VERGÝ USUL KANUNU Cumartesi, 07 Mart 2009

Transkript

1 VERGÝ USUL KANUNU Cumartesi, 07 Mart 2009 Taþpýnar Muhasebe Kanun Adý:VERGÝ USUL KANUNUKanun No:213Kabul Tarihi:4/1/1961Resmi Gazete Sayýsý:10703Resmi Gazete Tarihi:10/1/1961 Kanunun Þümulü Madde 1- Bu kanun hükümleri ikinci maddede yazýlý olanlar dýþýnda, genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkýnda uygulanýr. Yukarýda yazýlý vergi, resim ve harçlara baðlý olan vergi, resim ve zamlar da bu kanuna tabidir. Bu kanunun hükümleri kaldýrýlan vergi, resim ve harçlar hakkýnda da uygulanýr.gümrük ve Tekel Vergileri Madde 2- (5728 sayýlý Kanunun 271'inci maddesiyle deðiþen madde) Gümrük idareleri tarafýndan alýnan verg ve resimler bu Kanuna tabi deðildir. Bu vergi ve resimlerle ilgili olarak 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayýlý Gümrük Kanununun 242 nci maddesi hükümleri uygulanýr. Vergi Kanunlarýnýn Uygulanmasý ve Ýspat Madde 3- (2365 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle deðiþen madde) A) Vergi kanunlarýnýn uygulanmasý: Bu kanunda kullanýlan "Vergi Kanunu" tabiri iþbu kanun ile bu kanun hükümlerine tabi vergi, resim ve harç kanunlarýný ifade eder. Vergi kanunlarý lafzý ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzýn açýk olmadýðý hallerde vergi kanunlarýnýn hükümleri, konuluþundaki maksat, hükümlerin kanunun yapýsýndaki yeri ve diðer maddelerle olan baðlantýsý gözönünde tutularak uygulanýr. B) Ýspat: Vergilendirmede vergiyi doðuran olay ve bu olaya iliþkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastýr. Vergiyi doðuran olay ve bu olaya iliþkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. þu kadar ki, vergiyi doðuran olayla ilgisi tabii ve açýk bulunmayan þahit ifadesi ispatlama vasýtasý olarak kullanýlamaz. Ýktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayýn özelliðine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunmasý halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir. BÝRÝNCÝ KÝTAP Vergilendirme

2 BÝRÝNCÝ KISIM Genel esaslar BÝRÝNCÝ BÖLÜM Vergi uygulanmasýnda yetki Vergi Dairesi Madde 4- Vergi dairesi mükellefi tespit eden, vergi tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden dairedir. (3689 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle deðiþen fýkra) Mükelleflerin, vergi uygulamasý bakýmýndan hangi vergi dairesine baðlý olduklarý vergi kanunlarý ile belirlenir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlýðý, gerekli gördüðü hallerde, mükelleflerin iþyeri ve ikametgâh adresleri ile il ve ilçelerin idarî sýnýrlarýna baðlý kalmaksýzýn vergi daireleri ve bölge bilgi iþlem merkezleri kurmaya, vergi dairelerine baðlý þubeler açmaya ve vergi dairelerinin yetki alaný ile vergi türleri, meslek ve iþ gruplarý itibariyle mükelleflerin baðlý olacaklarý vergi dairesini belirlemeye yetkilidir.(*) Madde 4 _ (*) (Deðiþmeden önceki þekli) (3505 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle deðiþen fýkra) Mükellefler vergi uygulamasý bakýmýndan hangi vergi dairelerine baðlý olduklarý vergi kanunlarý ile belirlenir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlýðý, gerekli gördüðü hallerde, mükelleflerin iþyeri ve ikametgâh adresleri ile ilçelerin idarî sýnýrlarýna baðlý kalmaksýzýn vergi dairelerini ve vergi dairelerinin yetki alanýný belirlemeye yetkilidir. Vergi Mahremiyeti Madde 5- Aþaðýda yazýlý kimseler görevleri dolayýsiyle, mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin þahýslarýna, muamele ve hesap durumlarýna, iþlerine, iþletmelerine, servetlerine veya mesleklerine müteallik olmak üzere öðrendikleri sýrlarý veya gizli kalmasý lazýmgelen diðer hususlarý ifþa edemezler ve kendilerinin veya üçüncü þahýslarýn nef'ine kullanamazlar; 1. Vergi muameleleri ve incelemeleri ile uðraþan memurlar; 2. (2686 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle deðiþen bent) Vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danýþtayda görevli olanlar; 3. Vergi kanunlarýna göre kurulan komisyonlara iþtirak edenler; 4. Vergi iþlerinde kullanýlan bilirkiþiler. Bu yasak, yukarýda yazýlý kimseler, bu görevlerinden ayrýlsalar dahi devam eder.

3 (2365 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen fýkra) Ancak, vergi güvenliðini saðlamak amacýyla Gelir Vergisi mükelleflerinin yýllýk Gelir Vergisi, sermaye þirketlerinin Kurumlar Vergisi beyannamelerinde gösterdikleri matrahlarý (zarar dahil) ve beyanlarý üzerinden tarh olunan Gelir ve Kurumlar Vergileri ile mükelleflerin ad ve unvanlarý, baðlý olduklarý vergi dairelerince beyannamelerinin verildiði yýl içinde dairenin münasip yerlerine asýlacak cetvellerle ilan olunur. Mükellefin baðlý bulunduðu teþekkül varsa, bu ilan orada da yapýlýr. (2365 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen fýkra) Gelir Vergisi mükellefleri (4369 sayýlý Kanunun 81/A-1 nci maddesiyle deðiþtirilen ibare) (Kazancý basit usulde tespit edilenler dahil)(1) ile sermaye þirketleri her yýl Mayýs ayýnýn son gününe kadar vergi tarhýna esas olan kazanç tutarlarý ile bunlara isabet eden vergi miktarlarýný gösteren levhayý merkezlerine, þubelerine, satýþ maðazalarýna iþ sahipleri ile mükellefler tarafýndan kolayca okunup görünecek þekilde asmak zorundadýrlar. Ýlan ve levhalara iliþkin diðer hususlar Maliye Bakanlýðýnca belli edilir. (4369 sayýlý Kanunun 1 inci maddesiyle eklenen fýkra) Mükelleflerin vergi tarhýna esas olan beyanlarý, kesinleþen vergi ve cezalarý ile vadesi geçtiði halde ödenmemiþ bulunan vergi ve ceza miktarlarý Maliye Bakanlýðýnca açýklanabilir. Maliye Bakanlýðý bu yetkisini mahalline devredebilir.(4962 sayýlý Kanunun 17/A-a maddesiyle deðiþen ibare Yürürlük; )Ayrýca, kamu görevlilerince yapýlan adlî ve idarî soruþturmalar ile ilgili olarak talep edilen bilgi ve belgeler ile bankalara, yapacaklarý vergi tahsiline yönelik bilgiler verilebilir. Bu bilgilerin verilmesine iliþkin usul ve esaslar Maliye Bakanlýðýnca belirlenir.(5) Sahte veya muhteviyatý itibariyle yanýltýcý belge düzenledikleri veya kullandýklarý vergi inceleme raporuyla tespit olunanlarýn, kanunla kurulmuþ mesleki kuruluþlarýna ve 3568 sayýlý Kanunla kurulan birlik ve meslek odalarýna bildirilmesi vergi mahremiyetini ihlal sayýlmaz. Bu takdirde kendilerine bilgi verilen kiþi ve kurumlar da bu maddede yazýlý yasaklara uymak zorundadýrlar. Maliye Bakanlýðý bilgilerin açýklanmasýyla ilgili usulleri belirmeleye yetkilidir. (5728 sayýlý Kanunun 272 nci maddesiyle deðiþen fýkra) Açýklanan bu bilgiler ele alýnarak mükelleflerin haysiyet, þeref ve haklarýna tecavüz edilemez. (4369 sayýlý Kanunun 1 inci maddesiyle bu fýkra yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.)(2) (4369 sayýlý Kanunun 1 inci maddesiyle bu fýkra yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.)(3) (4369 sayýlý Kanunun 1 inci maddesiyle bu fýkra yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.)(4) (1) (Ýbarenin deðiþtirilmeden önceki þekli) (Götürü usulde vergilendirilen mükellefler dahil) (2) (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (3239 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle eklenen fýkra) Bu kanunda yer alan belge düzenine uymayan veya kaçakçýlýk fiili ile vergi ziyaýna

4 neden olup tarh edilen vergi ve kesilen cezasý kesinleþen mükellef ve vergi sorumlusunun, Maliye ve Gümrük Bakanlýðýnca belirlenecek usul ve esaslara göre basýn ve TRT yolu ile açýklanmasý vergi mahremiyetini ihlal sayýlmaz. (3) (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (3418 sayýlý Kanunun 29'uncu maddesiyle eklenen fýkra) Sahte veya muhteviyatý itibariyle yanýltýcý belge düzenledikleri veya kullandýklarý vergi inceleme raporuyla tespit olunanlarýn, kanunla kurulmuþ mesleki kuruluþlarýna bildirilmesi vergi mahremiyetini ihlal sayýlmaz. Bu bildirimin þartlarý, sýnýrlarý ve bu konuya iliþkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanýnca belirlenir. (4) (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (3482 sayýlý Kanunun 6'ncý maddesiyle eklenen fýkra) Basýn ve TRT yoluyla yapýlacak bu açýklamalara ait harcamalar, mükellef veya vergi sorumlularýndan tahsil edilir. Bu harcamalar, vergi uygulamalarý yönünden gider olarak kabul edilmez. (5)(4962 sayýlý Kanunla deðiþmeden önceki ibare) Ayrýca, kamu görevlilerince yapýlan adli ve idari soruþturmalarla ilgili olarak talep edilen bilgi ve belgeler verilebilir. Yasaklar Madde 6- (2686 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen madde) Beþinci maddede yazýlý olanlar: 1- Kendilerine, niþanlýlarýna ve boþanmýþ olsalar bile eþlerine; 2- Kan veya sýhrî usul ve füruuna, evlatlýðýna veya kendisini evlat edinene yahut kan hýsýmlýðýnda üçüncü (Bu derece dahil), sýhri hýsýmlýkta, bu hýsýmlýðý meydana getiren evlenme ortadan kalkmýþ olsa bile, üçüncü (Bu derece dahil) dereceye kadar olan civar hýsýmlarýna; 3 - Kanuni temsilcisi veya vekili bulunduklarý kimselere; Ait vergi inceleme ve takdir iþleriyle uðraþamazlar. Vergi muameleleri ve incelemeleri ile vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danýþtayda görevli olanlar, mükelleflerin vergi kanunlarýnýn uygulanmasý ile ilgili hesap, yazý ve sair özel iþlerini ücretsiz de olsa yapamazlar.ýdarenin Yardýmý Madde 7- Bilumum mülkiye amirleri, emniyet amir ve memurlarý, belediye baþkanlarý, köy muhtarlarý ve kamu müesseseleri vergi kanunlarýnýn uygulanmasýnda uygulama ile ilgili memurlara ve komisyonlara ellerindeki bütün imkanlarla kolaylýk göstermeye ve yardýmda bulunmaya mecburdurlar. ÝKÝNCÝ BÖLÜM Vergi sorumluluðu Mükellef ve Vergi Sorumlusu Madde 8-

5 Mükellef, vergi kanunlarýna göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek veya tüzelkiþidir. Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakýmýndan, alacaklý vergi dairesine karþý muhatap olan kiþidir. Vergi kanunlariyle kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluðuna müteallik özel mukaveleler vergi dairelerini baðlamaz. Bu kanunun müteakip maddelerinde geçen "mükellef" tabiri vergi sorumlularýna da þamildir. (4108 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle deðiþen fýkra) Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan her gerçek kiþi ile tüzel kiþilere bir vergi numarasý verilir. Bu hükmün uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslarý tespit etmeye ve vergi numarasýnýn kamu kurum ve kuruluþlarý ile gerçek ve tüzel kiþilerce yapýlacak iþlemlerle ilgili kayýtlarda ve düzenlenecek belgelerde kullanýlmasý mecburiyetini getirmeye Maliye Bakanlýðý yetkilidir.(*) (*) (Deðiþmeden önceki þekli) (4008 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle eklenen fýkra) Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan her gerçek kiþiye bir vergi numarasý verilir. Bu hükmün uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslarý tespit etmeye Maliye Bakanlýðý yetkilidir.vergi Ehliyeti Madde 9- Mükellefiyet ve vergi sorumluluðu için kanuni ehliyet þart deðildir. Vergiyi doðuran olayýn kanunlarla yasak edilmiþ bulunmasý mükellefiyeti ve vergi sorumluluðunu kaldýrmaz.kanuni Temsilcilerin Ödevi Madde 10- Tüzelkiþilerle küçüklerin ve kýsýtlýlarýn, Vakýflar ve cemaatler gibi tüzelkiþiliði olmýyan teþekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmalarý halinde bunlara düþen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkiþiliði olmýyan teþekkülleri idare edenler ve varsa bunlarýn temsilcileri tarafýndan yerine getirilir. (3505 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen fýkra) Yukarýda yazýlý olanlarýn bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularýnýn varlýðýndan tamamen veya kýsmen alýnamayan vergi ve buna baðlý alacaklar, kanunî ödevleri yerine getirmeyenlerin varlýklarýndan alýnýr. Bu hüküm Türkiye'de bulunmayan mükelleflerin Türkiye'deki temsilcileri hakkýnda da uygulanýr.(*) Temsilciler veya teþekkülü idare edenler bu suretle ödedikleri vergiler için asýl mükelleflere rücu edebilirler. Tüzelkiþilerin tasfiye haline girmiþ veya tasfiye edilmiþ olmalarý, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriþ tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarýný da kaldýrmaz. (*) (Deðiþmeden önceki þekli) Yukarýda yazýlý olanlarýn bu ödevleri kasýt ve ihmalleriyle yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularýnýn varlýðýndan tamamen veya kýsmen alýnamýyan vergi alacaklarý kanuni

6 ödevleri yerine getirmeyenlerin varlýklarýndan alýnýr. Bu hüküm Türkiye'de bulunmýyan mükelleflerin Türkiye'deki temsilcileri hakkýnda da uygulanýr.vergi Kesenlerin Sorumluluðu Madde 11- Yaptýklarý veya yapacaklarý ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanlar, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diðer ödevleri yerine getirmekten sorumludurlar. Bu sorumluluk, bunlarýn ödedikleri vergilerden dolayý asýl mükelleflere rücu etmek hakkýný kaldýrmaz. (3239 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen fýkra) Mal alým ve satýmý ve hizmet ifasý dolayýsýyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatýrmak zorunda olanlarýn, bu yükümlülükleri yerine getirmemeleri halinde verginin ödenmesinden, (4369 sayýlý Kanunun 81/A-28 nci maddesiyle deðiþtirilen ibare) alým satýma taraf olanlar, hizmetten yararlananlar ve aralarýnda doðrudan veya hýsýmlýk nedeniyle ya da sermaye, organizasyon veya yönetimine katýlmak veya menfaat saðlamak suretiyle dolaylý olarak iliþkide bulunduðu tespit olunanlar(*) müteselsilen sorumludurlar. (3239 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen fýkra) Ancak üçüncü fýkrada belirtilen müteselsil sorumluluk mal üreten çiftçiler ile nihaî tüketiciler için söz konusu deðildir. (3239 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen fýkra) Müteselsil sorumluluðun þartlarý, sýnýrlar ve bu konuya iliþkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlýðýnca belirlenir. (3418 sayýlý Kanunun 30'uncu maddesiyle eklenen fýkra) Maliye ve Gümrük Bakanlýðý zirai ürünlerin (iþlenmiþ olanlar dahil) alým ve satýmýna aracýlýk eden kuruluþlar ile Ticaret Borsalarýný bu mahsullerin satýn alýnmasý sýrasýnda yapýlacak vergi tevkifatýndan müteselsilen sorumlu tutmaya, sözkonusu ürünlerin satýþý dolayýsýyla yapýlacak vergi tevkifatýnýn hangi safhada yapýlacaðýný her bir ürün için ayrý ayrý belirlemeye yetkilidir. Maliye ve Gümrük Bakanlýðý tarafýndan belirlenen safhadan önceki safhalarda tevkif yoluyla alýnan vergiler iade edilmez ve süresinde ilgili vergi dairesine yatýrýlýr. (*) (Ýbarenin deðiþtirilmeden önceki þekli) alým satýma taraf olanlar ile hizmetten yararlananlar, aralarýnda zýmnen dahi olsa irtibat olduðu tespit olunanlar.mirasçýlarýn Sorumluluðu Madde 12- Ölüm halinde mükelleflerin ödevleri, mirasý reddetmemiþ kanuni ve mansup mirasçýlarýna geçer. Ancak, mirasçýlardan herbiri ölünün vergi borçlarýndan miras hisseleri nispetinde sorumlu olurlar.mücbir Sebepler Madde 13- Mücbir sebepler: 1. Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede aðýr kaza, aðýr hastalýk ve tutukluluk; 2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangýn, yer sarsýntýsý ve su basmasý gibi afetler;

7 3. Kiþinin iradesi dýþýnda vukua gelen mecburi gaybubetler; 4. Sahibinin iradesi dýþýndaki sebepler dolayýsýyle defter ve vesikalarýnýn elinden çýkmýþ bulu gibi hallerdir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Süreler Kanuni ve Ýdari Süreler Madde 14- (2686 sayýlý Kanunun 3'üncü maddesiyle deðiþen madde) Vergi muamelelerinde süreler vergi kanunlarý ile belli edilir. Kanunda açýkça yazýlý olmayan hallerde 15 günden aþaðý olmamak þartýyla bu süreyi, tebliði yapacak olan idare belirler ve ilgiliye teblið eder.mücbir Sebeplerle Gecikme Madde 15-13'üncü maddede yazýlý mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunmasý halinde bu sebep ortadan kalkýncaya kadar süreler iþlemez. Bu takdirde tarh zamanaþýmý iþlemiyen süreler kadar uzar. Bu hükmün uygulanmasý için mücbir sebebin malum olmasý veya ilgililer tarafýndan ispat veya tevsik edilmesi lazýmdýr. (5228 sayýlý Kanunun 1'nci maddesiyle deðiþen fýkra) Maliye Bakanlýðý, mücbir sebep sayýlan haller nedeniyle; bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarýyla mücbir sebep hali ilân etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanlarý tespit etmeye yetkilidir. Bu yetki vergi türleri ve iþyerleri itibarýyla; beyannamelerin toplulaþtýrýlmasý, yeni beyanname verme süreleri belirlenmesi ve beyanname verme zorunluluðunun kaldýrýlmasý þeklinde de kullanýlabilir.(*) (*) (Deðiþmeden önceki þekli) (4731 sayýlý Kanunun 4/A maddesiyle eklenen fýkra ) Maliye Bakanlýðý, mücbir sebep sayýlan haller nedeniyle, mükellefler için il, ilçe veya bölgeler itibarýyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanlarý tespit etmeye yetkilidir.ölüm Halinde Sürenin Uzamasý Madde 16- (2686 sayýlý Kanunun 4'üncü maddesiyle deðiþen madde) Vergi kanunlarýnda hüküm bulunmayan hallerde ölüm dolayýsýyla mirasçýlara geçen ödevlerin yerine getirilmesinde bildirme ve beyanname verme sürelerine üç ay eklenir.mühlet Verme Madde 17- (5228 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen fýkra)zor durumda bulunmalarý hasebiyle vergi muamelelerine müteallik ödevleri

8 süresi içinde yerine getiremeyecek olanlara, kanunî sürenin bir katýný, kanunî sürenin bir aydan az olmasý halinde bir ayý geçmemek üzere, Maliye Bakanlýðýnca münasip bir mühlet verilebilir.(*) Bu mühletin verilebilmesi için: 1. Mühlet istiyen, sürenin bitmesinden evvel yazý ile istemde bulunmalýdýr. 2. Ýstemde gösterilen mazeret, mühlet verecek makam tarafýndan kabule layýk görülmelidir. 3. Mühletin verilmesi halinde verginin alýnmasý tehlikeye girmemelidir. (5228 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen fýkra)maliye Bakanlýðý mühlet verme yetkisini tamamen veya kýsmen mahalline devredebileceði gibi bölgeler, iller, ilçeler veya sektörler ile iþ kollarý ya da mükellef gruplarý itibarýyla yazýlý baþvuru þartý aramaksýzýn da kullanabilir.(**) (*) (Deðiþmeden önceki þekli) Zor durumda bulunmalarý hasebiyle vergi muamelelerine müteallik ödevleri süresi içinde yerine getiremiyecek olanlara, kanuni sürenin bir katýný geçmemek üzere, Maliye Bakanlýðýnca münasip bir mühlet verilebilir. (**) (Deðiþmeden önceki þekli) Maliye Bakanlýðý mühlet yetkisini tamamen veya kýsmen mahalli maliye teþkilatýna devredebilir.sürelerin Hesaplanmasý Madde 18- Vergi kanunlarýnda yazýlý süreler aþaðýdaki þekilde hesaplanýr: 1. Süre gün olarak belli edilmiþse baþladýðý gün hesaba katýlmaz ve son günün tatil saatinde bi 2. Süre hafta veya ay olarak belli edilmiþse baþladýðý güne son hafta veya ayda tekabül eden günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiði ayda, baþladýðý güne tekabül eden bir gün yoksa süre o ayýn son gününün tatil saatinde biter; 3. Sonu belli bir gün ile tayin edilen sürelerde, süre o günün tatil saatinde biter; 4. Resmi tatil günleri süreye dahildir. þu kadar ki, sürenin son günü resmi tatile rastlarsa tatili takibeden ilk iþ gününün tatil saatinde biter. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Vergi alacaðýnýn tayini Vergiyi Doðuran Olay Madde 19- Vergi alacaðý vergi kanunlarýnýn vergiyi baðladýklarý olayýn vukuu veya hukuki durumun tekemmül

9 ile doðar. Vergi alacaðý mükellef bakýmýndan vergi borcunu teþkil eder.tarh Madde 20- Verginin tarhý, vergi alacaðýnýn kanunlarýnda gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafýndan hesaplanarak bu alacaðý miktar itibariyle tespit eden idari muameledir.teblið Madde 21- Teblið, vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususlarýn yetkili makamlar tarafýndan mükellefe veya ceza sorumlusuna yazý ile bildirilmesidir.tahakkuk Madde 22- Verginin tahakkuku, tarh ve teblið edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesidir.tahsil Madde 23- Verginin tahsili, kanuna uygun surette ödenmesidir.tahakkuku Tahsile Baðlý Vergiler Madde 24- Mahiyetleri itibariyle tahakkuku tahsile baðlý vergilerde, verginin tahsili tahakkuku da içine alýr. ÝKÝNCÝ KISIM Tarh ve tahakkuk usulü BÝRÝNCÝ BÖLÜM Beyannameye dayanan tarh Tahakkuk Fiþi Esasý Madde 25- Vergi kanunlarýna göre beyan üzerinden alýnan vergiler "Tahakkuk fiþi" ile tarh ve tahakkuk ettirilir. Bu esasa göre, vergi dairesince beyannamenin alýnmasý üzerine bir tahakkuk fiþi tanzim olunur ve bunun bir nüshasý mükellefe veyahut beyannameyi mükellef namýna vergi dairesine tevdi edene verilir. Bu suretle vergi tahakkuk etmiþ olur. Tahakkuk fiþinin mükellefe verilen nüshasý ayný zamanda beyannamenin makbuzu yerine geçer. Lüzum görülen hallerde beyana dayanan vergi tahakkuk fiþi yerine ihbarname ile teblið olunabilir. Kanunen belli hallerde teblið tekalif cetvelinin ilaniyle yapýlýr.tahakkuk Fiþinin Muhteviyatý Madde 26-

10 Tahakkuk fiþi aþaðýda yazýlý malumatý ihtiva eder: 1. Fiþin sýra numarasý; 2. Tanzim tarihi; 3. Verginin nevi; 4. Vergi beyannamesinin tarihi; 5. Beyannamenin ilgili bulunduðu vergilendirme dönemi; 6. Mükellefin soyadý ve adý (tüzelkiþilerde unvaný); 7. Mükellefin açýk adresi; 8. Verginin matrahý; 9. Verginin hesabý; 10. Verginin miktarý; 11. (2686 sayýlý Kanunun 5'inci maddesiyle deðiþen bent) Vergi mahkemesinde dava açýlmasý ve düzeltme ile ilgili hükümlere ait kýsa bilgi.(*) (*) 11. (Deðiþmeden önceki þekli) Vergiye itiraz ve düzeltme ile ilgili hükümlere ait kýsa bilgi.tahakkuk Fiþinin Kesinliði Madde 27- Vergi beyannamesini ilgili vergi dairesine tevdi eden kimsenin kendisine verilen tahakkuk fiþini almamasý, beyannamede yazýlý matrah üzerinden tarhý gereken verginin tahakkukuna engel olmaz. Bu takdirde tahakkuk fiþinin mükellefe verilecek nüshasý 28'inci maddede yazýlý olduðu þekilde posta ile mükellefe gönderilir.(5228 sayýlý Kanunun 3'üncü maddesiyle deðiþen þekli ) Vergi beyannamesinin postayla veya elektronik ortamda gönderilmesi(*) Madde 28- Beyannamenin posta ile gönderilmesi halinde de tahakkuk fiþi kesilir. Bu takdirde, tahakkuk fiþinin mükellefe verilecek nüshasý, kapalý bir zarf içinde, mükellefin beyannamede gösterdiði adrese gönderilir ve fiþin dairede kalan nüshasýna posta zimmet defterinin tarih ve numarasý iþaret olunur. (5228 sayýlý Kanunun 3'üncü maddesiyle eklenen fýkra) Beyannamenin elektronik ortamda gönderilmesi halinde tahakkuk fiþi elektronik ortamda düzenlenir ve mükellef veya elektronik ortamda beyanname gönderme yetkisi verilmiþ gerçek veya tüzel kiþiye elektronik ortamda iletilir. Bu ileti, tahakkuk fiþinin mükellefe tebliði yerine geçer. (5228 sayýlý Kanunun 3'üncü maddesiyle eklenen fýkra) Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Maliye Bakanlýðý tarafýndan tespit olunur.

11 (*) Vergi Beyannamesinin Posta Ýle GönderilmesiBeyanname verme ve ödeme sürelerinde yetki Mukerrer Madde 28- (5615 sayýlý Kanunun 19 uncu maddesiyle eklenen madde Yürürlük; ) Maliye Bakanlýðý Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý, beyannamelerin verilme ve ödeme sürelerinin son gününü, kanunî süresinden itibaren bir ayý geçmeyecek þekilde yeniden belirlemeye yetkilidir. ÝKÝNCÝ BÖLÜM Ýkmalen, re\'sen ve idarece tarh Ýkmalen Vergi Tarhý Madde 29- (2365 sayýlý Kanunun 3'üncü maddesiyle deðiþen madde) Ýkmalen vergi tarhý, her ne þekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çýkan ve defter, kayýt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanýlarak miktarý tespit olunan bir matrah veya matrah farký üzerinden alýnacak verginin tarh edilmesidir. Özel kanunlarýnda ikmalen tarhiyata iliþkin olarak yer alan hükümler saklýdýr.re\'sen Vergi Tar Madde 30- (2791 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle deðiþen fýkra) "Re'sen vergi tarhý, vergi matrahýnýn tamamen veya kýsmen defter, kayýt ve belgelere veya kanunî ölçülere dayanýlarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonlarý tarafýndan takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiþ vergi inceleme raporlarýnda belirtilen matrah veya matrah kýsmý üzerinden vergi tarh olunmasýdýr. Ýnceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farký re'sen takdir olunmuþ sayýlýr." (2365 sayýlý Kanunun 4'üncü maddesiyle deðiþen fýkra) Aþaðýdaki hallerden herhangi birinin bulunmasý durumunda, vergi matrahýnýn tamamen veya kýsmen defter, kayýt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanýlarak tespitinin mümkün olmadýðý kabul edilir. 1. (4008 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen bent) Vergi beyannamesi kanunî süresi geçtiði halde verilmemiþse,(1) 2. Vergi beyannamesi kanuni veya ek süreler içinde verilmekle beraber beyannamede vergi matrahýna iliþkin bilgiler gösterilmemiþ bulunursa, 3. Bu kanuna göre tutulmasý mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kýsmý tutulmamýþ veya tasdik ettirilmemiþ olursa veya vergi incelenmesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmezse,

12 4. Defter kayýtlarý ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahýnýn doðru ve kesin olarak tesbitine imkan vermiyecek derecede noksan, usulsüz ve karýþýk olmasý dolayýsiyle ihticaca salih bulunmazsa, 5. (4369 sayýlý Kanunun 82/1-a maddesiyle yürürlükten kaldýrýlmýþtýr)(2), 6. (2365 sayýlý Kanunun 4'üncü maddesiyle eklenen bent) Tutulmasý zorunlu olan defterlerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu yansýtmadýðýna dair delil bulunursa. 7. (4783 sayýlý Kanunun 9 uncu maddesiyle yürürlükten kaldýrýlmýþtýr Yürürlük; tarih geçerli olmak üzere )(3) 8. (4008 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen bent) Bu Kanunun mükerrer 227'nci maddesi uyarýnca 3568 sayýlý Kanuna göre yetki almýþ meslek mensuplarýna imzalattýrma mecburiyeti getirilen beyanname ve ekleri imzalattýrýlmazsa veya tasdik kapsamýna alýnan konularda yeminli malî müþavir tasdik raporu zamanýnda ibraz edilmezse, 9. (4369 sayýlý Kanunun 82/1-a maddesiyle yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.)(4) Yukarýdaki 2'nci bentde yazýlý halin vukuunda mükellefe Takdir Komisyonu tarafýndan 15 günden az olmamak üzere bir mühlet verilerek vergi matrahýna iliþkin bilgileri vermeye ve kanuni defterlerini ibraz etmeye davet olunur. Bu davet üzerine mükellef istenilen bilgileri verir ve kanuni defterlerini ibraz ederse, defter ve vesikalar ihticaca salih bulunmak þartiyle, mükellefe takdir olunacak matrah defter ve vesikalarý kayýtlarýna göre tesbit olunacak miktardan fazla olamaz. (4008 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle deðiþen fýkra) Vergi beyannamesini kanunî süresi geçtikten sonra vermiþ olanlara bu beyannamede gösterdikleri matrah üzerinden re'sen gerekli tarhiyat yapýlýr ve bu beyannameler re'sen takdir için takdir komisyonuna sevk edilmez. Ancak, vergi incelemesine baþlanýlmasýndan veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra kendiliðinden verilen beyannameler için bu hüküm uygulanmaz.(5) (485 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen fýkra) Yukarýdaki bentlerin hükümlerine göre re'sen vergi tarhýný gerektiren bir sebep yanýnda ikmalen vergi tarhýný da lüzumlu kýlan bir durum mevcut ise re'sen takdir sonucu beklenmeksizin gerekli ikmal tarhiyatý yapýlýr. Re'sen takdir sýrasýnda ikmal tarhiyatýna mesnet olan matrah farký nazara alýnmýþsa vergi tarhý sýrasýnda evvelce tarh edilmiþ olan vergi indirilir. (1) 1. (Deðiþmeden önceki þekli) Vergi beyannamesi kanuni sürenin sonundan baþlýyarak 15 gün geçtiði halde verilmemiþ olursa, (2) 5. (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (205 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle eklenen bent) Vergi matrahlarý 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununun deðiþik 54'üncü maddesinin 2 numaralý bendi uyarýnca tesbit edilen mükellefler tarafýndan, vergi incelemeleri sýrasýnda, giderleri tevsik edilemezse, (3) 7. (4783 Sayýlý Kanunun 9 uncu maddesiyle kaldýrýlmadan önceki þekli) (4008 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen bent) Maliye müfettiþleri, hesap uzmanlarý ve gelirler kontrolörlerince yapýlan incelemeler sýrasýnda, mükellefler, her türlü harcama ve

13 tasarruflarýný vergisi ödenmiþ veya vergiye tabi olmayan kazançlardan saðladýklarýný kanýtlayamazlarsa, Harcama ve tasarruflarýn vergiye tabi tutulmuþ veya vergiye tabi olmayan kazançlardan saðlandýðý kanýtlanamayan kýsmý, harcama ve tasarrufun (4369 sayýlý Kanunun 81/A-2 nci maddesiyle deðiþtirilen ibare) mevcudiyetinin tespit edildiði dönemden bir önceki dönemde elde edilmiþ ve vergisi ödenmemiþ kazanç olarak ilgili dönem(*) matrahýnýn takdirinde dikkate alýnýr. (*) (Ýbarenin deðiþtirilmeden önceki þekli) yapýldýðý dönemde elde edilmiþ ve vergisi ödenmemiþ olarak dönem (4) 9. (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (4108 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen bent) Bu Kanunun mükerrer 175'inci maddesi ile getirilen mecburiyetlere uyulmamýþsa, (5) (Deðiþmeden önceki þekli) (2791 sayýlý Kanunun 1'inci maddesiyle deðiþen fýkra) "Vergi beyannamelerini ek süre geçtikten sonra vermiþ olanlara bu beyannamelerinde gösterdikleri matrah üzerinden gerekli tarhiyat yapýlýr ve mükellefin beyanýndan fazla bir matrah hesaplandýðý takdirde, bu matrah farký için re'sen vergi tarh olunur."verginin Ýdarece Tarhý Mukerrer Madde 30- (205 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen madde) Verginin idarece tarhý; 29'uncu ve 30'uncu maddeler dýþýnda kalan hallerde, mükelleflerin verginin tarhý için vergi kanunlarý ile muayyen zamanlarda müracaat etmemeleri veya ayný kanunlarla kendilerine tahmil edilen mecburiyetleri yerine getirmemeleri sebebiyle zamanýnda tarh edilemiyen verginin kanunen belli matrahlar üzerinden idarece tarh edilmesidir. Bu takdirde vergi, 131'inci madde mucibince tanzim edilen yoklama fiþine müsteniden tarh olunur. Bu þekilde tarh olunan vergilerle cezalarýna iliþkin ihbarnameler bir taraftan, mükellefin bilinen adresine posta ile yollanýr; diðer taraftan mükellefin adýný, soyadýný, hesap numarasýný, iþini, adresini tarh edilen verginin ve kesilen cezanýn miktar ve cinsini gösterir bir ilan vergi dairesinin ilan koymaya mahsus mahalline asýlýr. Ýlanýn asýlmasý keyfiyeti ve tarihi tutanakla tesbit olunur. (2686 sayýlý Kanunun 6'ncý maddesiyle deðiþen fýkra) Verginin tahakkuku ve cezanýn kesinleþmesi için geçmesi gereken vergi mahkemesinde dava açma süresi; mükellefin bilinen adresinde tebligat yapýldýðý hallerde teblið tarihinden, aksi halde tutanakla tespit olunan ilan tarihinden baþlar.takdir Kararý Madde 31- Takdir komisyonunca belli edilen matrah veya matrah kýsmý takdir kararýna baðlanýr. Takdir kararlarý komisyonunun baþkan ve üyeleri tarafýndan imzalanýr. Takdir kararlarýnda aþaðý yazýlý malumat bulunur: 1. Kararýn sýra numarasý;

14 2. Kararýn tarihi; 3. Mükellefin soyadý ve adý (tüzelkiþilerde unvaný); 4. Mükellefin açýk adresi; 5. Takdirin ilgili bulunduðu vergi; 6. Takdirin ilgili bulunduðu vergilendirme dönemi; 7. Takdir edilen matrah; 8. Takdirin müstenidatý ve takdir hakkýnda izahat.takdir Kararlarýnýn Tevdii Madde 32- Takdir kararlarý komisyonca imza karþýlýðýda vergi dairesine tevdi olunur.re'tarhta Mahsup Madde 33- Re'sen takdir olunan matrah, mükellef tarafýndan bildirilen matrahtan fazla deðilse, re'sen vergi tarh edilmez; fazla ise sadece aradaki fark üzerinden vergi tarh olunur.ýhbarname Esasý Madde 34- Ýkmalen ve re'sen tarh edilen vergiler "ihbarname" ile ilgililere teblið olunur. Nev'i ve doðuþu ayrý olan vergiler için ayrý ihbarname kullanýlýr.ýhbarnamenin Muhteviyatý Madde 35- Ýhbarname aþaðýda yazýlý malumatý ihtiva eder: 1. Ýhbarnamenin sýra numarasý; 2. Ýhbarnamenin tanzim tarihi; 3. Verginin nev'i; 4. Mükellefin soyadý, adý (Tüzelkiþilerde unvaný); 5. Mükellefin açýk adresi; 6. Vergilendirme dönemi; 7. Verginin matrahý; 8. Verginin hesabý; 9. Verginin miktarý;

15 10. Kýsa ve açýk bir ifade ile ikmalen veya re'sen vergi tarhýný icabettiren sebepler; 11. (2686 sayýlý Kanunun 7'nci maddesiyle deðiþen bent) Vergi mahkemesinde dava açma süresi; 12. (2686 sayýlý Kanunun 7'nci maddesiyle deðiþen bent) Vergi mahkemesinde dava açma þekli. Takdir komisyonunun kararý üzerine tarh edilen vergilerde kararýn ve re'sen takdiri gerektiren inceleme raporunun birer sureti ihbarnameye eklenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tahrire dayanan tarh Tahrire Göre Vergi Tarhý Madde 36- Tahrire göre vergi tarhý, verginin tahrir usulü ile tespit edilen matrahlar üzerinden hesaplanmasýdýr.tahrir Ýhbarnamesi Madde 37- Tahrir usulü ile tespit edilen matrahlar, vergi dairesi tarafýndan "Tahrir ihbarnamesi" ile mükelleflere teblið olunur.ýhbarnamenin Muhteviyatý Madde 38- Tahrir ihbarnamesi aþaðýda yazýlý malumatý ihtiva eder: 1. Ýhbarnamenin sýra numarasý; 2. Ýhbarnamenin tanzim tarihi; 3. Verginin nev'i; 4. Mükellefin soyadý va adý (Tüzelkiþilerde unvaný); 5. Mükellefin açýk adresi; 6. Bina veya arazinin mevkii (Mahalle veya köy, sokak ve kapý numarasý); 7. Bina veya arazinin nev'i, büyüklüðü, geniþliði; 8. Bina veya arazinin tahrir numarasý; 9. Tahmin olunan gayrisafi irat veya kýymet; 10. Gayrisafi irada göre bulunan safi irat; 11. Verginin nispeti;

16 12. Verginin miktarý; 13. Ýtiraz süresi; 14. Ýtiraz þekli.tekalif Cetveli Madde 39- Tahrire dayanan tarhda yýllýk vergiler, vergi dairesince mahalle ve köy itibariyle doldurulan tekalif cetvellerinde gösterilir. Tekalif cetvellerinde aþaðýdaki malumat bulunur: 1. Mükelleflerin soyadý ve adý (Tüzelkiþilerde unvaný); 2. Mükelleflerin adresleri; 3. Binalarýn kesinleþen gayrisafi iradý; arazinin kesinleþen kýymeti (Ayný mükellefe ait binalarýn iradý ve arazinin kýymeti toplam olarak gösterilir); 4. Binalarýn safi iradý; 5. Tahakkuk eden vergi. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Götürü Matrahlarýn Tesbiti Götürü Matrahlarýn Tesbiti Madde 40- (3946 sayýlý Kanunun 38/1-a maddesiyle kaldýrýlmýþtýr.)(*) Götürü matrahlarýn tesbiti: (*) Madde 40 _ (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (205 sayýlý Kanunun 3'üncü maddesiyle deðiþen madde Götürü ücretler, götürü ticaret ve serbest meslek kazançlarý her ilçe merkezindeki takdir komisyonu tarafýndan ilçe hududu dahilindeki belediyeler ile ilçe merkezindeki ticaret ve sanayi odasý, özel kanunlara göre kurulmuþ meslek teþekküleri, varsa Ýþ ve Ýþçi Bulma Kurumu þubelerinden ve takdir komisyonunca lüzum görülen hallerde diðer daire, kurum ve teþekküllerden mütalaa alýndýktan sonra aþaðýdaki usul dairesinde ilçe için yýllýk tesbit olunur: 1. Götürü ücretler, götürü ticaret ve serbest meslek kazançlarý iþ ve hizmet nev'i ve gruplarý itibariyle her iþ ve hizmet nev'i ve grubu için beþ derece üzerinden tesbit olunur. 2.

17 Takdir komisyonunun bu kararlarý, uygulanacaðý ilk mali yýldan en az iki ay önce takdirin ilgili bulunduðu il veya ilçe merkezindeki belediyelere, ticaret ve sanayi odalarýna ve varsa takdir olunan götürü matrahlarýn iþ ve hizmet nev'i itibariyle taalluk ettiði meslek teþekkülüne ve ilin en büyük maliye memuruna imza karþýlýðýnda verilir. 3. Ayný il belediyesi sýnýrlarý içinde mevcut ilçeler için (Bu ilçelerin belediye sýnýrlarý dýþýnda kalan kýsýmlarý dahil) bu takdirler; il takdir komisyonunca ve bu ilçelerin hepsine þamil olmak üzere yapýlýr. 4. (3689 sayýlý Kanunun 12'nci maddesiyle bent kaldýrýlmýþtýr.) (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (2791 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle eklenen bent) Götürü ticarî kazançlarýn Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 123'üncü maddesi uyarýnca artýrýlmasý halinde, yeni takdirler yapýlýncaya kadar, takdir komisyonlarýnca tespit edilen herbir dereceye ait götürü ticaret ve serbest meslek kazançlarýna artýþ oranýnda ilave yapýlýr.götürü Matrahlarýn Tesbiti Madde 41- (3846 sayýlý Kanunun 38/1-b maddesiyle kaldýrýlmýþtýr.)(*) (*) Madde 41 _ (Kaldýrýlmadan önceki þekli) (2686 sayýlý Kanunun 8'inci maddesiyle deðiþen madde 40'ýncý madde gereðince kendilerine takdir komisyonu kararý verilen daire, kurum ve teþekküller, bu kararý inceleyerek aykýrý gördükleri takdirlere karþý kararýn kendilerine verildiði tarihten itibaren onbeþ gün içinde vergi mahkemesinde dava açabilirler. Vergi mahkemesince verilecek kararlar aleyhine daire, kurum ve teþekküllerce onbeþ gün içinde Danýþtaya baþvurulabilir. Danýþtay bu müracaat üzerine iþi dosya üzerinde öncelikle inceleyerek karara baðlar.ortalama Ka Hadlerinin Tespiti Madde 42- (2365 sayýlý Kanunun 5'inci maddesiyle deðiþen madde) Ortalama kar hadleri Maliye Bakanlýðýnca emtia ve iþ nev'ilerine göre hazýrlanacak cetveller üzerine il merkezlerinde o il defterdarýnýn veya mazereti halinde tevkil edeceði maliye memurunun baþkanlýðý altýnda gelir müdürü ve vergi dairesi müdürü olmak üzere üç memur üye ile tüccarlar için il merkezindeki ticaret odalarýnca, esnaf ve sanatkarlar için kanunla kurulan esnaf dernekleri birliðince, birlikleri yoksa esnaf ve sanatkar teþekküllerince, odalarýn birlik ve teþekküllerin bulunmadýðý yerlerde il merkezindeki belediyelerce seçilecek iki kiþiden kurulan özel bir komisyon tarafýndan ilçeler itibariyle gayri safi kazanca göre ayrý ayrý tayin olunur. Bu teþekküllerce belli edilecek üyeler bir asýl bir yedek olmak üzere seçilir. Üyelerin Komisyon Baþkanýnýn talebi üzerine bir ay içinde seçilmemesi halinde, üyeler komisyon baþkanýnýn teklifi üzerine vali tarafýndan seçilir. þu kadar ki merkez ilçesi dýþýndaki mükelleflere ait ortalama kar hadlerinin tespitinde, il merkezinden seçilmiþ olan üyelerden birinin yerine o ilçelerden ayný mahiyetteki teþekküller tarafýndan seçilmiþ olan bir üye toplantýlara katýlýr. Ortalama kar hadlerinin tayininde nazara alýnacak esaslar Maliye Bakanlýðýnca hazýrlanacak bir yönetmelikle belirtilir. Komisyon, defterdarýn yazýlý isteði tarihinden baþlayarak üç ay içinde takdir iþini tamamlar, lüzum görülen yerlerde ve hallerde bu süre Maliye Bakanlýðýnca bir yýla kadar uzatýlabilir.ortalama Kar Hadlerinin Kesinleþmesi ve Ýlâný Madde 43-

18 (485 sayýlý Kanunun 4'üncü maddesiyle deðiþen madde) 42'nci madde gereðince düzenlenen ortalama kar hadlerine ait cetveller, düzenlenmelerini takibeden ay içinde Maliye Bakanlýðýna gönderilir. Maliye Bakanlýðýna gelmiþ olan bu cetveller, Ortalama Kar Hadleri Merkez Komisyonunca incelenerek hatalý ve noksan bulunanlar ile bölgeleri itibariyle uygunluk göstermiyenler gerekçeli olarak ilgili özel komisyonlara geri gönderilir. Özel Komisyonlara geri gelen cetveller, yeniden incelenerek gerekli düzeltmeler yapýldýktan, düzeltme sebebi görülmeyenler hakkýnda ise gerekçeleri belirtildikten sonra Merkez Komisyonuna gönderilir. Merkez Komisyonu cetveller üzerinde son incelemesini yaparak ortalama kar hadlerinin kesin miktarýný tayin eder. Kesinleþmiþ ortalama kar hadlerine ait cetveller Maliye Bakanlýðýnca mahallerine teblið olunur. Vergi daireleri, Bakanlýktan gelen bu cetvelleri, bir ay süre ile, dairelerinin uygun bir yerine asmak suretiyle ilan ederler. Bu cetveller ayrýca Resmi Gazete ile ilan olunur. (2365 sayýlý Kanunun 6'ncý maddesiyle deðiþen fýkra) Ortalama Kar Hadleri Merkez Komisyonu, Maliye Bakanlýðý Müsteþarýnýn baþkanlýðýnda, Gelirler Genel Müdürü, ilgili Genel Müdür Baþ Yardýmcýsý veya bunlarýn tevkil edeceði kimselerle Türkiye Ticaret Odalarý, Sanayi Odalarý ve Ticaret Borsalarý Birliðinin iki temsilcisinden kurulur. 89'uncu maddedeki nisap hükmü, Ortalama Kar Hadleri Merkez Komisyonu hakkýnda da uygulanýr.uygulama Süresi Madde 44- Götürü ücretler, götürü ticaret ve serbest meslek kazançlarý ve ortalama kar hadleri üç yýl uygulanýr. þu kadar ki, bunlarda önemli deðiþiklikler vuku bulduðu takdirde Maliye Bakanlýðý bu süreyi bir yýldan aþaðý olmamak þartiyle kýsaltabilir. BEÞÝNCÝ BÖLÜM (2686 sayýlý Kanunun 9\'uncu maddesiyle deðiþen baþlýk) Zirai kazanç ölçüleri ile emlak vergisine ait bedel ve deðerlerin tespiti Ölçüler ve Tarifleri Madde 45- Zirai kazanç ölçüleri, yýllýk istihsal deðeri, götürü gider emsali, ortalama randýman miktarý, ortalama iþçilik tutarý, ortalama maliyet bedeli ile ortalama satýþ fiyatýndan terekküp eder.

19 1. Yýllýk istihsal deðeri: Ortalama randýman ve ortalama satýþ fiyatý ölçülerine göre her ziraat biriminden bir yýlda elde edileceði hesaplanan mahsül deðerinin iþletmede veya iþletmelerde mevcut ziraat birimi sayýlarý ile çarpýlmasý suretiyle bulunacak deðerlerin toplamýdýr. 2. (2686 sayýlý Kanunun 10'uncu maddesiyle deðiþen bent) Götürü gider emsali: Büyük ve küçükbaþ hayvanlar (kümes hayvanlarý dahil) ve bunlarýn mahsulleri ile kara ve su avcýlýðý için % 80; diðer zirai mahsuller ile ziraat makine ve aletleriyle baþka çiftçilerin zirai istihsal iþlerinin yapýlmasý karþýlýðýda alýnan ücretler için % 70'tir. 3. Ortalama randýman miktarý: Ziraat birimlerinin her bir çeþidinden elde edileceði tahmin olunan ortalama mahsul miktarýdýr. 4. Ortalama iþçilik tutarý: Ziraat birimlerinin her bir çeþidine isabet eden ortalama iþçilik gideri tutarýdýr. 5. Ortalama maliyet bedeli: Ziraat birimi baþýna elde edilecek mahsul için yapýlmasý gereken ortalama giderlerin toplamýdýr. 6. Ortalama satýþ fiyatý: Zirai mahsullerin ticari teamüle göre beher satýþ biriminin 46'ncý maddenin (d) bendi esaslarý dairesinde tespit olunan satýþ fiyatýdýr.zirai Kazanç Ölçülerinin Tesbiti Madde 46- (205 sayýlý Kanunun 4'üncü maddesiyle deðiþen madde) Zirai kazanç ölçüleri (45'inci maddenin 1 numaralý bendinde yazýlý ölçüler ile kara ve su avcýlýðýna müteallik olanlar hariç), Zirai Kazançlar Merkez Komisyonu tarafýndan hazýrlanacak yönetmelik esaslarý dairesinde zirai kazançlar il Komisyonlarýnca takdir ve tesbit olunur. Zirai kazançlar il komisyonlarý, zirai kazanç ölçülerinin takdir ve tesbitinde aþaðýdaki esasla uyar. a) Zirai faaliyetlere tesir eden tabii ve iktisadi þartlar bakýmlarýndan önemli farklar gösteren bölgeler ayrýlýr; b) Çeþitli ziraat nevileri ile çeþitli ziraat makine ve aletleri ayrý ayrý, vasýf ve þartlar bakýmýndan birbirine uygunluk ve yakýnlýk gösterenler belli gruplar içinde birleþtirilmek suretiyle nazarý itibara alýnýr; c) Zirai iþletmelerin bölgeler itibariyle özellikleri ve ortalama verim kabiliyetleri gözönünde tutulur; d) Ortalama satýþ fiatýnýn tespitinde Hükümetçe tayin olunan ve takdir sýrasýnda yürürlükte bulunan fiyatlar, Hükümetçe fiyat tayin olunmýyan mahsuller için takdirin yapýldýðý yýldan önce gelen son takvim yýlý içindeki mahalli toptan piyasa fiatý esas tutulur. Fiyatýn temevvüç ettiði hallerde ortalamasýna itibar olunur; e) Özellik gösteren ziraat nevilerinde Zirai Kazançlar Merkez Komisyonunca bu ziraat çeþitlerinin mahiyetlerine uygun olarak tayin olunacak esaslar nazarý itibara alýnýr.

20 Zirai kazançlar il komisyonlarý, zirai kazanç ölçülerinin uygulanmaya baþlanýlacaðý ilk takvim yýlý içinde mezkur ölçüleri tesbit ederek bu yýlýn Nisan ayý sonuna kadar zirai kazançlar merkez komisyonuna gönderirler. Zirai kazançlar merkez komisyonu, illerden gelen zirai kazanç ölçülerinden hatalý ve noksan bulduklarýný gerekçesiyle birlikte alakalý komisyonlara iade eder. Zirai kazançlar il komisyonlarý merkez komisyonunca iade olunan ölçülerdeki maddi hatalarý düzeltirler; takdire taaluk eden hususlarda ise ya ölçüleri yeniden takdir ederler veya ilk kararlarýnda ýsrar edebilirler. Ýl komisyonlarý ýsrar kararlarýnda ýsrar sebeplerini açýklamaya mecburdurlar. (2365 sayýlý Kanunun 7'nci maddesiyle deðiþen fýkra) Ancak, zirai kazançlar il komisyonlarýnca verilen ýsrar kararlarý uygun görülmediði takdirde uygun görülmeyen ölçüler yerine merkez komisyonunca re'sen ve nihai olarak yeni ölçüler tayin ve tespit olunur. (2455 sayýlý Kanunun 2'nci maddesiyle iki fýkra kaldýrýlmýþtýr.)ziraat Birimleri Madde 47- Ziraat birimleri: a) Tarla, bað ve sebze ziraati ile ormancýlýkta dönüm; b) Ölçü olarak aðaç kabul edilenlerde ürün verecek hale gelmiþ aðaç sayýsý; c) Hayvancýlýkta hayvan sayýsý; dýr. Özellik gösteren ziraat nevilerinde Maliye ve Tarým Bakanlýklarýnca bu ziraat çeþitlerinin mahiyetlerine uygun olarak müþtereken belli edilecek diðer birimler kullanýlýr. Bu kanunun uygulanmasýnda dönüm bin metre karelik toprak parçasýdýr.tasdik ve Ýlan Madde 48- Zirai kazanç ölçüleri Bakanlar Kurulunun onayý ile yürürlüðe girer. Onaylanan ölçüler Resmi Gazete ile yayýnlanýr. Her bölgeye ait ölçüler, ilgili valiliklere gönderilir. Valilikler bunlarý en kýsa zamanda köy ve mahalle ihtiyar kurullarýna ve maliye teþkilatýna teblið eder.uygulama Süresi Madde 49-

21 (3239 sayýlý Kanunun 3'üncü maddesiyle deðiþen madde) Ziraî kazanç ölçüleri üç yýl için tespit olunur. Ancak satýþ fiyatý resmî kuruluþlar veya birliklerce tespit ve ilan olunan (destekleme alýmlarý) ürünler için her yýl açýklanan en son fiyatlar esas alýnýr. Diðer taraftan ölçülerin tespitine esas olan unsurlarda önemli deðiþiklikler vukubulduðunun anlaþýlmasý halinde, Ziraî Kazançlar Merkez Komisyonu, bu ölçülerin uygulama süresini lüzumlu gördüðü ziraî faaliyet ve mahsul nevileri için bir yýldan aþaðý olmamak üzere kýsaltmaya yetkilidir.emlak Vergisine Ait Bedel ve Deðerlerin Tespiti, Ýlaný ve Kesinleþmesi Mukerrer Madde 49- (4751 sayýlý Kanunun 1/A maddesiyle deðiþen madde Yürürlük; ) - a) Maliye ve Bayýndýrlýk ve Ýskan bakanlýklarý 1319 sayýlý Emlâk Vergisi Kanununun 29 uncu maddesi hükmü ile ayný Kanunun 31 inci maddesi uyarýnca hazýrlanan tüzük hükümlerine göre bina metrekare normal inþaat maliyet bedellerini, uygulanacaðý yýldan dört ay önce müþtereken tespit ve Resmî Gazete ile ilân eder. Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odalarý ve Ticaret Borsalarý Birliði bu bedellere karþý Resmî Gazete ile ilânýný izleyen onbeþ gün içinde Danýþtayda dava açabilir. b) Takdir komisyonlarýnýn arsalara ve araziye ait asgari ölçüde birim deðer tespitine iliþkin dört yýlda bir yapacaklarý takdirler, tarh ve tahakkuk iþleminin (Emlâk Vergisi Kanununun 33 üncü maddesinin (8) numaralý fýkrasýna göre yapýlacak takdirler dahil) yapýlacaðý sürenin baþlangýcýndan en az altý ay önce karara baðlanarak, arsalara ait olanlar takdirin ilgili bulunduðu il ve ilçe merkezlerindeki ticaret odalarýna, ziraat odalarýna ve ilgili mahalle ve köy muhtarlýklarý ile belediyelere, araziye ait olanlar il merkezlerindeki ticaret ve ziraat odalarýna ve belediyelere imza karþýlýðýnda verilir. Büyükþehir belediyesi bulunan illerde takdir komisyonu kararlarý, vali veya vekalet vereceði memurun baþkanlýðýnda, defterdar veya vekalet vereceði memur, vali tarafýndan görevlendirilecek tapu sicil müdürü ile ticaret odasý, serbest muhasebeci mali müþavirler odasý ve esnaf ve sanatkârlar odalarý birliðince görevlendirilecek birer üyeden oluþan merkez komisyonuna imza karþýlýðýnda verilir. Merkez komisyonu kendilerine teblið edilen kararlarý onbeþ gün içinde inceler ve inceleme sonucu belirlenen deðerleri ilgili takdir komisyonuna geri gönderir. Merkez komisyonunca farklý deðer belirlenmesi halinde bu deðerler ilgili takdir komisyonlarýnca yeniden takdir yapýlmak suretiyle dikkate alýnýr. Takdir komisyonlarýnýn bu kararlarýna karþý kendilerine karar teblið edilen daire, kurum, teþekküller ve ilgili mahalle ve köy muhtarlýklarý onbeþ gün içinde ilgili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilirler. Vergi mahkemelerince verilecek kararlar aleyhine onbeþ gün içinde Danýþtaya baþvurulabilir. Kesinleþen asgari ölçüde arsa ve arazi birim deðerleri, ilgili belediyelerde ve muhtarlýklarda uygun bir yere asýlmak suretiyle tarh ve tahakkukun yapýldýðý yýlýn baþýndan Mayýs ayý sonuna kadar ilân edilir. Bakanlar Kurulu bu fýkrada yer alan dört yýllýk süreyi sekiz yýla kadar artýrmaya veya iki yýla kadar indirmeye yetkilidir.

22 c) Yukarýdaki fýkralara göre, Danýþtay ve vergi mahkemelerinde dava açýlmasý halinde, davalýnýn onbeþ gün içinde vereceði tek savunma ile dosya tekemmül etmiþ sayýlýr. Danýþtay ve vergi mahkemelerince bu davalar, dosyanýn tekemmül ettiði tarihten itibaren en geç bir ay içinde karara baðlanýr. d) (a) ve (b) fýkralarýndaki bina metrekare normal inþaat maliyet bedelleri ile arsalara ve araziye ait asgari ölçüde birim deðer tespitlerine iliþkin süreleri gerektiði ölçüde kýsaltmaya Maliye Bakanlýðý yetkilidir.(*) (*) (Deðiþmeden önceki þekli) (2686 sayýlý Kanunun 11'inci maddesiyle eklenen madde) a) Maliye ve Bayýndýrlýk Bakanlýklarý Emlak Vergisi Kanununun 10'uncu maddesi hükmü ile ayný kanunun 31'inci maddesi uyarýnca hazýrlanan tüzük hükümlerine göre bina metrekare normal inþaat maliyet bedellerini (Söz konusu tüzük hükümlerine göre yapýlan yýllýk tespitler hariç olmak üzere) genel beyanýn yapýlacaðý sürenin baþlangýcýndan dört ay önce müþtereken tespit ve Resmi Gazete ile ilan ederler. Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odalarý ve Ticaret Borsalarý Birliði bu bedellere karþý Resmi Gazete ile ilanýný izleyen 15 gün içinde Danýþtayda dava açabilirler. b) (3239 sayýlý Kanunun 4'üncü maddesiyle deðiþen bent) Takdir komisyonlarýnýn arsalara ve araziye ait asgarî ölçüde birim deðer tespitine iliþkin takdirleri genel beyanýn yapýlacaðý sürenin baþlangýcýndan en az altý ay önce karara baðlanarak, arsalara ait olanlar takdirin ilgili bulunduðu Ýl ve Ýlçe merkezlerindeki ticaret odalarýna, ziraat odalarýna ve ilgili mahalle ve köy muhtarlýklarý ile vergi dairelerine ( tarihinden itibaren belediyelere) araziye ait olanlar Ýl merkezlerindeki ticaret ve ziraat odalarýna ve vergi dairelerine ( tarihinden itibaren belediyelere) imza karþýlýðýnda verilir. Takdir komisyonlarýnýn bu kararlarýna karþý kendilerine karar teblið edilen daire, kurum, teþekküller ve ilgili mahalle ve köy muhtarlýklarý 15 gün içinde ilgili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilirler. Vergi mahkemelerince verilecek kararlar aleyhine 15 gün içinde Danýþtaya baþvurulabilir. Kesinleþen asgari ölçüde arsa ve arazi birim deðerleri, ilgili vergi dairelerinde, belediyelerde ve muhtarlýklarda uygun bir yerlere asýlmak suretiyle genel beyan süresince ilan edilir. c) Yukarýdaki fýkralara göre, Danýþtay ve vergi mahkemelerinde dava açýlmasý halinde, davalýnýn 15 gün içinde vereceði tek savunma ile dosya tekemmül etmiþ sayýlýr. Danýþtay ve vergi mahkemelerince bu davalar dosyanýn tekemmül ettiði tarihten itibaren en geç 1 ay içinde karara baðlanýr. d) (3239 sayýlý Kanunun 4'üncü maddesiyle deðiþen bent) (a) ve (b) fýkralarýndaki bina metrekare normal inþaat maliyet bedelleri ile arsalara ve araziye ait asgarî ölçüde birim deðer tespitlerine iliþkin süreleri Emlak Vergisi genel beyan dönemleri ile ilgili olmak üzere gerektiði ölçüde kýsaltmaya Maliye ve Gümrük Bakanlýðý yetkilidir.

23 ÜÇÜNCÜ KISIM Tahrir usulü BÝRÝNCÝ BÖLÜM Genel Esaslar Genel Esaslar Madde (1319 sayýlý Emlak Vergisi Kanununun 41/3 maddesiyle kaldýrýlmýþtýr.)tadilat Madde 52- Tadilat, iki genel tahrir arasýnda, bu kanunda yazýlý sebeplerden dolayý binalarýn gayrisafi iratlarýnda ve arazinin kýymetlerinde vukua gelen devamlý ve tabi deðiþiklikler tesbit edilerek, yeni irat veya kýymetin tahmin edilmesidir. Madde (1319 sayýlý Emlak Vergisi Kanununun 41/3 maddesiyle kaldýrýlmýþtýr.) ÝKÝNCÝ BÖLÜM Genel Tahrir Genel Tahrir Madde (1319 sayýlý Emlak Vergisi Kanununun 41/3 maddesiyle kaldýrýlmýþtýr.)tadilat Sebepleri Madde 63- Aþaðýdaki hallerde binalarýn gayrisafi iratlarý ve arazinin kýymetleri tadilat yoliyle tahmin ve yeniden takdir olunur: 1. Herhangi bir sebep yüzünden devamlý olarak bina gayrisafi iratlarý ile arazi kýymetlerinin en az % 20 nisbetinde artmasý veya eksilmesi; 2. Bina veya arazinin genel tahrirde unutularak mektum kalmýþ olmasý; 3. Yeni bina inþaa edilmesi (Mevcut binalara ilaveler yapýlmasý veya sabit istihsal, asansör veya kalorifer tesisleri konulmasý yeni inþaat hükmündedir.); (Bu hallerde yalnýz ilave inþaat veya sabit istihsal, asansör ve kalorifer tesislerinin gayrisafi iratlarý takdir olunarak binanýn mevcut gayrisafi iradýna ilave edilir. Sabit istihsal, asansör ve kalorifer tesislerinin gayrisafi iratlarý 307'nci maddedeki

24 esasa göre takdir olunur.); 4. Bir binanýn yanmasý, yýkýlmasý suretiyle veya sair sebeplerle tamamen veya kýsmen harap olmasý veya binada mevcut sabit istihsal, asansör veya kalorifer tesislerinin kýsmen veya tamamen kaldýrýlmasý; 5. Bir binanýn kullanýþ tarzýnýn tamamen deðiþtirilmesi veya bir binanýn ikamete mahsus mahallerinden bir kýsmýnýn dükkan, maðaza, depo gibi ticaret ve sanat icrasýna mahsus mahaller haline veya bu hallerde bulunan yerlerin ikamete mahsus mahaller haline kalbedilmesi (Bu hükmün uygulanmasýnda bir apartmanýn her dairesi ayrý bir bina sayýlýr ve yalnýz kullanýþ tarzý tamamen veya kýsmen deðiþtirilen dairenin iradý yeniden takdir olunur.); 6. Arazinin hal ve heyetinde deðiþiklik olmasý; 7. Daimi müstesnalýktan faydalanan ve irat veya kýymeti bulunmayan bir bina veya arazinin müstesnalýktan çýkmasý; 8. Bir binanýn mütemmimi durumunda olan arazinin mütemmimlik durumundan çýkmasý veya bir arazi ve arsanýn bina mütemmimi durumuna girmesi; 9. Bir bina veya arazinin taksim ve ifraz edilmesi (Araziden bir kýsmýnýn istimlak edilmesi de ifraz hükmündedir.); 10. Müteaddit arazi ve arsalarýn tek bir arazi ve arsa haline getirilmesi veya müteaddit hisselere ayrýlmýþ olan bir binanýn bütün hisselerinin birleþtirilmesi.arazinin Hal ve Heyetinde Deðiþiklik Madde 64- Aþaðýdaki haller arazinin hal ve heyetinde deðiþiklik olduðunu ifade eder: 1. Arazinin fidanlandýrýlmasý veya aðaçlandýrýlmasý, bað haline getirilmesi; 2. Fidanlý, aðaçlý veya kütüklü bir arazinin tarla haline getirilmesi veya gelmesi; 3. Tarým yapýlan bir arazinin tabii bir afet veya arýza sebebiyle veya sair sebepler yüzünden tarýma elveriþsiz hale gelmesi; 4. Tarým yapýlmayan bir arazinin tarýma elveriþli hale getirilmesi; 5. Arazinin üzerine veya altýna inþaat yapýlmasý; 6. Arazinin parsellenmek suretiyle arsalar haline getirilmesi.mevzii ve Ferdi Tadilat Madde 65- Binalarýn gayrisafi iratlarýnda ve arazi ve arsalarýn kýymetlerinde 63'üncü