MALİ UZLAŞTIRMA HESAPLAMALARI

Transkript

1 ELEKTRİK PİYASASI DENGELEME ve UZLAŞTIRMA YÖNETMELİĞİ MALİ UZLAŞTIRMA HESAPLAMALARI 11 Ekim 2011, Ankaa Hüseyin ALTUNTAŞ Piyasa Mali Uzlaştıma Mekezi

2 Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK

3 Uzlaştıma Uzlaştıma, gün öncesi piyasası, dengeleme güç piyasası ve eneji dengesizliğinden doğan alacak ve boç miktalaının hesaplanmasını kapsa. Uzlaştıma: Piyasa İşletmecisi (PMUM) taafından hızlı, güvenili ve şeffaf bi şekilde geçekleştiili. Piyasa İşletmecisinin, toptan elektik piyasası adına yaptığı bu işlemleden kâ veya zaa etmemesi esastı.

4 Uzlaştıma GÖP Fiyatlaı, Katılımcı Sistem Alış/Satış Miktalaı, İkili Anlaşma Miktalaı GÖP Piyasa Katılımcısı Uzlaştıma Bildiimlei Avans ödemele Teminat DGP Fiyatlaı, Katılımcı YAL/YAT Miktalaı ve Geçeli Fiyatla DGP Uzlaştıma PK Kayıt ve Konfigüasyon Bilgilei, Sayaç Veilei PYS, Dağıtım Şiketlei, İletim Gup Müdülüklei, AMR Avans ödemele Teminat

5 Uzlaştıma Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması GÜNLÜK Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması AYLIK Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı ve Piyasa İşletim Üceti Uzlaştıması AYLIK AYLIK

6 Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıma Süeci SGÖF ve Alış- Satış miktalaının belilenmesi Tekliflein kabul ya da eddedilmesi GÖP sonuçlaına itiazla İtiazlaın sonuçlan dıılması Piyasa İşletmecisi için son ödeme saati 11:30 13:30 14:00 13:00 14:30 (+1 gün) 15:00 (+1 gün) 17:00 Gün Öncesi Piyasası Satış ve Alış Teklifleinin veilmesi Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıma Bildiiminin yayımlanması, Avans ödeme, Teminat, Nakit Teminat miktalaının PK ve MUB a bildiilmesi Piyasa Katılımcısı için son ödeme saati

7 Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 1.Uzlaştıma Bildiimi Sayaçlaın okunması ve değelein bildiilmesi Veiş-çekiş değeleinin tutalılığının kontol edilmesi ve geekise itiaz ve düzeltme başvuulaının yapılması Ön ve nihai uzlaştıma bildiimleinin tutalılığının kontol edilmesi ve geekise itiaz ve düzeltme başvuulaının yapılması 4. gün* 6. gün* 10. gün* 11. gün* 12. gün* 15. gün* Ön uzlaştıma bildiiminin PYS aacılığı ile ilgili piyasa katılımcılaına duyuulması Nihai uzlaştıma bildiiminin PYS aacılığı ile ilgili piyasa katılımcılaına duyuulması Vasa itiazla da dikkate alınaak fatuaya esas tutalaın belilenmesi * Uzlaştıma dönemini izleyen ay

8 Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 2.Ödemele Fatuaya esas uzlaştıma bildiimi Piyasa katılımcılaının fatua ödemeleine ilişkin son günü Ayın 15. günü Ayın 15. günü + 7 gün (D) D+ 6 işgünü D+ 7 işgünü Nihai uzlaştıma bildiimine göe fatua düzenlenmesi Piyasa İşletmecisinin fatua ödemeleine ilişkin son günü

9 Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 3.İtiazla (GDDK) 1. Nomal Süesinde Yapılan İtiazla (60 gün içeisinde): a) Veilee (Üetim,Tüketim) b) Uzlaştıma Bildiimi Hatası, Konfigüasyon Hatası v.b. Fatuaya esas uzlaştıma bildiimi Pİ taafından itiazlaın değelendiileek sonuçlandıılması Ayın 15. günü (D) D + 60 gün D + 75 gün D + 80 gün İtiazlaın yapılması Dağıtım/İletim Bölg. İtiazlaı değelendii. Pİ ve PK laa bildii.

10 Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 3.İtiazla (GDDK) 2. Gecikmiş İtiazla : Pİ taafından itiazlaın değelendiileek sonuçlandıılması D-2 yıl D D + 1 yıl İtiazlaın yapılması

11 Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK

12 Uzlaştıma Senayosu 154 kv Üetim Şiketi - B - İkili Anlaşma Peakende Satış Şiketi - E - Sebest Tüketici Dağıtımdan bağlı müşteile 0.4 kv 36 kv Üetim Şiketi - A - İkili Anlaşma Oto podüktö - C - Toptan Satış Şiketi - D - İkili Anlaşma

13 Sistem Gün Öncesi Fiyatının Belilenmesi Fiyat, TL/MWh Katılımcı A, lot Katılımcı B, lot Katılımcı C, lot Katılımcı D, lot Katılımcı E, lot Alışla Toplamı (lot) Satışla Toplamı (lot) TL/MWh 150 TL/MWh Talep Az MW * 1 lot = 0,1 MW 160 MW

14 Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması - SST Sistem Satış Tutaının Belilenmesi: Gün öncesi dengeleme kapsamında piyasa katılımcılaının sisteme satışlaına ilişkin olaak tahakkuk ettiilecek alacak tutaı; SST t, p = m ( SSF ) t, p, u, SSM t, p, u, n u = 1 = 1 m: Gün içeisindeki saat sayısı n: teklif sayısı Bi fatua dönemi için, uzlaştıma dönemi bazında, gün öncesi dengelemeye katılan he bi piyasa katılımcısının, bi teklif bölgesi için gün öncesi dengeleme kapsamında sunmuş olduğu tekliflee ilişkin geçekleşen sistem satışlaında uygulanacak sistem satış fiyatlaı; SSTFt,p,u, SGÖFt,u SSTFt,p,u, > SGÖFt,u ise SSFt,p,u, = SGÖFt,u ise SSFt,p,u, = SSTFt,p,u, 1 3

15 36 kv Katılımcı A* (Üetim Şiketi) Tahmini Üetim 50 MWh 70 MW İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı 20 MWh (200 lot) 30 MWh (300 lot) İkili Anlaşma SST t, p, u, = SSFt, p, u, SSM t, p, u, SSTt, p, u, = 4500 TL Toptan Satış Şiketi - D - *YEKDEM e dahil olmayan üetim şiketi

16 Katılımcı B (Üetim Şiketi) Tahmini Üetim İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı 550 MWh 450 MWh (4500 lot) 100 MWh (1000 lot) SST t, p, u, = SSF t, p, u, SSM t, p, u, 250 MW 400 MW İkili Anlaşma SSTt, p, u, = TL Peakende Satış Şiketi - E -

17 Katılımcı C (Otopodüktö) Tahmini Üetim Tahmini Baa Tüketimi GÖP Satış Miktaı 60 MWh 30 MWh 30 MWh (300 lot) 30 MW SST t, p, u, = SSF t, p, u, SSM t, p, u, 60 MW SSTt, p, u, = 4500 TL

18 Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması - SAT Sistem Alış Tutaının Belilenmesi: Gün öncesi dengeleme kapsamında piyasa katılımcılaının sistemden alışlaına ilişkin olaak tahakkuk ettiilecek boç tutaı; SAT t, p = m ( SAF ) t, p, u, SAM t, p, u, n u = 1 = 1 Bi fatua dönemi için, uzlaştıma dönemi bazında, gün öncesi dengelemeye katılan he bi piyasa katılımcısının, bi teklif bölgesi için gün öncesi dengeleme kapsamında sunmuş olduğu tekliflee ilişkin geçekleşen sistem alışlaına uygulanacak sistem alış fiyatlaı aşağıdaki fomüle göe belileni. SATFt,p,u, SGÖFt,u ise SAFt,p,u, = SGÖFt,u SATFt,p,u, < SGÖFt,u ise SAFt,p,u, = SATFt,u 1 7

19 Katılımcı D (Toptan Satış Şiketi) Tahmini ST Tüketimi İkili Anlaşma Alış Miktaı GÖP Alış Miktaı 80 MWh 20 MWh (200 lot) 60 MWh (600 lot) 36 kv SAT t, p, u, = SAFt, p, u, SAMt, p, u, Sebest Tüketici SATt, p, u, = 9000 TL

20 Katılımcı E (Peakende Satış Şiketi) 36 kv Tahmini Tüketim İkili Anlaşma Alış Miktaı 550 MWh 450 MWh (4500 lot) Sebest Tüketici Dağıtım Şti. Müşteil ei 0.4 kv Üetim Şiketi - A - GÖP Alış Miktaı 100 MWh (1000 lot) SAT t, p, u, = SAF t, p, u, SAM t, p, u, Oto podüktö - C - SATt, p, u, = 15000TL

21 Gün Öncesi Piyasası Genel Göünüm Fiyat, TL/MWh Alış Satış (MWh) SAF SSF (TL/MWh) SAT SST (TL) Katılımcı A Katılımcı B Katılımcı C Katılımcı D Katılımcı E TOPLAM 0 0

22 Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK

23 Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Katılımcıla İkili Anlaşma Alış İkili Anlaşma Satış (MWh) SAM SSM (MWh) Tahmini Tüketim (MWh) KGÜP (MWh) Katılımcı A (Yenilenebili) Katılımcı B (Üetim)** ,5* Katılımcı C ** (Otopodüktö) Katılımcı D (Toptan Satış) Katılımcı E (Peakende) Genel Toplam ,5 * Katılımcı iletim kaybını %3 olaak tahmin etmişti. ** DGP ye katılabilen katılımcıla

24 Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Katılımcıla KGÜP (MWh) YAL YAT Geçeli Fiyat SMF Katılımcı B (HES) 166, Katılımcı B (Temik) Katılımcı C (Temik) Toplamda YALM>YATM ise sistem YAL yönündedi. Bu duumda Sistem Majinal Fiyatını YAL yönündeki teklifle belile.

25 Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük alma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması Yük alma fiyatlaının belilenmesi YALF; YALTF SMF ise YALF = SMF YALTF > SMF ise YALF = YALTF İlgili dengeleme biiminin ye aldığı fiyat bölgesi dengede olduğu ve/veya fiyat bölgesinde eneji fazlası olduğu duumlada, YALF = YALTF KEYALM İSKK) d, u, = YALTMd, u, (1 g u KEYALT d m n = u= 1 = 1 ( KEYALM d, u, YALFd, u, ) YGYALT d g : iletim seviyesinden bağlı üetim tesislei için 1, dağıtım seviyesinden bağlı üetim tesislei için 0 alını. 2 4

26 Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük alma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması ÖRNEK : (Toplam veilen YAL talimatı) YALM =500 MW SMF=180 TL/MWh (Yeine getiilen talimat) YALTM =300 MW YGSMF=150 TL/MWh Toplam Teslim Etmeme Maliyeti = (SMF YGSMF) x YALTM = ( ) x 300 = TL A katılımcısı için; (Veilen YAL talimatı) YALM =100 MWh YALF = SMF =180 TL/MWh İSKK = 0 (Yeine getiilen talimat) YALTM =40 MWh (Yeine getiilmeyen YAL talimatı maliyeti) YGYALT = (100-40) ( ) x = TL KEYALT = (KEYALM x YALF) YGYALT =(40 x 180) = TL 2 5

27 Katılımcı B (Üetim Şiketi) KGÜP YAL MWh 80 MWh KEYALM İSKK) d, u, = YALTMd, u, (1 u 250 MW 400 MW KEYALM d, u, = 80 0,98 78,4 MWh İkili Anlaşma Peakende Satış Şiketi - E - KEYALT d KEYALT m n = u= 1 = 1 d ( KEYALM = TL d, u, YALFd, u, ) YGYALT 78, d

28 Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük atma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması Yük atma fiyatlaının belilenmesi YATF; YATTF SMF ise YATF = SMF YATTF < SMF ise YATF = YATTF İlgili dengeleme biiminin ye aldığı fiyat bölgesi dengede olduğu ve/veya fiyat bölgesinde eneji açığı olduğu duumlada, YATF = YATTF KEYATM İSKK) d, u, = YATTMd, u, (1 m n KEYATT d = ( KEYATMd, u, YATFd, u, ) + YGYATT u= 1 = 1 g u d g : iletim seviyesinden bağlı üetim tesislei için 1, dağıtım seviyesinden bağlı üetim tesislei için 0 alını.

29 Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük atma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması ÖRNEK : (Toplam veilen YAT talimatı) YATM = 800 MW SMF=80 TL/MWh (Yeine getiilen Talimat) YATTM = 500 MW YGSMF=110 TL/MWh Toplam Teslim Etmeme Maliyeti = (YGSMF SMF) x YATTM = (110-80) x 500 = TL A katılımcısı için; (VeilenYAT talimatı) YATM =150 MWh YALF = SMF =80 TL/MWh İSKK = 0 (Yeine getiilen talimat) YATTM =100 MWh (Yeine getiilmeyen YAT talimatı maliyeti) YGYATT = ( ) ( ) x = TL KEYATT = (KEYATM x YALF) + YGYATT =(100 x 80) = TL

30 Katılımcı C (Otopodüktö) KGÜP 60 MWh YAT 60 MWh KEYATM d, u, = YATTMd, u, MW KEYATM d, u, = 60 MWh 60 MW KEYATT d = m n u= 1 = 1 ( KEYATM d, u, YATFd, u, ) + YGYATT KEYATT d = 6000 TL

31 Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK

32 İletim Sistemi Kaybının Hesaplanması S1 S2 S3 154 kv Üetim Şiketi - B - İkili Anlaşma Sebest Tüketici Dağıtım Şti. Müşteilei 0.4 kv 36 kv Üetim Şiketi - A - İkili Anlaşma Oto podüktö - C - Toptan Satış Şiketi - D - İkili Anlaşma

33 İletim Sistemi Kayıp Katsayısı (İSKK) İSKK u n İSVM s = 1 = n s = 1 s, u n İSVM s = 1 İSÇM s, u s, u İletim sistemine bağlı sayaçlaı kullanılaak saatlik olaak iletim kayıplaı hesaplanı İSKK = (İSVM - İSÇM) / İSVM İSKK =~ % 2

34 Eneji Dengesizliği Uzlaştıması Piyasa katılımcılaının Gün Öncesi Piyasasındaki Sistem Alış/Sistem Satışlaı, Dengeleme Güç Piyasasındaki YAL/YAT laı, İkili Anlaşma Alış/Satışlaı ve geçekleşen üetim/tüketim değeleinden ne kada saptığını gösteen mikta Eneji Dengesizlik Miktaı, bu mikta kaşılığında alacaklı/boçlu olduğu tuta da Eneji Dengesizlik Tutaıdı. Aşağıdaki fomüle göe hesaplanı: k ( UEVM f, t, b, u UEÇM f, t, b, u ) UEIAM f, t u EDM f, t, u = +, b = 1 l m l n h t h t1 SAM t,p, u, SSM t,p, u, KEYATM f, d, u, p = 1 = 1 p = 1 = 1 d = 1 = 1 d = 1 = 1 KEYALM f, d, u, EDT f = m n [ ( EDM f, t, u ( ) max( SGÖFt, u, SMFt, u ) (1 + k) ) + ( EDM f, t, u ( + ) min( SGÖFt, u, SMFt, u ) (1 l) )] t = 1 u = 1 3 3

35 Katılımcı A (Üetim Şiketi) 36 kv 70 MW Geçekleşen Üetim İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı 55 MWh 20 MWh (200 lot) 30 MWh (300 lot) EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM İkili Anlaş ma EDM = 5 MWh Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = 160 EDT = EDM x min(sgöf,smf) Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 EDT = EDM x min(sgöf,smf) Toptan Satış Şiketi - D - EDT = 600 TL EDT = 400 TL 5 80

36 Katılımcı B (Üetim Şiketi) Geçekleşen Üetim İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı DGP KEYALM 640 MWh 450 MWh (4500 lot) 100 MWh (1000 lot) 78,4 MWh EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM ,4 250 MW İkili Anla şma 400 MW EDM = -1,4 MWh Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = 160 UEVM = İSVM * (1 İSKK) =~ 627 MWh 640 0,02 Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 Peakende Satış Şiketi - E - EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = -224 TL -1,4 160 EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = -168 TL -1,4 120

37 Katılımcı C (Otopodüktö) Geçekleşen Üetim Baa Tüketimi GÖP Satış Miktaı DGP KEYATM 0 MWh 30 MWh 30 MWh (300 lot) 60 MWh 30 MW EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM MW EDM = 0 MWh EDT = 0 TL

38 Katılımcı D (Toptan Satış Şiketi) Geçekleşen ST Tüketimi İkili Anlaşma Alış Miktaı GÖP Alış Miktaı 90 MWh 20 MWh (200 lot) 60 MWh (600 lot) UEÇM= ÖÇD /[(1-DKK)*(1-TKK)*(1-HKK)= 90 MWh kv EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM Sebest Tüketici EDM = -10 MWh Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = TL EDT = TL

39 Peakende Satış Şiketi UEÇM Hesabı S1 S2 S3 S4 S5 S6 UEÇM = Çekiş(S1) Çekiş(S2) + Veiş(S3) Çekiş(S4) Çekiş(S5) + Veiş(S6) = 562 MWh

40 Katılımcı E (Peakende Satış Şiketi) Geçekleşen Tüketim İkili Anlaşma Alış Miktaı GÖP Alış Miktaı 562 MWh 450 MWh (4500 lot) 100 MWh (1000 lot) EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM EDM = -12 MWh Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = 160 EDT = EDM x max(sgöf,smf) Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = TL EDT = TL

41 Uzlaştıma Sonası Genel Göünüm Katılımcıla SAM _ SSM (MWh) İkili Anlaşma Alış Satış (MWh) KEYATM _ KEYALM (MWh) UEVM _ UEÇM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A Katılımcı B , ,4 Katılımcı C Katılımcı D Katılımcı E

42 Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK

43 Piyasa İşletim Üceti PİU PİU_GÖ = PİU * 1/3 PİU_DGP = PİU * 1/3 PİU_D = PİU * 1/3 PİUS_GÖ = PİU_GÖ * 0,25 PİUS_DGP = PİU_DGP * 0,25 PİUS_D = PİU_D * 0,25 PİUD_GÖ = PİU_GÖ * 0,75 PİUD_DGP = PİU_DGP * 0,75 PİUD_D = PİU_D * 0,75

44 Piyasa İşletim Üceti PIÜ _ GÖ P = PIÜS _ GÖ k + k m t= 1 u= 1 = 1 m n n t1 t1 p= 1 t= 1 u= 1 = 1 SSM SSM t, p, u, t, p, u, + + m t= 1 u= 1 = 1 k n m t2 n SAM t2 p; = 1 t= 1 u= 1 = 1 t, p, u, SAM t, p, u, PIÜD_ GÖ PIÜ _ DGP P = PIÜS _ DGP l + l d1 s1 t1 d 2 s1 t 2 KEYALM p d = 1 u= 1 = 1 d = 1 u= 1 = 1 d1 s1 t1 p= 1 d = 1 u= 1 = 1 KEYALM KEYATM, d, u, + p, d, u, p, d, u, + l d 2 s1 t 2 p= 1 d = 1 u= 1 = 1 KEYATM p, d, u, PIÜD _ DGP PIÜ _ D f = PIÜS k _ D + m n t= 1 u= 1 k m n f = 1 t= 1 u= 1 EDM EDM f, t, u f, t, u PIÜD _ D

45 Piyasa İşletim Üceti GÖP (GÖP Katılım Anlaşması Olanla) Katılımcıla SSM (MWh) SAM (MWh) KEYALM (MWh) KEYATM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A Katılımcı B ,4 0 1,4 Katılımcı C Katılımcı D Katılımcı E TOPLAM , ,4 PİU = 300 TL PİU_GÖ = 300 * 1/3 = 100 TL/Gün PİUS_GÖ = 100 * 0,25 = 25 TL / Gün PİUS_GÖ A = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ B = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ C = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ D = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ E = 25 * 1/5 = 5 TL PİUD_GÖ = 100 * 0,75 = 75 TL / Gün PİUD_GÖ A = 30 / 320 * 75 = 7 TL PİUD_GÖ B = 100 / 320 * 75 = 23,5 TL 25 TL PİUD_GÖ C = 30 / 320 * 75 = 7 TL 75 TL PİUD_GÖ D = 60 / 320 * 75 = 14 TL PİUD_GÖ D = 100 / 320 * 75 = 23,5 TL

46 Piyasa İşletim Üceti DGP (DGP ye Katılanla) Katılımcıla SSM (MWh) SAM (MWh) KEYALM (MWh) KEYATM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A Katılımcı B ,4 0 1,4 Katılımcı C Katılımcı D Katılımcı E TOPLAM , ,4 PİU = 300 TL PİU_DGP = 300 * 1/3 = 100 TL/Gün PİUS_DGP = 100 * 0,25 = 25 TL / Gün PİUD_DGP = 100 * 0,75 = 75 TL / Gün PİUS_DGP B = 25 * 1/2 = 12,5 TL PİUS_DGP C = 25 * 1/2 = 12,5 TL PİUD_DGP B = 78,4/138,4 * 75 = 42,5 TL 25 TL PİUD_DGP C = 60/138,4 * 75 = 32,5 TL 75 TL

47 Piyasa İşletim Üceti EDM (Bütün DSG le) Katılımcıla SSM (MWh) SAM (MWh) KEYALM (MWh) KEYATM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A Katılımcı B ,4 0 1,4 Katılımcı C Katılımcı D Katılımcı E TOPLAM , ,4 PİU = 300 TL PİU_EDM = 300 * 1/3 = 100 TL/Gün PİUS_EDM = 100 * 0,25 = 25 TL / Gün PİUS_EDM A = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM B = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM C = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM D = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM E = 25 * 1/5 = 5 TL PİUD_EDM = 100 * 0,75 = 75 TL / Gün PİUD_EDM A = 5 / 28,4 * 75 = 13,2 TL PİUD_EDM B = 1,4/ 28,4 * 75 = 3,7 TL 25 TL PİUD_EDM C = 0/ 28,4 * 75 = 0 TL 75 TL PİUD_EDM D = 10/ 28,4 * 75 = 26,4 TL PİUD_EDM D = 12/ 28,4 * 75 = 31,7 TL

48 Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı Piyasa İşletmecisinin, toptan elektik piyasası adına yaptığı bu işlemleden kâ veya zaa etmemesi esasına göe toplam alacak ve boç aasında oluşan fak Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı (SBDT) olaak Piyasa Katılımcılaına Uzlaştımaya Esas Çekiş Miktalaı oanında paylaştıılmaktadı. SBDT = ( KEYATT d KEYALT d ) n f = 1 EDT f YHEB + ( SAT SST ) xk SBDK f n k b = 1 u = 1 = m k b = 1 u = 1 UEÇM UEÇM f f, b, u, b, u YHEB:Yan Hizmetle Eneji Bedeli k gün öncesi planlama döneminde 1, gün öncesi piyasasında 0 olan katsayıdı. 4 7

49 Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı Katılımcıla KEYALT KEYATT EDT* UEÇM Katılımcı A Katılımcı B Katılımcı C Katılımcı D Katılımcı E TOPLAM SBDT = KEYATT - KEYALT - EDT YHEB + (SAT-SST) SBDT = TL SBDT A = 0 / 682 * (-4.800) = 0 TL SBDT C = 30 / 682 * (-4.800) = 211 TL SBDT B = 0 / 682 * (-4.800) = 0 TL SBDT D = 90 / 682 * (-4.800) = 634 TL SBDT E = 562 / 682 * (-4.800) = TL * EDT hesabında kullanılan SMF-SGÖF değelei sabit 180 olaak alınmıştı.

50 Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK

51 Dengeden Soumlu Gup 36 kv PİÜD_EDM ve SBDT ye ilişkin tutalaın hesaplanması Bu öneğe göe Katılımcı A (Yenilenebili Üetim) ile Katılımcı D (Toptan Satış) Dengeden soumlu gup oluştumuş olsaydı: 70 MW EDM A = 5 MWh EDM DSG = EDM A + EDM D EDM D = -10 MWh EDM DSG 5-10 = -5 MWh İkili Anlaşma PİUD_EDM A = 5 / 28,4 * 75 = 13,2 TL PİUD_EDM D = 10/ 28,4 * 75 = 26,4 TL PİUD_EDM DSG = 5 / 18,4 * 75 = 20,4 TL Toptan Satış Şiketi - D - SBDT A = 0 / 682 * (-4.800) = 0 TL SBDT D = 90 / 682 * (-4.800) = 634 TL SBDT DSG = 90 / 682 * (-4.800) = 634 TL

52 Dengeden Soumlu Gup 36 kv EDT ye ilişkin tutaın hesaplanması Bu öneğe göe Katılımcı A (Yenilenebili Üetim) ile Katılımcı D (Toptan Satış) Dengeden soumlu gup oluştumuş olsaydı: 70 MW EDM A = 5 MWh EDM D = -10 MWh SGÖF = 150 SMF = 200 EDM DSG = EDM A + EDM D EDT A = EDM A x min(sgöf,smf) EDM DSG 5-10 = -5 MWh İkili Anlaşma EDT A = 750 TL alacak EDT DSG = EDM x max(sgöf,smf) EDT D = EDM D x max(sgöf,smf) Toptan Satış Şiketi - D EDT D = TL boç EDT TOPLAM = = TL boç EDT DSG = TL boç

53 Blok Tekliflein Uzlaştıması Blok Saatlei Fiyat (TL/MWh) Blok YAL Miktaı (MWh/Saat) SST t, p SSTt = 5 ( SSF ) t, p, u, SSMt, p, u, = 1, p, = TL Saatle SGÖF (TL/MWh) OSGÖF t, = b u= a SGÖF ( b a) OSGÖF = 590/ 5 = 118 TL/MWh Eğe OSGÖF > SSTF ise; SSF = OSGÖF t, u Eğe SSTF > OSGÖF ise; SSF = SSTF SSF = OSGÖF = 118 TL/MWh

54 Geçmişe Dönük Düzeltme Kalemi 1. Nomal Süede Yapılan İtiazla Düzeltme yapılan fatua dönemine ilişkin tüm dengesizlik uzlaştıması işlemlei yeniden yapılı. Geçmiş ayın İSKK ve SBDT değelei yeniden hesaplanı. Yapılan düzeltme bütün katılımcılaın GDDK sına yansıtılı. 2. Gecikmiş İtiazla Geçmiş ayın İSKK ve SBDT değelei yeniden hesaplanmaz. Yapılan düzeltme sadece mevcut ayın SBDT hesabına yansıtılı. Geçmişe dönük düzeltme işlemi sadece etkilenen katılımcılaı değelendiilecek şekilde yapılı. Diğe katılımcılaın GDDK sına yansıtılmaz. 5 3

55 Teşekküle