Yay n No : 1571 Hukuk Dizisi : Bas - Nisan STANBUL

Transkript

1 M LLETLERARASI ÖZEL HUKUK ANLAfiMALARI C LT I ÇOK TARAFLI ANLAfiMALAR Aile ve fiahs n Hukukuna liflkin Anlaflmalar Miras Hukukuna liflkin Anlaflmalar Yarg Ba fl kl, Diplomatik liflkiler ve Konsolosluklara liflkin Anlaflmalar Milletleraras Adlî Yard m ve Tahkime liflkin Anlaflmalar Prof. Dr. Aysel ÇEL KEL Doç. Dr. Günseli ÖZTEK N Arafl. Gör. nci ATAMAN Prof. Dr. Cemal fianli Doç. Dr. B. Bahad r ERDEM Arafl. Gör. F. Kerem G RAY

2 Yay n No : 1571 Hukuk Dizisi : Bas - Nisan STANBUL ISBN (Tak m No.) (Cilt No.) Copyright Bu kitab n bu bas s için Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Bask -Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Beta Bas m A.fi. Vize/KIRKLAREL : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212) betakitap@betakitap.com II

3 ÖNSÖZ Milletleraras Özel Hukuk uluslararas siyasi ve ekonomik iliflkilerin geliflmesine paralel olarak önemini artt ran bir hukuk dal olmufltur. Bu geliflmede küreselleflme olgusunun iletiflim teknolojisindeki ola- anüstü geliflme ile birlikte mal, hizmet ve sermayenin serbest hareketine neden olmas n n pay büyüktür. Türkiye nin Avrupa Birli i ne üyelik müzekerelerinin bafllamas ve Güvenlik Birli i ne giriflimiz, ülkemizin Avrupa Birli i ne üye ülkeler ile ticarî ve sanayî iliflkilerini güçlendirmifl, yabanc yat r mlar n artmas n sa lam flt r. Bütün bu geliflmeler Özel Hukuk alan na giren yabanc unsurlu iliflkilerin düzenlenmesi ve uyuflmazl klar n çözümü için hukuk kaynakla n n kolay ve çabuk ulafl lmas n gerektirmektedir. Bilindi i gibi milletleraras sözleflmeler milletleraras hukukun ana kaynaklar ndan birini oluflturmaktad r. Türkiye nin taraf oldu u iki ve çok tarafl sözleflmelere kolayl kla ulaflmak, bilimsel çal flmalarda, yarg sal ve yönetsel faaliyetlerin üretilmesinde hukukçulara ve araflt rmac lara verimlilik sa layacakt r. Milletleraras Özel Hukuk, Kanunlar htilaf ve Milletleraras Usul Hukuku yan nda, Yabanc lar Hukuku ve Vatandafll k Hukuku alanlar n içine alan bir kapsama sahiptir. Bu kitapta yaln z Kanunlar htilaf Hukuku ve Milletleraras Usul Hukukuna iliflkin iki ve çok tarafl sözleflme metinlerine, konular na göre s n fland r larak yer verilmifltir. Milletleraras Özel Hukukun di er konular na iliflkin sözleflme metinlerinin baflka bir kitab n konusunu oluflturmas uygun görülmüfltür. Birinci ciltte yer alan, Türkiye nin taraf oldu u çok tarafl, Milletleraras Usul Hukukuna iliflkin anlaflma metinleri, ikinci ciltte ise ayn konudaki iki tarafl anlaflma metinleri yer alm flt r. III

4 Birinci ciltte yer alan Türkiye nin taraf oldu u çok tarafl anlaflmalar 5 ayr bafll k alt nda toplanm flt r. Bunlar; Aile Hukuku ve fiahs n Hukukuna liflkin Anlaflmalar - Miras Hukukuna liflkin Anlaflmalar - Yarg Ba ms zl, Diplomatik liflkiler ve Konsolosluklara liflkin Anlaflmalar - Milletlerararas Adli Yard m, flbirli i, Teminat, Tebligat, stiname ve Delillerin Toplanmas na liflkin Anlaflmalar ve Milletleraras Tahkime liflkin Anlaflmalard r. Türkiye nin onaylad ki Tarafl Anlaflmalara liflkin Metinler, Konsolosluk Anlaflmalar ve Adli Yard m, Tan ma-tenfiz ve Teminat Anlaflmalar ikinci cilt olarak toplanm flt r. Konumuz ile ilgili tüm sözleflmelerin yürürlükte olanlar n Resmi Gazete deki metinleri esas al narak tespit eden, ayr ca çok tarafl olanlara taraf olan devletlerin listesi tespit edilerek haz rlanan bu derleme titiz bir çal flma ve eme in mahsulüdür. Ayr ca Türkiye nin sözleflmelere koydu u çekinceler her sözleflme için belirtilmifltir. 81 y ll k bir döneme ait sözleflmeler hukukumuzun metinlerini toplu olarak bir arada hukukçular m z n ve uygulay c lar n hizmetine sunmak hiç de kolay olmam flt r. Eser, konuya hakim olan uzmanlar n özverili bir ekip çal flmas n n ürünüdür. stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde Devletler Özel Hukuku Anabilim Dal na mensup bir grup ö retim eleman n n haz rlad kitab n, bilimsel ilkelere uyularak, uluslararas anlaflmalar n yürürlükte olup olmad klar incelenerek, taraf olan devletler tespit edilerek ve Türkiye nin koydu u çekinceler belirtilerek yay nlanmas nedeniyle bir ölçüde akademik bir çal flma oldu unu düflünüyorum. Kitab n haz rlanmas nda eme i geçen Araflt rma Görevlileri Emre Esen ve Mine Tan a özellikle teflekkür ediyorum. Bütün hukuk kaynaklar n n bas m ve yay n nda öncü rol oynayan BETA yay nevi, bu kapsaml eserin bas m nda da ayn özveriyi göstermifltir. Kendisine ve eme i geçen bütün çal flanlara teflekkür ediyoruz. Çal flma Grubu Ad na Prof. Dr. Aysel ÇEL KEL IV

5 Ç NDEK LER Cilt I A. A LE HUKUKU ve fiahsin HUKUKUNA L fik N ANLAfiMALAR Kifli Halleri Konusunda Milletleraras Karfl l kl Bilgi Verilmesine liflkin Sözleflme Ahvali fiahsiye Konusunda Milletleraras Malumat Teatisi Hakk nda Sözleflme Ad ve Soyadlar n Nüfus Kütüklerine Yaz l fl fiekline liflkin Sözleflme Ad ve Soyadlar n De iflikli ine liflkin Sözleflme Kifli Halleri fllemlerinin Düzeltilmesi Kararlar yla lgili Sözleflme Ahvali fiahsiye (Kifli Halleri) ile lgili Belge Örneklerinin Paras z Verilmesi ve Tasdikten Muaf Tutulmas Hakk nda Sözleflme Çok Dilde Nüfus Kay t Örnekleri Verilmesine Dair Sözleflme Yabanc Memleketlerde Kullan lmak Üzere Verilecek Nüfus Kay t Hülasas Suretleri Hakk nda Sözleflme Ahvali fiahsiye Cüzdanlar n n Tan nmas na ve Güncellefltirilmesine liflkin Sözleflme Yaflam Belgesi Verilmesine Dair Sözleflme Baz Ölümlerin Tesbitine Ait Sözleflme V

6 12. Cenazelerin Nakli Anlaflmas Vatandafll k Belgesi Verilmesine liflkin Sözleflme Vatandafll n Kazan lmas Konusunda Karfl l kl Bilgi Verilmesi Hakk nda Sözleflme Vatans zl k Hallerinin Say s n n Azalt lmas na Dair Sözleflme Mültecilerin Hukukî Durumuna Dair Sözleflme Evlenme Ehliyeti Belgesi Verilmesine Dair Sözleflme Uluslararas Bir Aile Cüzdan hdas na liflkin Sözleflme Yabanc Memleketlerde Yap lan Evlenme Merasiminin Kolaylaflt r lmas na Dair Sözleflme Evlilik Ba na liflkin Kararlar n Tan nmas Hakk nda Sözleflme Evlilik D fl Çocuklar n Tan nmalar n Kabule Yetkili Makamlar n Yetkilerinin Geniflletilmesi Hakk nda Sözleflme Evlilik D fl Do an Çocuklar n Tan nmas na Dair Sözleflme Meflru Olmayan Çocuklar n Ana Bak m ndan Nesebin Tesisine Ait Sözleflme Evlenme ile Nesep Düzeltilmesi Hakk nda Sözleflme Çocuk Haklar n n Kullan lmas na liflkin Avrupa Sözleflmesi Küçüklerin Vatana adesine Dair Avrupa Sözleflmesi Uluslararas Çocuk Kaç rmalar n n Hukukî Veçheleri Hakk nda Sözleflme Çocuklar n Velayetine liflkin Kararlar n Tan nmas ve Tenfizi ile Çocuklar n Velayetinin Yeniden Tesisine liflkin Avrupa Sözleflmesi VI

7 29. Çocuklar n Korunmas ve Ülkeleraras Evlat Edinme Konusunda flbirli ine Dair Sözleflme Küçüklerin Korunmas Konusunda Makamlar n Yetkisine ve Uygulanacak Kanuna Dair Sözleflme Çocuklara Karfl Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Kanuna Dair Sözleflme Nafaka Yükümlülü üne Uygulanacak Kanuna Dair Sözleflme Nafaka Alacaklar n n Yabanc Memleketlerde Tahsili ile lgili Sözleflme Çocuklara Karfl Nafaka Yükümlülü ü Konusundaki Kararlar n Tan nmas ve Tenfizine liflkin Sözleflme Nafaka Yükümlülü ü Konusunda Kararlar n Tan nmas na ve Tenfizine liflkin Sözleflme B. M RAS HUKUKUNA L fik N ANLAfiMALAR Vasiyet Tasarruflar n n Biçimine liflkin Kanun Uyuflmazl klar Konusunda Sözleflme Vasiyetnamelerin Tescili Konusunda Bir Usul Kurulmas na Dair Avrupa Sözleflmesi C. YARGI BA IfiIKLI I, D PLOMAT K L fik LER ve KONSOLOSLUKLARA L fik N ANLAfiMALAR Devlet Gemilerinin Muafiyetleri ile lgili Baz Kaidelerin Tevhidi Hakk nda Milletleraras Sözleflme Diplomatik liflkiler Hakk nda Viyana Sözleflmesi Konsolosluk liflkileri Hakk nda Viyana Sözleflmesi Avrupa Topluluklar Komisyonu nun Türkiye de Temsilcili inin Kurulmas ve Bu Temsilcili in Ayr cal klar ve Dokunulmazl klar Konusunda Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluklar Komisyonu Aras nda Anlaflma VII

8 D. M LLETLERARASI ADLÎ YARDIM, fib RL, TEM NAT, TEBL GAT, ST NABE ve DEL LLER N TOPLANMASINA L fik N ANLAfiMALAR Hukuk Usulüne Dair Sözleflme Hukukî veya Ticarî Konularda Adlî ve Gayri Adlî Belgelerin Yabanc Memleketlerde Tebli ine Dair Sözleflme Adli Yard m Taleplerinin letilmesine liflkin Avrupa Sözleflmesi Adli Yard m Taleplerinin letilmesine liflkin Avrupa Sözleflmesine Ek Protokol Hukukî veya Ticarî Konularda Yabanc Memleketlerde Delil Sa lanmas Hakk nda Sözleflme Avrupa kamet Sözleflmesi Yabanc Hukuk Hakk nda Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleflmesi Yabanc Hukuk Hakk nda Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleflmesine Ek Protokol Yabanc Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kald r lmas Sözleflmesi Baz fllem ve Belgelerin Tasdikten Muaf Tutulmas na Dair Avrupa Sözleflmesi Diplomasi ve Konsolosluk Memurlar nca Düzenlenen Belgelerde Onay flleminin Kald r lmas na Dair Avrupa Sözleflmesi E. M LLETLERARASI TAHK ME L fik N ANLAfiMALAR Milletleraras Ticarî Hakemlik Konusundaki Avrupa Sözleflmesi Yabanc Hakem Kararlar n n Tan nmas ve cras Hakk nda New York Sözleflmesi Devlet ve Di er Devletlerin Vatandafllar Aras ndaki Yat r m Uyuflmazl klar n n Çözümlenmesi Hakk ndaki Konvansiyon VIII

9 Cilt II A - KONSOLOSLUK ANLAfiMALARI Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Devleti Aras nda Konsolosluk Mukavelenamesi Türkiye Cumhuriyeti ile talya Krall Aras nda Mün akit Konsolosluk Mukavelenamesi Türkiye Cumhuriyeti ile Macaristan Krall Aras nda Konsolosluk Mukavelesi Türkiye Cumhuriyeti ile Yugoslavya Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile H rvatistan Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Bulgaristan Halk Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Belçika Krall Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Polonya Halk Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile M s r Arap Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi IX

10 68. Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve Türkmenistan Aras ndaki Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve Litvanya Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve Kazakistan Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve K rg z Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve Gürcistan Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Lübnan Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Anlaflmas Türkiye Cumhuriyeti ile Moldova Cumhuriyeti Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna-Hersek Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi Aras nda Konsolosluk Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Makedonya Aras nda Konsolosluk Anlaflmas X

11 B- ADLÎ YARDIM, TANIMA-TENF Z ve TEM NAT ANLAfiMALARI Türkiye- talya Aras nda Akt ve mza Edilmifl Olan Adlî Himaye, Adlî Makamlar n Hukuk ve Ceza Karfl l kl Muzahereti ve Adlî Kararlar n Tenfizi Hakk nda Kanun Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Devleti Aras nda Hukukî ve Ticarî Mevadd Adliyeye Müteallik Münasebat Mütekabileye Dair Mukavelename Türkiye ve Avusturya Aras nda Hukukî ve Ticarî Mevadd Adliyeye Müteallik Mütekabil Münasebetlere ve Adlî Kararlar n Tenfizine Ait Mukavelename Türkiye Cumhuriyeti ve Avusturya Cumhuriyeti Aras nda Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizi Hakk nda 23 May s 1989 Tarihli Sözleflme Türkiye Cumhuriyeti ile ngiltere Hükümeti Aras nda Mün akit Müzaharesi Adliye Mukavelenamesi Türkiye Cumhuriyeti ile Büyük Britanya ve fiimalî rlanda Birleflik Krall Aras nda 28 Teflrinisani 1931 de Ankara da mzalanan Hukuk ve Ticaret fllerine Müteallik Adlî Muamelâta Dair Mukaveleyi Muadil Ek Mukavele Türkiye Cumhuriyeti ile Çekoslovakya Cumhuriyeti Aras nda Medenî ve Ticarî Hususat Kazaiyeye Müteadir Karfl l kl Münasebet Hakk nda Mukavelename Türkiye ile sviçre Aras nda Medenî ve Ticarî Mevzuatta Adlî Münasebetleri Tanzim Eden Mukavelename Türkiye Cumhuriyeti ile Yugoslavya Krall Aras nda Adlî, Medenî ve Ticarî Hususlarda Karfl l kl Münasebata Dair Mukavelename Türkiye Cumhuriyeti ile ran Devleti fiehinsahisi Aras nda Adlî Muzaheret Mukavelesi XI

12 93. Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Cezaî fllerde Adlî Yard m Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Haflimi Ürdün Krall Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî liflkileri Düzenleyen Sözleflme Türkiye Cumhuriyeti ile Bulgaristan Halk Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Cezaî Adlî Yard mlaflma Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Pakistan Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî Yard mlaflma Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî Yard mlaflmaya Dair Sözleflme Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî Kararlar n Tan nmas ve Yerine Getirilmesi Hakk nda Sözleflme Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey K br s Türk Cumhuriyeti Aras nda Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yard mlaflma, Tan ma ve Tenfiz Suçlular n Geri Verilmesi ile Hükümlülerin Nakli Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve M s r Arap Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Karfl l kl Adlî Yard mlaflma Anlaflmas Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Hindistan Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî Yard mlaflma Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Polonya Halk Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî Yard mlaflma Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Macaristan Halk Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî Yard mlaflma Sözleflmesi XII

13 104.Türkiye Cumhuriyeti ile Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Aras nda Hukukî flbirli ine liflkin Sözleflme Türkiye Cumhuriyeti ile Fas Krall Aras ndaki Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî Yard mlaflmaya Dair Sözleflme Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Adlî flbirli i Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Aras ndaki Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yard mlaflma Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Aras nda Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yard mlaflma Anlaflmas Türkiye Cumhuriyeti ile Gürcistan Cumhuriyeti Aras nda Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yard mlaflma Anlaflmas Türkiye Cumhuriyeti ile Arnavutluk Cumhuriyeti Aras nda Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yard mlaflma Sözleflmesi Türkiye Cumhuriyeti ve Kazakistan Cumhuriyeti Aras nda Hukukî Konularda Yard mlaflma Anlaflmas Türkiye Cumhuriyeti ile Mo olistan Aras nda Hukukî Konularda Adlî Yard mlaflma ve flbirli i Anlaflmas Türkiye Cumhuriyeti ve Litvanya Aras nda Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yard mlaflma Anlaflmas Türkiye Cumhuriyeti ve Ukrayna Cumhuriyeti Aras nda Hukukî ve Ticarî Konularda Hukukî ve Adlî flbirli i Anlaflmas XIII