İZMİR JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI DİKİLİ-HASANAĞA KÖYÜ 1378 RUHSAT NOLU SAHADA ARAMA SONDAJI

Transkript

1 İZMİR JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI DİKİLİ-HASANAĞA KÖYÜ 1378 RUHSAT NOLU SAHADA ARAMA SONDAJI Nisan 2015 ANKARA

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON, GSM VE FAKS NUMARASI E-POSTA PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖR, ALT SEKTÖR) PROJENİN NACE KODU RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN/KURULUŞUN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÜNİVERSİTELER MAHALLESİ DUMLUPINAR BULVARI NO: ÇANKAYA/ANKARA 0(312) Santral 0(312) (312) Faks İzmir Jeotermal Enerji Aramaları TL İzmir-Dikili-Hasanağa Köyü (1378 Numaralı Ruhsat) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin EK II Madde 55 de belirtilen Maden, petrol ve jeotermal kaynak arama projeleri, (Sismik, elektrik, manyetik, elektromanyetik, jeofizik vb. yöntemle yapılan aramalar hariç) kapsamında yer almaktadır. Madencilik ve taş ocakçılığını destekleyici test amaçlı sondaj faaliyetleri (petrol ve doğalgaz için yapılanlar hariç) MADEN TETKİK ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ -Deniz ve Çevre Araştırmaları Dairesi Başkanlığı -Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı -Sondaj Dairesi Başkanlığı ÜNİVERSİTELER MAHALLESİ DUMLUPINAR BULVARI NO: ÇANKAYA/ANKARA 0(312) (312) (312) PROJETANITIM DOSYASININ SUNUM TARİHİ 1

3 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER...i TABLOLAR DİZİNİ...ii ŞEKİLLER DİZİNİ... ii EKLER DİZİNİ...ii KISALTMALAR...iii PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ PROJENİN ÖZELLİKLERİ a)projenin Ve Yerin Alternatifleri (Proje Teknolojisinin Ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri),... 2 b)projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı,... 2 c)doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü Vb.)... 9 ç)atık Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz Ve Benzeri) Ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel Ve Biyolojik Özellikleri...10 d)kullanılan Teknoloji Ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ a)mevcut Arazi Kullanımı Ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi Ve Benzeri) b)ek-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak Korunması Gereken Alanlar PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDAKİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER...27 i

4 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1- Ruhsata İlişkin Bilgiler Tablo 2 - Evsel Nitelikli Katı Atık Miktarı..11 Tablo 3 - Gürültü Kaynakları...13 Tablo 4 - Proje Kapsamında Kullanılacak İş Makineleri Ses Gücü Seviyeleri 13 Tablo 5 - Proje Kapsamında Oluşacak Ses Gücü Seviyeleri 14 Tablo 6 - Motorinin Özellikleri Tablo 7 - Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri (gr/lt).. 15 Tablo 8 - Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin Yakıtlarından Kaynaklı Kirletici Değerler...15 Tablo 9 - Kütlesel Debiler...16 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1-Jeotermal kaynak arama sondajı iş akım şeması... 2 Şekil 2- Tekniğine uygun yapılmış 500 m. derinlikte S-1 jeotermal kuyusu Şekil 3- İzmir Dikili Hasanağa ve Civarında Yapılması Planlanan S-1 Kuyusuna Ait Muhtemel Kuyu Logu Şekil 4- Gürültü Dağılım Grafiği...14 EKLER DİZİNİ EK-1: Taahhütname EK-2: İzmir-Dikili de yapılması planlanan sondajlara ait Yer Bulduru Haritası EK-3: 1378 nolu ruhsatın fotokopisi EK-4: 1378 Nolu Ruhsat Sınırlarını ve S-1 Kuyusunu Gösteren 1/25000 Ölçekli Topografik Harita EK-5: 1378 Nolu Ruhsatta Yapılması Planlanan Sondajın Çalışma Alanını Gösteren 1/2500 Ölçekli Topografik Harita EK-6: 1378 Nolu Ruhsatta Yapılması Planlanan S-1 Sondajı Ve Çalışma Alanına Ait Uydu Görüntüsü EK-7: İzmir Dikili Hasanağa ve Çevresi Jeoloji Haritası (1/ ölçekli) EK-8: Sondaj çamuruna eklenmesi planlanan maddelerin Güvenlik Bilgi Formları EK-9: Sondaj Mahalli Yerleşim Planı EK-10:Fosseptik planı EK-11:Ruhsat Alanı, Çalışma Alanı ve Sondaj Lokasyonuna Ait Koordinat Bilgileri EK-12: İzmir II. Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-13: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünün Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-14: İzmir Büyükşehir Belediyesinin Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-15: Sondaj Noktası ve Çevresine Ait Kadastro-Parsel Bilgileri EK-16: Sondaj Noktası ve Çevresine Ait Kadastro-Parsel Bilgileri EK-17: Sondajın Yapılması Planlanan Arsa Malikleri İle MTA Genel Müdürlüğü Arasında İmzalanan Mutabakat Tutanağı EK-18: Sondajın Yapılacağı Arsaya İlişkin Tapu Bilgileri EK-19:İzmir Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğünün Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-20:Sondajın Yapılması Planlanan Alanın Çevre Düzeni Planı ve Lejandı EK-21:Çevre Ve Şehircilik Bakanlığının Döner Sermaye İşlem Bedeline İlişkin Yazısı ii

5 TANIM VE KISALTMALAR ÇED : Çevresel Etki Değerlendirmesi UTM : Universal Transverse Mercator AKM : Askıda Katı Madde UVS : Uzun Vadeli Sınır KVS : Kısa Vadeli Sınır Değer PM : Partiküller Madde CBS : Coğrafi Bilgi Sistemleri RG : Resmi Gazete ÇGDYY : Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği SKHKKY : Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği HKDYY : Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği MAK : Merkez Av Komisyonu ÖÇK : Özel Çevre Koruma TUİK : Türkiye İstatistik Kurumu DSİ : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü MTA : Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü EKK : En Küçük Kareler Yöntemi M : Büyüklük MİGEM : Maden İşleri Genel Müdürlüğü TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu USEPA : Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı EPDK : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ER : Erişim Numarası RN : Ruhsat Numarası No : Numara Ha : hektar m : metre kg/sa : kilogram/saat ms : mili saniye km : kilometre ton/m3 : ton/metreküp m3 : metreküp Π : Pi Sayısı r : yarıçap h : yükseklik kg/dm3 : kilogram/desimetreküp kg : kilogram dk : dakika dk/m : dakika/metre sa : saat L : litre q : atıksu debisi lt/kişi.gün : litre/kişixgün m3/saat : metreküp/saat kg/ton : kilogram/ton kg/saat : kilogram/saat kw : kilowatt MW : Megawatt C : Karbon iii

6 H2 : Hidrojen O2 : Oksijen S : Kükürt Lb/beygir-saat : Libre/beygir-saat Kg/kw-saat : kilogram/kilowatt-saat PM10 : 10 mm ve daha büyük partikül maddeler SO2 : Kükürtdioksit NOx : Azoroksitleri CO : Karbonmonoksit P : Güç Lw : Hesaplanan İş Makinesi Gürültü Değeri Lwt : Hesaplanan İş Makinesi Gürültü Değerleri Toplamı Lgag : Desibel A (dba) olarak gündüz-akşam-gece Lgündüz : A ağırlıklı ses seviyesi enerji ortalaması gündüz zaman dilimi verisi Lakşam : A ağırlıklı ses seviyesi enerji ortalaması akşam zaman dilimi verisi Lgece : A ağırlıklı ses seviyesi enerji ortalaması gece zaman dilimi verisi Leq : Belli bir süre içinde seviyeleri değişim gösteren gürültünün enerji açısından eşdeğeri olan sabit seviyesi db : Birbirinden mertebe farklılıkları gösteren, nicelikleri anlamlı olarak ifade etmede kullanılan logaritmik bir ölçeği, BA : İnsan işitme sisteminin düşük şiddetteki seslere karşı en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekanslara daha fazla ağırlık veren, A ağırlıklı ses seviyesi olarak tabir edilen ve gürültünün etkilenim değerlendirilmesi ve kontrolünde yaygın olarak kullanılan bir ses seviyesi ölçütünü, Hz : Hearzt-Frekans Birimi mm/s : milimetre/saniye EX : Tükenmiş LR : Az Tehdit Altında EW : Doğada Tükenmiş LR (cd) : Koruma Önlemleri rektiren CR : Çok Tehlikede LR (nt) : Tehdit altına girebilir EN : Tehlikede LR (lc) : En Az Endişe Verici VU : Zarar Görebilir DD : Veri Yetersiz NE : Değerlendirilen vb. : Ve başkaları, ve benzerleri % : Yüzde : Binde B : Batı bkz. : Bakınız cm : Santimetre ÇDP : Çevre Düzeni Planı iv

7 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Proje konusu faaliyet, MTA Genel Müdürlüğü tarafından İzmir İli 1378 Ruhsat Numaralı 1278,33 hektar büyüklüğündeki ruhsatın 1000 m 2 lik kısmı kullanılarak gerçekleştirilmesi planlanan jeotermal kaynak arama faaliyetidir. Arama faaliyeti kapsamında İzmir İli Dikili İlçesi Hasanağa mevkiinde jeotermal kaynak arama ruhsatlı alanda bir adet 500 metre 1 adet sondaj çalışmasını yapılması planlanmaktadır (Ek-2). Yapılması planlanan sondaj çalışması tapulu şahıs arazisinde yapılacak olup sondaj çalışması yapılmadan önce, çalışmanın yapılabilmesi için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından ve arsa sahiplerinden gerekli izinler alınmıştır. MTA Genel Müdürlüğü tarafından açılması planlanan her bir jeotermal kaynak arama sondaj çalışmalarında 3 vardiyada toplam 23 personel çalıştırılması planlanmaktadır. Sondajların planlanmasında, önceden yapılan jeolojik, jeofizik ve jeokimyasal etüt çalışmalarından elde edilen veriler esas alınmıştır. Açılması planlanan arama sondajlarında karotlar alınıp jeofizik kuyu logu ölçümü yapıldıktan sonra kuyu kapatılacak ve alan rehabilite edilecektir. Jeotermal kaynak arama sondajında çalışacak personelin içme - kullanma ihtiyaçlarını gidermek için su kullanımı söz konusu olacaktır. Kişi başına su kullanımı ortalama 150 lt/kişi.gün alınarak; kullanılan günlük içme - kullanma suyunun toplam miktarı; 23 Kişi x 150 lt/kişi.gün = 3,45 m 3 /gün olarak hesaplanmıştır. Tesiste çalışacak personelin kullanım suyu tankerle temin edilecektir. İçme suyu ise özel şirketlerden damacanalar ile sağlanacaktır. Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında sondaj çalışmasının ihtiyacı olarak ve yollarda tozlanmayı önlemek için günde yaklaşık 10 m 3 su kullanılacaktır. Sondaj çalışmalarında kullanılacak kullanım suyu özel şirketlerden tankerle alınacaktır. Çalışma alanına ulaşım için yol açılması ve sondaj makinesinin yerleştirilmesi için platform betonunun yapılması gerekecektir. Sondaj lokasyonlarına ulaşım için öncelikle var olan yollar değerlendirilecek, ihtiyaç doğması halinde arsa sahibinden gerekli izinler alınarak yeni yol açımına gidilecektir. Arazi hazırlığı aşamasında oluşan kazı malzemesi saha içerisinde uygun bir alanda depolanacak ve sondaj sonrası arazi düzenlemede kullanılacaktır. Bu işlemlerden önce üst toprak tabakası sıyrılıp ayrıca depolanarak muhafaza edilecek ve arama çalışmalarının sonlanmasını müteakip arazi düzenlemede işleminin ardından en üste tekrar serilecektir. Sondaj çalışması esnasında su bazlı sirkülasyon sıvısı (sondaj çamuru) kullanılacaktır. Bu durum, çevreye olabilecek olumsuz etkileri en aza indirecektir. Sondaj çalışması esnasında dere yada su kuyularından kullanılacak su için ilgili DSİ Bölge/İl Müdürlüğüne bilgi verilecektir. Sondaj sirkülasyon sıvıları dere yataklarına deşarj edilmeyecek ve taşmalar önlenecektir. Sirkülasyon sıvısının özelliğini yitirmesi durumunda depolanması için tabanı ve kenar yüzeyleri geçirimsiz atık çamur havuzu açılacaktır. Havuzlar açılırken yüzeydeki üst toprak ayrıca sıyrılacak ve üst toprak depolama alanında depolanacaktır. Sondaj çalışmaları başlamadan önce çamur havuzunun yeri hazırlanacaktır. Çamur havuzlarına yüzey sularının girmemesi için çamur havuzlarının etrafına drenaj kanalları açılacak ve drenaj kanalı atık çamur havuzuna bağlanacaktır. Ayrıca, çamur havuzları ve atık çamur havuzunun taşması ve yüzey sularının havuzlara girişinin engellenmesi amacıyla, havuzların hazırlanması esnasında kazılan toprak kütlesi set olarak kullanılacaktır. İzmir İli dahilinde, 1378 nolu ruhsatta yapılması planlanan S-1 sondaj alanı, en yakın yerleşim alanı olan Ağcayazı Mevkiine kuş uçuşu yaklaşık 300 metre, en yakın 1

8 meskün mahalle kuş uçuşu yaklaşık 150 metre mesafede olup vasıfsız tapulu şahıs arazisinde yapılacaktır. Yapılması planlanan jeotermal kaynak arama sondajları yapılacakları bölgenin sosyo-ekonomik ve kültürel çevrede olumlu etkiler yapacaktır ve istihdam yaratacaktır. MTA Genel Müdürlüğü sondaj çalışmaları süresince bu işlerle ile ilgili olan tüm harcamalarını öncelikle sondajların yapılacağı bölge ve civarında faaliyet gösteren firmalardan karşılayacaktır. Proje sahası ve etki alanında çığ, heyelan, kaya düşmesi, v.b. doğal afet olayları gözlenmemiştir. Bunun yanı sıra zeminde akma, oturma, kabarma gibi deformasyonlar olmamıştır. Proje sahası ve etki alanında nüfus yoğunluklu alan (yerleşim merkezi, okul, hastane, yurt, kreş, otel vb. hassas yerleşimler) bulunmamaktadır. Sondaj makinesi, ekipmanları ve sondaj çalışması esnasında kullanılacak konteynırlar oluşabilecek depremden doğrudan etkilenmediğinden, herhangi bir depremsellik bulunmamaktadır. Yapılacak sondaj çalışmaları esnasında 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği Hükümlerine uyulacaktır. 1) PROJENİN ÖZELLİKLERİ a) Projenin ve Yerin Alternatifleri (Proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri) Jeotermal kaynak arama sondaj çalışması jeotermal kaynak arama ruhsatlı alanlarda yapılmaktadır. Sondaj çalışmaları yapılmadan önce envanter taraması, jeolojik ve jeofizik etüt çalışmaları ile jeokimyasal analiz çalışmaları yapılarak sahanın potansiyeli belirlenmiş ve yapılan çalışmalar değerlendirilerek sondaj yapılacak lokasyonlara karar verilmiştir. Mevcut sondaj lokasyonlarının yer alternatifi bulunmamaktadır. Proje kapsamında yapılacak sondaj çalışmaları 120 gün gün arasında tamamlanacaktır. b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı İş Akım Şeması : Faaliyete Ait İş Akım Şeması aşağıda verilmektedir. STABİLİZE YOL VE SONDAJ LOKASYONUNUN HAZIRLANMASI SONDAJ PLATFOMU VE ÇAMUR HAVUZLARININ HAZIRLANMASI SONDAJ MAKİNESİ VE EKİPMANLARININ MONTAJI SONDAJ ÇALIŞMASI VE TEÇHİZ-ÇİMENTOLAMANIN YAPILMASI ÜRETİM BORULARININ İNİLMESİ VE ÜRETİM TESTLERİNİN YAPILMASI KUYU GELİŞTİRME VE ÜRETİM TESTLERİNİN YAPILMASI KUYUNUN KAPATILMASI LOKASYONUN ESKİ HALİNE GETİRİLMESİ Şekil.1. Jeotermal kaynak arama Sondajı İş Akım Şeması 2

9 Projenin Kapasitesi 1378 nolu jeotermal kaynak arama ruhsatlı sahada 1 noktada sondaj yapılacaktır. Sondaj derinlikleri S-1 kuyusunda 500 m. planlanmıştır. Kapladığı Alan MTA Genel Müdürlüğü tarafından İzmir İli 1378 nolu ruhsatta, tapulu şahıs arazisine 500 m derinlikte 1 adet jeotermal kaynak arama amaçlı sondaj çalışması yapılacaktır. Sondaj çalışmasının yapılabilmesi için kullanılacak makine ve ekipmanların yerleşiminde her bir sondaj için 1000 m 2 lik alan kullanılacaktır. Sondaj esnasında kullanılacak alanlar şahsa ait tapulu tarım arazisine olup, arazinin niteliğine göre ilgili Kurumlardan gerekli izinler alınarak sondaj çalışması yapılacaktır. Yapılması planlanan sondaj çalışmalarının yer bulduru haritası Ek-2 de, topografik harita üzerine işlenmiş sondaj lokasyonları Ek-4, Ek-5 te, sondaj lokasyonlarının uydu görünümü Ek-6 da verilmiştir. Sondaj çalışmasının yapılacağı ruhsat alanlarının Ruhsat Numaraları, Ruhsat Erişim Numaraları ve Pafta No ları Tablo-1 de verilmiştir. Tablo 1- Ruhsata İlişkin Bilgiler No Ruhsat Erişim No Ruhsat No Pafta No K17-b1, J17-c4 Çalışacak 1 Personel Sayısı MTA Genel Müdürlüğü tarafından açılması planlanan jeotermal kaynak arama sondajları çalışmasında 3 vardiyada toplam 23 personel çalıştırılması planlanmaktadır. Projenin Teknolojisi Sondaj, çeşitli amaçlarla (arama, araştırma, üretim, enjeksiyon, reenjeksiyon, atık depolama, vb.) yeryüzünde dikey (aşağı, yukarı), yatay, eğimli, yönlü olarak açtıkları dairesel kesitli boşluklardır. Sondaj işlemlerinden günümüzde; petrol, doğalgaz, jeotermal gibi enerji ve yeraltı suyu üretiminde birincil olarak yararlanılmaktadır. Sondaj çalışmalarında ilke; sondaj yapılacak lokasyonda sondajın yörüngesi üzerinde karşılaşılacak; delinebilirlik, basınç, içerdikleri akışkanın özellikleri farklı olan yeraltındaki katmanların uygun yöntemlerle yalıtılarak amaçlanan katmanın atmosfere açılmasıdır. Doğal olarak kuyuda kalacak malzemenin kuyu hangi amaçla kullanılacaksa işlevini o amacı gerçekleştirmek için kuyu ömrü süresince koruyacak şekilde seçilmesi ve yerine yerleştirilmesi gerekecektir. Jeotermal enerjinin kullanılır duruma getirilmesi için arama-araştırma, üretim ve reenjeksiyon çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Jeotermal sondajlar, diğer sondajlardan ayrılan özellikleri nedeniyle genellikle daha zor ve daha pahalıdırlar. Sondaj işlemine başlamadan önce sondaj yapılması planlanan lokasyona sondaj makinesinin yerleştirilmesi için 12 x 4 m ebatlarında lokasyon betonu hazırlanır ve delme işlemine başlanır. Yüzeyde bulunan gevşek formasyonu ve varsa yeraltı suyunu izole etmek amacıyla, kazılan kuyuya boru dizisi (casing) indirilerek kuyu cidarı ile boru arasında kalan kısım çimentolanır ve kuyunun emniyete alınması ve kontrolü için kuyu başı monte edilir. Ardından bu boru dizisi içerisinden sondaja devam edilerek tekrar bir boru dizisi indirilir ve çimentolanır. İkinci borulama ve çimentolama işleminden sonra hedeflenen rezervuar düzeyine kadar sondaja devam edilir ve üretim boru dizisi kuyuya indirilerek kuyu üretime hazır hale getirilir. Kuyu üretime alınarak gerekli testlerin yapılmasına geçilir ve kuyunun üretim kapasitesi tespit edilir. 3

10 Kuyu geliştirme çalışmaları; Kuyuda yapılan üretim testleri sonucunda, kuyudan elde edilecek jeotermal akışkanın daha verimli şekilde üretilebilmesi için kuyunun geliştirilmesi gerekebilir. Bu durumda kuyudaki üretim zonlarındaki iletimliliğin arttırılması için kuyu tabandan yüzeye kadar su ile yıkanır, böylece ilerleme esnasında kuyudaki üretim zonlarına kaçan sondaj çamuru temizlenir. Yüzeye çıkan su, kırıntı vb. malzeme atık sondaj havuzunda depolanır. Kuyu geliştirme çalışmalarının en önemli uygulamalarından biri asitleme çalışmasıdır. Kuyu geliştirme çalışmaları sonucu yapılan teknik değerlendirme neticesinde kuyunun üretim parametreleri açısından daha verimli hale getirilmesi için kuyudaki üretim zonlarına asit basılması işlemi yapılır. Jeotermal arama amaçlı kuyuda ilerleme esnasında kullanılan sirkülasyon sıvısı ve kırıntıların rezervuardaki kırık ve çatlak zonlara kaçarak, rezervuar özelliği gösteren zonların permeabilitesini (gözenekliliğini) düşürmesi söz konusudur. Bu durumda formasyona uygun asit rezervuar zona gönderilerek; rezervuarın geliştirilmesi, temizlenmesi ve debi artışının sağlanması gerçekleştirilmektedir. Asitleme çalışmasında hidroklorik asit kullanılacaktır. Kullanılacak asit maksimum %30 derişimde HCl asit olacak, asitleme işleminin yapılabilmesi için ilgili valilik ve kurumlardan gerekli izinler alınacaktır. Ayrıca işlemler esnasında sondaj mahallinde 1 adet ambulans ve 1 adet itfaiye aracı hazır bulundurulacaktır. Asitleme çalışmasında kullanılacak malzeme ve ekipmanların nakli asitleme malzemelerinin temin edileceği lisanslı firma tarafından yapılacaktır. Kullanılacak asit, asitle tepkimeye girmeyen tanklar içerisinde sondaj mahalline nakledilecektir. Asitleme çalışmasına sondaj kuyusunda rezervuar seviyesinden kırıntı numunesi alınarak, söz konusu formasyonun asitle tepkimeye girip girmediği kontrol edilerek karar verilecektir. Kullanılacak asit miktarı, kuyuya basınçlı su enjekte edilerek (enjektibilite testi) rezervuarın ne kadar su aldığı tespit edilecek, buna göre kullanılacak su ve asit miktarı tespit edilecektir. Sondaj mahallinde kullanılan asidin; ekipmanlarla tepkimeye girmesini önlemek için içerisine korozyon inhibitörü katılarak kullanılacak ve gerektiğinde suyla seyreltilerek derişimi %30'un altına düşürülecektir. Kuyuya rezervuar seviyesine kadar DP (tij) veya tubing inilecek ve inhibitör eklenmiş, asit, tanklarından pompa vasıtasıyla kapalı sistemde doğrudan rezervuar seviyesine basınçla basılacak ve asidin rezervuarda nötürleşme zamanı (en az 3 saat) beklenerek asidin rezervuarı oluşturan formasyonla tamamen tepkimeye girmesi sağlanacaktır. Ayrıca uygulamanın daha etkin sonuç vermesi için asit suyla ötelenerek rezervuardaki kırık çatlak zonlara ilerlemesi sağlanacaktır. Asit rezervuarda bulunan karbonatlaşmış birimlerle tepkimeye girerek tamamen tuz, eser miktarda CO2 gazı ve suya dönüşecektir (CaC03 + HCI --- CaCI + C02 + H20 ). İşlem sonunda yüzeye asitli akışkan çıkmayacaktır. Ayrıca kuyu üretime alındığında rezervuar seviyesinden yüzeye çıkan suyun ph değerleri ph-metre ile sürekli kontrol edilecek ve çıkan akışkanın ph değeri 7 nin üstünde olması için suya kireç (CaCO3) vb eklenecektir. Rezervuardan yüzeye çıkan su; tabanı ve kenar yüzeyleri geçirimsiz atık çamur havuzunda depolanacak gerekli ise kireç (CaCO3) vb eklenerek ph değeri 6-9 aralığında olacak ve ilgili yönetmeliklere uygunluğu kontrol edildikten sonra deşarj edilecektir. Rezervuara kapalı sistemde basınçla doğrudan basılan asitli su, rezervuar seviyesindeki kayaçla tepkimeye girdiğinde CO2 gazı ve doğal tuz oluşturarak çevreye zararlı boyutu minimize olur. Gerektiğinde bunların analizi sonucu asit varlığı tespit edilirse Tehlikeli Atık Yönetmeliği Hükümlerine uygun bertarafı sağlanacaktır. 4

11 Kuyunun üretimi esnasında ve atık çamur havuzlarında EC metre ile kuyudan çıkan jeotermal akışkan sürekli akip edilecektir. İşlem tamamlandıktan sonra yüzeyden kuyuya tatlı su basılarak rezervuarın yıkanması sağlanacaktır. Çalışmalar esnasında MTA Genel Müdürlüğü teknik elemanları, kadrolu ve mahalli işçi personeli dışında personel bulunmayacak, ilgili personel aside dayanıklı koruyucu melbusat ve maskelerle işlem yapacak, sondaj mahallinde 1 ambulans, 1 sağlık ekibi, 1 itfaiye aracı hazır bulundurulacaktır. Sondaj sahasına nakledilen asidin tamamı kullanılacaktır. Asitlemede kullanılan malzeme ve ekipmanlar emniyetli bir şekilde kullanılabilecek durumda ise bir sonraki çalışmada kullanılmak üzere saklanacaktır. Sondaj çalışması ve kuyu geliştirme çalışmalarının tamamlanmasının ardından sondaj mahallinde bulunan sondaj makinesi ve ekipmanlar bir sonraki sondaj çalışmasında kullanılmak üzere yeni sondaj mahalline nakledilecek ve sondaj mahallinde, lokasyon betonu ve kuyu başı koruma ünitesi dışında herhangi bir malzeme ve ekipman kalmayacak şekilde terk edilecektir. Sondaj mahalli rehabilite edilerek eski haline getirilecektir. Ayrıca, yapılan sondaj çalışması sonrasında kuyunun potansiyelinin tespit edilmesi amacıyla yapılan üretim testleri sonucunda kuyunun jeotermale yönelik yatırımlar için verimsiz olduğu tespit edilmesi durumunda kuyu kapatılacak ve sondaj çalışması için hazırlanan lokasyon betonu kaldırılarak çalışma alanı eski haline getirilecektir. Tekniğine uygun olarak tasarlanmış bir jeotermal sondaj kuyusu Şekil-2 de gösterilmiştir. 5

12 Şekil 2 - Tekniğine uygun yapılmış 500 m. derinlikte S-1 jeotermal kuyusu (Ölçeksiz) Jeotermal amaçlı sondaj çalışmaları sırasında bentonit (kil minerali), su ve gerekli görüldüğü durumlarda (sıcaklık, formasyonun niteliğine göre) katkı maddeleri içeren sıvı karışımlar kullanılacaktır. Kullanılacak maddelerin miktarı sondaj derinliğine, kuyu içerisindeki sıcaklığa ve formasyonun niteliğine göre değişmektedir. Sondaj faaliyetleri sırasında kullanılacak su uygun olması durumunda faaliyet sahasında veya yakınındaki dere veya kuyudan temin edilecek ve ilgili DSİ Bölge/İl Müdürlüğüne su kullanımı ile ilgili bilgi verilecek. Uygun kaynak bulunamaması durumunda tankerler ile su teminine gidilecektir. Sondaj çalışması esnasında kullanılması planlanan malzemeler; 6

13 Bentonit kil minerallerinden (başlıca sodyum montmorillonit ve az miktarda smektit grubu mineraller içeren) oluşan bir madde olup suda iyi şişme özellikleri göstermeleri nedeniyle döner sondaj yönteminde yaygın olarak kullanılırlar. Karotlu sondajlarda sondaj çamurunun düşük viskoziteye sahip olması ve az miktarda katı madde içermesi arzu edilir. Bentonit sondaj sirkülasyon sıvısı katkı maddesi olarak kullanılmakta olup Oslo-Paris Komisyonu (OSPAR 2003) tarafından çevreye az veya hiç risk taşımayan (PLONOR listesi) maddeler listesinde yer almaktadır. Bentonite ait MSDS (Malzeme Güvenlik Bilgi formu) EK-8 de verilmiş olup piyasadan hazır olarak temin edilmektedir. Sondaj çalışması esnasında bentonit dışında kullanılan malzemeler; kostik soda, CMC, lignosülfanat, barit, spot-w dur. Söz konusu malzemeler ihtiyaç duyulduğunda doğaya zarar vermeyecek miktarlarda katkı maddesi olarak sondaj çamuruna eklenmektedir. Malzemelere ilişkin Güvenlik Bilgi Formları Ek-8 de verilmiş olup piyasadan hazır olarak temin edilmektedir. Katkı maddelerinin özellikleri aşağıda verilmiştir. Kostik soda sodyum hidroksittir. (NaOH) Su bazlı çamurların ph'ını ayarlamak için kullanılır. Çamur her zaman bazik olacağından, ph genekllikle 9,5-10,5 aralığında tutulmaya çalışılır. Bu korozyon kontrolü ve asidik bir yapıya sahip olan lignosülfonatın etkin kullanımı için gereklidir. Genelde lignosülfonat ile 1/4-1/6 oran aralığında kostik soda kullanılır. MSDS formu ekte verilmiş olup piyasadan hazır olarak temin edilmektedir. CMC karbonksimetilselülozdur. Odun hamurundan elde edilen selüloz kimyasal modifikasyonla nişasta benzeri bir yapıya dönüştürülür. Nişastadan farkı glikoz birimlerinin birbiriyle bağlantı şeklidir. CMC'ler tiplerine göre tatlı su çamurlarında sıvı kaybı kontrolü amaçlı ve vizkozite yapıcı olarak kullanılırlar. Genel kullanım tozu 1-3 ppb'dir. MSDS formu ekte verilmiş olup piyasadan hazır olarak temin edilmektedir. Lignosülfonat kağıt üretimi sırasında selüloz hamurunun bisülfıt işlemiyle tomruktan ayrılması sırasında ortaya çıkan bir yan ürünüdür. Çevreyi kirletmeyen kromsuz lignosülfonatlarm geliştirilmesiyle, (Tl, (chrome-free lignosulfonate) kullanımı tercih edilmektedir. Genel kullanım dozu 0,5-4 ppb olup ph 9-10 aralığında maksimum etki sağlar. Çamuru inceltirken, su kaybı kontrolüne de yardımcı olur. MSDS formu ekte verilmiş olup piyasadan hazır olarak temin edilmektedir. Barit Çamur ağırlığını arttırmak için en sıklıkla kullanılan katkı maddesidir. Barit baryum sülfattır (BaS04). Özgül ağırlığı 4,20-4,35 aralığındadır. MSDS formu ekte verilmiş olup piyasadan hazır olarak temin edilmektedir. Spot W özel bir yüzey etkin madde ve kil karışımıdır. Takım sıkışması durumunda petrol bazlı çözücülerin hazırlanmasında kullanılır. MSDS formu ekte verilmiş olup piyasadan hazır olarak temin edilmektedir. Çalışma alanında yapılması planlanan sondaj çalışmasında kullanılacak olan ve sirkulasyon sıvısına eklenecek kimyasalların cinsi ve miktarı, yapılan sondajın derinliğine ve jeotermal kuyunun sıcaklığına göre değişmektedir. Sirkülasyon sıvısına eklenecek kimyasallar sondaj işlemi esnasında seyrelmekte, sirkülasyon sıvısı içerisinde eser miktarda kalmakta ve alıcı ortamlar tarafından parçalanabilecek miktarda kullanılmaktadır. Sondaj çalışması esnasında, kullanılacak katı/sıvı malzemelerin doğaya zararlı olmadıkları, uluslararası geçerliliği olan Chemical Abstraction Service tarafından hazırlanan ve numaraları bilimsel literatürde tanımlanmış olan kimyasal sınıflandırmasına (CAS no), toksikolojik sınıflandırmasına (LD no) ve ekolojik sınıflandırmasına (LC no) uygun malzemelerdir. Kullanılan malzemelerin doğaya ve insan sağlığına uygunluğu üretici firma tarafından ilgili kurum/kuruluşlara onaylatılmakta ve bu onay formları malzemelerle birlikte Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS)(EK-8) olarak verilmektedir. 7

14 Jeotermal sistem; besleme alanı, yeryüzüne çıkış noktaları ve yer altındaki kısımları gibi bütün yeraltındaki hidrolik sistem parçalarının tanımlanmasında kullanılır. Jeotermal akışkanı oluşturan sular genelde meteorik kökenli olduğu için atmosferik koşullar devam ettiği ve reenjeksiyon yapıldığı sürece jeotermal kaynaklar yenilenmektedir. Bir jeotermal sistemin oluşabilmesi için gerekli olan parametreler; Yerkabuğunun derinliklerindeki ısı kaynağı (magmatik faaliyetler) Isıyı taşıyan akışkan (meteorik sular) Akışkanı bünyesinde barındıran rezervuar kayaç Isının kaybını önleyen örtü kayaçtır. Açılması planlanan jeotermal kaynak arama sondajı 500 m olarak planlanmıştır. Sondaj lokasyonunun ve derinliğinin planlanmasında daha önceden yapılan arazi çalışmalarından elde edilen veriler esas alınmıştır. Bu veriler esas alınarak oluşturulan muhtemel sondaj logu Şekil-4 te verilmiştir. Şekil 3 İzmir Dikili Hasanağa ve Civarında Yapılması Planlanan S-1 Kuyusuna Ait Muhtemel Kuyu Logu İzmir Dikili Hasanağa ve civarında yapılması planlanan S-1 kuyusunda; metreler arasında gölsel çökeller (Beyaz, açık yeşil, bej renkli kumtaşı, tüfit, kiltaşı, marn ve killi kireçtaşları ve silis yumruları içeren beyaz renkli kireçtaşları), metreler arasında piroklastik kayaçlar (kırmızı ve bordo, koyu bej renkli volkan bacasından fırlayan 8

15 kayaç ve lav parçalarından oluşan aglomera, gri, siyah renkli andezit lav beyaz renkli tüf, tüfit düzeyleri), metreler arası kireçtaşı (Beyaz bej renkli, silis yumrulu kristalize kireçtaşları) kesilmesi beklenmektedir. Proje kapsamında; 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili Yönetmelikler ile diğer mevzuat kapsamında gerekli izinler alınmadıkça arama faaliyetlerine başlanılmayacaktır. Arama faaliyeti sonrasında üretime geçilmesinin planlanması durumunda ÇED Yönetmeliği hükümlerine göre başvuru yapılacaktır. Sondaj çalışmasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın tarih ve 8865 sayılı yazısında yer alan 2012/15 sayılı Genelge kapsamında arama faaliyeti çalışmaları gerçekleştirilecektir. Çalışmalar esnasında 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar Ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ile Uygulama Yönetmeliği Hükümleri kapsamında çalışmalar yürütülecektir. c) Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü Vb.) Arazi Kullanımı MTA Genel Müdürlüğü tarafından İzmir İli 1378 nolu ruhsatta S-1 sondaj kuyusu yapılması planlanan arazi, şahsa ait tapulu tarım arazisi olup, arazide jeotermal kaynak arama amaçlı sondaj çalışması yapılması için kullanılacak makine ve ekipmanların yerleştirilmesi için toplam 1000 m 2 lik (25x40 m) alan kullanılacaktır. İzmir İli dahilinde, 1378 nolu ruhsatta yapılması planlanan S-1 sondaj alanı, en yakın yerleşim alanı olan Ağcayazı Mevkiine kuş uçuşu yaklaşık 300 metre, en yakın meskün mahalle kuş uçuşu yaklaşık 150 metre mesafededir. Ruhsat sahasında sondaj faaliyetleri sırasında mevcut yollar kullanılacak olup gerekli olması halinde ilgili kurumlardan izin alınarak yeni yollar açılacaktır. Faaliyet sırasında çalışacak personelin tüm ihtiyaçları yakın köylerden sağlanacak olup şantiye binası kurulmayacaktır. Su Kullanımı Proje kapsamında 3 vardiya şeklinde toplam 23 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. Kişi başına günlük su kullanımı ortalama 150 lt/kişi.gün olarak kabul edilmiştir. Personelin toplam su ihtiyacı = 23 Kişi x 150 lt/kişi.gün = 3,45 m 3 /gün olacaktır. Tesiste çalışacak personelin kullanım suyu özel şirketlerden tankerle alınacaktır. İçme suyu ise özel şirketlerden damacanalar ile sağlanacaktır. Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında sondaj çalışmasının ihtiyacı olarak ve yollarda tozlanmayı önlemek için günde yaklaşık 10 m 3 su kullanılacaktır. Sondaj çalışmalarında kullanılacak kullanım suyu özel şirketlerden tankerle alınacaktır. Proje konusu faaliyetten dolayı sondaj sıvısı olarak bentonit, kostik soda, CMC, lignosülfanat, barit, spot-w ve su kullanılacaktır. Herhangi bir kimyasal atık oluşmayacaktır. Faaliyet sırasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 04/07/2012 tarihli 8865 sayılı yazısında yer alan 2012/15 sayılı genelge kapsamında arama faaliyeti çalışmaları gerçekleştirilecektir. 9

16 Arama sondajlarında matkabın soğutulmasını sağlamak, kayganlığı arttırmak gibi sebeplerle sondaj sıvısı olarak her bir sondaj deliği için yaklaşık 30 ton bentonit ve 90 m 3 su kullanılacak olup, oluşan sıvı devirdaim ettirilerek kullanılacaktır. Sondaj sıvısının hazırlanabilmesi için sondaj noktasının yanına yaklaşık 20 m 3 hacminde havuz yapılacaktır. Kullanılacak bentonite ve diğer katkı maddelerine ait MSDS (Malzeme Güvenlik Formu) ekte yer almaktadır (Bkz.Ek-8). Sondaj çalışması esnasında varsa en yakın dere ve su kuyusu kullanılarak su ihtiyacı karşılanacaktır. Dere ve kuyudan su ihtiyacının karşılanması hususunda ilgili DSİ Bölge/İl Müdürlüğünden izin alınacak ve bilgi verilecektir. Kullanılan Enerji Türü Sondaj sırasında kullanılacak ekipman ve iş makineleri tarafından yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Sondaj mahallinde kullanılacak olan elektrik enerjisi ihtiyacı kurulacak jeneratörden karşılanacaktır. Çalışan personelin konaklayacağı karavan tipi şantiyelerde ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla elektrik enerjisinden faydalanılacak olup, ısınma amaçlı yakıt kullanımı olmayacaktır. Bunun dışında inşaat ve işletme aşamalarında herhangi bir yakıt ve enerji kullanımı söz konusu değildir. ç) Atık Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında toplam 23 personel çalışacaktır. Evsel Nitelikli Sıvı Atıklar Arama sondajı açılmasında çalışacak 23 personelin içme - kullanma ihtiyaçlarını karşılamak için su kullanımı söz konusudur. Tesisin üretimi esnasında çalışan 23 kişi için, kişi başına su kullanımı ortalama 150 lt/kişi.gün( tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İller Bankası İçme Suyu Projelerinin Hazırlanmasına Dair Yönetmelik ) alınarak oluşacak günlük içme - kullanma suyu miktarı; 23 Kişi x 150 lt/kişi.gün = 3,45 m3/gün olarak hesaplanmıştır. Kullanılacak suyun tamamı atıksuya dönüşecektir. Oluşacak evsel nitelikli atıksular; tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine uygun olarak proje dâhilinde yapılacak olan sızdırmasız fosseptikte toplanacaktır. Fosseptikte biriken atıksular belediye ya da belgeli özel vidanjör firmaları tarafından ücreti mukabilinde çektirilecek ve bertaraf edilecektir. Ayrıca, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak Tarihinde yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyularak gerekli izinler alınacaktır. Proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklı oluşacak atık suyun fosseptikte biriktirilmesi sırasında oluşabilecek herhangi bir sızıntıya karşı, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik de belirtilen hükümlere uyulacaktır. Projenin faaliyet aşaması sırasında su kaynaklarına olası etkilere karşı, tarih ve sayılı Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacak ve gerekli tedbirler alınacaktır. 10

17 Endüstriyel Sıvı Atıklar Jeotermal kaynak arama sondajı açılmasında sondaj suyuna takviye olarak kullanılacak su ve toprak yollarda spreyleme yöntemi ile sulama yapılması için kullanılacak 10 m 3 sudan atıksu oluşmayacaktır. Sondaj Sıvısı (Sirkülasyon sıvısı) Jeotermal kaynak arama sondaj çalışmaları sırasında kullanılacak sikülasyon sıvısı bentonit (kil minerali), su ve gerekli görüldüğü durumlarda katkı maddeleri içeren sıvı karışımlar kullanılacaktır. Kullanılacak maddelerin miktarı sondaj derinliğine ve formasyonun niteliğine göre değişmektedir. Sondaj faaliyeti sırasında kullanılan sirkülasyon sıvısı özelliğini yitirdiği zaman sondaj lokasyonu yakınında hazırlanan tabanı ve kenar yüzeyleri geçirimsiz uygun ebatlarda sondaj atık çamuru havuzunda biriktirilecektir. Havuzda taşmaya karşı gerekli önlemler alınacaktır. Atık çamur havuzunda depolanan sıvılardan yeraltına süzülme ve kaçak olma olasılığı açılacak çamur havuzlarının tabanlarının geçirimsiz kalın naylon branda ile kaplanması ile önlenecektir. Ayrıca, sondajlarda kullanılan bentonitin genleşerek kayaçlardaki gözenek ve çatlakları kapama özelliğinin olası bir sızıntıyı önleyeceği de unutulmamalıdır. Faaliyet sırasında atık sondaj çamuru vidanjör ile sahadan uzaklaştırılacaktır. Çamur havuzlarına yüzey sularının girmesi, sondaj çamurunun yoğunluk, viskozite vb. özelliklerini olumsuz etkilediğinden dolayı istenmeyen bir durumdur. Ayrıca atık çamur havuzlarına girecek yüzey suları atık havuz çamur havuzunu dolduracağından atık çamurun depolanması ile ilgili problemler çıkaracaktır. Bu nedenle çamur havuzları ve atık çamur havuzu hazırlanırken, havuzların kenarlarına drenaj kanalları açılarak yüzey suları sondaj mahallinden uzaklaştırılacaktır. Ayrıca havuzların hazırlanması esnasında kazılan toprak kütlesi çamur havuzlarının etrafına depolanarak havuzların taşması ve yüzey sularının havuzlara girişi engellenecektir. Sondaj çamuru ve atık çamur için hazırlanan havuzların geçirimsizliğini sağlamak için kullanılan kalın naylon branda sondaj çalışması tamamlandığında yerinden çıkarılarak en yakın katı atık depolama alanına götürülecektir. Evsel Nitelikli Katı Atıklar Söz konusu proje kapsamında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar (cam, kağıt, plastik vb.), personelin yemek servisinden kaynaklı organik kökenli evsel nitelikli katı atıklar ve montaj işlemlerine açığa çıkabilecek ambalaj ve kutular vb. katı atıklar oluşacaktır. Personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına üretilen evsel nitelikli katı atık miktarı 1,14 kg değeri kullanılarak (Kaynak: katı atık istatistikleri, 2010) şu şekilde hesaplanmaktadır: Tablo.2 - Evsel Nitelikli Katı Atık Miktarı Çalışacak işçi sayısı Katı atık miktarı Toplam katı atık miktarı = 23 kişi = 1,14 kg /kişi-gün = 1,14 kg /kişi-gün x 23kişi = 26,22 kg/gün Proje kapsamında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı 26,22 kg/gün olarak hesaplanmıştır. Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar (yemek, organik atıklar v.b) çöp konteynırlarında biriktirilecektir. Çevre kirliliğini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla ayrı ayrı toplanarak biriktirilecek, katı atıkların toplanması ve taşınması ile ilgili belirtilen esaslara uyularak katı atıklar çevrenin olumsuz yönde 11

18 etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmeyecek, ağzı kapalı standart çöp kaplarında muhafaza edilerek toplanacaktır. Ayrıca koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı araçlarla ilgili belediyenin gösterdiği katı atık sahasına nakledilecektir. Tehlikeli Atıklar Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında tehlikeli atık oluşması muhtemel değildir. Tesiste Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Tesiste tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Çalışmalarda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Sondaj mahallinde hiç bir suretle tehlikeli atık bırakılmayacaktır. Tıbbi Atıklar Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında tesis sahası içerisinde revir bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Faaliyetler sırasında meydana gelebilecek tıbbi müdahale gerektiren durumlara müdahale için ecza dolabında bulunacak malzemeler ile müdahale edilecektir. Müdahale edilemeyen durumlarda Ancak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Sondaj mahallinde hiç bir suretle tıbbi atık bırakılmayacaktır. Ambalaj Atıkları Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında ambalaj atıkları oluşacaktır. Bunlar kağıt, karton ve naylon olarak değerlendirilir. Sondaj çamuru ve atık çamur için hazırlanan havuzların geçirimsizliğini sağlamak için kullanılan kalın naylon branda sondaj çalışması tamamlandığında yerinden çıkarılarak en yakın katı atık depolama alanına götürülecektir. Çalışmalar sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Sondaj mahallinde hiç bir suretle ambalaj atığı bırakılmayacaktır. Atık Yağlar Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında sadece sondaj kulesinin ve sahada kullanılacak araçların yağ değişimleri sırasında atık yağ oluşumu söz konusu olacaktır. Sondaj makinesinin çalışması için gerekli olan ve kullanım ömrünün bitmesi ile atık haline gelen yağlar, uygun hacimli ve kalitedeki kaplarda biriktirilerek sahadan uzaklaştırılacak ve yürürlükte bulunan ilgili yönetmelikler çerçevesinde bertarafı sağlanacaktır. Atık Pil ve Akümülatör Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında atık pil ve akümülatör oluşmayacaktır. Çalışmalar sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. Gürültü 12

19 İzmir İlinde yapılması planlanan S-1 sondaj çalışmasında kullanılacak iş makinelerinden ve ekipmanlarından dolayı oluşacak gürültü miktarını hesaplanmış ancak oluşacak gürültü seviyesi sondaj lokasyolarının en yakın meskün mahalle minimum 150 metre mesafede olması nedeniyle sınır değerlerin altında kaldığı tespit edilmiştir. Ancak herhangi bir olumsuzluk ve şikayet durumunda sondaj makinesi ve ekipmanlardan kaynaklı gürültünün yerleşim yerlerini etkilememesi amacıyla sondaj mahallinin etrafına ses kesici paneller konulacaktır. Projenin işletilmesi aşamasında iş makineleri ve kamyonların çalışmasından dolayı gürültü ve titreşim oluşumu söz konusu olacaktır. Faaliyet esnasında gürültüye sebebiyet verecek kaynaklar Tablo-3 te verilmiştir. Tablo- 3. Gürültü Kaynakları İş Makineleri Adet Araç Gücü (Ort.) (kw) Sondaj Makinası Çamur Pompası 2 22 Jenaratör 1 15 Proje kapsamında kullanılacak makine ve ekipmanların Hz arasında dört oktav bandındaki toplam ses gücü düzeylerinin hesaplaması için; Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik (2000/14/AT) in müsaade edilen ses gücü seviyeleri, gürültü işaretlemesi ve standartlar başlıklı 5. Maddesinde verilen formüller kullanılmıştır. Faaliyet sırasında gürültü oluşturacak ekipmanlardan aynı olanların bir arada bulunmayacağı kabulü ile hesaplamalar yapılmış olup ses gücü düzeyleri Tablo-4 te verilmiştir. Tablo- 4. Proje Kapsamında Kullanılacak İş Makineleri Ses Gücü Seviyeleri Araç Adedi Motor Gücü(kW) Net Kurulu Gücü Değerlendirmesi Ses Gücü Seviyesi Hesabı Ses Gücü Seviyesi(dB) Sondaj P = 145 kw*p > 55 kw Lw= log Makinası Çamur 2 22 P = 22 kw*p < 55 kw Pompası Jeneratör 1 15 P = 15 kw*p < 55 kw Her gürültü kaynağının 10 metreden metreye kadar mesafelere bağlı olarak ses basıncı düzeyleri aşağıdaki formüle göre ayrı ayrı hesap edilmiştir. Sondaj çalışmaları kapsamında en yakın yerleşim yeri S-1 kuyusuna 150 metre mesafede yer almaktadır. Faaliyet alanında işletme aşamasında çalışacak makine-ekipmanlardan kaynaklanacak toplam ses gücü (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmıştır; LwT =10 log ( 10 lwi/10 ) = 10log ( /10 + 2*10 101/ /10 )= 109 db Gürültü Kaynağı Ses Basıncı Düzeyi Makine-Ekipmanlar Lp = Lwi + 10 log (Q / 4 πr 2 ) 109 db x = 10 m için Lp10 = log (1/ 4 π10 2 ) = 78,01 db x = 50 m için Lp50 = log (1/ 4 π50 2 ) = 64,08 db x = 100 m için Lp100 = log(1/ 4 π100 2 ) = 58,01 db x = 150 m için Lp150 = log (1/ 4 π150 2 ) = 54,4 db x = 250 m için Lp250 = log(1/ 4 π250 2 ) = 50,05 db 13

20 x = 500 m için Lp500 = log(1/ 4 π500 2 ) = 44,03 db x = 650 m için Lp650 = log(1/ 4 π650 2 ) = 41,07 db x = 1000 m için Lp1000 = log(1/ 4 π ) = 38,01 db x = 1500 m için Lp1500 = log(1/4 π ) = 34,49 db x = 2000 m için Lp750 = log(1/ 4 π ) = 31,98 db x = 2500 m için Lp750 = log(1/ 4 π ) = 30,05 db x = 3000 m için Lp3000 = log(1/4 π ) = 28,47 db İş makinelerinin çalışma frekans aralıkları Hz dir. Yukarıdaki hesaplamalarda ses basıncı düzeyleri bulunan iş makinelerinin, gürültü düzeyini bulabilmek için kullanılacak düzeltme faktörleri çok düşük olduğu için Lp =L= Lgündüz olarak alınmıştır. Ayrıca; açık ortamda çalışılmasından dolayı havanın atmosferik yutuşundan kaynaklanan ses basınç düzeyindeki azalma da göz önünde bulundurulabilir. Ancak en kötü durum düşünülerek hesaplamalar yapıldığından, atmosferik yutuş nedeniyle ses basınç düzeyinde oluşacak azalma hesaba katılmamıştır tarih ve sayılı (değişik; tarih ve sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre şantiye alanı için gündüz çevresel gürültü sınır değeri 65 db olarak belirlenmiştir. Söz konusu proje ile yönetmelik sınır değerinin altına indiği mesafe 50 metre olarak hesaplanmıştır. 0 metreden 3000 metreye kadar olan Lgündüz değerleri yukarıdaki formüle göre ayrı ayrı hesaplanmış ve aşağıda, tablo şeklinde ve grafikle verilmiştir. Tablo- 5. Proje Kapsamında Oluşacak Ses Gücü Seviyeleri Mesafe Lgündüz(dB) Şekil 4 - Gürültü Dağılım Grafiği Ancak tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ hükümlerine riayet edilecektir. Proje kapsamında kullanılacak makine ve ekipmanların Hz arasında dört oktav bandındaki toplam ses gücü düzeylerinin hesaplaması için; Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından 14

21 Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik (2000/14/AT) in müsaade edilen ses gücü seviyeleri, gürültü işaretlemesi ve standartlar başlıklı 5. Maddesinde verilen formüller kullanılmıştır. Gaz Emisyonu Projenin işletme aşamasında kullanılacak yakıt sadece kullanılacak makineler için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır. Makinelerde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri aşağıda verilmiştir. Tablo 6 - Motorinin Özellikleri ÖZELLİKLER MOTORİN ÖZELLİKLER MOTORİN Kıvam Çok akıcı Karbon Artıkları (%) Eser Tip Damıtılmış Kükürt (%) 0,4-7 Renk Amber Oksijen-Azot (%) 0,2 Yoğunluk (150C) 0,8654 Hidrojen (%) 12,7 Viskozite (38oC) 2,68 Karbon (%) 86,4 Akma Noktası (00C) -18 Su ve Çökelti (%) Eser Atomizasyon sıcaklığı (00C) Atmoserik Kül (%) Eser Pompalama Sıcaklığı (00C) Atmosferik Isı Değeri (Kcal/lt) 9,387 Kullanılacak iş makinelerinin yakıt tüketimi yaklaşık miktarı aşağıdaki gibi olacaktır. Hesaplamalar maksimum yakıt tüketimleri dikkate alınıp yapılmıştır. Sahada çalışacak iş makineleri için gerekli motorin ihtiyacının yaklaşık; Günlük harcanacak yakıt miktarı = 200 lt/gün Saatlik harcanacak yakıt miktarı = 200 lt/gün / 24 saat/gün = 8,3 lt/saat Sahada iş makinelerinin çalışması sonucu emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Araçlardan oluşacak kirlenmenin birim değerleri aşağıda verilmiştir. Tablo.7 - Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri (gr/lt) KİRLETİCİ DİESEL(gr/lt) Karbonmonoksit 9,7 Hidrokarbonlar 29,0 Azot Oksitler 36,0 Kükürt Oksitler 6,5 Toz 18,0 Kaynak: Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları, Buna göre iş makinelerden kaynaklanacak kirletici değerleri aşağıda verilmiştir. Tablo.8- Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin Yakıtlarından Kaynaklı Kirletici Değerler KİRLETİCİ Karbonmonoksit Hidrokarbonlar Azot Oksitler Kükürt Oksitler DİESEL(gr/lt) 9,70 gr/lt x 8,3 lt/saat x 0,8654 (gr/cm 3 )/1000= 0,07 kg/saat 29,0 gr/lt x 8,3 lt/saat x 0,8654 (gr/cm 3 )/1000=0,21 kg/saat 36,0 gr/lt x 8,3 lt/saat x 0,8654 (gr/cm 3 )/1000= 0,26 kg/saat 6,50 gr/lt x 8,3 lt/saat x 0,8654 (gr/cm 3 )/1000= 0,05 kg/saat 15

22 Toz 18,00gr/lt x 8,3 lt/saat x 0,8654 (gr/cm 3 )/1000= 0,13 kg/saat 3 Temmuz 2009 tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği" EK-2 Tablo 2.1' de belirtilen emisyon miktarı sınır değerinin altında olduğundan hava kirlenmesine katkı değeri ve toplam kirlenme değerinin hesaplanmasına gerek olmadığı sonucuna varılmıştır. Tablo.9 - Kütlesel Debiler EMİSYONLAR Toz Karbon Monoksit Kükürt Dioksit Azot Dioksit [NO x (NO 2 cinsinden) NORMAL İŞLETME ŞARTLARINDA VE HAFTALIK İŞ GÜNLERİNDEKİ İSLETME SAATLERİ İÇİN KÜTLESEL DEBİLER (KG/SAAT) Bacadan Baca Dışındaki Yerlerden Bu konuda aracın yakıt sistemleri sürekli kontrol edilerek, tarih ve Resmi Gazete de yayımlanan Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği kapsamında proje alanında çalışacak motorlu araçların emisyon ölçümleri; yönetmelikle belirlenmiş periyotlarda ve uygun şekilde yapılacak ve yönetmeliğin ilgili maddelerine göre gerekli tedbirler alınacaktır. Sahada kullanılacak araçların bakım, onarım, yağ ve filtre değişimleri İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlı benzin istasyonlarında yapılacaktır. Toz Emisyonu Arama Projesi kapsamında (sondaj işlemleri), ulaşım yolları ve nakliye sırasında kullanılacak stabilize yolda mevsim şartlarına göre sulama vb. gerekli tedbirler alınacaktır. Arama Projesi yapılacak alanlar üzerinde bulunan bitkisel toprak, çalışmalar öncesinde sıyrılarak saha alanı içerisindeki uygun bir alanda muhafaza edilecek ve rehabilitasyon çalışmalarında kullanılacaktır. Sondaj çukuru oluşturulması aşamasında her bir sondaj için oluşan 5 m 3 hafriyat toprağı ise uygun bir alanda muhafaza edilerek, bütün işlemler tamamlandıktan sonra, sondaj çamur havuzu bu hafriyatla kapatılacaktır. Sondaj çamur havuzunun açılması sırasında oluşacak toz miktarı ise kontrollü bir şekilde kazı yapılarak ve mevsim şartlarına göre gerektiğinde belirli periyotlarda sulama yapılarak minimize edilmeye çalışılacaktır. d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski Sondaj faaliyeti sırasında makine-ekipmanlar ve bunlardan kaynaklanacak kaza riskleri sırasıyla aşağıda verilmiştir: Sondaj faaliyetleri sırasında meydana gelebilecek kaza risklerinin başında iş makinalarının kullanımı sırasında dikkatsizlik ve ihmal yüzünden kaynaklanacak iş kazaları gelmektedir. 16

23 Ayrıca faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak. Yangın konusunda hassas davranılacak olup; sahada ateş yakılmayacak, çalışan işçiler sürekli kontrol edilecek ve uyarılacaktır. Sahada kullanılacak makinelerin periyodik bakımları belirlenecek işletme bakım talimatına göre yapılacaktır. Makinalar sadece ilgili operatör tarafından ve kullanım talimatına uygun olarak çalıştırılacaktır. Çalışan işçiler periyodik olarak eğitilecektir. Faaliyet sırsında çalışması sırasında insan sağlığını ve güvenliğini riske sokabilecek olası iş kazalarına engel olmak amacıyla T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın İş ve İşçi Güvenliği Tüzüğü ndeki hükümlere uyulacaktır. Proje alanında uyarıcı tabelalar yerleştirilerek sivillerin alana girmesi ve muhtemel kazalar önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca tarih ve sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanuna, 19 Eylül 2013 tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanan Maden İşyerlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetmeliği ne ve hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. 2) PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi vb.) MTA Genel Müdürlüğü tarafından İzmir İlinde 1378 nolu ruhsatta şahsa ait tapulu tarım arazilerine 1 adet 500 m derinlikte jeotermal kaynak arama amaçlı sondaj çalışması yapılacaktır. Proje sahası ve etki alanında çığ, heyelan, kaya düşmesi, v.b. doğal afet olayları gözlenmemiştir. Bunun yanı sıra zeminde akma, oturma, kabarma gibi deformasyonlar olmamıştır. Ayrıca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Proje sahası ve etki alanında nüfus yoğunluklu alan (yerleşim merkezi, okul, hastane, yurt, kreş, otel vb. hassas yerleşimler) bulunmamaktadır. b) EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak Korunması Gereken Alanlar Jeotermal kaynak arama sondaj çalışmasının yapılacağı lokasyonlar İzmir İli dahilinde bulunmaktadır. Bölge ve çevresi Ek-V deki duyarlı yöreler listesi dikkate alınarak aşağıdaki gibi değerlendirilmiştir. 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar a) tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları bulunmamaktadır. b) tarihli 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca belirlenen Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları bulunmamaktadır. c) tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3. maddesinin birinci fıkrasının Tanımlar başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı olarak tanımlanan ve aynı Kanun ile tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (

24 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar bulunmamaktadır. ç) tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları bulunmamaktadır. d) 31/12/2004 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar bulunmamaktadır. e) 02/11/1986 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49. maddesinde tanımlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri bulunmamaktadır. f) tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9. maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilen alanlar bulunmamaktadır. g) tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar bulunmamaktadır. ğ) tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince orman alanı sayılan yerler bulunmamaktadır. h) tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar bulunmamaktadır. ı) tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun da belirtilen alanlar bulunmamaktadır. i) tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu nda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. j) tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar bulunmamaktadır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) 20/02/1984 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları bulunmamaktadır. b) 12/06/1981 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Barselona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar bulunmamaktadır. 1-23/10/1988 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Akdeniz de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol gereği ülkemizde Özel Koruma Alanı olarak belirlenmiş alanlar bulunmamaktadır. 2-13/09/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit listesinde yer alan alanlar bulunmamaktadır. 18

25 3- Cenova Deklerasyonu nun 17. maddesinde yer alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar bulunmamaktadır. c) 14/02/1983 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi nin 1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar bulunmamaktadır. ç) 17/05/1994 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar bulunmamaktadır. d) 27/7/2003 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kapsamındaki alanlar bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı çevre düzeni planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.) bulunmamaktadır. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı; Proje sahası 1/ ölçekli çevre düzeni planında tarım alanı olarak yer almaktadır. İzmir Tarım İl Müdürlüğü ile gerekli yazışmalar yapılmış olup İzmir İl Tarım Müdürlüğünün cevabi yazısı doğrultusunda sondaj yapılacak alanda gerekli tedbirler alınacaktır. c) Sulak Alanlar: Yaban hayatın yaşama ortamı olan, doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde derinliği 6 metreyi geçmeyen sular, bataklık sazlık ve turbalıklar ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler bulunmamaktadır. d) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları bulunmamaktadır. e) Bilimsel araştırmalar için önem taşıyan ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar bulunmamaktadır. 3) PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER Kuruluşumuz 2804 sayılı kanun ile "Memleketimizde işletmeye elverişli maden ve taşocağı sahaları bulunup bulunmadığını ve işletilen maden ve taşocaklarının daha faydalı surette işletilmelerinin nelere mütevakkıf olduğunu araştırmak ve buna muktazi veya müteferri bulunan arama ameliyatı, fenni ve jeolojik tetkikat, kimyevi tahlil ve fenni tecrübeler yapmak, harita almak, plan, mürtesem, maktalar resmetmek, proje ve fenni raporlar, rantabilite hesapları tanzim etmek gibi bütün teknik ve ilmi işleri görmek ve memleketin madenlerinde ve maden sanayiinde çalışacak Türk mühendis, fen memuru, ustabaşı ve mütehassıs işçi yetiştirmek" görevini üstlenmiş bulunmaktadır. 19

26 Bu itibar ile Ülkemiz de uygulanan Kalkınma Planları çerçevesinde Türkiye' de madencilik sektörünün GSYH içerisindeki payını artırabilmek için Yatırım Programı kapsamında arama ve araştırma projeleri yürütmektedir. Yapılması planlanan sondaj çalışması öncesi sondaj yapılacak arazinin niteliğinin belirlenmesi amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlardan görüşler alınmıştır. Buna göre; - İzmir Büyükşehir Belediyesinin tarih ve sayılı yazısında, sondaj yapılacak alanının Çevre Bakanlığı Tarafından hazırlanan 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Kültür ve Turizm Merkezi Koruma ve Gelişim Bölgesi/Turizm Bölgesi sınırları içerisinde Doğal Sit Alanında ve Tarım Alanında kaldığı, sondaj alanına ait alt ölçekli imar planlarının bulunmadığı, mülk sahiplerinden muvafakat alınması gerektiği, söz konusu alanın tarım alanı olması nedeniyle Tarım İl Müdürlüğünden, turizm merkezi olması nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanlığından, Doğal Sit Alanında kalması nedeniyle Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünden gerekli izinlerin alınması ve çalışma sonrası alana ait kaynak koruma alanı belirlenmesi çalışmasının yapılarak plan kararlarının dikkate alınması gerektiği bildirilmiştir (EK-14). Söz konusu yazıda belirtilen hususlarda ilgili kurum ve kuruluşlarla (Tarım İl Müdürlüğü hariç) gerekli yazışmalar yapılmış ve gerekli izinler alınmıştır. İzmir Tarım İl Müdürlüğü ile gerekli yazışmalar yapılmış olup İzmir İl Tarım Müdürlüğünün cevabi yazısı doğrultusunda sondaj yapılacak alanda gerekli tedbirler alınacaktır. Ayrıca sondaj çalışması sonrasında alanda jeotermal akışkana rastlanması durumunda 5686 sayılı Jeotermal kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunun ilgili Hükümleri kapsamında yatırımcı tarafından Kaynak Koruma Alanı çalışmaları yapılarak gerekli önlemlerin alınması sağlanacak ve hazırlanacak rapor ilgili İl Özel İdaresi ne bildirilecektir. - İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün tarih ve sayılı yazısında, sondaj yapılacak alanın 3. Derece Doğal Sit Alanında kaldığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan gerekli izinleri alınması gerektiği, gerekli izinlerin alınması amacıyla İzmir 2. Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Komisyonunun konuyla ilgili alacağı kararın MTA Genel Müdürlüğüne bildirileceği, ÇED Yönetmeliği kapsamında yapılacak sondaj çalışmasına ilişkin Proje Tanıtım Dosyasının hazırlanması ve onay için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne e-çed sistemi başvuruda bulunulması gerektiği, faaliyetle ilgili ÇED Gerekli Değildir kararı alınmadan çalışmalara başlanmaması gerektiği bildirilmiştir (EK-19). Söz konusu yazıda belirtilen hususlarda ilgili kurum ve kuruluşlarla gerekli yazışmalar yapılmış ve Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak İzmir Çevre ve şehircilik İl Müdürlüğüne e-çed sistemi üzerinden başvuruda bulunulmuştur. - Yapılması planlanan sondaj çalışması ile ilgili, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünün İzmir Valiliği İl Kültür ver Turizm Müdürlüğüne vermiş olduğu tarih ve sayılı yazısında; sondaj alanının 3.Derece Sit Alanı içerisinde kaldığı, sondaj yapılacak alana ilişkin herhangi bir imar planının bulunmadığı, MTA Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan sondaj çalışmasına ilişkin 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve Uygulama Yönetmeliğinin Turizm Merkezleri ile Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile ilgili hükümleri saklı kalmak koşulu ile jeotermal kaynaklardan öncelikle turizm yatırımlarına öncelik verilerek entegre kullanımının sağlanması ve mevcut tesislerin zarar görmesinin engellenmesi hususlarında gerekli tedbirleri alınması, 3. Derece Doğal Sit Alanında kalan alanla ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünden gerekli izinlerin alınması gerektiği bildirilmiştir (EK-13). MTA Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak sondaj çalışması sonucu jeotermal akışkanın 20

27 varlığının tespit edilmesi durumunda 1378 nolu Jeotermal Kaynak Arama Ruhsatlı alan ilgili Kanun ve Yönetmelikler dahilinde ihale yoluyla yatırımcıya devredilecek olup, ilgili yazıda belirtilen hususlar 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve Uygulama Yönetmeliğinin Turizm Merkezleri ile Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile ilgili hükümleri kapsamında gerekli tedbirler yatırımcı tarafından tesis edilecektir. - Söz konusu sondaj çalışması ile ilgili İzmir II. Numaralı Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün İzmir İl Kültür Turizm Müdürlüğüne tarih ve 670 sayılı cevabi yazısında, sondaj yapılması planlanan alanda herhangi bir sit yada taşınmaz kültür varlığının bulunmadığı ancak yapılacak çalışma esnasında herhangi bir kültür varlığına rastlanılması halinde çalışmaların derhal durdurularak en yakın en yakın Müze Müdürlüğüne veya Mülki İdare Amirliğine haber verilmesi 2863 sayılı Kanunun 4.Maddesi gereği zorunlu olduğu belirtilmiştir (EK-12). Yapılması planlanan sondaj çalışmaları esnasında çalışma alanı ve civarında herhangi bir kültür varlığına rastlanılması durumunda en yakın Müze Müdürlüğüne veya Mülki İdare Amirliğine haber verilecektir. - İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü İzmir II Numaralı Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Komisyonunun Yapılması planlanan sondaj çalışmasına ilişkin tarih ve /192 sayılı Karar ına göre İzmir İli Dikili İlçesi İskelebaşı Mevkiinde 5686 sayılı kanun kapsamında ruhsatı alınmış saha içerisinde 2863 sayılı yasa ve 728 sayılı ilke kararı açısından sakınca olmadığına (OLUMU), oy birliği ile karar verildiği bildirilmiştir (EK-12). - İzmir Valiliği Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün tarih ve 863 sayılı yazısında, sondaj yapılması planlanan alanın 2243 nolu parsel sınırları içerisinde olduğu belirtilmiş, söz konusu parselin durumu dikkate alınarak sondaj yapılacak alan planlanmıştır (EK-15, EK-16). - Dikili Kaymakamlığı Tapu Müdürlüğünün tarih ve 2243 sayılı yazısında sondaj yapılacak alanın 18 adet arsa sahibinin olduğu, 2100 m 2 olduğu ve 18 adet arsa sahibinin kimlik bilgileri belirtilmiş olup, arsa sahipleri ile iletişime geçilmiş ve yapılacak sondaj çalışması hakkında bilgi verilmiş ve sözleşme imzalanmıştır (EK-17, EK-18). Yukarıda belirtilen ve karar metinleri EK-12, EK-13, EK-14, EK-15, EK-16, EK- 17, EK-18 de bulunan ilgili kurum ve kuruluşların görüş ve önerileri doğrultusunda sondaj çalışmaları yapılacaktır. Mevcut arama ve araştırma projeleri kapsamında oluşan; Evsel Sıvı Atıklar Jeotermal kaynak arama sondajı açılmasında çalışacak 23 personelden oluşacak toplam 3,45 m 3 /gün lük evsel nitelikli atık sular çalışma alanında kurulacak seyyar fosseptikte biriktirilecektir. Fosseptik dolduğunda biriktirilen evsel nitelikli atık sular Belediye tarafından vidanjör yardımı ile alınarak sonu kanalizasyon sistemi ile sonlanan kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. Projenin tüm aşamalarında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve değişikliklerine uyulacaktır. Endüstriyel Sıvı Atıklar Jeotermal kaynak arama sondajı açılmasında sondaj suyuna takviye olarak kullanılacak su ve toprak yollarda spreyleme yöntemi ile sulama yapılması için kullanılacak 10 m 3 sudan atık su oluşmayacaktır. Projenin tüm aşamalarında

28 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve değişikliklerine uyulacaktır. Sondaj Sıvısı (Sondaj Faaliyetinden Kaynaklanan Atıksu) Proje konusu faaliyetten dolayı sondaj sıvısı olarak bentonit ve su kullanılacaktır. herhangi bir kimyasal atık oluşmayacaktır. Faaliyet sırasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 04/07/2012 tarihli 8865 sayılı yazısında yer alan 2012/15 sayılı genelge kapsamında arama faaliyeti çalışmaları gerçekleştirilecektir. 500 metre derinlikte yapılması planlanan S-1 kuyusu sondaj çalışmasında; 2 adet 3,5 x 3 x 1,6 m ebatlarında yan kenar ve tabanı su sızdırmaz membran ile kapatılmış çamur havuzu kullanılacaktır. Her bir çamur havuzu yaklaşık 17 m 3 çamur depolama kapasitesine sahip olup toplam depolanabilecek çamur hacmi kapasitesi 34 m 3 tür. Çamur tanklarının 2 adedi sondaj çalışması esnasında sürekli kullanılacaktır.. Çamur havuzlarına yüzey sularının girmemesi için çamur havuzlarının etrafına drenaj kanalları açılacak ve drenaj kanalı atık çamur havuzuna bağlanacaktır. Ayrıca, çamur havuzları ve atık çamur havuzunun taşması ve yüzey sularının havuzlara girişinin engellenmesi amacıyla, havuzların hazırlanması esnasında kazılan toprak kütlesi set olarak kullanılacaktır. Sondaj çalışması esnasında; m arasında 17 ½ çapta matkap kullanılacak, metre arasında 12 ¼ çapta matkap kullanılacak, metre arasında 8 ½ çapta matkap kullanılacak. Sondaj kuyusu 500 metre derinliğe ulaştığında kuyu içerisinde yaklaşık 27 m3 sondaj çamuru olacaktır (hesaplamaya kuyu içerisinde bulunan takım dizisi dahil değildir). Arama sondajlarında matkabın soğutulmasını sağlamak, kayganlığı arttırmak, sondaj esnasında oluşan kırıntıyı yüzeye taşımak gibi sebeplerle sondaj sıvısı olarak sondaj deliği için yaklaşık 10 ton bentonit ve yaklaşık 90 m 3 su kullanılacak olup, oluşan sıvı devir daim ettirilerek kullanılacaktır. Sondaj çalışması sonucu oluşan sondaj çamurunun depolanması amacıyla 3,5 x 10 x1,6 m ebatlarında yan kenar ve tabanı su sızdırmaz membran ile kapatılmış atık çamur havuzu kullanılacaktır. Atık çamur havuzunda depolanan çamur, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının tarihli 8865 sayılı yazısında yer alan 2012/15 sayılı Sondaj Çamurlarının ve Krom Madeninin Fiziki İşleme tabi Tutulması Sonucu Ortaya Çıkan Atıkların Bertarafına İlişkin Genelge nin 5. Maddesinde yer alan Eğer sondaj çamuru temiz su ve kil haricinde herhangi bir kimyasal içeriyorsa, çamur havuzunun tabanında ve üst örtü sisteminde geçirimsizlik; havuz tabanında jeosentetik kil üzerine jeomembran, üst örtü sistemi ise jeosentetik kil veya jeomembran ile sağlanır. Jeosentetik kil yerine doğal kil de kullanılabilir. Geçirimsizlik malzemesi ile ilgili kriterler Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik te belirtildiği şekilde uygulanır. Hükmüne uygun çamur havuzları hazırlanacak ve Atık Yönetimi Genel Hususlarına İlişkin Yönetmelik e göre sondaj çamurunda kimyasal kullanılması durumunda oluşacak çamurdan numune alınarak tehlikeli olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla analizi yaptırılacak ve analiz sonucuna göre çamurun bertarafı sağlanacak ve atık çamurun kimyasal içeriğini gösteren numune analiz sonucu 5 (beş) yıl süreyle saklanacaktır. Oluşan atıklar Sondaj çamurları doğrudan alıcı ortamlara deşarj edilmeyecektir. Tehlikeli Atıklar Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında tehlikeli atık oluşması muhtemel değildir. Tesiste tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. 22

29 Tesiste tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Çalışmalarda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Tıbbi Atıklar Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında tesis sahası içerisinde revir bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Faaliyetler sırasında meydana gelebilecek tıbbi müdahale gerektiren durumlara müdahale için ecza dolabında bulunacak malzemeler ile müdahale edilecektir. Müdahale edilemeyen durumlarda Ancak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Ambalaj Atıkları Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında ambalaj atıkları oluşacaktır. Bunlar kağıt, karton ve naylon olarak değerlendirilir. Sondaj çamuru ve atık çamur için hazırlanan havuzların geçirimsizliğini sağlamak için kullanılan kalın naylon branda sondaj çalışması tamamlandığında yerinden çıkarılarak en yakın katı atık depolama alanına götürülecektir. Çalışmalar sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilişkin hükümlerine uyulacaktır. Atık Yağlar Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında sadece sondaj kulesinin ve sahada kullanılacak araçların yağ değişimleri sırasında atık yağ oluşumu söz konusu olacaktır. Çalışmalarda oluşacak atık yağların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne ve diğer ilgili çıkan/çıkacak mevzuat hükümlerine uyulacaktır. Atık Pil ve Akümülatör Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında atık pil ve akümülatör oluşmayacaktır. Çalışmalar sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine uyulacaktır. Hafriyat Atıkları Sondaj çalışmaları sırasında arazinin hazırlanması sırasında çıkacak bitkisel toprak arazi tesviyesi çalışmalarında kullanılacağından hafriyat artığı malzeme oluşmayacaktır. Sondaj havuzu yapılması aşamasında arazi hazırlanmasında bitkisel toprak ve hafriyat toprağı daha sonra havuzun kapatılması işleminde kullanılmak üzere ayrı yerlerde biriktirilecektir. Sondaj havuzuna yüzeysel suların girmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. Arama projesinde yapılacak çalışmalar süresince, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir sayılı Çevre Kanunu ve ilgili Yönetmelikler ile diğer mevzuat kapsamında gerekli izinler alınmadıkça arama işlemlerine başlanılmayacaktır. Bitkisel Toprak 23

30 Sondaj çalışmaları kapsamında açılacak sondaj çamuru havuzu ve sondaj çalışması alanından 60m 3 bitkisel toprak örtüsü kaldırılacaktır. Arama Projesi yapılacak alanlar üzerinde bulunan bitkisel toprak, çalışmalar öncesinde sıyrılarak saha alanı içerisindeki uygun bir alanda muhafaza edilecek ve rehabilitasyon çalışmalarında kullanılacaktır. Emisyon Faaliyet sahasında iş makinelerinin çalışması sonucu emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan tarih ve sayılı Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacak olup, araçların düzenli bakımları yaptırılacaktır. Projeye konu olan faaliyet tarih ve sayı ile Resmi Gazetede yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik, Ek-1 Listesi kapsamında olduğu için Çevre İzni alınacaktır. Proje kapsamında toz ve toz etkisine karşı; Tarih ve Sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir. Proje kapsamında; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ( ) (Değişiklik: R.G: ) ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (Değişiklik R.G: ) hükümlerine uyulacaktır. Gürültü Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında kullanılacak makine ve ekipmanlardan dolayı oluşacak gürültü miktarının yerleşim bölgelerini olumsuz etkilememesi için optimum uzaklıkta seçilmiştir. İzmir İli dahilinde, 1378 nolu ruhsatta yapılması planlanan S-1 sondaj alanı, en yakın yerleşim alanı olan Ağcayazı Mevkiine kuş uçuşu yaklaşık 300 metre, en yakın meskün mahalle kuş uçuşu yaklaşık 150 metre mesafede bulunduğundan dolayı, çıkacak gürültünün az olması ve mesafenin etki alanından uzak olması nedeni ile gürültü hesabı yapılmamış olup, etki beklenmemektedir. Ancak herhangi bir olumsuzluk ve şikayet durumunda sondaj makinesi ve ekipmanlardan kaynaklı gürültünün yerleşim yerlerini etkilememesi amacıyla ses kesici paneller kullanılacaktır. Ekipmanlardan kaynaklanacak gürültünün çalışanları olumsuz yönde etkilemesini önlemek amacıyla Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne uyulmakta, bu yönetmelik uyarınca her bir makine ve ekipman ile gürültüye maruz kalan işçiler bazında sorumlu kurum veya kuruluşlarca hazırlanan ilgili mevzuat çerçevesinde getirilen tedbirler alınacaktır. Ayrıca tesiste yapılacak çalışmalar esnasında; 2872 sayılı Çevre Kanunu ve 5491 sayılı Çevre Kanununda değişiklik yapılmasına dair kanun 4857 sayılı İş Kanunu 6831 sayılı Orman Kanunu 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu 4232 sayılı Mera Kanunu 942 sayılı Kamulaştırma Kanunu 24

31 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu(3386 sayılı Kanun la değişiklik) 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan tüm yönetmeliklere 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Yönetmeliği İş Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği ( tarih ve Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) "Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. ( tarih ve sayılı değişik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ( tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ( tarihli sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve Yönetmelikte Yapılan Değişiklikler ( tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yürürlüğe girmiştir.) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) 25

32 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.) Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.) Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.) 2006/27 sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar İle İlgili Başbakanlık Genelgesi ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) Karayolları Trafik Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.) hükümlerine uyacak, yukarıda verilen mer i mevzuatla ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izinleri alacaktır. NOTLAR VE KAYNAKLAR Hava Kirliliği, Kontrol ve Denetim, Kimya Müh. Odası yayını, 1991 Çevre Kirlenmesi ve Kontrolü, Prof. Dr. Mehmet KARPUZCU Türk Çevre Mevzuatı Cilt I-II Müezzinoğlu, A.Hava Kirliği ve Kontrolünün Esasları Dokuz Eylül Yayınları, 2000 Meteoroloji Genel Müdürlüğü Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Gürültü Yönetmeliği İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü 26

33 EKLER EK-1: Taahhütname EK-2: İzmir-Dikili de yapılması planlanan sondajlara ait Yer Bulduru Haritası EK-3: 1378 nolu ruhsatın fotokopisi EK-4: 1378 Nolu Ruhsat Sınırlarını ve S-1 Kuyusunu Gösteren 1/25000 Ölçekli Topografik Harita EK-5: 1378 Nolu Ruhsatta Yapılması Planlanan Sondajın Çalışma Alanını Gösteren 1/2500 Ölçekli Topografik Harita EK-6: 1378 Nolu Ruhsatta Yapılması Planlanan S-1 Sondajı Ve Çalışma Alanına Ait Uydu Görüntüsü EK-7: İzmir Dikili Hasanağa ve Çevresi Jeoloji Haritası (1/ ölçekli) EK-8: Sondaj çamuruna eklenmesi planlanan maddelerin Güvenlik Bilgi Formları EK-9: Sondaj Mahalli Yerleşim Planı EK-10:Fosseptik planı EK-11:Ruhsat Alanı, Çalışma Alanı ve Sondaj Lokasyonuna Ait Koordinat Bilgileri EK-12: İzmir II. Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-13: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğünün Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-14: İzmir Büyükşehir Belediyesinin Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-15: Sondaj Noktası ve Çevresine Ait Kadastro-Parsel Bilgileri EK-16: Sondaj Noktası ve Çevresine Ait Kadastro-Parsel Bilgileri EK-17: Sondajın Yapılması Planlanan Arsa Malikleri İle MTA Genel Müdürlüğü Arasında İmzalanan Mutabakat Tutanağı EK-18: Sondajın Yapılacağı Arsaya İlişkin Tapu Bilgileri EK-19:İzmir Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğünün Sondaj Çalışmasına İlişkin Kararı EK-20:Sondajın Yapılması Planlanan Alanın Çevre Düzeni Planı ve Lejandı EK-21:Çevre Ve Şehircilik Bakanlığının Döner Sermaye İşlem Bedeline İlişkin Yazısı 1

34 EK 1 2

35 EK 2 : İZMİR-DİKİLİ-HASANAĞA DA YAPILMASI PLANLANAN SONDAJLARA AİT YER BULDURU HARİTASI 3

36 EK-3 : 1378 NOLU RUHSATIN FOTOKOPİSİ 4

37 EK -4 : 1378 NOLU RUHSAT SINIRLARINI VE S-1 KUYUSUNU GÖSTEREN 1/25000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA 5

38 EK -5 : 1378 NOLU RUHSATTA YAPILMASI PLANLANAN SONDAJIN ÇALIŞMA ALANINI GÖSTEREN 1/2500 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA S-1 KUYUSU ÇALIŞMA ALANI 6

39 EK -6 : 1378 NOLU RUHSATTA YAPILMASI PLANLANAN S-1 SONDAJI VE ÇALIŞMA ALANINA AİT UYDU GÖRÜNTÜSÜ S-1 SONDAJI AÇIKLAMALAR Sondaj Mahalli Sondaj Noktası 7

40 8

41 1 EK-8 : GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI

42 2

43 3

44 4

45 5

46 6

47 7

48 8

49 9

50 EK-9 SONDAJ MAHALLİ YERLEŞİM PLANI 1