Avukatlık Hukuku DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ. Yrd. Doç. Dr. Emel HANAĞASI

Transkript

1 Avukatlık Hukuku DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ Yrd. Doç. Dr. Emel HANAĞASI

2 Nasıl Avukat Olunur? Ülkemizde avukatlık mesleğine kabul edilebilmek için 1136 sayılı Avukatlık Kanunu nun ikinci kısmında düzenlenen Avukatlık Mesleğine Kabul koşullarını taşımak gerekir. Avukat olabilmek için aranan bu koşullar, avukat olduktan sonra da korunmalıdır. Koşulların yitirilmesi durumunda avukatın adının baro levhasından silinmesi sonucu ortaya çıkar (m. 72, 71).

3 AVUKATLIK MESLEĞİNE KABUL KOŞULLARI (1136 s. K. m.3) OLUMLU KOŞULLAR T. C. vatandaşı olma Türk hukuk fakültelerinden birinden mezun olmak veya yabancı memleket hukuk fakültesinden mezun olup da Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden başarılı sınav vermiş bulunmak Staj bitim belgesi almış bulunmak Avukatlık sınavını başarmış olmak (Mülga: 28/11/ /1 m.), Levhasına yazılmak istenen baro bölgesinde ikametgahı bulunmak, OLUMSUZ KOŞULLAR AvK. na göre avukatlığa engel bir hali olmamak gerekir. BARO LEVHASINA YAZILMA KOŞULU

4 OLUMLU KOŞULLAR- T.C. vatandaşı olma (m. 3/a) Kural: T. C. vatandaşı olmayanlar Türkiye de avukatlık yapamaz. İstisnalar: Yabancı sermayeyi teşvik mevzuatı çerçevesinde Türkiye de faaliyet göstermek isteyen yabancı avukatlık ortaklıkları, AvK. na göre ve Avukatlık Ortaklığı Yön. ne uygun olarak kurulabilir (m. 44/B). Türk soylu yabancılar, Av.K. nda aranan diğer koşulları karşılamak şartıyla avukatlık stajı ve avukatlık yapabilirler (2527 s. K. m.3). K.K.T.C. vatandaşları avukatlık stajı ve avukatlık yapabilirler (KKTC Vatandaşlıklarına İlave Kolaylıklar Tanınmasına İlişkin Anlaşma, KKTC nin Güçlendirilmesi İçin Eylem Planı).

5 OLUMLU KOŞULLAR- Hukuk fakültesinden mezun olma (m. 3/b) Avukatlık stajı ve avukatlık yapabilmek için, Türk hukuk fakültelerinden birinden mezun olmak veya yabancı memleket hukuk fakültesinden mezun olup da Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden başarılı sınav vermiş bulunmak gerekmektedir. Bu düzenleme, özellikle K.K.T.C. hukuk fakültelerinden mezun olan hukukçuların Türkiye de avukatlık yapabilmelerine olanak tanımaktadır.

6 OLUMLU KOŞULLAR- Staj bitim belgesi almış bulunmak m. 3/c) Kural: Avukatlık yapabilmek için avukatlık stajı yapmak ve staj bitim belgesi almış olmak gerekir. AvK. nun dördüncü kısmı, staj olarak düzenlenmiş ve hangi koşullar altında staj yapılacağı Kanun da belirtilmiştir. İstisnalar: Adli, idari ve askeri yargı hakimlik ve savcılıklarında, Anayasa Mahkemesi raportörlüklerinde, Danıştay üyeliklerinde, üniversiteye bağlı fakültelerin hukuk bilimi dersleri dalında profesörlük, doçentlik, yardımcı doçentlik görevlerinde dört yıl süre ile hizmet etmiş olanların staj yaparak staj bitim belgesi almalarına gerek yoktur. (m. 4, I). Kamu kurum ve kuruluşlarının hukuk müşavirliği görevinde on yıl süre ile hizmet etmiş olanların staj yaparak staj bitim belgesi almalarına gerek yoktur (m. 4, I). Türk vatandaşları ve Türk uyruğuna kabul olunanlardan yabancı hukuk fakültelerinden mezun olup da, geldikleri yerde dört yıl süreyle mahkemelerin her derecesinde hakimlik, savcılık veya avukatlık yapmış ve avukatlığı meslek edinmiş bulunanlar, Türk hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan derslerden usulüne uygun olarak yapılan sınavlarda başarı göstermiş ve ayrıca Türkçe yi iyi bilir oldukları da bir sınavla anlaşılmış olmak kaydıyla staj yaparak staj bitim belgesi almadan avukatlık yapabilirler (m. 4, II).

7 Staj yapma talebi kabul edilip, baro staj listesine adı yazılan stajyerler, stajlarının ilk altı aylık süresinde Avukatlık Staj Yönetmeliği ndeki belirli sıra ve sürelerde mahkeme ve adalet dairelerinde staj yaparlar (Avukatlık Staj Yön. m ). Avukatlık stajının ikinci altı aylık süresi ise, baro levhasına kayıtlı, meslekte en az beş yıl kıdemi olan, hakkında avukatlığa engel bir suçtan dolayı son soruşturma açılmasına karar verilmemiş, geçmiş beş yıl içinde Disiplin Kurulunca verilmiş ve kesinleşmiş bir kararla para veya işten çıkarma cezası ile cezalandırılmamış bir avukatın yanında yapılan stajla tamamlanır (Av. Staj Yön. m ). Avukatlık ortaklıklarında da, Yön. teki koşulları taşıyan ortak avukat bulunması halinde staj yapılabilmektedir. Bu dönemde stajyer, avukatla birlikte duruşmalara girmek, avukatın mahkemeler ve idare makamlardaki işlerini yapmak, dava dosyaları ve yazışmaları düzenlemek, baroca verilen eğitim çalışmalarına katılmak, baro yönetim kurulunca verilen ve Yön. te gösterilecek diğer ödevleri yapmakla yükümlüdür. Stajyerler, staj dönemince baroların hazırlayıp, uyguladığı 120 saatlik eğitim süresini kapsayan bir eğitim programına göre eğitim alırlar. Staj kesintisiz olarak yapılır. Haksız bir neden olmadan stajın kesintisiz yapılacağı ilkesine uymayan stajyerlerin stajı geçersiz sayılır.

8 Stajyerler, avukat yanında staja başladıktan sonra, avukatının yazılı oluru ile onun gözetimi ve sorumluluğu altında, sulh hukuk ve sulh ceza mahkemelerinde, icra mahkemelerinde avukatın takip ettiği dava ve işlerle ilgili duruşmalara girebilir ve icra müdürlüklerinde avukat tarafından yapılan işleri yapıp, yürütebilirler. Bu yetkileri, staj bitim belgesinin verilmesiyle sona erer. Stajyerler, staj aşamasında avukatlıkla birleşebilir işlerin dışında bir işte çalışamazlar. AvK. uyarınca avukatlık stajı yapmakta olanlardan 5510 s. K. na göre genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar staj süresi ile sınırlı olmak üzere genel sağlık sigortalısı sayılır (5510 s. K. m. 60). Stajyerler, meslek kurallarına ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorundadırlar (m. 23). İsteyen avukat stajyerlerine TBB tarafından kredi verilir (bkz. m. 27 ve Staj Kredi Yön.). Alınan krediler, staj bitim belgesinin alınmasını takip eden 24 ay sonra muaccel hale gelir.

9 OLUMLU KOŞULLAR- Avukatlık Sınavı Bu koşul, 5558 sayılı Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile tarihinde kaldırılmıştır. Daha sonra, bu Kanun un, Avukatlık Kanunu ndaki avukatlık sınavına ilişkin maddelerini yürürlükten kaldıran 1. maddesi (ve dolayısıyla uygulama alanı kalmayan 2. ve 3. maddeleri), Anayasa Mahkemesi nin günlü ve E. 2007/16, K. 2009/147 sayılı kararı ile iptal edilmiştir. Ancak, kanun koyucu henüz avukatlık sınavını öngören bir kanun değişikliği yapmadığından avukatlık sınavının yasa ile kaldırılmasını öngören kuralın iptal edilmiş olması sınavı getirmemiştir.

10 OLUMLU KOŞULLAR- Levhasın yazılmak istenen baro bölgesinde yerleşim yeri bulunmak (m. 3/e) Her avukatın levhasına yazılmak istediği baro bölgesinde yerleşim yeri bulunmak zorunluluğu vardır. Buna göre, levhasına yazılmak istenen baro bölgesinde sürekli kalma niyeti ile oturuyor olmak, 1774 sayılı Kimlik Bildirme Yasası gereği oturulan yer muhtarlığına kayıt yaptırmak ve buradan alınacak yerleşim yeri belgesi ile baroya başvurmak gereklidir.

11 OLUMSUZ KOŞULLAR- Mutlak Olumsuz Koşullar m. 5/a- Türk Ceza Kanunu nun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı iki yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmak,

12 AvK. m. 5/a hükmünde sayılan yüz kızartıcı suçlardan biri ile hüküm giymiş olanların cezası ertelenmiş, paraya çevrilmiş veya affa uğramış olsa da avukatlığa kabul edilmezler. Adayın anılan hükümde yazılı cezalardan birini gerektiren bir suçtan kovuşturma altında bulunması halinde, avukatlığa alınması isteği hakkındaki kararın bu kovuşturmanın sonuna kadar bekletilmesine karar verilebilir. Şu kadar ki, ceza kovuşturmasının sonucu ne olursa olsun avukatlığa kabul isteğinin geri çevrilmesi gereken hallerde, sonuç beklenmeden istek karara bağlanır.

13 m. 5/b- Kesinleşmiş bir disiplin kararı sonucunda hakim, memur veya avukat olma niteliğini kaybetmiş olmak, m. 5/c- Avukatlık mesleğine yaraşmayacak tutum ve davranışları çevresince bilinmiş olmak, m. 5/d- Avukatlık mesleği ile birleşemeyen bir işle uğraşmak (m. 11), m. 5/e- Mahkeme kararı ile kısıtlanmış olmak, m. 5/f- İflas etmiş olup da itibarı iade edilmemiş bulunmak (Taksiratlı ve hileli müflisler itibarları iade edilmiş olsa dahi kabul olunmazlar), m. 5/g- Hakkında aciz vesikası verilmiş olup da bunu kaldırmamış bulunmak, m. 5/h- Avukatlığı sürekli olarak gereği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmak. m. 3/f- AvK. na göre engel bir hali olmamak.

14 AVUKATLIKLA BİRLEŞMEYEN İŞLER m. 11- Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev, sigorta prodüktörlüğü, tacirlik ve esnaflık veya mesleğin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü iş avukatlıkla birleşemez. m. 43, III, c.3- Milletvekilleri, milletvekilliği süresince avukatlık yapamazlar.

15 AVUKATLIKLA BİRLEŞEBİLEN İŞLER (AvK. m.12) 1. Milletvekilliği (karş. m.43), il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği, 2. Hukuk alanında profesör ve doçentlik, 3. Özel hukuk tüzel kişilerinin hukuk müşavirliği ve sürekli avukatlığı ile bir avukat yazıhanesinde ücret karşılığında avukatlık, 4. Hakemlik, tasfiye memurluğu, yargı mercilerinin veya adli bir dairenin verdiği herhangi bir görev veya hizmet, 5. Hayri, ilmi ve siyasi kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği, 6. Gazete ve dergi sahipliği veya bunların yayım müdürlüğü,

16 AVUKATLIKLA BİRLEŞEBİLEN İŞLER 7. Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede başka iş veya hizmetle uğraşmaları yasaklanmamış bulunmak şartıyla; bu Kanun Hükmünde Kararname nin kapsamına giren iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ve iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşları dışında kalıp sermayesi devlete ve diğer kamu tüzel kişilerine ait bulunan kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği, 8. Anonim, limited, kooperatif şirketlerin ortaklığı, yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği ve komandit şirketlerde komanditer ortaklık,

17 OLUMSUZ KOŞULLAR- Nispi Olumsuz Koşullar m. 13- Bir hakim veya Cumhuriyet Savcısının eşi, sebep veya nesep itibariyle usul ve füruundan veya ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) hısımlarından olan avukat, o hakim veya Cumhuriyet Savcısının baktığı dava ve işlerde avukatlık edemez. m. 14- Devlet, belediye, il özel idare ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren iktisadi Devlet Teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerinde çalışanlar, buralardan ayrıldıkları tarihten itibaren iki yıl geçmeden ayrıldıkları idare aleyhine dava alamaz ve takipte bulunamazlar. Askeri Yargıtay Başkanı, Başsavcısı, İkinci Başkanı, Daire Başkanları ve Üyeleri, Milli Savunma Bakanlığı Askeri Adalet İşleri Başkanı, Askeri Adalet Teftiş Kurulu Başkanı, Genelkurmay Adli Müşaviri, sıkıyönetim adli müşavirleri ve sıkıyönetim askeri mahkemelerinde görevli hakim ve savcılar ile yardımcıları, başka hizmetlere atanmış olsalar bile anılan görevlerden ayrıldıkları tarihten itibaren üç yıl süre ile sıkıyönetim askeri mahkemelerinde avukatlık yapamazlar.

18 BARO LEVHASINA YAZILMA KOŞULU (m. 4) Avukat olabilmek için son koşul, baro levhasına yazılmadır. Olumlu koşullara sahip olan ve staj yaptığı baroda staj bitim belgesi almış olanlar, olumsuz koşul olan avukatlık yapmaya engeli bulunmayanlar mesleki faaliyetini yürüteceği yer barosuna bir dilekçeyle yazılma isteminde bulunabilirler.

19 AVUKATLIK UNVANININ KAZANILMASI Avukatlık mesleğine kabul edilen adaya ilgili baro tarafından bir ruhsatname ve kimlik verilir. Adayın TBB tarafından hazırlanan ruhsatnamesi baroya gelince aday, baroya kayıt ile ilgili işlemleri tamamlar ve baro yönetim kurulu önünde Hukuka, ahlâka, mesleğin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma namusum ve vicdanım üzerine ant içerim. biçimindeki avukatlık andını içerek ruhsatnamesini alır. Ant içmeyen avukata ruhsatnamesi verilmez. Aday, ant içip ruhsatnamesini aldığı anda avukat unvanını kazanır. İlgili artık avukat unvanını kullanma hakkını elde etmiş sayılır.

20 AVUKATLIK KİMLİĞİ (m. 9, IV) Ant içen avukata TBB tarafından tek tip olarak bastırılan ve barolardan gelen bilgilere göre düzenlenen avukatlık kimliği verilir. Avukatlık kimlikleri, tüm resmî ve özel kuruluşlar tarafından kabul edilecek resmî kimlik hükmündedir.