İÇİNDEKİLER AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR

Transkript

1 İÇİNDEKİLER AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR I - YASANIN UYGULAMA ALANI - TÜKETİM SÖZLEŞMESİ 3 A. Genel Açıklamalar 3 B. İsviçre'de Tüketicinin Korunması Bağlamında Gerçekleştirilen Değişikliklerin Özeti 6 C. Tüketiciye Ödeme Planı ve Koşulları Konusunda Ayrıntılı Bilgileri ve Uyarıları İçeren Bir Sözleşme Metni Verilmesi Gerekliliği (TKHK. mad.6, 7, 10) veya Alıcının En Geniş Boyutlarda Uyarılması Ve Aydınlatılması İlkesi 7 - Nisbi Emredici Hükümler 7 - Tüketici Hukukunda İrade Özgürlüğüne Getirilen Sınırlamalar ve Devletin Sözleşmeye Müdahalesi 8 1) Emredici hükümler 8 2) Bir devlet kurumunun tüketicinin taraf olduğu işlemlere doğrudan müdahale etme yetkisi 9 3) Rekabetçi liberal düzen tamamen tüketici aleyhinde işlemektedir (Take it or leave it: al ya da git) 10 D. Sonuç Olarak Tüketici Sözleşmeleri Hakkında Şu Bilgiler Verilebilir 11 a) Tanım 11 b) Konusu 11 c) Niteliği ve Çeşidi 12 d) Amacı 12 e) Tarafları 13 f) Sözleşme Türleri 14 E. Konut Finansmanı Kuruluşları 14 II- TÜKETİCİ ÖRGÜTLERİ 15 III - TKHK'A GÖRE TÜKETİCİ KAVRAMI 15 A. Tanım 15 B. Unsurları 15 a) Ticari ve Mesleki Olmayan Amaçlar 16 b) Tüketicinin İşlem İradesi 16 c) Mal veya Hizmeti Edinme, Yararlanma veya Kullanma 17 l

2 XII IV-KANUNUN KAPSAMI 29 A. Tüketici İşlemi ve Kavramı 29 B. Hukuksal işlemin Çeşidi 29 C. Sözleşmenin Tarafları 29 D. Sözleşmenin Konusu 30 E. Sözleşmenin Amacı 32 F Sayılı Kanunla Getirilen Değişiklik 32 V - GÖRÜŞMELER ESNASINDA (BANKALAR TARAFINDAN) KUSURLU OLARAK YANLIŞ BİLGİ VERİLMESİ SORUNU 33 VI - ESAS AMAÇ KRİTERİ (Kahya Sözleşmeleri) 33 İÇTİHATLAR 35 TÜKETİCİNİN KORUNMASI ve AYDINLATILMASI 173 AYIPLI (BOZUK) İFADAN SORUMLULUK 175 AYIPLI MAL VE HİZMETLER VE SATICININ (VEYA SAĞLAYICININ) AYIBA KARŞI TEKEFFÜL BORCU 200 A. Yasal Düzenleme 200 B. Gerekçesi 202 C. Yasal Düzenleme, Tüketicilere Satılan Hizmetler Yönünden Geçerlidir 202 a) Tüketici Kavramı 202 aa) Türk Hukukuna Göre Tüketici Gerçek Ya Da Tüzel Kişi Olabilir 202 1) Tüzel Kişi Tacirler Yasa Kapsamında Sayılabilir mi? 202 2) Avrupa Birliği Ülkelerinde Tüzel Kişiler Tüketici Kavramı Dışında Tutulmuştur 204 3) İsviçre Federal Mahkemesinin ve Hamburg Asliye Hukuk Mahkemesinin Olaya Yaklaşımı 204 bb) Tüketici, Ticari veya Mesleki Olmayan Bir Amaçla Hareket Etmelidir 205 cc) Kısmen Tüketici Gibi Davranan Kişi Tüketici Olarak Kabul Edilemez 206 D. Bu Düzenleme, Tüketicilere Satılan Hizmetler Yönünden Geçerlidir 206 E. Ayıp Kavramı 207 a) Tanım 207 b) Tüketiciyi Koruma Hakkında Kanunu'na Göre Ayıp 207 aa) Genel Olarak 207 bb) Maddi Ayıplar 208 cc) Hukuki Ayıplar 209

3 XIII dd) Ekonomik Ayıplar 209 ee) Miktar Eksiklikleri 210 c) Ayıptan Sorumluluğun Koşulları 210 aa) İfa 210 bb) Kararlaştırılan Mal Yerine Başka Bir Mal Verilmesi (başka şeyin teslimi) Sorunu 211 cc) Zikir ve Vaat Edilen Vasıfların Yokluğu (Zikir Ve Vaat Edilen Vasıflarda Ayıp) 212 1) Genel Olarak 212 2) Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre 212 dd) Malın Standardında veya Teknik Düzenlemesinde Tespit Edilen Nitelik veya Niteliği Etkileyen Niceliğe Aykırılık 213 ee) Lüzumlu Vasıfların Eksikliği 214 d) Ayıbın Olması Gereken An, Malın "Nef i ve Hasarının" (Yarar ve Zararının) Alıcıya Geçtiği Andır 215 e) Ayıp Önemli Olmalıdır 216 f) Ayıp Bilinmemelidir 217 g) Ayıbın İhbarı 219 h) Malın Muayenesi 220 ı) Ayıbın İhbarı 220 i) İhbarın Mahiyeti 220 j) Ayıbın İçeriği 221 k) İhbarın Şekli 221 I) İhbarın Süresi 221 m) Ayıba Karşı Tekeffül Borcunun Kaldırılması ya da Sınırlandırılması Geçerli Değildir 222 aa) Borçlar Kanununa Göre 222 bb) Tüketiciyi Koruma Hakkında Kanuna Göre 222 F. Garantili Mallardaki Ayıba Karşı Sorumluluk 225 a) Genel Olarak 225 b) Garanti Belgesi Verme Zorunluluğu/Gerekçesi ve içeriği 225 c) Garanti Belgesi Düzenleyebilmek İçin İzin Alınması Gerekir 227 d) Garanti Belgesinin Sağladığı Haklar 228 aa) Genel Bilgiler 228 bb) Malın Ücretsiz Onarımını ve Bakımını İsteme 228 e) Tazminat 231 Tüketici Mahkemelerinde Davalı 232 Tüketici Mahkemelerinde Davacı 232 Tüketici Mahkemeleri Tarafından Verilecek Karar 233

4 XIV İÇTİHATLAR (Yenisi İle Değiştirme) 234 G. Davranış (Koruma) Yükümüne Aykırılık 418 a) Genel Olarak 418 b) Terminoloji 419 c) Kavram 419 aa) Edim Yükümünden Bağımsız Borç İlişkisi 419 bb) Güven Sorumluluğu 420 cc) Culpa in Contrahendo 421 1) Kavram 421 2) Culpa in Contrahendo'dan Doğan Sorumluluğun Çevresi 421 3) Sorumluluğun Hukuksal Niteliği 422 3a) Haksız Fiil Görüşü 422 3b) Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Görüşü 423 4) Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk Durumları 424 4a) Kanunda Düzenlenen Görüşme Sorumluluğu Durumları 424 4b) Bilimselöğreti ve Uygulamada Kabul Edilen Görüşme Sorumluluğu Durumları 425 d) Sorumluluk, Yakın Temasın Hukuksal İşlem Kurmak Amacıyla Meydana Gelmesine Bağlıdır 425 e) Yaptırımı 426 f) Eleştirisi 426 g) Muhtemel Müşteri ve işlem Güvenliği Ödevi 428 h) Alman Hukukundaki Yasal Düzenleme 428 ı) Yargıtay Uygulamasında Durum 429 AYIPLI MAUN NEDEN OLDUĞU ZARARLARDAN SORUMLULUK HAKKINDA YÖNETMELİK YILI PROBLEMİNE KARŞI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA TEBLİĞ 440 SATIŞTAN KAÇINMA 443 Birinci Bölüm SÖZLEŞMENİN KURULMASI AŞAMASINDA TÜKETİCİNİN KORUNMASI 443 Giriş 443 A. Malın Satışından Kaçınma Yasağının Şartları 444 B. Satıcı Mutlaka Ticari Bir Kuruluş mu Olmalıdır? 444 C. Satıcı Kavramı 445 a) TKHK'da Değişiklik Yapılmasından Önceki Evrede 445

5 b) 4822 Sayılı TKH'da Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'dan Sonraki Evrede 445 D. Kanun Koyucu, Teşhir Edilen Mallar Açısından, Bu Malların Satış Amacıyla Teşhir Edildiği Yönünde Bir Karine mi Yoksa Bir Faraziye mi Koymuştur? 446 a) Karine Lehindeki Görüş 446 b) Faraziye Lehindeki Görüş 447 c) Son Durum 447 E. Satıcılar, Açıkça Sözleşme Yapmaktan Kaçınma Uğruna, Tüketicilerin Kabul Edemeyecekleri Şartları ileri Süremezler 448 F. Malın Satışından Kaçınma Yasağının Sonuçları 449 a) Satıcı, Tüketicilerin Her Türlü İstemini Karşılamak Zorunda Değildir 449 b) Bir Malın Stokta Bulunmasının Anlamı 449 c) Vitrinde Teşhir Edilen Malın Satıcı Tarafından Alıcıya Mutlaka Satılma Zorunluluğu ve Vitrinde Yer Alan Malın Her Bedeninin ya da Her Boyunun Stokta Bulundurulmasının Gerekip Gerekmediği Sorunları 450 d) Satıcı, Malı Satmadığı Halde Satılmış Gibi Gösteremez 451 e) Sözleşme Yapmaktan Kaçınmanın Yaptırımı Cezai Bir Hüküm Olan TKHK. mad. 25 Dışında Düzenlenmemiştir 451 f) TKHK İle Borçlar Kanunu Arasındaki İlişki 451 aa) TKHK Madde 5 ile BK madde 7 Arasındaki İlişki 451 bb) TKHK BK'a Göre Özel Bir Kanun Mudur, Yoksa Değişik Kanunlardaki Hükümler Açısından Yarışma mı Bulunmaktadır? 452 cc) Sözleşmenin Kurulmasına Yönelik Dava İle Birlikte Kurulacak Olan Söz Konusu Sözleşmeden Doğan Edimin Yerine Getirilmesine İlişkin Davanın Birlikte Açılması Mümkündür 453 dd) TKHK'nun Açığı BK İle, BK'nun Açığı da TKHK İle Kapatılır Görüşü 454 g) TKHK'NUN 5. mad.'nin Birinci Fıkrası İle Getirilmiş Olan Sözleşme Yapma Zorunluluğuna Uyulmaması Durumunda Da, Muhatabın Bir Aynen İfa Davası Açması Mümkündür 454 G. Hizmetlerin Yerine Getirilmesine İlişkin Sözleşme Yapma Zorunluluğu 455 a) Hizmet Satışından Ne Anlaşılmak Gerekir? 455 b) Uyuşmazlık Halinde Hâkim, Haklı Sebep Bulunup Bulunmadığını Hakkaniyet Ölçüleri İçerisinde Dikkate Alacaktır 456 c) "Hizmet Satışları" Yapma Zorunluluğu İçin "Hizmetin" Teşhir Edilmesi Şart mıdır? 457 d) Hizmet Edimini Yerine Getirecek Olan Kişi Ve İşletmeler İle, Söz Konusu Bu Hizmetin Görülmesini Sağlamaya Yarayan Bazı Malları Teşhir Eden Ticari Kuruluşların Birbirinden Farklı Olması Halinde Durum Ne Olacaktır? 457 XV

6 XVI e) Sözleşme Yapmakla Yükümlü Olan Kişi Veya Ticari Kuruluşun Bu Sorumluluğa Uymaması Halinde, Kendisine Karşı Kanundan Doğan Bir Borcunu Yerine Getirmesi İçin Aynen İfa Davası Açılabilir 458 f) Hizmet Satışlarından Kaçınılması Halinde de Kanun Para Cezası Öngörmüştür 458 H. Sözleşmenin Kurulmasını Ağırlaştırıcı Koşul. Öngörülemez 459 İkinci Bölüm a) Sözleşme Konusunun Miktarı, Ebatı Ve Süresi Karşı Tarafa (Tüketiciye) Dayatılamaz 459 b) Yasağın İstisnası 459 c) Ek Yükümlülükler Öngörülemez 460 aa) Diğer Mal veya Hizmet Kavramından Ne Anlaşılmak Gerekir? 460 bb) Her Türlü Olağanüstü Ek Yükümlülük Dayatma Yasağı 461 d) Sözleşme Konusunun Miktarını, Ebatını ve Süresini Dayatma ve Ek Yükümlülükler Öngörmek Yasağının Sonuçları - Kısmi Butlan Geçersizliği (BK. mad. 20/2) 462 YENİ BORÇLAR KANUNU TASARISINDAKİ İLGİLİ HÜKÜMLER 462 Ismarlanmayan Şeyin Gönderilmesi 462 Bağlayıcı Olmayan Öneri ve Herkese Açık Öneri 463 İÇTİHATLAR 464 SÖZLEŞMEDEKİ HAKSIZ ŞARTLAR 489 Birinci Bölüm GENEL İŞLEM ŞARTLARININ TANIMI, YORUMU VE DENETLENMESİ 490 /- GENEL İŞLEM ŞARTININ TANIMI VE YORUMU 490 A. Tanım 490 a) Yargıtay'ın Yaklaşımı 490 b) Çeşitli tanımlar 490 c) Genel işlem Koşullarının (Şartlarının) Ortak Özellikleri 491 B) Yorumda Ölçü 492 C) Yorum Şekli 492 a) Genel İşlem Şartlarının Lafzından Çıkan Yorum 492 b) Birden Fazla Anlama Gelmek Suretiyle Açık Olmayan Kayıtlar Bunu Hazırlayan Müteşebbis (Girişimci) Aleyhine Yorumlanır 492 aa) Açıklaması 492 bb) Koşulları 492 cc) Bir Kaydın Yorumunun Taraflar Arasında Tartışmalı Olduğu Her Halde Şartlar Zorlanarak Açık Olmama Kuralına Başvurulması Doğru Değildir 493

7 XVII ddj Müeyyidesi (Yaptırımı) 493 ee) Uygulamadan Örnekler 493 c) Alışılmış (Mutad) Olmama Kuralı 495 d) Olayın Özelliklerinden Soyutlanmış (Bütünsel) Yorum Kuralı 495 e) Genel İşlem Şartları Metni İçinde Yer Alan Ve Bireysel Anlaşma ile Çelişen Hükmün Yorumu 496 //- GENEL İŞLEM ŞARTLARININ DENETLENMESİ 497 A. Genel Olarak 497 a) Giriş 497 b) Konunun Tümünü Kapsayan Genel Bilgiler 498 B. Genel İşlem Şartlarının Geçersizliğine İlişkin Ölçütlerin Bir Bölümü 499 a) Ahlâka Aykırılık Görüşü 499 b) Gabin Görüşü 499 c) Sosyal Devlet Görüşü 499 d) Doğruluk ve Güven İlkesine Dayanan Görüş 500 e) Edimin Tek Yönlü İrade Beyanı İle Tayin Edilmesi Halinde Bunun Adil, Objektif İyi Niyet Esasına ve Hakkaniyete Uygun Olarak Yapılması Gerektiği Görüşü 500 f) Bu Konuda Alman Hukukunda İleri Sürülen Diğer Görüşlerin Dökümü aa) Genel Açıklama 502 bb) Özel Açıklama 502 C. Çeşitli Ülkelerde Durum 504 a) AB Üyesi Bazı Ülkelerdeki ve Ülkemizdeki Yasal Düzenlemeler 504 b) AB'ne Üye Bazı Ülkelerde Direktiften Önceki Yasal Düzenlemeler 505 c) AB Üyesi Olmayan Bazı Ülkelerdeki Yasal Düzenlemeler 506 D. Şartların İçerikleri İtibariyle, Tarafların Menfaat Dengeleri Açısından Hakkaniyete Uygun Olup Olmadıklarını Hâkim Kontrole Yetkili Değildir 507 E. Sonuç 507 III - UYGULAMADA DURUM 508 A. Genel İşlem Şartı Olarak Kabul Edilen (Faturaların Tebligat Anlamına Gelmek Üzere Abonelerin Bağımsız Bölümlerine Bırakılması) Hususu Geçerli midir? 508 a) Birinci Görüş 508 b) İkinci Görüş 508 c) Görüşümüz 509 B. Vakıflar Genel Müdürlüğünün Şartnameye Koydurduğu (Yetkili Mahkeme; Başmüdürlüğün, Bölge Müdürlüğünün, İl Müdürlüğünün Bulunduğu Mahkemelerdir) Şeklindeki Yetki Şartı Geçerli Sayılmamıştır 511 a) Uygulamada Birden Fazla Mahkeme Yetkili Kılınabilmektedir 511

8 XVIII b) Yetki Sözleşmesinin (Sadece) Bir Taraf İçin Hak Doğurması Mümkün Değildir c) Yetki Sözleşmesi İle Kanunen Yetkili Olan Genel ve Özel Yetkili Mahkemelerin Yetkisi Kaldırılamaz 512 d) Kısmi Geçersizlik 512 e) Yargıtay Uygulamasından Örnekler 512 aa) Yazılı Ve Basılı Olmasına Karşın Kira Sözleşmesinde Yer Alan Kayıtlar Genel Koşul Niteliğinde midir? 513 bb) Yüksek Mahkeme Şu Görüşleri de Kararına Dayanak Yapabilirdi 514 f) isviçre Uygulaması 515 IV- GENEL İŞLEM ŞARTLARI İLE İLGİLİ KİMİ SORUNLARIN DÖKÜMÜ 516 A. Genel İşlem Şartlarının Hangi Anda Hukuksal Etki Yaratacağı Sorunu ve de Okunmadan İmzalanan Sözleşme Metinleri 516 a) Hukuksal Geçerlilik Anı 516 b) Okumadan İmzalama 516 c) Tarafların imzasını Taşımayan Kupürler 517 B. Girişimci İle Tüketicinin Elindeki Belgelerin Değişik Olması Durumu 518 a) Birbirine Uygun Düşmeyen (Şartları) Taşıyan Kira Sözleşmesi Hükümleri Ne Şekilde Uygulanır? 518 C. Müşteri, İlişkilendirme Beyanı Vasıtasıyla Sözleşmeye Katılmakla Girişimciye Dolaylı Biçimde (Genel İşlem Şartlarını) Hazırlayabilmesi İçin Yetki Vermekte ve Böylece Sözleşmenin Bir Kısmına Katılmaktan Vazgeçmiş Sayılmaktadır 519 a) Giriş 519 b) Hukukumuzdaki Görünüm 519 c) Dogmatik Temeller 520 D. Genel İşlem Şartları Taraflar Arasında Ayrı Ayrı Ele Alınarak Görüşme ve Tartışma Konusu Yapılmışsa (Bireysel Sözleşme) Meydana Gelmiş Olur 521 a) Tam Kabul - Global Kabul ve Alman Hukukunda Durum 521 b) Bireysel Sözleşmeler Genel İşlem Şartları Karşısında Daima Öncelik Taşır 522 E. Kredi Sözleşmelerindeki Faiz Oranları Bankalarca Tek Yanlı Olarak Değiştirilebilir mi? 522 a) Genel Açıklamalar 522 b) 4077 Sayılı Yasanın Yürürlüğe Girmesinden Önceki Durum 523 c) 4077 Sayılı TK Hak. Yasanın Yürürlüğe Girdiği Tarihinden Sonraki Durum 524 F. Yeni Borçlar Kanunu Tasarısına Göre Genel İşlem Şartları 524

9 XIX İkinci Bölüm KİMİ BATI ÜLKELERİNDE TÜKETİCİNİN ADİL OLMAYAN SÖZLEŞME HÜKÜMLERİNE KARŞI KORUNMASI SORUNU 543 A. İngiliz Hukuku 543 B. Alman Hukuku 544 a) Tehlikeli Şartlar 544 b) Hâkimin Takdir Hakkına Bağlı Olmaksızın Hükümsüz Sayılan Şartlar (16 Şart Çeşidi) 545 c) Bazı Özel Sözleşme Türleri 546 d) Alman Hukukunda (Borçlar Hukukunun Modernleştirilmesi Sonucunda) Ortaya Çıkan Son Durum 546 C. Avrupa Birliği Tarafından Kabul Edilen Direktif Tasarısı 547 a) Genel Açıklamalar 547 b) Adil Olmayan (Gayrıadil) Sözleşme Şartı'nın Tanımı 547 c) Tüketici Sözleşmelerindeki Adil Olmayan Sözleşme Şartlarına İlişkin Direktif Tasarısının Kimi Hükümleri 548 d) Direktif Tasarısının Geçersiz Olarak Saydığı Şartlar 548 D. Avrupa Konseyinin (Tüketicilerin Yaptıkları Sözleşmelerdeki Kötüye Kullanılan Şartlara ve Uygun Denetim Yöntemlerine İlişkin Karar Tasarısı) 549 a) Kötüye Kullanılan Şartlar 549 b) Bir Sözleşmenin Kurulması, İptali ve Feshi İle Tarafların Genel Borçları ve Haklarına İlişkin Şartlar 549 c) Mal veya Hizmet Sağlayanın Sorumluluğunu Sınırlayan Şartlar 550 d) Tüketicinin Başvurabileceği Hukuksal Yolları Sınırlayan Şartlar 550 e) Mal veya Hizmetleri Sağlayan Tarafından İstenen Garantilere İlişkin Şartlar 550 f) Dava veya Usul Sorunlarına İlişkin Şartlar 551 g) Çeşitli Şartlar 551 E. Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Koşullar Hak. 5 Nisan 1993 Tarihli Konsey Yönergesi 551 Üçüncü Bölüm TKHK'NA GÖRE SÖZLEŞMEDEKİ HAKSIZ ŞARTLAR SORUNU (4822 SK. mad.6) 555 /- GENEL AÇIKLAMALAR 555 A. Almanya'da 555 B. İsviçre'de 556 C. Fransa'da 556 D. Avrupa Birliği Konseyi Yönergesinde (1993/13) 557

10 XX //- TKHK'DA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR 4822 SK. 6. MADDESİ. 558 A. Haksız Şartın Tanımı 559 B. Yargısal İçerik Denetimi 559 C. Tüketici, Sözleşmenin İçeriğine Etki Edememelidir 559 D. Bir Şartın Müzakere Edilmesi, Sözleşmenin Kalan Kısmına Yasanın Uygulanmasını Engellemez. 560 E. Bir Satıcı veya Sağlayıcı, Bir Standart Şartın Münferiden Tartışıldığını İleri Sürüyorsa, Bunu ispat Yükü Ona Aittir (mad. 6, f.5) 561 F. Hâkimin, Sözleşme Koşulunun Haklı veya Haksız Olduğunu Değerlendirirken Araştıracağı Hususlar 561 G. Sözleşme Koşullarının Haksız Olmasının Yaptırımı 562 ///- YÖNERGENİN EKİ (MAD.3/3)'DE ANILAN HAKSIZ KOŞULLARA ÖRNEKLER 562 Dördüncü Bölüm TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ HAKSIZ ŞARTLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 565 İÇTİHATLAR 569 TAKSİTLE SATIŞ 599 Birinci Bölüm BORÇLAR KANUNUNA VE 4822 SK'LA YAPILAN DEĞİŞİKLİKTEN ÖNCEKİ DURUMA GÖRE TAKSİTLE SATIŞLAR 600 İkinci Bölüm 4822 SK'LA YAPILAN DEĞİŞİKLİKTEN SONRAKİ DURUMA GÖRE TAKSİTLE SATIŞLAR 616 A. Genel Olarak 616 B. Tanım 616 C. Unsurları 616 a) Bedele İlişkin Unsur 616 b) Teslime İlişkin Unsur 616 c) Şekle İlişkin Unsur 616 D. Hukuki Mahiyeti 617 E. Vadeden Önce Ödeme Hakkı 617 a) Genel Olarak 617 b) Vadeden Önce Ödeme Hakkının Bağlı Olduğu Koşullar 617 c) Taksitlerin Kambiyo Senetlerine Bağlanması 617 d) Vadeden Önce Ödemenin Sonuçları 618 F. Muacceliyet Şartı 618 G. Geçerlilik Şartı 618 H. Sözleşme Şartlarının Değiştirilmesi 619

11 Üçüncü Bölüm TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMELERİNDE TÜKETİCİLERİN (ALICILARIN) (GİŞ) İÇERİSİNDE YER ALAN KAYITLARA KARŞI KORUNMALARI 619 A. Genel Olarak 619 XXI B. Genel İşlem Şartlarında Yer Alan Kayıtlar, Yasanın Emredici Hükümlerine, Ahlaka, Kamu Düzenine ve Kişilik Haklarına Aykırı İse Geçersizdir 619 C. (GİŞ), Kanunun Tamamlayıcı Kurallarını Ortadan Kaldırıyorsa Sözleşmenin Akıbeti Ne Olacaktır? 620 D. Taksitle Satım Sözleşmelerinde, Hakkında Emredici Düzenleme Bulunmayan Konularda, Genel işlem Şartlarının Tamamlayıcı Hukuk Kurallarını Bertaraf Etmesi Sorunu Üzerindeki Çeşitli Olasılıklar 620 E. Taksitle Satım Sözleşmelerinde Yeralan (Giş) İle Kanunun Tamamlayıcı Hükümleri Arasındaki İlişkinin Saptanması ve İçeriğinin Kontrolü Sorunu a) Olması Lazım Gelen Hukuk Bakımından 621 b) Olan Hukuk Bakımından 622 F. Taksitle Satım Sözleşmelerinde Gabin Sorunu 623 a) Genel Olarak Gabin 623 b) Taksitle Satım Sözleşmesindeki Alıcının Durumu 623 G. Sonuç 624 Dördüncü Bölüm YENİ TÜRK BORÇLAR KANUNU TASARISINA GÖRE TAKSİTLE SATIŞ 624 İÇTİHATLAR 648 DEVRE TATİL A. Tanımı 659 B. Devre Tatil Sözleşmesinin Unsurları 659 a) Taşınmazın Kullanım Hakkının Devri veya Devir Taahhüdü 659 b) Devre (Dönem): Yıl İçinde Belirli veya Belirlenebilecek ve Bir Haftadan Az Olmayacak Bir Dönem Kararlaştırılması 660 c) Sözleşmenin Süresi 661 C. Hukuki Niteliği 661 D. Devre Tatil Sözleşmesinde Tarafların Borçları ve Hakları 662 a) Tüketicinin Borçları 662 b) Devre Tatil Borçlusunun (Satıcı veya Sağlayıcının) Borçları 662 c) Tüketicinin Hakları 662 E. Tüketicinin Cayma Hakkı 663 F. Devre Tatil Sözleşmesinin Şekli 664

12 XXII G. Devre Tatil Sözleşmesinde Tüketicinin Korunması 665 H. Devre Mülk Sözleşmesi Hakkında Kısa Açıklamalar 665 a) Tanımı ve Unsurları 665 b) Hukuki Mahiyeti 666 c) Kurulması 666 d) Devre Mülk Sözleşmesi 666 e) Devre Mülk Hakkı Sahibinin Hakları ve Borçları 667 f) 4077 Sayılı Kanunun Uygulanması 667 İÇTİHATLAR VE YÖNETMELİKLER 668 PAKET TUR 673 A. Paket Tur Sözleşmesinin Tarafları 673 B. Hukuksal Niteliği 673 C. Sözleşmenin Unsurları 674 a) Hizmet edimi: 674 b) Ücret edimi 674 c) Süre edimi 674 D. Şekli 675 E. Tarafların Hakları ve Borçları 675 a) Tüketicinin Hakları 675 aa) Genel Açıklamalar 675 bb) Hizmetin Yeniden Görülmesi 676 cc) Sözleşmeden Dönme 676 dd) İndirim 677 ee) Tazminat 677 ff) Sorumsuzluk Kaydı 677 gg) Tanıtım Broşürü 677 b) Tüketicinin Borçları 678 F. Paket Tur Sözleşmesinde Tüketicinin Korunması 678 a) Genel Olarak 678 b) Sözleşmede Değişiklikler 679 aa) Tüketicinin Sözleşmeyi Devretmesi 679 bb) Program Değişiklikleri 679 cc) Fiyat Değişiklikleri 680 c) Seyahat Acentesinin Sözleşmeyi Feshetmesi 680 PAKET TUR SÖZLEŞMELERİ UYGULAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

13 XXIII KAMPANYALİ SATIŞLAR 685 A. Genel Olarak 686 B. Tanımı, Mahiyeti ve Unsurları 686 C. Sorumlular, 687 D. Geçerlilik Şekli ve Gerekli Bilgileri Yazılı Olarak Bildirme Zorunluluğu 688 E. Kampanyalı Satışların Çeşitleri 688 F. Sözleşmeye Aykırı Davranışın Sonuçları 689 G. Cayma Hakkı 690 H. Kampanyalı Satış İzni 691 I. Kampanyalı Satışlarda Bağlı Kredi Veren Konut Finansmanı Kuruluşunun Sorumluluğu (TKHK. mad. 7/fık. 3'ün 2. ve 3. cümleleri)...: 691 a) Bağlı Krediler (İşlemler) 691 b) Koşulları 691 c) Finanse Edilmiş Taksitle Satış 691 d) Teslimatın Hiç, Gereği Gibi Ya Da Zamanında Yapılmaması 692 İÇTİHATLAR 694 KAPIDAN SATIŞLAR 705 A. Sözleşmenin Unsurları 706 a) Satışın Mutad Satış Yerleri Dışında Yapılmış Olması Gerekir 706 b) Taraflar Arasında Önceden Mutabakat Olmamalıdır 707 c) Tecrübe ve Muayene Koşullu Olmalıdır 707 B. Cayma (Dönme) Hakkı 708 C. Caymanın Sonuçları 709 a) Satıcının Geri Alma Yükümlülüğü 709 b) Tüketicinin Geri Verme Yükümlülüğü 709 D. Kapıdan Satış Sözleşmesinin Şekli 710 a) Yazılı Şekil Mecburiyeti 710 b) Sözleşmenin Olmazsa Olmaz İçeriği 710 c) Taksitli Kapıdan Satışlar 710 E. Kapıdan Satışlarda Satıcının Belge Verme Yükümlülüğü 711 F. Devre Tatil Sözleşmeleri Kapıdan Satış Yöntemiyle Yapıldığı Takdirde, 4077 Sayılı Yasa Kapsamında Sayılmak Gerekir 711 G. Kapıdan Satışlarda Satıcının ve Sağlayıcının Yükümlülüğü 713 a) Genel Olarak 713 b) Satıcının Yükümlülüğü 713

14 XXIV H. Tüketicinin Yükümlülüğü I. Yeni Türk Borçlar Kanunu Tasarısı İle Karşılaştırmalı Olarak isviçre BK. (OR) ve TKHK'daki Geri Alma Hakkı Üzerine Genel Açıklamalar 716 İ. Türk Borçlar Kanunu Tasarısına (BKT) Göre Beğenme Koşuluyla Satış 722 ISMARLANMAYAN ŞEYİN GÖNDERİLMESİNİN YARATTIĞI HUKUKSAL SONUÇLAR 729 A. 818 Sayılı Halen Yürürlükte Bulunan Borçlar Kanununa Göre 729 B. İsviçre Borçlar Kanunu ve Yeni Türk Borçlar Kanunu Tasarısına (BKT) Göre 729 a) Düzenlemeler 729 b) Genel Açıklamalar 730 c) Ismarlanmayan Malın (Şeyin) Gönderilmesi İcap (Öneri) Oluşturmaz 730 d) Düzenlemenin Sınırı ve Kapsamı 730 e) Alıcının (Tüketicinin) Gönderilen Malla İlgili Sorumluluğu 731 aa) Alıcının Malı Gönderme ya da Saklama Yükümlülüğünün Olmaması 731 bb) Malın Açıkça Yanılma Sonucu Gönderilmesi Halinde Alıcının Bu Durumdan Göndericiyi Haberdar Etmesi 731 f) Açıklamaların Özeti ve Maddenin Unsurları 731 g) Eleştirisi 732 İÇTİHATLAR 739 MESAFELİ SÖZLEŞMELER 777 A. Tanımı ve Unsurları 777 a) Tanımı 777 b) Unsurları 778 aa) iletişim Araçlarının Kullanılması 778 bb) Tüketiciyle Karşı Karşıya Gelmeme 778 cc) Ücret 778 B. Mesafeli Sözleşmelerin Türleri 778 a) Yazılı veya Görsel İletişim Araçları Kullanılarak Yapılan Mesafeli Sözleşmeler 778 b) Telefon Kullanılarak Yapılan Mesafeli Sözleşmeler 779 c) İnternet Üzerinden Kurulan Mesafeli Sözleşmeler 779 C. Mesafeli Sözleşmelerin Şekli ve İspatı 779 Elektronik İmza Kanunu (EİK) 780 Güvenli Elektronik imzalı Belgeler Bakımından Senetle İspat Kurallarının Uygulanması 780

15 XXV D. Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması 781 E. Cayma Hakkı ve Sonuçları 782 F. Kredi Kartları İle Geri Ödeme 784 G. Mesafeli Sözleşme Yönetmeliği Kapsamı Dışında Bırakılan Durumlar 784 İÇTİHATLAR 785 TÜKETİCİ KREDİSİ SÖZLEŞMELERİ ve KREDİ KARTLARI 791 Birinci Kesim TÜKETİCİ KREDİSİ SÖZLEŞMELERİ 792 A. Tanımı 792 B. Sözleşmenin Yapılması 792 C. Kredi Veren: Banka veya Finansman Kurumları ya da Özel Finans Kuruluşu ve Finans Şirketleri 794 Tüketici Kredi Sözleşmesinde Taraflar 795 D. Kredi Verenin Müteselsilen Sorumluluğu 796 "Durchgriff" örnekleri olarak şunlar anılabilir 797 İfa Etmeme Nedeniyle Sorumluluk 798 E. Kredinin Belirli Bir Mal veya Hizmetin Satın Alınmasında Kullanılması veya Belirli Bir Satıcı İle Hukuksal İşlem Yapılması Koşulu İle Verilmesi 798 Bağlı Tüketici Kredileri 799 F. Seçimlik Hakkın Kullanılmasının Tüketici Kredisine Etkisi 799 G. Zamanaşımı 800 H. Sözleşmenin Şekli 800 a) Yazılı Şekil Geçerlik Şartıdır 800 b) En Az İki Nüsha Olmalıdır 801 c) Hükümsüz Sözleşmenin Hukuksal Sonuçları 801 d) Sözleşmede Yer Alması Zorunlu Hususlar 802 e) Sözleşme Koşullan Tüketici Lehine Değiştirilebilir/Tüketici Borcu Dövize Bağlanabilir mi? 802 f) Temerrüt Faizinin Çok Yüksek Tutulması 803 g) Sözleşmede Ödeme Tarihleri, Anapara, Faiz, Fon ve Diğer Masrafların Ayrı Ayrı Belirtildiği Ödeme Planı Gösterilmelidir 804 h) Borçlunun Temerrüde Düşmesinin Hukuksal Sonuçları 804 ı) Kredinin Vadesinden Önce Kapatılmasına İlişkin Şartlar 804 i) İndirim Oranı 805 j) Tüketici Kredisi Tutarı ve İstenecek Güvenceler 805

16 XXVI I. Genel İşlem Şartları Karşısında Tüketici Kredisi Sözleşmeleri 806 a) Tanımı b) Tarihi Gelişim 806 c) Tüketicilerin Genel İşlem Şartları (GİŞ) Karşısında Korunma Yolları 806 d) Tamamlayıcı Hukuk Kurallarına Aykırı Genel İşlem Şartları 807 e) Genel İşlem Şartlarının Yorumu 808 f) Bölümsel Geçersizlik (Butlan) 808 İ. Kredi Alanın Borçları 809 a) Krediyi Kabul Borcu 809 b) Faiz Ödeme Borcu 809 c) Sözleşme Giderlerini Ödeme Borcu 809 d) Krediyi İade Borcu vs 809 J. Kredi Alanın Hakları 810 K. TKHK'la Düzenlenmemiş Hususlar 810 a) Cayma Hakkı 810 b) Muacceliyet Şartı 810 c) Kısmi Ödemelerin Nasıl Mahsup Edileceği 811 d) Tüketici Kredilerinde Aşırı Faiz Uygulanması Halinde Ne Olacağına İlişkin Bir Düzenleme TKHK.'da Bulunmamaktadır. Ödemelerin Kıymetli Evraka Bağlanamaması Hususu İse Düzenlenmiştir 811 L. Görme Özürlü Bir Kişiye Banka Kartı Verilmemesi Hususu Manevi İkinci Kesim Tazminat Ödenmesini Gerektirir mi? 812 KREDİ KARTLARI 813 A. Genel Olarak 813 B. Şekli 814 C. Kredi Kartında Uygulanacak Hükümler (TKHK mad. 10/A-l, c.l) 814 D. Kredi Kartlarında Uygulanamayacak Hükümler Şunlardır (mad. 10/A-l, c2) 815 E. Faizin Değiştirilmesi 815 Üçüncü Kesim GÖRÜŞMELER ESNASINDA (BANKALAR TARAFINDAN) KUSURLU OLARAK YANLIŞ BİLGİ VERİLMESİ SORUNU 815 TÜKETİCİ KREDİSİNDE ERKEN ÖDEME İNDİRİMİ VE KREDİNİN YILLIK MALİYET ORANINI HESAPLAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 817 BANKA KARTLARI VE KREDİ KARTLARI KANUNU 821 İÇTİHATLAR 8 6 7

17 XXVII KONUT FİNANSMANI SÖZLEŞMESİ 10li A. Sözleşme Öncesi Bilgi Formu 1014 B. Sözleşmenin imzalanması için Öngörülen Asgari Süre 1016 C. Konut Finansman Sözleşmelerinin Şekli 1016 D. Borçlunun Temerrüdünün Kendisine ihtarla Bildirilmesi Zorunluluğu 1017 E. Muacceliyet Koşulunun Sınırlanması 1018 F. Finansal Kiralama İşlemlerinde Muacceliyet Sorunu 1020 a) Finansal Kiralama Sözleşmesi 1020 b) Finansal Kiralama Sözleşmesinin Muacceliyet Uyarısının Sonuçsuz Kalması Durumunda Konutun Derhal Satışa Çıkarılması Gerekir 1021 c) Konutun Kıymet Takdiri Yaptırılmalıdır 1021 d) Satışın Gerçekleştirilmesi 1021 e) Tüketicinin Sorumlu Olduğu Bedel 1021 f) Uygulanmayacak Hükümler 1021 G. Konutun Tahliye Yükümlülüğü 1022 a) Tüketici veya Her Ne Şekilde Olursa Olsun Zilyedliği Elinde Bulunduran Üçüncü Kişiler Konutu Tahliye Etmekle Yükümlüdürler b) İlamlı İcra Yoluyla Tahliye 1022 c) Taşınmazın Üçüncü Bir Kişi Elinde Olması 1023 H. Kefilin Borçluluğunun Taliliği 1024 a) Talilik 1024 b) Teminatlar 1024 c) Kefilin Defi Hakları (İtirazları) 1024 I. Bağlı Tüketici Kredisinde Kredi Verenin Sorumluluğu 1031 a) Konut Finansmanı 1031 b) Finansal Kiralama (Leasing) 1031 c) Konut Finansmanının Koşulları 1032 d) Bağlı Tüketici Kredisi/Tedarik Kredisi 1033 e) Kredi Veren Konut Finansman Kuruluşunun Tüketiciye Karşı Müteselsil Sorumluluğu 1034 f) Finansman Kuruluşlarının Sorumluluklarının Sınırlandırılması 1034 İ. Tüketicinin Kıymetli Evrak Alma Yasağı 1035 J. Anaparayı Aşan Ödemeler 1036 K. Sabit Faiz/Değişken Faiz 1036 a) 5582 Sayılı (Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun) Yürürlüğe Girmesinden Önceki Evre 1037

18 XXVIII b) 5582 Sayılı Kanunla Getirilen Yenilikler 1037 aa) Düzenlemenin Genel Gerekçesi 1037 bb) Düzenlemenin Koşulları 1038 L. Kısmen veya Tamamen Erken Ödeme 1039 a) Genel Açıklamalar 1039 b) indirimin Kapsamı 1039 c) İndirimin Oranı 1039 d) TKHK. mad. 10/4 fıkrası ile 10/B, 13 fıkrası Arasındaki Farklar 1040 M. Erken Ödeme Ücreti 1040 a) Genel Açıklamalar 1040 b) Düzenlemenin Gerekçesi 1041 c) Düzenlemenin Koşulları 1041 N. Konut Finansman Sözleşmesinde Zorunlu Olarak Bulunması Gereken Unsurlar 1041 ARDARDATESLİMLİ SATIM 1047 A. Genel Olarak 1048 B. Süreli Yayınlara Abone Olan Tüketicilerin Korunması 1049 ETİKET 1055 ETİKET, TARİFE VE FİYAT LİSTELERİ YÖNETMELİĞİ 1058 GARANTİ BELGESİ 1063 A. Genel Açıklamalar 1063 B. Garanti Belgesi Düzenleme Zorunluluğu 1065 a) Belgenin İçeriği 1065 b) Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair ( Tarihli) Yönetmeliğin Yakından İncelenmesi 1066 c) İzin Alınması 1067 d) Sağladığı Haklar 1068 aa) Malın Onarımı 1068 bb) Malın Ücretsiz Olarak Yenisi İle Değiştirilmesi 1068 cc) Alıcı, Bu Seçimlik Haklardan Birini Kullandıktan Sonra Artık Bundan Cayarak Öteki Seçimlik Hakları Kullanamaz 1070

19 XXIX C. Garanti Belgesinin Hukuksal Mahiyeti 1070 a) Genel Olarak 1070 b) Tüketicinin Seçimlik Haklarına Etkisi 1071 c) Garanti Süresi Zamanaşımı Süresini Ne Yönde Etkiler? Genel Olarak 1071 D. İhtiyari (İradi) Garanti Belgesi 1072 E. Dava Zamanaşımı Süreleri 1073 F. Ayıba Karşı Tekeffüle Dayanan Davalarla Hata, Hile veya Gabine Yahut Akdin Gereği Gibi İfa Edilmemesine Dayanan Davaların İlişkisi 1077 a) Genel Olarak 1077 b) Hata ve Ayıba Karşı Tekeffülün Hükümleri 1077 c) Hile ve Ayıba Karşı Tekeffül Hükümlerinin İlişkisi 1078 d) Ayıba Karşı Tekeffülle Borcun Gereği Gibi İfa Edilmemesinin İlişkisi GARANTİ BELGESİ UYGULAMA ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK 1080 İÇTİHATLAR 1085 TANITMA ve KULLANMA KILAVUZU 1113 TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU UYGULAMA ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK BAKIM ve ONARIM HİZMETLERİ VERME ZORUNLULUĞU 1117 SATIŞ SONRASI HİZMETLER 1117 A. Genel Olarak 1117 B. Bakım Ve Onarım Hizmetleri 1118 a) Malın Garanti Süresi İçerisinde Arızalanması 1118 b) Malın Garanti Süresi Geçtikten Sonra Arızalanması 1118 C. Servis İstasyonlarının Kurulması Zorunlu Olan Mallar 1119 SANAYİ MALLARININ SATIŞ SONRASI HİZMETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK 1120 TİCARİ REKLÂMLAR ve İLANLAR 1135 REKLÂM KURULU 1135 A. Genel Açıklamalar 1139 B. Ticari Reklâmlarda Uyulması Gereken Genel İlkeler 1139 C. Tüketicinin Aldatıcı Reklâmlara Karşı Başvurabileceği Yollar 1140 REKLÂM KURULU YÖNETMELİĞİ 1141

20 XXX TÜKETİCİ HUKUKU BAKIMINDAN ALDATICI REKLÂMLAR 1147 A. Reklâm, Tanımı ve Unsurları 1147 B. Reklâmın Hukuksal Mahiyeti 1147 C. Aldatıcı Reklâmlar 1148 D. TKH'da Kanunda Yeralan Reklâmlarla İlgili Hükümler Sayılı Yasadan Önceki Durum 1149 a) Genel olarak 1149 b) Aldatıcı reklâmlar 1149 c) Can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü reklâmlar 1150 d) Zayıf kişileri istismar edici reklâmlar Sayılı Yasadan Sonraki Durum 1150 a) Genel açıklamalar 1150 b) Ticari reklâmların genel ilkeleri 1151 TİCARİ REKLÂM VE İLÂNLARA İLİŞ. İLKELER VE UYG. ESAS. DAİR YÖNETMELİK 1156 ZARARLI ve TEHLİKELİ MAL ve HİZMETLER 1173 MAL ve HİZMET DENETİMİ 1175 TÜKETİCİNİN EĞİTİLMESİ 1177 TÜKETİCİ KONSEYİ 1179 TÜKETİCİ KONSEYİ YÖNETMELİĞİ 1181 TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETİ (TSHH) 1187 A. Oluşumu 1188 B. Görev ve Yetkileri 1188 C. Çalışma Yöntemi, 1189 D. Bağlayıcı - Bağlayıcı Olmayan Kararlar 1189 E. Özel Açıklamalar 1195

21 XXXI YARGILAMAYA VE CEZAYA İLİŞKİN HÜKÜMLER 1199 A) Tüketici Mahkemeleri 1204 B) Üretimin, Satışın Durdurulması ve Malın Toplatılması 1204 C) Davacılar- Davalılar ve Dava Giderleri 1205 D) Tedbir Kararları 1205 E) Para Cezaları 1205 F) Görev 1206 G) Yetki 1209 H) Yargılama Yöntemi 1210 I) Davacı 1211 İ) Davalı 1211 J) Yapımcının Sorumluluğu 1214 K) Satımı (Satıcıyı) Finanse Eden Kredi Kurumunun Sorumluluğu 1215 L) İspat 1218 M) Diğer Usûl Hükümleri 1219 YÖNETMELİKLER 1221 İÇTİHATLAR 1237 TKH'DA KANUN'UN BORÇUR KANUNU (BK) İLE İLİŞKİSİ 1373 KAYNAKÇA 1387 KAVRAM DİZİNİ 1391