Girdi Tedariki Açısından Makina Sanayi. İHRACATA DÖNÜK ÜRETİM STRATEJİSİ DEĞERLENDİRME KURULU V. TOPLANTI 26 Ağustos 2011

Transkript

1 Girdi Tedariki Açısından Makina Sanayi İHRACATA DÖNÜK ÜRETİM STRATEJİSİ DEĞERLENDİRME KURULU V. TOPLANTI 26 Ağustos 2011

2 SUNUM PLANI 1. Giriş 2. Kapsam ve Metodoloji 3. Dünyada ve Türkiye de Makine Sektörü 4. Temel Girdilerde Mevcut Durum ve Öneriler Demir-Çelik ve Demir Dışı Metaller Hidrolik Grubu Elektrik ve Elektronik Aksam Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 2

3 GİRİŞ Makina sanayii, imalat sanayiinin diğer tüm sektörlerine yatırım ve ara malı niteliğinde girdiler sağlamaktadır. Gayri safi yurtiçi hâsıla, ihracat, istihdam, yaratılan katma değer, rekabet edebilirlik ve yatırımlar açısından ekonominin lokomotifi ve itici gücüdür. Bu nedenle de stratejik bir öneme sahiptir. Makina sanayii, seri imalata uygun olmayan, emek yoğun, alt sektörler itibariyle geniş bir alana yayılan karmaşık bir yapıya sahiptir. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 3

4 KAPSAM VE METODOLOJİ Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 4

5 KAPSAM VE METODOLOJİ Güçlü Halka Zayıf Halka Küçük İşletmeler Girdi Tedarik Stratejisi (GTS) kapsamında makine sektörü üç perspektiften ele alınmıştır. Buna göre, birçok alt sektör ve ürün grubuyla dağınık yapı sergileyen sektörün, dış ticaret dengesi açısından en zayıf olan ürünler ve en güçlü olan ürünler bakımından ayrı ayrı incelenmiş, ayrıca tüm alt sektörler bazında küçük işletme perspektifinden ayrı bir değerlendirme yapılmıştır. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 5

6 KAPSAM VE METODOLOJİ ( Toplam, Milyar Dolar) İHRACAT İTHALAT DENGE DENGE (%) SOĞUTMA CİHAZLARINDA KULLANILAN KOMPRESÖRLER ,83% KENDİNE ÖZGÜ FONKSİYONLU DİĞER MAKİNE-CİHAZLAR ,09% KULESİ 360 DERECE DÖNEBİLEN YÜKLEYİCİLER ,63% DİĞER MOTORLAR İÇİN HAVA FİLTRELERİ ,83% DİĞER MUSLUKÇU EŞYASI ,77% ÖNDEN YÜKLEMELİ KÜREYİCİ-YÜKLEYİCİLER ,93% METAL İŞLEME MERKEZLERİ ,67% DİĞER PAKETLEME/AMBALAJLAMA MAKİNELERİ ,57% KAUÇUK/PLASTİK MADDELER İÇİN ENJEKSİYON/BASINÇLI DÖKÜM KALIPLARI ,51% DOKUMAYA ELVERİŞLİ LİFLERİ EĞİRMEYE MAHSUS MAKİNELER ,48% Liste Toplamı ,31% GENEL TOPLAM ,00% Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 6

7 KAPSAM VE METODOLOJİ ( Toplam, Milyar Dolar) İHRACAT İTHALAT DENGE DENGE (%) AĞIR İŞ MAKİNELERİNİN AKSAM-PARÇALARI ,20% VİTRİN, TEZGAH VB. TİPİ SOĞUTUCU-DONDURUCULAR ,55% HUBUBAT; BAKLAGİLİN ÖĞÜTÜLMESİ, İŞLENMESİ İÇİN MAKİNE; CİHAZLAR ,29% DİĞER RULO HALİNE GETİRME, KAVİSLENDİRME, KATLAMA, MAKİNELERİ ,80% MAKAS TİPİ KESME MAKİNELERİ (PRESLER DAHİL)-DİĞER ,75% TRAKTÖR; DİĞER ,47% TOPRAK, TAŞ, CEVHER VB. AYIRAN, YIKAYAN VB. MAKİNELERİN PARÇALARI ,44% BETON/HARÇ KARIŞTIRICILAR ,43% ASANSÖR, SKİPLİ ASANSÖR/YÜRÜYEN MERDİVEN AKSAM, PARÇALARI ,29% HAVA, GAZ POMPASI, KOMPRESÖRÜ, VANTİLATÖR VB. AKSAMI, PARÇALARI ,22% Liste Toplamı ,45% GENEL TOPLAM ,00% Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 7

8 DÜNYA MAKİNA İHRACATI Makine Sektörü İhracatı (Milyar Dolar) SIRA ÜLKE 2000 SIRA PAY (%) 2009 PAY (%) (%) 1 Almanya 68,7 2 16,1 139,6 17,6 103,1 2 ABD 73,8 1 17,3 93,6 11,8 26,9 3 Çin 8,5 10 2,0 71,9 9,0 744,3 4 İtalya 39,1 4 9,2 71,4 9,0 82,6 5 Japonya 60,8 3 14,2 66,9 8,4 10,1 6 Fransa 20,9 5 4,9 34,1 4,3 63,2 7 İngiltere 19,8 6 4,6 24,3 3,1 22,9 8 Hollanda 8,3 13 1,9 22,7 2,9 174,9 9 Güney Kore 8,5 11 2,0 22,1 2,8 161,1 10 Belçika 10,7 9 2,5 19,5 2,5 82,1 28 Türkiye 0,8 35 0,2 4,7 0,6 462,1 29 Macaristan 1,2 32 0,3 4,4 0,6 270,9 30 Güney Afrika 1,5 29 0,3 3,4 0,4 130,2 DÜNYA 427,2 100,0 795,4 100,0 86,1 Kaynak: UNCOMTRADE, Sıralama 2009 yılına göre yapılmıştır. (SITC 72, 73, 74) Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 8

9 TÜRKİYE MAKİNA SEKTÖRÜ Sanayimizin itici gücü 1990 dan bu yana %20 lik büyüme döneminde Çin den sonra en fazla ihracat artışı, Genel ihracatta %268, makina ihracatında %462 artış, KOBİ lerin özel durumu Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 9

10 Yüzde Milyar Dolar TÜRKİYE MAKİNA DIŞ TİCARETİ Makine Dış Ticareti (Milyar Dolar) İthalat İhracat ,0 14,0 Makina Dış Ticaretinin Payı (%) İthalat İhracat 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 10

11 FİYAT SKALASI ÇİN TÜRKİYE ABD %30 < TR 100 %40 > TR İŞ MAKİNALARI İSVİÇRE TÜRKİYE İTALYA 100 %25 > TR %250 >TR HUBUBAT MAKİNALARI ÇİN %50 < TR TÜRKİYE ALMANYA 100 %80 > TR BETON MAKİNALARI ÇİN TÜRKİYE %55 < TR 100 %45 > TR RULMAN İSVEÇ Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 11

12 ALMANYA MAKİNE SEKTÖRÜNÜN TEMEL ÖZELLİKLERİ Ülkenin İleri Düzeyde Sanayileşmiş Ortamı: Almanya nın büyük sanayi sektörleri bu büyümeyi teşvik etmekte Diğer sanayi dallarındaki bu teknolojik gelişmeler kilit rol oynamakta Ar-Ge ve İnovasyon: Ar-Ge harcaması, İnovasyon kümeleri, Ortak araştırma faaliyetleri, Personel: İleri derecede kalifiye iş gücü Pazar: Güçlü ve sürükleyici bir iç pazar İstikrarlı Yatırım Ortamı: Gelişmiş sosyal, ekonomik, hukuki ve siyasi ortam.. Güçlü teşvik sistemi.. Fiziksel Altyapı: Etkin ve sorunsuz işleyen altyapı Teknolojik Liderlik: Teknolojik çözümler ve süreçler üretebilme yeteneği Dış Etkenler: Avrupa Birliği tarafından alınan kararlar Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 12

13 TAYVAN MAKİNE SEKTÖRÜNÜN TEMEL ÖZELLİKLERİ İhracat bağlamında stratejik önemi haiz kilit ürün gruplarının belirlenmesi Belirlenen stratejik ürün gruplarında uzmanlaşma Stratejik ürün gruplarının seçiminde, katma değeri yüksek alanlara ağırlık verilmesi Üretimin, ihracat odaklı politikalar yoluyla desteklenmesi Sektörde faaliyet gösteren diğer lider ülkelere kıyasla düşük fiyat uygulaması Dünya klasmanında kümelenme konusunda en başarılı ülkelerden biri olması Ekonomik konjonktüre ve tüketici taleplerine bağlı olarak ortaya çıkan dönüşümü takip etmek ve yenilikçilik ilkelerinin makine sanayinin temeli olarak görülmesi Çeşitlendirilmiş üretim bandı, geniş servis ağı, markalaşma gibi kriterler sayesinde rekabetçi bir yapının desteklenmesi Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 13

14 KOMPRESÖR Soğutma Cihazlarında Kullanılan Kompresörler GİRDİ TEDARİK ZİNCİRİ Bakır cevheri Hurda Bakır Konsantresi Demir Cevheri Kok. Kömür Ferro-Alyajlar Pik/Sfero Pik Boksit Blister Bakır Anot-Katot Bakır Bakır Ürün Alumina Demir-Çelik Ürünleri Aluminyum Ürün Külçe (İngot) Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 14

15 BUZDOLABI ve KOMPRESÖR % PAY TÜRKİYE İLE SLOVAKYA'NIN BUZDOLABI VE KOMPRESÖR İHRACATLARI (2010) Türkiye Slovakya Buzdolabı İhracatında İlk 3 Ülke ÇHC Türkiye Tayland KOMPRESÖR İTHALATIMIZIN ÜLKELERE DAĞILIMI (2010) Diğer; 36,0 Çin; 26, Kaynak: Trademap Kompresör İhracatı Buzdolabı İhracatı Almanya; 6,4 Güney Kore; 6,6 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü İtalya; 12,8 Slovak Cum.; 11,8 15

16 AYLIK ORTALAMA ÜCRET* ($) ÇEK CUMHURİYETİ 600,1 702,0 794,3 894, , , , ,9 MACARİSTAN 615,2 716,1 793,2 814, , ,9 987,5 965,3 POLONYA 561,8 622,0 736,1 804,6 973, , , ,6 SLOVAKYA 391,6 491,5 557,6 610,4 714,4 829,6 809,5 775,9 TÜRKİYE 244,7 296,4 346,0 361,2 436,4 480,6 430,2 489,5 *İşçinin aylık ortalama brüt geliri. Sosyal güvenlik ödemeleri gibi işçiye yapılmayan ödeme kalemlerini içermez. SAATLİK ORTALAMA EMEK MALİYETİ ($) KOMPRESÖR ÇEK CUMHURİYETİ 6,23 7,27 8,19 9,25 11,05 14,16 13,19 13,21 MACARİSTAN 5,76 6,77 7,48 7,68 9,5 10,89 9,31 9,1 POLONYA 5,68 6,29 7,43 8,18 10,08 12,79 10,47 10,99 SLOVAKYA 1,96 2,42 2,7 3,23 3,88 4,88 4,78 4,58 TÜRKİYE 1,81 2,08 2,41 2,5 3,02 3,33 2,98 3,39 Kaynak: Economist Intelligence Unit, World Investment Service as of February 2011 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 16

17 Ferro Alyajlar Hurda Kok. Kömür Demir Cevheri Pik Demir DKP Hurda SAC-PLATİNA PİK/SFERO DÖKÜM DEMİR-ÇELİK MAKİNA Ferro Alyajlar Hurda Kok. Kömür Demir Cevheri VASIFLI ÇELİK Boksit Alumina Külçe Cevher Konsantre Blister Anot-Katot DEMİR DIŞI METALLER Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 17

18 SICAK SAC BİRİM İTHALAT MALİYETİ 850,0 800,0 Ülkeler Bazında Ton Başına Birim İthalat Maliyeti (Dolar/Ton) İSDEMİR ÇOLAKOĞLU 750,0 700,0 650,0 600,0 550,0 500,0 450, Güney Kore Türkiye Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 18

19 ORTAK TEDARİK İşbirliği ağları, satın alma paylaşımını, ürün geliştirme/uzmanlık paylaşımını, imalat/kapasite paylaşımını, know-how paylaşımını mümkün kılmaktadır. % Ciro Artışı % Kapasite Kullanımı milyar avro Verimlilik Sektör Geneli İşbirliği Yapan Şirketler İşbirliği yapan şirketlerin başarısı sektör geneline oranla belirgin olarak öne çıkıyor. Kaynak:TAGES Endüstri ve Bilgi Teknolojileri Araştırma Geliştirme Uygulama A.Ş. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 19

20 ORTAK TEDARİK Dünyada Başarılı Örnekler (Hong Kong, İsviçre) Hong Kong: e-tendering.com Daha etkin bir alım kanalıyla çok sayıda potansiyel tedarikçiye ulaşma fırsatı sunmaktadır. İsviçre: The Swiss Microtech Enterprise Network Üyelerinin yeni piyasalara ulaşmasını, satın alımların gruplanması yoluyla maliyetlerin düşürülmesi ve rekabetçiliğin artırılmasını, tamamlayıcı hizmetlerle sanayi ürünlerinin katma değerinin artırılmasını hedeflemektedir. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 20

21 ORTAK TEDARİK SIKINTILAR NELER? Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 21

22 KAPASİTE RAPORLARI Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 22

23 HİDROLİK GRUBU Pompa Valf Hidrolik Silindir ve Motor Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 23

24 ELEKTRONİK 2023 YILINDA 10 DÜNYA MARKASI EN AZ BİR ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK MARKASI Sivil-Askerî Sanayi İşbirliğinin Artırılması ve Ortak Projelerin Teşviki OTEP Bünyesinde Çalışma Grubu Kuruldu Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 24

25 ULUSAL ODAK PROJESİ FATİH PROJESİ Donanım Eğitim İçerik Entegrasyon İletişim Altyapısı 15 milyon öğrenciye tablet pc dağıtımı 2010 dünya talebi 17 milyon adet Teknoloji seçimi Stratejik parça seçimi Ar-ge Stratejik üretim Teknoloji Transferi Lisanslı üretim Doğrudan yatırımların teşviki Mevcut kapasitelerin kullanımı Sektörler arası bilgi paylaşımı Artan yerlilik oranı Know-how sahipliği Üniversite etkinliği Sektörel gelişim Ölçek Ekonomileri Ulusal Marka Yerli üretim Gelişmiş teknolojileri yönlendirme gücü İnovasyon Politikaları Kurumlararası İşbirliği BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞ Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 25

26 Sektör Talepleri Yurtiçinden tedarik imkânının hiçbir şekilde mümkün olmadığı ürünlerin ithalatında (%3 oranındaki) KKDF uygulamasının kaldırılması, Üretim süreçlerinde girdi olarak kullanılan madeni yağların ithalatında alınan ÖTV, önemli bir maliyet yaratmaktadır. Yurtiçi demiryolu ağının ilçelere kadar yaygınlaştırılması; limanlara erişim düzeyinin güçlendirilmesi ve demiryoluyla taşıma maliyetlerinin düşürülmesi, Antrepolarda yaşanan sıkıntılar, Türkiye menşeli ürünlerin yurtdışındaki kalite algısına olumsuz yönde katkıda bulunan mevcut firmalara dönük yaptırım mekanizması geliştirilmesi, bunun takibine yönelik bir şikayet/ihbar hattı oluşturulması ve hukuki destek fonu oluşturulması, İhraç edilen üründeki parça bozulduğu zaman, parçanın yurt içine getirilmesinde yaşanan sıkıntılar ve maliyetler Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 26

27 Girdi Tedariki Açısından Makina Sanayi İHRACATA DÖNÜK ÜRETİM STRATEJİSİ DEĞERLENDİRME KURULU V. TOPLANTI