GIDA AMBALAJLAMA. Yrd.Doç. Dr. H. ALİ GÜLEÇ

Transkript

1 GIDA AMBALAJLAMA Yrd.Doç. Dr. H. ALİ GÜLEÇ

2 Çizgi kod, bir birim malın hangi ülke ve işletmede üretildiğini ya da ambalajlandığını, malın cinsini ve özelliklerini tanımlamak amacıyla, önceden belirlenmiş kurallara uygun çeşitli kalınlıklarda birbirine paralel dikey çizgiler ve bu çizgiler arasında çeşitli genişliklerde boşluklardan oluşan bir işaretleme yöntemidir. Optik okuyucularla okunabilir. Günümüzde dünya genelinde iki sistem kabul edilmiştir: EAN (European Article Number) UPC (Uniform Product Code) Türkiye de halen uygulanmakta olan sistem EAN sistemidir ve Türkiye nin kodu 869 dur. Diğer ülke kodları;

3 Tüketim birimleri için EAN-13 ve EAN-8 olmak üzere 2 tür çizgi kod sistemi kullanılmaktadır. 13 haneli çizgi kod sisteminin ilk 3 hanesi ülke kodunu, sonra gelen 4 hane firma kodunu, bunu izleyen 5 hane ürün kodunu oluşturur ve üretici ya da satıcı tarafından ürünü tanıtmak amacıyla verilen ürün kod numarasını gösterir. Sistemde yer alan 13. tek haneli sayı ise kontrol basamağıdır. Bu 13. sayının yardımıyla ilk 12 sayının doğru okunup okunmadığı kontrol edilir. EAN-8 çizgi kod sisteminde ise, ürün kodu 4 ve kontrol sayısı 1 hanelidir. Burada işletme kodu bulunmamaktadır.

4 Çizgi kod, normalde 13 haneli sayı dizisini kapsayacak şekilde düzenlenir. Ancak ürün ve ambalajın yüzeyi 13 haneli sayılar için okuma işaretlerini alamayacak kadar küçük ise, 8 haneli işaretler kullanılır. Kural olarak çizgi ve boşluklardan oluşan işaretler, basılacağı yüzeyin %25 ini aşıyorsa, 8 haneli çizgi koddan yararlanılır.

5 Gördüğümüz en ince çizgi ya da boşluk bir birimi temsil edecektir. Bu şekilde çizgi ve boşluklar orantılı olarak bir, iki, üç ve dört birim genişliklerde olacak. Örneğin; 101 kodunun şekli bir ince çizgi bir beyaz çizgi ve tekrar ince bir çizgi olacaktır.

6

7

8 Çizgi kod sisteminin yararları Üretici İşletme içi ve dışı bilgi akışını sağlar, Mallarla ilgili muhasebe işlemlerinin tam ve çabuk yapılmasını, Malların ambara giriş ve çıkışını düzenler, Sipariş sözleşmelerinin hazırlanmasını sağlar, Ambarın düzenli olmasını ve denetlenmesini sağlar, Üretici ve perakendecilerle haberleşme ve iş akışını kolaylaştırır, İşletmede verimliliği artırır.

9 Çizgi kod sisteminin yararları Toptancılar İşletme içi ve dışı bilgi akışını sağlar, Mamul stok hareketlerinin kolayca izlenmesini sağlar, İyi bir ambar ve satış denetiminin yapılmasını sağlar, Satış sözleşmelerinin kolay ve çabuk hazırlanmasını sağlar, Malların çabuk sevk edilmesini sağlar, üretici, toptancı ve perakendeciler arasındaki iletişimi kolaylaştırır, İşletmede işgücü ve yerden tasarruf edilerek maliyetleri azaltır, İşletmede verimliliği artırır.

10 Çizgi kod sisteminin yararları Perakendeciler İşletme içi ve dışı bilgi akışını sağlar, Satış yerinde günlük işlerin hızlı ve hatasız olarak yürütülmesini, Hesapların izlenmesini sağlar, Satış işlemleri kolaylaşır, Kasa çıkışlarındaki hızlılık artar, Anında stok kontrolü mümkündür, Muhasebe kolaylaşır, ambar fireleri azaltılır, Satış yönetimi kolaylaşır, Satıcı ile alıcı arasında iş akışı, ilişki, haberleşme kolaylaşır ve karşılıklı güven artar, İşletmede verimliliği artırır.

11 Çizgi kod sisteminin yararları Tüketiciler Müşteriler satın almak istedikleri ürünü kısa sürede bulabilirler ve o ürünün özellikleri hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olabilirler, Müşteri satın aldığı malı teslim alırken çizgi kod işaretleri ekranda açıkça görülür. Böylece alınan malın fiyatı, miktarı ve tutarının ödeme işlemi sırasında kontrolü mümkün olur. Alınan malın bozuk çıkması durumunda, ya da yapılan bir yanlışlığın düzeltilmesinde çizgi kod sistemi müşteri açısından bir güvence niteliğindedir.

12 Türkiye de çizgi kod sisteminin uygulanması Çizgi kod kullanmaya karar veren bir firmanın, TOBB Milli Mal Numaralama Merkezi ne başvurması gerekir. Prosedür işlemlerden sonra firmaya 4 haneli bir firma kodu tahsis edilir. Daha sonra firma, ürettiği tüm ürünleri 5 haneli nümerik kodlamaya tabi tutar. 12 hane oluşturulmuş olur. TOBB ile anlaşmalı yetkili bir danışman firma kontrol sayısı 13. haneyi hesaplar ve uygun bir software ile çizgi kodun tasarımı gerçekleştirilir.