OSMANLI DEVLETİ NİN KISA ZAMANDA BÜYÜMESİNİN SEBEPLERİ

Transkript

1 KURULUŞ DEVRİ ( ) OSMANLI DEVLETİ'NİN GENEL ÖZELLİKLERİ 1. Osmanlı tarihi, Anadolu Türkiye tarihinin 4. dönemini oluşturur. 2. Tek bir hanedanın hüküm sürdüğü en uzun ömürlü devlettir. 3. Türk devletleri içinde en uzun süre yaşayan ve en geniş sınırlara ulaşanıdır. 4. Türk devletleri içinde merkezi otoritesi en güçlü olanıdır. Bu yönü ile Orta Asya Türk devletleri ve Selçuklulardan farklılık gösterir. 5. Kültür ve uygarlık alanında en ileri olan Türk devletidir. 6. Mutlak egemenlik haklarını hükümdar kullanır. Ancak, I.Ahmet dönemine kadar veraset yasası belirgin değildir. 7. Şeriat hukuku ile yönetildiğinden teokratik, mutlak egemenlik haklarını hükümdar kullandığından monarşik devlet yapısı görülür. 8. Fetih temeline dayandığından askeri; etnik yapısı çeşitli olduğundan çok uluslu bir imparatorluktur. Ancak sömürgeci olmamıştır. 9. Fetih politikası, dinsel (cihat) ve ekonomik (ganimet) amaçlı olmuştur. 10. Balkanlara İslamiyet i yaymıştır. OSMANLI TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI Osmanlı Siyasi Tarihinin Dönemlere Ayrılması Ülke sınırlarının genişlemesi veya daralması ile devlet teşkilatındaki gelişmeler dikkate alınmıştır. 1) Kuruluş ( ) Osmanlı Devleti nin kuruluşu 2) Yükselme ( ) İstanbul un fethi 3) Duraklama ( ) Sokullu nun ölümü 4) Gerileme ( ) Karlofça Antlaşması 5) Dağılma -Yıkılış ( ) Yaş Antlaşması-Saltanatın kaldırılması Osmanlı Kültür Tarihinin Dönemlere Ayrılması: 1- Klasik Dönem 2- Tanzimat Dönemi 3- Meşrutiyet Dönemi Önemli Olaylara Göre 1- Fetret Dönemi ( ) 2- Lale Dönemi ( ) 3- Tanzimat Dönemi a) I.Dönem ( ) b) II. Dönem ( ) 4- Meşrutiyet Dönemi a) I.Meşrutiyet ( ) b) İstibdat Dönemi ( ) c) II. Meşrutiyet ( ) Padişah olmamasına karşınn tarihin akışını değiştiren önemli kişilere göre 1) Sokulu Dönemi ( ) 2) Köprülüler Dönemi ( ) KURULUŞ SIRASINDA ANADOLU VE Kayı boyu Söğüt e geldiğinde Anadolu'da Beylikler dönemi Anadolu Selçuklu Devleti henüz yıkılmamış fakat İlhanlı Devleti'nin egemenliği altına IV. Haçlı seferi sırasında İstanbul'dan kaçan Rumlar Karadeniz Bölgesi'nde Trabzon Rum Devleti'ni Batı Anadolu ve Marmara Bölgesi Bizans Moğol istilası nedeniyle Anadolu'ya Türkmen akını Türkmen göçleri sonunda Anadolu'daki Hıristiyan nüfus azaldı, Hıristiyanlar şehirlere Türkmenler Selçuklu etkisinden kurtardıkları mistik liderleriyle tarikatlar Zanaat loncaları yani ahiler zamanla güçlenerek, halkı askeri ve siyasal kargaşaya karşı korumu Türkmenlerin çoğu köylere yerleşerek tarım ve hayvancılıkla Göçebe yaşam sürdüren boylar daha çok Güney Anadolu'da, Torosların eteklerine ve Çukurova'ya yerleşmişti. Ege, Marmara ve Doğu Karadeniz de Rumlar, Kayseri ve Sivas ta Moğollar, Çukurova ve Doğu Anadolu da Ermeniler Anadolu nun Kuzey Doğu sunda Altın ordu Devleti hüküm Doğu Anadolu ve İran Bölgesi nde İlhanlılar Trakya Bölgesi ve Marmara nın güneyi ile Batı Anadolu da Bizans Yakın Doğu da en önemli siyasi güç Memluk Devleti Balkanlar da derebeylik rejimi ile yönetilen, Sırp Krallığı, Bulgar Krallığı, Arnavut Beyliği, Macar Krallığı, Eflak ve Boğdan Beylikleri, Mora Despotluğu, Bosna ve Hersek Beylikleri, Erdel Beyliği bulunmaktaydı. Balkanlarda mezhep savaşları yaşanmaktaydı. OSMANLI DEVLETİ NİN KISA ZAMANDA BÜYÜMESİNİN SEBEPLERİ 1) Merkeziyetçi bir devlet anlayışına sahip olması *Hâkimiyetin tek elde toplanması, ülke topraklarının hanedan üyeleri arasında paylaşılma geleneğine itibar edilmemesi *Ülke diğer Türk devletlerinden farklı olarak hanedan üyeleri arasında bölünmemiştir. 2) Coğrafi konumunun uygunluğu ve bir UC BEYLİĞİ olması (Gaza sebebiyle diğer beyliklerden destek görmüştür, beylikler arasındaki mücadeleye başlangıçta katılmamıştır.) 3) Osmanlı Devlet teşkilatının mükemmel oluşu 4) Sürekli cihat ve gaza ile politikası gütmeleri. *Osmanlı kuruluş devrinde Gaza=Cihat=Genişleme siyaseti izlemiş, 1. hedefi Bizans, 2. hedefi Balkanlar, 3. hedef ise Anadolu da Türk birliğini sağlamak olmuştur. 5) Başlangıçta Anadolu beylikleri ile mücadele etmemeleri Bunun sebepleri ise; a)anadolu daki diğer Türk beylikleri ile dostluk ilişkileri kurulması ve kardeş kanı dökülmek istenmemesi b) Rumeli nin kendi içindeki kargaşa ve çekişmelerden dolayı savunmasız olması 6) Bizans ın, Balkanların ve Anadolu nun karışıklık içinde bulunması.(siyasi birliğin olmayışı ) *Bizans la sınır komşusu olunması ve Bizans taki taht ve mezhep kavgalarından yararlanılması *Bizans ta taht kavgalarının olması ve tekfurların (Bizans imparatorluğunda bağımsız valiler ve Anadolu daki Hıristiyan valiler) bağımsız hareket etmeleri ve birbirleri ile mücadele etmeleri *Balkanlarda siyasi birliğin olmaması 7) İngiltere ve Fransa arasında Yüzyıl Savaşlarının ( ) olması. 8) Osmanlı Devlet adamlarının yetenekli olması 9) Osmanlıların kısa sürede Rumeli ye geçmeleri sonucu geniş topraklara sahip olmaları 10) Fethedilen yerlerde Türkleştirme politikasının izlenmesi (Osmanlı nın izlediği iskân ve istimalet politikası ) 11) Fethedilen bölgelerde halka karşı adil davranılması ve dini hoşgörünün olması 12) Fethedilen toprakların tasarrufunun (kullanımının) savaşta yararlılık gösterenlere verilmesi 13) Ahilerin, şeyhlerin, erenlerin desteğini almaları. Osman Bey den itibaren Ahilik örgütünün desteğini almaları. 14) Türkmenlerin sempatisini kazanmaları ve sürekli doğudan gelen Türkmen göçleriyle nüfusunun ve askeri gücünün artması 15) Kuruluş dönemi padişahlarının çok yetenekli ve tecrübeli olması 16) Güçlü ve disiplinli bir ordunun Orhan Beyden oluşturulması ve sürekli hazır tutulması 17) Osmanlı kurulurken iç siyasette adalet, hoşgörü ve merkezi otoriteye önem vermiştir

2 KURULUŞ DEVRİ HÜKÜMDARLARI: 1) I.Osman ( ) 2) Orhan Bey ( ) 3) I.Murat ( ) 4) I.Bayezid(Yıldırım) ( ) 5) 1.Mehmet(Çelebi) ( ) 6) II.Murat ( ) 7) II.Mehmet(Fatih) in ilk iki yılı ( ) OSMAN BEY DÖNEMİ ( ) ÖNEMLİ OLAYLAR: Beyliğin ilk devirlerinde Kastamonu Uc beylerinden Çobanoğullarına bağlı bir sancak beyi durumunda idi Not:Osmanlı tarihinin ilk savaşı Bursa nın İnegöl kazasına 10 km uzaklıkta bulunan Hamza Bey köyünde gerçekleşen ERMENİ-BELİ SAVAŞIDIR (1284) **Karacahisar ı (1288)Bizans tan almış, bu başarısından dolayı Türkiye Selçuklu Sultanı tarafından Uc beyliğine atanmıştır. Not: Osmanlının Bizans tan aldığı ilk önemli kale Karacahisar Kalesi dir. (<ilk kale; Kulacahisar) a) Osman Bey, bilhassa Karacahisar ın fethinden sonra siyasî bir şahsiyet kazanmış sayılmaktadır b) Bu başarısndan dolayı Türkiye Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Mesut tarafından Uc beyliğine atandı, beylik sembolleri gönderildi. c) Anadolu Selçuklu Sultanı Osman Gazi ye Eskişehir ve İnönü yü de verdi. d) İlk Osmanlı kadısı Karamanlı Dursun Fakih de buraya tayin edildi **Bilecik, Yarhisar ı fethetti(1298). Bilecik, Osmanlıların ilk büyük başkenti Türkiye Selçuklu hükümdarı III. Alaadin Keykubat ın İlhanlı hükümdarının yanına götürülmesi üzerine, 1299 yılında bağımsızlığını ilan etti. **Köprühisar ve Yenişehir i fethetti(1300) NOT: Yenişehir i devletin merkezi yaptı. AÇIKLAMA: Yapılan bu fetihler sonunda Bizans ın Bursa ile İznik arasındaki kara ulaşımı kontrol altına alındı. Bizans Tekfurlarını KOYUNHİSAR (BAPHEON) SAVAŞI (1302) ile yendi. Koyunhisar savaşının sebebi: Osmanlıların İzmit i kuşatması üzerine Bizans imparatorunun Bizans Tekfurları ile anlaşarak Osmanlılar üzerine yürümesi. Sonucu: Mudanya fethedilmiş, Bursa kuşatılmıştır. Önemi: Bizans ile Osmanlı arasındaki ilk büyük savaştır. OSMAN BEY HAKKINDA: 1. Önce Söğüt e sonra da vasiyeti üzerine Bursa ya defnedildi. (Bursa Gümüşlü Kümbet) 2. Ahi Şeyhi Edibali nin kızı ile evlenerek Anadolu daki Ahilerin ve Türkmenlerin desteğini aldı. 3. Osmanlı Ordusu gönüllülerden oluşmaktadır. 4. Osman Gazi babası Ertuğrul Gazi den 4800 km2 olarak devraldığı toprakları oğluna km2 olarak devretti. 5. Osman Bey küçük bir aşireti güçlü bir beylik haline getirmiş ve devletin temellerini atmıştır. DEVLET TEŞKİLATI ALANINDAKİ GELİŞMELER: Osmanlı Ordusu gönüllülerden oluşmaktadır. İlk Osmanlı parası (Bakır para-mangır) bastırılmıştır. İlk Osmanlı vergisi toplandı. (BAC-I BAZARİ) İlk para bastırıldı. (Bakır Para Mangır) ORHAN BEY DÖNEMİ( ) ÖNEMLİ OLAYLAR: 1) Bursa alındı(1326) 2) Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329) yapıldı. 3) İznik ve Kocaeli fethedildi. 4) Karesioğulları Beyliği Osmanlılara katıldı.(1345) 5) Rumeli ye geçildi (1353) 1) BURSA'NIN FETHİ (1326): Osman Gazi döneminde başlayan kuşatma, tekfurun şehri teslimiyle son buldu.(1326). Sonuçları: 1)Beyliğin merkezi Bursa ya taşındı. 2)Anadolu daki Moğol idaresine olan şekli bağlılık tamamen koptu. 3)Böylece Osmanlılar, bir Uc beyliğinden başkenti,sınırları ve yerleşik hayatı olan gerçek bir devlete dönüşmeye başladı. 2) MALTEPE (ESKİHİSAR- PALEKANON) SAVAŞI (1329): Sebep: Osmanlıların Kocaeli Yarımadasındaki fetihleri ve İznik'i kuşatmaları. Savaş: Bizans imparatoru III.Andreanikos ile Osmanlı hükümdarı Orhan Bey arasında yapıldı (1329).Yenilen Bizans imparatoru İstanbul a kaçtı. Sonuçları ve Önemi: 1)O güne kadar dikkat çekmeyen Osmanlılar ön plana çıktı. 2)Bizans Anadolu daki askeri direnişlere ve Bizans şehirlerine yardımdan vazgeçti. 3- İZNİK(1331) VE GEMLİK İN(1333) FETHİ: Maltepe savaşından sonra İznik fethedildi, bu arada zahire ambarı konumundaki Gemlik te alındı. 4) İZMİT İN FETHİ(1337):İzmit in fethi ile Kocaeli yarımadasının tamamı Osmanlıların eline geçti. 5) KARESİOĞULLARI BEYLİĞİNİN ALINMASI(1345): Karesi Bey'in ölümüyle, oğulları arasındaki taht kavgasından yararlanan Orhan Bey Balıkesir çevresine sahip olan bu beyliği Osmanlı sınırlarına kattı. Sonuçları: 1-Osmanlılar Karesi topraklarına sahip olarak, Marmara kıyılarına ve Çanakkale boğazına ulaştılar. 2*Osmanlılar Karesi Donanmasına sahip oldular. Osmanlı denizcilik tarihi başladı. 3-Hacı İlbey, Evrenus Bey, Ece Halil gibi değerli Karesi komutanları Osmanlı hizmeti girdiler. Önemi: Karesioğulları beyliğinin Osmanlılara katılmasıyla Anadolu Tiirk birliğini sağlama yolunda ilk adım atılmıştır. Osmanlılara kendi isteği ile katılan beylikler Osmanlılara ilk katılan beylik Osmanlılara son katılan beylik Osmanlıları en çok uğraştıran beylik Topraklarını çeyiz olarak Osmanlıya veren Topraklarını parayla Osmanlıya satan Ankara Savaşından sonra yeniden kurulmayanlar Türkçeyi resmi dil ilan eden Karesioğulları, Germiyanoğulları Karesioğulları Ramazanoğulları Karamanoğulları Germiyanoğulları Hamitoğulları Karesioğulları Eretna Devleti Karamanoğulları Karamanoğlu Mehmet Bey 6) ANKARA NIN ALINMASI(1345):Alaattin Eratna nın ölümü ile başlayan iç karışıklıklar sonucu beyliğin en batı ucundaki Ankara yı oğlu Süleyman Paşa aldı(1345). Not: Ankara nın alınması ile Osmanlılar Karamanoğulları ile komşu olmuştur. 7) RUMELİ'YE GEÇİŞ: RUMELİ'YE GEÇİŞİ KOLAYLAŞTIRAN SEBEPLER: 1) Osmanlıların Karesi topraklarına ve Donanmasına sahip olması. 2)- Osmanlıların Hıristiyanlara ait topraklara sahip olma ideali 3)- Türkmenlere yurt bulma ihtiyacı. 4)- Bizans'ın Balkan milletlerine karşı Orhan Beyden yardım istemesi.

3 OLAY: Bizans İmparatoru Kantakuzen,Yuannis in Sırp ve Bulgar desteğine karşı imparator olmak için önce Aydınoğlu Umur Bey den sonra da Orhan Bey den yardım istedi. Edirne'yi kuşatan Sırp ve Bulgarlara karşı Orhan Bey oğlu Süleyman Paşa'yı yardıma gönderdi. Edirne'yi kuşatan Sırp ve Bulgarları yenen Süleyman Paşa'nın yardımlarına karşılık Bizans Gelibolu Yarımadası'ndaki ÇİMPE kalesini Osmanlılara verdi.(1353) ÖNEMLİ NOT: Osmanlıların Rumeli de elde ettiği ilk toprak parçası Çimpe kalesidir. Bu kale Osmanlıların Balkanlardaki fetihleri için önemli bir üs olmuştur. ORHAN BEY DÖNEMİNDE RUMELİ'DEKİ FETİHLER: Orhan bey'in oğlu Süleyman Paşa Gelibolu'yu ele geçirerek Keşan, Malkara, Tekirdağ, Çorlu ve Lüleburgaz'ı fethetmiştir. Süleyman Paşa nın ölümü ile fetihler iki yıl durakladı. Türkmenler bu bölgeye yerleştirildi. ORHAN BEY DEVRİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER: 1-Geçici (ilk) divan teşkilatı kuruldu. İlk vezirlik makamı oluşturuldu. İlk vezir. 2-Yaya ve Müsellem adıyla ilk düzenli ordular oluşturuldu. 3-İznik te ilk Osmanlı Medresesi kuruldu(1331). İlk müderris. 4-İlk donanma oluşturuldu. 5-İlk vakıf örgütü oluşturuldu. 6-İlk subaşı ve kadı ataması 7-Karamürsel de ilk tersane kuruldu. 8-İlk gümüş para bastırıldı. (Akçe) GENEL DURUM: Orhan Gazi Dönemini devlet teşkilatlanması açısından genel olarak BEYLİKTEN DEVLETE GEÇİŞ DÖNEMİ olarak nitelendirebiliriz. ÖNEMLİ NOT: 1336 da İlhanlılara ödenen vergi kesilerek devlet tam bağımsızlığa kavuştu. OSMANLILARIN RUMELİ DEKİ İSKÂN SİYASETİ (İstimalet politikası) **Fethedilen bölgelere Anadolu dan Türk göçmenler yerleştirildi. Bundaki amaç göçmenleri yerleşik hayata zorlamak ve fethedilen yerlerin Türkleşmesini sağlamaktı.. Bu göç gönüllü ve sürgün olmak üzere iki şekilde gerçekleştirildi. **Göçmenler, iskân yerlerine yakın bölgelerden seçilirdi. İklim şartlarının aynı olmasına dikkat edilirdi. Böylece halkın yeni yere uyumu daha kolay olurdu. **Göçmen aileler seçilirken özellikle anlaşmazlık içinde olan ailelerden birisi seçilirdi. Bundaki amaç kan davalarını engellemekti. **Göç eden ailelere toprak verilir ve bir süre vergi alınmazdı. Göç edenler yeni yerleşim yerlerini terk edemezlerdi. **Fethedilen yerlerdeki yerli halktan ayaklanma çıkarma ihtimali olanlar başka yerlere göç ettirilirdi. **Bir yerden göçmen alınırken o yerin üretim ve düzeninin bozulmamasına dikkat edilirdi. İstimalet sisteminin amacı: Fethedilen yerlerde Türk nüfusunu arttırmak ve Türk kültürünü yaymaktı. İSKÂN: Sözlük Anlamı yerleştirme demektir. Osmanlı Devleti nin Rumeli de takip ettiği iskân siyasetinin sonuçları: & Göçebe Türklerin yerleşik hayata geçmeleri sağlandı.. & Fethedilen yerlere Türklerin yerleşmesi sağlanarak o bölgenin elde tutulması kolaylaştı. & Fethedilen yerlere Türk-İslam kültürü yayıldı. & Gayrimüslim halka hoşgörülü bir tavır sergilenerek Osmanlıya bağlılıkları sağlandı. I. MURAT DÖNEMİ ( ) I.Murat kardeşlerini öldürerek tahta geçen ilk Osmanlı padişahıdır. Osmanlı tarihinde ilk kez sultan unvanını kullanmıştır. ANADOLU FAALİYETLERİ Ankara nın Yeniden Alınması(1362): Orhan Beyin ölümü ve 1.Murat ın tahta geçmesini fırsat bilerek Eratna beyinin Karamanoğullarının teşviki ile Ankara yı kendi hakimiyetine alması üzerine 1.MURAT IN İLK İŞİ, Ankara yı Eratna Beyliğinden /Ahilerden geri almak olmuştur. Germiyanoğulları İle Akrabalık (1381):Karamanoğulları ile savaştığı için zor durumda kalan Germiyan oğlu Süleyman Bey Osmanlı Devleti nin yardımını sağlayabilmek için kızı Devlet Hatun u Şehzade Beyazıd e verdi.çeyiz olarak da Kütahya, Emet, Tavşanlı, Simav ı Osmanlılara verdi. Bu yerlerin Osmanlıların idaresine girmesi ile Osmanlılar ile Hamitoğulları sınır komşusu oldular. Hamitoğullarından Toprak Satın Alınması(1381):Karamanoğulları ile sınır anlaşmazlığı yanında Osmanlılar ile anlaşamayacağını anlayan Hamitoğulları I.Murat ın teklifi ile Akşehir, Beyşehir, Karaağaç, Yalvaç, Isparta, Seydişehir Ve Eğirdir gibi şehirlerini Osmanlılara sattılar. Karamanoğulları İle Akrabalık Ve Mücadele: Karamanoğulları kendilerini Anadolu Selçuklu Devleti nin mirasçısı iddiasında bulunarak Osmanlıların Anadolu da ilerlemesine karşı koymakta idiler. Osmanlı-Karaman rekabeti Osmanlıların Eratna Beyliğinden Ankara yı alması ile başlamıştır.1.murat çatışmamaya girmemek için kızı Nefise Sultan ı Karamanoğlu Beyi Alaadin Ali Bey ile evlendirdi.böylece rahatça Rumeli fetihlerine devam edecekti. Ancak Sırbistan, Venedik ve Papalık ın tahriki ile Alaadin Ali Bey,1386 da Osmanlıların elindeki Hamitoğulları toprakları almak isteyerek harekete geçti. Anadolu daki prestijini korumak ve arkasını sağlama almak isteyen I.Murat, Sırp Kralı Lazar ın oluşturduğu tehlikeyi bir yana bırakarak süratle Anadolu ya geldi ve Karaman toprağına girerek Ali Beyi yendi(1387). Ve Konya kalesini kuşattı. Alaadin Ali Beyin barış isteğini I. Murat kabul etti. Böylece Karamanoğulları Osmanlıların üstünlüğünü kabul etti. Not: Karamanoğulları ile ilk mücadele bu olayla başlamıştır.(1387) Bu olay, Osmanlı Devleti nin kuruluşundan itibaren özenle takip ettiği Beyliklerle dost geçinme politikası nı terk ettiği ilk hadise olması bakımından önem taşır. I.MURAT DÖNEMİNDE BALKANLARDA GELİŞMELER: Sazlıdere Savaşı(1362) ve Edirne ile Filibe'nin Fethi, Sırpsındığı Savaşı (1364) Çirmen Savaşı (1371): I. Kosova Savaşı (1389) 1) SAZLIDERE SAVAŞI (1362) Taraflar: Osmanlı X Bizans + Bulgar ittifak güçleri Sebebi: Osmanlıların Edirne yi fethetmek istemesi. Sonuç: 1- Edirne alındı. 2- Bizans ın Bulgar ve Sırplarla olan bağlantısı kesildi. 3-Balkanlarda fetih yolları açıldı. 4-Gümülcine ve Filibe alınarak Çatalca ya kadar ulaşıldı. NOT: Edirne'nin Fethinin Önemi: Sırp ve Bulgarların Bizans la bağlantısı kesildi. 2) SIRPSINDIĞI SAVAŞI (1364): Sebep: Edirne ve Filibe'nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmiş, bunların papaya başvurmaları üzerine Balkan Devletlerinden oluşan (Sırp, Bulgar, Macar, Eflak-Boğdan ve Bosnalılar) Sırp kralı 1.Layoş komutasında bir Haçlı ordusu kurulmuştur. Savaş: Haçlı Ordusunu HACI İLBEY komutasındaki bir akıncı birliği ani bir baskın sonucu yok etmiştir.

4 Sonuçları: Bu zaferle Balkan Devletleri üzerindeki Macarların etkisi kırılmış, Türklerin Balkanlardaki ilerlemeleri hız kazanmıştır. Tuna nehrine kadar olan yerler Türklerin eline geçmiştir. Zaferden sonra Edirne başkent yapılmıştır. Önemi: Sırp Sındığı Savaşı Osmanlıların Balkanlarda haçlılar ile yaptığı ilk savaştır. 3) ÇİRMEN SAVAŞI(1371): Sebep: 1-Türkleri Balkanlardan atmak 2-Bulgar krallığının Osmanlı hâkimiyetinden kurtulmak istemesi.3-osmanlıların Makedonya yı ele geçirmek istemesi. Savaş: Makedonya bölgesini almakla görevlendirilen Evranos Beye karşı Sırplar birleştiler. Çirmen Savaşı ile düşmanı yenilgiye uğrattı Sonuçları: 1-Makedonya nın yolu Osmanlı ya açıldı..2- Sırp kralı Osmanlı hakimiyetini tanıdı.3-bundan sonraki fetihlerle Batı Trakya ve Makedonya nın bir kısmı alındı. Evranos Beye bağlı akıncı kuvvetleri Kavala, Drama, Serez ve Selanik gibi şehirler aldılar. 4)PLOŞNİK BOZGUNU (1388): Osmanlıların Anadolu da Karamanoğulları ile mücadelesini fırsat bilen Haçlı ordusu, Osmanlı ordusunu Morova kıyısındaki Ploşnik te müthiş bir bozguna uğrattılar.(1388).bunun üzerine Timurtaş Paşa,Güney Sırbistan ı terk edip Niş e kadar çekildi. Önemi Ve Sonuçları: Ploşnik bozgunu Hıristiyanların Türklere karşı kazandığı ilk büyük zaferdir. Ploşnik Bozgunu I.Kosova Savaşı nın sebebidir. 5) I. KOSOVA SAVAŞI (1389): Sebep: * Haçlıların Sultan Murat ın Anadolu da Karamanoğulları ile uğraşmasını fırsat bilmeleri *Ploşnik bozgunu sonucu Osmanlıların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak için Sırp Kralı LAZAR'ın öncülüğünde Haçlı Ordusunun kurulması. Sonuçları: I. Murat komutasındaki Osmanlı Ordusunun zaferiyle sonuçlandı. I. Murat şehit oldu, yerine oğlu Yıldırım Bayezıd geçti. Tuna ya kadar topraklar Osmanlıların eline geçti. Osmanlıların karşısında Balkanlarda sadece Macar kralı kaldı. Osmanlı Devleti ilk kez bu savaşta düşmanı korkutmak için top kullandı. Türklerin İslam dünyasındaki önemi arttı. Önemi: Haçlılar ile yapılan ilk büyük meydan savaşıdır. I. MURAT DÖNEMiNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER *Balkanlarda sınırların genişlemesi üzerine Manastır merkezli Rumeli Beylerbeyliğini kurdu. Lala Şahin Paşa Rumeli beylerbeyi tayin edilmiştir. * Padişah unvanını ilk kez kullandı. ("Sultan" unvanını kullanan ilk Osmanlı Padişahıdır.) *Saltanat sistemini değiştirerek, ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır anlayışı yerine ülke sultan ve çocuklarının ortak malıdır anlayışını Böylece merkezi otoriteyi güçlendirmiştir. *Fethedilen toprakların Sultan (Devlet) adına kaydına başlandı. * Tımar sistemi ilk kez uygulandı. * İlk kez mali teşkilat kuruldu (defterdarlık). * Kazaskerlik makamı oluşturuldu. * Kazaskerlik, Veziriazamlık, nişancılık gibi makamları Böylece Divan teşkilatı genişletildi. * Şehzadelerin yönetim ve askeri alanda daha iyi eğitim almaları, askeri ve halkı tanımaları için Sancağa Çıkma usulü getirildi. * Edirne de saray okulu ( Enderun ) açıldı. * Venedik ile ilk ticaret anlaşması yapıldı. *İlk kez Topçu ocağı oluşturuldu Bu ocağın ilk önemli başarısı I.Kosova savaşında görüldü *Acemi oğlanlar ve Yeniçeri ocağını kurdu. Gelibolu ya Acemi oğlanlar Ocağı açılarak Yeniçeri Ocağının temeli atıldı (1363) Pençik sistemiyle Kapıkulu askeri ocağının temeli atıldı. Çandarlı Kara Halil Paşa bu işin kurmaylığını yapmıştır. I.Murat döneminde Osmanlılar, teşkilatlanmasını tamamlayarak tam bir devlet haline gelmiştir. DEVŞİRME SİSTEMİ **Osmanlı Ordusunun temeli sayılan Yeniçeri ocağı başlangıçta Pençik (Balkanlardaki esir Hıristiyan çocuklarının alınması) sistemine göre kurulmuştur. ** Yeniçeri yasalarına Kanun-i Kadim denir. Devşirme sistemi uygulanması ile 1) Balkanlardaki Hıristiyan halk denetim altına alınmıştır. 2) Ülke savunmasına ve fetihlere katkıda bulunacak sürekli ve düzenli bir askeri güç oluşturulmuştur. 3) Merkezi otorite güçlendirilmek istenmiştir. 4) Türkleştirmeye ve İslamlaştırmaya katkıda bulunulmak amaçlanmıştır. YILDIRIM BAYEZIT DÖNEMİ ( ) Sultan Murad ın savaş meydanında ölümüyle, babasının vasiyeti üzerine tahta çıkarıldı. ANADOLU TÜRK BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI: Yıldırım Bayezid Anadolu birliğini sağlamak için iki sefer düzenledi. Yıldırım Bayezid beraberindeki Sırp kuvvetleriyle birlikte Anadolu'ya girdi ve başkaldıran beyliklerin topraklarını tek tek ele geçirdi. Bu seferler sonucunda: 1- Batı Anadolu'daki beyliklerden Germiyan, Aydın, Saruhan, Menteşe beyliklerine son verildi (1390) de Hamitoğulları ve Candaroğullarının Kastamonu kolunu ortadan kaldırdı. İsfendiyar Bey ise Osmanlı hâkimiyetini kabul etti. 3- Kadı Burhanettin Beyliği (Eretna devleti) ile yapılan KIRKDİLİM savaşında Osmanlı kuvvetleri yenildi. Şehzade Ertuğrul şehit oldu. Kadı Burhaneddin'in Akkoyunlu Devletiyle yaptığı savaşta ölmesi üzerine (1398) Sivas'ı Osmanlı Devleti ile Akkoyunluların arası bu nedenle açıldı. Sivas tan sonra, Tokat ve Kayseri ele geçirildi de Erzincan ve Dulkadiroğulları Beyliği'nin merkezi Elbistan'ı ele geçirdi. 1399'da Memlûklara ait olan (Memluk Devleti ne bağlı olan Dulkadir beyliğinin elindeki) Malatya'yı Malatya ve Elbistan'ın alınması, Osmanlılar ile Memlûkların arasını açtı. 5- Karamanoğulları hem Beyşehir'i işgal etmişler, hem de Saruhan, Menteşe, Aydın ve Germiyan Beyliklerini kışkırtmışlardı.1392 de Batı Anadolu daki beylikleri ortadan kaldırması üzerine Karamanoğulları üzerine yürüyen Yıldırım, Konya yı kuşattı. Barış isteği üzerine; Beyşehir başta olmak üzere bazı şehirler Osmanlı Devleti ne bırakılmak şartı ile barış imzalandı yılında Karaman oğulları beyliğinden Konya, Karaman, Niğde, Develi ve Karahisar alındı. Karamanoğulları beyliğine son verildi. Anadolu daki Fetihlerinin Sonuçlar : 1) Yıldırım döneminde Fırat Nehri ne kadar olan Anadolu toprakları alınarak Anadolu Türk siyasi birliği ilk defa sağlandı. 2) Yıldırımın ele geçirdiği beyliklerin liderlerinin Timur a sığınmaları Ankara Savaşına neden Osmanlı Devleti nin doğuya doğru genişleme siyaseti izlemesi Timur ile Yıldırım ı karşı karşıya Dulkadiroğulları topraklarını (Malatya ve Elbistan) ele geçirmesi Memluk D. ile arasını açtı. 3) Aydınoğulları ve Menteşeoğulları Beyliklerinin alınması denizcilik alanındaki faaliyetleri Osmanlı Devletinin denizcilik alanındaki ilk önemli faaliyetleri bu dönemde oldu. Sakız ve Eğriboz adaları ile Ege denizindeki Venedik sahillerine baskınlar Yıldırım Bayezid, ayrıca İstanbul Galata'da bulunan Ceneviz Kolonisi ile de savaştı. 4) Germiyanoğullarının alınması üzerine Kütahya merkezli Anadolu Beylerbeyliği kuruldu. Kara Timurtaş Paşa Anadolu Beylerbeyliğine atandı. Böylece beylerbeylik sayısı ikiye çıktı. İSTANBUL KUŞATMALARI *Yıldırım Bayezıd, İstanbul u kuşatan ilk Osmanlı hükümdarıdır yılları arasında İstanbul'u dört kez kuşatmış, bu amaçla boğazın en dar yerinde 2.kuşatmasında Güzelce Hisar ı (Anadolu Hisarı) yapmıştır.

5 I.Kuşatma (1391) Büyük ve kuvvetli toplar olmadığından, kuşatma abluka niteliğinde oldu. Macarların Türk topraklarına girmesiyle kuşatma kalktı. II.Kuşatma (1395) Haçlıların Niğbolu Kalesini kuşatması üzerine kaldırıldı. III.Kuşatma (1399) Karamanoğullarının Osmanlı topraklarına saldırması üzerine Bizans ile antlaşma yapılarak kaldırıldı IV.Kuşatma (1401) Timur un Anadolu ya girmesi üzerine kuşatma kaldırıldı. Timur un İstekleri: a) Kemah ın Erzincan Emiri ne geri verilmesi b) Anadolu Beylerinin topraklarının iade edilmesi, c) Celayiroğlu Ahmet ve Kara Yülük Osman'ın kendisine teslim edilmesi, d) Osmanlı Devletinin kendisine bağlılık bildirmesi (Timur adına para bastıracak), e) Bir şehzadenin Timur a rehin olarak teslim edilmesi İstanbul-Bizans Antlaşması : 1. İstanbul Sirkeci de bir Türk Mahallesi kurulacak ve cami yapılacak 2. Türkler, ticari amaçla İstanbul a serbestçe girip çıkabilecekler 3. İstanbul da Türklerin davalarına bakmak üzere bir kadı bulunacak (bir İslam Mahkemesi) 4. Bizans yılda duka altın vergi verecek. 5. Silivri ye kadar olan yerler Osmanlı Devleti ne bırakılacak Önemi 1) Bizans, Osmanlıların üstünlüğünü kabul etti. 2) Bu antlaşma ile Bizans adeta Osmanlı devletine bağlı bir devlet haline gelmişti 3) İstanbul u almak amacıyla ilk defa Gelibolu da büyük bir tersane açıldı. 5) Türk kültürü İstanbul da yerleşmeye başladı. NİĞBOLU SAVAŞI (1396): Sebep: 1-Osmanlıların İstanbul u kuşatmaları. 2-Osmanlıların Bulgar krallığına son vermiş olmaları.3-ege de Osmanlı donanmasının Venedik çıkarlarına zarar vermesi. 4-Osmanlıların Bosna ve Arnavutluk a yerleşmesini engellemek. 5-Osmanlı sınırlarının Macaristan a kadar dayanması. Haçlıların amaçları; 1) Türkleri Balkanlardan atmak 2) Hıristiyanlığın doğudaki son kalesi olan İstanbul u kurtarmak Savaş: Avrupa Devletlerinin ordularından oluşan (Macar, Fransız, Alman, İngiliz, Venedik, İskoç, Avusturya, İtalya, İsviçre, Lehistan) Haçlı ordusu Niğbolu kalesini kuşattı. Kale kumandanı Doğan Bey, Yıldırım Bayezıd komutasındaki Osmanlı Ordusu yetişinceye kadar kaleyi başarıyla savundu. Yıldırım Bayezid İstanbul kuşatmasını kaldırarak, Niğbolu önlerinde Macar kralı Sigismund komutasındaki Haçlı ordusunu büyük bir bozguna İlk kez Avrupa'nın büyük devletlerinin de katıldığı, Orta Çağ da Osmanlı'ya karşı düzenlenen en büyük ve en geniş katılımlı Haçlı Seferidir. Sonuç: 1)Bu zaferden sonra Bulgaristan tamamen Türk topraklarına katıldı. 2)Bu zafer Anadolu Türk Birliğinin sağlanmasında da etkili oldu. 3)Mısır'daki halife Yıldırım'a "Rum Diyarının Sultanı" unvanını verdi.(sultan-ı İklim-i Rum) 4)Haçlılar, uzun süre yeni Haçlı Seferi düzenleyememiştir. (1444 Varna Savaşına kadar) ANKARA SAVAŞI (1402) Sebepleri: 1) Asıl neden Türk-İslam dünyasında üstün ve lider olma mücadelesidir. (Her iki hükümdarın da birbirlerine karşı üstünlük sağlamak istemesi ) 2) Yıldırım tarafından toprakları alınan Anadolu Beylerinin Timur'a sığınarak, onu kışkırtmaları. 3) Timur tarafından toprakları alınan Irak: Bağdat hükümdarı Celayiroğlu Ahmet ve Azerbaycan da devlet kurmuş olan Kara koyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman'ın Yıldırım 'a sığınmaları 4) Timur'un Çin'e yapacağı sefer öncesinde batısında (arkasında) güçlü bir devlet bırakmak istemeyişi. 5) Timur un Sivas ve çevresini alarak halkı kılıçtan geçirmesi, 6 Yıldırım ın Timur a ait Erzincan ı yakıp yıkması, 7) İki hükümdar arasında sert hatta hakarete varan mektuplaşmalar 8) Timur'un savaşın sorumluluğunu Yıldırım Beyazıt a yüklemek için kabul edilemez istekleri: Savaş:İki ordu arasında savaş, 28 Temmuz 1402 de Ankara Çubuk ovasında yapıldı. Yıldırım Bayezıt ile oğullarından Musa ve Mustafa Çelebi esir düştü. Yıldırım Bayezıd esir düşen ilk ve tek Osmanlı padişahıdır. Ankara Savaşını Osmanlıların Kaybetmesinin Nedenleri: a) Osmanlı ordusundaki Anadolu beylikleri askerleri ve Kara Tatarların Timur tarafına geçmesi, b) Yardımcı Sırp kuvvetlerinin ve şehzadelere bağlı kuvvetlerin savaştan erken çekilmesi d) Osmanlıların teknik ve taktik yanılgıları, e) Timur un ordusunun sayısal üstünlüğü, f) Timur ordusunun güçlü, yorulmamış ve fillerle destekleniyor olması, Ankara Savaşı ile ilgili Y.Bayezid in hataları: 1- Malatya yı ele geçirerek Memlukler ile arasını açması ve savaş sırasında Memluklerden destek alamaması. 2- Savaşı dağınık bölgede kabul etmemesi. Timur un fillerle donatılmış ordusunun dağlarda şansı olamazdı. 3- Ankara ya geldiğinde Timur un ordusunun hazırlıksız olduğunu gördüğü halde saldırmaması. Timur un ordusuna toparlanmak için fırsat vermesi. Ankara Savaşının Sonuçları: 1) Anadolu Türk siyasi birliği Bu durum savaşın en önemli sonucudur. Çünkü Timur tarafından Yıldırım tarafından toprakları alınan beylikler yeniden kurulmutur. (Karesi ve Kadı Burhaneddin beylikleri Ankara Savaşı ile dağılan Türk birliği ancak I.Selim döneminde tekrar kurulmuştur. 2) Anadolu'yu ele geçiren Timur, İzmir e kadar ilerlemiş ve burayı Haçlılar'dan almıştır. 3) Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek Fetret devrine ( ) girdi. 4) Merkezi otorite bozularak Yıldırımın oğulları arasındaki taht kavgası döneminde (fetret devrinde- Fasıla-i Saltanat) devlet, dağılma tehlikesi geçirdi. 5) Osmanlı Devleti nin imparatorluk aşamasına geçişini geciktirdi. 6) İlk ve son kez bir Osmanlı padişahı savaşta esir düştü ve 8 ay sonra esaret altında Akşehir de öldü (1403). 7) Balkanlar'da Osmanlı ilerleyişi bir süre durdu, hatta bazı topraklar kaybedildi. Arnavutluk boşaltıldı. 8) İstanbul un fethi ve Bizans'ın yıkılması 50 yıl gecikti. Bizans kendini toplama imkânı buldu. 9) Bizans, şehzadeleri kışkırtarak Osmanlının iç işlerine karışma imkânı elde etmiştir. 10) Karakoyunlu ve Akkoyunlu devletleri güçlenerek Osmanlılara rakip hale geldiler 11) Osmanlı hazinesi ve arşivleri Kuruluş dönemi ile ilgili bilgilerimizin azlığının nedenlerindendir. 12) Timur un önünden kaçan Türkmenler Anadolu ya göç hareketini başlattılar. Bunun sonucunda Anadolu nun nüfusunda büyük bir artış meydana geldi. 13) Yıldırım ın oğlu Şehzade Mustafa, Timur tarafından rehin alınarak Semerkant a götürüldü.

6 Ankara Savaşı ile Osmanlı büyük bir sarsıntı geçirmesine rağmen yıkılmamıştır. Bunun nedenleri: a) Devlet örgütlenmesinin sağlam temeller üzerine oturtulmuş olması. b) Topraklarının bir kısmının, başkentinin (Edirne) Avrupa yakasında olması, Timur'un boğazlardan geçemeyişi. c) Niğbolu Zaferinin kalıcı etkiler oluşturması. d) Osmanlıya karşı Avrupa nın bir araya gelecek durumda olamayışı. e) Osmanlının adaletli yönetimi Türklerin Batıya İlerleyişini Erteleyen Olaylar 1) Haçlı Seferleri 2) 1243 Kösedağ Savaşı 3) 1402 Ankara Savaşı Türklerin Batıya İlerleyişini Durduran Olay: 1683 II. Viyana Bozgunu FETRET DEVRİ - Şehzadeler Mücadelesi ( ) Timur'un Anadolu'dan çekilmesinden sonra Yıldırım Bayezid in 4 oğlu arasında başlayan ve Çelebi Mehmet in yönetimi tek başına aldığı tarihe ( ) kadar geçen 11 yıllık şehzadeler mücadelesi dönemine Osmanlı Tarihinde FETRET DEVRİ denir. Timur'un asıl amacı kendisine rakip olabilecek büyük bir Osmanlı Devleti'nin oluşmasını engellemekti. Bu nedenle savaşı kazandıktan sonra Anadolu Beylerinin topraklarını geri vererek, Anadolu Türk birliğini parçaladı. Osmanlı ülkesini Yıldırım 'ın oğullarına bıraktı. 1- Süleyman Çelebi Edirne de, 2- İsa Çelebi Bursa da, 3- Mehmet Çelebi Amasya da, 4- Musa Çelebi Balıkesir de hükümdarlık ilan ettiler. Not:Mustafa Çelebi Timur tarafından Semerkant a götürüldü. Timur'un Anadolu'dan çekilmesinden sonra, kardeşler arasında ilk mücadele İsa Çelebi ile Musa Çelebi arasında oldu. Musa Çelebi başarılı olarak Bursa da hükümdarlığını ilan etti. Edirne de Süleyman Çelebi yi de yendi. Ancak Edirne de zevk ve eğlenceye düşmesi üzerine devlet adamlarının daveti ile Musa Çelebiyi yenen Mehmet Çelebi ülkede birliği sağladı. Bu karışıklık dönemde Rumeli de Osmanlı yönetimine karşı önemli bir ayaklanma olmamıştır. Aynı zamanda Osmanlı Devleti bu dönemde ciddi bir toprak kaybına uğramamıştır (Eflak hariç). Bunun sebepleri: 1) Osmanlı Devleti nin Balkanlarda uyguladığı hoşgörülü ve adaletli yönetim. 2) Timur un Osmanlı ordusunu tamamen imha edememesi 3) Halkın çapulculara karşı güvenliğinin sağlanması 4) Uç beylerinin başarılı çalışmaları, 5) Niğbolu savaşının etkisi, 6) Avrupa daki Yüzyıl Savaşları ( ) nedeniyle büyük bir karışıklık yaşanması 7) Tımar ve tahrir sistemi nedeniyle bölgede gelirin ve refahın artması, 8) Fetihlerde yumuşak bir politika izlenmesi 9)İskan ve istimalet politikası ile Balkanların ve Rumeli nin büyük ölçüde Türkleştirilmiş olması Not: Bu dönemde Şehzade Musa tarafından İstanbul kuşatılmıştır. Not: Ankara Savaşından sonra Osmanlı Devletine katılan ilk beylik Saruhanoğulları dır (1410). Saruhanoğullarının, Osmanlı Devleti ne katılmasıyla Anadolu da Türk siyasi birliğini sağlama faaliyetleri yeniden başladı. I. MEHMET(ÇELEBİ) DÖNEMİ ( ) Amacı: Anadolu birliğini yeniden sağlayarak devleti güçlendirmek. 1. Ankara Savaşının olumsuz ortamını sona erdirip, birliği yeniden sağlamış, devleti yeniden kurmuştur. (II. Kurucu) 2. Eflak Osmanlılara yeniden bağlandı. 3. Venediklilerle İlk Deniz Savaşı yapıldı.(1416) (Ancak bu savaşı Venedikliler kazandı.) 4. Samsun bölgesi egemenlik altına alındı. Böylece Karakoyunlu ve Akkoyunlularla komşu olundu. 5. Anadolu Türk birliğini kurma çalışmalarını Saruhan ve Menteşeoğulları beylikleri tekrar Osmanlı egemenliğine girdiler.@ Candaroğulları Osmanlılara bağlandı.@ Karamanoğulları beyliği üzerine sefer yapıldı. 6. Şeyh Bedreddin ve Mustafa Çelebi isyanları bastırıldı. VENEDİKLİLERLE İLK DENİZ SAVAŞI (1416) Ege denizinde Venediklilere ait adalardan Anadolu kıyılarına saldırılar oldu.1415 te Ege denizine açılan 30 parçalık Osmanlı donanması Türk ticaret gemilerine zarar veren Venedik gemilerinden birkaçını esir almıştır da Gelibolu açıklarında Venediklilerle yapılan ilk büyük deniz savaşını Venedikliler kazandı. Donanma komutanı Çalı Bey savaşta şehit duştu. Venedik komutanının da yaralanması üzerine Türk donanması takip edilemedi. Bizans imparatoru Manuel in araya girmesi ile antlaşma yapıldı ŞEYH BEDREDDİN İSYANI( ) Fetret Devrinde Şehzade Musa'nın kazaskerliğe kadar yükselmiş olan daha sonra İznik'te göz hapsinde tutulan Şeyh Bedreddin (Batıni mezhebinden), mülkiyetin ortak olduğu şeklinde fikirlerle ve İslam'a aykırı düşüncelerle etrafına çok sayıda mürit topladı. Bedreddin in düşüncelerinin etkisi ile Börklüce Mustafa İzmir dolaylarında, Torlak Kemal ise Manisa'da isyan başlattı. Sadrazam Beyazıt Paşa bu ayaklanmaları bastırarak Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal i öldürttü. Faaliyetleri Osmanlı yönetimini rahatsız etmeye başlayınca Şeyh Bedrettin Rumeli'ye geçmiş, sapık fikirlerini yayarak yeni bir saltanat kurma iddiasıyla Fetret döneminin oluşturduğu siyasi ve ekonomik bozukluklardan yararlanarak isyan etmiştir (1419). İznik ten Rumeli'ye kaçan Şeyh Bedreddin Silistre, Dobruca ve Deliorman dolaylarından çok sayıda taraftar topladı. Şeyh Bedreddin'in Deliorman'da başlattığı ayaklanma kısa zamanda bastırıldı. Şeyh Bedreddin yakalandı ve Serez'de idam edildi (1420). Önemi: 1)Şeyh Bedrettin in isyan etmesinin temel sebebi, Fetret Devrinde, devletin parçalanmış halini görüp hükümdarlığa heveslenmesidir. 2) Bu isyan, Osmanlılardaki ilk dini, siyasi ve sosyal nitelikli isyandır. 3) Şeyh Bedreddin İsyanı devletin gücünü sarsan, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde meydana gelen BABA İSHAK isyanına benzer. 5- ŞEHZADE (DÜZMECE ) MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI *Timur Ankara Savaşından sonra Yıldırım Beyazıt ın oğlu Şehzade Mustafa Çelebiyi rehin alarak yanında Semerkant'a götürmüştü. *Timur'un ölümüyle serbest kalarak Anadolu'ya gelen Mustafa'nın gerçek Mustafa olup olmadığı bilinmediğinden "Düzmece Mustafa" da denilmiştir. (Diğer görüşe göre ise halkın desteğini almasını önlemek için Düzmece denilmiştir) *Anadolu ya gelerek Bizans la anlaşan Mustafa Çelebi, kardeşi Mehmet Çelebi'ye karşı taht kavgasına girmiş, ancak yenilerek Bizans'a sığınmıştır. *Çelebi Mehmet Mustafa'nın gözaltında tutularak kontrol edilmesi için Bizans'la anlaşmıştır. (II. Murat devrinde tekrar ayaklanacaktır.)

7 II. MURAT DÖNEMİ ( ) II. DÜZMECE MUSTAFA İSYANI(1422): Çelebi Mehmet döneminde giriştiği mücadeleyi kaybeden Mustafa Çelebi, II. Murat döneminde, Bizans imparatoru tarafından Aydın oğlu Cüneyt Bey le birlikte taht mücadelesi için Gelibolu ya gönderildi. **Gelibolu'ya giden Mustafa Çelebi, Rumeli'deki halk ve askerler tarafından padişah olarak tanındı. Bu arada Anadolu Beylikleri de Osmanlılara karşı saldırıya geçtiler. **Osmanlı Devleti tehlikeli bir döneme girdi. Mustafa Çelebi, Gelibolu ya çıkarak Gelibolu kalesinin alınması için Aydın oğlu Cüneyt Beyi burada bıraktı. Kendisi de Edirne üzerine yürüdü. Rumeli Beylerbeyi Beyazıt Paşa, Mustafa Çelebi'nin üzerine gönderildi. Ancak, Beyazıt Paşa, Mustafa Çelebi'nin yanına geçti. **Bu gelişmeler karşısında Gelibolu Kalesi teslim oldu. Bizans imparatoru Manuel Gelibolu yu kendisine teslim etmeyen Mustafa Çelebi den desteğini çekti. **II. Murat, Rumeli askerlerini ve uç beylerini kendi tarafına çekmeyi başardı. Cüneyt Beye de İzmir ve Aydın ilini vaat ederek Mustafa Çelebi den ayrılmasını sağladı. **Ulubat civarında yapılan savaşı kaybeden Mustafa Çelebi Edirne ye çekildi. Eflâk a kaçma girişiminde bulunan Mustafa Çelebi Edirne'de yakalandı ve hanedandan olmadığı ilan edilip, idam edildi (1422). İSTANBUL KUŞATMASI (1422) :II. Murat, Mustafa Çelebi olayı nedeniyle, İmparator Manuel'i cezalandırmak için İstanbul'u kuşattı (1422). İmparator Manuel, bu kuşatmadan kurtulmak amacıyla, II. Murat'ın 13 yaşındaki kardeşi Şehzade Mustafa Çelebi'yi isyana kışkırttı. KÜÇÜK MUSTAFA İSYANI (1423).Bizans ın elinde rehin bulunan Şehzade Mustafa Çelebi, Karamanoğulları ve Germiyan oğulları ndan aldığı kuvvetlerle Bursa'yı kuşattı. **Halkın rica ve hediyeleri sonunda Bursa'yı almaktan vazgeçen Şehzade Mustafa Çelebi, İznik'e geldi ve kenti aldı. ** II.Murat, bu olay üzerine İstanbul kuşatmasını kaldırırken, Bizans, bir kez daha amacına ulaşmış oluyordu. İznik üzerine yürüyen II. Murat, şehzadenin yakın adamlarını elde ederek kardeşini yakaladı ve idam ettirdi (1423). ANADOLU DAKİ OLAYLAR Sultan II. Murat Anadolu da Anadolu Türk birliğini sağlamak için mücadeleyi sürdürdü. 1- Aydınoğulları, Menteşeoğulları ve Hamitoğulları beyliğine son verildi. 2- Candaroğlu ve Karamanoğulları beyliğine ait bazı topraklar alındı. 3- Germiyanoğlu beyliğinin toprakları Yakup Beyin ölümü üzerine vasiyeti yolu ile Osmanlılara geçti. BALKANLAR'DAKİ ÖNEMLİ OLAYLAR Balkanlardaki egemenliği güçlendirmek için Rumeli ye yöneldi. Sırbistan ve Macaristan üzerine seferler düzenlendi. Belgrat kuşatıldı ise de alınamadı. 1- EDİRNE-SEGEDİN ANTLAŞMASI(1444): Antlaşma Maddeleri 1. Sırp krallığı Osmanlılara vergi vermek koşuluyla bağımsız olacak 2. Eflak, Osmanlılara vergi vermek koşuluyla Macaristan a bağlanacak 3. Tuna nehri iki devlet arasında sınır olacak 4. İki taraf birbiri ile on yıl savaşmayacak. Önemi ve Sonuçları 1) Osmanlıların Balkanlarda haçlılar (Macarlar) ile imzaladığı ilk antlaşmadır. 2) Osmanlıların Balkanlarda rahatlanmasını ve yeniden toparlanmasını sağladı. 3) Balkanlarda Osmanlı üstünlüğünü sarsmıştır. 4) Osmanlılar bir miktar toprak kaybetmiştir. 5) İlk defa sınır kavramı ortaya çıkmış ve Osmanlılar ile Haçlılar arasında Tuna nehri sınır olmuştur. 6) II. Murat ın itibarı sarsıldı. II. Murat tahtı 12 yaşındaki oğlu II. Mehmet e bıraktı. NOT: II. Murat, tahtı kendi isteği ile bırakan tek Osmanlı Padişahıdır. II. Murat ın Tahttan Ayrılmasındaki Etkenler a) Balkanlarda üst üste alınan yenilgiler b) Devlet büyüklerinden alınan tepkiler c) Oğlu Alaaddin in ölümü d) Asker, devlet adamları ve halk üzerindeki etkisini kaybetmesi e) Yaşlılığını ve hastalığını ileri Segedin Antlaşması sonrası, II. Murat ın tahtı oğlu II. Mehmet e bırakması biri Osmanlı içinde diğeri de Avrupa olmak üzere iki önemli sonuç doğurdu. 1- Osmanlı Yönetimindeki Etkisi: Küçük yaştaki bir şehzadenin tahta çıkarılması Osmanlı Devleti içinde bir buhrana neden oldu. Devlet adamları arasında( Türk- devşirme) nüfuz mücadelesi başladı. Bu mücadele Çandarlı sülâlesinin Fatih tarafından yönetimden uzaklaştırılmasına kadar devam etmiştir. 2-Avrupa daki Etkisi: Osmanlı tahtına çocuk yaştaki bir hükümdarın geçmesi Avrupa'da yeni bir ümit doğurdu. Papalığın Segedin Barışının kabul edilemeyeceğini bildirmesi, üzerine Türklere karşı yeni bir haçlı seferi hazırlıklarına başlandı. NOT: Osmanlı tarihinde imzalanan ancak yürürlüğe konulmayan dört anlaşma vardır. 1) 1444 Edirne Segedin Antlaşması 2) 1732 Ahmet Paşa antlaşması (İran ile) 3) 1878 Ayestefanos Antlaşması (Yerine Berlin Ant.) 4) 1920 Sevr Antlaşması (Yerine Lozan Antlaşması ) 2- VARNA SAVAŞI (1444): Savaş: Haçlıların sınırı geçip Varna önlerine gelmesi üzerine II. Murat, devlet adamlarının ve askerlerinin desteği ile tahta ikinci kez geçti. Haçlı ordusunu Varna'da yendi. Macar kralı Ladislas öldürüldü. Sonuçları 1) Osmanlıların daha önceki yenilgilerinin izleri ortadan kalktı. 2) Yunanistan ve Bulgaristan doğrudan Osmanlı Devletine bağlanmıştır. 3) Osmanlı Devletinin Balkanlardaki hâkimiyetini pekiştirdi. 4) Ankara Savaşı'ndan sonra Osmanlıların eski gücüne ulaştığını gösteren ilk olaydır. 5) II. Murat bir müddet sonra tahtı oğluna bırakarak Manisa ya çekildi. BUÇUKTEPE İSYANI( 1446) VE II. MURAT'IN 3.KEZ TAHTA GEÇMESİ: Para ayarının düşüklüğü ve cülus bahşişinin verilmemesi gerekçesiyle 1446 da Edirne BUÇUKTEPE DE yeniçeri isyanı çıktı. Bu isyanın asıl amacı ise Çandarlı Halil Paşa nın etkisiyle yeniçerilerin II. Murat ın tekrar padişah olmasını sağlamaktır. İsyan, yeniçerilerin maaşına zam yapılarak bastırıldı. *Yeniçerilerin devlete karşı yapmış oldukları ilk isyandır. Mora despotunun da faaliyetler de bulunması üzerine II. Murat üçüncü defa tahta geçti (1446). II. KOSOVA SAVAŞI (1448): Nedenleri 1) Türkleri Balkanlar'dan atma düşüncesi 2) Bizans'ın ve papanın kışkırtması 3) Macar Kralı Jan Hünyad in (Hünyadi Yanoş un) Varna Savaşının intikamını almak istemesi. 4) Macar kralı Hunyadi Yanoş un haçlıları toplayarak Türkleri Balkanlardan atmak istemesi. Savaş: Osmanlılar ile Erdel, Eflak, Bohemya, Alman, Macar Ve Polonyalılardan oluşan Haçlılar arasında oldu. Savaşı Osmanlılar kazandı. Sonuçları 1) Balkanlar'ın kesin bir Türk yurdu olduğu ve Türklerin Balkanlar'dan atılamayacağı anlaşılmıştır. 2) Bir dönüm noktası özelliğindedir. Haçlıların son taarruzu, Osmanlıların son savunmasıdır. 3) II. Viyana kuşatmasına kadar Türkleri Balkanlardan atmak için yapılan Haçlı seferleri durdu. 4) Balkanlar, Türklerin Orta Asya ve Anadolu dan sonra üçüncü yurdu oldu. 5) Haçlıların İstanbul u kurtarmak amacıyla düzenledikleri son sefer oldu. İstaanbul'un fethi kolaylaştı. (Fatih'in kuşatmasında Bizans, Avrupa dan beklediği yardımı bulamadı.) 6) Osmanlıların İslam dünyasındaki saygınlığı arttı. 7) Selanik, Yanya, Serez Venedik ten alındı. 8) Bu zafer ile Tuna nehrinin güneyindeki Osmanlı egemenliği sağlamlaşmıştır. Osmanlıları Balkanlardan atacak güç kalmadı. NOT: İkinci Kosova savaşı İslâm'ın ilk yıllarında Müslümanların son savunma savaşı olan Hendek(627), Anadolu Selçuklu Devletindeki Miryekefelon (1176),Kurtuluş Savaşındaki Sakarya savaşları gibi savunmadan taarruza geçilen savaşlara benzer tarihinde II. Murat ın ölümü üzerine yerine oğlu II. Mehmet geçti.

8 OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYETİ OSMANLIDA DEVLET ANLAYIŞI Padişahlık, Osman Bey'in erkek soyundan gelenlere özgüdür. Fatih döneminde egemenlik hakları, hanedana değil, yalnızca padişah olan hanedan üyesine tanınmış olup padişah ölünce yerine yalnızca oğullarından birinin geçmesi kuralı konmuştur. I.Ahmet döneminde egemenlik hakları, hanedanın en büyük ve aklıbaşında olan erkeğine verilmiştir (ekber ve erşed). Osman Bey Orhan Bey Ülke hükümdar ailesinin ortak malıdır. I.Murat Ülke padişah ve oğullarınındır. II.Mehmet Ülke padişahındır. I.Ahmet Padişah ekber ve erşed olandır. Padişah oğulları, sancak valisi olarak yönetim deneyimi kazanırken, kendilerini yetiştirecek bir görevlide (Iala) yanlarında bulunmuştur (önemli şehzade sancakları: Amasya, Kütahya, Konya, Trabzon, Manisa, Antalya, Sivas, Aydın ve Balıkesir'dir Not:Sancağa Çıkma Usulü ile yetiştirilen ilk padişah I.Bayezıt son padişah ise III.Mehmet tir Not:Sancağa çıkma usulü I.Ahmet döneminde kaldırılmış, Kafes Usulüne geçilmiştir. Bu durumun doğurduğu sonuçlar: *Şehzadelerin psikolojik sorunlar yaşamasına *Yönetim tecrübesi kazanamamalarına *Halktan kopuk yaşamalarına ve halkın sorunlarını fark etmemelerine sebep olmuştur. Not:Şehzadeler cülus töreni ile tahta çıkar ve kılıç alayı düzenlenirdi. Hükümdarlık belirtileri şunlardır: Sancak, tuğ, hutbe; para bastırma, kılıç alayı, cülus bahşişi dağıtma Hükümdarlık ünvanları da şöyle sıralanabilir: Padişah, Han, Sultan, Hakan, Imparator, Halife. Egemenlik; dine, verasete, kişisel güç ve yeteneklere bağlıdır. Dinsel nitelikli olan padişah, Yavuz Selim'den itibaren "Halifelik" ünvanının kullanılmasıyla resmen dini nitelikli bir hale gelmiştir (Teokratik monarşi). Devlet işleri yürütülürken müftüden (şeyhülislam) "fetva" alınırdı. Müftüyü göreve getiren de padişahtı. Fetva makamı, padişahı sınırlıyor olsa da padişahın denetimi ve emri altında idi. Padişah keyfi davranamaz; davranırsa da bunu kurala uydurmak zorunda idi. Meşruti dönemlerde bile padişahın egemenlik hakkı korunmuştu. Osmanlılarda tam bir merkeziyetçilik vardı. PADİŞAHLARIN YETKİLERİ: Padişahın yetkileri sınırsızdır. (Şeriat ve geleneklerin dışına çıkamamak kaydıyla) Ancak dağılma döneminde padişahın yetkilerine bir takım sınırlamalar getirilmiştir. BELGE Sened-i İttifak Tanzimat-Islahat SINIRLANDIRMA ŞEKLİ Sözleşme ile Fermanla (Kendi kendini) I. ve IIMeşrutiyet Kanun-i Esasi ile NOT: Padişahın yetkilerini en üst düzeye çıkaran belge Kanunname-i Ali Osman dır. Padişah yetkilerini aşağıdaki yollarla kullanırdı; Kulluk Sistemi: Devşirmeler padişahın kuludur. Padişah bunların üzerinde ölüm hakkına dahi sahiptir. Müsadere uygulanır. Müsadere: Kişinin malına devlet tarafından el konmasıdır. (II. Mahmut döneminde kaldırılmıştır.) Ferman: Padişah buyruğudur. Berat: Padişah tarafından verilen bir şeye sahip olma veya bir şeyi yapma yetkisi. OSMANLI ORDUSU: 1)KAPIKULU ASKERLERİ A)KAPIKULU PİYADELERİ 1)ACEMİ OĞLANLAR OCAĞI: &Yeniçeri ve diğer Kapıkulu ocaklarına asker yetiştirmek için kurulmuştur. &Türk ailelerinin yanından gelen devşirme çocukları burada yapılan askeri eğitimden sonra sınavdan geçirilir, başarılı olanlar Enderun a alınırdı. &Diğerleri Kapıkulu ocaklarına dağıtılırlardı. 2)YENİÇERİ OCAĞI: &Kapıkulu ocaklarının en önemlisidir. &Savaş zamanında merkezde bulunur ve padişahı korurlardı. &Barışta ise Divan muhafızlığı yapmak, İstanbul'un güvenliğini sağlamak, sınırlardaki kalelerde muhafızlık yapmak gibi görevleri vardı. &Yeniçerilere üç ayda bir "Ulufe" denilen maaş, padişah tahta çıktığında "Culüs Bahşişi", ilk sefere çıktığında da "Sefer Bahşişi" verilirdi. &Yeniçerilerin komutanına "Yeniçeri Ağası" denilirdi. 3)CEBECİLER: &Komutanlarına "Cebecibaşı" denilirdi. &Yeniçerilerin silahlarını ve zırhlarını yapar, ambarlarında muhafaza ederlerdi. 4) TOPÇU OCAĞI &Bu ocağın görevi top dökmek ve topları kullanmaktı. &Osmanlılar topu ilk defa I.Kosova Savaşında kullandılar 5)TOP ARABACILARI OCAĞI: &Top arabalarını yapan ve topları taşıyan ocaktı. &Komutanlarına "Arabacıbaşı" denirdi. onarır ve silah 6)HUMBARACILAR OCAĞI: &Havan denilen toplarla, humbara denilen gülleleri hazırlayan ve kullanan ocaktı. &Komutanına "Humbaracıbaşı" denirdi. &Bu ocağa Kumbaracı ocağı da denilmektedir. 7)LAĞIMCILAR OCAĞI &Kale kuşatmalarında, hendek kazarak veya fitil döşeyerek surları yıkan teknik bir sınıftı. &Komutanına "Lağımcıbaşı" denirdi. 8)SAKALAR: &Kapıkulu askerlerinin sularını taşırdı. &Komutanına "Sakabaşı" denirdi.

9 B)KAPIKULU SÜVARİLERİ(ATLILARI) Altı Bölük halkı da denirdi. Derece ve maaş yönünden Kapıkulu Piyadelerinden üstündüler. 1)Sipahi 2)Silahtar 3)Sağ Garipler 4)Sol Garipler 5)Sağ Ulufeciler 6)Sol Ulufeciler Sipahi ve silahtarlar :Savaş sırasında padişahın çadırını koruyan özel askerlerdir. Sağ ve Sol ulufeciler Saltanat sancaklarını koruyan görevlilerdir. Sağ ve sol garipler; Ordunun ağır silahları, topları ile askeri araç gereçleri ve hazineyi korurlardı 2)EYALET ASKERLERİ 1)TIMARLI SİPAHİLER: &Tımar sistemi daha önceki Müslüman Türk devletlerinde gördüğümüz Ikta sisteminin Osmanlılar tarafından geliştirilmiş şekliydi. &Tımarlı Sipahiler kendilerine Dirlik verilen kişilerin beslemek zorunda oldukları tamamı Türklerden meydana gelen atlı askerlerdi. (Cebelü) &Savaş sırasında ordunun sağ ve sol kanatlarında durarak, ordu merkezini yanlardan gelecek saldırılara karşı korurlardı. &Kanuni Sultan Süleyman'ın son zamanlarına kadar devletin en önemli ve en büyük askeri gücüydü. NOT: Kanuni döneminde 12 bin yeniçeriye karşılık, bin kadar tımarlı sipahi vardı. 2)AKINCILAR: &Sınır boylarında oturan Türklerden meydana gelen hafif süvari kuvvetleriydi. &Başlıca görevleri; ordunun keşif hizmetlerini görmek, kaçan düşmanı kovalamak, düşmanı oyalamaktı. 3)YARDIMCI KUVVETLER: Bir savaş zamanında bağlı hükümetlerin(kırım, Eflak-Boğdan) askerleri de Osmanlı ordusuna yardım ederlerdi. NOT:Bunlar içinde en önemlisi Kırım kuvvetleriydi. B)DENİZ ORDUSU(DONANMA): &Osmanlılar Orhan Bey zamanında Karesi Beyliğini ele geçirince bu beyliğin donanmasına da sahip olmuşlardır. &Yıldırım Bayezid tarafından Gelibolu'da bir tersane yapılmıştır. &Fatih zamanında gelişmeye başlayan donanma, II. Bayezid zamanında Kemal Reis'in, Kanunî zamanında da Barbaros Hayrettin Paşa'nın Osmanlı hizmetine girmesiyle Akdeniz'de en üstün güç haline gelmiştir. &Donanma komutanına Kaptan-ı Derya veya Kaptan Paşa, deniz askerlerine ise Levent denirdi. &Gemi yapımı ve diğer tersanelerin diğer hizmetlerini yerine getirmek Tersane Emini nin göreviydi. &Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis, Salih Reis, Piri Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis, Kılıç Ali Reis meşhur Türk denizcileridir. &Donanmanın bütün gemileri Gelibolu, Haliç, Rusçuk ve Suveyş tersanelerinde yapılırdı. &16 yy sonlarına kadar Osmanlı donanmasının esasını Çekdiri sınıfından gemiler (kürekle çekilen gemiler) oluşturdu. &Bunların en önemlileri; Kadırga, Fırkate, Karamürsel, Kütük, Kalite, Mavna ve Baştarde idi. NOT:Kaptan-ı Derya nın bindiği büyük kadırga gemisine BAŞTARDE denirdi OSMANLI TOPRAK SİSTEMİ 3)AZAPLAR: Kelime anlamı bekâr demektir. Masrafları kendi şehir ve kasaba halkı tarafından karşılanan gönüllü kuvvetlerdi. Henüz evlenmemiş genç erkekler azap yazılabilirlerdi. Gönüllülerden oluşan yayalardır. Savaşta ordunun en önünde yer alırlardı. Yerleşim birimlerinin güvenliğinin sağlanması, kalelerin savunulması gibi görevleri yerine getirirlerdi. 4) DELİLER: &Asıl olarak kendilerine kılavuz, rehber manasına gelen delil ismi verilmesine karşın, cesur ve korkusuzca düşmana atılmaları nedeniyle halk arasında deli olarak anılmışlardır. &Üzerlerine ayı veya sırtlan postundan kılları dışarıda şalvarlar giyerlerdi. &Başlarında tüylü bir miğfer, ellerinde de yine tüylü bir kalkan bulunurdu. Ayaklarında mahmuzlu çizmeleri vardı. &Deli adını almalarının sebebi gönüllü yaş arası gençlerden oluşmalarıydı ve savaşlarda ordunun en ön saflarında çarpışmalarıydı. &Bayraklarında "Kaderde ne varsa o gelir başa" yazılıydı. 5)GÖNÜLLÜLER: &Sınırdaki kasaba ve şehirleri korumakla görevliydiler. 6)BEŞLİLER: Her beş haneden bir kişi alınarak oluşturulan bu birlikler sınırdaki kalelerin korunmasında görevlendirilirdi. 7)YAYA VE MÜSELLEMLER Ordunun önünde giderek yolları ve köprüleri onarırlardı. 8)TURNALAR Savaş sırasında ordunun haberleşmesini sağlayan birliklerdir. A)MÜLK ARAZİ: Mülkiyeti kişilere ait topraklardır. İki bölümde incelenebilir: 1)ÖŞRIYYE (ÖŞÜR TOPRAKLAR): Bu topraklar, fethedildiği zaman Müslümanlara verilmiş veya fethedildiğinde Müslümanlara ait olan topraklardır. Bu gibi topraklar sahiplerinin malı olup, dilediği gibi kullanırlar, satabilirler, vakfedebilirler ya da çocuklarına miras olarak bırakabilirlerdi. NOT: Bu toprakların sahipleri arazi vergisi olarak Çift Resmi, ürün vergisi olarak da "Öşür" vergisini verirlerdi. 2)HARACIYE (HARACÎ TOPRAKLAR): Bu topraklar bir yerin fethinden sonra Gayrimüslim halkın elinde bırakılan, onlara mülk olarak verilen topraklardır. Sahipleri, dilediği gibi kullanırlar, satabilirler, vakfedebilirler ya da çocuklarına miras olarak bırakabilirlerdi. Not:Bu toprakların sahipleri arazi vergisi olarak Harac-I Muvazzaf ürün vergisi olarak da Harac-I Mukassem vergisini verirlerdi.