Klavuzdan Kliniğe Çölyak Hastalığı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Klavuzdan Kliniğe Çölyak Hastalığı"

Transkript

1 Klavuzdan Kliniğe Çölyak Hastalığı Doç.Dr. Erdem KOÇAK İstanbul Bilim Üniversitesi Özel Şişli Florence Nightingale Hastanesi Gastroenteroloji Kliniği

2 Tanım Çölyak Hastalığı (ÇH), genetik olarak duyarlı kişilerde diyetle alınan glutene bağlı olarak ince barsaklarda mukozal inflamasyon, villöz atrofi ve kript hiperplazisi ile seyreden ve glutenin kesilmesi ile klinik ve histolojik düzelmenin olduğu bir hastalıktır.

3 Tarihçe Zamanımızdan yaklaşık yıl önce tarımın ilk başladığı Mezopotamya ve Anadolu topraklarında hastalığın ortaya çıktığı varsayılmaktadır. İlk kez tarihte Kapadokyalı Aretaesus tarafından 2.yüzyılda bahsedilmiş ve koilliakos olarak adlandırılmıştır. Bugünkü Çölyak hastalığının (ÇH) 1900 lü yılların başında tanımlanmıştır yılında, Amerikalı bir pediatrist karbonhidratların ÇH da suçlu besin maddesi olduğunu belirterek muz diyeti yaptırdığı 10 klinik düzelme sağlamıştır. çocukta belirgin

4 1930; Hollandalı pediatrist 2. Dünya savaşında buğday kıtlığı nedeni ile buğday alamayan çocukların bazılarında karın ağrısı ve ishal şikayetlerinin belirgin düzeldiğini tespit etmiş ve buğday ve ÇH arasında bir ilişki? 1950; Yeni bir teknik geliştirilerek incebarsaktan biyopsi alarak ÇH^ da var olan patolojik değişiklikler gösterilmiştir. 1964; anti gliadin antikorları bulunmuştur. 1980; ÇH nın Tiroid hastalığı, Diabetes mellitus ve Down sendromu gibi hastalıklarla ilişkisi olduğu gösterilmiştir. 1990; HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 ve anti transglutaminaz antikorları tanımlanmıştır

5 Patogenez Hastalığın oluşmasında genetik faktörlerin önemli rolü olmakla birlikte çevresel faktörler de önemlidir. Bu nedenle beslenmelerinde buğdayın önemli yer tuttuğu toplumlarda veya değişen beslenme alışkanlıkları nedeniyle daha önce bu hastalığa rastlanmayan etnik gruplarda da ÇH görülme sıklığı artmıştır. Buğday toksisitesi gliadin protein fraksiyonu, buğday dışındaki tahılların toksisitesi, gliadine eş prolamin fraksiyonu ile ilişkilidir.

6 Glutenin sindirim sistemine alınmasıyla ince bağırsak mukozasında bulunan gliadin peptidleri ile Human leucocyte antigen (HLA) sınıf II moleküllerinin birleşmesi sonucunda klinik bulguların oluştuğu immünolojik olaylar zinciri başlamaktadır. Bu reaksiyonu en fazla gösteren doku grupları HLA-DQ2 ve DQ8 dir.

7 Çölyak hastalığında glutenin içindeki gliadinin tetiklemesi ile IgA nın ön planda olduğu güçlü humoral ve sitotoksik hücresel immün yanıt gelişir. Gliadin molekülü tümüyle toksiktir. Bunun yapısındaki 33-mer peptid olarak adlandırılan molekülün genetik olarak yatkın kişilerde inflamatuar yanıtı başlatan öncü molekül olduğu gösterilmiştir.

8 Çölyak hastalığında inflamatuar kaskat 8

9 Hastalığın sıklığı Tüm dünya genelinde yapılan tarama çalışmaları sonucunda ÇH sıklığı giderek artmaktadır. Avrupa kökenli toplumlarda 1/85-1/300 (ortalama 1/100) oranında bildirilirken ülkemizde yapılan bölgesel çalışmalarda çocuklarda %1 civarında, erişkinlerde ve sağlıklı kan vericilerinde %0,8-1,3 arasında saptanmıştır Ülkemizde son olarak 2011 ve 2016 yılında yayınlanan 2 farklı çalışmada okul çağı çocuklarında sırası ile ÇH sıklığı %0,47 ile % 0.3 olarak bildirilmiştir. The American Journal of Gastroenterology 106, (August 2011) Medical Sciences and Discovery 2016

10 Klinik ÇH, çocukları ve erişkinleri yaşam boyu etkilemekte ve her yaşta ortaya çıkabilmektedir. Çoğu hastada atipik ya da sessiz bir klinik seyir söz konusudur. ÇH nın gastrointestinal sistem (GİS) ve GİS dışı belirtileri büyük oranda proksimal ince barsakta gelişen emilim bozukluğuna bağlıdır. Toplum taramaları ile semptomatik olgulardan çok fazla sayıda asemptomatik olguların saptanması hastalığın buz dağı modeline benzetilmesine sebep olmuştur.

11 ÇH nı klinik olarak 4 gruba ayırabiliriz; 1-Klasik ÇH, 2-Atipik ÇH, 3-Sessiz ÇH, 4-Latent ÇH

12 Semptomatik ÇH Atipik ÇH Mukozal lezyon var Asemptomatik ÇH Sessiz ÇH Latent ÇH Normal Mukoza Genetik duyarlılık: HLA - DQ2, DQ8 Pozitif seroloji

13 Klasik Çölyak Hastalığı Sıklıkla çocukluk çağında ortaya çıkmakla birlikte erişkin yaşlarda da tanı konulabilir Kronik veya aralıklı ishal Abdominal distansiyon ve ağrı Anoreksiya Büyüme gelişme geriliği ve kilo kaybı Nadiren Çölyak krizi ile ortaya çıkabilir..

14 Atipik ÇH Gastointestinal sistem ile ilgili yakınma olmaksızın atipik semptom ve bulgular ile geç çocukluk veya erişkin yaşta ortaya çıkabilir Dermatitis Herpetiformis Diş mine tabakası bozukluğu Osteopeni/Osteoporoz Kısa boy Gecikmiş puberta Depresyon Kabızlık Oral Fe tedavisine dirençli demir eksikliği Anormal karaciğer testleri Artrit ve artralji Kronik yorgunluk Epilepsi 14

15 3 Asemptomatik ÇH Sessiz Latent Sessiz ÇH: Minimal veya hiç semptom yok, mukozal hasar ve pozitif seroloji Riskli hastaların taramaları sonucu tanı konur Latent ÇH: Semptom yok ve mukozal hasar yok pozitif seroloji, HLA DQ2 ve/ veya HLA DQ8 pozitif

16 KİMLERİ TARAYALIM? Kronik ishal, ishalin eşlik ettiği kilo kaybı, steatore, post-prandiyal abdominal ağrı ve şişlik. Laboratuar bulguları ve şikayetleri ÇH düşündüren ve 1. derece yakınlarında ÇH tanısı olan hastalar. Asemptomatik ve 1. derece yakınlarında ÇH tanısı olan hastalar.

17 Etiolojik olarak aydınlatılamamış serum aminotransferaz yüksekliği olan hastalar Tip 1 DM tanısı olup eşlik eden gaz, şişkinlik gibi semptomları veya demir eksikliği, b12 eksikliği gibi laboratuar bulguları olan hastalar ÇH araştırmak için semptom / laboratuar bulgusu veya eşlik eden hastalık konusunda bir konsensus yok!

18 Çölyak hastalığı tanı Tanı; Tipik veya atipik bulgularla ÇH düşündüren olgularda ilk aşamada risk analizi yapılarak (Düşük risk veya yüksek risk) serolojik testler uygulanmalı ve/veya doku biyopsi örnekleri alınmalıdır. Testler hasta gluten kısıtlaması yapılmadan uygulanmalıdır. Tek bir test yaparak tanı her zaman konulamayabilir En önemli aşama klinik şüpheye dayalı test yapılması (Farkındalık)

19 Serolojik testler Serumda ölçülen anti-endomisyal Ig A ve doku düzeyleri tansıal değeri en yüksek olan testlerdir. transglutaminaz Ig A Anti-gliadin Ig A ve Ig G ölçümleri ise yüksek oranda yanlış pozitif sonuçları ile tanısal değeri oldukça düşük olan testlerdir. Bu nedenle başlangıçta tanısal değerlendirmede ve tarama programlarında artık önerilmemektedir.

20 Bununla birlikte son yıllarda anti-gliadin antikorlarının değerlendirildiği daha yüksek sensitivite ve spesifiteye sahip yeni nesil testler kullanılmaktadır. IgA ve IgG deamine gliadin peptidler IgA EMA, IgA ttg, IgA DGP ve IgG DGP düzeyleri tedavi ile belirgin düşmekte olup bu testler hem hasta diyet uyumunu hemde hastalığa yanıtı değerlendirmek içinde kullanılmaktadır.

21 Buradaki en önemli nokta kullanılan testlerin doğruluğunun laboratuardan laboratuara değişiklik göstermesidir Bu nedenle tanıda halen histolojik değerlendirme ve Glutensiz diyete yanıt önemlidir.

22 SEROLOJİK TESTLERİN GÜVENİRLİLİĞİ Serolojik testler Sensitivite % Spesifite % Anti-gliadin IgG Anti-gliadin Ig A Doku transglutaminaz Ig A Anti-endomisyal antikor Ig A Deamine anti-gliadin Ig A Deamine anti-gliadin Ig G Sensitivite % 63 ile 93; spesifite % 96 ile 100 arasında değişkenlik gösterir***

23 Özet olarak çölyak hastalığında hedef antijenlere göre serolojik testleri iki grup altında toplayabiliriz anti-endomysial antikorlar anti-gliadin antikorları (yeni nesil testler*)

24 Anti-doku transglutaminaz (ttg) ttg bir çok dokuda bulunan bir enzimdir. ELISA yöntemi ile çalışılır Tarama amaçlı özellikle 2 yaş ve üstü hastalarda ilk çalışılması gereken test olarak önerilmektedir Diyet sonrası 6-12 ay içinde düşmeye başlar

25 EMA (Anti-endomysial antikor) IgA endomysial antibody (IgA EMA) Hedef antijen doku transglutaminazdır. Endomisyal antikorlar düz kas hücreleri etrafındaki konnektif dokuya bağlanırlar Başlangıçta dondurulmuş maymun özofagus dokusundan üretilirken son yıllarda birçok laboratuar insan kordon kanından üretilmiş doku örneklerini kullanmaktadır.

26 Genetik testler Çölyak hastalarının 1. derece yakınlarının ÇH olma riski % 8 ile % 18 arasında değişkenlik gösterirken monozigot ikizlerde bu oran % 70 lere ulaşmaktadır. HLA DQ2 VE HLA DQ8 ÇH da tanımlanan mutasyonlardır HLA DQ2 ekspresyonu genel populasyonda % civarında görülürken ÇH da bu oran % 90 ları bulmaktadır. HLA DQ8 ekspresyonu ise ÇH nın yaklaşık % 30 unda görülmektedir.

27 Seroloji negatif ancak histolojik olarak ÇH düşünülen olgularda HLA DQ2 ve HLA DQ8 bakılması tanıyı desteklemek veya dışlamak için önerilmektedir.

28 İnce barsak biyopsisi Pozitif serolojik testleri olan ve ÇH şüphesi yüksek olan hastalara mutlaka üst gastrointestinal sistem endoskopi ve ince barsak biyopsi işlemleri yapılmalıdır. Endoskopide duodenumda sirküler foldların sayıca azaldığı veya foldların tama yakın silikleştiği, mukozada mozaik ve nodüler pattern varlığı dikkat çeker. Tanı için bulbusdan en az 2 ve duodenum 2. kıtadan en az 4-6 biyopsi örneği alınması önerilmektedir

29

30 Çölyak hastalığında villüslarda atrofi, kript hiperplazisi, villüs kript oranının azalması ve intraepitelyal lenfosit (IEL) sayısının artması major histopatolojik bulgulardır. Villus atrofisi normal villus yapısının korunmasından, parsiyel yada yaygın atrofiye kadar değişik derecelerde görülebilir. Histolojik bulgular Marsh tarafından sınıflandırılmış ve Oberhuber tarafından ise modifiye edilmiş ve 5 evreye ayrılmıştır.

31 Normal 0 Infiltrative 1 Hyperplastic 2 Partial atrophy 3a Subtotal atrophy 3b Total atrophy 3c

32 Marsh-Oberhuber evreleme sistemi (Modifiye Marsh) Lezyon tipi Preinfiltratif İnfiltratif İnfiltratifhiperplastik Düzdestrüktif Düzdestrüktif Düzdestrüktif Total atrofik Evre Marsh 0 Marsh 1 Marsh 2 Marsh 3a Marsh 3b Marsh 3c Marsh 4 IEL/100 Enterosit < 40 > 40 > 40 > 40 > 40 > 40 < 40 Kriprt Hiperplazisi Villöz atrofi Hafif Orta Total Total

33 Çölyak hastalığının sık görüldüğü durumlar Semptomatik malabsorbsiyon Kilo kaybının eşlik ettiği ishal Kronik ishal+- abdominal ağrı Prematür osteoporoz Postprandiyal şişlik ve gaz Açıklanamayan kilo kaybı KCFT yüksekliği Dermatitis herpetiformis İnsidental olarak endoskopide villöz atrofi görülen hastalar Periferal nöropati Oral aft Büyüme geriliği Rengi bozulmuş dişler Tiroid hastalığı İrritabl barsak sendromu Down ve Turner sendromu

34 Bazı klinik durumlarda ÇH daha nadir görülmekle birlikte tanı koyulursa tedavi yaklaşımı tamamen değişiklik göstereceği için bu hastalarda da ÇH için ileri tetkik yapılmalıdır Pulmoner hemosiderosis Açıklanamayan kadın veya erkek infertilitesi Dispepsi Amenore Tiroid replasman tedavisine yanıtsızlık Epilepsi veya ataksi Kabızlık Recurrent abdominal ağrı Kronik yorgunluk

35 Çölyak hastalığı riski düşük Çölyak hastalığı riski yüksek TTGA IgA ± Ig A düzeyi Duodenum bx ve TTGA Ig A TTGA pozitif Negatif TTGA Düşük Ig A Negatif TTGA Normal Ig A Duodenum bx TTGA Ig G ± DGP Ig G ÇH değil Her ikisi negatif Her ikisi pozitif Biyopsi/ Seroloji uyumsuz Çölyak değil Çölyak hastalığı. HLA DQ2 ve HLA DQ8 ekspresyonu.total IgA ±TTGA /DGP IgG.Villöz atrofi yapan diğer nedenleri araştır Herhangi bir pozitif sonuç Tümü negatif Çölyak Hastalığı tanı algoritması

36 Villöz atrofi yapan ÇH dışı nedenler Tropikal sprue İnce barsak bakteriye aşırı çoğalma sendromu Otoimmun enteropati Hipogammaglobulinemik sprue İlaç ilişkili enteropati(olmesartan?) Whipple hastalığı Kollajenöz sprue Crohn hastalığı Eosinofilik enterit İntestinal lenfoma, İntestinal tüberküloz Enfeksiyöz enterit (Giardiyazis?) Graft versus host hastalığı Malnutrisyon HIV ile ilişkili enteropati

37 Non-çölyak gluten duyarlılığı Normal duodenum histolojisi, serolojik testlerin negatif olması ve HLA DQ2 ve HLA DQ8 negatifliği ile ÇH dan tamamen ayrılan farklı bir klinik durumdur. Glutene maruziyet sonrası ÇH benzeri semptomların varlığı ile karakterize bir tablodur. Herediter özellik, malabsorbsiyon, nutrisyonel eksiklikler, oto-immun hastalıklar ve intestinal malignite sıklığında artış bu hastalarda gösterilmemiştir.

38 Çölyak Hastalığında tedavi

39 Çölyak Hastalığında tedavi Ömür boyu sürecek olan glutensiz diyet, tedavide temel prensiptir. Buğday, arpa ve çavdarı YASAK! Yulaf seçilmiş hasta gruplarında denenebilir? (strong recommendation, moderate level of evidence) Mısır ve Pirinç

40 İntestinal hasar yapabilecek en düşük gluten miktarı mg/gündür (25 gr ince dilim ekmek yaklaşık 1.6 gr gluten içermektedir). Yeni beslenme önerilerinde 20 ppm** değerine kadar olan kontaminasyonlara glutensiz denilmektedir. Glutensiz diyetin devamı ile antikorlar kaybolur ve intestinal hasar 6-24 ay içerisinde iyileşmektedir. Destek ve eğitim, hastaların yeni diyete uyumunu kolaylaştırmaktadır. **1 ppm = 1 mg/lt

41 AYLIK 123 LİRA ELLİ KURUŞ

42 ÇH tanısı konulan hastalar glutensiz diyete uyum, devam eden veya yeni ortaya çıkan semptomlar ve komplikasyonlar açısından düzenli olarak takip edilmelidir. Diyet uyumsuz hasta??? DİYETİSYEN Glutensiz diyete rağmen klinik yanıtsızlık veya semptomların tekrar ortaya çıkması durumunda biyopsi ile birlikte endoskopik incelemede tekrarlanmalıdır

43 Neler serbest? Mısır, pirinç, patates, kestane unu, nohut unu, bezelye unu, bakla unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu. Yumurta, reçel, bal, baharat ve bitki içermeyen meyve sirkesi, domates ve tuz içeren salça Beyaz ve kırmızı et Balık Midye, karides, yengeç vb. deniz ürünleri (unlanmamış, daha önce unlu gıdaların kızartıldığı yağda kızartılmamış).

44 Tüm sebze ve meyveler. Her tür bakliyat (kuru fasulye, mercimek, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek, barbunya, soya fasulyesi, börülce vb.) ve bunların unları. Tüm katı ve sıvı yağ çeşitleri Tüm şeker çeşitleri (toz şeker, pudra şekeri, kahverengi şeker).

45 -Şikayetler -Seroloji -Biyopsi -Diyetisyen -Dernek üyeliği -DXA scan? ÇÖLYAK HASTALIĞI KLİNİK TAKİP Tanı : Çölyak hastalığı 3-6 ay aralıklı takip (Vizit 1) -Şikayetler -Seroloji.Dokutransglutaminaz ve deamine gliadin peptid -Diğer testler.tam kan sayımı. ALT ve AST.Vitaminler (A,D,E ve B12).Zn, folik asit, demir, ferritin DİYETİSYEN Yetersiz yanıt Yanıt var -Şikayetler düzelmiş -Antikor titreleri düşmüş -Nutrisyonel eksiklikler düzelmiş Glutensiz diyet uyumu 1 yıl aralıklı takip (Vizit 2) EVET HAYIR -Gözlem -Yanıtsız Çölyak hastalığı nedenleri araştır (Klinik olarak gerekli ise ) -Üst GİS endoskopi ve bx tekrarı DİYETİSYEN DİYET UYUMU İÇİN TEKRAR EĞİTİM Klinik yanıt var -Şikayetler kontrol altında -Seroloji negatif (serokonversiyon) -Laboratuar testleri.tam kan sayımı.karaciğer testleri.viatminler (A,D,E, B12), Cu,Zn,folik asit,ferritin, serum Fe -Biyopsi?

46 Tedaviye yanıt yok! 1. DİYET UYUMU YOK VEYA FARKINDA OLMADAN KAÇAK VAR 2. Eşlik eden diğer hastalıklar (Laktoz intoleransı, irritabl barsak sendromu, ince barsak bakteriyel aşırı gelişim, pankreas yetersizliği, mikroskopik kolit, otoimmun-enteropati) 4. Refrakter çölyak hastalığı (RÇH) (Tip1, Tip 2) 5. Ülseratif jejunoileitis veya intestinal lenfoma.

47 Refrakter ÇH Refrakter çölyak hastalığı (RÇH) 12 aydan uzun süredir glutensiz diyet almasına rağmen biyopsisinde villöz atrofi saptanmış, persistan veya tekrarlayan malabsorbtif semptom ve bulguların devam ettiği klinik bir tablodur. ÇH nın % 0.7 ile 1.5 unda görülebilir. Kadın cinsiyette biraz daha sık olup vakalar genellikle 50 yaş üstüdür. Çocukluk yaş grubunda ise hemen hemen hiç görülmez.

48 İnce bağırsak biyopsisinde lenfositlerin flowsitometrik analizine göre 2 tipi vardır. Refrakter ÇH Tip-I de mukozada poliklonal, α/β reseptör (+) normal T hücre popülasyonu egemendir, steroid (prednisolon, budesonid) ve/veya azatiopirine yanıtlıdır ve iyi gidiş gösterir. Refrakter ÇH Tip 1 tanısı konulan bazı vakalarda kollajenöz sprue benzeri patolojik bulgular görülebilir Refrakter ÇH Tip 1 IL15 ekspresyonunun yüksek olduğu gösterilmiştir

49 Tip-II Refrakter ÇH da monoklonal gama reseptör (+) anormal T hücre popülasyonu saptanır, steroide yanıtsızdır. Parenteral beslenme gerekebilir ve lenfoma riski yüksektir (Enteropathy-associated T-cell lymphoma- EATL). Yıllarca, immunojenik olmayan, elemental diyet uygulanmaları da gerekebilir. EATL gelişimi ince bağırsaklarla sınırlı kalmayıp, özellikle kutanöz tutulum da gösterebilir. Tip-II de 5 yıllık sağ kalım %40-60 dolayındadır. Klasik endoskopinin yanı sıra ileri teknolojik incelemelere başvurulmalı ve lenfoma gibi malign süreçlerin varlığı araştırılmalıdır

50 ÜLSERATİF JEJUNOİLEİTİS ÇH zemininde gelişen ince barsaklarda ülserler ve striktür ile karakterize nadir gözüken bir tablodur. ÇH tanısı ile takip edilen hastalarda glutenszi diyete rağmen devam eden kilo kaybı, abdominal ağrı ve ishal durumunda şüphe edilmelidir. Bu hastalarda ileri tetkik için enteroskopi, kontrastlı ince barsak tetkikleri, MR enterografi, kapsül endoskopi gibi incelemeler mutlaka yapılmalıdır.

51 İntestinal lenfoma ÇH da hem B hücreli hem de T hücreli intestinal lenfoma gelişebilmekle birlikte sıklıkla görülen T hücreli lenfomadır. Bu lenfomalar tüm gastrointestinal lenfomaların %5 ini olşturur ve komplikasyonlu ÇH zemininde gelişir. Çoğunlukla jejenumda görülebilirse de ince barsağın diğer kısımları, mide ve kolonda da ortaya çıkabilmektedir. EATL genellikle ülserasyon veya obstrüktif lezyonlar şeklinde tespit edilir. Diğer taraftan nadir olarak intestinal bulgu olmaksızın dalak ve karaciğer tutulumu ile karşımıza çıkabilir.

52 Vaka sunumları yaşında bayan hasta,kollarında ve dirsek bölgesinde devam eden steroid ve anti-fungal tedaviye yanıtsız kaşıntılı lezyonlar nedeni ile dermatoloji kliniğine başvuruyor. Hastanın bunun dışında herhangi bir yakınması yok.

53 Tanı; Dermatitis herpetiformis ÇH nın % inde görülebilir Glutensiz diyet ile lezyonlar geriler, erkeklerde ve erişkin yaşlarda daha sık görülür Bu hastaların yaklaşık % 20 sinde gastrointestinal sistem ile ilişkili semptomlar mevcuttur ancak duodenum biyopsilerinde yaklaşık % 80 vakada değişen derecelerde mukozal hasar görülebilir

54 Vaka sunumları yaşında bayan hasta, 3 yıldır devam eden karın ağrısı, karın bölgesinde şişlik, ara ara olan ishal ve kabızlık şikayetleri nedeni ile gittiği doktor tarafından İBS tanısı konulmuş. Yapılan kan tetkiklerinde demir eksikliği dışında başka bir bulgusu yok. Hastanın yapılan tetkiklerinde anti-ttga Ig A pozitif, endoskopik biyopsi Marsh 3b Tanı: Çölyak Hastalığı

55 Çölyak Hastalığı ve İrritabl barsak sendromu 2009 yılında yayınlanan bir meta-analizde 4200 hastanın yer aldığı toplam 40 çalışma geriye dönük taranmış. Biyopsi ile doğrulanmış ÇH görülme sıklığı İBS li olgularda İBS olmayanlara göre 4 kat fazla bulunmuş (1) yılında yayınlanan başka bir çalışmada ise toplam 3200 hastanın kan örneği çalışılmış ve İBS açısından değerlendirilmiş. ÇH da İBS sıklığının ÇH olmayanlara göre daha az olduğu bildirilmiştir (2). 1-Arch Intern Med. 2009;169(7): Clin Gastroenterol Hepatol Nov;

56 2016 yılında yayınlanan başka bir çalışmada ise 400 İBS tanılı hasta ile 400 kontrol hastası karşılaştırılmış. İBS tanılı hastalarda ÇH prevelansı % 2.5 iken kontrol grubunda % 0.5 olarak bildirilmiştir (1) yılında yayınlanan bir diğer çalışmada ise 107 İBS li hastanın kan örnekleri değerlendirilmiş ve İBS li hastalarda ÇH prevelansının daha yüksek olduğu bildirilmiştir (2). Bu iki çalışmada ki yazarların ortak görüşü özellikle ishal-dominant İBS li olgularda ÇH taraması yapılması önerilmektedir. 1-molecular medicine reeports; , Mymensingh Med J Jan;102-8.

57 ÇH ve Dispepsi 2014 de yayınlanan bir meta-analizde istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte dispepsili hastalarda ÇH prevelansı kontrol grubuna göre yüksek bulunmuştur. daha Ancak kanıt düzeyi yeterli olmadığı için dispepsi de ÇH için sistemik tarama için önerilmez, Ancak tedavi yanıtsız dispepsilerde, 55 yaş üstü olan hastalarda ve/veya kilo kaybı ve anemi gibi alarm semptomları olan hastalarda endoskopik inceleme sırasında duodenumdan biyopsi alınması düşünülmelidir. World J Methodol 2014

58 Çölyak Hastalığı ve kabızlık Yapılan çalışmalarda kronik kabızlığı olan çocuklarda istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte ÇH biraz daha sık görülmüştür. Ancak bu vakalarda ÇH açısından taraması yapılması açısından yeterli düzeyde çalışma yoktur.

59 Çölyak Hastalığı ve osteoporoz Yapılan çalışmalarda idiopatik osteoporozlu hastalarda ÇH açısından rutin tarama yapılması için yeterli kanıt yoktur. Ancak osteoporotik hastalarda demir eksikliği, kronik dispepsi, gaz, şişkinlik, kabızlık veya ishal, rekürrren aftöz stomatit eşlik ediyorsa ÇH açısından ileri inceleme yapılması önerilmektedir. Gastroenterol Hepatol Bed Bench 2015

60 TEŞEKKÜRLER..

Çölyak Hastalığı Serolojik Tanısı DR. BURÇİN ŞENER

Çölyak Hastalığı Serolojik Tanısı DR. BURÇİN ŞENER Çölyak Hastalığı Serolojik Tanısı DR. BURÇİN ŞENER HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ AD 1 Glutene duyarlı enteropati Çölyak hastalığı Gluten-intoleransı 2 Çölyak hastalığı nedir?

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Gastroenteroloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 17 Ocak 2017 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Gastroenteroloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 17 Ocak 2017 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Gastroenteroloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 17 Ocak 2017 Salı Yandal Ar. Gör. Uzm. Dr. Nihal Uyar Aksu ÇOCUK GASTROENTEROLOJİ

Detaylı

Çölyak Hastalığı. Doç. Dr. Gökhan Tümgör Çukurova Üniversitesi TF, Ç. Gastroenteroloji BD

Çölyak Hastalığı. Doç. Dr. Gökhan Tümgör Çukurova Üniversitesi TF, Ç. Gastroenteroloji BD Çölyak Hastalığı Doç. Dr. Gökhan Tümgör Çukurova Üniversitesi TF, Ç. Gastroenteroloji BD Tanım Çölyak hastalığı genetik yatkınlığı olan kişilerde buğday gliadini ve ilişkili prolaminlerin sindirimi ile

Detaylı

GLUTEN SENSİTİF ENTEROPATİ(ÇÖLYAK HASTALIĞI) TANISINDA NON- İNVAZİV TANI TESTLERİ İLE İNVAZİV TANI TESTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

GLUTEN SENSİTİF ENTEROPATİ(ÇÖLYAK HASTALIĞI) TANISINDA NON- İNVAZİV TANI TESTLERİ İLE İNVAZİV TANI TESTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI GLUTEN SENSİTİF ENTEROPATİ(ÇÖLYAK HASTALIĞI) TANISINDA NON- İNVAZİV TANI TESTLERİ İLE İNVAZİV TANI TESTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Dr.Yasemin Derya Gülseren Ali Kudret Adiloğlu, Mihriban Yücel, Levent Filik,

Detaylı

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi / Patoloji A:B:D

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi / Patoloji A:B:D Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi / Patoloji A:B:D Arş gör. Dr Cansu ABAYLI Çöliak hastalığı; Buğday, arpa ve yulaf gibi tahıllı gıdalarda bulunan, gluten proteinleri ile oluşan, toplumun %1 inden fazlasının

Detaylı

Genetik yatkınlığı olan bireylerde. Gluten içeren gıdaların alınmasıyla tetiklenen. Gluten bağımlı değişik klinik bulgular

Genetik yatkınlığı olan bireylerde. Gluten içeren gıdaların alınmasıyla tetiklenen. Gluten bağımlı değişik klinik bulgular Genetik yatkınlığı olan bireylerde Gluten içeren gıdaların alınmasıyla tetiklenen Gluten bağımlı değişik klinik bulgular Çölyak spesifik antikorların HLADQ2-DQ8 haplotiplerin varlığı ve ENTEROPATİ ile

Detaylı

Günün Birinde Bir Hastaya Artık Ömür Boyu. Ekmek, Börek, Baklava, Makarna, Gofret, Gevrek, Kumru, Boyoz v.b. Yememesi Gerektiği Söylenirse;

Günün Birinde Bir Hastaya Artık Ömür Boyu. Ekmek, Börek, Baklava, Makarna, Gofret, Gevrek, Kumru, Boyoz v.b. Yememesi Gerektiği Söylenirse; Günün Birinde Bir Hastaya Artık Ömür Boyu Ekmek, Börek, Baklava, Makarna, Gofret, Gevrek, Kumru, Boyoz v.b. Yememesi Gerektiği Söylenirse; e SORUNUN ADI ÇÖLYAK HASTALIĞIDIR... Prof. Dr. Sema AYDOĞDU Ege

Detaylı

OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI

OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI Okul öncesi check-up programı okul çağı çocuklarının başarılarını ve öğrenme kabiliyetlerini etkileyebilecek en sık rastlanan problemlerinin arandığı sağlık taramasıdır. Bu

Detaylı

Çölyak Sprue; Non Tropikal Sprue; Glüten Enteropatisi,

Çölyak Sprue; Non Tropikal Sprue; Glüten Enteropatisi, ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak Sprue; Non Tropikal Sprue; Glüten Enteropatisi, Çölyak hastalığı sindirim sisteminin otoimmün hastalığıdır. Buğday, arpa gibi tahılların içinde bulunan GLÜTEN maddesine karşı ortaya

Detaylı

Çölyak hastalığı. Dr.Süleyman COŞGUN. Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Evliya Çelebi E.A.H.

Çölyak hastalığı. Dr.Süleyman COŞGUN. Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Evliya Çelebi E.A.H. Çölyak hastalığı Dr.Süleyman COŞGUN Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Evliya Çelebi E.A.H. Giriş Çölyak hastalığı, genetik olarak yatkın kişilerde diyet gluteni tarafından başlatılan kronik, bağışıklık

Detaylı

Diyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Diyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes Mellitus Akut Komplikasyonları Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes mellitus akut komplikasyonlar Hipoglisemi Hiperglisemi ilişkili ketonemi

Detaylı

ÇÖLYAK HASTALIĞI SELDA SAZAK PINAR YEŞİLGÖZ ZÜHAL DUMAN

ÇÖLYAK HASTALIĞI SELDA SAZAK PINAR YEŞİLGÖZ ZÜHAL DUMAN ÇÖLYAK HASTALIĞI SELDA SAZAK PINAR YEŞİLGÖZ ZÜHAL DUMAN EKMEK YEMEDEN!!! Makarna Pasta yemeden ömür boyu DİĞER İNSANLARLA BİR ARADA YAŞAMAK??? Çölyak Hastalığı Buğday, arpa, çavdar, yulaf tüketilmesi ile

Detaylı

ACG Klinik Kılavuzları: Çölyak Hastalığı Tanı ve Yönetimi

ACG Klinik Kılavuzları: Çölyak Hastalığı Tanı ve Yönetimi ACG Klinik Kılavuzları: Çölyak Hastalığı Tanı ve Yönetimi GİRİŞ Bu kılavuz Çölyak hastalığının tanısı, tedavisi ve hastaların genel yönetimi ile beraber, yanıtsız hastaların değerlendirilmesindeki yaklaşımı

Detaylı

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Dr. Nazan ÇALBAYRAM ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak hastalığı bir malabsorbsiyon sendromudur. Hastalık; gluten içeren unlu gıdalara karşı genetik bazda immünojik bir intolerans

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Gastroenteroloji BD Olgu Sunumu 11 Eylül 2018 Salı. Dr.

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Gastroenteroloji BD Olgu Sunumu 11 Eylül 2018 Salı. Dr. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Gastroenteroloji BD Olgu Sunumu 11 Eylül 2018 Salı Dr. Duygu Köse KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

Detaylı

Çölyak Hastalığı. Prof. Dr. Ömer Sentürk

Çölyak Hastalığı. Prof. Dr. Ömer Sentürk Çölyak Hastalığı Prof. Dr. Ömer Sentürk Çölyak Hastalığı İnce barsağın hasarlanmış kısmından gıdaların malabsorpsiyonu İnce barsak mukozasında spesifik olmayan karakteristik lezyonlar Glutenli gıdalardan

Detaylı

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA KRONİK KARIN AĞRISI

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA KRONİK KARIN AĞRISI ÇOCUKLUK ÇAĞINDA KRONİK KARIN AĞRISI Prof. Dr. Aydan Kansu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı 7 y, ~ 1 yıldır karın ağrısı Göbek çevresinde Haftada

Detaylı

Çölyak Hastalığı. Çölyak Hastalığı. Patoloji. Patogenez. Hasarın Mekanizması. Prof. Dr. Ömer Sentürk

Çölyak Hastalığı. Çölyak Hastalığı. Patoloji. Patogenez. Hasarın Mekanizması. Prof. Dr. Ömer Sentürk Çölyak Hastalığı Çölyak Hastalığı Prof. Dr. Ömer Sentürk İnce barsağın hasarlanmış kısmından gıdaların malabsorpsiyonu İnce barsak mukozasında spesifik olmayan karakteristik lezyonlar Glutenli gıdalardan

Detaylı

ÇÖLYAK HASTALIĞI İÇİN ESPGHAN (Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneği) KILAVUZU

ÇÖLYAK HASTALIĞI İÇİN ESPGHAN (Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneği) KILAVUZU ÇÖLYAK HASTALIĞI İÇİN ESPGHAN (Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Derneği) KILAVUZU *S. Husby, S.Koletzko, I.R.Korponay-Szabo, M.L.Mearin, A.Phillips, R.Shamir, #R.Troncone, **K.Giersiepen,

Detaylı

HIV & CMV Gastrointestinal ve Solunum Sistemi

HIV & CMV Gastrointestinal ve Solunum Sistemi Uzm. Dr. Sinem AKKAYA IŞIK Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi HIV & CMV Gastrointestinal ve Solunum Sistemi AIDS CMV; nadir ölümcül İlk vaka 1983 Etkili ART sıklık azalmakta, tedavi şansı

Detaylı

Non-Çölyak Gluten Duyarlılığı

Non-Çölyak Gluten Duyarlılığı güncel gastroenteroloji 19/2 Non-Çölyak Gluten Duyarlılığı Süheyla Ayça GÜLENAY SÜMER 1, Ferda AKBAY HARMANDAR 2, Seyit UYAR 1, Ayhan Hilmi ÇEKİN 2 Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi; 1 İç Hastalıkları

Detaylı

ÇÖLYAK HASTALIĞI ve TANISI. Dr. Tutku TANYEL Düzen Laboratuvarlar Grubu

ÇÖLYAK HASTALIĞI ve TANISI. Dr. Tutku TANYEL Düzen Laboratuvarlar Grubu ÇÖLYAK HASTALIĞI ve TANISI Dr. Tutku TANYEL Düzen Laboratuvarlar Grubu Gıda İntoleransı İlaçlar Katkı maddeleri (tartrazin, sülfitler ve benzoatlar) Enzim eksiklikleri İmmunite (Laktoz eksikliği ) IgE

Detaylı

ÜLKEMİZDE ÇÖLYAKLILARIN DİYETE UYUM SORUNLARI

ÜLKEMİZDE ÇÖLYAKLILARIN DİYETE UYUM SORUNLARI ÜLKEMİZDE ÇÖLYAKLILARIN DİYETE UYUM SORUNLARI Sema AYDOĞDU GökhanTÜMGÖR Murat ÇAKIR Selda İ.ÇALIM Fatin ÜNAL Timur KÖSE Miray KARAKOYUN Hasan A.YÜKSEKKAYA Ege, Çukurova, Konya Selçuk, Karadeniz Teknik

Detaylı

ÇÖLYAK HASTALIĞI (GLUTEN ENTEROPATİSİ) ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE PROGRAMLAR ŞUBESİ

ÇÖLYAK HASTALIĞI (GLUTEN ENTEROPATİSİ) ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE PROGRAMLAR ŞUBESİ ÇÖLYAK HASTALIĞI (GLUTEN ENTEROPATİSİ) ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE PROGRAMLAR ŞUBESİ ÇÖLYAK NEDİR? Çölyak hastalığı, bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus denilen

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Gastroenteroloji BD Olgu Sunumu 31 Ekim 2017 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Gastroenteroloji BD Olgu Sunumu 31 Ekim 2017 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Gastroenteroloji BD Olgu Sunumu 31 Ekim 2017 Salı Arş. Gör. Dr. Yu us E re Bayrak Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

Detaylı

ÇÖLYAK HASTALARINDA ANEMİ PARAMETRELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE SERUM HEPSİDİN DÜZEYLERİ İLE İLİŞKİSİ

ÇÖLYAK HASTALARINDA ANEMİ PARAMETRELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE SERUM HEPSİDİN DÜZEYLERİ İLE İLİŞKİSİ T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI ÇÖLYAK HASTALARINDA ANEMİ PARAMETRELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE SERUM HEPSİDİN DÜZEYLERİ İLE İLİŞKİSİ UZMANLIK TEZİ Dr. Çağlar KESKİN

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Pediatri Servisi Olgu Sunumu 5 Ekim 2018 Cuma Arş. Gör. Dr. Naime Akdaş Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve

Detaylı

Tip 1 diyabete giriş. Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü

Tip 1 diyabete giriş. Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü Tip 1 diyabete giriş Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü ENTERNASYONAL EKSPER KOMİTE TARAFINDAN HAZIRLANAN DİABETİN YENİ SINIFLAMASI 1 - Tip 1 Diabetes

Detaylı

Probiyotik suşları. Prof Dr Tarkan Karakan Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı

Probiyotik suşları. Prof Dr Tarkan Karakan Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı Probiyotik suşları Prof Dr Tarkan Karakan Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı İnsan ve bakteri ilişkisi İnsan vücudundaki bakterilerin yüzey alanı = 400 m 2 (Tenis kortu kadar) İnsandaki gen

Detaylı

Non Çölyak Gluten Duyarlılığı

Non Çölyak Gluten Duyarlılığı güncel gastroenteroloji 22/1 Non Gluten Duyarlılığı Nilay DANIŞ, Rukiye VARDAR Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Gastroenteroloji Bilim Dalı, İzmir TANIM Non çölyak gluten duyarlılığı (NÇGD); gluten tüketimi

Detaylı

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın

Detaylı

VİTİLİGOLU OLGULARDA SEROLOJİK TESTLERLE ÇÖLYAK HASTALIĞI ARAŞTIRILMASI

VİTİLİGOLU OLGULARDA SEROLOJİK TESTLERLE ÇÖLYAK HASTALIĞI ARAŞTIRILMASI T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI HAYDARPAŞA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 3. İÇ HASTALIKLARI KLİNİĞİ Klinik Şefi: Doç. Dr. Refik DEMİRTUNÇ VİTİLİGOLU OLGULARDA SEROLOJİK TESTLERLE ÇÖLYAK HASTALIĞI ARAŞTIRILMASI

Detaylı

Akut Karın Ağrısı. Emin Ünüvar. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. eminu@istanbul.edu.tr

Akut Karın Ağrısı. Emin Ünüvar. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. eminu@istanbul.edu.tr Akut Karın Ağrısı Emin Ünüvar İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı eminu@istanbul.edu.tr 28.07. Acil ve Yoğun Bakım Kongresi 1 AKUT Karın ağrısı Çocuklarda karın ağrısı

Detaylı

BİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK

BİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK 1 İmmün sistemin gelişimini, fonksiyonlarını veya her ikisini de etkileyen 130 farklı bozukluğu tanımlamaktadır. o Notarangelo L et al, J Allergy Clin Immunol 2010 Primer immün yetmezlik sıklığı o Genel

Detaylı

ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR? Çölyak hastalığı, ince bağırsağa hasar veren yiyeceklerin alımı ile besin emilimini bozan sindirim sistemi hastalığıdır.

ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR? Çölyak hastalığı, ince bağırsağa hasar veren yiyeceklerin alımı ile besin emilimini bozan sindirim sistemi hastalığıdır. ÇÖLYAK HASTALIĞI NEDİR? Çölyak hastalığı, ince bağırsağa hasar veren yiyeceklerin alımı ile besin emilimini bozan sindirim sistemi hastalığıdır. Çölyak hastalığı olan kişiler için; BUĞDAY, ARPA, ÇAVDAR

Detaylı

Membranoproliferatif Glomerülonefriti Taklit Eden Trombotik Mikroanjiopatili Bir Olgu

Membranoproliferatif Glomerülonefriti Taklit Eden Trombotik Mikroanjiopatili Bir Olgu Membranoproliferatif Glomerülonefriti Taklit Eden Trombotik Mikroanjiopatili Bir Olgu Sevcan A. Bakkaloğlu, Yeşim Özdemir, İpek Işık Gönül, Figen Doğu, Fatih Özaltın, Sevgi Mir OLGU 9 yaş erkek İshal,

Detaylı

PRİMER GASTRİK LENFOMA OLGUSU DR SİNAN YAVUZ

PRİMER GASTRİK LENFOMA OLGUSU DR SİNAN YAVUZ PRİMER GASTRİK LENFOMA OLGUSU DR SİNAN YAVUZ A C I B A D E M Ü N İ V E R S İ T E S İ T I P F A K Ü L T E S İ İ Ç H A S T A L I K L A R I A N A B İ L İ M D A L I A C I B A D E M A D A N A H A S T A N E

Detaylı

TÜRKİYE DE MİDE KANSERLERİ SIKLIĞI, COĞRAFİ DAĞILIMI VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ. Prof.Dr.Fikri İçli

TÜRKİYE DE MİDE KANSERLERİ SIKLIĞI, COĞRAFİ DAĞILIMI VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ. Prof.Dr.Fikri İçli TÜRKİYE DE MİDE KANSERLERİ SIKLIĞI, COĞRAFİ DAĞILIMI VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ Prof.Dr.Fikri İçli ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİNDE 1990 YILINDA GÖRÜLEN KANSERLERİN DAĞILIMI (PATOLOJİ KAYITLARI) Erkek 1898

Detaylı

Dev Karaciğer Metastazlı Gastrointestinal Stromal Tümör Olgusu ve Cerrahi Tedavi Serüveni

Dev Karaciğer Metastazlı Gastrointestinal Stromal Tümör Olgusu ve Cerrahi Tedavi Serüveni Dev Karaciğer Metastazlı Gastrointestinal Stromal Tümör Olgusu ve Cerrahi Tedavi Serüveni Dr. Koray TOPGÜL Medical Park Samsun Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü/ SAMSUN 35 yaşında erkek hasta, İlk kez 2007

Detaylı

AKUT GRAFT VERSUS HOST HASTALIĞI. Hemş.Birsel Küçükersan

AKUT GRAFT VERSUS HOST HASTALIĞI. Hemş.Birsel Küçükersan AKUT GRAFT VERSUS HOST HASTALIĞI Hemş.Birsel Küçükersan Graft vs Host Hastalığı (GVHH) Vericinin T lenfositlerinin alıcıyı yabancı olarak görmesi ve alıcının dokularına karşı reaksiyon göstermesi Allojenik

Detaylı

GLUTEN ENTEROPATİ TANISI İLE TAKİP EDİLEN HASTALARIN LABORATUAR VE KLİNİK ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

GLUTEN ENTEROPATİ TANISI İLE TAKİP EDİLEN HASTALARIN LABORATUAR VE KLİNİK ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ T.C. ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GLUTEN ENTEROPATİ TANISI İLE TAKİP EDİLEN HASTALARIN LABORATUAR VE KLİNİK ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Filiz BEKDEMİR İç

Detaylı

Juvenil SPondiloArtrit/Entezit İle İlişkili Artrit (SPA-EİA)

Juvenil SPondiloArtrit/Entezit İle İlişkili Artrit (SPA-EİA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Juvenil SPondiloArtrit/Entezit İle İlişkili Artrit (SPA-EİA) 2016 un türevi 1. JUVENİL SPONDİLOARTRİT/ ENTEZİT İLE İLİŞKİLİ ARTRİT (SPA- EİA) NEDİR? 1.1 Nedir?

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇÖLYAK HASTALIĞI TANISI ALAN ÇOCUKLARDA ŞİŞMANLIK SIKLIĞI VE GLUTENSİZ DİYETİN VÜCUT KİTLE İNDEKSİNE ETKİSİ Dr. Hilda MOKHTARİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

Detaylı

Çölyak Hastalığı. Derleme. Celiac Disease

Çölyak Hastalığı. Derleme. Celiac Disease Derleme Çölyak Hastalığı Celiac Disease 1 2 3 4 Metin KÜÇÜKAZMAN, Naim ATA, Kürşat DAL, Yaşar NAZLIGÜL 1 Uzm. Dr., Hastanesi, Gastroenteroloji, ANKARA 2 Uzm. Dr., Hastanesi, İç Hastalıkları Servisi, ANKARA

Detaylı

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN

Detaylı

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış Viral Hepatitler İnfeksiyöz Viral hepatitler A NANB E Enterik yolla geçen Dr. Ömer Şentürk Serum B D C F, G, TTV,? diğerleri Parenteral yolla geçen Hepatit Tipleri A B

Detaylı

Çölyak Hastalığı. Derleme. Celiac Disease

Çölyak Hastalığı. Derleme. Celiac Disease Derleme ü Çölyak Hastalığı Celiac Disease Metin KÜÇÜKAZMAN :. Nairn ATA :, Kürşat DAL\ Yaşar NAZLIGÜL 1 'Uzm. Dr.. Hastanesi. Gastroenteroloji, ANKARA! Uzm. Dr.. Hastanesi. İç Hastalıkları Servisi. ANKARA

Detaylı

HCC de Profilaksi, Erken Tanı, Tarama ve Tedavi Yaklaşımı

HCC de Profilaksi, Erken Tanı, Tarama ve Tedavi Yaklaşımı HCC de Profilaksi, Erken Tanı, Tarama ve Tedavi Yaklaşımı Dr. Bülent Değertekin Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji ve Hepatoloji BD Konuşmamda Erken Tanı Tarama Kimi?

Detaylı

Kronik Pankreatit. Prof. Dr.Ömer ŞENTÜRK KOÜ Gastroenteroloji, KOCAELİ

Kronik Pankreatit. Prof. Dr.Ömer ŞENTÜRK KOÜ Gastroenteroloji, KOCAELİ Kronik Pankreatit Prof. Dr.Ömer ŞENTÜRK KOÜ Gastroenteroloji, KOCAELİ Tanım Pankreasın endokrin ve ekzokrin yapılarının hasarı, fibröz doku gelişimi ile karakterize inflamatuvar bir olay Olay histolojik

Detaylı

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği

ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi Etiyoloji Tanı Klinik Tedavi TANIM-EPİDEMİYOLOJİ Adrenal

Detaylı

Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi. Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ

Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi. Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ Engraftman Dönemi Komplikasyonlarda Hemşirelik İzlemi Nevin ÇETİN Hacettepe Üniversitesi Pediatrik KİTÜ Engraftman Sendromu Veno- Oklüzif Hastalık Engraftman Sendromu Hemşirelik İzlemi Vakamızda: KİT (+14)-

Detaylı

Gluten (Çölyak) Hastalığı Prof. Dr. Ömer ŞENTÜRK

Gluten (Çölyak) Hastalığı Prof. Dr. Ömer ŞENTÜRK Gluten (Çölyak) Hastalığı Prof. Dr. Ömer ŞENTÜRK Tanım Çölyak veya gluten hastalığı, genetik olarak yatkın bireylerde ince barsakların proksimal kısımlarında mukozal anormallikle kendini gösteren ve glutensiz

Detaylı

İmmünyetmezlikli Konakta Viral Enfeksiyonlar

İmmünyetmezlikli Konakta Viral Enfeksiyonlar İmmünyetmezlikli Konakta Viral Enfeksiyonlar Dr. Dilek Çolak 10 y, erkek hasta Olgu 1 Sistinozis Böbrek transplantasyonu Canlı akraba verici HLA 2 antijen uyumsuz 2 Olgu 1 Transplantasyon öncesi viral

Detaylı

YÜKSEK LİSANS TEZİ T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI

YÜKSEK LİSANS TEZİ T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI YELİZ SERİN BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ YETİŞKİN ÇÖLYAK HASTALARINDA BESLENME DURUMUNUN SAĞLIKLA İLİŞKİLİ YAŞAM KALİTESİ ÜZERİNE

Detaylı

Vitaminlerin yararları nedendir?

Vitaminlerin yararları nedendir? Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin

Detaylı

Mikroskopik Kolit. Dr. Taylan KAV. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi. İç Hastalıkları ABD Gastroenteroloji Bilim Dalı. Ankara

Mikroskopik Kolit. Dr. Taylan KAV. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi. İç Hastalıkları ABD Gastroenteroloji Bilim Dalı. Ankara Mikroskopik Kolit Dr. Taylan KAV Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Gastroenteroloji Bilim Dalı Ankara Mikroskobik kolit (MK) kronik sulu ishalin sık görülen nedenlerinden biridir.

Detaylı

Çölyak. Yüzyıllardır Gözden Kaçan Hastalık. Türkiye de 500.000 Kişi Hastalığından Habersiz

Çölyak. Yüzyıllardır Gözden Kaçan Hastalık. Türkiye de 500.000 Kişi Hastalığından Habersiz Özlem İkinci Dr, Bilimsel Programlar Uzmanı, TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi Türkiye de 500.000 Kişi Hastalığından Habersiz Yüzyıllardır Gözden Kaçan Hastalık Çölyak Yediğiniz her şeyin içeriğini sorgulamak

Detaylı

Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu

Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Travma ve cerrahiye ilk yanıt Total vücut enerji harcaması artar Üriner nitrojen atılımı azalır Hastanın ilk resüsitasyonundan sonra Artmış

Detaylı

TÜRKİYE DE MİDE KANSERLİ HASTALARIN KLİNİKOPATOLOJİK ÖZELLİKLERİ: -Çok Merkezli Retrospektif Çalışma- Türk Onkoloji Grubu

TÜRKİYE DE MİDE KANSERLİ HASTALARIN KLİNİKOPATOLOJİK ÖZELLİKLERİ: -Çok Merkezli Retrospektif Çalışma- Türk Onkoloji Grubu TÜRKİYE DE MİDE KANSERLİ HASTALARIN KLİNİKOPATOLOJİK ÖZELLİKLERİ: -Çok Merkezli Retrospektif Çalışma- Türk Onkoloji Grubu TÜRKİYE ve ABD de ERKEKLERDE GÖRÜLEN KANSERLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Türkiye (1986-1990)

Detaylı

Çölyak Hastalığı. güncel gastroenteroloji 18/1 PATOGENEZ EPİDEMİYOLOJİ. Oya YÖNAL, Sadakat ÖZDİL

Çölyak Hastalığı. güncel gastroenteroloji 18/1 PATOGENEZ EPİDEMİYOLOJİ. Oya YÖNAL, Sadakat ÖZDİL güncel gastroenteroloji 18/1 Çölyak Hastalığı Oya YÖNAL, Sadakat ÖZDİL Memorial Şişli Hastanesi, Gastroenteroloji Bölümü, İstanbul Çölyak hastalığı (ÇH), genetik olarak yatkın bireylerde tahıl ve tahıl

Detaylı

Demir Eksikliği Nedenleri Klinik Bulgular. Prof. Dr. Özcan Bör Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi

Demir Eksikliği Nedenleri Klinik Bulgular. Prof. Dr. Özcan Bör Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Demir Eksikliği Nedenleri Klinik Bulgular Prof. Dr. Özcan Bör Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Demir eksikliğinin nedenleri Demir depolarının yetersiz olması Prematürelik,

Detaylı

Halis Akalın, Nesrin Kebabcı, Bekir Çelebi, Selçuk Kılıç, Mustafa Vural, Ülkü Tırpan, Sibel Yorulmaz Göktaş, Melda Sınırtaş, Güher Göral

Halis Akalın, Nesrin Kebabcı, Bekir Çelebi, Selçuk Kılıç, Mustafa Vural, Ülkü Tırpan, Sibel Yorulmaz Göktaş, Melda Sınırtaş, Güher Göral Halis Akalın, Nesrin Kebabcı, Bekir Çelebi, Selçuk Kılıç, Mustafa Vural, Ülkü Tırpan, Sibel Yorulmaz Göktaş, Melda Sınırtaş, Güher Göral Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik

Detaylı

İMMÜNOTERAPİDE YAN ETKİ YÖNETİMİ. Dr. Murat DİNÇER Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 19.03.2014 Antalya

İMMÜNOTERAPİDE YAN ETKİ YÖNETİMİ. Dr. Murat DİNÇER Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 19.03.2014 Antalya İMMÜNOTERAPİDE YAN ETKİ YÖNETİMİ Dr. Murat DİNÇER Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 19.03.2014 Antalya İmmünoterapi Non spesifik BCG Sitokinler Spesifik -Antikor tedavisi -Adoptif T Hücre transferi Aşı

Detaylı

GLUTEN ile İLGİLİ DİĞER HASTALIKLAR

GLUTEN ile İLGİLİ DİĞER HASTALIKLAR GLUTEN ile İLGİLİ DİĞER HASTALIKLAR Prof. Dr. Sema AYDOĞDU Ege Üniversitesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme B.D. İZMİR 1-5 Mayıs 2013 ANTALYA GÜZELİM İZMİR Konuşmaya Buğday Tarlalarını EN

Detaylı

Postpartum/Sessiz Tiroidit. Dr. Ersin Akarsu Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD

Postpartum/Sessiz Tiroidit. Dr. Ersin Akarsu Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD Postpartum/Sessiz Tiroidit Dr. Ersin Akarsu Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD Tanım Otoimmunite / Lenfositik infiltrasyon Geçici tirotoksikoz Hipotiroidi TFT değişiklikleri,

Detaylı

Sjögren sendromu (SS) lakrimal bezler ve tükrük bezleri başta olmak üzere, tüm ekzokrin bezlerin lenfositik infiltrasyonu ile karakterize, kronik,

Sjögren sendromu (SS) lakrimal bezler ve tükrük bezleri başta olmak üzere, tüm ekzokrin bezlerin lenfositik infiltrasyonu ile karakterize, kronik, Sjögren Sendromu Açısından Araştırılan Hastalarda Minör Tükrük Bezi Biyopsisine Ait Histopatolojik Parametreler İle Laboratuar Ve Klinik Özelliklerin Analizi Betül Ünal*, Veli Yazısız**, Gülsüm Özlem Elpek*,

Detaylı

RA Hastalık Aktivitesinin İzleminde Yeni Biyobelirteçler Var mı? Dr. Gonca Karabulut Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Romatoloji Bilim Dalı

RA Hastalık Aktivitesinin İzleminde Yeni Biyobelirteçler Var mı? Dr. Gonca Karabulut Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Romatoloji Bilim Dalı RA Hastalık Aktivitesinin İzleminde Yeni Biyobelirteçler Var mı? Dr. Gonca Karabulut Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Romatoloji Bilim Dalı Biyobelirteç Nedir? Normal biyolojik süreçler, patolojik süreçler

Detaylı

Kronik Hepatit B Tedavisi Zor Olgular

Kronik Hepatit B Tedavisi Zor Olgular Kronik Hepatit B Tedavisi Zor Olgular Dr. Faruk KARAKEÇİLİ Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 22.01.2016 HATAY Tedavisi Zor Olgular! Zor hasta

Detaylı

KOLONOSKOPİK TARAMA VE KOLONOSKOPİ

KOLONOSKOPİK TARAMA VE KOLONOSKOPİ KOLONOSKOPİK TARAMA VE KOLONOSKOPİ KOLONOSKOPİ HAKKINDA ÖZET BİR REHBER OP. DR. ŞABAN BEYAZPINAR GENEL CERRAHİ UZMANI www.cerrahiklinik.com BU SUNUMDA KULLANILAN VERİLER, 2004 YILINDA YAPILAN DÜNYA CERRAHLAR

Detaylı

Romatizmal Hastalıklar ve Karaciğer. Prof. Dr. Ömer Şentürk

Romatizmal Hastalıklar ve Karaciğer. Prof. Dr. Ömer Şentürk Romatizmal Hastalıklar ve Karaciğer Prof. Dr. Ömer Şentürk Romatizmal Hastalıklar ve Karaciğer Romatizmal İlaçlar ve Karaciğer NSAİİ MTX RA Aminotransferaz yükseklikleri AF yüksekliği %26-35 hastada (kc

Detaylı

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Hastalıkların tedavisinde kat edilen yol, bulaşıcı hastalıklarla başarılı mücadele, yaşam koşullarında düzelme gibi

Detaylı

Çölyakla Yaşamak. Hazırlayan: Uzm. Dyt. Hande DEDE

Çölyakla Yaşamak. Hazırlayan: Uzm. Dyt. Hande DEDE Çölyakla Yaşamak Hazırlayan: Uzm. Dyt. Hande DEDE Bir Yaşam Biçimi; ÇÖLYAK Çölyağın aldığı yol Avrupa da 1980 li yıllara kadar çölyak prevelansı 1/1000-1/6500 Bugün Avrupa'da hastalığın görülme sıklığı

Detaylı

Adana Başkent Üniversitesi, Dr. Turgut Noyan Araştırma ve Uygulama Merkezi, Gastroenteroloji Bilim Dalı, Adana ÖZET

Adana Başkent Üniversitesi, Dr. Turgut Noyan Araştırma ve Uygulama Merkezi, Gastroenteroloji Bilim Dalı, Adana ÖZET DERLEME Çölyak Hastalığı Doç. Dr. Birol ÖZER Adana Başkent Üniversitesi, Dr. Turgut Noyan Araştırma ve Uygulama Merkezi, Gastroenteroloji Bilim Dalı, Adana ÖZET Çölyak hastalığının prevalansı Kafkas ırkında

Detaylı

Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır.

Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır. GİRİŞ: Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır. Foliküler adenomlar iyi sınırlı tek lezyon şeklinde olup, genellikle adenomu normal tiroid dokusundan ayıran kapsülleri vardır. Sıklıkla

Detaylı

Kalın bağırsağın mukoza adı verilen iç yüzeyinin zayıf noktalardan dışarı doğru kese şeklinde fıtıklaşmasına veya cepleşmesine, bağırsak divertikülü

Kalın bağırsağın mukoza adı verilen iç yüzeyinin zayıf noktalardan dışarı doğru kese şeklinde fıtıklaşmasına veya cepleşmesine, bağırsak divertikülü Kalın bağırsağın mukoza adı verilen iç yüzeyinin zayıf noktalardan dışarı doğru kese şeklinde fıtıklaşmasına veya cepleşmesine, bağırsak divertikülü adı verilir. Birden çok divertikülün yer aldığı durumlara

Detaylı

Gerçek şilöz asit: yüksek trigliserid oranlarına sahip sıvı.

Gerçek şilöz asit: yüksek trigliserid oranlarına sahip sıvı. GİRİŞ Süt rengi Şilus un peritoneal kaviyete ekstravazasyonudur. Oldukça nadir görülen bir durumdur. Asit sıvısındaki trigliserid seviyesi 110 mg/dl nin üzerindedir. Lenfatik sistemin devamlılığında sorun

Detaylı

İLTİHABİ BAĞIRSAK HASTALIKLARI

İLTİHABİ BAĞIRSAK HASTALIKLARI İLTİHABİ BAĞIRSAK HASTALIKLARI İnflamatuar barsak hastalıkları; İBH; Kron; Crohn s; Ülseratif kolit İltihabi bağırsak hastalıkları bağırsağın iltihaplanması ile seyreden bir gurup hastalıktır. Bu hastalıklarda

Detaylı

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ

GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ GÖĞÜS AĞRISI ŞİKAYETİ İLE BAŞVURAN ÇOCUKLARIN KLİNİK İZLEMİ Erhan Çalışıcı, Birgül Varan, Mahmut Gökdemir, Nimet Cındık, Özge Orbay Başkent Üniversitesi Çocuk Sağ.Has.ABD Göğüs ağrısı, çocukluk ve adölesan

Detaylı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Kronik Öksürük Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Epidemiyoloji Polikliniklerde en sık 5. şikayet %88-100 neden saptanıyor Spesifik tedavi

Detaylı

ALKALİ BESLENME HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

ALKALİ BESLENME HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER ALKALİ BESLENME HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER VE ALKALİ GIDA LİSTESİ ph değerinin sağlığımız için önemi nedir? Asidik bir vücut hastalıkları kendine çeken güçlü bir mıknatıstır. Bu nedenle de vücudun ph

Detaylı

DEMİR İÇEREN İLAÇLARLA ZEHİRLENME UZM.DR. SEVGİ YUMRUTEPE MALATYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 22.O4.2018

DEMİR İÇEREN İLAÇLARLA ZEHİRLENME UZM.DR. SEVGİ YUMRUTEPE MALATYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 22.O4.2018 DEMİR İÇEREN İLAÇLARLA ZEHİRLENME UZM.DR. SEVGİ YUMRUTEPE MALATYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 22.O4.2018 GİRİŞ Demir ilaçları anemi tedavisinde (özellikle gebelerde ve çocuklarda) En sık 6 yaş altı çocuklarda

Detaylı

Yeliz Çağan Appak¹, Hörü Gazi², Semin Ayhan³, Beyhan Cengiz Özyurt⁴, Semra Kurutepe², Erhun Kasırga ⁵

Yeliz Çağan Appak¹, Hörü Gazi², Semin Ayhan³, Beyhan Cengiz Özyurt⁴, Semra Kurutepe², Erhun Kasırga ⁵ Helicobacter pylori enfeksiyonlu çocuklarda klaritromisin direncinin ve 23s rrna gen nokta mutasyonlarının parafin bloklarda polimeraz zincir reaksiyonu yöntemi ile belirlenmesi Yeliz Çağan Appak¹, Hörü

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

TOKSOPLAZMA İNFEKSİYONUNUN LABORATUVAR TANISI UZM.DR.CENGİZ UZUN ALMAN HASTANESİ

TOKSOPLAZMA İNFEKSİYONUNUN LABORATUVAR TANISI UZM.DR.CENGİZ UZUN ALMAN HASTANESİ TOKSOPLAZMA İNFEKSİYONUNUN LABORATUVAR TANISI UZM.DR.CENGİZ UZUN ALMAN HASTANESİ KLİNİK Bağışıklık sistemi sağlam kişilerde akut infeksiyon Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde akut infeksiyon veya

Detaylı

Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi

Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi Araş. Gör. Gizem Aytekin, Araş. Gör. Hülya Yılmaz Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Detaylı

Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın?

Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın? Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın? Dr. Beste Atasoy Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı & Sağlık Bakanlığı-Marmara Üniversitesi Pendik

Detaylı

TLERDE SEROLOJİK/MOLEK HANGİ İNCELEME?) SAPTANMASI

TLERDE SEROLOJİK/MOLEK HANGİ İNCELEME?) SAPTANMASI * VİRAL V HEPATİTLERDE TLERDE SEROLOJİK/MOLEK K/MOLEKÜLER LER TESTLER (NE ZAMANHANG HANGİ İNCELEME?) *VİRAL HEPATİTLERDE TLERDE İLAÇ DİRENCİNİN SAPTANMASI *DİAL ALİZ Z HASTALARININ HEPATİT T AÇISINDAN

Detaylı

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı Görüntüleme Birimi Meme Kanserinde Tanı Yöntemleri 1. Fizik muayene 2. Serolojik Testler 3. Görüntüleme 4. Biyopsi Patolojik

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ. DAHİLİYE ANABİLİM DALI Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Ali DEMİR

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ. DAHİLİYE ANABİLİM DALI Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Ali DEMİR T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MERAM TIP FAKÜLTESİ DAHİLİYE ANABİLİM DALI Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Ali DEMİR HASHİMOTO TİROİDİTLİ VE DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ BULUNAN HASTALARDA ASEMPTOMATİK ÇÖLYAK HASTALIĞI

Detaylı

TÜM MİDE BİYOPSİLERİNE RUTİN OLARAK GIEMSA VE ALCIAN BLUE UYGULAMALI MIYIZ?

TÜM MİDE BİYOPSİLERİNE RUTİN OLARAK GIEMSA VE ALCIAN BLUE UYGULAMALI MIYIZ? TÜM MİDE BİYOPSİLERİNE RUTİN OLARAK GIEMSA VE ALCIAN BLUE UYGULAMALI MIYIZ? PROF. DR. SÜLEN SARIOĞLU¹, DR. EVREN UZUN¹, DOÇ. DR. MEHTAT ÜNLܹ, PROF. DR. HÜLYA ELLİDOKUZ² DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIBBİ

Detaylı

Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller. Dr. Dilara İnan Isparta

Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller. Dr. Dilara İnan Isparta Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller Dr. Dilara İnan 04.06.2016 Isparta Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) HBV yüzeyinde bulunan bir proteindir; RIA veya EIA ile saptanır Akut ve kronik HBV

Detaylı

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar Diyet denilince aklımıza aç kalmak gelir. Bu nedenle biz buna ''sağlıklı beslenme programı'' diyoruz. Aç kalmadan ve bütün besin öğelerinden dengeli biçimde alarak zayıflamayı ve bu kiloda kalmayı amaçlıyoruz.

Detaylı

Crohn s hastalığı; Regional enterit; Kron;

Crohn s hastalığı; Regional enterit; Kron; CROHN HASTALIĞI Crohn s hastalığı; Regional enterit; Kron; Crohn hastalığı kronik iltihabi barsak hastalığıdır. Bağırsak da iltihap, ülser, kanama atakları ile seyreden ciddi iltihaplara neden olur. Ağız

Detaylı

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin;

KRİYOGLOBÜLİN. Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; KRİYOGLOBÜLİN Cryoglobulins; Soğuk aglutinin; Kriyoglobülin kanda bulunan anormal proteinlerdir ve 37 derecede kristalleşirler. Birçok hastalık sırasında ortaya çıkabilirler ancak vakaların %90ı Hepatit

Detaylı

Diyabette Beslenme. Diyabet

Diyabette Beslenme. Diyabet Diyabette Beslenme Diyabet BR.HLİ.044 Diyabet Hastası Nasıl Beslenmeli? Halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılan diyabet, düzenli beslenme programı gerektirir. Düzenli ve bilinçli bir beslenme

Detaylı

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.

MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine

Detaylı

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır.

Vücutta dolaşan akkan sistemidir. Bağışıklığımızı sağlayan hücreler bu sistemle vücuda dağılır. HODGKIN LENFOMA HODGKIN LENFOMA NEDİR? Hodgkin lenfoma, lenf sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır. Lenf sisteminde genç lenf hücreleri (Hodgkin ve Reed- Sternberg hücreleri) çoğalır ve vücuttaki lenf

Detaylı

Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Tarih boyunca; İnsan diyeti, Aktivite kalıpları, Beslenme durumu. Paleolithic dönemden beri: Diyet kalıpları, Fiziksel aktivite

Detaylı

ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM?

ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM? ERİŞKİN HASTADA İNFLUENZAYI NASIL TANIRIM? Dr. Murat Kutlu Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Giriş İnfluenza sendromu genellikle ani başlangıçlı

Detaylı