Yaban Hayatı Çeşitliliği Bakımından Zonguldak İlinin Doğa Turizmi Potansiyeli. Prof. Dr. Mustafa Sözen Bülent Ecevit Üniversitesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yaban Hayatı Çeşitliliği Bakımından Zonguldak İlinin Doğa Turizmi Potansiyeli. Prof. Dr. Mustafa Sözen Bülent Ecevit Üniversitesi"

Levent Yener
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yaban Hayatı Çeşitliliği Bakımından Zonguldak İlinin Doğa Turizmi Potansiyeli Prof. Dr. Mustafa Sözen Bülent Ecevit Üniversitesi

2 Ekoturizm Uluslar arası Ekoturizm Topluluğu ekoturizmi şöyle tarif etmektedir: Ekoturizm, çevreyi koruyan ve yerel halkın refahını gözeten, doğal alanlara karşı duyarlı seyahatlerdir. Ekoturizm genellikle küçük gruplar halinde yapılır. Konaklama ve yeme içme türü hizmetler çoğunlukla yerel düzeydeki küçük ve orta ölçekli firmalar tarafından verilir. Ekoturizm kavramında, yeşil turizm, alternatif turizm, doğa turizmi, yabanıl turizm, macera turizmi, kültürel turizm gibi terimler kullanılmaktadır.

Konaklama ve yeme içme türü hizmetler çoğunlukla yerel düzeydeki küçük ve orta ölçekli firmalar tarafından verilir.

3 Ekoturizm Yapılan tanımlamalara göre Ekoturizm faaliyetlerinde iki kaynak değer ön plana çıkmaktadır: Biyolojik çeşitlilik Doğal güzellikler

4 Zonguldak İli Biyoçeşitliliği Zonguldak Biyoçeşitliliğini belirleme çalışması 2000 yılında başlayan bir proje kapsamında Bülent Ecevit Üniversitesi (o zaman ZKÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü ile Bartın Orman Fakültesinin ortak çalışması ile gerçekleştirildi. Sonuçlar 2008 de bir kitap halinde yayınlandı. Devam eden çalışmalar ile gruplar için belirlenen tür sayıları sürekli artmaktadır.

Bölümü ile Bartın Orman Fakültesinin ortak çalışması ile gerçekleştirildi.

5 Likenler Zonguldak İli Likenleri Dr. Atila Yıldız tarafından belirlendi ve Zonguldak çevresinde 24 Tür belirlendi. Daha sonra Güvenç ve akr. (2009) tarafından yapılan çalışmada ise Zonguldak tan toplam 78 liken taksonu belirlenmiştir. Liken bir mantar ile bir algin ortak yaşama birliğinden oluşur.

6 Ciğerotları Zonguldak İli Ciğerotları Dr. Tamer Keçeli tarafından çalışıldı ve Zonguldak çevresinde 19 Tür belirlendi. Dünya üzerinde bilinen toplam ciğerotu takson sayısı 9000 civarındadır. Türkiye den 145 takson kaydı verilmiştir.

7 Karayosunları Zonguldak İli Ciğerotları Doç. Dr. Güray Uyar tarafından çalışıldı ve Zonguldak çevresinde 84 takson belirlendi. Karayosunlarının içinde bulunduğu Bryophyta divisio su bitkiler aleminde 960 cins ve yaklaşık kadar tür içeren bir gruptur. Türkiye den 700 kadar takson kaydı verilmiştir.

Karayosunlarının içinde bulunduğu Bryophyta divisio su bitkiler aleminde 960

8 Bitkiler Zonguldak İli Bitkileri Prof. Dr. Metin Sarıbaş ve Doç. Dr. Ayşe Kaplan tarafından çalışıldı ve Zonguldak çevresinde 30 cins seviyesinde; 449 adedi tür seviyesinde; 71 adedi alt tür: 43 adedi varyete ve 7 adedi cv. düzeyinde bitki teşhis edilmişlerdir

cins seviyesinde; 449 adedi tür seviyesinde; 71 adedi alt tür:

9 Mantarlar Zonguldak İli Mantarları Prof. Dr. Ahmet Afyon ve Prof. Dr. Muhsin Konuk tarafından çalışıldı ve Zonguldak çevresinde 78 takson belirlendi. Bunlardan 30 tanesi yenir, 7 si zehirli ve 41 i yenmez olarak belirlenmiştir. Daha sonra Doç. Dr. Güray Uyar tarafından yapılan çalışmalarla bu sayı 81 e yükselmiştir. Sözen, 2010 Zonguldak Biyoçeşitliliği

Muhsin Konuk tarafından çalışıldı ve Zonguldak çevresinde 78 takson belirlendi.

10 Böcekler Zonguldak İli Mantarları Prof. Dr. Azize Toper Kaygın, Prof. Dr. Oktay Özkazanç ve Doç. Dr. İrfan Kandemir tarafından çalışıldı ve Zonguldak çevresinde 100 den fazla böcek türü listelenmiştir. Ancak gerçek sayı çok daha fazladır. Sözen, 2010 Zonguldak Biyoçeşitliliği

İrfan Kandemir tarafından çalışıldı ve Zonguldak çevresinde 100 den

11 Kelebekler Zonguldak İli Biyoçeşitliliği Kitabının yayınlanmasından sonra yılları arasında özellikle Prof. Dr. Mustafa Sözen, Murat Yangın, Tuncer Tozsin, Güner Yaşkan ve Mustafa Erturhan tarafından yapılan gözlemler ile Zonguldak ilinden toplam 106 kelebek türü kaydedildi.

Mustafa Sözen, Murat Yangın, Tuncer Tozsin, Güner Yaşkan ve Mustafa

12 Kelebekler Zonguldak çevresinde belirlenen birkaç tür özellikle ilginçtir. Kafkas fistosu Türkiye de az sayıda kaydı bulunan ve IUCN kriterlerine göre nesli tehlike altındaki (VU) türlerden birisidir.

13 Kelebekler Huş kelebeği Türkiye deki nadir ve kelebek gözlemcilerinin en gözde türlerinden birisidir. IUCN: DD

14 Kelebekler Büyük bakır Türkiye deki nadir ve nesli tehlikeye yakın türlerden birisidir IUCN: NT

15 Kelebekler Karamavi Türkiye deki nadir ve nesli tehlikeye yakın türlerden birisidir IUCN: NT

16 Deniz Balıkları Zonguldak İli Deniz balıkları Prof. Dr. Mustafa Sözen tarafından çalışıldı. Türkiye denizlerinde toplam 448 balık türü yaşamaktadır. Denizlerimiz ayrı ayrı değerlendirildiğinde en fazla tür 389 türle Ege denizinde, sonra sırasıyla 388 türle Akdeniz de, 249 türle Marmara da ve en az da 151 türle Karadeniz de bulunmaktadır Bu çalışmada Karadeniz de bulunan balık türlerinden 148 tanesine yer verilmiştir. Burada yer verilen balık türlerinin hepsini Zonguldak sahil şeridi ve çok yakınlarında bulmak mümkün olmayabilir. Ancak Karadeniz küçük sayılabilecek kapalı bir deniz alanı olduğu için Karadeniz deki balık türlerinin çoğuna burada yer vermeyi daha doğru bulduk.

Karadeniz de bulunmaktadır Bu çalışmada Karadeniz de bulunan balık türlerinden 148 tanesine yer verilmiştir.

17 Tatlısu Balıkları Zonguldak Tatlısu balıkları Prof. Dr. Mustafa Sözen tarafından çalışıldı. Çalışmada tatlısu balığı olarak 46 tür listelendi. Türlerden bir kısmı aynı zamanda denizde de yaşar.

18 Amfibiler Zonguldak İli Amfibileri Prof. Dr. Mustafa Sözen tarafından çalışıldı. Türkiye de 22 Amphibia türü bulunmaktadır. Zonguldak bölgesinden bunlardan 7 tür bulunmaktadır. Bu 7 türün 2 tanesi kuyruklu amfibiler olan semenderlerden, 5 tanesi de kuyruksuz amfibilerden olan kurbağa türleridir.

19 Sürüngenler Zonguldak İli Sürüngenleri Prof. Dr. Mustafa Sözen tarafından çalışıldı. Toplam 22 sürüngen türü belirlendi. Gruplara göre: Kaplumbağa 2 tür. Kertenkele 8 tür. Yılan 12 tür.

20 Sürüngenler Baran engereği (Vipera barani) Türkiye deki en nadir ve endemik engerek türlerden birisidir IUCN: NT

21 Sürüngenler İstanbul kertenkelesi (Podarcis siculus) Türkiye deki nadir kertenkele türlerden birisidir ve Zonguldak ta yayılış gösterdiği 2013 yılında bilimsel bir makalede yayınlanmıştır IUCN: LC

22 Sürüngenler Hemşin yılanı (Natrix megalocephala) Türkiye deki nadir ve nesli tehlikede olan yılan türlerinden birisidir yılı içinde Zonguldak ta da yayılış gösterdiği çektiğimiz fotoğraflardan belirlendi. IUCN: VU

23 Kuşlar Zonguldak İli kuşları Prof. Dr. Mustafa Sözen, Prof. Dr. Oktay Özkazanç, Mustafa Erturhan, Tuncer Tozsin ve Murat Soydaş tarafından çalışıldı. Türkiye de 470 kuş türü vardır. Zonguldak ta ise 294 tür belirlendi. Zonguldak tür çeşitliliği bakımından Türkiye deki ilk 10 il içindedir.

24 Kuşlar Zonguldak tan belirlenen türlerden IUCN kategorileri şöyledir: IUCN 3 tanesi EN, 2 tanesi VU, 11 tanesi NT, 276 tanesi LC, 2 tanesi NE.

25 Kuşlar Karaördek, Paçalı şahin ve Çöl ötleğeni Türkiye de ilk defa Zonguldak Filyos deltasında fotoğraflandı.

26 Kuşlar Karaördek, Paçalı şahin ve Çöl ötleğeni Türkiye de ilk defa Zonguldak Filyos deltasında fotoğraflandı. Çöl ötleğenini çektiğimiz günden bir gün sonra Zonguldak a gelen Kuş gözlemcileri 30 Ekim 2011, Filyos, ZONGULDAK

27 Kuşlar Kuş gözlemcileri Türkiye kuşlarını kaydedilme sıklıklarına göre değerlendirmiş ve Türkiye den kaydedilen 470 türden 92 tanesini nadir kuş olarak listelemiştir. Bu türlerden 30 u Zonguldak ta kaydedilmiştir.

Kuşlar Kuş gözlemcileri Türkiye kuşlarını kaydedilme sıklıklarına göre değerlendirmiş ve Türkiye den kaydedilen 470 türden 92 tanesini nadir kuş olarak listelemiştir.

28 Kuşlar Kuş gözlemcileri Türkiye kuşlarını kaydedilme sıklıklarına göre değerlendirmiş ve Türkiye den kaydedilen 470 türden 92 tanesini nadir kuş olarak listelemiştir. Bu türlerden 30 u Zonguldak ta kaydedilmiştir. Bu 30 nadir kuş türünden 20 tanesi Zonguldak çevresinde Filyos deltasında görülmektedir. Filyos deltasının yok edilmesi bu türlerin Zonguldak listesinden kaybolmasına neden olacaktır.

29 Bölgede belirlenmiş olan kuş türlerinin çok büyük bir kısmı Filyos deltası alanından belirlenmiştir. Şüphesiz bir şekilde Zonguldak ilinin en önemli kuş alanı Filyos deltasıdır. Bunun yanında Filyos Liman Projesi kapsamında delta alanında yapılmakta olan ve ileride yapılması planlanan faaliyetler deltadaki kuşların yaşama ve üreme alanlarını büyük ölçüde olumsuz etkileyecektir.

30 Bölgenin belirlenen kuş zenginliğinin bu faaliyetlerden geri dönülemez zararlar görmemesi için planlama aşamasında kuşların barınmaya devam edebiceği alanların ayrılması, özellikle deltanın su rejiminin kuşların barınma alanı olan sazlıkların varlığını sürdürecek şekilde planlanması gerekmektedir.

31 Bölgede kuşların barınmaya devam edebilmesi amacıyla Sefercik köyü ile nehir - deniz ve Filyos kalesi arasında kalan alanın sadece kuşların barınmasına ayrılması ve bu alanda sazlık bir ortamın oluşması sağlanmalıdır.

32 Bölgede yok edilecek kumsallarda ayrıca Centaurae kilaea gibi endemikler ve Kum zambağı gibi nesli küresel ölçekte tehlikede olan bitki türleri de yaşamaktadır.

33 Bunların yanında deltada 1. Bıyıklı Kamışçın, 2. Saz kamışçını, 3. Kındıra kamışçını, 4. Büyük kamışçın, 5. Kamışbülbülü, 6. Halkalı cılıbıt, 7. Çizgili ötleğen, 8. Akgerdanlı ötleğen, 9. Sakarmeke, 10. Delice doğan, 11. Su tavuğu, 12. Boyunçeviren, 13. Gökdoğan türlerinin üremekte oldukları tarafımızdan belirlenmiştir. Ayrıca Filyos nehrinin özellikle Sazköy tarafı, alandaki Küçük karabataklar için önemli bir kışlama alanıdır.

34 Buna rağmen Liman Projesi ÇED raporunda alanda hiç endemik veya nesli tehlikede olan bitki bulunmadığı, alanda üremekte olan kuş türü bulunmadığı belirtilmektedir. Üniversite olarak ÇED raporu hakkında gönderdiğimiz görüşler de kesinlikle raporda dikkate alınmamıştır. Gerçek durum görmezden gelinerek alanda hiçbir canlı türü zarar görmeyecekmiş gibi proje gerçekleştirilecek olursa Zonguldak en önemli ekoturizm alanını kaybedecektir.

37 Memeliler Zonguldak İli memelileri Prof. Dr. Mustafa Sözen, Prof. Dr. Karataş tarafından çalışıldı. Türkiye de 170 kadar memeli türü vardır. Zonguldak ta 60 tür belirlendi.

38 Sonuçlar Zonguldak ili Biyolojik çeşitlilik bakımından büyük bir zenginliğe sahiptir. Ekoturizm potansiyeli bakımından Biyolojik çeşitliliğin en önemli kısmını yaban hayatı fotoğrafçılığı açısından Kelebekler ve Kuşlar oluşturmaktadır. Mantarlar da önemli bir fotoğraf objesi durumundadır.

39 Sonuçlar Kelebekler açısından en öneli alanlar Orman içi açıklıklar, Kuşlar açısından ise en önemli alan Filyos deltasıdır. Mantarlar için ise doğal ormanlar önemlidir. Zonguldak ilinin ekoturizm potansiyelini bu anların korunup korunamayacağı belirleyecektir.

40 İlginize teşekkürler

Benzer belgeler

STANDARD ŞUBAT 2010 DOĞA. Fotoğraflar: Eray ÇAĞLAYAN

STANDARD ŞUBAT 2010 DOĞA. Fotoğraflar: Eray ÇAĞLAYAN DOĞA Fotoğraflar: Eray ÇAĞLAYAN 100 Çoruh Vadisi: Suya Gömülecek Miras Eray ÇAĞLAYAN Doğa Derneği Bozayı Araştırma ve Koruma Projesi Sorumlusu Çoruh Vadisi, Türkiye deki 305 Önemli Doğa Alanı ndan bir