Prof. Dr. Yusuf Kenan HASPOLAT (Koordinatör)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Prof. Dr. Yusuf Kenan HASPOLAT (Koordinatör)"

Transkript

1 Prof. Dr. Yusuf Kenan HASPOLAT (Koordinatör) Katkılarından dolayı Müh. Murat TOMAR a teşekkür ederiz. T.C. Dicle Üniversitesi T.C. Dicle Üniversitesi Rektörlügü SUR / DİYARBAKIR Prof. Dr. Yusuf Kenan HASPOLAT T.C. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastanesi SUR / DİYARBAKIR 1

2 DİYARBAKIR YERÜSTÜ KAYNAKLARI 2 Editörler Prof. Dr. Yusuf Kenan HASPOLAT Yrd. Doç. Dr. Nihat TEKEL Yrd. Doç. Dr. Orhan KAVAK Yrd. Doç. Dr. Nizamettin HAMİDİ Yrd. Doç. Dr. Ramazan DEMİREL Yrd. Doç. Dr Dilek Şentürk DEMİREL Öğr. Gör. Ahmet AKAYDIN Zir. Mühendisi. Murat TOMAR ISBN: HAZİRAN 2013 Baskı UZMAN MATBAACILIK VE CİLTLEME Kadir TÜRKMEN Davutpaşa Cad. Güven Sanayi sitesi B / Blok No: 315 Topkapı - İSTANBUL Tel: (O212) Gsm: Grafik & Tasarım Eda Esra ÇELİK ve Seda ÇELİK Kapak Tasarım: Edip ÇELİK Yayınların Bilimsel ve Hukuki sorumluluğu Yazarlara aittir. Kaynak gösterilerek kısa alıntı yapılabilir. Kısmen ya da tamamen çoğaltılamaz. 2

3 DOĞAL HAYAT Bölüm editörleri: Yrd. Doç. Dr. Dilek Şentürk Demirel & Yrd. Doç. Dr. Songül Akın 1. Diyarbakır-Devegeçidi Barajı Kuşları: Prof. Dr. Ahmet KILIÇ (Sayfa 5-15) 2. Diyarbakır Yöresi Herpetofaunası: Remzi AKELMA, Prof. Dr. Yüksel COŞKUN (Sayfa 16-42) 3. Diyarbakır Yöresi Çöl Faresi (Meriones Tristrami Thomas 1892)'Nin (Rodentia: Gerbilinae) Morfolojik, Karyolojik ve Bazı Biyolojik Özellikleri: Alaettin KAYA, Prof. Dr. Yüksel COŞKUN (Sayfa 43-59) 4. Diyarbakır Sincap'larının, Sciurus Anomalus Gmelin 1778, (Rodentia: Mammalia) Morfolojik ve Karyolojik Özellikleri: Yrd. Doç. Dr. Servet Ulutürk, Prof. Dr. Yüksel COŞKUN (Sayfa 60-67) 5. Diyarbakır Civarı Tarla Faresi (Microtus Guentheri Danford &Alston 1880) (Rodentıa: Mammalıa) Türünün Morfolojik Ve Karyolojik Özellikleri: Prof. Dr. Yüksel COŞKUN, Servet ULUTÜRK Alaettin KAYA (Sayfa 68-77) 6. Diyarbakır'da güvercin kültürü. Vedat GÜNDOĞAN (Sayfa 78-85) 7. Dağ Bitkileri (tıbbi ve Aromatik Bitkiler) Ve Ekonomiye Katkısı Murat Haspolatlı (Sayfa 86-93) 3

4 KIRSAL EĞİTİM Bölüm editörü: Doç. Dr. Mikail SÖYLEMEZ 1. Kırsal Kesim Eğitim Sorunları Hakkında Öğretmen Görüşleri Ve Çözüm Önerileri (Diyarbakır İli Örneği ): Doç. Dr. Mikail SÖYLEMEZ. Nazenin FİDAN (Sayfa ) 2. Uyuşturucu Madde Kullanımı ve Şiddet İlişkisinde Psikologların Algıları Ve Çözüm Önerileri: Gülsüm ÖZEROL & Mehmet FATİH AYAZ (Sayfa ) 3. Sınıf Öğretmeni Yetiştirmede Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Arş. grv. Ömer ŞİMŞEK (Sayfa ) 4. Türkiye'de Bölgelerarası Eğitim Alanındaki Eşitsizliklerin Değerlendirilmesi : Yrd. Doç. Dr. Ahmet ÇOBAN (Sayfa ) 5. Kırsal alanda eğitim problemlerimiz ve çözüm önerileri: Doç. Dr. Mikail SÖYLEMEZ (Sayfa ) 6. Eğitimde Fırsat Eşitliği: Mehmet KURTULMUŞ, Ayhan GÜNDAŞ (Sayfa ) GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE EKOTURİZM Bölüm Editörü: M. Ali Abakay - Öğr. Gör. Ahmet Akaydın 1. Geçmişten günümüze Diyarbakırda, Ekoturizm ve Eğil örneği Prof. Dr. Kenan Haspolat (Sayfa ) 2. Her Yönüyle Çermik ve Ekoturizm Hamdullah Işık / Gazeteci-Yazar (Sayfa ) 3. Çermik Yemek Kültürü Hamdullah Işık / Gazeteci-Yazar (Sayfa ) 3. Her yönüyle Çermik/ İbrahim EVİRGEN (Sayfa ) 4. Kırk yıl Sonra Çermik/ Mehmet Ali ABAKAY (Sayfa ) 5. Diyarbakır'da Biblo, Maket, Tabak ve Mum vs. Sanatlarıyla Turizme Katkı Aygül Doru. (Sayfa ) 6. Anadolu'nun Büyüyen İncisi: Diyarbakır Eda Esra Çelik (Sayfa ) 4

5 DİYARBAKIR - DEVEGEÇİDİ BARAJI KUŞLARI Birds of Diyarbakır - Devegeçidi Dam * Ahmet KILIÇ ÖZET: Anadolu, kuş türleri yönünden oldukça zengindir. Kuş türleri bakımından bu zenginlik bölgeler arasında dağılışta da kendini gösterir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi alan olarak küçük olmasına rağmen zengin bir avifaunaya sahip olduğu düşünülmektedir. Bu bölgemizde oldukça az çalışma yapılmıştır. Farklı sistematik gruplardan kuş türlerinin bölgede kayıtları mevcuttur. İklim değişiklikleri ve kuraklık nedeniyle bölgede bitki ve hayvan tür çeşitliliğinde olumsuz yönde değişimler meydana gelmektedir. Çalışma alanı, tarımsal, sanayi faaliyetlerine yakın bir konumda olması, ayrıca avcılık ve piknik faaliyetlerinin yoğunluğu nedeniyle büyük bir baskı altındadır. Mevcut kuş türlerini belirleme ve meydana gelen değişimleri izleme zarureti vardır. Sonraki dönemlerle kıyaslama amacıyla, bu çalışmanın önemi ayrıca ortaya çıkmaktadır. Diyarbakır Devegeçidi Barajı kuş türlerini belirlemek amacıyla, nokta gözlem yöntemi izlenmiştir. Tespit edilen 12 ordo, 37 familyaya ait 109 tür ve bunların birey sayısı, aylara göre dağılımı tablo halinde verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Diyarbakır, devegeçidi Barajı, sazlık, kuşlar, biyolojik çeşitlilik. ABSTRACT: Anatolia is fairly rich in terms of bird species. This richness exhibits itself even in the distribution among the regions. Although the South-eastern Anatolia region has a small land area, the region is thought to have a rich avifauna. So far few studies have been carried out in this region. The records of bird species from various systematic groups are available in the region. Due to climate changes and drought, adverse changes occur in the variety of animals and plants in the region. The study area is under intensive pressure due to the fact it is close to agricultural and industrial activities as well as on account of intense hunting and picknicking. There is the necessity to identify bird species and monitor the changes occuring. The importance of this study is to arise when it is compared with those to be carried out in *Dicle Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü ahmetk@dicle.edu.tr 5

6 future. Spot observation method was followed for identifying bird species in Diyarbakır (Dam of Devegeçidi). 109 species belonging to 12 ordos, 37 families, their individual counts, distribution in months are given in Table. Keywords: Diyarbakır, Dam of Devegeçidi, reedy, birds, biodivercity. 1. GİRİŞ Anadolu Yarımadası'nın tür çeşitliliği (tür zenginliği) yönünden kıta özelliği gösterdiği kabul edilmektedir. Anadolu kuş türleri açısından da oldukça zengindir (1;2; 3; 4). Ülkemizde yaşayan kuş türü sayısının 453 olduğu bilinmektedir (5). Bu çeşitlilik, göç yollarının Anadolu'dan geçmesi, zengin habitat (yaşam alanı) çeşitliliği, uygun iklim, yiyecek bolluğu ve Anadolu'nun geçirdiği jeolojik dönemler nedeniyledir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi biyolojik çeşitliliğin (zenginliğin) az araştırıldığı bir bölgedir. Kuş türleri de az araştırılmıştır. Yeterli olmayan tespitler nedeniyle bu çalışmanın zarureti düşünülmüştür. Diyarbakır il sınırları içindeki önemli sulak alanlardan biri de Dicle Nehir Vadisi'dir. Zengin bir habitat çeşitliliğinin olması nedeniyle kuş türleri de bol olarak bulunur. Dicle Vadisi, doğu göç yolları üzerinde aynı zamanda türler için konaklama alanıdır. Dicle Nehir'ine açılan ve Karacadağ eteklerinden gelen suların toplandığı Devegeçidi Barajı ve çevresi farklı kuş türlerini barındırmaktadır. Dünya genelinde görülen iklim değişikliği ve kuraklık, ülkemizde özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bariz biçimde izlenmektedir. Mevcut türlerin korunması ancak var olan yaşam alanlarının varlığına / özelliğine bağlıdır. Kuraklığın olumsuz etkilerinin önceden belirlenmesi ve olumsuz etkilerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bunları izlemek mevcut türlerin populasyon dinamiğini belirlemekle mümkün olmaktadır. Koruma çalışmalarına destek vermek ve biyolojik zenginliği ortaya çıkarmak çalışmanın amaçlarından olmuştur. 2. MATERYAL ve METOT Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin doğusunda yer alır. Yazları sıcak ve kurak, kışları az yağışlı ve soğuk geçer. İlkbahar ılıman ve yağışlı geçmektedir. Bitki örtüsünü bozkır bitkileri oluşturmaktadır. Gözlem alanımız olan Devegeçidi o ' o Barajı, Diyarbakır il merkezinin (40 13 E, 37 54' N) kuzeybatısında yer alıp 35 km uzağında bulunmaktadır. Karacadağ'dan gelen derelerin taşıdığı sularla oluşan bir 2 barajdır. Toprak dolgu tipindeki baraj, 1x2 km alanı kaplar. Baraj alanı kıyılarında sazlık ve kamışlık alanlar bulunmaktadır. Baraj gövdesi yapımı sırasında açılan taş ocakları ve bunların civarı su birikimi neticesinde küçük gölcükler oluşturmuştur. Bu gölcüklerin kıyıları da saz ve kamışların yetiştiği mekanlardır. 6

7 Gözlemler Aralık 1997 yılında başlayıp Aralık 1998 yılı sonuna kadar devam etmiştir. Gözlemler yıl boyu sürdürülmüştür. Bir yıl boyunca gözlem yapmayı bölgelerin (araştırma alanlarının) avifauna çalışmaları için kaçınılmaz olarak görmekteyiz. Bölgede üreyen türleri belirlerken şu ölçüler esas alınmıştır; yuvanın varlığı, yumurtalar, yavruların tespiti ve üreme dönemi içinde erginlerin görülmesi (6). Bunların hepsinin veya yalnızca birinin tespiti de türün üreme kaydı olarak değerlendirilmiştir. Haftalık veya iki haftada bir, nokta gözlem yapılmıştır. Gözlem süresi iki saat olarak gerçekleştirilmiştir. Tento (10x50) marka dürbün, Minolta (DYNAX 7000i) fotograf makinesi, SIGMA (Auto Focus mm) objektif kullanılmıştır. 3. SONUÇLAR Bozkırlarda su ve sulak alanlar vaha özelliği göstermektedir. Çalışma alanında yaptığımız gözlem ve değerlendirmeler bu sonuca ulaşmamıza sebep olmuştur. Bir yıl boyunca yapılan gözlemler neticesinde kuşlar sınıfından 12 ordo ve 37 familyaya mensup 109 tür tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar tabloda aylara göre yerleştirilmiştir. Türlere ait birey sayısı da Tablo 1'de yer almıştır. Bölgede üreyen türleri belirlerken şu ölçüler esas alınmıştır; yuvanın varlığı, yumurtalar, yavruların tespiti ve üreme dönemi içinde erginlerin görülmesi. Bunların hepsinin veya yalnızca birinin tespiti de türün üreme kaydı olarak değerlendirilmiştir. Yöre halkı her yıl hasat döneminde saz ve kamışları biçmektedir. Kuşların üreme döneminde kamış hasadı avifauna (bir bölgenin kuş türleri) üzerine olumsuz ciddi sorunlar doğurmaktadır. Baraj gövdesi yakınında ağaçlandırılmış alanlar mesire yeri olarak da kullanılmaktadır. Yoğun insan baskısı üreme döneminde olumsuz etki yapmaktadır. Gözlem alanında su yılanı (Natrix sp), su kaplumbağası (Mauremys caspica) sıkça görülen sürüngenlerdir. Bölgenin balık türleri yönünden zengin olduğu yapılmış çalışmalarda da belirtilmektedir (7; 8). Balıkların Mastacembelidae, Bagridae ve Cyprinidae familyalarına ait oldukları ortaya çıkarılmıştır ( 7; 9). Güneydoğu Anadolu Bölgesi kuşlar yönünden de az araştırılmış bir bölge olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye geneli için verilen kayıtların, bu nedenle elde ettiğimiz sonuçlardan farklı olması muhtemeldir (10; 11). Araştırma alanı ve çevresi yoğun tarım, sanayii ve avcılık baskısı altındadır. Tür çeşitliliğine rağmen birey sayısı azlığı, bu baskının neticesidir. Devegeçidi Barajı ve Çevresi önemli bir sulak alan olarak önem arz etmektedir. Bu çalışma ile kuşlar yönünden önemi ortaya çıkmıştır. Yapılacak olan 7

8 flora ve fauna tespitiyle pek çok türü barındırdığı anlaşılacaktır. Bu konuda herhangi bir şüphemiz yoktur. Alanın doğal yapısının korunması ve gelecek nesillere değişik türlerin bırakılması amacıyla koruma altına alınması elzemdir. 4. TARTIŞMA Gözlem alanında tespit edilen türlerden bazıları Diyarbakır'daki diğer alanlarda görülmemiştir (12). Podicipediformes ordosundan Podiceps grisegena Diyarbakır'da ilk kayıttır. Ciconiiformes ordosundan olup sulak alanlarda dağılış gösteren çeltikçi (Plegadis falcinellus) bölgede bu çalışma aracılığıyla ortaya çıkarılmıştır. Sayısının azlığı dikkat çekmektedir. Üreme döneminde yörede bulunması kuluçka olasılığını artırmaktadır. Falconiformes ordosundan Bozkır Delicesi (Circus macrourus) bölgede kışın görülmüştür. Kış göçmeni olarak değerlendirilmektedir. Gökdoğan (Falco peregrinus) tek birey olarak görüldü. Bu türün bölgeyi transit geçiş yapmak için kullandığı düşünülmektedir. İlk kez tespit edilen bir diğer tür Bıldırcın Kılavuzudur (Crex crex). Araştırma alanında ağustosta görülmüştür. Alanı transit geçiş için kullanmıştır. Poyraz kuşuna (Haematopus ostralegus) araştırma alanında yalnız üreme öncesi dönemde rastlanmıştır. Kış konukçusu olarak değerlendirilmektedir. Sarı Bacaklı Kumkuşu (Calidris temminckii) bir kez aralık ayında görülmüştür. Rastlantısal tür olarak kabul edilmektedir. Kara Kızılbacak (Tringa erythropus) tek temsilcisiyle gözlem alanında görüldü. Durumu rastlantısal tür olarak değerlendirilmektedir. Orman Düdükçünü (Tringa glareola) kışın habitat imkanlarından yararlanan tür olarak belirlenmiştir. Kervan Çulluğu (Numenius arquata) bahar başlangıcında tespit edilmiştir. Habitatı bahar göçü esnasında kullanmaktadır. Büyük Suçulluğu (Gallinago media) bölgemizde kışı geçiren tür olarak tespit edilmiştir. Kızıl Deniz Düdükçünü (Phalaropus fulicarius) rastlantısal tür olarak izlendi. Bir kez görülmesi bu değerlendirmeye neden olmuştur. Bölgenin kirlilik durumu kuş türleriyle de değerlendirilebilir. Yalıçapkını (Alcedo atthis) bilindiği üzere biyoindikatör olarak adlandırılır. Kirlenmemiş, temiz yerlerde bulunur. Bölgedeki varlığı habitat kalitesi hakkında bilgi vermektedir. Araştırma alanımızda ilk kez belirlenen diğer kuş türleri şunlardır; Motacilla flava feldegg, Motacilla citreola, Oenanthe hispanica, Panurus biarmicus, Corvus corone pallescens, Sturnus roseus. Teşekkür: Bu çalışma Dicle Üniversitesi Araştırma Projesi (DÜAP-97-FF- 346) olarak desteklenmiştir. İngilizce yazım konusunda Okutman Sayın İbrahim TUNİK'e teşekkür ederim. 8

9 Oca Şubat Mart Nisan May. Haz. Tem. Ağu. Ara Tablo 1: Türlerin Aylara Göre Birey Sayısı (*: Üreme) Tür Adı (Latince Adı) Ara Eyl. Eki. Kas. Tepeli Batağan (Podiceps cristatus) Kırmızıboyun Batağan (Podiceps grisegena) Karaboyun Batağan (Podiceps nigricollis) Küçük Batağan (Tachybaptus ruficollis) Gri Balıkçıl (Ardea cinerea) Erguvani Balıkçıl (Ardea purpurea) Küçük Akbalıkçıl (Egretta garzetta) Alaca Balıkçıl (Ardeola ralloides) Sığır Balıkçılı (Bubulcus ibis) Gece Balıkçılı (Nycticorax nycticorax) Küçük Balaban (Ixobrychus minutus) Leylek * (Ciconia ciconia) Çeltikçi (Plegadis falcinellus) Angıt (Tadorna ferruginea) Yeşilbaş (Anas platyrhynchos)

10 . Kılkuyruk (Anas acuta) 2 Çıkrıkçın * (Anas querquedula) Kaşıkgaga (Anas clypeata) 4 8 Elmabaş (Aythya ferina) Tepeli Patka (Aythya fuligula) 20 Pasbaş Patka * (Aythya nyroca) Atmaca (Accipiter nisus) 1 1 Saz Delicesi * (Circusaeruginosus) Gökçe Delice (Circus cyaneus) 1 Bozkır Delicesi (Circus macrourus) 1 1 Kızıl Şahin (Buteo rufinus) 2 1 Şahin (Buteo buteo) Kerkenez (Falco tinnunculus) Gökdoğan (Falco peregrinus) 1 Bıldırcın Kılavuzu (Crex crex) 4 Saz Tavuğu * (Gallinula chloropus) Sakarmeke * (Fulica atra) Turna (Grus grus)

11 . Poyrazkuşu (Haematopus ostrlegus) Uzunbacak * (Himantopushimantopus) Halkalı Küçük Cılıbıt (Charadrius dubius) Kızkuşu (Vanellus vanellus) Mahmuzlu Kızkuşu * (Hoplopterus spinosus) Küçük Kumkuşu (Calidris minuta) Sarı Bacaklı Kumkuşu (Calidris temminckii) Kızılbacak * (Tringa totanus) Kara Kızılbacak (Tringa erythropus) Yeşilbacak (Tringa nebularia) Dere Düdükçünü * (Actitis hypoleucos) Orman Düdükçünü (Tringa glareola) Yeşil Düdükçün (Tringa ochropus) Kervan Çulluğu (Numenius arquata) Büyük Suçulluğu (Gallinago media) Suçulluğu (Gallinago gallinago) Kızıl Denizdüdükçünü (Phalaropus fulicarius) Karabaş Martı * (Larus ridibundus)

12 . Van Gölü Martısı * (Larus armenicus) Ak Kanatlısumru* (Chlidonias leucopterus) Bıyıklı Sumru (Chlidonias hybridus) Gülen Sumru (Gelochelidon nilotica) 1 20 Sumru (Sterna hirundo) Küçük Sumru (Sterna albifrons) 2 2 Güvercin * (Columba livia) Kolyeli Kumru (Streptopelia decaocto) 4 Guguk Kuşu (Cuculus canorus) 3 Kukumav Kuşu (Athena noctua) 1 1 Ebabil (Apus apus) 20 8 Yalıçapkını (Alcedo atthis) 1 1 Gri Yalıçapkını (Ceryle rudis) 2 3 Gökkuzgun (Coracias garrulus) 7 Hüthüt (Upupo epops) 2 1 Boğmaklı Tarlakuşu (Melanocoryphacalandra) 2 10 Küçük Boğmaklı Tarlakuşu (Melanocorypha bimaculata) 1 Tepeli Toygar * (Galerida cristata)

13 . Kırlangıç * (Hirundo rustica) Kum Kırlangıcı (Riparia riparia) Ev Kırlangıcı (Delichon urbica) Dere İncirkuşu (Anthus spinoletta) Sarı Kuyruksallayan (Motacilla flava) Maskeli Kuyruksallayan (Motacilla flava feldegg) Karaense Kuyruksallayan (Motacilla citreola) Ak Kuyruksallayan (Motacilla alba) Bülbül (Luscinia megarhynchos) Buğdaycıl (Luscinia svecica) Ev Kızılkuyruğu (Phoenicurus ochruros) Bahçe Kızılkuyruğu (Phoenicurusp hoenicurus) Çayır Taşkuşu (Saxicola rubetra) Taşkuşu (Saxicola torquata) Karakulak Kuyrukkakan (Oenanthe hispanica) Toprak Renkli Kuyrukkakan (Oenanthe isabellina) Ardıç (Turdus pilaris) Saz Ardıçkuşu (Acrocephalus scirpaceus)

14 . Büyük Saz Ardıçkuşu (Acrocephalus arundinaceus) Gri Mukallit (Hippolais pallida) 2 Çalı Ötleğeni (Sylvia communis) 2 Çif caf * (Phylloscopus collybita) Söğütbülbülü (Phylloscopu trochilus) Gri Sinekkapan (Muscicapa striata) Bıyıklı Baştankara (Panurus biarmicus) 1 Büyük Baştankara (Parus major) Çekirge Kuşu (Lanius collurio) Karaalın Çekirge Kuşu (Lanius minor) 3 7 Kızılbaşlı Çekirge Kuşu (Lanius senator) 6 Cüce Karga (Corvus monedula) 2 1 Leş Kargası (Corvus corone pallescens) 1 Sığırcık (Sturnus vulgaris) Pembe Sığırcık (Sturnus roseus) 10 0 Bataklık Serçesi * (Passer hispaniolensis) İspinoz (Fringilla coelebs) 10 Saka * (Carduelis carduelis)

15 Bataklık Kirazkuşu (Emberiza schoeniculus Karabaş Kirazkuşu (Emberiza melanocephala) Tarla Kirazkuşu * (Miliaria calandra) KAYNAKLAR 1. Kiziroğlu İ. 1989; Türkiye Kuşları. OGM Yayınları, Ankara. 2. Kasparek M. 1992; Die Vögel der Türkei, Max Kasparek Verlag, Heidelberg. 3. Kasparek M. & Bilgin, C. C.1996; Kuşlar (Aves), ın; Kence A. & Bilgin, C. C. (eds.), Türkiye Omurgalılar Tür Listesi, DPT ve TÜBİTAK Ankara. 4. Kılıç A.1999; Karapınar (Konya) Yöresinin Kuşları, Tr. J. of Zoology 23, Ek Sayı 1, Özen M. & Kurt, B. 2001; Türkiye'nin Kuşları; 2000 Yılı Kuş Gözlem Raporu. Türkiye DHKD İstanbul Türkiye. 6. Harrison C. 1975; Jungvögel, Eier und Nester aller Vögel Europas, Nordafrikas und des Mittleren Ostens. Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin. 7. Kelle A. 1978; Dicle nehri ve kollarında yaşayan balıkların üzerine taksonomik ve ekolojik araştırmalar. D.Ü. Tıp Fakültesi Doktora Tezi (Basılmamış). 8. Anonim, 2001; Türkiye'de Bulunan Sulak Alanların Ramsar Sözleşmesi Balık Kriterlerine Göre Değerlendirilmesi projesi. T.C. Çevre Bak. Çev. Kor. Gen. Müd. ve T.C. Gazi Üniv. Vak. Kesin Rapor. 9. Kuru M ; The freshwater of South-Eastern Turkey-2 (Euphrates- Tigris System). Hacettepe Bull. Nat. Sci. Eng., 7(8): Heinzel H., Fitter R. & Parslow J. 1988; Pareys Vogelbuch: alle Vögel Europas, Nordafrikas u. d. Mittleren Ostens. 5.Auflage. Parey, Hamburg, Berlin. 11. Heinzel H., Fitter R. & Parslow J.2001; Türkiye ve Avrupa'nın Kuşları, DHKD İstanbul. 12. Biricik M. 1996; Birds of Kabaklı Reservoir, Diyarbakır, Tr. J. of Zoology 20,

16 DİYARBAKIR YÖRESİ HERPETOFAUNASI 1 2 Remzi AKELMA Yüksel COŞKUN ÖZET: Bu çalışmada, Diyarbakır yöresi Herpetofaunası (Kurbağa ve Sürüngen hayvanlar) araştırılmıştır. Çalışma alanı içerisinde farklı lokalitelerden toplam 115 örnek toplanmıştır. Ayrıca arazide 200'e yakın örnek görülmüş fakat toplanamamıştır. Toplanan örnekler uygun bir şekilde laboratuara getirilmiş ve araştırılmıştır. Morfolojik karakterlerden folidosis, vücut uzunlukları, renk ve desen özellikleri incelenmiştir. Örneklerin yaşam alanlarının ekolojik özellikleri de verilmiştir. Elde edilen bilgiler Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yapılmış olan önceki çalışmalarla karşılaştırılarak türlerin benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konulmuştur. Toplanan örnekler Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Müzesinde muhafaza edilmektedir. Çalışmanın sonucunda, Diyarbakır yöresi herpetofaunasına ait 26 tür tespit edilmiştir. Belirlenen türler aşağıda verilmiştir. Amfibia'dan 4 tür; Bufo viridis, Hyla arborea, Hyla savignyi ve Rana ridibunda; Testudinata'dan 3 tür; Mauremys caspica, Rafetus euphraticus ve Testudo graeca; Lacertilia'dan 9 tür; Lacerta cappadocica, Lacerta trilineata, Ophisops elegans, Mabuya aurata, Mabuya vittata, Eumecus schneideri, Cyrtopodion heterocercus, Laudakia stellio, Trapelus ruderatus; Ophidia'dan 10 tür; Eryx jaculus, Coluber caspius, Coluber najadum, Coluber jugularis, Coluber schmidti, Eirenis decemlineatus, Eirenis lineomaculatis, Natrix natrix, Natrix tessellata ve Vipera lebetina'dır. Fakat Coluber schmidti'ye rastlanmış olmakla birlikte, yakalanamamıştır. Anahtar Kelimeler: Herpetofauna, Amfibia, Lacertilia, Ophidia, Diyarbakır. 1. GİRİŞ Günümüzde dünyada yaklaşık olarak 6000 sürüngen ve 2100 kadar amfibi türünün varlığı belirtilmekte olup bunlardan, 130'dan fazla sürüngen ve amfibi türü Türkiye'de belirlenmiş ancak Güneydoğu Anadolu Bölgesi herpetofaunasının yetersiz çalışıldığı, dolayısıyla bu bölgenin daha kapsamlı çalışılması gerektiği vurgulanmıştır. Baran (2005). Türkiye'deki herpetolojik çalışmalar, Werner (1902) ekleyiniz. ile başlamış olup, sonraki yıllarda yabancı (Bird 1936, Bodenheimer 1944, Mertens 1952,1953; Clark ve Clark 1972, Sindaco ve ark gibi) ve yerli araştırmacılar. (Başoğlu ve Özeti 1973, Başoğlu ve Baran 1977, 1980; Baran 1976, Kumlutaş ve ark. 1998, Çevik 1999 gibi) tarafından yapılan çalışmalarla hız kazanmıştır. 1 Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü 2 Dicle Üniversitesi, Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü 2 E posta: yukselc@dicle.edu.tr 16

17 Bu çalışmanın amacı, yetersiz çalışılmış olan bu bölgenin herpetofaunasını belirleyerek, bölgenin ve Türkiye'nin herpetofaunasına katkıda bulunmaktır. 2. MATERYAL VE METOT Çalışma yılları arasında ilkbahar, yaz ve sonbahar ayları içerisinde yapılan arazi çalışmaları sonucunda toplam 115 örnek üzerinde gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 200 civarında örnek gözlemlenmiş olup yakalanamamıştır. Örnekler Şekil 1, 2 ve 3'te belirtilen lokalitelerde yakalanmışlardır. Bazı örneklerin arazide ölçüleri alınıp, morfolojik karakterleri incelendikten sonra serbest bırakılmışlardır. Örnekler toplanmasında farklı yöntemler kullanılmıştır. Kurbağalar bir kepçe yardımıyla (Rana) ve elle (Hyla, Bufo ve Rana) uygun habitatlarda yakalanmışlardır. Kaplumbağalardan Mauremys caspica dere ve göletlerde kepçe yardımıyla; Testudo graeca ise görüldükleri yerlerde ölçüleri alındıktan sonra araziye geri bırakılmışlardır. Kertenkeleler elle veya özel bir bayıltıcı silah yardımıyla (Lacerta trilineata, Eumeces schneideri gibi) toplanmışlardır. Yılanlar ucuna yarı çengelimsi demir parçası takılı olan bir sopa yardımıyla boyun kısmından bastırılarak elle yakalanmışlardır. Arazi çalışmasında örneklerin toplandığı alanların ekolojik özellikleri arazi notları ve resimlerle kaydedilmiştir. Örneklerin renkli resimleri arazide ve laboratuarda alınmıştır. Araziden toplanan örnekler, bez torba ve kavanozlar içerisine konularak laboratuara getirilmiştir. Örnekler ağzı kapalı bir kap içerisinde eter ile bayıltılıp, türlere ve türün büyüklüğüne göre vücutlarına 3-5 cm aralıklarla alkol+formol karışımı enjekte edilmiştir. Kurbağalara 3 cc % 40'lık formol, 97 cc % 70'lik etil alkol; Kaplumbağa, kertenkele ve yılanlar 9 cc % 40'lık formol, 91 cc % 70'lik etil alkol karışımı koruma amacıyla enjekte edilmiştir. Bu işlemlerden sonra örneklere şekil vermek amacıyla küvet içerisine konulmuştur. Kurumasını önlemek için alkol ile ıslatılmış pamukla üzerleri örtülerek hava almayacak şekilde naylon poşet içine alınıp, 24 saat bekletilmiştir. Şekil alması sağlanan örnekler cam kavanozlarda % 70'lik alkol içinde korunmaktadır. Örneklerin etiketleri üzerine hayvanın müze numarası, yakalandığı tarih, yakalandığı yer ve kim tarafından yakalandığı yazılmıştır. Türlerin taksonomik karakterlerinin karşılaştırılmasında Werner (1902), Başoğlu ve Özeti (1973), Baran (1976), Başoğlu ve Baran (1977 ve 1980), Bird (1936), Bodenheirmer (1944), Sindaco ve ark. (2000), Baran (1978) den yararlanılmıştır. Taksonomik adlandırmada ise Baran (2005) takip edilmiştir. Çalışmada kullanılan örnekler Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji müzesinde muhafaza edilmektedir. 17

18 2. BULGULAR VE TARTIŞMA Clasis: AMPHIBIA (Kurbağalar) Çalışma sahası içerisinde Amfibilerden 3 familyaya ait 4 tür belirlenmiştir. Familya 1. Hylidae Çalışma sahası içerisinde bu familyaya ait 2 tür belirlenmiştir. 1. Tür. Hyla arborea (LINNAEUS, 1758): Ağaç Kurbağası Dış metatarsal tüberkül, iç metatarsal tüberkülden daha küçüktür. Arka ayaklardaki parmakların arasında yarım perde bulunur ve ön ayak parmakları arasında perde bulunmamaktadır. Alt çene etrafı koyu kahverengimsi, üst çene etrafı ise açık sarı renklidir. Burun deliklerinden başlayarak kulak zarı üzerinden geçen ve kasık bölgesine kadar devam eden koyu kahve renkli bir şerit bulunmaktadır. Bu şerit, kasık bölgesinin önünde yukarı doğru çengelimsi bir çıkıntı yapmaktadır (Resim 1.1). Bu karakter yönüyle H. savignyi'den ayrılır. Derinin üstü pürüzsüzdür. Karın altı hafif granüllüdür. Ses kesesi mevcuttur. Sırtın yeşilimsi zemin rengi üzerinde sarımsı ve grimsi renkler ve geriye doğru siyah lekeler mevcuttur. Karın tarafı kirli beyazdır ve üzerinde granüller bulunmaktadır. Çene altı kirli sarımsıdır. Burun deliklerinden başlayıp, kulak zarı üzerinden devam eden kahverengimsi şerit alttan ve üstten sarımsı bir çizgi ile sınırlandırılmıştır (Resim 1.1). 2. Tür. Hyla savignyi (AUDOIN, 1827): Yeşil Kurbağa Hyla arborea'da olduğu gibi ön ve arka ayak parmakları disk şeklinde ve yapışma özelliğine sahiptir. Dil yuvarlağımsıdır. Kulak zarları belirgindir. Tibio-tarsal öne doğru uzatıldığında göz hizasına yetişmektedir. Dış metatarsal tüberkül küçük, iç metatarsal tüberkül ise büyüktür. Ön ayak parmakları arasında perde bulunmaz, arka ayak parmakları arasında yarım perde bulunmaktadır. Alt çene etrafı koyu kahverengimsi, üst çene etrafı açık sarımsıdır. Burun deliklerinden başlayıp, kulak zarı üzerinden geçerek hemen hemen kasık bölgesine kadar uzanan koyu kahve renkli bir şerit mevcuttur (Resim 1.2). Ancak H. arborea'da olduğu gibi yukarı doğru çengelimsi çıkıntı yapmamaktadır. Derinin üst tarafı pürüzsüz, karın bölgesi hafif granüllüdür. Sırtın zemin rengi yeşilimsidir. Bu zemin üzerinde sarımsı ve grimsi renk tonları da görülmektedir. Zemin rengi lekesizdir. Karın bölgesi kirli beyaz ve üzerinde granüller bulunmaktadır. Burun deliklerinden başlayarak kulak zarı üzerinden devam eden koyu kahverengimsi şerit alttan ve üstten açık sarımsı çizgilerle sınırlandırılmıştır. Bodenheimer (1944) ve Eiselt (1965), Hyla savignyi'yi, Hyla arborea savignyi alttürü olarak vermektedirler, ancak son yıllarda yapılan çalışmalarda Hyla savignyi'nin ayrı tür olduğu vurgulanmaktadır (Başoğlu ve Özeti 1973, Mulder 1995, Baran ve Atatür 1998, Uğurtaş ve ark. 2000, Baran 2005). 18

19 Familya 2: Ranidae 3. Tür. Rana ridibunda PALLAS, 1771: Ova Kurbağası Kulak zarları ve burun delikleri barizdir. Ağızda vomer dişler geriye doğru eğik ve iki sıra halinde dizilmişlerdir. Dişler iç burun delikleri arasında yer almaktadır. Temporal şerit bulunmaz. Dorso-lateral kıvrıntı barizdir. Arka bacaklar öne doğru uzatıldığında tibio-tarsal eklem burun deliğine ulaşmamaktadır. Arka ayaklardaki parmakların arası tam perdelidir. Derileri oldukça pürtüklüdür. Göz bebeklerinin üst kısmında uzanan altın sarısı renginde bir şerit bulunmaktadır (Resim 1.3). Erkek bireylerde dış ses kesesi ve birinci parmağının kaide kısmında bir şişkinlik bulunmaktadır. Vücut boyları değişkendir. Renk ve desen olarak çeşitli varyasyonlar gösterirler. Varyasyonlardaki çeşitliliği aynı ortamı paylaşan bireyler arasında görmek mümkündür. Sırtın zemin rengi yeşilimsi, grimsi ve kahverengimsi tonlarda olabilmektedir. Bu zemin renkleri üzerinde siyah renkli leke ve benekler mevcuttur. Bazı örneklerde sırtın orta kısmında açık renkli bir şerit bulunmakta, bazı örneklerde bu şerit bulunmamaktadır. Karın altı genellikle kirli beyazımsıdır. Rana ridibunda daha çok suya yakın alanlarda yaşar. Bazen avlanmak için suya yakın alanlardan uzaklaştıkları, güneşlenmek için suyun kenarına veya su içindeki taşların üzerine çıktıkları görülmüştür. Dere, göl, gölet ve havuz gibi sulak alanlarda sıkça rastlanmaktadır. Familya 3. Bufonidae 4. Tür. Bufo viridis (LINNAEUS, 1758) : Gece Kurbağası Boyları (Baş+gövde uzunluğu) mm arasında değişmektedir. Gözün iris kısmı altın sarısı olup etrafı yeşilimsi kahverengidir. Ağızda diş bulunmamaktadır. Derileri çok pürtüklüdür. Parotid bezler şişkin olup belirgindir. Ön ve arka ayak parmak altında bulunan tüberküller tek sıra halindedir. (Resim 1.4). Arka ayaklardan tarsus kısmında deri kıvrıntısı bulunmaktadır. Kulak zarı barizdir. Ön ayaklar 4, arka ayaklar 5 parmaklıdır. Ön ayak parmakları arasında perde bulunmaz. Arka ayak parmakları arasında yarım perde bulunmaktadır. Erkekler, dişilere oranla daha iri vücut yapısına sahiptirler. Geceleri düdük sesine benzer ses çıkarırlar. Sırtın zemin rengi değişiklik göstermektedir. Sırt rengi daha çok gri yeşilimsi olup üzerinde kahverengimsi pürtükler yoğun olarak bulanmaktadır. Sırtta ve bacaklar üzerinde etrafı siyah büyük yeşil lekeler yer almaktadır. Karın altı beyaz ve çok siğillidir. Genellikle geceleri aktiftirler. Taşların ve otların arasına saklanırlar. Karanlık çökmeden önce dolaşmaya başlarlar. Yavruların gündüz dolaştıkları görülmüştür. 19

20 Resim 1. Diyarbakır'da tespit edilen Amphibia Türleri. 1. Hyla arborea, 2. Hyla savingyi, 3. Rana ridibunda, 4. Bufo viridis. 20

21 21

22 2. Clasis: REPTILIA (Sürüngenler) 1. Ordo: TESTUDINATA (kaplumbağalar) Çalışma sahası içerisinde 3 familyaya ait 3 kaplumbağa türü tespit edilmiştir. Familya 1. Testudinidae 1. Tür. Testudo graeca LINNAEUS, 1758: Adi Tosbağa Karapaks bombelidir ve sert keratinimsi bir tabakadan oluşmaktadır. Karapaksta 5 vertebral, 4 çift costal ve 11 çift marginal plak bulunmaktadır (Resim 2.1). Supracaudal plak tektir. Nuchal plak dar, uzun ve önü sivridir. Karapakstaki plakların üzerinde halkalar bulunmakta ve bunlar bireyin genç veya yaşlı olduğu konusunda fikir verir, ancak bireyin yaşını tayin etmezler. Dişilerde plastron düz, erkeklerde ise içe çöküktür. Bacakların ön yüzünde birbirini örten tırnak benzeri pullar mevcuttur. Bunlar uzunlamasına 4-5 sıra halindedir (genelde 5 sıralı). Arka bacaklarda, kuyruğa yakın iki tane sert çıkıntı (tüberkül) bulunmaktadır. Karapaks rengi soluk (mat) sarımsı, koyu zeytin yeşili ve siyahımsı renkler taşımaktadır. Siyah renk daha çok sırt plakları etrafında yer almaktadır. Bu plakların diğer bölgelerinde siyah lekelere de rastlamak mümkündür. Plastron kirli sarımsı ve açık kahverengimsi olup yer yer siyah lekeler görülmektedir. Karapaks ve plastron uzunluğu bireylerin yaşına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Kumlu, taşlık, kuru otlar arasında ve kurak arazide yaşarlar. Özellikle yaz aylarında büyük kayaların altında veya arazide açmış oldukları oyuklara ya da diğer hayvanları açmış oldukları oyuklara girerek serinlemeye çalışırlar. Bağ, bahçelerde sebze ve meyvelere zarar verdikleri yöre halkı tarafından ifade edilmiştir. Familya 2. Bataguridae 6. Tür. Mauremys caspica (GMELIN, 1774): Çizgili Kaplumbağa Baş üzerinde plak bulunmaz. Karapaks üstten basıktır. Genç bireylerin karapaksındaki plakaların üzerinde birkaç sıra halinde karina benzeri çıkıntı yer almaktadır. Sırtın orta kısmında bir vertebral çıkıntı uzanmaktadır (Resim 2.2). Ergin bireylerde ise sırt plakları üzerinde çıkıntılar (karina benzeri) ve vertebral çıkıntı kaybolmuştur. Vertebral plakların genişliği uzunluğundan daha fazladır. Anal plakalar arasındaki hat, femoral plaklar arasındaki hattan daha kısadır. Karapaks'ta 5 vertebral, 4 çift costal ve 11 çift marginal plak bulunmaktadır. Subcaudal plak iki parçalıdır. Nuchale plak kısa ve dardır. Plastron ve karapaks kaynaşmıştır. Karapaks ve plastron uzunluğu bireylerin yaşına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Karapaks 9,2-140; plastron 7,6-12 mm arasında değişmektedir. Kuyruk uzunluğu mm arasındadır. Sırt rengi koyu yeşilimsi kahverengidir. Sırt plakları üzerinde yer yer siyah lekeler bulunur. Baş, boyun, kuyruk ve ayaklarda boyuna uzanan sarımsı çizgiler mevcuttur. Plastron bölgesi genç fertlerde açık turuncu sarımsı ve grimsi siyah renkler taşır, yaşlı bireyler grimsi siyah tondadır. Çene altı kirli beyazımsıdır. Göl, nehir ve dere gibi tatlı sularda yaşarlar. Güneşli havalarda sudan çıkarak, su 22

23 kenarında güneşlenirler. Sıcak havalarda su kenarlarında gruplar halinde güneşlenirken görmek mümkündür. Devegeçidi çayında yakalanmış balıkları yedikleri gözlemlenmiştir. Başoğlu ve Baran (1977), Mauremys cinsinin Türkiye'de Mauremys caspica türü ve buna bağlı olarak nominant ve alt tür olarak M. c. rivulata olduğu ifade etmektedirler. Ancak incelenen literatürlerde M. c. rivulata'nın alttür olmaktan çıkarıldığı, tür düzeyinde M. rivulata olarak verdikleri belirlenmiştir (20). Başoğlu ve Baran (1977), Mauremys caspica'da kuyruk uzunluğunun ergin erkeklerde kabuğun yarısı ve dişilerde Resim 2. Diyarbakır'da tespit edilen Testudinata türleri. 1. Testudo graeca, 2. Mauremys caspica, 3. Rafetus euphraticus. 2/3'ü veya 1/3'ü; gençlerde 3/5'i kadar olarak vermektedirler. Örneklerimizde kuyruk erkekte kabuk uzunluğunun 1/3'ü, dişide 1/2'si kadardır. 23

24 Familya 3. Trionychidae (Yumuşak Kabuklu Kaplumbağalar) 7. Tür. Rafetus euphraticus (DAUDIN, 1802): Fırat Kaplumbağası Üst kabuk yassı veya oval şeklindedir (Şekil 2.3). Kabuk yumuşak olup, üzerinde deri benzeri bir yapı bulunmaktadır. Üst kabuktaki costal plak sayısı 8 çifttir. Son costal plak, kendisinden önce gelen plağın yarısı kadar genişliğe sahiptir. Başın ucunda hortum şeklinde yumuşak bir yapı uzanmaktadır. Burun delikleri bu yapının ucunda yer almaktadır. Ağız kısmında etli dudak bulunmaktadır. Ayak parmakları arasında tam perde mevcuttur. Ayak parmaklarının üç tanesinde tırnak mevcuttur. Genç bireyler koyu zeytin yeşili bir renktedirler. Ergin bireyler ise daha açık yeşilimsi renge sahip olup, yer yer siyah veya beyazımsı lekeler taşımaktadırlar. Göl ve nehirlerin sığ sularında yaşarlar. Günün belli saatlerinde su kenarına veya su içerisindeki taş, kabuk, yosun vs gibi birikintilerin üzerine çıkarak güneşlendikleri görülmüştür. Tehlike anında suya girerek uzaklaştıkları ve etrafı gözlemledikleri, tehlike geçtikten bir süre sonra tekrar güneşlenme alanlarına geri döndükleri tespit edilmiştir. 2. Ordo: LACERTILIA (Kertenkeleler) Çalışma sahası içerisinde 4 familyaya bağlı 9 tür kertenkele tespit edilmiştir. Familya 1. Lacertidae 8. Tür. Ophisops elegans MENETRIES, 1832: Tarla Kertenkelesi Küçük kertenkele türlerinden biridir. Tüm boy uzunluğu mm'dir. Vücut etrafındaki pul sayısı arasında değişmektedir. Başın üst kısmında, daha çok öne yakın olan bir çukurluk bulunmaktadır. Bu çukurluk önden arkaya doğru uzanmaktadır. Tympanicum barizdir. Temporal bölgede genelde 40'tan fazla pul bulunmaktadır. Burun delikleri 4 plak arasında yer almaktadır. Sırt pulları geriye doğru gidildikçe karinalı olup büyümektedir. Karın plakları uzunlamasına 6 tanedir. Ancak yanlardaki büyük ve düz pullar da dahil edilirse 8 veya 10 tane olmaktadırlar. Femoral delik sayısı 9-12 (genelde 10 tane) arasında değişmektedir. Kuyruk genelde baş+gövde uzunluğunun iki katı kadardır. Rostrale yuvarlağımsıdır ve üstten bakıldığından kolayca fark edilmektedir. Subdigital pul sayısı arasında değişmektedir. Sırtın zemin rengi bulundukları ortama göre farklılıklar göstermekle beraber, genellikle grimsi kahverengidir. Bu grimsi kahverengi zemin üzerinde, gözün alt ve üst hizasından başlayarak geriye doğru uzanan açık sarımsı renkte çizgiler bulunmaktadır. Bu çizgilerden alttaki üsttekine göre biraz daha mattır. Genç bireylerde de, her iki gözün alt ve üst hizasından başlayarak geriye doğru uzanan ikişer tane sarı çizgi bulunmakta ve ergin bireylerdeki gibi alttaki çizgi mat değildir (Resim 3.1). 24

25 Genç bireylerde (özellikle yavru döneminde olanlarda) sarı çizgilerin arası tamamen kahverengimsi siyah renkte olup üzerinde lekeler taşımamaktadırlar. Genç bireyler erginleştikçe lekeler oluşmaya başlar. Ergin bireylerde sırtın zemini üzerinde parçalı olan siyah lekeler bulunmaktadır. Bu lekeler erkek bireylerde daha yoğun olarak bulunur. Erkeklerdeki siyah lekeler ve kahverengimsi plakalar daha canlı tonda olup dişi bireylerde daha mat tonlardadır. Sırtın zemin rengi üreme döneminde daha canlıdır. Ventral rengi kirli beyaz olup, üzerinde leke bulunmaz. Kurak veya suyun bulunduğu bütün alanlarda bulunmaktadırlar. Özellikle düzlük ve arazi olarak kullanılan alanları tercih ettiklerin tespit edilmiştir. Çevik (1999), Ophisops elegans örneklerinde burun deliklerinin bazı örneklerde 4, bazı örneklerde ise 2 plak arasında yer aldığını; temporal bölgedeki pul sayısının arasında değiştiğini; occipitalenin bazı örneklerde bulunduğunu, 4 örnekte bulunmadığını; inframaxilla sayısı çoğunlukla 5 çift (nadiren 6 çift) olduğunu belirtmektedir. Örneklerimizin tamamında burun delikleri 4 plak arasında yer almakta; temporal bölgedeki pul sayısının 40'dan fazla; occipitalenin bulunduğu ve inframaxilla sayısının 6 çift olduğu görülmüştür. Baran ve ark. (2001b), Ophisops elegans örneklerinde tüm boy uzunluğunu ,7 mm, femoral delik sayısının (ortalama 11,2), subdigital'in 23-25, sırtın etrafındaki bir sıradaki pul sayısının arasında olduğunu belirtmişlerdir. Örneklerimizde tüm boy uzunluğu (genç+ergin bireylerde) mm; femoral delik sayısı 9-12 (genel olarak 10 tane); subdigital sayısı ve sırtın etrafındaki bir sıradaki pul sayısının arasında değiştiği belirlenmiştir. Kumlutaş ve ark. (2004b), Ophisops elegans macrodactylus örneklerinde femoral delik sayısı 9-11, ard ayaktaki 4. parmaktaki subdigital'in 20-23; Ophisops elegans basoglu örneklerinde femoral delik sayısının 8-10, arka ayaktaki 4. parmakta subdigital sayısı arasında değiştiğini belirtmişlerdir. Örneklerimizde femoral deliklerin 9-12 (genel olarak 10 tane) ve ard ayaktaki 4. parmakta subdigital arasında değişmektedir. 9. Tür. Lacerta cappadocica WERNER, 1902: Kayseri Kertenkelesi Boyları mm arasında değişen büyüklüğe sahiptirler. Kuyruk uzunlukları mm arasında değişmektedir. Baş+gövde uzunlukları mm kadardır. Türün en belirgin özelliği gözün önünde yarı saydam bir perdenin bulunmasıdır. Bu perde 6 tane puldan oluşmakta ve pulların birleşme noktası siyahımsıdır. Postnasale sayısı 2 olup üstteki büyük alttaki küçüktür. Burun deliği 3 plak arasında ve 1. supralabialia ile temastadır. Supralabialia sayısı 5'dir. Gular kıvrıntı bariz değildir. Vücudu saran pul sayısı arasında değişmektedir. Ventralde uzunlamasına 6 tane pul bulunurken enine pul sayısı arasında değişmektedir. Femoral delik sayısı arasında değişmektedir. Parmak altı pulları karinalı ve subdigital sayısı arasındadır. Tympacium belirgindir ve temporal bölgede 40'dan fazla pul bulunmaktadır. Rostrum ucu sivridir. 25

26 Sırtın zemin rengi değişkenlik göstermektedir (Resim 3.3). Bu zemin daha çok yeşilimsi kahverengidir. Gözün üst hizasından başlayarak geriye doğru uzanan iki tane açık sarı renkli çizgi bulunmaktadır. Bu çizgiler arasında başın arkasından başlayarak geriye doğru uzanan siyahımsı lekeler yer almaktadır. Lekeler karşılıklı olup geriye doğru gittikçe birleşir. Bu lekeler sırtın rengini siyahımsı gibi gösterirler. Vücudun yanlarında da siyah lekeler mevcut olup bu lekelerin ortasında mavi renkli lekeler bulunmaktadır. Mavi renkli lekelerin ortasında sarı renkli benekler yer almaktadır. Bu mavi lekeler göz ile arka ayaklar arasındaki bölgede bulunmaktadır. Başın üzerinde siyah lekeler mevcuttur. Ventralia kirli beyazımsıdır. Meşelik, taşlık ve kayalık gibi alanlarda yaşarlar. Özellikle taşlık alanlarda yaşayanların otların yoğun olduğu ortamları tercih ettikleri ve tehlike anında bu alanlara saklanarak korundukları görülmüştür. Ağaçlara tırmanarak korundukları da gözlemlenmiştir. Bodenheimer (1944), Lacerta cappadocica'yı, Apathya cappadocica olarak değerlendirmekte ve bölgede (Mardin ve Gaziantep'de) Apathya cappadocica wolteri alttürünün bulunduğu, baş+gövde uzunluğu mm, kuyruk uzunluğu mm, femoral delik sayısının arasında değiştiğini belirtmektedir. Örneklerimizde baş+gövde uzunluğu mm, kuyruk uzunluğu mm, femoral delik sayısı arasında değişmekte olduğu görülmektedir. Renk ve desen olarak örneklerimiz benzer özellikler taşımaktadırlar. Kumlutaş ve Olgun (1999), L. cappadocica'da postnasal plak sayısının genelde 3 (2 örnekte 2, 11 örnekte 4-7 arasında) olduğunu, subdigital'in 25-(27,77)- 30, vücudu saran bir sıradaki pul sayısının 69-(69,77)-76, femoral delik sayısının 20- (21,83)-24 olduğu; baş+gövde uzunluğunun 60,64-(69,47)-79,05 mm, kuyruk uzunluğu 100-(131,50)-172 mm arasında değiştiğini belirtmişlerdir. 6 örneğimizde postnasal plak sayısı 2 (üstteki büyük alttaki küçüktür), subdigital plak sayısı (1 örnekte 26), vücudu saran bir sıradaki pul sayısı 61-68, femoral delik sayısı olduğu; 5 örnekte, baş+gövde uzunluğunun 39-(51)-69 mm, kuyruk uzunluğunun 63- (128)-170 mm arasında değiştiği tespit edilmiştir. Ayrıca zemin renginin grimsi mavi yeşil veya zeytuni yeşile kadar değiştiği belirtmektedirler. İncelediğimiz örneklerin bazıları benzer renk ve desene sahip, bazı örneklerin ise zemin renginin tamamen siyah ve bu siyah zemin üzerinde yuvarlağımsı ortası grimsi sarı lekeler taşıdığı görülmüştür. Postnasal plak sayısı, subdigital plak sayısı, vücudu saran pul sayısı, femoral delik sayısı, baş+gövde uzunluğu, kuyruk uzunluğu, renk ve desen bakımından farklılıklar görülmektedir. 10. Tür. Lacerta trilineata BEDRIAGA, 1886: İri Yeşil Kertenkele Türkiye'de yaşayan büyük kertenkelelerden biridir. Yakalanan örneklerin boyu ortalama 324 mm'dir. Rostral plak burun deliği ile temas halindedir. Gözün önünde saydam bir perde bulunur. İki çift postnasale bulunmaktadır. Supraciliaria sayısı 8 9 tanedir. Supratemporal plak 3 tanedir. Praeoculare sayısı 2'dir.Tympanicum 26

27 mevcuttur. Massetercium bariz değildir. Burun deliği 3 plak arasında olup, 1. supralabial ile temas halindedir. Collare belirgin olup, tırtıklıdır. Sulcus gularis (gular kıvrıntı) belirgindir. Vücudu saran pul sayısı arasında değişmektedir. Ventralde uzunlamasına pul sayısı 6'dır, yanlardaki düz ve büyük olanlar da dahil edilirse 8'dir. Femoral delik sayısı tür. Ventralde enine pul sayısı 26'dır. Kuyruk uzunluğu baş+gövdenin yaklaşık iki katıdır. Subdigital sayısı 23-26'dır. Rostral plak burun deliği ile temastadır. Kuyruk pulları karinalıdır. Sırt pulları oval olup geriye doğru gittikçe karinalaşmaya başlamaktadır. Parmak altı pulları düzdür. Oldukça hızlı hareket ederler. Genç bireylerde sırtın rengi kahverengimsi olup sırtın zemini üzerinde geriye doğru uzanan 5 açık çizgi yer almaktadır (Resim 3.2). Çizgilerden biri sırtın ortasından, diğerleri yan taraflardan geriye doğru uzanmaktadır. Baş bölgesinin yanları ve boyun kısmı yeşilimsi mavi renktedir (Resim 3.2). Kuyruk kaide kısmında yeşilimsi olup, geriye doğru gittikçe kahverengimsiye dönüşmektedir. Ergin bireylerin sırt rengi yeşildir. Yeşil zemin üzerinde bol miktarda siyah lekeler yer almaktadır. Dişilerdeki lekeler erkek bireylere oranla daha fazladır. Genç bireylerde görülen beş açık renkli çizgi, ergin bireylerde kaybolmuştur. Baş yanlarında ve boyun kısmındaki yeşilimsi mavi renk, genç bireylerden daha belirgin ve canlıdır. Karın altı ise sarımsı beyazdır. Bağ, bostan ve ağaçlık alanlarda yaşarlar. Alınan üç örnekten biri suya yakın bir bostanda, biri kum ocağında, diğer örnek ise bağda yakalanmıştır. Birinin maydanoz üzerindeki tırtıllarla beslendiği görülmüştür. Tok (1999), L. trilineata'da vücudu örten bir sıradaki pul sayısının (ortalama 51.31), gövde boyunda uzunlamasına ventralia sayısının örneklerin yarısında 6, diğer yarısında 8; subdigital sayısının arasında olduğunu belirtmiştir. Örneklerimizde vücudu örten bir sıradaki pul sayısı (ortalama 53,6), gövde boyunda uzunlamasına ventralia sayısı tümünde 6, subdigital sayısı arasında değiştiği gözlenmiştir. Özdemir ve Baran (2002), L. trilineata'da sırtı örten bir sıradaki pul sayısının ve femoral delik sayısının arasında değiştiğini belirtmektedirler. Örneklerimizde sırtı örten bir sıradaki pul sayısı 52-57, femoral delik sayısı arasında değiştiği tespit edilmiştir. Kumlutaş ve ark. (2004b), L. trilineata örneklerinde femoral delik sayısının 15-19, 4. ayaktaki subdigital sayısının arasında değişmekte olduğunu ifade etmişlerdir. Örneklerimizde femoral delik sayısının 13-14, subdigital sayısının arasında değiştiği belirlenmiştir. Familya 2: Agamidae 11. Tür. Laudakia stellio (LINNAEUS, 1758): Dikenli Keler Ergin üç örneğimizin vücut boyları mm arasında değişmektedir. Kuyruk uzunluğu, baş + gövde uzunluğundan biraz fazladır. Baş ve gövde yassıdır. 27

28 Başın üst kısmında düzgün düzenlenmiş pullar ve plaklar yer almaktadır. Başın boyun bölgesinde ve yan kısımlarında diken şeklindeki pullara rastlanmaktadır. Ayrıca sırtın zemini üzerinde de yer yer diken şeklinde pullar bulunmaktadır (Resim 3.5). Karın altı pulları aynı büyüklüktedir. Baş altı pulları karinalı, karın altı pulları ise düzdür. Ön ve arka bacaklar üzerinde de dikenimsi pullara rastlanmaktadır. Ayak parmakları yanlardan basıktır. Kuyruk pulları dikenli ve karinali olup halka şeklinde segmentlerden oluşmaktadır (Resim 3.5). Burun deliği göze yakındır. Gözbebeği yuvarlaktır. Kulak deliği belirgindir. Erkek bireylerde kloak ön kısmında ve karnın orta bölgesinde iki sıra halinde çukurluk benzeri yapılar bulunmaktadır. Yanakları şişkindir. Oldukça çevik olan bu hayvanlar çok hızlı hareket ederler. Sırtın zemin rengi oldukça değişik renk tonlarına sahiptir. Ancak esas rengi gri kahverengimsidir. Bu zemin rengi üzerinde sarı ve siyah lekelerin yanında gri mavimsi ve kahverengimsi tonlarda pullar ve plaklar görülmektedir. Kuyruk kaide kısmından başlayarak geriye doğru gittikçe sarımsı kahverengiden, grimsi siyaha kadar değişmektedir. Renk tonları erkeklerde daha canlı, dişi bireylerde ise daha mattır. Karın altı krem renklidir. 28

29 29

30 Kayalık, taşlık ve ağaçlık alanlarda bulunmaktadırlar. Kayalık alanda bulunanlar, kaya aralarındaki yarıklarda; ağaçlık alanlardakilerin ise ağaçlara tırmanarak saklandıkları gözlenmiştir. Göçmen ve ark. (2003) L. stellio'nun zemin rengi üzerinde kırmızı, bakır rengi ve mavi renklerin bulunduğunu ifade etmektedirler. Örneklerimizde kırmızı rengin bulunmadığı, farklı olarak kahverengi tonunda renkler bulunduğu görülmüştür. 12. Tür. Trapelus ruderatus (OLIVIER, 1805): Bozkır Keleri Vücut boyu 102 mm, kuyruk uzunluğu 57 mm'dir. Baş kısa ve kubbemsidir. Gövde kısmı kalındır. Burun delikleri barizdir. Kulak delikleri gözden daha küçüktür. Kulak deliklerinin etrafında dikenimsi pullar bulunmaktadır. Vücudu örten sırt pulları karinalıdır. Karın altı pulları üçgenimsi ve düzdür. Ayrıca sırttaki bazı pullar büyük olup uçları geriye doğru yukarı kıvrıktır. Kuyruk pulları karinalı ve segmentli bir yapı göstermez. Ön ve arka ayak parmaklarının bazıları silindir şeklindedir. Örnekte, kloak önünde yer alan çukur benzeri iki sıra pul bulunmaktadır. Sırtın zemin rengi grimsi açık grimsi kahverengi (toprak rengi) olup bu zemin rengi üzerinde enine sıralanmış koyu kahverengi lekeler yer almaktadır. Kuyruk sırtın zemin renginde olup koyu kahve renkli lekeler taşımaktadır (Resim 3.7). Başın alt kısmında hafif kahverengimsi lekeler bulunmaktadır. Karın ve kuyruk altı beyazdır. Tehlike anında ölü taklidi yaptığı gözlenmiştir. Taşlık, kayalık, çalılık ve otlar arasında yaşarlar. Familya 3. Scincidae 13. Tür. Eumeces schneideri (DAUDIN, 1802): Sarı Kertenkele Yakalanan bir örneğin boyu 380 mm'dir. Kalın bir vücuda sahiptir. Kulak deliği büyüktür. Kulak deliğinin ön kısmında arkaya doğru uzanan ve uçları sivri olan 6 tane üçgenimsi pul mevcuttur. Bu pullar hafiften de olsa kulak deliğini kapatır. Gözün önünde şeffaf bir perde bulunmaktadır. Vücut pulları karinalı değildir. Kuyruğun altında kaide kısmından başlayarak geriye doğru enine büyüyerek devam eden pul sırası mevcuttur. Vücudu örten pul sayısı 28'dir. Gözün etrafında sıralanmış 16 pul vardır. Burun deliği tek plak üzerinde olup bu plağı ikiye ayırmaktadır. Başın ucundan anüse kadar olan kısmın boyu 121 mm'dir. Parietal plaklar interparietal plakların arkasında temas halinde değildir. Anüs bölgesinin ön kısmında iki büyük plak mevcuttur. Sırtın zemin rengi gri kahverengimsi (açık toprak rengi) olup üzerinde herhangi bir şerit (çizgi) yoktur. Bu zemin rengi üzerinde turuncu kırmızı renkli lekeler mevcuttur (Resim 3.8). Lekeler ön ayaklar hizasından başlayarak geriye doğru devam etmektedir. Lekeler gelişi güzel dizilmiştir ( Resim 3.8 ). Baş ve boyun bölgesinde leke yoktur. Karın altı sarımsı beyazdır. Çene arkasında, üst çeneden başlayıp kulak deliği üzerinden devam eden birer kiremit kırmızısı çizgi ön ayaklara kadar uzanmaktadır. Çok hızlı hareket ettiği görülmüştür. Taşlık, çalılık ve kayalık alanları tercih eden bir türdür. Örnek, kayalık ve suyun bulunmadığı kurak bir alandan alınmıştır. 30

31 Bodenheimer (1944), E. schneideri'nin Güneydoğu Anadolu'da; E. s. pavimentatus Gaziantep'te, E. s. princeps Şanlıurfa ve Mardin'de, E.s. schneideri'nin ise Toroslar'da dağılış gösterdiğini belirtmektedir. Elde ettiğimiz bir örneğin sırt rengi ve sırttaki lekeleri tamamen E. s. princeps alttürü ile benzerlik göstermekte olduğundan, yörede E. s. princeps alttürünün dağılış gösterdiği kanaatindeyiz. 14. Tür. Mabuya vittata (OLIVIER, 1805): Şeritli kertenkele Türkiye' de yaşayan Mabuya cinsine ait türlerden biri olan Mabuya vittata, Mabuya aurata'ya göre daha ince yapılıdır. Örneklerin boy uzunluğu mm arasındadır. Kuyruk uzunlukları mm arasında değişmektedir. Kuyruk uzunluğu genelde baş+gövde uzunluğuna yakındır. Bu türde nuchal plaklar karinalı olarak başlamaktadır. Ayrıca parietal plaklar, interparietal plaklar arkasında birbiri ile temastadır. Nuchal plakların ilk plakları 3'ten fazla karinalı iken daha sonrakiler 3'er karinalıdır. Nasal delik tek plak üzerinde ve 1. supralabial ile temastadır. Vücudu saran pul sayısı arasında değişmektedir. Kulak deliği belirgin olup ön kısmında 2-3 pul bulunmakta ve uçları geriye doğru kalkıktır. 3. pul genellikle ufaktır. Subdigital pul sayısı 15 tanedir. Sırtın zemin rengi varyasyonlar göstermektedir. Bu türde daha çok koyu zeytin yeşili ve grimsi renk tonları kendisini göstermektedir. Ayrıca bu zemin renk üzerinde açık kahverengimsi renk tonu da göze çarpmaktadır. Sırtın üzerinde boyuna 3 tane açık renkli çizgi uzanmaktadır ve sırtın ortasında uzanmakta olan diğerlerinden daha geniştir. Bu çizgiler arasında kesik siyah lekeler uzanmaktadır (Resim 3.9). Gözün alt hizasından kuyruğun kaide kısmına kadar uzanan birer tane daha açık renkli çizgi bulunmaktadır. Başın üst kısmında siyah lekeler yer almaktadır. Ergin erkek bireylerde ön ve arka ayaklar birbirine doğru uzatıldığında temas halinde, dişilerde ise birbirine temas etmez. Daha çok düz arazi ve taşlık alanlarda dağılış göstermektedirler. Ekinlerin biçildiği tarlalardaki sapların ve küçük boylu otların arasında bulundukları görülmüştür. Bodenheimer (1944), M. vittata'nın bölgemizde dağılış göstermediğini ve Türkiye'de verdiği örneklerin tamamında vücudun etrafını saran bir sıradaki pul sayısının 32 olduğunu belirtmektedir. Örneklerimizde vücudun etrafını saran bir sıradaki pul sayısının arasında değiştiği görülmüş, renk ve desen olarak (4) ile benzerlik göstermekte ve bulgularımızın literatür bilgileri ile karşılaştırma sonucuna göre, bölgemizde Mabuya vittata vittata alttürünün bulunduğu anlaşılmaktadır. Tok ve ark. (1999) M. vittata örneklerinde supralabialia sayısını bir örnekte her iki tarafta 8 tane, diğer örneklerin tamamında her iki tarafta 7 tane; sublabialia sayısını her iki tarafta 5-6; vucut etrafındaki bir sıradaki pul sayısını 30-34; boy uzunluğu genellikle arasında; vertebral şeridin bulunduğunu ve Anadolu örneklerinde ise vertebral şeridin bulunmadığını belirtmektedirler. Örneklerimizin tamamında supralabialia sayısının her iki tarafta 8; sublabialia sayısı her iki tarafta 7; vücut etrafındaki bir sıradaki pul sayısının 28-32; boy uzunluğunun mm ara- 31

KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI (KOSKS) RAPORU

KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI (KOSKS) RAPORU 2005 YILI İZMİR İLİ GEDİZ DELTASI GÜZEL HİSAR DELTASI, ALİAĞA ÇANDARLI KÖRFEZİ, ÇALTIDERE ALİAĞA BAKIRÇAY DELTASI İZMİR KÖRFEZİ ÇAKALBURNU DALYANI ÇEŞME KUTLU AKTAŞ BARAJI, ÇEŞME ALAÇATI KIŞ ORTASI SU

Detaylı

BULDAN İLÇESİ NİN (DENİZLİ) KUŞLARI

BULDAN İLÇESİ NİN (DENİZLİ) KUŞLARI BULDAN İLÇESİ NİN (DENİZLİ) KUŞLARI Doç. Dr. Raşit URHAN, Öğr. Gör. Derya KAHRAMAN Pamukkale Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, rurhan@pau.edu.tr ÖZET 2003-2006 tarihleri arasında Buldan

Detaylı

İ.Ü. REKTÖRLÜĞÜ BEYAZIT YERLEŞKE BAHÇESİNDE BULUNAN KUŞ TÜRLERİ

İ.Ü. REKTÖRLÜĞÜ BEYAZIT YERLEŞKE BAHÇESİNDE BULUNAN KUŞ TÜRLERİ İ.Ü. REKTÖRLÜĞÜ BEYAZIT YERLEŞKE BAHÇESİNDE BULUNAN KUŞ TÜRLERİ İ.Ü. Rektörlüğü Bahçesinde bakım ve düzenleme çalışmaları yapılmadan önce kuş gözlemleri gerçekleştirilmiştir. Bu gözlemlere göre bahçede

Detaylı

Osmaniye Rüzgar Elektrik Santrali (135 MW) Ornitoloji İzleme Çalışması. 2010 Yılı Turna Araştırması

Osmaniye Rüzgar Elektrik Santrali (135 MW) Ornitoloji İzleme Çalışması. 2010 Yılı Turna Araştırması (135 MW) Ornitoloji İzleme Çalışması 2010 Yılı Turna Araştırması Hazırlayan: Kerem Ali Boyla, MSc. Uzman Biyolog, Ornitolog (kuşbilimci) kerem.boyla@gmail.com +90 (212) 2496987 +90 (533) 3775191 Mayıs

Detaylı

İZMİT KÖRFEZİ SULAKALANI. Hazırlayan : Bahar Bilgen

İZMİT KÖRFEZİ SULAKALANI. Hazırlayan : Bahar Bilgen İZMİT KÖRFEZİ SULAKALANI Hazırlayan : Bahar Bilgen Genel Tanıtım Alanın Genel Yerleşimi Genel Tanıtım - Cemal Turgay 1972 (Kocaeli fuarı) Kıyı alanı:36.43 ha. Su basar alan: 83.58 ha. Toplam: 120.01 ha.

Detaylı

İSTİLACI TÜR TEHLİKESİ

İSTİLACI TÜR TEHLİKESİ İSTİLACI TÜR TEHLİKESİ Türkiye çok geniş flora ve faunaya sahiptir. Ülkemiz bu zenginliğin kıymetini bilmemekle beraber istilacı türlere bilerek veya bilmeyerek kapı açmaktadır. 12.01.2011 tarihinde Kuş

Detaylı

GEDİ Z DELTASİ ve İ ZMİ R KÖ RFEZİ 2014 YİLİ KİŞ ÖRTASİ SU KUŞU SAYİMİ RAPÖRU. İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği

GEDİ Z DELTASİ ve İ ZMİ R KÖ RFEZİ 2014 YİLİ KİŞ ÖRTASİ SU KUŞU SAYİMİ RAPÖRU. İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği GEDİ Z DELTASİ ve İ ZMİ R KÖ RFEZİ 2014 YİLİ KİŞ ÖRTASİ SU KUŞU SAYİMİ RAPÖRU İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği 01.07.2014 İÇİNDEKİLER GEDİZ DELTASI 2014 YILI KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMI...

Detaylı

T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı

T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı Türkiye Ulusal Halkalama Programı Raporu 2013 1 KUŞ HALKALAMA Kuşların bireysel olarak tanınmasını,

Detaylı

T.C Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı

T.C Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı T.C Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı Fotoğraf: Kiraz ERCİYAS YAVUZ kiye Ulusal Halkalama Programı Raporu 2015 1 KUŞ HALKALAMA Kuşların

Detaylı

SAPANCA GÖLÜ (SAKARYA) ORNİTOFAUNASININ BİYOEKOLOJİSİ

SAPANCA GÖLÜ (SAKARYA) ORNİTOFAUNASININ BİYOEKOLOJİSİ A.UZUN SAPANCA GÖLÜ (SAKARYA) ORNİTOFAUNASININ BİYOEKOLOJİSİ Ali UZUN Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 54140 Esentepe Kampüsü, Serdivan/SAKARYA e-mail: aliuzun@sakarya.edu.tr

Detaylı

BAFA GÖLÜ TABĠAT PARKININ ORNĠTOFAUNASI NIN VE BÖLGEYĠ ETKĠLEYEN FAKTÖRLERĠN BELĠRLENMESĠ

BAFA GÖLÜ TABĠAT PARKININ ORNĠTOFAUNASI NIN VE BÖLGEYĠ ETKĠLEYEN FAKTÖRLERĠN BELĠRLENMESĠ ADNAN MENDERES ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠYOLOJĠ ANABĠLĠM DALI 2012-YL-031 BAFA GÖLÜ TABĠAT PARKININ ORNĠTOFAUNASI NIN VE BÖLGEYĠ ETKĠLEYEN FAKTÖRLERĠN BELĠRLENMESĠ AyĢegül ATALAY Tez DanıĢmanları

Detaylı

GELEMİŞ, BEYMELEK, AVLAN GÖLÜ, GİRDEV GÖLÜ, ELMALI YAYLASI

GELEMİŞ, BEYMELEK, AVLAN GÖLÜ, GİRDEV GÖLÜ, ELMALI YAYLASI GELEMİŞ, BEYMELEK, AVLAN GÖLÜ, GİRDEV GÖLÜ, ELMALI YAYLASI ve ÇAYAĞZI SULAKALANI KUŞ GÖZLEM ETKİNLİĞİ Cem O.Kıraç 25 Mayıs 2017, Perşembe Yer: Kaş Kültür Merkezi Seminer programına katılan Kaşlı doğa severler

Detaylı

Zonguldak Bölgesi Kuşları

Zonguldak Bölgesi Kuşları Zonguldak Bölgesi Kuşları Prof. Dr. Mustafa SÖZEN Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü Şekil 1. Prof. Dr. Mustafa SÖZEN Zonguldak yüz ölçümü bakımından Türkiye deki

Detaylı

Kavak Deltası (Saroz Körfezi) nın Herpetofaunal Zenginliği

Kavak Deltası (Saroz Körfezi) nın Herpetofaunal Zenginliği Araştırma Makalesi. Kavak Deltası (Saroz Körfezi) nın Herpetofaunal Zenginliği (Bu çalışma Kavak Deltası (Saroz Körfezi, Çanakkale-Türkiye) nin Herpetofaunası ve Mevcut Türlerin Habitat seçimleri Başlıklı

Detaylı

FOÇA ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ ORNİTOFAUNASININ VE BÖLGEYİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

FOÇA ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ ORNİTOFAUNASININ VE BÖLGEYİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) FOÇA ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ ORNİTOFAUNASININ VE BÖLGEYİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Ömer DÖNDÜREN Biyoloji Bölümü Anabilim

Detaylı

ARAŞTIRMA MAKALESİ/RESEARCH ARTICLE

ARAŞTIRMA MAKALESİ/RESEARCH ARTICLE ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY Cilt/Vol.:6 Sayı/No: 1 : 87-96 (2005) ARAŞTIRMA MAKALESİ/RESEARCH ARTICLE BAFA GÖLÜ ÇEVRESİ HERPETOFAUNASININ

Detaylı

Antalya-Yamansaz Gölü ve Yakýn Çevresinin Avifaunasý ve Herpetofaunasý

Antalya-Yamansaz Gölü ve Yakýn Çevresinin Avifaunasý ve Herpetofaunasý Cilt: 10 Sayý: 43 (2002), 33-39 ARAÞTIRMA AÞTIRMA MAKALESÝ ALESÝ Antalya-Yamansaz Gölü ve Yakýn Çevresinin Avifaunasý ve Herpetofaunasý Doç.Dr. Ali ERDOÐAN-Prof.Dr. Mehmet ÖZ Araþ.Gör. Hakan SERT-Uzman

Detaylı

Demre Noel Baba Kuş Cenneti Kuşları Demre Noel Baba Bird Paradise

Demre Noel Baba Kuş Cenneti Kuşları Demre Noel Baba Bird Paradise Alcedo atthis (Yalıçapkını) Demre Noel Baba Kuş Cenneti Kuşları Demre Noel Baba Bird Paradise Fotoğraflar: Ali ERDOĞAN ÖZET Bir ülkenin veya bölgenin biyolojik zenginliği, doğal olarak barınan türlerin

Detaylı

Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi nin Herpetofaunası

Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi nin Herpetofaunası Araştırma Makalesi Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi nin Herpetofaunası Yusuf KUMLUTA޹, Salih Hakan DURMU޹*, Çetin ILGAZ² 1. Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 35160

Detaylı

T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı

T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı Türkiye Ulusal Halkalama Programı Raporu 2012 KUŞ HALKALAMA Kuşların bireysel olarak tanınmasını,

Detaylı

PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KALE İLÇESİ VE ÇEVRESİNİN HERPETOFAUNASI YÜKSEK LİSANS NAZLI ÜNAL

PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KALE İLÇESİ VE ÇEVRESİNİN HERPETOFAUNASI YÜKSEK LİSANS NAZLI ÜNAL PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KALE İLÇESİ VE ÇEVRESİNİN HERPETOFAUNASI YÜKSEK LİSANS NAZLI ÜNAL Anabilim Dalı: Biyoloji Tez Danışmanı: Yard. Doç. Dr. Yusuf KATILMIŞ MAYIS 2012 Bu tezin

Detaylı

EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (DOKTORA TEZİ) KOCAÇAY DELTASI ORNİTO FAUNASININ TESPİTİ VE ALANI ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER.

EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (DOKTORA TEZİ) KOCAÇAY DELTASI ORNİTO FAUNASININ TESPİTİ VE ALANI ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER. EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (DOKTORA TEZİ) KOCAÇAY DELTASI ORNİTO FAUNASININ TESPİTİ VE ALANI ETKİLEYEN ÇEVRESEL FAKTÖRLER Ercan YAMAN Biyoloji Anabilim Dalı Bilim Dalı Kodu: 401.04.00. Sunuş

Detaylı

KUŞ ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ YUMURTALIK LAGÜNLERİ KUŞ ARAŞTIRMASI RAPORU

KUŞ ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ YUMURTALIK LAGÜNLERİ KUŞ ARAŞTIRMASI RAPORU KUŞ ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ YUMURTALIK LAGÜNLERİ KUŞ ARAŞTIRMASI RAPORU 2009 AMAÇ: Yumurtalık lagünlerinde 2009 Nisan 2010 Şubat dönemi içerisinde üreyen, kışlayan ve göçmen kuşların tespitidir. Yukarıda

Detaylı

KARS IN KUŞLARI Kars Biyoçeşitlilik Projesi

KARS IN KUŞLARI Kars Biyoçeşitlilik Projesi KARS IN KUŞLARI Kars Biyoçeşitlilik Projesi Mutlu Yıllar... 2006 Saksağan Pica pica Fotoğraf: Çağan Hakkı Şekercioğlu Ocak-January 2006 Benekli bülbül - Luscinia luscinia bbenekli sinekkapan - Muscicapa

Detaylı

Sayım Tarihi - 26 Ocak 2013. GEDİZ DELTASI ve İZMİR KÖRFEZİ 2013 YILI KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMI RAPORU

Sayım Tarihi - 26 Ocak 2013. GEDİZ DELTASI ve İZMİR KÖRFEZİ 2013 YILI KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMI RAPORU Sayım Tarihi - 26 Ocak 2013 GEDİZ DELTASI ve İZMİR KÖRFEZİ 2013 YILI KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMI RAPORU 2013 İ z m i r K u ş C e n n e t i n i K o r u m a v e G e l i ş t i r m e B i r l i ğ i İÇİNDEKİLER

Detaylı

İzmir Çiçekli Kent Ormanı, Ege Üniversitesi Kampüsü ve Kaynaklar Vadisi Kuşları

İzmir Çiçekli Kent Ormanı, Ege Üniversitesi Kampüsü ve Kaynaklar Vadisi Kuşları Araştırma Makalesi İzmir Çiçekli Kent Ormanı, Ege Üniversitesi Kampüsü ve Kaynaklar Vadisi Kuşları Orhan GÜL Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 35100 Bornova, İzmir, TÜRKİYE orhan_gul@yahoo.com

Detaylı

Önemli Kuş Alanları Eşik Değerleri

Önemli Kuş Alanları Eşik Değerleri Önemli Kuş Alanları Eşik Değerleri Kodu Adı Latince adı 00020 Kızılgerdanlı dalgıç Gavia stellata SPEC 3 W 3950 50 * 00030 Karagerdanlı dalgıç Gavia arctica SPEC 3 W 8900 3750 * 00070 Küçük batağan Tachybaptus

Detaylı

AK KUYRUKLU KARTAL YIRTICILAR. Haliaeetus albicilla. Ağırlığı 4-6.5 kg Beslenme Yaşadığı Alan Renk Gri kahve, koyu kemiksi gri-siyah

AK KUYRUKLU KARTAL YIRTICILAR. Haliaeetus albicilla. Ağırlığı 4-6.5 kg Beslenme Yaşadığı Alan Renk Gri kahve, koyu kemiksi gri-siyah AK KUYRUKLU KARTAL Haliaeetus albicilla 01 YIRTICILAR 75-108 cm Kanat Açıklığı 180-240 cm 4-6.5 kg Gri kahve, koyu kemiksi gri-siyah Özellikleri: Çok iri, hantal, büyük kafalı, uzun ve geniş kanatlı, çok

Detaylı

Yeşilırmak Deltası Sulak Alanı

Yeşilırmak Deltası Sulak Alanı Kızılırmak Deltası Ramsar Alanı Kızılırmak Deltası YHGS YHGS Yeşilırmak Deltası Sulak Alanı Terme Gölardı Simenlik Gölü YHGS Hoynat Adası Teknik Gezi ve Arazi Uygulaması Ordu; Perşembe Hoynat (Akkuş) Adası

Detaylı

Kastamonu Yöresi Beyler ve Karaçomak Baraji Gölü Sucul Kuşları

Kastamonu Yöresi Beyler ve Karaçomak Baraji Gölü Sucul Kuşları Kastamonu Yöresi Beyler ve Karaçomak Baraji Gölü Sucul Kuşları Abdullah UGIŞ 1*, Erol AKKUZU 1, Özkan EVCİN 1 Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü, Kastamonu Sorumlu Yazar:

Detaylı

Kuzey Kıbrıs ın Kurbağa ve Sürüngenleri Amphibians and Reptiles of Northern Cyprus

Kuzey Kıbrıs ın Kurbağa ve Sürüngenleri Amphibians and Reptiles of Northern Cyprus Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No. 170 Kuzey Kıbrıs ın Kurbağa ve Sürüngenleri Amphibians and Reptiles of Northern Cyprus (I. Baskı, Ist Edition) Prof. Dr. Mehmet K. ATATÜR Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

Ihlara vadisinin (Aksaray) kuşları

Ihlara vadisinin (Aksaray) kuşları 162 Ihlara vadisinin (Aksaray) kuşları Mehmet Ali TABUR Süleymen Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü- Isparta ÖZET Anahtar Kelimeler: Ihlara Vadisi, Kuşlar, Avifuana, Aksaray Ihlara

Detaylı

HATAY KUŞ GÖZLEM RAPORU 1997 2007

HATAY KUŞ GÖZLEM RAPORU 1997 2007 HATAY KUŞ GÖZLEM RAPORU 1997 2007 Ali Atahan Orhan Gül Mehmet Atahan 2008, Antakya Hatay Kuş Gözlem Raporu: 1997-2007 ISBN: 978-9944-62-343-8 2008, Antakya Editörler: Ali Atahan, Orhan Gül, Mehmet Atahan

Detaylı

Reşadiye (Datça) Yarımadası Kertenkeleleri Hakkında* (Gekkonidae, Agamidae, Chamaeleonidae, Lacertidae, Scincidae, Amphisbaenidae)

Reşadiye (Datça) Yarımadası Kertenkeleleri Hakkında* (Gekkonidae, Agamidae, Chamaeleonidae, Lacertidae, Scincidae, Amphisbaenidae) Tr. J. of Zoology 23 (1999) Ek Sayı 1, 157 175 TÜBİTAK C. V. TOK Reşadiye (Datça) Yarımadası Kertenkeleleri Hakkında* (Gekkonidae, Agamidae, Chamaeleonidae, Lacertidae, Scincidae, Amphisbaenidae) Cemal

Detaylı

A Study On Ornithofauna of Muş Plain

A Study On Ornithofauna of Muş Plain A Study On Ornithofauna of Muş Plain Feridun AVCI 1, Özdemir ADIZEL 1,*, Erkan AZİZOĞLU 1 1 Yüzüncü Yıl University. Science Faculty, Department of Biology, VAN Geliş (Received): 09.03.2017 Kabul (Accepted):

Detaylı

33 00'-36 00' DOGU BOYLAMLAR ARASIORTA TOROSLAR'IN AMFiBiLERi*

33 00'-36 00' DOGU BOYLAMLAR ARASIORTA TOROSLAR'IN AMFiBiLERi* ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltlVo!': 4 - Sayı/No: 2 : 181-188 (2003) ARAŞTIRMA MAKALESiiRESEARCH ARTICLE 33 00'-36 00' DOGU BOYLAMLAR

Detaylı

Trakya da Yaşayan Kertenkele Türlerinin Taksonomik Durumu (Lacertilia: Anguidae, Lacertidae, Scincidae)

Trakya da Yaşayan Kertenkele Türlerinin Taksonomik Durumu (Lacertilia: Anguidae, Lacertidae, Scincidae) Tr. J. of Zoology 23 (1999) Ek Sayı 1, 23 35 TÜBİTAK İ. Ethem ÇEVİK Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Zooloji Anabilim Dalı, Bornova, İzmir-TÜRKİYE Geliş Tarihi: 17.01.1996 Özet: Araştırmada

Detaylı

İZNİK GÖLÜ (BURSA) ORNİTHOFAUNASININ BİYOEKOLOJİSİ

İZNİK GÖLÜ (BURSA) ORNİTHOFAUNASININ BİYOEKOLOJİSİ İZNİK GÖLÜ (BURSA) ORNİTHOFAUNASININ BİYOEKOLOJİSİ Elif Necmiye IRMAK TÜRKMEN 1, Ali UZUN 2 1 Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Esentepe Kampüsü Serdivan/SAKARYA e-mail: elifdemik@gmail.com

Detaylı

BİTKİ TANIMA I. P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) Yrd. Doç. Dr.

BİTKİ TANIMA I. P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) Yrd. Doç. Dr. 1 BİTKİ TANIMA I Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) C r y p t o m e r i a j a p o n i c a ( K a d i f

Detaylı

P E P 1 0 1 _ H 0 5 C

P E P 1 0 1 _ H 0 5 C Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR BİTKİ TANIMA I P E P 1 0 1 _ H 0 5 C u p r e s s u s s e m p e r v i r e n s ( A d i s e r v i - A k d e n i z s e r v i s i ) C u p r e s s u s a r i z o n i c a ( A r i z o n

Detaylı

Amatör Ku bilimcinin. Bu elkitab n n sahibi

Amatör Ku bilimcinin. Bu elkitab n n sahibi Amatör Ku bilimcinin Elkitab Bu elkitab n n sahibi Haz rlayan: Tu ba Can Çizimler: Robin Reckitt Grafk Tasar m: Ay egül Do an Bircan Eylül 2009 Bu elkitab n n haz rlanmas na katk lar ndan dolay Eray Ça

Detaylı

Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 9 (1-2): 33-43 (2008) Artvin Çoruh University, Faculty of Forestry Journal, 9 (1-2): 33-43 (2008)

Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 9 (1-2): 33-43 (2008) Artvin Çoruh University, Faculty of Forestry Journal, 9 (1-2): 33-43 (2008) ARTVİN KUŞ FAUNASI Temel GÖKTÜRK Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi, Artvin Taner ARTVİNLİ Hatay Tarım Ġl Müdürlüğü, Hatay Faruk BUCAK Artvin Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar

Detaylı

OCİCAT. Tüy Bakımı Düzenli fırçalamanın yanısıra ellerle masaj yapılması onlar için iyi olacaktır.

OCİCAT. Tüy Bakımı Düzenli fırçalamanın yanısıra ellerle masaj yapılması onlar için iyi olacaktır. OCİCAT Oval küçük bir baş ve dikkat çekici boyutlarda büyük olan kulaklar bu ırkın en belirgin özelliğidir. Oval kafa yapısıyla uyumlu büyük ve yuvarlak gözlere ve dolgun görünmeyen bir çene yapısına sahiptir.

Detaylı

Birds of Lake Gölcük (Isparta)

Birds of Lake Gölcük (Isparta) Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10-1 (2006),16-20 Gölcük Gölü (Isparta) Kuşları M. A. TABUR, Y. AYVAZ Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü

Detaylı

ACIGÖL DEKİ KUŞ TÜRLERİNİN TESPİTİ, SAYILARININ BELİRLENMESİ VE KORUNMASI

ACIGÖL DEKİ KUŞ TÜRLERİNİN TESPİTİ, SAYILARININ BELİRLENMESİ VE KORUNMASI ACIGÖL DEKİ KUŞ TÜRLERİNİN TESPİTİ, SAYILARININ BELİRLENMESİ VE KORUNMASI Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Biyoloji Anabilim Dalı Derya KAHRAMAN Danışman: Doç. Dr. Raşit

Detaylı

YALOVA KUŞ LİSTESİ X X X X X X X X X

YALOVA KUŞ LİSTESİ X X X X X X X X X YALOVA KUŞ LİSTESİ Türün Adı Ada Doğanı Ada Martısı Ağaç İncirkuşu Ağaç Kamışçını Ağaç Serçesi Ak Çaylak Ak Kumkuşu Ak Mukallit Ak Pelikan Ak Sokumlu Kumkuşu Ak Turna Akbaşlı Çinte Akça Cılıbıt Akdeniz

Detaylı

Omurgalılar Biyolojisi

Omurgalılar Biyolojisi Ege Üniversitesi Yayınları Fen Fakültesi Yayın No. 197 Omurgalılar Biyolojisi (1. Baskı) Abidin BUDAK Ahmet MERMER Bayram GÖÇMEN Dinçer AYAZ Kerim ÇİÇEK Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji ve Hidrobiyoloji

Detaylı

Kızılırmak Vadisinde Kuşları Etkileyen Olumsuz Faktörler

Kızılırmak Vadisinde Kuşları Etkileyen Olumsuz Faktörler Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Suleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Science 19(1), 98-102, 2015 Kızılırmak Vadisinde Kuşları Etkileyen Olumsuz Faktörler

Detaylı

Alman Çoban Köpeği (Alman Kurdu) Irk Standartları AlmanKurtlari.com. SempatiVeteriner tarafından yazıldı.

Alman Çoban Köpeği (Alman Kurdu) Irk Standartları AlmanKurtlari.com. SempatiVeteriner tarafından yazıldı. Aşağıda, alman kurdu için ırk standartları maddeler halinde sıralanmıştır. Bu standartlar FCI Ülkeleri ve klüplerince onaylanarak yürürlüğe konulmuştur. İşte Alman Çoban Köpeği ırk standartları : 1. Kafa

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Murat AFSAR Doğum Tarihi: 09.06.1974 Ünvanı: Yrd. Doç. Dr. Öğrenim Durumu Doktora Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Biyoloji/Zooloji Ege Üniversitesi

Detaylı

Yumurtalık Lagünleri Yönetim Planlaması Projesi Kuş Çalışması Akyatan-Tuzla Lagünleri Yönetim Planlaması Projesi Kuş Çalışması 2009

Yumurtalık Lagünleri Yönetim Planlaması Projesi Kuş Çalışması Akyatan-Tuzla Lagünleri Yönetim Planlaması Projesi Kuş Çalışması 2009 Yumurtalık Lagünleri Yönetim Planlaması Projesi Kuş Çalışması 2005 Akyatan-Tuzla Lagünleri Yönetim Planlaması Projesi Kuş Çalışması 2009 Alanların Özellikleri Lagünler, tuzlu bataklıklar, tatlısu bataklıkları,

Detaylı

ALADAĞLAR DAN BOLKARLAR A

ALADAĞLAR DAN BOLKARLAR A ALADAĞLAR DAN BOLKARLAR A NİĞDE NİN BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİ (EL KİTABI) Editörler: Ahmet KARATAŞ & Ayşegül KARATAŞ Niğde Üniversitesi Mustafa SÖZEN Zonguldak Karaelmas Üniversitesi 2008-Niğde ALADAĞLAR DAN

Detaylı

Makroskobik Özellikleri Şapka

Makroskobik Özellikleri Şapka Mycena rosea Sınıf Takım Familya : Basidiomycetes : Agaricales : Tricholomataceae Makroskobik Özellikleri Şapka 2-5 cm çapında, genç evrede konik iken, sonradan yaygınlaşır ve umbosu kalır. Şapka donuk,

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ

ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ ADIM ADIM YGS-LYS 52. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-12 HAYVANLAR ALEMİ 3- OMURGALI HAYVANLAR SORU ÇÖZÜMÜ Halkalı solucanlar çift cinsiyetli olmalarına rağmen döllenme kendi kendine değil, iki ayrı

Detaylı

Birds of Kütahya Urban Forest and Çamlıca Promenade Area

Birds of Kütahya Urban Forest and Çamlıca Promenade Area SDÜ Orman Fakültesi Dergisi SDU Faculty of Forestry Journal 2011, 12: 13-19 Araştırma makalesi/research article Kütahya Kent Ormanı ve mlıca Mesire Alanı nın kuş faunası Ayşe Gül Sarıkaya a, Ebubekir Gündoğdu

Detaylı

HAMAMBÖCEKLERİ ve MÜCADELE YÖNTEMLERİ

HAMAMBÖCEKLERİ ve MÜCADELE YÖNTEMLERİ HAMAMBÖCEKLERİ ve MÜCADELE YÖNTEMLERİ HAMAMBÖCEKLERİ ve MÜCADELE YÖNTEMLERİ HAMAMBÖCEKLERİ Ordo (Takım): Blattoptera (Hamam böcekleri) Vücutları kahverengi tonlarında, yassı ve ovaldir. Antenler çoğunlukla

Detaylı

DAĞPAZARI RES ĠġLETMESĠ YILI SONBAHAR DÖNEMĠ ĠZLEME ÇALIġMALARI. Eylül, 2016 Ankara

DAĞPAZARI RES ĠġLETMESĠ YILI SONBAHAR DÖNEMĠ ĠZLEME ÇALIġMALARI. Eylül, 2016 Ankara DAĞPAZARI RES ĠġLETMESĠ 2016 YILI SONBAHAR DÖNEMĠ ĠZLEME ÇALIġMALARI Eylül, 2016 Ankara ĠÇĠNDEKĠLER ÇalıĢmanın Amacı... 3 ÇalıĢma Ekibi... 3 ÇalıĢma Yöntemi... 4 1) KuĢlara Yönelik Gözlemler... 4 2) Karkas

Detaylı

ANTAKYA DOĞA SANAT ve TURĠZM DERNEĞĠ & SUBAġI KUġ GÖZLEM TOPLULUĞU. Dr. Samim KAYIKÇI Dr. Ali ATAHAN Orhan GÜL Mehmet ATAHAN Mehmet GÜL

ANTAKYA DOĞA SANAT ve TURĠZM DERNEĞĠ & SUBAġI KUġ GÖZLEM TOPLULUĞU. Dr. Samim KAYIKÇI Dr. Ali ATAHAN Orhan GÜL Mehmet ATAHAN Mehmet GÜL ANTAKYA DOĞA SANAT ve TURĠZM DERNEĞĠ & SUBAġI KUġ GÖZLEM TOPLULUĞU Milleyha Sulak Alanının BiyoçeĢitliliği ve Güncel Durumu Raporu Dr. Samim KAYIKÇI Dr. Ali ATAHAN Orhan GÜL Mehmet ATAHAN Mehmet GÜL Temmuz-2014

Detaylı

BÖLÜM 7.3.2.7. Sürüngenler

BÖLÜM 7.3.2.7. Sürüngenler BÖLÜM 7.3.2.7. Sürüngenler İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR... ii ŞEKİLLER... iii KISALTMALAR... iii 7.3.2.7 Sürüngenler...7.3.2.7-1 7.3.2.7.1. Metodoloji...7.3.2.7-1 7.3.2.7.2. Saha Çalışması

Detaylı

AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ FEN FAKÜLTESĠ BĠYOLOJĠ BÖLÜMÜ ANTALYA TEKNOKENT A. ġ. ORNĠTOLOJĠ RAPORU

AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ FEN FAKÜLTESĠ BĠYOLOJĠ BÖLÜMÜ ANTALYA TEKNOKENT A. ġ. ORNĠTOLOJĠ RAPORU AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ FEN FAKÜLTESĠ BĠYOLOJĠ BÖLÜMÜ ANTALYA TEKNOKENT A. ġ. ORNĠTOLOJĠ RAPORU AFYON ĠLĠ DĠNAR ĠLÇESĠNDE KURULMASI PLANLANAN RÜZGÂR ENERJĠ SANTRALĠNĠN KUġ GÖÇ HAREKETLERĠ VE YABAN HAYATINA

Detaylı

Kullanım Yerleri. İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir

Kullanım Yerleri. İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir ŞEKER PANCARI Kullanım Yerleri İnsan beslenmesinde kullanılır. Şekerin hammadesidir. Küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. İspirto elde edilir Orijini Şeker pancarının yabanisi olarak Beta maritima gösterilmektedir.

Detaylı

ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2 : (2001)

ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2 : (2001) ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2 : 351-356 (2001) ARAŞTIRMA MAKALESiIRESEARCH ARTICLE AFYON (SANDIKLI) VE izmir

Detaylı

"Yaşayan Bahar", ilkbahar mevsiminin gelişini kutlamak üzere tüm Avrupa ülkelerinde gerçekleştirilen bir etkinlik.

Yaşayan Bahar, ilkbahar mevsiminin gelişini kutlamak üzere tüm Avrupa ülkelerinde gerçekleştirilen bir etkinlik. Günün çevre haberi: "Yaşayan bahar" Baharın habercileri "kırlangıçlar" "leylekler" "ebabiller"... Tüm Avrupa'da doğa severler bu habercilerin yolunu gözlüyorlar... Siz de katılmak ister misiniz? "Yaşayan

Detaylı

Dicle Vadisinde Pamuk Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma

Dicle Vadisinde Pamuk Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma Dicle Vadisinde Pamuk Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma Abdullah SESSİZ 1, M. Murat TURGUT 2, F. Göksel PEKİTKAN 3 1 Dicle Üniversitesi, Ziraat Fakültesi,

Detaylı

ÖLÜ HAYVANLARIN ÖLÜMSÜZLEŞTİRİLMESİ

ÖLÜ HAYVANLARIN ÖLÜMSÜZLEŞTİRİLMESİ TÜBİTAK BİDEB LİSE ÖĞRETMENLERİ-FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ, MATEMATİK- PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI (LİSE-4 [ÇALIŞTAY 2014]) ÖLÜMSÜZLEŞTİRİLMESİ GRUP PROJE EKİBİ TAXIDERMIST Ayşegül KARAPINAR MANTU

Detaylı

YAMANLAR DAÐI VE KARAGÖL CÝVARINDAKÝ KURBAÐA VE SÜRÜNGENLERÝN TAKSONOMÝSÝ VE EKOLOJÝSÝ

YAMANLAR DAÐI VE KARAGÖL CÝVARINDAKÝ KURBAÐA VE SÜRÜNGENLERÝN TAKSONOMÝSÝ VE EKOLOJÝSÝ YAMANLAR DAÐI VE KARAGÖL CÝVARINDAKÝ KURBAÐA VE SÜRÜNGENLERÝN TAKSONOMÝSÝ VE EKOLOJÝSÝ Cilt: 10 Sayý: 37 (2000) 12-16 Yusuf KUMLUTAÞ - S. Hakan DURMUÞ - Çetin ILGAZ Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eðitim

Detaylı

POYRAZLAR GÖLÜ ORNİTOFAUNASI (Sakarya)

POYRAZLAR GÖLÜ ORNİTOFAUNASI (Sakarya) POYRAZLAR GÖLÜ ORNİTOFAUNASI (Sakarya) ORNITHOFAUNA OF LAKE POYRAZLAR ( Sakarya) Ali UZUN*, Mehmet Ali TABUR**, Yusuf AYVAZ** *Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 54140, Sakarya

Detaylı

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce İNGİLTERE DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Hıristiyanlık PARA BİRİMİ: Sterlin 1.

Detaylı

KUŞLAR. İlker Özbahar Kuş Araştırmaları Derneği

KUŞLAR. İlker Özbahar Kuş Araştırmaları Derneği KUŞLAR İlker Özbahar Kuş Araştırmaları Derneği Kuşların genel özellikleri (biyoloji, uçuş, ekolojileri,göçleri ve sistematik) Türkiye'nin kuş türleri Kuş Gözlemciliği nedir? (teknik ve etik kuralları)

Detaylı

BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE

BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE Prof.Dr. Yahya AYAŞLIGİL Yrd.Doç.Dr. Doğanay YENER İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Bitki Materyali ve Yetiştirme Tekniği Anabilim Dalı 20.04.2015

Detaylı

KUŞ İSİMLERİ TERMİNOLOJİSİ Latince 1 Latince 2 Türkçe İngilizce Almanca Gavia stellata Kızılgerdanlı Dalgıç Red-throated Diver Sterntaucher Gavia

KUŞ İSİMLERİ TERMİNOLOJİSİ Latince 1 Latince 2 Türkçe İngilizce Almanca Gavia stellata Kızılgerdanlı Dalgıç Red-throated Diver Sterntaucher Gavia KUŞ İSİMLERİ TERMİNOLOJİSİ Latince 1 Latince 2 Türkçe İngilizce Almanca Gavia stellata Kızılgerdanlı Dalgıç Red-throated Diver Sterntaucher Gavia arctica Karagerdanlı Dalgıç Black-throated Diver Prachttaucher

Detaylı

PENGUEN GRUBU MART AYI BÜLTENİ SİNCAPLAR TEMASI DÜNYA SU GÜNÜ ORMAN HAFTASI YAŞLILAR HAFTASI DÜNYA TİYATROLAR GÜNÜ

PENGUEN GRUBU MART AYI BÜLTENİ SİNCAPLAR TEMASI DÜNYA SU GÜNÜ ORMAN HAFTASI YAŞLILAR HAFTASI DÜNYA TİYATROLAR GÜNÜ PENGUEN GRUBU MART AYI BÜLTENİ SİNCAPLAR TEMASI DÜNYA SU GÜNÜ ORMAN HAFTASI YAŞLILAR HAFTASI DÜNYA TİYATROLAR GÜNÜ Sincapları tanıdık. Sincapları gözlemledik. Hayvan türlerini isimlendirdik. Hayvanların

Detaylı

GÖKÇEADA NIN KURBAĞA ve SÜRÜNGENLERİ

GÖKÇEADA NIN KURBAĞA ve SÜRÜNGENLERİ T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI III. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ÇANAKKALE ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ GÖKÇEADA NIN KURBAĞA ve SÜRÜNGENLERİ AMPHIBIANS and REPTILES of GÖKÇEADA (IMBROS) GÖKÇEADA'nın KURBAĞA ve SÜRÜNGENLERİ 2

Detaylı

Biyolojik Çeşitlilik

Biyolojik Çeşitlilik Biyolojik Çeşitlilik Biyolojik çeşitlilik dünyada yaşayan canlıların ve yaşam şekillerinin eşitliliği demektir. Bir bölgede yaşayan canlı türleri, tür cinsindeki farklılıklar ve farklı yaşam biçimleri

Detaylı

Picea (Ladin) Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin)

Picea (Ladin) Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin) Picea (Ladin) 1 Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin) Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR SAÜ PMYO 19.12.2012 Picea (Ladin) 2 Picea (Ladin)

Detaylı

Phaselis Antik Kenti ve Yakın Çevresinin Faunası I

Phaselis Antik Kenti ve Yakın Çevresinin Faunası I journal.phaselis.org Volume I (2015) Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi Journal of Interdisciplinary Mediterranean Studies Phaselis Antik Kenti ve Yakın Çevresinin Faunası I The Fauna of Phaselis

Detaylı

2015 TRAKUS TÜRKİYE TÜR LİSTESİ SIRA NO EURO RİNG NO TÜRKÇE İNGİLİZCE BİLİMSEL İSMİ KATEGORİ STATÜ

2015 TRAKUS TÜRKİYE TÜR LİSTESİ SIRA NO EURO RİNG NO TÜRKÇE İNGİLİZCE BİLİMSEL İSMİ KATEGORİ STATÜ 2015 TRAKUS TÜRKİYE TÜR LİSTESİ SIRA NO EURO RİNG NOTÜRKÇE İNGİLİZCE BİLİMSEL İSMİ KATEGORİ STATÜ 1 3110 ada doğanı Eleonora's Falcon Falco eleonorae A y, g 2 5880 ada martısı Audouin's Gull Larus audouinii

Detaylı

MÜLAYiM1, Cemal Varol TOK1, Dinçer AYAZ2

MÜLAYiM1, Cemal Varol TOK1, Dinçer AYAZ2 ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.: - Sayı/No: : 345-349 (00) ARAŞTIRMAMAKALESiiRESEARCH ARTICLE BEYŞEHiR (KONYA) CiVARıNDAN TOPLANAN

Detaylı

Herpetofauna of Karabük Province. Karabük İli nin Herpetofaunası

Herpetofauna of Karabük Province. Karabük İli nin Herpetofaunası Herpetofauna of Karabük Province Yusuf KUMLUTAŞ *1, Çetin ILGAZ 1, Orkun YAKAR 2 1 Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Buca, İzmir, Turkey. 2 Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji

Detaylı

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI

CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI Dünyamızda o kadar çok canlı türü var ki bu canlıları tek tek incelemek olanaksızdır. Bu yüzden bilim insanları canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmışlardır.

Detaylı

BİTKİ TANIMA I. Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR

BİTKİ TANIMA I. Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR BİTKİ TANIMA I Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR 1 PEP101_H02 Abies (Göknar); A. pinsapo (İspanyol Göknarı), A. concolor (Gümüşi Göknar, Kolorado Ak Gökn), A. nordmanniana (Doğu Karadeniz-Kafkas Göknarı), A. bornmülleriana

Detaylı

Antalya / Boğazkent Mahmuzlu Kızkuşu (Vanellus spinosus) Populasyonu Üzerine Araştırmalar

Antalya / Boğazkent Mahmuzlu Kızkuşu (Vanellus spinosus) Populasyonu Üzerine Araştırmalar Antalya / Boğazkent Mahmuzlu Kızkuşu (Vanellus spinosus) Populasyonu Üzerine Araştırmalar Research on the population of Spur-winged Labwing in Boğazkent/Antalya Leyla ÖZKAN, Prof. Dr. Ali ERDOĞAN, Araş.Gör.

Detaylı

Teknik Uyarlama: Zeynel Cebeci Taslak Sürüm , ( )

Teknik Uyarlama: Zeynel Cebeci Taslak Sürüm , ( ) önemli şeftali zararlıları Teknik Uyarlama: Zeynel Cebeci Taslak Sürüm 2008 1.0, (13.11.2008) Bu nesne Türkiye Tarımsal Öğrenme Nesneleri Deposu kullan destekle kategorisinden bir öğrenme nesnesidir. Kullan

Detaylı

TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 2013

TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 2013 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Hazırlayan: Kiraz Erciyas Yavuz 1 Kerem Ali Boyla 2 Ulusal KOSKS Kurulu: Evrim Tabur Hürmüz Yeniceli Kerem Ali Boyla Kiraz Erciyas Yavuz Ömer Döndüren Pınar Gündoğdu

Detaylı

ANKARA KEÇİSİ. Yayılma Alanı : Ankara ili başta olmak üzere, İç Anadolu bölgesi ile Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinin bazı illeri

ANKARA KEÇİSİ. Yayılma Alanı : Ankara ili başta olmak üzere, İç Anadolu bölgesi ile Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinin bazı illeri ANKARA KEÇİSİ Yayılma Alanı : Ankara ili başta olmak üzere, İç Anadolu bölgesi ile Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinin bazı illeri Verim Yönü : Tiftik ve et Genel Tanımı : Vücut küçük yapılı, ince ve

Detaylı

AZAMETLER. SARI AZAMET (Colias crocea) GÜZEL AZAMET (Colias alfacariensis)

AZAMETLER. SARI AZAMET (Colias crocea) GÜZEL AZAMET (Colias alfacariensis) AZAMETLER Azamet kelebekleri, tanımı oldukça zor gruplardandır. Bu grubun dişileri beyaz, açık sarı veya sarı renkli olup tanımları oldukça zordur ve karıştırılması kolaydır. Tanımlar en sağlıklı şekli

Detaylı

AYI (Ursus arctos) SAYIMI

AYI (Ursus arctos) SAYIMI AYI (Ursus arctos) SAYIMI Artvin, Şavşat, Meydancık 22-24 Mayıs 2013 T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 12. Bölge Müdürlüğü, Artvin Şube Müdürlüğü Telefon :

Detaylı

BAKIR KELEBEKLERİ. Benekli bakır kelebeği ( Lycaena phlaeas ): İsli bakır kelebeği ( Lycaena tityrus ) Büyük mor bakır kelebeği ( Lycaena alciphron )

BAKIR KELEBEKLERİ. Benekli bakır kelebeği ( Lycaena phlaeas ): İsli bakır kelebeği ( Lycaena tityrus ) Büyük mor bakır kelebeği ( Lycaena alciphron ) Benekli bakır kelebeği ( Lycaena phlaeas ): BAKIR KELEBEKLERİ - Tüm bölgelerde yaygındır. Benzerlerinden ayrımı kolaydır. - Kanat üstünde arka kanatta kenar altı turuncu bandı bahar neslinde ön kanat kalın

Detaylı

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1247 KAHRAMANMARAŞ İLİNİN GENEL MEYVECİLİK DURUMU Mehmet SÜTYEMEZ*- M. Ali GÜNDEŞLİ" Meyvecilik kültürü oldukça eski tarihlere uzanan Anadolu'muz birçok meyve türünün anavatanı

Detaylı

T A G E M. (Acarina) 1. TANIMI VE YAŞAYIŞI

T A G E M. (Acarina) 1. TANIMI VE YAŞAYIŞI CİLT IV YUMUŞAK VE SERT ÇEKİRDEKLİ MEYVE ZARARLILARI AKARLAR Akdiken akarı (Tetranychus viennensis Zacher) (Tetranychidae) İkinoktalı kırmızıörümcek (Tetranychus urticae Koch.) (Tetranychidae) Avrupa kırmızıörümceği

Detaylı

PENGUEN GRUBU MART AYI BÜLTENİ

PENGUEN GRUBU MART AYI BÜLTENİ PENGUEN GRUBU MART AYI BÜLTENİ HAYVANLAR TEMASI BALIK DÜNYA SU GÜNÜ ORMAN HAFTASI YAŞLILAR HAFTASI DÜNYA TİYATROLAR GÜNÜ Balıkları tanıdık. Balıkları gözlemledik. Balık türlerini isimlendirdik. Balıkların

Detaylı

Kuşlar (Ornitoloji) Bakımından

Kuşlar (Ornitoloji) Bakımından KALE ENERJİ ÜRETİM TİC. VE SAN. A.Ş. DİLEK (27,5 MW) RÜZGAR ENERJİ SANTRALİ PROJESİ (KAHRAMANMARAŞ İLİ, ANDIRIN İLÇESİ, KAPAKTEPE KIRANTEPE ALANLI KÖYÜ MEVKİİ) Kuşlar (Ornitoloji) Bakımından EKOSİSTEM

Detaylı

zeytinist

zeytinist 1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 Zeytin

Detaylı

KARİDESLER. Prof. Dr. Hasan Hüseyin ATAR HHA 1

KARİDESLER. Prof. Dr. Hasan Hüseyin ATAR HHA 1 KARİDESLER Prof. Dr. Hasan Hüseyin ATAR HHA 1 KARİDESLER VE ÜRETİM TEKNİKLERİ Karidesler Crustacea sınıfının on ayaklılar (Decapoda) takımında toplanan, ekonomik değeri yüksek kabuklu su ürünüdürler. Sularımızda

Detaylı

Bazı Ötücü Kuşlarda (Aves: Passeriformes) Bulunan Bit (Phthiraptera; Ischnocera, Amblycera) Türleri

Bazı Ötücü Kuşlarda (Aves: Passeriformes) Bulunan Bit (Phthiraptera; Ischnocera, Amblycera) Türleri Kafkas Univ Vet Fak Derg 19 (5): 755-760, 2013 DOI: 10.9775/kvfd.2013.8740 Journal Home-Page: http://vetdergi.kafkas.edu.tr Online Submission: http://vetdergikafkas.org RESEARCH ARTICLE 1 2 3 Bazı Ötücü

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Nuri Kaan ÖZKAZANÇ 2. Doğum Tarihi: Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu:

ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Nuri Kaan ÖZKAZANÇ 2. Doğum Tarihi: Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Nuri Kaan ÖZKAZANÇ 2. Doğum Tarihi: 26.01.1971 3. Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Ziraat Fakültesi Uludağ Üniversitesi 1994 Y. Lisans

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

KARAR. h) Korunan hayvan: Bakanlık ve Merkez Av Komisyonunca avı yasaklanan av ve yaban hayvanlarını, (EK

KARAR. h) Korunan hayvan: Bakanlık ve Merkez Av Komisyonunca avı yasaklanan av ve yaban hayvanlarını, (EK 26 Mayıs 2013 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 28658 KARAR Orman ve Su İşleri Bakanlığından: 2013-2014 AV DÖNEMİ MERKEZ AV KOMİSYONU KARARI Karar Tarihi: 16/05/2013 Karar No : 12 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanununun

Detaylı

Ceviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri

Ceviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri Yavuz-1 CEVİZ (KR-2) Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Verimsiz bir çeşittir. Nisbi Periyodisite görülür. Meyvesi oval şekilli

Detaylı

BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE

BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE Prof.Dr. Yahya AYAŞLIGİL Yrd.Doç.Dr. Doğanay YENER İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Bitki Materyali ve Yetiştirme Tekniği Anabilim Dalı 11.04.2016

Detaylı