T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU"

Transkript

1 T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU Mart 2003

2 ANKJ'.RAONVERSiTESiBASIM Evi

3 i<;indekiler BolUm 1. Giris Biiylime ve Kurumlar Arasmda i~levsel <;e~itlilik Mali Darbogaz Yiiksekogretimde Serbest Pazar Ekonomisi Yonelimleri Biitye Sistemi, idari ve Mali Mevzuat Kalite, Verimlilik, Kurumsal ve Ki~isel Olarak Topluma Kar~1 Sorumlu KIlma Yapisal Degi~iklik Bologna Deklarasyonu Boliim 2. Turk YUksekogretiminin Tarihcesi BolUm 3. Universitelere Ba~vuru ve Yerle~tirme <;e~itli Liselerden Mezun Olan Ogrenci Sayllan Ba~vuru SayJlan Yiiksekogretim Kurumlanna Yer1e~tirme <;e~itli Ogrenci Gruplarmm Ba~an Oranlanmn irdelenmesi Yeni Mezunlann Yer1e~me Oram Mesleki ve Teknik Lise <;lkl~ Ogrenciler BolUm 4. Ogrenci ve Ogretim Elemam Saydan Lisans ve On Lisans Ogrenci Sayllan Lisansiistii Ogrenci SaYllan Ogretim Elemanl SayIlan BolUm 5. Ogretim Uyesi Yetistirme Yurtdl~ma Lisansiistii Egitim Amaclyla Eleman Gonderme YOK Tarafmdan Yurtdl~ma Gonderilen Ara~tlfma Gorevlileri MEB Tarafmdan Gonderilen Ogrenciler YOK Tarafmdan Yapllan Diizenlemeler Yurtiyi Lisansiistii Programlann Etkin Hale Getirilmesi BolUm 6. Program Gelistirme ve Proje Cahsmalan Hizmet Oncesi Ogretmen Yeti~tirme Reformu Egitim Fakiiltelerinin Akademik Degerlendirilmesi (Akreditasyon) Meslek Yiiksekokullan Fiziksel Olanaklar Ogrenci Sayllan ve Okulla~ma Oram Ogretim Elemanlan Endiistriyel Egitim Projeleri Program Geli~tirme <;ah~malan Lisans Programlanna Dikey Geyi~ Slnavslz Geyi~ Uygulamasl Okul-Sanayi Biitiinle~mesi Mezunlannln istihdaml Finansman Tamamlanan Projeler MYO'lann Geli~tirilmesine Yonelik Yeni Projeler MYO'nun Geli~tirilmesi Projesi Siirekli Egitim ve Teknoloji Merkezi (SETEM) Darbogazlar Uzaktan Yiiksekogretim ile ilgili Geli~meler ve <;ah~malar Ulusal Akademik Ag ve Bilgi Merkezi (ULAKBiM) ile iigili <;ah~malar... l ULAKNET Kurulumu Stratejik Ara~tlrma ve Etiidler Milli Komitesi... 1<Xi 6.6 Tiirk Ermeni Ara~tlrmalan Milli Komitesi Atatiirk ilkeleri ve inkllap Tarihi Dersi

4 BOIum 7. Arastuma ve Yaym Faaliyetleri BOIum 8. Yuksekogretimin Finansmam Btit<;:e Odenekleri Ogrenci B<l llla Btitrye Odenekleri YatlrlIll Odenekleri Yeni Ytiksekogretim Kurumlannlll Kurulmasl VIllar itibariyle Proje SayIian Odenek Tahsislerinin Yetersizligi Universitelerin Gayri Menkullerinden Kaynaklanan Odenek ihtiyacl iierleme ve <;::agda~la~ma Payl Btits;e Uygulamasllldan Dogan Finansman AS;lgl Ytiksekogretimde Fiziki Alan Yetersizligi YUksekogretimde Aras;-Geres; Yetersizligi Halen Devam Etmekte Olan Ve 2003 YliI Yatmm Programlllda Yer Alan Projelerin Odenek ihtiyaci Cari Odenekler Yeni Ytiksekogretim Kurumlarllllll Kurulmasl YUksekogretim Kurumlarllla Ogretim Uyesi Y eti~tirmek is;in YapIian Egitim Harcamalan Devlet Universitelerinin Gelir Kaynaklan Ogrenci Ba~llla Cari Maliyetler Ve Ogrenci Katla Paylarl Bolum 9. Turk ve Akraba Topluluklan he ili~kiler ve Yurtdl~mda Okuyan T.e. VatandaSI Ogrenciler TUrk Cumhuriyetleri ile Asya ve Balkanlarda Ya~ayan TUrk ve Akraba Topluluklanndan Gelen Ogrenciler Tiirks;e Ogretimi... : Ogrencilerin Ba~an Durumu Yurtdl~lllda Okuyan T.e. Vatanda~l Ogrenciler Ogretim Oyeleri Yurtdl~lllda Kurulan Ortak Oniversiteler Uluslararasl Hoca Ahmet Yesevi Tiirk-Kazak Oniversitesi Klrglzistan-Ttirkiye Manas Oniversitesi i~birligi Anla~malan

5 Solum 1 Giri~ Cagda~ yiiksekogretimin kokenlerini Eflatun'un Academia'Sllla (M.OAOO), Aristo'nun Lyceum'una (M.O. 387), Cin'deki imparatorluk Akademisi'ne (M.O. 124), ve hatta bir ara~t!rma kurumu niteligini de ta~lmasl nedeniyle, iskenderiye Miizesi'ne (M.O ) kadar gotiirmek miimkiindiir. Ancak, giiniimiizdeki yiiksekogretim sisteminin en onemli kurumunu olu~turan iiniversitenin prototipleri olan Bologna Universitesi'nin 1088, Paris Universitesi'nin 1160, Oxford Universitesi'nin ise, 1167 yllmda kuruldugu goz oniine almdlgmda, c;agda~ yiiksekogretimin yakla~lk 900 yilhk bir gec;mi~e sahip oldugu genellikle kabul edilen bir husustur. Dokuzyiiz Ylh a~km bir siire ic;inde c;e~itli a~amalardan gec;erek gelinen bugiinkii noktada, bir iilkenin yiiksekogretim sisteminin: Ara~tlrma iiniversiteleri, Kitlesel egitim yapan iiniversiteler, Klsa siireli mesleki egitim yapan kurumlar, Uzaktan ogretim kurumlan, Ticari amac;la orgiin ve uzaktan ogretim yapan kurulu~lar, Sirketlerin biinyelerindeki egitim birimleri olmak iizere, alt! ana tiirdeki kurum ve kurulu~tan olu~tugu goriilmektedir. Bunlardan son ikisinin sistem ic;indeki oranlan heniiz c;ok az olmakla birlikte, ozellikle ileri iilkelerde son yillarda geli~me egilimindedirler. Egitim-ogretimin yamnda, ara~t1rmanm da iiniversitenin i~levleri arasma girmesmm gec;mi~i ise c;ok daha kisadlf. Ondokuzuncu yiizylhn ba~mda, Wilhelm von Humboldt ideal iiniversiteyi, bir meslege yonelik olmakslzm egitim-ogretim ve pratik sonuc;lanna bakilmakslzm ara~t1rma yapilan bir kurum olarak tammlaml~ ve egitimogretim ile ara~t1rmanm birbirlerini tamamlar nitelikte i~levler oldugunu ileri siirmii~tiir. Ancak, son yiizyll ic;inde meydana gelen bilimsel geli~meler ve ozellikle diinya sava~lan slrasmda bu geli~melere dayah olarak iiretilen maddeler ve cihazlar, ba~ta ara~t!rma iiniversiteleri olmak iizere, yiiksekogretim sistemini, aym zamanda milli Ar-Ge sisteminin de bir parc;asl haline donii~tiirmii~tiir. Giiniimiizde bir iilkenin Ar-Ge sistemi: Ozel Kurulu~lann Ar-Ge birimleri, Kamu Ar-Ge kurulu~lan, Yiiksekogretim kurumlan 1

6 olmak uzere Uy ana tur kurumdan olu~maktadlr. Bu kurumlann Ar-Ge sistemi ic;indeki i~levlerini kahn yizgilerle birbirlerinden aymnak, ozellikle gunumuzde, her ne kadar artik mumkun ve dogru degil ise de, yiiksekogretim kurumlannm ana i~levini temel bilimsel ve uygulamah ara~tmnalar yapmak ve lisansustu egitimle ust duzey Ar-Ge personelini yeti~tirmek olarak tammlamak geryekyi bir yakla~lmdlr. Orne gin, Amerika Birle~ik Devletleri (ABD) ekonomisinin son kirk Ylldaki buyumesinin % SO'si Ar-Ge'ye yapllan yatmmlann sonucudur. Bu Ulkedeki Ar -Ge faaliyetlerinin % 73'unun ozel sekt6rde, % ll'inin kamu kurulu~lannda, % 16'Sl ise universitelerde yiirutulmesine kar~lhk, patentlerde atifta bulunulan bilimsel literaturiin yakla~lk % 7S'i kamu kaynaklanndan finanse edilen ve buyiik bolumu universitelerde yiirutulen ara~tirmalann sonucudur. Bu nedenle, insanhgm ula~ml~ oldugu bilgi toplumunun temelini olu~turan bilgi teknolojileri (enformatik veya bili~im), ileri malzemeler, biyoteknoloji, esnek tiretim teknolojileri gibi yeni ve ileri teknolojiler, ara~tlrma universitelerinin bulundugu Kalifomiya'daki Silicon Valley, Boston civanndaki Route 128 ve North Carolina'daki Research Triangle gibi yorelerde kurulan ye~itli olyeklerdeki ozel kurulu~larla universitelerin i~birligi yapmalan sonucunda geli~tirilmi~, modern yonetim ve ileri uretim sistemlerinin entegre bir ~ekilde kullamlmaslyla ticari faaliyete donu~turiilmu~tur. Ozetle, yakla~lk dokuzyiiz Yllhk bir geymi~i olan yiiksekogretim sistemi, degi~en ~artlara uyum saglayarak geli~en toplumsal ihtiyaylan kar~llayabilmi~, yeti~tirdigi i~gucu, yarattigl yeni bilgiler ve saghk hizmetlerinden teknoloji transferine kadar uzanan geni~ bir yelpaze iyinde topluma sundugu ye~itli hizmetlerle, insanhgm saghk, mutluluk ve refahma yok onemli katkilar yapml~, kulturu muhafaza etmi~ ve geli~tirmi~, hem kendisini yenilemi~, hem de toplumsal degi~ime onculuk etmi~tir. Cografi smulann oneminin azaldlgl, devletyiligin yerini serbest pazar ekonomisine blraktigl, ozelle~tirmeye hlz verildigi ve rekabetin her alana damgasml vurdugu gunumuzun kureselle~mi~ dunyasmda, yiiksekogretim sistemi Uy temel i~levi olan, egitim-ogretim, ara~tirma-geli~tirme ve toplum hizmetleri ile, Ulke ekonomisinin itici gucu, Ulkenin uluslararasl rekabet gucunii belirleyen ba~hca unsurlardan biri ve insanhgm ula~ml~ oldugu bilgi toplumu a~amasmda bilgi ekonomisinin beyni niteligine burunmu~ bilgi fabrikasldlr. Doksanh Yillarda biryok Ulke, yiiksekogretimin finansman ve yonetiminde koklu reformlara sahne olmu~tur. ilginy olan husus, geli~mi~lik duzeyi, politik ve ekonomik sistemi ve yiiksekogretim sisteminin yaplsl bakimmdan buyiik farkhhklar gosteren Ulkelerdeki sorunlann ve bunlann yozumu iyin yapllan reform yah~malanmn ana hatlan ve genel dogrultulan itibanyla buyiik benzerlikler gostermesidir. Diinyada yiiksek6gretimin gundemini olu~turan sorunlar, bunlarrn <;6ziimii ic;in onerilen yeni yakla~lmlar ve yiirutulen reform yah~malanm alb ana ba~hk altmda, toplamak mtimktindtir (Higher Education: The Lessons of Experience, The World Bank, Aynca Bkz. Guruz, K., "Dunyada ve Turkiye'de Yuksekogretim, OSYM Yay. No ). 2

7 1.1 Biiyiime ve Kurumlar Arasmda i~levsel <;e~itlilik Geli~rnekte olan iilkelerde ilk ve ortaogretirndeki okulla~rna oranlanmn hlzla yiikselrnesi, geli~rni~ iilkelerde ise teknolojideki geli~rnelerin yiiksekogrenirn gorrnii~ olrnayl ve yeti~kinlerin siirekli egitirnini neredeyse zorunlu hale getirrnesi, tiirn iilkelerde yiiksekogretirne olan talebi onernli ol9iide artlrrnl~tlr. 1970'ten 1995'e ge~itli iilke gruplanndaki yiiksekogretirn ogrencisi sayllan Tablo 1.1 'de gosterilrni~tir. Tablo 1.1. Yiiksekogretimdeki ogrenci sayllan (milyon) ULKEGRUBU YUKSEK GELiR GR DiGER ULKELER nony A TOPLAMI , Kaynak: UNESCO StatIstIcal Yearbook 1999 ve Gtirtiz, K., "Dtinyada ve Ttirkiye'de Ytiksekogretim", OSYM Yay.No ) ~e~itli cografi bolgeler ve degi~ik geli~rni~lik diizeyindeki iilkelerin 1970 ve 1997 Ylllanndaki ortalarna yiiksekogretirn okulla~rna oranlan Tablo 1.2'de gosterilrni~tir. Goriildiigii gibi, soz konusu yirrni yedi yilhk donernde, turn iilkelerdeki okulla~rna oranlannda biiyiik artl~lar rneydana gelrni~tir. Geli~rni~ iilkelerdeki okulla~rna oram yakla~lk olarak bir kat artrnl~tlr. Tablo 1. 2 Ytiksekogretimdeki Okulla~ma Oranlan, % ULKE GURUBU Geli~rni~ Ulkeler 28,9 40,5 49,5 57,4 Latin Arnerika ve Karayibler 4,7 10,5 12,6 16,3 Arap Ulkeleri 4, ,2 16,3 Dogu Asya ve Okyanusya 1,6 3,7 6,6 12,1 Guney Asya 4,7 4,8 6,3 7,9 Afrika 1,1 1,8 3,2 4,2 nunya ORTALAMASI 10,0.. Kaynak: UNESCO StatIstical Yearbook ,7 15,3 19,5 Bu geli~rneler, tiirn iilkeleri birirn rnaliyeti daha dii~iik yiiksekogretim kurumlanna yoneltrni~ ve bunun sonucunda da yiiksekogretim kururnlan arasmda i~levsel ge~itlilik artrnl~tlr. Bir iilkedeki tiim yiiksekogretim ogrencilerinin, aym zamanda yiiksek lisans ve doktora programlan da bulunan ara~tirma iiniversitelerinde lisans diizeyinde ogrenim gormelerini dii~iinmek artlk miimkiin degildir. ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki yiiksekogretirn sisterni bu bakimdan turn diinyaya omek te~kil etrnektedir (A Survey of Universities: The Knowledge Factory, The Economist, 4 October 1997). B u eyaletteki 90k sayldaki iki yilhk community college ve junior college gibi, iilkernizdeki meslek yiiksekokullannm dengi olan kurumlann yanmda, iki tane 90k karnpuslu eyalet iiniversitesi ve 90k saylda ozel iiniversite vardlr. University of 3

8 California, lisans, yiiksek lisans ve doktora diizeyinde egitim yapllan bir ara~t1rma tiniversitesi; California State University ise, sadece lisans ve yiiksek lisans dtizeyinde egitim yapllan bir kitlesel egitim tiniversitesidir. Bu tiniversitenin Miitevelli Heyet Ba~kamnm ifadesine gore, iiniversitenin birinci onceligi, eyaletteki ilk ve ortaogretim kurumlarma nitelikli ogretmen yeti~tirmektir. On lisans veya buna denk bir dtizeyde mesleki ve teknik egitim yapan kisa stireli yiiksekogretim kurumlanmn bazl tilkelerin yiiksekogretim sistemleri i9indeki payl Sekil 1.1 'de gosterilmi~tir. Goriildtigti gibi, bu ttir kurumlann sistem i9indeki payl bir «ok ileri tilkede % 30'un tizerindedir. Ulkemizde de bu baglamda 9ah~malar ytirtittilmekte olup, Temmuz 2001 tarihinde yiirtirltige giren 4702 sayill Kanun geregince Mesleki ve Teknik Orta Ogretim Kurumlanndan mezun olan adaylann istedikleri takdirde, bitirdikleri programm devaml niteliginde veya buna en yakm programlann uygulandlgl, oncelikle kendi Mesleki ve Teknik Egitim Bolgesi i9inde yer alan veya Mesleki Teknik Egitim Bolgesi dl~mdaki meslek yiiksekokullan programlanna yerle~tirme i~lemlerine ilk kez egitim-ogretim Yllmda ba~lanml~t1r. Ulkemizdeki A9lkogretim Faktiltesi'ne benzer bir kurumsal yapl i9inde mtinhaslran bir diplomaya yonelik olarak uzaktan ogretim yapan kurumlann bazl tilkelerin ytiksekogretim sistemleri i9indeki payl Sekil 1.2'de g6sterilmi~tir. Bu ttir yiiksekogretim kurumlanmn, daha ziyade, gelir dtizeyi nispeten dti~tik ve ntifusu gen9 olan tilkelerde yaygm oldugu goriilmektedir. 1.2 Mali Darbogaz Seksenli yillardan ba~layarak, yiiksekogretim ogrencisi ba~ma kamu kaynaklanndan yapllan harcama miktarlannda reel dti~ti~ler meydana gelmi~tir. Bunun ba~hca nedenlerini ~u ~ekilde ozetlemek mtimktindtir: Artan ogrenci sayilan, Hlzla geli~en teknoloji konusunda ogrencilerin birim maliyeti daha yiiksek alanlara kaymasl, Hlzla geli~en teknolojini..1 daha pahah ekipman kullammml gerekli kilmasl, Kamu kaynaklanmn toplumsal getirisi daha yiiksek olan temel egitim ve altyapl yatmmlanna kaydmlmasl, Devlet9iligin yerini serbest pazar ekonomisinin almaya ba~lamas1. Seksenli yillarda bu etmenlerin sonucu olarak yiiksekogretim ogrencisi ba~ma kamu kaynaklanndan yaplian harcamalardaki reel azalma, dti~tik gelir grubu tilkelerde % 12,3, alt orta gelir grubu tilkelerde % 9,1 ve tist orta gelir grubu tilkelerde ise % 4,6 4

9 Pakistan Hollanda _-----_ liiiiiis Singapur Tayvan Bel9ika isve9 Cek Cum huriy eti Malezya israil irlanda $iii Cin isvi9re Peru Avustralya _ _A7 _----1II!I!Ii--1II!I!Ii---_4.8 _---_------_ ~-~--_~.1!II1!II ~ II!I!Ii--.45 ABD Rusya Norve9 Portekiz Finlandiya Macaristan Japonya Kore Birle~ik Krallik Yeni Zelanda Arjantin Yunanistan Almanya 11 Tayland ispanya Filipinler Urdun Endonezya MISlr Turkiye Kolombiya Bulgaristan Hindistan Avusturya Meksika italya j~.~-~~--c ~~= ~~~~~"~.~~~_~~.~~_."c~ Kaynak: OECO Statistical Yearbook 99 ve Giiriiz, K, "Diinyada ve TIirkiye' de Yiiksekogretim", OSYM Yay. No Sekil 1.1 Kisa siireli yiiksekogretim knrnmlannlu bazi iilkelerin yiiksekogretim sistemleri i~inde kaylt" ogrenci saylslu1u yiizdesi olarak payi 5

10 Tayland TOrkiye Hong Kong Cin Pakistan Yeni Zelanda Endonezya Tayvan 1~15 israil Holianda Kore Irlanda ispanya Meksika Birle~ik Krallik OrdOn Venezuela Almanya Hindistan Portekiz italya Malezya Kaynak: UNESCO Statistical Yearbook 99 ve Giiriiz, K., "Diinyada ve Tiirkiye' de Yiiksekiigretim", OSYM Yay. No ~ekil: 1.2 Uzaktan iigretimin bazl iiikelerin yiiksekiigretim sistemleri it;inde kaylth iigrenci saylslmn yiizdesi olarak pay I olarak geryekle~mi~, ytiksek gelir grubu tilkelerde ise %0,9 artl~ meydana gelmi~tir. Bu geli~meler Diinya BankaSI 'nca yiiksekogretimde kriz olarak nitelendirilmi~tir. <;e~itli cografi bolgelerde ve degi~ik geli~mi~lik dtizeyindeki tilke gruplannda 1995 Yllmda ytiksekogretim ogrencisi ba~ma kamu kaynaklardan yapllan ortalama 6

11 harcama miktarlan Tablo 1.3'de gosterilmi~tir. Goriildiigii gibi, geli~mi~ iilkelerdeki harcamalar, geli~mekte olan iilkelerdeki harcamalann yakla~lk altl katldlr. Aym ytl Tiirkiye'de yapllan harcama, sadece orgiin ogretim goz oniine almdlgmda 1538 $ ile diinya ortalamasmm yansmdan, a~lkogretim de dahil edildiginde 755 $ ile dortte birinden az olarak ger~ekle~mi~tir. Tablo 1.3 Ogrenci ba~ma kamu kaynaklarmdan yapilan harcamalar (1995). nunya ORTALAMASI Geli~mi~ Bolgeler Kuzey Amerika Asya/Okyanusya Avrupa Eski Sovyet B10gu Ulkeler 457 Geli$mekte Olan Bol!!:eler 967 Sahra Afrikasl Arap Ulkeleri Latin Amerika / Karayipler 937 Dogu AsyalOkyanusya 709 GUney Asya En Az Geli~mi~ Ulkeler 252 Ogrenci Ba~ma Yapdan Harcama (ABD $) Kaynak: Higher Education in the Twenty-First Century: Vision and Action, UNESCO Conference, Paris, 5-9 ElGm 1998, WorlGng Document ED-98/CONT.202/CLD Yiiksekogretimde Serbest Pazar Ekonomisi Yonelimleri 1980'li Yillarda Reagan ve Thatcher ile ba~layan serbest pazar yonelimleri, 1990'h yillarda Birle~ik Kralhk ve ABD'nde kurumsal yapilar kazanml~ ve bu iilkelerden tiim dtinyaya yayllml~tlr. Bu yonelimleri ~u ~ekilde ozetlemek miimkiindiir: * Reelogrenim iicreti uygulamasl, * Kaynaklann ge~itlendirilmesi, * Maliyet verimliligi 'Ie i~letmecilik, * Akademik degerlendirme, kalite kontrolii ve akreditasyon, * Ozel yiiksekogretim kurumlanmn yaygmla~mas1. Yiiksekogretim, artlk tiim iilkelerde yan kamusal bir hizmet olarak kabul edilmektedir. <;iinkii, yiiksekogretimin biri toplumsal, digeri ise ki~isel olmak iizere iki tilr getirisi vardu. Bu getirilerin ekonomik ve sosyal boyutlan Tablo l' de ozetlenmi~tir. Siyasi otoritenin, yiiksekogretimle ilgili almacak kararlarda bu noktayl g6z oniine almasl son derece onemlidir. Diinyadaki genel egilim, birim maliyetin ki~isel getirinin kar~lhgl olan klsmlm reel ogrenim iicreti olarak vergi miikelleflerinden ogrencilere ve ailelerine kaydlrmaktlr. Aynca, beslenme ve bannma i9in yapilan siibvansiyonlar da azaltilmaktadlr. Bazl iilkelerde reel ogrenim iicretlerinin devlet yiiksekogretim kurumlannda ogrenci ba~ma yapllan harcamalara oram Tablo I.5'te gosterilmi~tir. Buradan apk~a goriildiigii gibi, yiiksekogretim ancak zengin iilkelerde paralz olabilir yolundaki 7

12 iddia tumiiyle get;ersizdir. Tersine, yiiksekogretim verebilecek kadar zengin olan ulkelerde olmayabilmektedir. ancak bu hizmeti ucretsiz olarak reel ogrenim ucretine tabi Tablo 1.4 Yiiksekogretimin getirileri Ekonomik Sosyal Toplumsal Vergi gelirlerindeki arti~ Ki~isel Yiiksek kazan<;: diizeyi Dretkenlikteki artl~ i~ bulmada kolayhk Tiiketimdeki artl~ Yatmmda artl~ i~giicii esnekliginin artl~l Daha iyi yah~ma ko~ullan Devletten beklenen mali destegin Ki~isel/Mesleki hareketlilik azalmasi SUy oranmdaki azalma Daha saghkh ve uzun ya~am Bagl~ ve topluma hizmette artl~ Cocuklar iyin daha iyi ya~am ko~ullan Vatanda~hk bilincinin geli~mesi Mii~teri oiarak daha iyi karar verebilme Sosyal kenetlenme Ki~isel statiiniin yiikselmesi Teknolojiye uyum saglama ve Daha fazla hobi ve bo~ zaman kullanma becerisinin geli~imi aktiviteleri Tablo 1.5 Bazl iilkelerde devlet iiniversitelerindeki reel ogrenim iicretlerinin kamu k ayna kl arm d an ogrenci 'b a~ma yapl I an h arcama I ara oranl. Reel DcretlYapilan Reel DIke DIke Harcama (%) DcretIY apilan Harcama (%) Letonya 75 Kolombiya 10 B ulgaris tan 42 Estonya 9 Avustralya 30 laponya 9 ~ili 26 Cin 9 lamaika 25 Polonya 7 Endonezya 25 Malezya 6 Vietnam 23 Cek Cumhuriyeti 5 Kore 23 Tayland 5 ispanya 20 Hindistan 5 israil 20 Pakistan 4 Slovenya 19 MlSlr 4 Litvanya 18 Sri Lanka 3 Kosta Rika 16 Honduras 3 ABD 15 Bolivya 3 Filipinler 15 Macaristan 2 Barbados 15 Guatemala 2 Kenya 12 Tiirkiye 2 NtjJal 10 Fransa 1 Kaynak: Priorities and Strategies/or Education, The World Bank, Washington, D.C., 1995 ve Giiriiz, K., "Diinyada ve Tiirkiye'de Yiiksekogretim", bsym Yay. No Ytiksekogretimin devlet kurumlannda da reel ogrenim ticretine tabi kiimmasl giderek yaygmla~maktadlr. BaZI tilkelerde uygulamaya konulan reel ogrenim ticretleri Tablo 1.6'da gosterilmi~tir. 8

13 Tablo 1.6 Bazl iilkelerde uygulamaya konulan reel ogrenim iicretleri. Ulke Ogrenim Ucreti Avustralya $ Birle~ik Kralhk $ <;in 888 $ Hollanda $ Yeni Zelanda $ Kaynak: A. Wagner, Costs and Financing of Tertiary Education: OECD Trends and New Perspectives, The World Bank, Washington, D.C., June 22, Burada ilgin9 olan iki nokta bulunmaktadlr. Bunlardan birineisi, Birle~ik Kralhk'taki uygulamamn muhafazakar hiikiimet zamanmda planlanmasma kar~m, ogrenim iieretine her zaman kar~l 91kml~ sosyal demokrat hiikiimet zamamnda hayata ge9irilmesidir. ikineisi ise, <;::in'deki ogrenim iieretinin fert ba~ma milli gelirin birka9 katl olmasldlr. <;::in'deki bu uygulamayla, ogrenim iieretlerinin hareamalan kar~llama oram, Tablo 1.5'deki % 9 diizeyinden % 20'ye yiikselmi~tir. Reel ogrenim iiereti uygulamasl, eski Sovyet Blogu iilkelerinde de giderek yaygmla~maktadlr. Reel ogrenim ucretinin Jirsat e!jitligini zedeleyerek Ulkenin toplumsal dengelerini bozmamasl baklmmdan dikkat edilmesi gereken noktalar!junlardlr: Reel ogrenim iieretinin yanmda, ba~anh ve muhta9 ogreneiler i9in kar~lhkslz burs; diger ogreneiler i9in ise, bor9 alabilme imkanlan mutlaka meveut olmahdlr. Bon;lara uygulanaeak geri odeme siireleri ve faiz oranlan tieari faizlerden dii~iik, aneak geri toplama i9in yapilaeak-hareamalan fazlaslyla kar~llayaeak diizeyde olmahdlr. Muhta(: ogrencilerin belirlenmesi, bor(:lara uygulanacak Jaiz oranlarmdaki hakkaniyet ol(:usu ve geri odeme mekanizmalan gibi hususlar bir(:ok Ulkenin gundemindedir. Mezuniyetten sonra vergi siir~arjl uygulanmasl ve iilkemizdeki YURTKUR e~degeri bir ka~nu kurumunun veya iiniversitelerin garantisi ve kismi siibvansiyonu ile tieari bankalann da bu ama9la devreye sokulmasl, bu alandaki onemli yeni uygulamalardlr. Yiiksekogretimde serbest pazar ekonomisi 90ziimlerinin ikineisi ozel yiiksekogretim kurumlanmn yaygmla~masldlr. Ozel yiiksekogretim kurumlanmn bazl iilkelerin yiiksekogretim sistemleri i9indeki payl $ekil 1.3'te gosterilmi~tir. Buradan a91k(:a goruldugu gibi, ozel yuksekogretim kurumlarmm ancak zengin ulkelerde yaygmla!jabilecegi yolundaki goru!j de tumuyle ge(:ersizdir. Nitekim, bu ttir kurumlar ba~ta Romanya olmak iizere, eski Sovyet blogu iilkelerinde de giderek yaygmla~maktadlr. 9

14 Filipinler 85 Kore Endonezya Hindistan Hollanda Portekiz Peru $ili Romanya Tayland _-----_--34 _ _ > 25 l1li l1li I11III,17 Venezuela Fransa Bulgaristan Letonya Hong Kong ' Siovenya TGrkiye* gek Cumhuriyeti Macaristan Almanya Kaynak: Higher Education: The Lesson of Experience, The World Bank, Washington, D.C., 1994 ve Giiriiz,K., "Diinyada ve TIirkiye' de Yiiksekogretim", OSYM Yay. No Sekil 1.3 Ozel yiiksekogretim kurumlannlu bazl iilkelerin yiiksekogretim sistemleri i~inde kaylth ogrenci saylslu1u yiizdesi olarak payl * akademik yillllda bu oran illkemiz ic;in % 3,3 duro Geli~mi~ illkelerdeki ozel yuksekogretim kurumlan, daha ziyade, kar amaci giitmeyen vakiflar tarafllldan kurulmu~, yiiksek prestijli ara~tlrma universiteleri niteligine sahip kurumlardlf. Buna kar~tllk, geli~mekte olan illkelerdeki ozel yuksekogretim kurumlan ise, daha ziyade, kar amacl guden, klsa sureli mesleki ve teknik egitim kurumlan 10

15 niteligindedir.bu baklmdan, ozel yiiksekogretim kurumlarmm yaygmla$masmm arzu edilen sonuflarl verebilmesi ifin, aflk, $effaf ve net standartlar ile nitel ve nicel performans gostergelerine dayall akademik degerlendirme, kalite kontrol ve akreditasyon sistemlerinin kurulmasl zorunludur. Kamu kaynaklarmdan bu tilr kurumlara yapilacak yardim ve katkilann bu tlir standart ve gostergelere baglanmasl ka<;milmazdlr. Devlet yliksekogretim kurumlarmm kar~i kar~lya bulunduklan sorunlan <;ozme ve dar bogazlan a~mada serbest pazar ekonomisi kurallarma gore davranabilmeleri i<;in giri~imci yakla~imlarla kaynak <;e~itlendirmesine yonelmeleri, neredeyse tlim lilkelerde yliksekogretim glindeminin ana konulanndan biridir. Devlet yliksekogretim kurumlannm glinilmlizde kabul edilen gelir kalemleri ve bunlann kaynaklan Tablo 1.6'da gosterilmi~tir. Ancak, bir devlet yiiksekogretim kurumunun, bu tabloda gosterilen kaynaklarl degerlendirebilmesi Ifln vazgefilmez on ko$ul, kurumun tabi oldugu biitfe sistemi ile idari ve mali mevzuatm 0 kuruma, serb est pazar ekonomisinin getirdigi rekabet ortaml ifinde gereken bir;imde hareket edebilme imkanlarlnl saglamasldlr. 1.4 Biit~e Sistemi, idari ve Mali Mevzuat Yliksekogretimin kaynaklan ne kadar <;qitlendirilirse <;e~itlendirilsin, ozel yliksekogretim kurumlannm payi ne kadar artarsa artsm, yliksekogretimin finansmam, dogrudan ve dolayh yollarla bliylik ol<;lide kamu kaynaklanna dayanmaya devam edecektir. DolaylSlyla sorun, kamu kaynaklarmm en etkin ve en verimli bifimde kullamlmasl ve kurumlarm tabi oldugu idari ve mali mevzuatm gereken esneklikleri saglamas,d,r. Tablo 1.6 Devlet yiiksekogretim kurumlarmm gelir kalemleri ve kaynaklan. Kaynaklar Gelir Kalemleri Devlet (Vergi Ogrenciler Ticari Mezunlar UluslararaSI Miikellefleri) Ebeveynler Kurulu~lar HaYlfseverler Kurulu~lar Devletin Biit~e Vasltaslyla Dogrudan Katklsl --J Ogrencilere Yapiian Katkiiar Burslar 1-. ~..j..j..j Siibvansiyonsuz Krediler..j..j Siibvansiyonlu Krediler ~..j Mal ve Hizmet Uretimi Sertifika Programlan..j..j Dam~manhk..j..j..j Ara~tlrma-Geli~tirme ~ --J..j Mal Uretimi --J..j Laboratuvar Testleri..j..j Kira ve Faiz Gelirleri..j..j Bagl~lar..j..j ~ Bu hususlar, azellikle devlet yliksekagretim kurumlan baklmmdan son derece anemlidir. Dlinyada halen uygulanmakta olan blit<;e sistemlerini ba~hca dart ana grupta toplamak mlimklindlir: 11

16 1. Bir onceki YII yapilan odenek tahsisi tizerinde pazarhk edilerek anla~ma yontemi ile olu~turulan, <;ok saylda fasil ve kalemden olu~an btit<;e, 2. Ogrenci saylsl gibi girdi gostergeierine gore hazlrlanan btit<;e, 3. Mezun sayisi, mezunlann niteligi, yaylmlanan bilimsel makale ve tiretilen hizmetlerin niteligi gibi, <;lktl gostergelerine gore hazlrlanan btit<;e, 4. Devlet katklslmn dogrudan ogrencilere verilen vo~erlerin kaydolunan kuruma ibraz edilmesi sureti ile ogrencilerin tercihlerine gore kaynak tahsisi (voucher scheme). Yukanda ozetlenen btit<;e sistemlerinin uygulanmakta oldugu bazl tilkeler Tablo 1. 7'de verilmi~tir. B u sistemler arasmda en verimsiz olam, tilkemizde halen uygulanmakta olan birinci sistemdir. Bu sistem, kamu kaynaklarmm hem dagltlmmda hem de kullanzmmda a~lrl merkeziyet~i, biirokratik i#emleri ~ok yogun, smlrlaylcl, ~alt~anlarl ve iiniversite yoneticilerini motive etmeyen, yaratlclltgl engelleyen, iiniversitelerdeki akademik ortamla bagda~mayan bir yapldadlr. Bu olgu, iiniversitelerimizdeki ara~tlrma ve egitim-ogretim faaliyetlerinde beklenen ~agda~ uygulamalarz, ne yazlk ki olumsuz yonde etkilemektedir. Tablo 1.7 Bazl iilkelerde uygulanan biitc;e sistemleri. 1. Sistem 2. Sistem 3. Sistem 4. Sistem Arjantin Birle~ik Avustralya Sili Brezilya Kralhk Danimarka Cezayir Cin Finlandiya Fas Endonezya Hollanda Filipinler Fran sa israil Gana Guney Hindistan Afrika Honduras isve<; italya Japonya Kenya Kanada Nepal Macaristan Niier Nijerya Pakistan Norvec Panua Yeni Gine Vietnam Peru Sudan Tanzanya TURKiYE Urdun Venezuella Yemen Yunanistan Kaynak: Higher Education: The Lessons of Experience, The World Bank, Washington, D.C., 1994 ve Gtirtiz, K., "Dtinyada ve Ttirkiye'de Ytiksekogretim", 6SYM Yay. No Buna kar~lhk tum ileri tilkeler, girdi ve/veya <;IktI gostergelerine dayah torba btit<;e sistemine ge<;mi~lerdir. Bu sistemde devlet katkisi tek kalem olarak verilmekte, kurumlar diger kaynaklardan elde ettikleri gelirleri (ogrenim ticretleri dahil) devlet 12

17 katklsl ile birle~tirerek, faaliyetlerinin kapsam ve niteligine uygun harcama kalemlerine aynlacak odenekleri kendileri belirlemektedirler. Geli~mekte olan lilkelerde de bu yonde bir egilim vardlr. Ornegin, Arjantin'de 1997 yillllda 1,5 milyar ABD dolan olan toplam yiiksekogretim biityesinin % 13'ii, gostergelere dayah kisml torba biitye olarak dagltilml~ ve 70 milyon ABD dolan tutarllldaki odenek ogretim iiyelerine ara~tirma faaliyetlerindeki performanslanna gore yapiiacak ek odemelere aynlml~tir. 1997'de % 13 olan biityenin bu kismllllll, 2000 yillllda % 40'a ylkmasi hedeflenmi~tir. Yukanda ozetlenen serbest pazar yonelimleri Klta Avrupasl lilkeleri, Avustralya ve Japonya'ya, aym felsefi temeller iizerinde, ancak degi~ik ~ekillerde ve degi~ik oranlarda yanslml~tlr. Bilindigi gibi, 19. yiizyll ba~l ile 1980'li yillann ortalan araslllda geyen donem, yiiksekogretimin kurumsal sevk ve idaresi ile kurumsal yapilarllllll ~ekillendigi donemdir. Devlet bu donemde, Klta A vrupasl lilkelerinde dilzenleyici bir rol iistlenmi~, yiiksekogretimde akademik oligar~i ile devlet bilrokrasisi araslllda dengeye dayah, biirokratik bir diizen kurmu~tur. Ancak, serbest pazar yonelimlerinin artmasllla paralel olarak, Klta A vrupasl lilkelerinde de devletin yiiksekogretimdeki row, siireyleri diizenlemekten (regulatory state), kurumlann girdi ve ylktllanm degerlendirerek, bunlara gore kaynak tahsis eden degerlendirici (evaluative state) bir ~ekle donii~mii~tiir. Bu degi~iklige paralel olarak, ozellikle ABD ve bir olyiide de Birle~ik Kralhk'ta eskiden beri varolan giri~imcilik ve i~letmecilik, Klta Avrupasl lilkelerinin yiiksekogretim kurumlanna da yeni kavramlar olarak girmeye ba~laml~tlr. Diizenleyici devletten, degerlendirici devlete donii~iimii, bakimllldan ~u ~ekilde ozetlemek miimkiindiir: Klta A vrupasl iilkeleri DUZENLEyiciDEVLET DEGERLENDiRici DEVLET SEVK VE idare AynntIh kanun ve yonetmelikler Amaylar ve hedefler Merkezde karar... Kurumda kararlar Sembolik rektor... Giiylii rektor Sadece ogretim iiyeleri... Tiim ilgililer ve payda~lar KAYNAK TAHSisi Aynntlh biitc;e... Torba biitye. Faktiltelere tahsis... Kuruma tahsis Bir onceki ylla gore veya girdilere bagh... Girdi ve ylktiiara bagh KURUMSAL Y API Devlet Kurumu... Devlet kurumlanmn yanmda ozel kurumlar Rekabet yok... Dike ve diinya olyeginde rekabet ~~yna~lar~.n yog~ kamusal.... ~... Kaynak yaratmanm te~viki Ogrenlm ucretslz... Reel ogrenim iicreti Bilrokratik ve oligar~ik... Giri~imci ve toplum ve pazara duyarh 13

18 Tlim bu geli~meler goz online ahndlgmda, devlet liniversitelerimizin gerek egitimogretim, gerekse ara~tlrma-geli~tirme faaliyetleri bakimmdan yagm gerektirdigi evrensel kalite dlizeyine ula~abilmeleri ve bilimsel, teknolojik ve sosyoekonomik geli~melere gore kendilerini siirekli olarak yenileyebilmeleri iyin yiiksekogretimde sagllkll bir rekabet ortaml olu$turulmasmm $art ve artlk kapmlmaz oldugu ar1kra goriilmektedir. Boyle bir ortamm olu$turulmasl irin gereken on ko$ul ise, devlet iiniversitelerimizin yurtdl$mdaki iiniversitelerin ve vakil iiniversitelerimizin sahip oldugu idari ve mali yetkilere sahip olmalandlr. 1.5 Kalite, Verimlilik, Kurumsal ve Ki~isel Olarak Topluma Kar~1 Sorumlu Kdmma Toplumsal ya~amda yok onemli rolleri olan ve kamu kaynaklan kullanan yliksekogretim kurumlarmm topluma kar~l daha fazla sorumlu kilmmalan yoniindeki egilim 80'li yillardan itibaren giiylenmeye ba~laml~tlr. 29 Mart 1985'de Birle~ik Kralhk'ta Sir Alex Jarrat Ba~kanhgmda bir komite tarafmdan hazlrlanarak bu iilkenin RektOrler Komitesi'ne (Committee of Vice Chancellors and Principals - CVCP) sunulan Report of the Steering Committee for Efficiency Studies in Universities ba~hkh rapor, bu baklmdan diinya yiiksekogretim tarihinde onemli bir kilometre ta~l olarak kabul edilmektedir. Nitel ve nicel performans gostergeleri deyimleri ilk kez Jarrat Raporu adl verilen bu raporda kullamlml~, bu tilr gostergelerin kalite ve verimliligi ol<;mede kullamlmasl, rektoriin akademik liderlik vasfl yanmda kurumun ba~hca icra orgam olmasl ve modern finansal yonetim tekniklerinin iiniversitelerde yaygmla~tlfllmasi gibi onerilere raporda yer verilmi~tir. Jarrat Raporu 'nun yaymlanmasmdan bugiine kadar ge<;en onbe~ yll iyinde akademik degerlendirme, kalite kontrol ve teminah ve akreditasyon tum iilkelerde yiiksekogretimin giindemine girmi~tir. Biryok iilkede bu amaylara yeni kurum ve kurulu~lar olu~turulmu~ ve yontemler geli~tirilmi~, ABD ve Birle~ik Kralhk gibi bazi lilkelerde iiniversiteler egitim ve ara~hrma faaliyetlerine gore degerlendirilerek slfalanml~, bu slralamalann periyodik olarak kamuoyun duyurulmasl rutin hale gelmi~ ve nihayet bir yok iilkede kaynak tahsisi performans gostergeleri ile ili~kilendirilmeye ba~lanml~t1r. Ozellikle ara~f1rma fonlarmm daglflml, neredeyse tamamen kurumlarm ve ogretim iiyelerinin miinferit performanslarma endekslenmi~tir. Akreditasyonu <;qitli ~ekillerde tammlamak miimkiindiir. Olkemiz iiniversitelerinin de iiye oldugu, bugiinki adl A vrupa Oniversiteler Dernegi (European Universities Association, EUA), daha onceki adl Avrupa RektOrler Konferansl (Standing 14

19 Conference of Rectors, Presidents and Vice-Chancellors of the European Universities, CRE) olan uluslararasl kurulu~un kabul ettigi tamma gore: "Akreditasyon kabul edilmi$ standartlara uygun ve donemsel olarak yapt/an akademik degerlendirmeler sonucunda bir kurumun kalitesi hakkmda formel olarak yapllan yazdi beyandlr. KlsacaSl, akredite edilmi~ bir yilksekogretim kurumu, faaliyetlerini belirli standartlara gore yilrilten ve belirli bir kalite dilzeyinin ilzerinde ogrenci yeti~tiren ve ara~tlrmalar yapan hir kurumdur. Ba~ka bir ifadeyle, akreditasyon akademik degerlendirmelerin nihai sonucu olup, ba~hca i~levleri kalite kontrolil ve kalite teminatldlr. ABO'nde akredite olmaml~ bir yilksekogretim kurumu kamu kaynaklanndan mali destek alamadlgl gibi, mezunlannm i~ bulma imkanlan son derece klslth, mesleklerini icra etmeleri ise esasen yasaktlr. ABO halen akreditasyonun tam anlamlyla uygulandlgl tek illkedir. A vrupa illkeleri ise henilz akademik degerlendirme ve "yumu$ak" kalite kontrolil ve kalite teminatl a~amalarmda olup, bir yok A vrupa illkesinde bu amayla kamu kurumlan kurulmu~ ve kamu kaynaklanndan tahsis edilen biltyeler bu i~lemlerle bir olyilde ili~kilendirilmeye ba~laml~tlr (Bkz. Sursock, A., "Towards Accreditation Schemes for Higher Education in Europe?", CRE, 17 January 2001). Diploma denkligi veya diplomalarm kar~lhkh olarak tamnmasl, bir illkeden alman bir diplomamn ba~ka bir illkede bir ilst dereceye yonelik programa kabul edilmeye veya i~ bulmaya imkan vermesidir. Belirli standartlan sagladlgl belgelenmeyen kurumlarm diplomalannm tamnmasl tabi ki soz konusu degildir. Akademik degerlendirme, kalite kontrol ve teminatl ve akreditasyonun onemi, i~ gilcilniin de giderek kilreselle~tigi dilnyamlzda bu baklmdan da bilyilk onem ta~lmaktadlr. Kureselle$en dunyamlzda bu tur akademik degerlendirme, kalite kontrol ve teminatl ve akreditasyonun uluslararasl hoyutlar kazanmasl muhtemel bir geli$medir. Zira, i~gucunun uluslararasl hareketliligi artml~, ulusal dilzeydeki ~irketlerin transnasyonalle~mesi sonucunda ilretim ve Ar-Ge faaliyetleri bir illke yerine, birbirini tamamlayan paryalar halinde, birden yok illkede yapilmaya ba~lanml~tlr. Tilm illkelerde kaliteyi artlrma yonilndeki yabalar a~aglda odakla~maktadlr: slralanan konular ilzerinde Etkili ogretim yontemlerinin geli~tirilmesi, ye~itli te~vik (performansa bagh ek odeme) ve mileyyidelerle (azalan silrekli i~ garantisi) ogretim elemanlanmn ogretici ve ara~tmcl niteliklerinin yilkseltilmesi, Kiltilphane, laboratuvar, te<;:hizat, bilgisayar ve internet baglantlsl gibi ogretim, ogrenme ve ara~tlrma altyaplsmm geli~tirilmesi, Kaynaklann ekonominin ihtiyay duydugu daha geyerli alanlara yoneltilmesi, bu amaca uygun milfredatlan olan yeni egitim programlannm geli~tirilerek uygulamaya konulmasl, Ogretim programlan ile ara~tlfma faaliyetlerinin, kurumun misyonuna uygun bir bi<;imde, entellektilel derinliginin ve disiplinlerarasl geni~liginin artmlmasl, 15

20 Nisbi olarak azalan kamu kaynaklan ve artan rekabet kar~lsmda, kurumun misyon ve ama<;lanna uygun idari te~kilatl ile kaynak yonetiminin kurularak etkin bir bi<;imde i~letilmesi. 1.6 Y aplsal Degi~iklik Yukanda slralanan hususlar, ozellikle tiniversitelerin klasik yapilarmda koklli deg;i~iklikleri gerektirmektedir. Ogretim tiyelerinin yanmda, ozellikle mali kaynak yonetiminde uzmanla~ml~ profesyonellerle, ogrencilere yonelik beslenme, bannma, saghk, ktilttir ve spor hizmetlerinde gorevli uzmanlar ve kurumun tirettigi mal ve hizmetleri pazarlayan ki~iler, giderek artan bir ~ekilde yonetimde yer almakta ve bu tlir faaliyetlerin gerektirdigi idari birimlerin aglrhgl artmaktadlr. Ote yandan, egitim ve ara~tuma faaliyetlerinin giderek disiplinlerarasl nitelik kazanmasl, geleneksel ktirsti, boltim ve faktilteler arasmdaki katl disiplin smulanm ortadan kaldumakta, bunlann yanmda, <;e~itli disiplinlerden gelen ki~ilerin olu~turdugu ge<;ici ve stirekli gruplann onemi artmaktadlr. i<;inde bulundugumuz ve gorunur gelecekte ge<;erliligini koruyacak olan sosyoekonomik ve teknolojik konjonkttirtin gerektirdigi ytiksekogretim mezunu ki~ilerde aranan temel nitelikler ~unlardlr: Disiplinlerarasl proje gruplannda <;ah~abilme yetenegi, S orun <;ozebilme ve analitik dti~tinme yetenegi, Kendi dilinde ve en az bir yabancl dilde yazlh ve sozlli ileti~im yetenegi, Bilgisayar okuryazarhgl, Bir mesleki alanda derinlik yanmda ilgili bir yan alan ile degi~ik bir alanda geni~lik (ornegin, makine mtihendisligi ogrencisinin <;evre veya yazlhm gibi ilgili bir yan alan ile iktisat gibi degi~ik bir alanda dersler almasl gibi). Bu nedenlerle, ileri tilkelerdeki lisans programlan stirekli olarak degi~tirilmekte ve ogretim liyeleri bu degi~iklikleri uygulamakla ytiktimlti kilmmaktadlr. Soz konusu degi~ikliklerin ana hatlanm ~u ~ekilde ozetlemek mlimktindtir: Programlann ana dal (major) ve en az bir yan dal (minor) ~eklinde dtizenlenmesi, Mtifredatlar ve ders i<;eriklerinde grup <;ah~masml i<;eren proje ve tasanmlann aglrhgmm artmlmasl. Bilgisayar uygulamalarmm her dersin i<;erigindeki aglrhgmm artmlmasl, Alanlar ve disiplinler arasmdaki ortak derslerin artmlmasl, hatta diplomalann genelle~tirilmesi. Son yillarda, yliksekogretim kurumlanmn geleneksel yapllarmda en koklti degi~ikliklere yol a<;an unsur, ileri telekomtinikasyon ve bili~im teknolojilerine dayanan uzaktan egitim ve bilgiye ula~lm teknolojilerinde meydana gelen ba~ dondtirticti geli~melerdir. Uzaktan egitim, ogrencinin ogrenim stiresinin btiytik bir boltimtinde ogretmeni ile yliz ytize tern as halinde olmadlgl, egitim malzemesinin basllml~ yazlh metinler halinde 16

21 ve/veya diger medya ara<;lan vasltasl ile iletildigi ve ogrencinin ogretmeni ile, postayla gonderilen odevler, telefon, televizyon, bilgisayar ve video gibi ara<;larla ileti~im kurabildigi, egitim teknolojilerinin hlzla artan bir yogunlukta kullamldlgl bir ogretim ttirti olarak tammlanmaktadlr yllmda mektupla ogretime ba~layan uzaktan egitimde, daha sonralan telefon, televizyon ve video yogun olarak kullamlmaya ba~lanml~tlr. Bu ttir ogretimin kurumsalla~ml~ ilk ornegi, orgtin ytiksekogretime devam etme olanagl bulamayan yeti~kinlerin egitimi amaci ile 1969'da ingiltere'de kurulan ve herkese a<;lk oldugu i<;in Open University (A<;lk Universite) ad! veri len tiniversitedir. Bu tiniversitenin halen ogrencisi vardlr. Ttirkiye'deki ilk uzaktan egitim uygulamasl 1974 yllmda Milli Egitim Bakanhgl'na bagh olarak faaliyete ge<;irilen Y A YKUR ile ba~layan mektupla ogretim olup, 1981 yllmda bu kuruma kaylth ogrenci saylsl 1 O.OOO'e yakla~ml~ idi. Bu ogrenciler daha sonra Anadolu Oniversitesi'ne bagh faaliyete ge<;irilen ve ingiltere'deki ornekten esinlenerek A<;lkogretim Faktiltesi adl verilen faktilteye devredilmi~tir. A<;lkogretim Faktiltesi halen esas olarak posta ve televizyondan yararlanarak uzaktan egitim yapan bir kurumdur. Uzaktan egitim yontemi halen ~u ama<;larla kullamlmaktadlr: Ki~ilere geli~en teknolojilerin gerektirdigi yeni bilgiler vermek veya genel ktilttirlerini geli~tirmek amaclyla meslek i<;i egitim, i~ ba~mda egitim gibi stirekli egitim veya sertifika programlan uygulamak, Bir ytiksekogretim kurumunda mezuniyet i<;in gereken kredilerin bir kismlm vermek tizere mtinferit dersler vermek, Bir tiniversite i<;inde bazl dersleri merkezi olarak vermek; konsorsiyumlar vasltaslyla derslerin bir klsmml ortak olarak vermek; kaynak ya da i<;erik bakimmdan ytiz ytize (orgtin) egitime destek olmak, Tamamen uzaktan egitimle diploma vermek. <;ok yakm bir ge<;mi~te bilgisayar ve telekomtinikasyon teknolojilerinde meydana gel en ba~dondtirticti geli~meler, bu iki alam artlk bir btittin olarak birle~tiren bilgi teknolojilerini dogurmu~tur. Bilgi teknolojileri uzaktan egitimi gtintimtizde derin bir ~ekilde etkilemektedir. Internet artlk siiper bir bilgi otoyolu, World Wide Web ise Merkezi Sanal Bilgi ve Dokiimantasyon Merkezi olarak nitelendirilmektedir. Posta, televizyon, video ve hatta dti~tik kapasiteli ki~isel bilgisayarlar dahi artlk ilkel uzaktan egitim ara<;lan olarak kabul edilmekte, bunlann yerlerini, CD-ROM, multi medyah ki~isel bilgisayarlar, ki~ilerin kendi tempolanna gore ogrenmelerine imkan veren geli~mi~ ki~isel bilgisayarlar, kablolu televizyon, sistemleri, aglara baglanabilen i~ istasyonlan, video konferans sistemleri, elektronik haberle~me ve uydu tizerinden irtibatlandmlan e~ zamanh (synchronous) elektronik ktirsti (verici) ve elektronik smlflar (ahci) almaktadu. Ozetle, mektupla ogretime ba$fayan uzaktan egitimin yerini artlk ileri bilgi teknolojilerinin kullamldlgl sanal (virtual) veya siber (cyber) egitim, kitap raflarmdan olu$an kiitiiphanelerin yerini, merkezi dijital kiitiiphaneler almaya ba$faml$tlr. Ttim bu geli~meler uzaktan egitime de yanslml~tlr. ileri telekomtinikasyon ve bili~im teknolojilerine dayah uzaktan egitim konusundaki son geli~meler Boltim 6.3'te ozetlenmi~tir. Uzaktan egitim ile ilgili dikkat <;ekici ge1i~melerden biri de, ytiksekogretim kurumlannm yanmda, bir<;ok ticari kurulu~un kar amaclyla bu sekwrde faaliyet gostermesidir. ABD'de 1996 Yill ile 1998 doneminden bu yana 1,7 17

22 milyar dolar tutarmda risk sermayesi bu sektore girmi!jtir. Klsacasl, lise sonrasi egitim ABD'de ba:jll ba!jma bir endustri haline gelmi!jtir; bu sektorde 1998 YIlt itiban ile ydda 300 milyar dolar harcanmaktadlr. DokllZYUZ Yllllk bir kurum olan universite, bu sure i~inde geli!jen bilim ve teknoloji ve toplumsal ihtiya~lara gore kendi kendine surekli olarak yenileyebilmi!j ve toplumdaki prestijli konumunu koruyabilmi!jtir. Ancak, gunumuzde iiniversite, ileri bilgi teknoiojilerinden kaynaklanan, bamba!jka turde bir yapllanma ihtiyaci ile kar!jl kar!jlyadlr. Yeni teknolojilerin cografi smlr tammamasl nedeniyle, bu geli!jmeye ayak uyduramayan kurumlarm, i:jlevlerinin onemli bir k,smml yitirmeleri ka~mllmazdlr. Zira, ABD'nin en elit tiniversitelerine dahi kaylt i<;in gelen ogrenciler artlk <;e~itli uzaktan egitim yontemleriyle aldlklan dersler i<;in kredi verilmesini talep etmektedirler. Klsa bir sure i<;inde, bir tilkenin ogrencileri ba~ka bir tilkenin kurum veya kurulu~lannda uzaktan egitimle aldlklan dersler i<;in kredi talep edecekler, hatta diploma ibraz edeceklerdir. Uzaktan egitimde akademik degerlendirme, kalite kontrolti ve akreditasyon, dtinya yiiksekogretim gtindeminin ba~ slralarmda yer alan konular arasmdadlr. Geli~mekte olan tilkelerdeki uzaktan egitim uygulamalan ile geli~mi~ tilkelerdeki uygulamalar arasmda temelde onemli bir fark bulunrnaktadlr. Birinci grup tilkelerdeki uygulama daha <;ok <;ag ntifusuna yonelik ve nispeten eski teknolojilere dayahdlf. Buna kar~lhk, geli~mi~ tilkelerdeki uygulama ise, daha <;ok ileri teknolojilere dayah olup, orgtin egitimde etkinlik ve verimliligi artumak amaclyla veya yeti~kinlerin stirekli egitimi i<;in kullamlmaktadlr. iieri teknolojiye dayah uzaktan egitimin <;ag ntifusunun egitiminde orgtin egitimi tamamen ikame edecegini dti~tinmek, en azmdan ~imdilik ger<;ek<;i bir yakla~lm olarak gorunmemektedir. ileri teknolojiye dayah uzaktan egitimin diger bir onemli niteligi ise, bu uygulamalarda tiniversitelerin ticari kurulu~larla i~birligi yapmasmm gerekliligidir. idari ve mali mevzuatl bu tur i!jbirligine elvermeyen iilkelere ileri teknolojiler de dayab uzaktan egitimin yaygmla!jmasl zordur. 1.7 Bologna Deklarasyonu Ba~ta ABD olmak tizere, Anglo-Sakson tilkelerindeki devlet tiniversiteleri, Klta A vrupasl tilkelerindeki tiniversitelere kiyasla toplum ve pazann ihtiya<;lanna <;ok daha duyarh ve idari ve mali konularda <;ok daha fazla yetki ve esnekliklere sahip kurumlardlr. Bu nedenlerle, ABD'den ba~layarak zaman i<;inde yeni bir tiniversite yonetim modeli ortaya <;lkml~tlf. Giri!jimci Universite adl verilen bu modelin ideal halinde, universite kendine tahsis edilen kamu kaynaklarmi, sahip oldugu her tiirlii tesis, tefhizat, bilgi birikimi ve insangucunu miite!jebbis bir yakla!jlmla degerlendirerek yarattlgl kaynaklar ve ogrencilerden aldlgl reel ogrenim ucretleri ile birle!jtirerek faaliyetlerinin kapsam ve niteligine uygun kendi gider butfesini kendi yapabilmektedir. 18

23 Devletin rolunlin duzenlemeden degerlendirmeye donu~mesine paralel olarak, ba~ta isvey ve Hollanda olmak lizere, Klta A vrupasl Ulkelerinde de giri~imci universite modelinin biryok unsuru iiniversitenin sevk ve idaresine ve giinliik i~leyi~ ve yonetimine yanslmaya ba~laml~tlr. Devletin yiiksekogretimdeki roliiniin diizenlemeden degerlendirmeye donii~iimiinii, iiniversitenin sevk ve idare sisteminde devlet biirokrasisi ile akademik personelin aglrhgmm azalmasl, buna kar~lhk toplum ve pazarm etkisinin artmasl ~eklinde de ifade etmek miimkiindiir. Her iiniversite ogretim iiyesinin gonliinde yatan kurumsal yapl, Vilhelm von Humboldt'un tasarlaml~ oldugu, isteyen ogretim iiyesinin istedigini ogrettigi ve ara~tlrdlgl ve isteyen ogrencinin de istedigini ogrendigi ve kollegyal bir yonetim anlayi~llla dayah iiniversite modelidir. Bu nedenle, giri~imci iiniversite modelinin bu ayldan sakmcah oldugu, von Humboldt'un hayal ettigi tiir kurumlann gerekliligi ve bu tiir kurumlarm kamu kaynaklarmdan desteklenmesinin gerektigi, ancak kamu kaynaklarma bu olyiide baglmh olunan bugiinkii ko~ullarda arzu edilen dlizeydeki iiniversite 0zerkliginin maalesef mumkiin olamayacagl yoniindeki gorii~ler oldukya yaygmdlr. Devletin i~levi siireyleri dlizenlemeden ylktilan degerlendirmeye donii~iirken, tiim Ulkelerde biirokratik ve/veya oligar~ik modelden piyasa veya giri~imci modele geyi~ siirecinin ba~ladlgl bir geryek oldugu gibi, gelir kaynaklanmn ye~itlendirilmesinin ozerkligi artiracagl yoniindeki gorii~ler yok daha yaygmdlr. Nitekim, Alman, Franslz, ingiliz ve italyan egitim bakanlanmn 25 Ekim 1998 tarihinde imzaladlklan Sorbonne Deklarasyonu ve bunu izleyen, 19 Haziran 1999'da A vrupa'daki 31 iilkenin egitim bakanlannca imzalanan Bologna Deklarasyonu ile uluslararasl diizeyde rekabet giiciine sahip bir A vrupa Yiiksekogretim Bolgesi (The European Higher Education Area) olu~turulmasl yoniinde siyasi irade ortaya konmu~tur. Bu amayla, diploma ve akademik derecelere ~effat1lk getirilmesi, ABD sistemine benzer ~ekilde lisans, yiiksek lisans ve doktora a~amalarmm benimsenmesi, ogrenci ve ogretim iiyesi hareketliliginin (mobility) te~vik edilmesi, ogrctim, yeti~tirme (training) ve ara~tlrmaya dayah entegre programlar geli~tirilmesi ve akademik degerlendirme ve kalite kontrol sistemleri kurulmaslllda A vrupa diizeyinde i~birligi yapilmasl temel ilkeler olarak benimsenmi~tir Avrupa genelinde ortaya konan bu gorii~ler kimine gore ABD sistemine ge~i~, kimine gore ise Avrupa iiniversitelerinin ozbenligine donii~en bir ifadesidir MaYls 2001 tarihlerinde Prag'da yapllan Avrupa Egitim Bakanlan toplantlsmda iilkemiz Avrupa Birligi biinyesinde yer alan ve iilkemizin de kulladlmma apk bulunan Sokrates ve Leonardo gibi egitim programlarmm etkin olarak yiiriitiilmesinde -;ok onemli bir yeri olan Bologna Deklarasyonu'na imza atan iilkeler arasma tam iiye olarak kabul edilmi~tir. Yiiksekogretim sistemimiz bu tarihte Bologna Deklarasyonunda yer alan dokuz ana hedefden bir klsmldl esasen yerine getirmi~ durumda idi. Bu tarihi takibe!l tiim maddelerde uyumun saglanmasl i~in ~ah~malar yiiriitiilmii~tiir. Universitelerimizde ogrenci konseylerinin kurulmasl ve temsilcilerin mevcut yasa -;er-;evesinde yonetime katilmalan, iiniversitelerimizde ulusal diizeyde akademik degerlendirme ve 19

24 kalite kontroliinii ama~layan yonetmeligin ~lkartilmasl ve uygulamanm ba~lat"masl bu dogrultuda atilan adlmlar arasmda en onemlileridir. Ttirk ytiksekogretimi ac;lsmdan son derece onemli olan bu geli!?me ile birlikte, tiniversite ogrencilerimiz ve ogretim elemanlanmlzm Avrupa'daki tiniversitelerle kar!?lhkh olarak gerc;ekle!?tirecekleri degi!?im programlarmda yogun bir!?ekilde yer almalan ve kendi konulannda ortakl~a ar~tmna ve uygulama projeleri geli!?tinne olanaklannm artmasl beklenmektedir. Ulkemiz tiniversitelerinin A vrupa ytiksekogretim Bolgesi i<;indeki yerlerini koruyarak, gerektirdiginde rekabet edebilmeleri, gerektiginde birbirleri ve diger A vrupa tiniversiteleri ile i!?birligi yapabilmelerinin ontindeki engel, giderek azalan btitc;e odenekleri ve id2.ri ve mali konularda tabi olduklan yagdl!?l klsltlamalardlr. Ytiksekogretimde ul~ilan bu ~amayl!?u!?ekilde ozetlemek mtimktindtir. Gtintimtiz tiniversiteleri artlk faaliyet alanlanm sadece kendi mensuplarmm deger yargllarma gore tespit etmekten ziyade faaliyetlerinin ttirlerini ve alanlanm toplumun gereksinim ve beklentileri ile kendilerine tahsis edilen kaynaklara gore belirleyen kurumlardlr. DolaYlslyla, c;agd~ tiniversite, toplumun her kesimi ile btittinle!?mi!?, faaliyetleri baklmmdan topluma kar!?l olan sorumlulugunu ne olc;tide yerine getirdigi denetlenen ve faaliyetleri toplum tarafmdan yonlendirilen, sahip oldugu her ttirlti fiziksel olanak, tesis, te<;hizat, bilgi birikirni ve insangtictinti giri!?imci bir zihniyetle degerlendirerek ek mali kaynak yaratan, modern i!?letmecilik teknikleri ile yonetilen fevkalade kann~lk yaplya sahip bir kurumdur. 20

25 Bolum 2 Turk Yuksekogretiminin Tarih~esi TUrk yuksekogretiminin tarihine ili~kin yaymlarm neredeyse tumunde, Sel<;uk Tilrklerinin 11. yuzyllda Bagdat'da kurduklan Nizamiye Medresesi ile Fatih Sultan Mehmet'in 1463'te kurdugu istanbul Medresesi'ne atif1ar vardlr. Ancak, islam iilkelerinin ve bu iilkelerdeki kurumlann, A vrupa'nm karanhk <;aglannda, daha onceki bilimsel birikimi muhafaza ettikleri, hatta bilime bazl katkllarda bulunduklan, bu birikimin Enduliis yoluyla A vrupa'ya ge<;tigi ve islam medreselerinin aym yolla Orta <;ag A vrupa'smdaki universiteleri etkiledikleri ne kadar dogruysa, bugunku Turk yiiksekogretiminin kokenlerini medreselerde aramak da 0 kadar yanh~tlr. Bugunku yuksekogretim kurumlanmlz, Batl'da oldugu gibi yuzlerce Yllhk bir sure<; i<;inde turlu degi~ikliklere ugrayarak ve hatta yer yer verilen buyilk mucadeleler sonucunda ~ekillenmemi~, tersine, daha once bu alandaki kurumlanmlzm yerine ge<;mek uzere, Batl'dan oldugu gibi aldlglmlz kurumlardlr. Batl turu yuksekogretim kurumlannm iilkemizdeki ilk ornekleri, 1773'te kurulan Milhendishane-i Bahri-i Humayun, 1795'te kurulan Muhendishane-i Berri-i Humayun, 1827'de kurulan Tlbbiye ve 1834'te kurulan Harbiye'dir. Ondokuzuncu yuzylhn sonuna dogru ve 20. yuzyllm ba~mda, Fransa'daki Grandes Ecoles'e benzer bir ~ekilde <;e~itli bakanhklara bagh olarak kurulan Miilkiye Mektebi (1877), Hukuk Mektebi (1878), Ticaret Mekteb-i Alisi (1882), Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Sahane (1882) ve 1909'da Muhendis Mekteb-i Alisi adl ile reorganize edilen Muhendishane ile ara kademe teknik personel yeti~tirmek amaclyla 1911'de kurulan Konduktor Mekteb-i Alisi iilkemizdeki Batl turu yuksekogretim kurumlannm diger ornekleridir. Bu kurumlann bazilan bugiinku istanbul Teknik Universitesi (itu), Marmara, Mimar Sinan ve YIldlZ Teknik Universitelerinin nuveleridir. 1863'te kurulan ve 1912'de muhendislik boliimleri eklenen Robert Kolej ise iilkemizdeki ilk Anglo-Amerikan turu yuksekogretim kurumu olup, bugunku Bogazi<;i Universitesi'nin nuvesidir. Giilhane Fermam'ndan klsa bir sure sonra modern bir universitenin kurulmasl, 1846'da zamanm Maarif Meclisi'nce kabul edilmi~ ve universite 1865'te a9ilml~tlr ve 1874'te iki kez reorganize edildikten sonra 1881'de kapanan universite, 1900'de Dar'iil-filnuni Osmani adl ile tekrar a<;llml~ ve yeni kurulan Ulum-i Aliye-i Diniye, Edebiyat, Ulum-l Riyaziye ve Tabiiye ~ubelerinin yamnda, daha once kurulmu~ olan Tlbbiye ve Hukuk mektepleri de Dariilfiinun'a baglanml~tlr. Cumhuriyet'in ilanmm hemen ardmdan ba~latllan egitim seferberligi ile yuksekogretim kurumlannm Anadolu'ya yayllmasmdaki ilk adlmlar atllmaya ba~lanml~ ve Ankara'da 1925'te Hukuk Mektebi, 1926'da Gazi Egitim EnstitUsu, 1930'da ise Ziraat Enstitilsu kurulmu~tur. 21

T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU

T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU KaSIID 2005 ANKARA ONlvERSITESI BASIMEVI 2005 www.ankara.edu.tr iyindekiler BijIUm 1 Giris... 1 1.1 Btiyiime ve Kurumlar Arasmda i~levsel

Detaylı

DEĞİŞEN DÜNYA-DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE:YÜKSEKÖĞRETİMİN GELECEĞİ TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ

DEĞİŞEN DÜNYA-DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE:YÜKSEKÖĞRETİMİN GELECEĞİ TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ DEĞİŞEN DÜNYA-DEĞİŞEN ÜNİVERSİTE:YÜKSEKÖĞRETİMİN GELECEĞİ TÜRKİYE İÇİN BİR ÖNERİ Kemal Gürüz Atılım Üniversitesi 12 Mart 2012 Yirmi beş yaş üstü nüfus içinde ortaöğrenim görmüş olanların oranı, %. 2007.

Detaylı

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK İŞLENMİŞ MERMER VE TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK İŞLENMİŞ MERMER VE TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ 2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK İŞLENMİŞ MERMER VE TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ DÜNYA TUTARI DÜNYADAKİ 1.264.850 452.261 36% DÜNYA 1 1 Amerika Birleşik MEVCUT YE TUTARI NİN NİN DÜNYA MEVCUT DEKİ LAR TUTAR TUTAR

Detaylı

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ 2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ TUTAR 1000$ 'NİN DAKİ 1.203.101 466.269 38,756% YE 'NİN TUTAR BİRİM TUTAR 1 1 Çin 755.033 399.367 62,7572% Dünya 755.033 3.857.570 196

Detaylı

TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke

TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke TÜİK VERİLERİNE GÖRE ESKİŞEHİR'İN SON 5 YILDA YAPTIĞI İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (ABD DOLARI) Ülke 2008 Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı 2011 Yılı 2012 Yılı Sayısı Ulke adı İhracat Ulke adı İhracat Ulke

Detaylı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı

PAGEV - PAGDER. Dünya Toplam PP İthalatı 1 DÜNYA ve TÜRKİYE POLİPROPİLEN ( PP ) DIŞ TİCARET ANALİZİ Barbaros Demirci ( Genel Müdür ) Neslihan Ergün ( Teknik Uzman Kimya Müh. ) PAGEV - PAGDER DÜNYA TOPLAM PP İTHALATI : Dünya toplam PP ithalatı

Detaylı

TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi. Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi

TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi. Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi TR33 Bölgesi nin Üretim Yapısının ve Düzeyinin Tespiti ve Analizi Ek 5: Uluslararası Koşulların Analizi Sektörün genel özellikleri Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı Ürünler dünyada ortalama

Detaylı

T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU BA~KANLIGI. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU

T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU BA~KANLIGI. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU BA~KANLIGI TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU Mart 1999 i(:indekiler BOIum 1 Giri~ BOIum 2 Tarihl;e Boliim 3 Universitelere Ba~vuru ve Yerle~tirme 3.1

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Rapor tarihi:10/02/2014 İhracat Miktar Miktar İhracat İhracat Euro 250610 Kuvars 3 Hollanda 0 490.700 0 0 180.149 136.413 4 Almanya 429.387 336.598 64.931 47.605 173.941 131.141 5 İtalya 18.984.512 23.250

Detaylı

KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ

KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ Yükseköğretim Sisteminin Uluslararasılaşması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrenciler İçin Çekim Merkezi Haline Getirilmesi Araştırma Projesi KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Ekim - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1.TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ

TÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ Ülke TÜRKİYE DEKİ YABANCI ÜLKE TEMSİLCİLİKLERİ Temsilcilik Türü Şehir Telefon Faks e-posta A.B.D. Başkonsolosluk Adana (0322) 346 62 62 (0322) 346 79 16 A.B.D. Büyükelçilik Ankara 455 55 55 467 00 19 A.B.D.

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Şubat - 2019 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2 690721 ABD 121.201.978 5.919.468 183.351 9.561 36.358.373 33.291.590 60.931 55.611 690722 ABD 2.013.654 112.572 67.890 3.140 654.446 609.369 82.674 78.128 690723 ABD 2.805.625 204.888 17.952 1.700 1.092.601

Detaylı

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF) ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 269.665.223,68 305.580.419,69 13,32 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 155.240.675,64 92.044.938,69-40,71 ALTINDAN MAMUL

Detaylı

UFRS 16 KİRALAMA STANDARDI, ŞİRKETİNİZE ETKİSİ

UFRS 16 KİRALAMA STANDARDI, ŞİRKETİNİZE ETKİSİ UFRS 16 KİRALAMA STANDARDI, ŞİRKETİNİZE ETKİSİ İÇİNDEKİLER NEDEN BU STANDARDA İHTİYAÇ VAR? 3 YENİ STANDART KİMLER İÇİN GEÇERLİ? 3 YENİ STANDART, KİRACI OLARAK SİZİN İÇİN NE ANLAMA GELİYOR? 4 ÖNEMLİ KAVRAMLARA

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Kasım - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1.TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1: Ek Tablolar 3123 Ek 1 EK TABLOLAR Tablolar, - (129) Dünya Sağlık Örgütü: WHO Dünya Sağlık Raporu - (123) Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı: UNDP İnsani Gelişme Raporu - (128) Dünya Bankası: WB

Detaylı

International Cartographic Association-ICA

International Cartographic Association-ICA International Cartographic Association-ICA 1.AMAÇ: Uluslararası Kartografya Birliği (International Cartographic Association-ICA), 1959 yılında kurulmuştur. Hükümetler dışı bir kuruluş olan ICA nın ana

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Haziran - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İçindekiler 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarihi:11/02/2016 Yıl 2015 YILI (OCAK-ARALIK) HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarihi:11/02/2016 Yıl 2015 YILI (OCAK-ARALIK) HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret Rapor tarihi:11/02/2016 ABD 1.213.773 78.470 109 5 869.143 775.224 511 467 690810 ABD 2.411 139 100 5 2.074 1.841 3.205 2.844 ABD 153.405.707 7.747.676 77.068 3.951 52.525.397 47.327.904 75.673 67.506

Detaylı

Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017)

Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017) Uludağ Hazır Giyim Ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği İhracat Raporu (Ağustos / Ocak-Ağustos 2017) UİB Ar-Ge Şubesi 1 Eylül 2017 Sayfa 1 / 15 İÇİNDEKİLER AYLIK İHRACAT DEĞERLENDİRMESİ... AĞUSTOS 2017

Detaylı

T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU

T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU. TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU T.e. YUKSEKOGRETiM KURULU TURK YUKSEKOGRETiMiNiN BUGUNKU DURUMU KaSlll 2004 ANKARA UNlvERSITESI BASIMEVI 2005 www.ankara.edu.tr iyindekiler Boliim 1 Giris... 1 1.1 Biiyiime ve Kurumlar Arasmda i~levsel

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI ve ye göre dış ticaret İhracat İhracat İhracat 690721 ABD 205.907.319 10.016.491 545.647 26.090 61.237.372 54.367.866 442.498 388.194 690722 ABD 3.805.776 224.607 67.890 3.140 1.177.009 1.052.756 82.674

Detaylı

UMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var. AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var

UMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var. AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var VİZE TABLOSU Pasaport Vize Tablosu MAVİ YEŞİL GRİ KIRMIZI ÜLKE UMUMA HUSUSİ HİZMET DİPLOMATİK MAHSUS DAMGALI A.B.D Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var AFGANİSTAN Vize Var Vize Var Vize Var Vize Var ALMANYA

Detaylı

DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİRLİĞİMİZİN BAŞLICA İHRACAT ÜRÜNLERİNE YÖNELİK HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI

DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİRLİĞİMİZİN BAŞLICA İHRACAT ÜRÜNLERİNE YÖNELİK HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜNDE BİRLİĞİMİZİN BAŞLICA İHRACAT ÜRÜNLERİNE YÖNELİK HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI Hazırlayan: Sinem ALAN AR-GE ŞUBESİ EYLÜL 2012 Raporu PDF Formatında İndirmek İçin Lütfen Tıklayınız Türkiye'nin

Detaylı

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK GRANİT DIŞ TİCARET VERİLERİ

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK GRANİT DIŞ TİCARET VERİLERİ 2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK GRANİT DIŞ TİCARET VERİLERİ DÜNYA DÜNYA PAZARINDA 1.406.544 2.178 0,155% DÜNYA ÇI ÇI NİN MEVCUT YE ÇI NİN DÜNYA INDAKİ ÇI MEVCUT DEKİ RAKİP ÇILAR MİKTAR 1 - Çin 521.837 0

Detaylı

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Hazırlayan ve Derleyen: Zehra N.ÖZBİLGİN Ar-Ge Şube Müdürlüğü Kasım 2012 DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM yılında 9.546 milyon

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Mayıs - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Dolar Euro Dolar Euro 381600 400 ABD 7.173.384 508.337 2.238.359 2.028.858 1.031.457 930.108 681591 400 ABD 23.110 0 24.277 21.649 681599 400 ABD 4.378 60.671 50.504 45.428 219.208 197.245 690210 400 ABD

Detaylı

2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU

2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU 2014 AĞUSTOS DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 AĞUSTOS

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Eylül - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İçindekiler 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE YE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1 2007-2008-2009-2010-2011 Yılları Yassı Ürünler İthalat Rakamları. 2 2007-2008-2009-2010-2011 Yılları Yassı Ürünler İhracat Rakamları

İÇİNDEKİLER. 1 2007-2008-2009-2010-2011 Yılları Yassı Ürünler İthalat Rakamları. 2 2007-2008-2009-2010-2011 Yılları Yassı Ürünler İhracat Rakamları İÇİNDEKİLER 1 2007-2008-2009-2010-2011 Yılları Yassı Ürünler İthalat Rakamları 2 2007-2008-2009-2010-2011 Yılları Yassı Ürünler İhracat Rakamları 3 2007-2008-2009-2010-2011 Yılları çelik borular İthalat-İhracat

Detaylı

KURU MEYVE RAPOR (EGE)

KURU MEYVE RAPOR (EGE) Sayı : 73445262-TİM.EİB.GSK.15.1/6686 İzmir, 03/08/2015 Konu : Kuru Meyve Haftalık İhracat İstatistikleri SİRKÜLER EGE KURU MEYVE VE MAMULLERİ İHRACATÇILARI BİRLİĞİ ÜYELERİNE Sayın Üyemiz, 2014/15 sezonu

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI ve Ülkeye göre dış ticaret İhracat Dolar İhracat Euro İthalat Dolar İthalat Euro 691010 ABD 0 2.595 0 0 100.977 91.002 ABD 5.202.084 16.444 10.298.622 9.300.856 138.768 126.892 TOPLAM 5.202.084 19.039

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat İthalat Ulke adı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI. İthalat İthalat Ulke adı 691010 ABD 355 2.625 1.691 1.530 35.205 31.976 691090 ABD 2.525.971 116 5.177.455 4.765.696 491 465 TOPLAM 2.526.326 2.741 5.179.146 4.767.226 35.696 32.441 691090 Afganistan 1.230 0 2.570 2.376 691010

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 NİSAN AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Nisan döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

SAHA RATING, DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ Nİ GÜNCELLEDİ

SAHA RATING, DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ Nİ GÜNCELLEDİ SAHA RATING, DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ Nİ GÜNCELLEDİ 21.07.2017 Saha Rating güncellenmiş Dünya Kurumsal Yönetim Endeksi (DKYE) çalışmasını tamamladı. Saha nın çalışması sonucunda, endekse giren ülkelerin

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2018 HALI SEKTÖRÜ Mart Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2018 MART AYI İHRACAT PERFORMANSI 2018 yılı Ocak-Mart döneminde Türkiye nin toplam ihracatı

Detaylı

İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2

İthalat Miktar Kg. İthalat Miktar m2 ve ye göre dış ticaret Miktar Euro 690710 ABD 1.019 74 0 0 1.880 1.707 690790 ABD 3.197.164 190.462 0 0 1.422.439 1.299.514 Euro 690810 ABD 78.284 3.850 1.848 118 43.314 38.735 5.575 5.168 690890 ABD 178.045.692

Detaylı

Rapor tarihi:13/06/ HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret. İhracat Miktar 1. İhracat Miktar 2. Yıl HS6 HS6 adı Ulke Ulke adı Ölçü adı

Rapor tarihi:13/06/ HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret. İhracat Miktar 1. İhracat Miktar 2. Yıl HS6 HS6 adı Ulke Ulke adı Ölçü adı TÜRKİYE İSTATİ DIŞ TİCARET İSTATİST Rapor tarihi:13/06/ 2017 HS6 ve Ülkeye göre dış ticaret Yıl HS6 HS6 adı Ulke Ulke adı Ölçü adı İhracat Miktar 1 İhracat Miktar 2 2017 690721 Seramikten döşeme veya kaplama

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Mart - 2018 Hazırlayan: Aslı VAZ İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI.. Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 1.1. TÜRKİYE'YE

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mart Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Mart Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 MART AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Mart döneminde Türkiye nin toplam ihracatı

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI 691010 ABD 0 463 0 0 9.273 7.644 691090 ABD 783.096 190 1.634.689 1.330.333 3.869 3.102 TOPLAM 783.096 653 1.634.689 1.330.333 13.142 10.746 691090 Afganistan 6.557 0 24.223 19.558 691010 Almanya 885 1.068

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Şubat - 2017 Hazırlayan: Sezin Ulusoy İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE'YE GELEN ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Mayıs - 2017 Hazırlayan: Sezin Ulusoy İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE'YE GELEN ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ Haziran - 2017 Hazırlayan: Sezin Ulusoy İÇİNDEKİLER 1. TÜRKİYE'YE VE DÖRT İLİMİZE GELEN ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI... 1 1.1. TÜRKİYE'YE GELEN ZİYARETÇİLERİN

Detaylı

YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI. ( tarihi İtibariyle) Yayımlandığı Resmi Gazete

YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI. ( tarihi İtibariyle) Yayımlandığı Resmi Gazete YÜRÜRLÜKTE BULUNAN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI (21.01.2016 tarihi İtibariyle) Taraf Devlet Anlaşmanın İmza Edildiği Tarih Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih No Yürürlük Tarihi Vergiler Açısından

Detaylı

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ Seramik sektörünün en

Detaylı

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF)

MÜCEVHER İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) - (KÜMÜLATİF) ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 1 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİ 521.361.708,54 519.945.727,22-0,27 ALTINDAN MAMUL MÜCEVHERCİ VE KUYUMCU EŞYASI 2 IRAK 308.690.215,23 226.634.279,98-26,58 ALTINDAN MAMUL

Detaylı

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI TÜRK TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ SEKTÖRÜ

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI TÜRK TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ SEKTÖRÜ TÜRK TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ SEKTÖRÜ TÜRK MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ SEKTÖRÜ YILLAR PROJE SAYISI PROJE BEDELİ ($) KÜMÜLATİF PROJE BEDELİ ($) ORTALAMA PROJE BEDELİ ($) 2002 ve Öncesi 2.425 49.709.990.160

Detaylı

2016 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU

2016 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU 2016 ARALIK DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2016 ARALIK /

Detaylı

OECD VE AB KAPSAMINDA EN ELVERİŞSİZ YATIRIM ORTAMI TÜRKİYE DE TABLO 1

OECD VE AB KAPSAMINDA EN ELVERİŞSİZ YATIRIM ORTAMI TÜRKİYE DE TABLO 1 OECD VE AB KAPSAMINDA EN ELVERİŞSİZ YATIRIM ORTAMI TÜRKİYE DE TABLO 1 OECD VE AB ÜLKELERĠNDE YATIRIM ORTAMININ ÇEKĠCĠLĠK SIRALAMASI, 2005 Yeni Zelanda ABD Kanada Norveç Avusturalya Danimarka İngiltere

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Ocak Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Ocak Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2018 HALI SEKTÖRÜ Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2018 OCAK AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılında Türkiye nin toplam ihracatı 2016 yılına kıyasla

Detaylı

SOSYAL GÜVENLİK REFORMU. A.Tuncay TEKSÖZ TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

SOSYAL GÜVENLİK REFORMU. A.Tuncay TEKSÖZ TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi SOSYAL GÜVENLİK REFORMU A.Tuncay TEKSÖZ TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi İşgücünün Durumu TÜRKİYE KENT KIR 2005 2006 2005 2006 2005 2006 Kurumsal olmayan sivil nüfus (000) 71 915 72 879 44 631 45

Detaylı

HALI SEKTÖRÜ. Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1

HALI SEKTÖRÜ. Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu. TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği. Page 1 2017 HALI SEKTÖRÜ Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu TDH AR&GE ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği Page 1 HALI SEKTÖRÜ 2017 MAYIS AYI İHRACAT PERFORMANSI 2017 yılı Ocak-Mayıs döneminde Türkiye nin toplam

Detaylı

1/11. TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarih 30/03/2018 Yıl 01 Ocak - 28 Subat 2018

1/11. TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI Rapor tarih 30/03/2018 Yıl 01 Ocak - 28 Subat 2018 ve ye göre dış ticaret Miktar m2 Miktar m2 690721 ABD 29.636.682 1.428.016 0 0 8.481.569 6.912.337 690722 ABD 226.394 13.790 0 0 68.891 55.759 690723 ABD 826.034 61.902 0 0 349.614 285.071 690730 ABD 88.188

Detaylı

İSTANBUL MADEN İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ)

İSTANBUL MADEN İHRACATÇILARI BİRLİĞİ MAL GRUBU ÜLKE RAPORU (TÜRKİYE GENELİ) TUZ 1 IRAK 3.665.673 4.904.225 33,79 TUZ 2 ROMANYA 882.243 1.341.776 52,09 TUZ 3 RUSYA FEDERASYONU 733.563 920.885 25,54 TUZ 4 KUZEY KIBRIS TÜRK CU 786.773 651.917-17,14 TUZ 5 MENEMEN DERİ SR.BLG. 476.010

Detaylı

ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI 21 24 Nisan 2012

ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI 21 24 Nisan 2012 ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI 21 24 Nisan 2012 29. Uluslararası Tekstil Makineleri Fuarı 4. İstanbul Teknik Tekstiller ve Nonwoven Fuarı 9. Uluslararası İstanbul İplik Fuarı Hazırlayan TEKNİK Fuarcılık

Detaylı

Vize Rejim Tablosu YEŞİL (HUSUSİ) PASAPORT. Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün)

Vize Rejim Tablosu YEŞİL (HUSUSİ) PASAPORT. Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün) Vize Yok (90 gün) Vize Rejim Tablosu ÜLKE ÇİPLİ (UMUMA MAHSUS) PASAPORT YEŞİL (HUSUSİ) PASAPORT GRİ (HİZMET) PASAPORT LACİVERT (DİPLOMATİK) PASAPORT A.B.D AFGANİSTAN ALMANYA ANDORRA ANGOLA ANTİGUA-BARBUDA ANTİLLER ARJANTİN

Detaylı

LEASING. finansman yöntemidir. y Finansal Leasing %100 finansman riskinin alınd. ndığı işlemdir.

LEASING. finansman yöntemidir. y Finansal Leasing %100 finansman riskinin alınd. ndığı işlemdir. LEASING Leasing yatırımlara finansman sağlayan alternatif bir finansman yöntemidir. y Finansal Leasing %100 finansman riskinin alınd ndığı işlemdir. Operasyonel Leasing ise genel olarak %70 finansman riski

Detaylı

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ VERİ TABANI ve Ülkeye göre dış ticaret İhracat Dolar İhracat Euro İthalat Dolar İthalat Euro 691010 Antalya Serbest Bölgesi 152 0 246 233 Antalya Serbest Bölgesi 5.610 0 20.211 18.934 TOPLAM 5.762 0 20.457 19.167

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2018-2019AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI (02.11.2018) TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 11721 1545 13266 1591 74 1665 4187 400 4587 TOPLAM

Detaylı

2018 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU

2018 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU 2018 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018

Detaylı

RAKAMLARLA DÜNYA ÜLKELERİ

RAKAMLARLA DÜNYA ÜLKELERİ İSTANBUL YAYIN NO: 1991-22 TİCARET ODASİ RAKAMLARLA DÜNYA ÜLKELERİ Hazırlayan BİRGÜL ACARI Reklamcılık ve Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. Haznedar, Menderes Cad. 25/2 34600 Bakırköy/İSTANBUL Tel: 556 04

Detaylı

Sn. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci

Sn. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci Sn. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci Bilgilendirme Sunumu 22 Temmuz 214 Ankara 1 AJANDA 1) Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Görünüm 2) Dış Ticaretimizdeki Gelişmeler 3) Bölgesel Gelişmelerin Dış Ticaretimize

Detaylı

PISA EARGED PISA BÜLTENÝ 2 OECD MEB Eðitimi Araþtýrma ve Geliþtirme Dairesi Baþkanlýðý nýn Uluslararasý Öðrenci Deðerlendirme Programý (PISA-Programme for International Student Assessment) ile ilgili hazýrladýðý

Detaylı

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 1. Dünya Seramik Sektörü 1.1 Seramik Kaplama Malzemeleri SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 2007 yılında 8,2 milyar m 2 olan dünya seramik kaplama malzemeleri üretimi, 2008 yılında bir önceki yıla oranla %3,5 artarak

Detaylı

ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI

ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI ZİYARETÇİ ARAŞTIRMASI ÖZET SONUÇLARI 12 17 Ocak 2016 İÇİNDEKİLER SAYFA 1. ARAŞTIRMANIN KONUSU 3 1.1. FUAR KÜNYESİ 3 1.2. ARAŞTIRMANIN AMACI 3 1.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ VE ÖRNEK YAPISI 3 2. FUAR SONUÇ ÖZET

Detaylı

2019 MART DIŞ TİCARET RAPORU

2019 MART DIŞ TİCARET RAPORU 2019 MART DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2019

Detaylı

RAKAMLARLA DÜNYA TARIMI

RAKAMLARLA DÜNYA TARIMI KÜRESEL KRİZ VE TARIM SEKTÖRÜ RAKAMLARLA DÜNYA TARIMI İzmir Ticaret Borsası Ar-Ge Müdürlüğü Nisan 2014 İZMİR TİCARET BORSASI Sayfa 0 ÇALIŞMAYA İLİŞKİN NOTLAR Bu çalışmada yer alan istatistiklerden; Dünya

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 9845 1322 11167 477 20 497 4000 285 4285 TOPLAM 14323 1627 15950

Detaylı

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL 24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım

Detaylı

GTIP 392062: Polietilen tetreflattan (PET) levha, yaprak, film, folye ve seritler

GTIP 392062: Polietilen tetreflattan (PET) levha, yaprak, film, folye ve seritler GTIP 392062: Polietilen tetreflattan (PET) levha, yaprak, film, folye ve seritler NISAN 2009 Hazirlayan: Mesut DÖNMEZ 1 Genel Görünüm: Polietilen tetreflattan (PET) levha, yaprak, film, folye ve seritler

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI (23.07.2018) TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 8612 1206 9818 413 20 433 3474 267 3741 TOPLAM

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 8906 1233 10139 435 20 455 3977 286 4263 TOPLAM 13318 1539 14857

Detaylı

2014 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2014 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2014 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2014 EKİM / TÜRKİYE

Detaylı

GTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA

GTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA GTİP 392310: PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA TEMMUZ 2009 Hazırlayan: Mesut DÖNMEZ 1 GENEL KOD BİLGİSİ: 392310 GTIP kodunun üst kodu olan 3923 GTİP koduna ait alt kodlar ve ürünler aşağıda

Detaylı

AYAKKABI İTHALATINDA UYGULANMAKTA OLAN KORUNMA ÖNLEMİNİN UZATILMASINA YÖNELİK BAŞVURUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ

AYAKKABI İTHALATINDA UYGULANMAKTA OLAN KORUNMA ÖNLEMİNİN UZATILMASINA YÖNELİK BAŞVURUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ AYAKKABI İTHALATINDA UYGULANMAKTA OLAN KORUNMA ÖNLEMİNİN UZATILMASINA YÖNELİK BAŞVURUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ BAŞVURUNUN GİZLİ OLMAYAN ÖZETİ 1. BAŞVURUYA İLİŞKİN BİLGİLER 1.1 Başvuru sahibi ve yerli üretimi

Detaylı

2015 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2015 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2015 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 EKİM / TÜRKİYE

Detaylı

9. Uluslararası İlişkiler

9. Uluslararası İlişkiler 9. Uluslararası İlişkiler 9.1. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA) Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları, 03.11.1970 tarihinde Avusturya ile imzalanarak başlamış olup, bugüne kadar 76 ülke

Detaylı

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü nün (UNCTAD) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Aralık Ayı İhracat Bilgi Notu TDH Ar&Ge ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı Aralık ayında, Türkiye nin

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2018-2019AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI (28.09.2018) TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 11936 1512 13448 1527 76 1603 4154 356 4510 TOPLAM

Detaylı

Endişeye mahal yok (mu?)

Endişeye mahal yok (mu?) tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Endişeye mahal yok (mu?) Güven Sak İstanbul, 19 Ekim 2011 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Reel milli gelir (1960=100) www.tepav.org.tr

Detaylı

2013 EYLÜL DIŞ TİCARET RAPORU

2013 EYLÜL DIŞ TİCARET RAPORU 2013 EYLÜL DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 EYLÜL/ TÜRKİYE

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 9857 1324 11181 478 20 498 4033 285 4318 TOPLAM 14368 1629 15997

Detaylı

SEKTÖRÜN BENİMSENEN FUARI ELEX

SEKTÖRÜN BENİMSENEN FUARI ELEX SEKTÖRÜN BENİMSENEN FUARI ELEX 3. ELEX FUARI 25-28 EYLÜL 2014 TARİHLERİ ARASINDA İSTANBUL FUAR MERKEZİ NDE SEKTÖRÜN EN ÖNEMLİ BULUŞMASINA İMZA ATTI 25-28 Eylül 2014 tarihleri arasında organize edilen ve

Detaylı

2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU

2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU 2013 EKİM DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2013 EKİM/ TÜRKİYE

Detaylı

PLASTİK POŞET ÜRETİCİLERİ İÇİN ALTERNATİF PAZARLAR ARAŞTIRMA RAPORU

PLASTİK POŞET ÜRETİCİLERİ İÇİN ALTERNATİF PAZARLAR ARAŞTIRMA RAPORU PLASTİK POŞET ÜRETİCİLERİ İÇİN ALTERNATİF PAZARLAR ARAŞTIRMA RAPORU 392321 GTİP kodlu (Etilen polimerlerinden torbalar ve çantalar) 22.02.2019 Seçilmiş Ürünü İthal eden Ülkeler Listesi Ürün: 392321 Etilen

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2016 Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2016 Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Mayıs Ayı İhracat Bilgi Notu TDH Ar&Ge ve Mevzuat Şb. İTKİB Genel Sekreterliği DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜMÜZÜN YILI MAYIS AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı mayıs ayında, Türkiye

Detaylı

KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI

KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI İÇERİK -Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MRA) Nedir? -Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları

Detaylı

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 27 Şubat 2018

Pazar AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 27 Şubat 2018 AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ 27 Şubat 2018 Pazar 2017 yılı Aralık ayında, AB ve EFTA ülkeleri toplamında ticari araç pazarı 2016 yılı aynı ayına göre yüzde 4,2 azalarak 213 bin adet seviyesinde gerçekleşti.

Detaylı

2018 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU

2018 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU 2018 NİSAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO AR-GE VE DIŞ İLİŞKİLER BİRİMİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2018

Detaylı

Büyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 3. 2009'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi

Büyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 3. 2009'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi POLİTİKANOTU Mart2011 N201126 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Ayşegül Dinççağ 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Büyüme Rakamları Üzerine

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ÜNVER Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü

DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ÜNVER Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ÜNVER Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü KONYA ÖZELİNDE YABANCI SERMAYELİ FİRMALARIN ÜLKE BAZLI ANALİZİ 06.08.2014 1 DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2018-2019AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI (12.09.2018) TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 11816 1486 13302 1533 75 1608 4056 297 4353 TOPLAM

Detaylı

TOPLAM

TOPLAM 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRENCİ DAĞILIMLARI TÜRK ÖĞRENCİ SAYISI ULUSLARARASI ÖĞRENCİ SAYISI TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI LİSANS ÖNLİSANS LİSANSÜSTÜ 9889 1326 11215 480 21 501 4155 291 4446 TOPLAM 14524 1638 16162

Detaylı