 4.5 Program özellikleri, sistem gereksinimleri Alp Bilişim&Danışmanlık Halitağa cad. 42/7Tınaz iş merkezi Kadıköy İstanbul (216) 418 60 44 (216) 418 60 37 (532) 246

Detaylı

BİLGİSAYARLI SAYISAL DENETİM TEZGÂH İŞLEMLERİ (CNC)

BİLGİSAYARLI SAYISAL DENETİM TEZGÂH İŞLEMLERİ (CNC) BİLGİSAYARLI SAYISAL DENETİM TEZGÂH İŞLEMLERİ (CNC) Dersin Modülleri Tornada CAM Programı ile Çizim ve Kesici Yolları CAM Programı ile Tornalama Frezede CAM Programı ile Çizim ve Kesici Yolları CAM Frezeleme

Detaylı

1. HAFTA KBT104 BİLGİSAYAR DONANIMI. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

1. HAFTA KBT104 BİLGİSAYAR DONANIMI. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 1. HAFTA KBT104 BİLGİSAYAR DONANIMI Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 Konu Başlıkları 1. Bilgisayara Giriş Bilgisayar Nedir? Bilgisayar ile Neler Yapabiliriz? Yeni Bilgisayar

Detaylı

Çoğul Ortam Akıtma Platformlarında, Uçbirimlerdeki Fonksiyonel İşlemlerin Bulut Bilişim (Cloud Computing) Hizmetine Çekilmesi Projesi

Çoğul Ortam Akıtma Platformlarında, Uçbirimlerdeki Fonksiyonel İşlemlerin Bulut Bilişim (Cloud Computing) Hizmetine Çekilmesi Projesi Çoğul Ortam Akıtma Platformlarında, Uçbirimlerdeki Fonksiyonel İşlemlerin Bulut Bilişim (Cloud Computing) Hizmetine Çekilmesi Projesi İstanbul Kalkınma Ajansı taradından finanse edilen ISTKA/ 2015/YGI

Detaylı

RotamNet Ticari Programı Kısa Tanıtım Dökümanı

RotamNet Ticari Programı Kısa Tanıtım Dökümanı RotamNet Ticari Programı Kısa Tanıtım Dökümanı RotamNet ; Kolay kurulumu ve kullanımıyla ön plana çıkan, teknolojik alt yapısıyla işletmelere pratik çözümler sunan ve büyük avantajlar sağlayan tam bir

Detaylı

Çünkü,her saniye kazanmaya değerdir...

Çünkü,her saniye kazanmaya değerdir... Çünkü,her saniye kazanmaya değerdir... Trink Nedir? Trink, bir Bozuk Para Makinesi dir. Trink, alışveriş ödeme noktalarında müşteriye ödenecek para üstü tutarının madeni kısmının ödemesini otomatik olarak

Detaylı

ANKARA PROFESYONEL MAKİNA KALIP PLASTİK YAPI EĞİTİM SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ HAKKIMIZDA ANKARA PROFESYONEL MAKİNA ; yenilikçi, istihdam ve gelir arttırıcı projeleri ile kuruluşların rekabet güçlerini

Detaylı

BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ ORMAN FAKÜLTESĠ ORMAN ENDÜSTRĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DERS TANITIM VE UYGULAMA BĠLGĠLERĠ DERS BĠLGĠLERĠ ORE 222 4 2+2 3 4

BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ ORMAN FAKÜLTESĠ ORMAN ENDÜSTRĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DERS TANITIM VE UYGULAMA BĠLGĠLERĠ DERS BĠLGĠLERĠ ORE 222 4 2+2 3 4 BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ ORMAN FAKÜLTESĠ ORMAN ENDÜSTRĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DERS TANITIM VE UYGULAMA BĠLGĠLERĠ DERS BĠLGĠLERĠ Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Orman Endüstri Makineleri ORE 222 4 2+2 3 4

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Bilgisayar Mühendisliğine Giriş Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Mikroişlemci Nedir? Bir bilgisayarın en önemli parçası Mikroişlemcisidir. Hiçbir bilgisayar mikroişlemci olmadan çalışamaz. Bu nedenle Mikroişlemci

Detaylı

Optik Sürücüler CD/CD-ROM DVD HD-DVD/BLU-RAY DİSK Disket Monitör LCD LED Projeksiyon Klavye Mouse Mikrofon Tarayıcı

Optik Sürücüler CD/CD-ROM DVD HD-DVD/BLU-RAY DİSK Disket Monitör LCD LED Projeksiyon Klavye Mouse Mikrofon Tarayıcı 1 Donanım Bileşenleri ve Çalışma Prensipleri Anakart (Mainboard) İşlemci (Cpu) Ekran Kartı Bellekler Ram Rom Ses Kartı Ağ Kartı TV Kartı Sabit Diskler HDD HHD SSD Optik Sürücüler CD/CD-ROM DVD HD-DVD/BLU-RAY

Detaylı

PA Textile&Apparel. Yenilik ve gelişme vaadiyle Tekstil & Konfeksiyon sektörüne sektörün en iyi uygulamalarını götürmek. www.pa-textileapparel.

PA Textile&Apparel. Yenilik ve gelişme vaadiyle Tekstil & Konfeksiyon sektörüne sektörün en iyi uygulamalarını götürmek. www.pa-textileapparel. PA Textile&Apparel Yenilik ve gelişme vaadiyle Tekstil & Konfeksiyon sektörüne sektörün en iyi uygulamalarını götürmek. www.pa-textileapparel.com PA T&A Tekstil & Konfeksiyon Özel Yazılımlar PA Tekstil

Detaylı

Aşağıdaki sorularda doğru olan şıkları işaretleyerek değerlendiriniz.

Aşağıdaki sorularda doğru olan şıkları işaretleyerek değerlendiriniz. Aşağıdaki sorularda doğru olan şıkları işaretleyerek değerlendiriniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi ana kart üzerinde yer almaz? A) Bellek B) İşlemci C) Genişleme yuvaları D) Güç kaynağı 2. Aşağıdakilerden

Detaylı

11.DERS Yazılım Testi

11.DERS Yazılım Testi 11.DERS Yazılım Testi 1 Yazılım Testi Bir programda hata bulma amacıyla icra edilen bir süreçtir. İyi bir test koşulu henüz ortaya çıkarılmamış bir hatayı tespit eden test koşuludur. Yazılım testinin önemi

Detaylı

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com ISSN:1304-4141 Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2005 (1) 49-54 TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR Teknik Not Akışkanlar Mekaniği Ve İklimlendirme Sistemlerinde Sonlu Elemanlar

Detaylı

Borsa Bilgi Sistemi TEKLİF DOSYASI

Borsa Bilgi Sistemi TEKLİF DOSYASI Borsa Bilgi Sistemi TEKLİF DOSYASI GİRİŞ Alpata Yazılım, müşterilerine yeni bin yılda çağdaş teknolojilerle daha iyi hizmetler üretmek amacı ile, farklı bir vizyon ve yapılanma düşüncesinden hareketle

Detaylı

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU 2013-2014 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI BÜTÜNLEME SINAV PROGRAMI

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU 2013-2014 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI BÜTÜNLEME SINAV PROGRAMI 11-İNŞAAT TEKNOLOJİSİ PROGRAMI 1. SINIF SINAV PROGRAMI 09.06.14 Pazartesi 12.00 901 1 Beden Eğitimi ve Spor 10.06.14 Salı 10.30 310 1 Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı 10.06.14 Salı 12.00 D1-D2 1 Matematik

Detaylı

ÜRÜN BROŞÜRÜ 7.10.7 SF. Atölye Ortamı Koordinat Ölçüm Cihazı

ÜRÜN BROŞÜRÜ 7.10.7 SF. Atölye Ortamı Koordinat Ölçüm Cihazı ÜRÜN BROŞÜRÜ 7.10.7 SF Atölye Ortamı Koordinat Ölçüm Cihazı Hexagon Metrology 7.10.7 SF Üretim Noktasında Kaliteye Bakış Hexagon Metrology 7.10.7 SF, kalite kontrolü için başka hiçbir CMM in zorlu atölye

Detaylı

Yenilikleri; Edgecam 2011 R2. Programın Yardım kısmında (Help) What s New bölümü eklendi

Yenilikleri; Edgecam 2011 R2. Programın Yardım kısmında (Help) What s New bölümü eklendi Yenilikleri; Edgecam 2011 R2 Programın Yardım kısmında (Help) What s New bölümü eklendi Diğer Alt Programların programların Yardım kısmına da What s New eklendi. Planit Global Customer Support Portal Yenilendi

Detaylı

CNC ve KONVANSİYONEL TAKIM TEZGAHLARI

CNC ve KONVANSİYONEL TAKIM TEZGAHLARI CNC ve KONVANSİYONEL TAKIM TEZGAHLARI * SATIŞ VE TEMSİLCİLİK * 2. EL SATIŞ-TAKAS * 2. EL ARACILIK-EKSPERTİZ * TEKNİK SERVİS * YEDEK PARÇA * MODERNİZASYON - RETROFİTTİNG * İMALAT İmalatçının Yol Arkadaşı

Detaylı

PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ

PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ PLC (Programlanabilir Kontrol Cihazı) TABANLI SİSTEMLERİN İNTERNET ÜZERİNDEN İZLENMESİ Derya Birant, Alp Kut Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü İÇERİK Giriş PLC nedir? PLC lerin Uygulama

Detaylı

DERS BİLGİ FORMU Bilgisayarlı Sayısal Denetim Tezgâh İşlemleri (CNC) Makine Teknolojisi Frezecilik, Taşlama ve Alet Bilemeciliği

DERS BİLGİ FORMU Bilgisayarlı Sayısal Denetim Tezgâh İşlemleri (CNC) Makine Teknolojisi Frezecilik, Taşlama ve Alet Bilemeciliği Dersin Adı Alan Meslek / Dal Dersin Okutulacağı Sınıf / Dönem Süre Dersin Amacı Dersin Tanımı Dersin Ön Koşulları Ders İle Kazandırılacak Yeterlikler Dersin İçeriği Yöntem ve Teknikler Eğitim Öğretim Ortamı

Detaylı

ÜÇ EKSENLİ MASA TİPİ CNC FREZE TEZGAHI TASARIM VE PROTOTİPİ. Cem DOĞAN, Kerim ÇETĠNKAYA

ÜÇ EKSENLİ MASA TİPİ CNC FREZE TEZGAHI TASARIM VE PROTOTİPİ. Cem DOĞAN, Kerim ÇETĠNKAYA ÜÇ EKSENLİ MASA TİPİ CNC FREZE TEZGAHI TASARIM VE PROTOTİPİ Cem DOĞAN, Kerim ÇETĠNKAYA *Karabük Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Makine Eğitimi Bölümü, Karabük Özet Günümüzde Teknolojinin gelişmesi

Detaylı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TEKNİK RESİM. Hazırlayan: Araş. Gör. Ezgi Öztorun

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TEKNİK RESİM. Hazırlayan: Araş. Gör. Ezgi Öztorun BİLGİSAYAR DESTEKLİ TEKNİK RESİM Hazırlayan: Araş. Gör. Ezgi Öztorun 2. HAFTA TEORİK DERS VE UYGULAMALARI 2 Saat Teorik anlatım + 3 Saat Laboratuvar Uygulaması İÇERİK (Teorik Kısım) CAD in açılımı ve CAD

Detaylı

Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 1 - BİLGİSAYAR VE ÇEVRE ÜNİTELERİ

Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 1 - BİLGİSAYAR VE ÇEVRE ÜNİTELERİ Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 1 - BİLGİSAYAR VE ÇEVRE ÜNİTELERİ Bilgisayar, kendine önceden yüklenmiş program gereğince

Detaylı

Doç. Dr. Osman ÜRPER (Bahar) Doç. Dr. Osman ÜRPER (Güz)

Doç. Dr. Osman ÜRPER (Bahar) Doç. Dr. Osman ÜRPER (Güz) MALTEPE ÜNİVERSİTESİ İLETİŞİM FAKÜLTESİ GÖRSEL İLETİŞİM TASARIMI LİSANS PROGRAMI 2011-2012 Öğretim Yılı Dersin adı: Bitirme Projesi I Dersin Kodu: GİT 405 AKTS Kredisi: 10 4.yıl - 7.yarıyıl Lisans Zorunlu

Detaylı

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU 2013-2014 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI YARIYIL SONU SINAV PROGRAMI

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU 2013-2014 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BAHAR YARIYILI YARIYIL SONU SINAV PROGRAMI 11-İNŞAAT TEKNOLOJİSİ PROGRAMI 1. SINIF SINAV PROGRAMI 22.05.14 Perşembe 10.30 D3-D4 1 Matematik II 23.05.14 Cuma 13.30 901 1 Beden Eğitimi ve Spor 23.05.14 Cuma 15.30 110-112 1 Beton Teknolojisi 27.05.14

Detaylı

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 5. İhtiyaç Analizi ve Modelleme II Haftanın Amacı Bilişim sistemleri ihtiyaç analizinin modeli oluşturulmasında,

Detaylı

1. HAFTA TBT181. Temel Bilgisayar Teknolojileri Kullanımı. Öğr. Gör. E. Ekmel SULAK. ekmelsulak@karabuk.edu.tr

1. HAFTA TBT181. Temel Bilgisayar Teknolojileri Kullanımı. Öğr. Gör. E. Ekmel SULAK. ekmelsulak@karabuk.edu.tr 1. HAFTA TBT181 Temel Bilgisayar Teknolojileri Kullanımı Öğr. Gör. E. Ekmel SULAK ekmelsulak@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 2 İçindekiler Genel Bilgiler...

Detaylı