****** GÜÇ ELEKTRONİK DERS NOTLARI / 2006 ******
|
|
- Aydin Şafak
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Güç elektroniği terimi, çok geniş bir alanda elektronik devreleri içine alır ve buradaki amaç ise bir kaynaktan bir yüke giden elektrik gücünün kontrol edilmesidir. Bu kontrol çok değişik biçimlerde; örneğin sadece kaynaktan yüke giden gücün miktarı olabilir. Bunun yanında, kaynaktaki gücün özelliğiyle karşılaştırıldığında yüke verilen gücün özelliğinin de değiştirilmesi gerekebilir. Buna örnek ise, bir AC kaynak frekansının yükün gereksinimi olan başka bir frekansa değiştirilmesidir. Bütün bu işlemlerde verimlilik önemlidir. Eğer aktarılan güç ve işlem verimsiz ise büyük kayıplar oluşur. Büyük güçlerde verimli bir kontrol anahtarlama teknikleri kullanılarak yapılır. Anahtarlama işleminde kullanılan elemanlar yarı iletken elemanlardır. Bunlar: Diyot, transistör, tristör ve triyak olarak sayılabilir. GÜÇ DİYOTLARI: Diyot ve Yapısı: Diyot P ve N tipi yarı iletken yapıların birleştirilmesiyle yapılmış bir elektronik devre elemanıdır. Diyotun birleşim yüzeyinde gerilim seti oluşur. Oluşan bu gerilim setini aşacak kadar gerilim uygulandığında diyottan akım geçmeye başlar. Aksi durumlarda diyottan akım geçmez. Diyottan akım geçen duruma diyotun iletim durumu, diyottan akım geçmeyen duruma ise diyotun yalıtım durumu denir. Silisyumdan yapılan diyotlar için gerilim seti 0,7V ve germanyum diyotlar için ise 0,3V veya 0,35V olarak kabul edilir. Diyotta P tipi maddeye bağlanan uca A (anot), N tipi maddeye bağlanan uca K (katot) denir. Diyotun iletimi için anot katoda göre daha pozitif veya katot anoda göre daha negatif olmalıdır. Yarı iletken elemanların çalışmasını anlamak için karakteristik eğrilerini iyi bilmek gerekir. Şekil:1 de silisyum diyota ait karakteristik görülmektedir. Karakteristik incelenirse: Diyot doğru polarma uygulandığında anot katot arasındaki gerilim değeri 0,7V değerine ulaşıncaya kadar diyottan çok küçük bir sızıntı akımı geçer. 0,7V değerinden sonra diyottan büyük bir akım geçer ve bu durum diyotun iletime geçmesi olarak adlandırılır. Diyota ters polarma uygulandığı zaman kırılma gerilim değerine kadar ters yönde bir sızıntı akımı geçer. Bu değer aşıldığında ters yönde büyük bir akım geçer ve diyot bozulur
2 DİYOTLARLA YAPILAN REDRESÖR (DOĞRULTMAÇ) DEVRELERİ: 1) Yarım Dalga Doğrultmaç Devresi: AC 220V T1 D1 RL Yarım dalga doğrultmaç devresinin çalışmasını anlayabilmek için alternatif akımı pozitif ve negatif alternans olarak ayrı ayrı incelemek gerekir. Pozitif alternansta trafo sekonderinin üst ucu (+), alt ucu (-) olur. Bu durumda diyot iletime geçer ve R L direnci üzerinde giriş sinyali görülür. Alternan s değiştiğinde trafonun sekonder uçları ters polarize olur. Bu durumda diyot yalıtımdadır ve çıkışta 0V görülür. 2- Tam Dalga Doğrultmaç: İki değişik şekilde tam dalga doğrultmaç yapılabilir: a) İki Diyotla Yapılan Tam Dalga Doğrultmaç: T1 D1 D2 RL Şekildeki devrede orta uçlu trafo kullanılmaktadır. Devrede trafonun sekonder uçlarına pozitif alternans geldiğinde uçlar (+), 0 ve (- ) olarak kutuplanır. Bu durumda D1 diyotu iletimde ve D2 diyotu yalıtımdadır. Giriş çıkışta görülür. Girişe negatif alternans geldiğinde trafonun sekonder uçları ( - ), 0 ve (+) şeklinde kutuplanır. Bu durumda D1 diyotu yalıtımda ve D2 diyotu iletimdedir. Girişteki negatif alternans çıkışta pozitif olarak görülür. Devrenin dezavantajı orta uçlu trafo - 2 -
3 kullanılmasıdır. Devrede negatif alternansın pozitif olarak çıkışa yansıması yarım dalga doğrultmaca göre üstünlüğüdür. b) Köprü Tipi Tam Dalga Doğrultmaç: T1 D4 D1 D3 D2 RL Şekildeki devrede pozitif alternansta D1 ve D3, negatf alternansta ise D2 ve D4 diyotları iletime geçer. Çıkış her iki alternans için pozitif olarak görülür. Devrenin avantajı her iki alternansta iletimde iki diyot olduğu gibi yalıtımda da iki diyotun olması ile ters Gerilime iki diyot dayanmaktadır. A- Tristörler : SİLİKON KONTROLLÜ ANAHTAR SİLİCON CONTROLLED RECTETİER ( SCR ) Tanımı: Tristör, anot ( A ), katot ( K ) ve geyt ( G ) ucu bulunan ve geytine uygulanan ( + ) sinyal ile A - K arası iletime geçen yarı iletken anahtarlara tristör denir. 1- Tristörün yapısı ve özellikleri : a-yapısı : PNPN şeklinde dört tabaka silisyum veya germanyum yarı iletken maddeden yapılır. Aşağıdaki şekilde görüldüğü üzere 1. P maddesinde anot ucu, 4. N maddesinde ise katot ucu, 3. P maddesinde ise geyt ucu mevcuttur. b- Özelliği : Tristörün sembo1ü, yapısı ve görünüşü - 3 -
4 Tristörün anoduna ( + ), katoduna ( -) ve geytine de ( + ) sinyal uygulandığında anot ile katot arasında akım akarak iletken olur. Tristör iletimde iken anoduna mutlaka bir yük bağlanmalıdır. Yük bağlanmadan uygulanan gerilim tristör üzerinden büyük akım geçmesine neden olacağından tristör yanar aşağıdaki şekilde değişik tristör resimleri görülmektedir. Değişik tristör resimleri Aşağıdaki şekilde tristörün geyt akımı sıfır iken akım-gerilim eğrisi verilmiştir. Tristör yalıtımdayken düz ve ters polarmada biraz sızıntı akımı geçirir. Ters polarma gerilimi ters kırılma gerilimine ulaştığında sızıntı akımı aniden yükselir. Tristörde bu istenmeyen durumdur. Tristörün çalışma eğrisi Düz polarmada ise polarma gerilimi Düz kırılma gerilimine ulaştığında tristör iletime geçer. Bu durumda A - K arası direnç değeri azaldığından A - K arası büyük bir akım geçerek tristör iletken olur. Doğru akımda tristörün geytini bir defa tetiklemek yeterlidir. Alternatif akımda ise geyt her alternansta tetiklenmelidir
5 Tristörün A.V.O Metre İle Sağlamlık Kontrolü : Sağlamlık kontrolünde iki yöntem kullanılır: I.Yöntem: Tristörün A.V.O. metre ile sağlamlık kontrolü Avometre direnç kademesinde ve X 100 konumundayken yukarıdaki şekilde ki gibi ohm metrenin ( - ) ucunu '' pilin ( + ) ucu '' anoda, ( + ) ucunu '' pilin ( - ) ucu '' katoda tutulduğunda ibre sapmayacak, anot ile geyt bir an için kısa devre edildiğinde ibre sapacak ve geytten kısa devreyi kaldırdığımızda ibre saptığı yerde kalıyorsa tristör sağlamdır. II.Yöntem: Bu yöntemde altı değişik ölçüm yapılarak sağlamlık kontrolü gerçekleştirilir: 1) Tristörün A (+), K( - ) uygulanırsa yüksek direnç 2) Tristörün A( - ), K(+) 3) Tristörün A (+), G( - ) 4) Tristörün A ( - ), G(+) 5) Tristörün K (+), G( - ) 6) Tristörün K ( - ), G(+) düşük Tristör İletime Geçirme Yöntemleri: 1- Tristörün Dışardan Bir Doğru Akım Kaynağı Tarafından Tetiklenmesi : Tristörün dışarıdan bir doğru akım kaynağı tarafından tetiklenme devresi Şekilde tristörün geyti, anodu besleyen kaynak dışında ayrı bir DC kaynaktan tetiklenmesi görülmektedir. Bu devrede kullanılan anot kaynağı AC bir kaynak ise; Sı anahtarı kapatıldıktan sonra S2 anahtarının biran için kapatılıp açılması tristörü iletime sokar ve tristör hep iletimde kalır. S2 anahtarının açılması tristörün iletimde kalmasına engel değildir. Tabiidir ki; DC kaynağın ( -) ucu katod, (+) anod yönünde bağlanmalıdır
6 Şayet kullanılan VAA kaynağı AC bir kaynaksa; tristör AC gerilim yalnızca pozitif alternansları anoda geldiğinde doğru yönde polarma olacağından, negatif alternanslarda yalıtımda kalır. Pozitif alternanslarda iletimde olabilmesi için her alternansta geyt devresinin yeniden tetiklenmesi gerekmektedir. Bu sebeple S2 anahtarı açıldığı anda devam eden pozitif alternans süresince iletirnde kalır, pozitif alternansın bitişi ile yalıtıma geçer ve S2 açık kaldığı sürece yalıtımda kalır. Bu devrede RG direnci geyt akımını sınırlayarak tristörün bozulmasını önlemek için kullanılmıştır. 2-Geytin Anot Kaynağı Üzerinden Tetiklenmesi: Şekildeki devrede ayrı bir kaynak kullanılmayıp, anod kaynağı yardımıyla tetiklenme AC veya DC i yöntemi görülmektedir. Yine burada da kullanılan VAA kaynağı DC bir bir kaynak ise S ı 'in kapatılmasından sonra S2'yi bir anlık kapatmak bile tristörü iletime geçirerek lambanın yanmasını sağlar. İletim sonrasında S2'nin açılması tristörün iletim halini sürdürmesini engellemez. Ancak VAA kaynağı AC bir kaynak ise tristörün iletimi yalnızca pozitif alternansta mümkün olup, her pozitif alternansta iletime geçebilmesi için S2'nin kapalı kalması, yani her pozitif alternansta tristörün yeniden tetiklenmesi gerekmektedir. S2 açıldığı anda anodda pozitif alternans var ise pozitif alternansın bitimine kadar tristör iletirnde kalır, pozitif alternansın bitişiyle birlikte yalıtıma gider. Bu devrede kullanılan Dı diyodu VAA kaynağının AC olduğu durumlarda gerekli olup, geyt devresinin negatif alternanslarda aşırı ters polarizasyon altında kalarak bozulmasını önlemek için kullanılmıştır. 3- Optokuplör ile Tetiklemek : Büyük akım ve gerilim ile çalışan yüklerin kontrolü için en uygun yöntemdir. Bu yöntem kumanda devresi ile güç devresini birbirinden ayırmak için kullanılır. Aşağıdaki şekilde ki devredes anahtarı kapatılırsa infrared LED iletken olarak ışık verir. Bu ışık ile foto transistör iletken olur ve tristör tetiklenerek Iamba veya motoru kumanda eder
7 4- Pals Transformatörü ile Tristörün Tetiklenmesi : Yukarıdaki şekildeki yöntem ise güç devresi ile kumanda devresini birbirinden yalıtmak için kullanılır. Bu devrede kullanılacak transformatörün amacı gerilim kazancı sağlamaktan ziyade elektromanyetik bir kuplaj meydana getirmek olduğundan dönüştürme oranının 1/1 olması tercih edilir. Tristörü Durdurma ( Kesime Götürme ) Yöntemleri : Tristör AC' de çalışırken geyt akımı kesilirse pozitif alternansın sonunda tristör durur. Doğru akımda çalışırken ise tristörün geyti tetiklenirse tristör iletken olur, geyt akımı kesilse dahi tristör iletimde kalır. İletken bir tristörün üzerinde çok az bir gerilim düşümü olur ( yak]aşık 1 Volt ) ve devreden geçen akım kesilse dahi tristör bu akımı 100 saniye kadar devam ettirmeye çalışır. Ancak tristöre ters polarma uygulanırsa bu zaman 20 saniyeye düşer. Küçük akım ve küçük gerilimlerde tristöre seri veya paralel anahtar bağlayarak kesime götürülürken, büyük akım ve gerilimlerde ise kapasitif devreler durdurulur. Tristörü durdurma yöntemleri şunlardır : 1- Anot-Katot arsını kısa devre etmek. 2- Anot veya katot gerilimlerini kesmek. 3- Anoda ters gerilim uygulamak( kapsitif durdurma ) 4- Geyte ters gerilim uygulamak 1- Anot-Katot Arasını Kısa Devre Yapmak: Aşağıdaki şekilde ki devrede tristöre paralel bağlanan bir anahtar çalışmayı durdurmak için kullanılır. Tristör iletimdeyken B 2 butona basıldığında bütün akım direnç ve B 2 butonu üzerinden geçer. Tristör üzerindeki akım ve gerilim sıfır olur ( anahtarı en az 100 saniye kapalı tutmak gerekir ). B 1 butonu açık olduğu için geyt akımı kesik olacağından tristör durur. Geyt akımı devam ederken ( B 1 kapalı iken ) b 2 butonuna basmak yükün çalışmasını etkilemez yani tristör durmaz, yük çalışmaya devam eder. Tristörü kesime götürmek için B 2-7 -
8 butonuna basmadan önce geyt akımının kesilmesi gerekir. 2-Anot veya Katot Gerilimlerinin Bir An İçin Kesilmesi: Şekildeki devrede S1 ve S2 anahtarları kapalı iken B ı butonuna bir an için basmak tristörü iletime geçirmeye yeter. B ı butonunun bırakılması sonrasında bile lamba yanmaya devam eder. Tristörün yalıtıma geçebilmesi (lambanın sönmesi) için S ı ya da Sı anahtarlarından birinin bir an için bile olsa açılarak; o an için anod-katod akımının kesilmesi tristörü yalıtıma sokar. Tristörün yalıtıma geçmesi sonrasında Sı veya Sı'nin kapatılması birşeyi değiştirmez, tristör yalıtımda kalır. Yani lamba sönüktür. İletim için Bı butonuyla geyt devresinin yeniden tetiklenmesi gereklidir. 3- Kapasitif Durdurma : Büyük akım ve gerilimlerde çalışan tristörleri durdurmak için kullanılan bir yöntemdir. Uygun bir kondansatörün üzerinde biriken şarj yardımı ile tristöre ters polarma uygulanarak çalışması durdurulabilir. Bu iki şekilde yapılabilir. Aşağıdaki şekilde DC devresini kontrol eden tristörün bir kapasitif devre ve anahtar yardımı ile durdurulması görülmektedir. Devre normal çalışırken R 2 şarj direnci üzerinden C kondansatörü şarj olur ( S anahtarı açık ). Tristörün çalışması durdurulacağı zaman, tristör geyt akımı kesilmeli Ig = 0 ve S anahtarı kapatılmalıdır. Anahtar kapatıldığında C kondansatör uçlarındaki gerilim anot ( - ) ve katot ( + ) olacak şekilde tristör uçlarına uygulanır. Tristör uçlarına uygulanan yaklaşık besleme gerilimine eşit bu ters gerilim, geyt akımı kesik tristörü saniye gibi kısa bir zaman içinde durdurur. Anahtar açılıp tristör tetiklendiği zaman çalışma tekrar devam eder. Yukarıdaki şekildeki devrede anahtar yerine bir tristör bağlanırsa tristör otomatik olarak durdurulabilir. Doğru akım kontrollerinde kullanılan tristörlerin genel olarak, tetikleme - 8 -
9 gerilimlerine bağlı olarak çalışması arzu edilir. Bu işlem otomatik olursa bir çok pratik faydalar sağlar. Bunun için aşağıdaki şekilde ki devreden faydalanılabilir. Tristörü otomatik durdurma Yukarıdaki şekildeki devrede b butonuna basıldığında SCR 1 iletken olur. SCR 2 iletimde iken C kondansatörü R 2 direnci üzerinden şarj olur. Tristör durdurulmak istendiğinde SCR 2 iletime geçirilerek SCR 1 uçlarına ters polarma gerilimi uygulanır. Dolayısı ile SCR 1 kesime gider. Butona basana kadar SCR 1 yalıtımda kalır. 4-Geyte Ters Gerilim Uygulayarak Durdurma: Şekil devrede tristörün geytine önce pozitif pals uygulanarak tristör iletime geçiriliyor, ancak hemen arkasından -5V tepe değerine sahip negatif pals tatbik edilerek tristör bünyesindeki tetiklerne devresi dışarıdan etkiyle ters polarizasyona sokulup hızla kesime gitmesi ve yük akımının kesilmesi sağlanmaktadır. Bu olay tekrarlanarak tristörün bir iletime bir yalıtıma gitmesi sağlanıp, anahtarlama hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Tristörün korunması : 1- Aşırı Gerilimlerden Korunması : Tristörlerin çalışma gerilimleri kataloglarda belirtilmiştir. Tristörün devreyi açması, tristörün devreyi kapaması ve tristörün söndürülmesi anlarında meydana gelen ani akım değişmelerinin oluşturduğu devre selfinden ( bobinin oluşturacağı zıt E.M.K' den ) dolayı tristör uçlarında meydana gelen aşırı gerilimler, kataloglarda belirtilen tristörlerin gerilim değişme hızlarını aşarsa tristörler bozulur. Tristörün bozulmasını önlemek için tristörün anot -katot uçları arasına aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi paralel olarak R-C elemanları bağlanır. Tristörün kesime gittiği anda yük üzerinde oluşan manyetik alan R-C elemanı üzerinden söndürülerek tristörün zarar görmesi önlenmiş olur
10 R-C elemanı ile tristörün korunması Devreye bağlanacak olan R-C elemanın değeri pratik olarak şu şekilde hesaplanır. C 2,5.I ort ( nf ) 2. U DRM R ( ) 3. I ya I ort = Tristörün üzerinden geçen ortalama akım ( A ) U DRM = Tristörün periyodik pozitif-kapama gerilimi ( V ) I ya = Tristör yol alma akımı ( A ) 2- Aşırı Akımdan Korunması : Tristörün devreyi açması ve kapaması anında meydana gelen akım yükselme hızı, kritik akım yükselme hızını aşarsa tristör bozulur. Ayrıca ; müsaade edilen aşırı yük akımı ve darbe akımı sınır değerlerinin üzerine çıkılmaması gereklidir. Aksi takdirde tristör bozulur. Tristörün kapasitif ve endüktif yüklerde aşırı akımdan korunması aşağıda açıklanmıştır. a- Kapasitif Yüklerde Akım Yükselme Hızının Kontrolü : Burada dikkat edilmesi gereken husus tristörün kumanda ettiği yükün cinsidir. Yük yeteri kadar endüktif ise L bobinine ihtiyaç yoktur. Yük kapasitif ise L bobinine ihtiyaç vardır. Tristörün kapasitif yüklerden korunması Yük kapasitif ise uygun bir L bobini yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi yüke seri olarak bağlanır. Bilindiği gibi bobin ani akım yükselmelerini engeller. Devre akımının
11 yükselme hızı bu şekilde kontrol altına alınarak tristörün bozulmasını önlenir. b- Endüktif Yük Üzerinde Meydana Gelen Magnetik Enerjinin Söndürülmesi : Röle, kontaktör gibi endüktif yüklerin tristör, ile kontrolünde tristörün yük enerjisini kesmesiyle ( devreyi kapamasıyla ) endüktif yük uçlarında ters EMK indüklenir. Tristörün kapasitif yüklerden korunması Bu gerilimin akıtacağı akım ile tristör bozulabilir. Bu durumda tristörü korumak için yukarıdaki şekildeki gibi D diyotu yük uçlarına ters paralel bağlanır. Bu şekilde yük enerjisinin kesilmesiyle yükte meydana gelen ters EMK diyot tarafından yine yük üzerinde harcanır. Tristörlü Redresörler ( Doğrultmaçlar ) : Alternatif akımı doğru akıma çeviren sistemlere redresör denir. Redresörler sanayi için gerekli olan DC gerilimin elde edilmesini sağlar. Büyük akım ve gerilimlerin doğrultulmasında diyotlar yerine tristörler kullanılır. Tristörler ile yapılan doğrultmaç devreleri büyük güçlü DC gerilimde çalışan kaynak makineleri gibi cihazların çalışmasında kullanılır. Tristörler tek ve üç fazlı sistemlerde yarım ve tam dala doğrultma yapabilirler. Tristöre ile yapılan tek ve üç fazlı doğrultma devreleri, diyot ile yapılan doğrultma devrelerinin aynısıdır. Fakat tristör ile yapılan doğrultma devresinde tristörlerin tetiklenmesi gerekir. Tristörlerin geytlerine bağlanan dirençler ile tetikleme açıları ayarlanabilir. Geyt tetikleme açısının kontrol edilmesi ile faz kontrolü denir. Tristör ile yapılan doğrultmaç devreleri aşağıdaki nedenlerden dolayı diyot ile yapılan doğrultmaç devrelerden daha çok kullanılır. 1- Büyük akımların küçük akımlar ile kontrol edilmesini sağlar. Böylece büyük akımlı anahtar yerine küçük akımlı anahtarlar kullanılır, 2- Tristör ile yük akımı değiştirilerek ayarlı yükkontrolü yapılabilir. Tristör ile yapılan doğrultmaç devrelerinde filtre elemanı olarak demir nüveli şok bobini kullanılır. Şok bobini ile yükteki ani akım değişiklikleri bastırılarak yükten geçen akımın sabit kalması sağlanır
12 Tristörlü Redresör Çeşitleri : 1- Bir Fazlı Tristörlü Redresörler : a- Bir fazlı yarım dalga tristörlü redresörler, b- Bir fazlı orta uçlu tam dalga tristörlü redresörler, c- Bir fazlı köprü tipi tam dalga tristörlü redresörler. 2- Üç Fazlı Tristörlü Redresörler : a- Üç fazlı yarım dalga tristörlü redresörler, b- Üç fazlı tam dalga tristörlü redresörler. 1- Bir Fazlı Tristörlü Redresörler : a- Bir Fazlı Yarım Dalga Tristörlü Redresörler : Tristör ile yapılan yarım dalga redresör devresi Yukarıdaki şekilde tristör ile yapılan yarım dalga redresör devresinde tristör bir diyot gibi görev yapmaktadır. Tristörün iletime geçebilmesi için geytinin tetiklenmesi gerekir. Fakat tetikleme açısı veya faz gecikme açısı ( a ) mümkün olduğunca küçük olmalıdır. Bu açı R İ ve R 2 gerilim bölücü dirençleri ile ayarlanabilir. R 2 direnci yerine potansiyometre kullanılırsa bu direncin değeri artırılarak faz gecikme açısı küçültülebilir. Transformatörün sekonder sargı uçları arasında 180 faz farkı vardır. Yani a ucunda pozitif alternans varken b ucunda negatif alternans vardır. Gerilim uygulandığı sürece bu uçlar 50 defa yön değiştirir. Sekonder sargısının a ucu ( + ), b ucu ( - ) olduğu kabul edilerek S anahtarı kapatılırsa geyt tetiklenir. Tristör iletime geçer ve bir yönde akım geçmesi sağlanır. Eğer a ucu ( - ), b ucu ( + ) olursa S anahtarı kapatılsa bile D diyotu akım geçişine müsaade etmeyeceği için geyt tetiklenemez ve tristör yalıtkan olur. Böylece yük uçlarında aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi yarım dalga doğru gerilim elde edilir
13 Bir fazlı yarım dalga şekli b- Bir Fazlı Orta Uçlu Tam Dalga Tristörlü Redresörler : Aşağıdaki şekilde ki devrede transformatörün sekonder sargısının a ucu ( + ) olduğunda 1. tristör iletken 2. tristör yalıtkandır. a ucu ( - ) olduğunda 1. tristör yalıtkan 2. tristör iletken olur. Böylece yük üzerinden aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi her iki alternansta da aynı yönde akım geçmesi sağlanır. Devrede kondansatör yokken yük uçlarındaki bu akım, dalgalı akımdır ( nabazanlı akım ), devrede kondansatör varken akımdaki bu dalgalanma faz gecikme açısına da bağlı olarak önlenir. C kondansatörü pozitif alternanslarda şarj olur, negatif alternanslarda ise yük üzerinden deşarj olarak oluşacak akım dalgalanmalarını önler. Gecikme açısı küçültülerek akımdaki dalgalanma azaltılabilir. Tristör ile yapılan orta uçlu tam dalga redresör devresi
14 Bir fazlı orta uçlu tam dalga redresör şekli c- Bir Fazlı Köprü Tipi Tam Dalga Tristörlü Redresörler : Bir fazlı köprü tipi tam dalga redresör devresi Yukarıdaki şekildeki yan kontrollü bir fazlı köprü tipi tam dalga redresör devresinde, transformatörün sekonder sargısının a ucu ( + ), b ucu ( - ) olduğunda SCR 1 Tristörü ve D 3 diyotu iletken, SCR 2 tristörü ve D 4 diyotu yalıtkan olur. a ucu ( - ), b ucu ( + ) olduğunda SCR 1 Tristörü ve D 3 diyotu yalıtkan, SCR 2 tristörü ve D 4 diyotu iletken olur. Böylece tristörler sıra ile iletime geçerek yük üzerinden aynı yönlü akım geçmesini sağlar. Bu devrenin dalga şekli orta uçlu tam dalga redresör şekli gibidir
15 2- Üç Fazlı Tristörlü Redresörler : Üç fazlı redresörler üç fazlı alternatif gerilimin doğrultulmasında ve çıkış geriliminin kontrolünde kullanılır. Bilindiği gibi üç fazlı sistemde fazlar arasında 120 faz farkı bulunur. Bir fazlı sistemde bir periyot ( 180 ) içinde bir adet pozitif alternans bulunurken üç fazlı sistemde bir periyotta üç adet pozitif alternans bulunur. Dolayısı ile yük üzerinden geçen akım ve yük uçlarındaki gerilim dalgalanması oldukça azalacak ve daha düzgün bir doğru gerilim elde etme imkanı artacaktır. Üç fazlı redresörler bir fazlı redresörlerde olduğu gibi yarım dalga ve tam dalga olmak üzere iki şekilde yapılır. a- Üç fazlı yarım dalga tristörlü redresörler : Üç tristör üç fazlı transformatörün çıkışına aşağıdaki şekildeki gibi bağlandığında arasında ( bir periyot içinde ) tristörler pozitif alternansta faz gecikme açısı ile tetiklenerek iletken olur. Yük uçlarındaki gerilim bu üç tristörün çıkış gerilimlerin toplamı kadardır. Üç fazlı yarım dalga redresör devresi Aşağıdaki şekilde yük uçlarındaki gerilimin dalga şekli görülmektedir. Bu devre ile alternatif akımın sadece pozitif alternansı doğrultulur. Çıkış geriliminin daha düzgün olması için devreye kondansatör bağlanır. Üç fazlı yarım dalga redresör şekli
16 b- Üç Fazlı Tam Dalga Tristörlü Redresörler : Üç fazlı tam dalga redresör devresinde yüksek çıkış gerilimi ve düzgün yük akımı elde edilir. Aşağıdaki şekildeki devre ile üç fazlı alternatif gerilimin hem pozitif alternansı hem de negatif alternansı doğrultulur. Karşılıklı tristörler ( SCR 1 SCR 2, SCR 3 SCR 4, SCR 5 SCR 6 ) sıra iletime geçerek hem pozitif alternansı hem de negatif alternansı yük uçlarına iletirler, böylece daha düzgün bir doğru gerilim elde edilir. Üç fazlı tam dalga redresör devresi Aşağıdaki şekilde üç fazlı tam dalga çıkış gerilimi görülmektedir. Üç fazlı tam dalga redresör çıkış gerilimi
17 Tristör Uygulama Devreleri : Tristör ile Yarım Dalga Lamba Kontrolü : Aşağıdaki şekildeki devrede D, R 3, Z D ve C, UJT' li osilatör için gerekli regüleli doğru gerilimi sağlar. UJT çalışma frekansı, dolayısıyla tristörün tetikleme zamanı, potansiyometre ( P ) ve ( C 1 ) kondansatör ile sağlanır. Zaman gecikme süresi. ( T = P x C 1 ) dir. Tristör ile yarım dalga lamba kontrolü Tristör, bu bağlantıda yükü yarım dalga kontrol eder P potansiyometresi minimum yapıldığında C 1 kondansatörü şarj olur, UJT tetiklenerek tristörün çalışmasını sağlar ve pozitif alternansların tamamı yüke aktarılır Lamba parlak yanar P maksimum yapıldığında bir alternans süresi içinde C 1 yeterli şarj olamayacağından UJT ve tristör yalıtkan olur ve lamba yanmaz. Ayarlanabilir Gerilim Kaynağı : Aşağıdaki şekilde ki devrede C kondansatörü her pozitif yarım periyot sırasında potansiyometre üzerinden şarj olur. Kondansatör uçlarındaki gerilim diyak ateşleme gerilimi değerine geldiğinde diyak iletken olur ve tristör tetiklenir. Lamba uçlarında bir gerilim ortaya çıkar ve lamba yanar Lamba uçlarındaki bu gerilim potansiyometre ile ayarlanabilir. Ayarlanabilir gerilim kaynağı devresi Tristörlerin Şalter ( Kontaktör ) Olarak Kullanılması : Tristör ile gerçekleştirilen şalterlere hareketli parçası olmadığından statik şalter denir. Alternatif akımda ve doğru akımda kullanılabilir. Alternatif akım devrelerinde şalter olarak kullanılan tristörlerin söndürülmesine gerek yoktur. Çünkü alternatif akımın her yarım periyodunda gerilim değeri sıfır olduğundan, tristör kendiliğinden kesime gider. Alternatif akım her iki yönde akan bir akımdır. Tristör ise sadece bir yönde akım geçirir. Alternatif akımın her iki alternansını da geçirmek için tristörler ters paralel bağlanır ya da iki yönde
18 akım geçiren triyaklar kullanılır. Doğru akım devrelerinde ise şalter olarak kullanılan tristörler, bir defa tetiklendiğinde sürekli iletimde kalacağından tristörün söndürülmesi için özel bir düzeneğe ihtiyaç vardır. : a- Ters Paralel Bağlı Tristörler ile Yapılan Transformatör Tetiklemeli AC Şalteri Ters paralel bağlı tristörler ile yapılan transformatör tetiklemeli AC şalteri Yukarıdaki şekilde ki devrede tristörlerden biri iletimde iken diğeri yalıtımdadır. Devredeki akımın pozitif yarım dalgası T 1 tristöründen negatif yarım dalgası da T 2 tristöründen geçer. Devredeki R-C elemanı tristörün sönme esnasındaki meydana getirebileceği yüksek gerilimi önlemek için kullanılmıştır. Tetikleme elemanı olarak da transformatör kullanılmıştır. Diyotlar ise kapı akımının daima kapıdan katoda doğru akması içindir. Her tristör geçireceği yarım dalganın başlangıcında her periyotta bir defa tetiklenir ve akımın 0 ( sıfır ) olduğu durumlarda kendiliğinden kesime gider. Böylece alternatif akımın tamamı yük uçlarına uygulanmış olur. b- Ters Paralel Bağlı Tristörler iıe Yapılan Transformatörsüz AC Şalteri : Aşağıdaki şekildeki devrede ise S anahtarı kapatıldığında pozitif alternansta SCR 1 tristörü D 1 ve ( r ) üzerinden tetiklenerek iletken olurken, negatif alternansta SCR 2 tristörü D 2 ve ( r ) direnci üzerinden tetiklenerek iletken olur S anahtarı açıldıktan yarım periyot sonra tristörler kesime gider S anahtarı istediğimiz yere konulabilir. İstediğimiz şekilde kontrol edebiliriz ( ışığa bağlı, ısıya bağlı vb ) ( r ) direnci ise geyt akımını sınırlamak için konulmuştur. Şebeke gerilimi maksimum iken geyt akımı tehlikeli akıma ulaşabilir. Bunun için ( r ) direnci büyük seçilmelidir. R-C elemanı tristörü korumak için kullanılmıştır. Ters paralel bağlı tristörler ile yapılan transformatörsüz AC şalteri
19 Tristör İle Tam Dalga Yük Kontrolü : Tristör ile tam dalga yük kontrolü Yukarıdaki şekildeki devreye AC uygulandığında Pot ve 10 K dan geçen akım C kondansatörünü şarj etmeye başlar C kondansatörünün uçlarındaki gerilim 0,7 Voltu aştığında tristör iletken olur ve lamba yanar. Potansiyometrenin değeri değiştirilerek C' nin şarj durumu ayarlanabilir. Yukarıdaki şekildeki devre ile tristör yükü tam dalga olarak kontrol eder. Lamba uçlarındaki gerilim aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi doğru bir gerilimdir. Tristör ile tam dalga yük kontrolünde çıkış eğrileri Tristör İle DC Şönt Motor Hız Kontrolü ( Devir Sayısı Ayarı ) : Aşağıdaki şekildeki S anahtarı kapatılınca C kondansatörü, P potansiyometresi üzerinden şarj olmaya başlar. C şarj olduktan sonra tristör iletken olur. Dolayısı ile motor sargılarından akım geçerek motor çalışır. Motorun hız kontrolü Potansiyometrenin değeri ayarlanarak değiştirilebilir. Doğru akım şönt motorunun devir sayısı ayarı
20 Tristör İle seri sargılı motorun yarım dalga hız kontrolü ( devir sayısı ayarı ) : Seri sargılı alternatif akım motor hız kontrolü Yukarıdaki şekildeki devreye enerji uygulandığında C kondansatörü, P potansiyometresi üzerinden şarj olmaya başlar. Kondansatör şarj olduktan sonra kondansatör uçlarındaki gerilim diyak ateşleme gerilimine ( yaklaşık olarak 30 V ) ulaştığında tristör iletken olur. Dolayısı ile motor sargılarından akım geçerek motor çalışır. Motorun hız kontrolü potansiyometrenin değeri ayarlanarak değiştirilebilir. Motor yerine akkor flemanlı lamba bağlanırsa lambanın parlaklığı ayarlanabilir. Işık Kuplajlı ( Opto Kuplörlü ) Tristör Devresi : Işık kuplajlı ( opto kuplörlü ) tristör devresi Bu devre güç ve kumanda devresinin birbirinden yalıtılması amacı ile kullanılır. Yukarıdaki şekildeki devrede S anahtarı kapatılırsa opto kuplör çıkış verir, dolayısı ile tristör tetiklenerek lamba yanar. S anahtarı açılırsa opto kuplör çıkış veremez ve tristör kesime giderek lamba söner. Yarı İletken Şalterlerin Kontaktörler İle Karşılaştırılması : Faydaları : 1- Hareketli parçaları olmadığından bakım gerektirmezler, 2- Açıp kapama ömürleri uzundur, 3- Devreyi açıp kapama esnasında ark meydana getirmezler, 4- Devreyi kapama süresi çok kısadır, 5- Şalter güçleri çok büyüktür
21 Sakıncaları : 1- Aşırı akım ve gerilimlere dayanıksızdırlar, 2- Yükü şebekeden tam olarak ayıramazlar, 3- Kayıpları fazladır. Tristörler İle Üç Fazlı Motorun Faz Sırasının Değiştirilmesi : Bilindiği gibi üç fazlı asenkron motorların devir yönü değiştirilmek istendiğinde, motora uygulanan fazlardan biri sabit kalmak şartı ile diğer iki fazın yeri değiştirilir. Böylece motorun dönüş yönü değişir. Üç fazlı gerilimin R S T uçları motor klemens kutusundaki U V W uçlarına şekil a' da ki gibi bağlandığında motor bir yönde döner. Motorun dönüş yönünün değişmesi istendiğinde şekil b de ki gibi fazlardan biri sabit tutularak diğer iki fazın yeri değiştirilirse, motorun dönüş yönü değişir. Fazların üçü aynı anda yer değiştirilirse motorun dönüş yönü değişmez. a- Üç fazlı motorun bir yönde çalışması b- Üç fazlı motorun diğer yönde çalışması Sık sık faz sırasının değişmesi istendiği yerlerde kontaktörler yeri ne tristör, triyak gibi yarı iletken anahtarlar kullanılır. Yarı iletken anahtarlar ile faz sırasını değiştirmek için ; Şekil c' de ki gibi fazlardan biri sabit tutularak, iki adet tristör grubu ile diğer iki fazın yerleri değiştirilir Böylece motorun devir yönü değiştirilir. Tristörler ters paralel bağlanarak motorun tam dalga kontrolü yapılır Şekil c' de ki devrede ters paralel bağlı tristörler yerine triyaklar da kullanılabilir. Devredeki R-C elemanları tristörleri korumak İçin kullanılmıştır. Devre kumanda ve güç devresi olmak üzere iki kısımdan oluşur. Şekil d' de ki kumanda devresindeki startı butonuna basıldığında A rölesi ( 1-2 ve 3-4 ) nolu kontaklarını kapatarak ( SCR 1 -SCR 2 ve SCR 3 -SCR 4 ) tristörleri iletken olarak motor bir yönde dönmeye başlar. Motor diğer yönde çalıştırılmak istenirse stop butonuna bastıktan sonra start 2 butonuna basılır. Böylece B rölesi ( 1-2 ve 3-4 ) nolu kontaklarını kapatarak ( SCR 5 -SCR 6 ve SCR 7 -SCR 8 ) tristörlerini iletken yapar ve motor diğer yönde dönmeye başlar
22 c- Tristörü ile faz sırasının değiştirilmesine ait güç devresi Devredeki faz çakışmasını önlemek için A rölesinin kapalı kontağı B rölesinin bobin ucuna, B rölesinin kapalı kontağı A rölesinin bobin ucuna bağlanmıştır. Bu şekilde motor bir yönde çalışırken stop butonuna basmadan diğer yönde çalışmaz. d- Tristör İle faz sırasının değiştirilmesine ait Kumanda devresi B- Diyakların yapısı ve özellikleri : Diyak ın sembolü, yapısı, diyot eşdeğeri ve resmi
23 Tanımı : Her iki yönde akım geçiren yan iletken elemanlara diyak denir. Yukarıdaki şekilde diyak ın sembolü, yapısı, diyot eşdeğeri ve resmi görülmektedir. Özelliği : Diyak ( ortalama olarak ) uçlarına uygulanan gerilim, 20V ile 50V olan diyak kırılma gerilimine ulaştığında iletken olur. ( Aşağıdaki şekil ). Bu özelliği her iki yönde de gösterir. Son zamanlarda 20V ile 80V arasında çalışan diyaklar yapılmıştır. Her iki alternansı geçiren, triyak gibi yarıiletken elemanların tetiklenmesinde kullanılan yarıiletken bir elemandır. Diyak karakteristik eğrisi Yapısı : Diyak dört tabaka silisyum veya germanyumdan yapılmıştır. İki diyotun ters paralel bağlanmasından meydana gelmiştir. Diyak ın Sağlamlık Kontrolü : Avometre ohm kademesinde iken ; avometrenin ucunu diyak' a tuttuğumuzda her iki yönde de sonsuz direnç gösterir. Diyak' ın sağlamlık kontrolü sadece yalıtkanlığı ile değil, kırılma geriliminde iletime geçmesiyle ancak tam olarak yapılmış olur. Diyak İle Yapılan Osilatör Devresi : Diyak ile yapılan flaşör devresi Yukarıdaki şekildeki diyak osilatör devresinde diyak uçlarına uygulanan gerilim
24 voltun altında ise diyak yalıtkan ; 32 voltun üstünde diyak iletkendir. C kondansatörü, P potansiyometresi üzerinden şarj olur, uçlarındaki gerilim 32 voltu aşınca diyak iletken olurken 330 direnç üzerinden C kondansatörü hemen deşarj olur ve diyak kesime gider. Anahtar kapalı olduğu sürece, kondansatör bu şekilde şarj ve deşarj edilerek diyak uçlarında bir osilasyon elde edilir. Diyak İle Çalışan Flaşör Devresi : Aşağıdaki şekildeki flaşör devresinde C kondansatörü 470 K' luk direnç üzerinden şarj olur. C kondansatörü uçlarındaki gerilim 32 volt olduğunda diyak iletken olur ve LED yanar. D diyotu negatif gerilimlere karşı korumak için konulmuştur. LED' in yanma süresi 470 K' luk direncin ve kondansatörün değeri değiştirilerek ayarlana bilir. Diyak ile yapılan flaşör devresi
2- Tristör ile yük akımı değiştirilerek ayarlı yükkontrolü yapılabilir.
Tristörlü Redresörler ( Doğrultmaçlar ) : Alternatif akımı doğru akıma çeviren sistemlere redresör denir. Redresörler sanayi için gerekli olan DC gerilimin elde edilmesini sağlar. Büyük akım ve gerilimlerin
DetaylıSİLİKON KONTROLLÜ ANAHTAR SİLİCON CONTROLLED RECTETİER ( SCR )
Tristörler : SİLİKON KONTROLLÜ ANAHTAR SİLİCON CONTROLLED RECTETİER ( SCR ) Tanımı: Tristör, anot ( A ), katot ( K ) ve geyt ( G ) ucu bulunan ve geytine uygulanan ( + ) sinyal ile A - K arası iletime
DetaylıA- Tristörler : 1- Tristörün yapısı ve özellikleri : a-yapısı :
A- Tristörler : SİLİKON KONTROLLÜ ANAHTAR SİLİCON CONTROLLED RECTETİER ( SCR ) Tanımı: Tristör, anot ( A ), katot ( K ) ve geyt ( G ) ucu bulunan ve geytine uygulanan ( + ) sinyal ile A - K arası iletime
DetaylıÜNİTE 5 KLASİK SORU VE CEVAPLARI (TEMEL ELEKTRONİK) Transformatörün tanımını yapınız. Alternatif akımın frekansını değiştirmeden, gerilimini
ÜNİTE 5 KLASİK SORU VE CEVAPLARI (TEMEL ELEKTRONİK) Transformatörün tanımını yapınız. Alternatif akımın frekansını değiştirmeden, gerilimini alçaltmaya veya yükseltmeye yarayan elektro manyetik indüksiyon
Detaylı1) Standart tristör: Ağır sanayi cihazlarında AC ve DC de Hz,4000V,1000A
KONU: A. TRİSTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ a) Tristörün yapısı ve çeşitleri : Tristör en az dört silisyum yarı iletken parçanın birleştirilmesinden oluşan, anahtar ve doğrultma görevi yapan bir elemandır.
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 3. HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 3. HAFTA 1 İçindekiler Tristör Triyak 2 TRİSTÖR Tristörler güç elektroniği devrelerinde hızlı anahtarlama görevinde kullanılan, dört yarı iletken
DetaylıT.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ Elektronik Mühendisliği Bölümü. ELK232 Elektronik Devre Elemanları
T.C. MALTEPE ÜNİVERSİTESİ ELK232 Elektronik Devre Elemanları DENEY 2 Diyot Karekteristikleri Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Serkan TOPALOĞLU Elektronik Devre Elemanları Mühendislik Fakültesi Baskı-1 ELK232
DetaylıDENEY 2: DİYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERİ
DENEY 2: DİYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERİ 1. Kırpıcı Devreler: Girişine uygulanan sinyalin bir bölümünü kırpan devrelere denir. En basit kırpıcı devre, Şekil 1 de görüldüğü gibi yarım
DetaylıElektronik-I Laboratuvarı 1. Deney Raporu. Figure 1: Diyot
ElektronikI Laboratuvarı 1. Deney Raporu AdıSoyadı: İmza: Grup No: 1 Diyot Diyot,Silisyum ve Germanyum gibi yarıiletken malzemelerden yapılmış olan aktif devre elemanıdır. İki adet bağlantı ucu vardır.
DetaylıGÜÇ ELEKTRONİĞİ EĞİTİM SETİ DENEY KİTABI. KONU: SCR li Kontrol Devresi
Giriş: Dc gerilim altında çalışan nin iletime geçmesinden sonra tekrar kesime gidebilmesi için durdurma yöntemlerinden birisinin uygulanması gerekir. Bu yöntemler: 1. Seri anahtarla durdurma yöntemi: Bu
DetaylıDENEY 11 PUT-SCR Güç Kontrolü
DENEY 11 PUT-SCR Güç Kontrolü DENEYİN AMACI 1. PUT-SCR güç kontrol devresinin çalışmasını öğrenmek. 2. Otomatik ışık kontrol devresinin yapımı ve ölçümü. GİRİŞ Önemli parametrelerinin programlanabilir
DetaylıTristörün (SCR) Kontrol Dışı İletime Geçmesi
Tristörün (SCR) Kontrol Dışı İletime Geçmesi Bilindiği gibi tristörlerin kontrollü olarak iletime geçirilmesi için G-K arasından kısa süreli bir akım akıtmaktadır. Bu durumda tristör off konumdan on konuma
DetaylıYarım Dalga Doğrultma
Elektronik Devreler 1. Diyot Uygulamaları 1.1 Doğrultma Devreleri 1.1.1 Yarım dalga Doğrultma 1.1.2 Tam Dalga Doğrultma İki Diyotlu Tam Dalga Doğrultma Dört Diyotlu Tam Dalga Doğrultma Konunun Özeti *
DetaylıDENEY 2: DĠYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERĠ
DENEY 2: DĠYOTLU KIRPICI, KENETLEME VE DOĞRULTMA DEVRELERĠ 1- Kırpıcı Devreler: Girişine uygulanan sinyalin bir bölümünü kırpan devrelere denir. En basit kırpıcı devre, şekil 1 'de görüldüğü gibi yarım
DetaylıSensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Thomas Alva Edison
Sensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Sıkı bir çalışmanın yerini hiç bir şey alamaz. Deha yüzde bir ilham ve yüzde doksandokuz terdir. Thomas Alva Edison İçerik TEMEL ELEKTRONİK KAVRAMLARI Transdüser ve Sensör
DetaylıÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE DİMMER DEVRE UYGULAMASI
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Güç Elektroniği Uygulamaları ÜÇ FAZLI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE DİMMER DEVRE UYGULAMASI 1. DENEYİN AMACI Bu deneyin
DetaylıÜNİTE 3 KLASİK SORU VE CEVAPLARI (TEMEL ELEKTRONİK)
ÜNİTE 3 KLASİK SORU VE CEVAPLARI (TEMEL ELEKTRONİK) Diyotu tanımlayınız. Diyot bir yönde akım geçiren, diğer yönde akım geçirmeyen elektronik devre elemanıdır. Diyotlarda anot ve katodu tanımlayınız. Diyot
DetaylıAA Motorlarında Yol Verme, Motor Seçimi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
04.12.2011 AA Motorlarında Yol Verme, Motor Seçimi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören İçerik AA Motorlarının Kumanda Teknikleri Kumanda Elemanları na Yol Verme Uygulama Soruları 25.11.2011 2 http://people.deu.edu.tr/aytac.goren
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOULU
ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOULU BMT132 GÜÇ ELEKTRONİĞİ Öğr.Gör.Uğur YEDEKÇİOğLU GÜÇ DİYOTLARI Güç diyotları, kontrolsüz güç anahtarlarıdır. Bu diyotlar; 1) Genel amaçlı (şebeke) diyotlar, 2)
DetaylıTRİSTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
TRİSTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ TRİSTÖRLÜ REDRESÖRLERDE DİYOT VE TRİSTÖRÜN KORUNMA YÖNTEMLERİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Diyotları korumak için mutlaka yaklaşık 100ohm 5watt taş direnç ve 474nF
DetaylıTemel Kavramlar Doðru Akým (DA, DC, Direct Current) Dinamo, akümülâtör, pil, güneþ pili gibi düzenekler tarafýndan
Bölüm 8: Güç Kaynaðý Yapýmý A. Doðrultmaç (Redresör) Devre Uygulamalarý Elektronik devrelerin bir çoðunun çalýþmasý için tek yönlü olarak dolaþan (DC) akýma gerek vardýr. Bu bölümde doðru akým üreten devreler
Detaylı1. BİR FAZLI ASENKRON MOTORLAR
1. BİR FAZLI ASENKRON MOTORLAR Bir fazlı yardımcı sargılı motorlar Üniversal motorlar 1.1. Bir fazlı yardımcı sargılı motorlar 1.1.3. Yardımcı Sargıyı Devreden Ayırma Nedenleri Motorun ilk kalkınması anında
Detaylıİstanbul Teknik Üniversitesi IEEE Öğrenci Kolu
Direnç Dirençler elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanlarıdır. Yaptıkları iş ise devre içinde kullanılan diğer aktif elemanlara uygun gerilimi temin etmektir. Elektronik devreler sabit bir gerilim ile
DetaylıElektrik. Alternatif Akım Motorlarının Kumanda Teknikleri Kumanda Elemanları
Elektrik Alternatif Akım Motorlarının Kumanda Teknikleri Kumanda Elemanları 24.12.2013 Dr. Levent Çetin 2 24.12.2013 Dr. Levent Çetin 3 Buton/Anahtar / Limit Anahtarı Kalıcı butona basıldığında, buton
DetaylıT.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUVAR RAPORU ADI SOYADI : Fedi Salhi 170214925 Bilge Batuhan Kurtul 170214006 Hamdi Sharaf 170214921 DERSİN ADI : Güç
DetaylıGÜÇ ELEKTRONİĞİ EĞİTİM SETİ DENEY KİTABI KONU: PNPN DİYOT
KONU: PNPN DİYOT Giriş: Shockley diyot yada 4 tabaka diyot olarak da bilinen PNPN DİYOT, tek yönlü çalışan yarıiletken anahtar elemanıdır. Sembolü ve görünüşü şekil 6.1 de ve karakteristik eğrisi şekil
DetaylıDENEY 16 Sıcaklık Kontrolü
DENEY 16 Sıcaklık Kontrolü DENEYİN AMACI 1. Sıcaklık kontrol elemanlarının türlerini ve çalışma ilkelerini öğrenmek. 2. Bir orantılı sıcaklık kontrol devresi yapmak. GİRİŞ Solid-state sıcaklık kontrol
DetaylıELEKTROMEKANİK KUMANDA SİSTEMLERİ ÖRNEK UYGULAMALAR
ELEKTROMEKANİK KUMANDA SİSTEMLERİ ÖRNEK UYGULAMALAR PROBLEM 1: 3 Fazlı Bir Asenkron Motoru Kesik Kesik Çalıştırmak Çalışma Şekli : Kumanda devresindeki start butonuna basıldığında M kontaktörünün bobinine
Detaylı3 FAZLI ASENKRON MOTORLAR
3 FAZLI ASENKRON MOTORLAR 3 FAZLI ASENKRON MOTORLAR Üç fazlı AC makinelerde üretilen üç fazlı gerilim, endüstride R-S-T (L1-L2- L3) olarak bilinir. R-S-T gerilimleri, aralarında 120 şer derece faz farkı
DetaylıŞekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri
2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda
Detaylı9. Güç ve Enerji Ölçümü
9. Güç ve Enerji Ölçümü Güç ve Güç Ölçümü: Doğru akım devrelerinde, sürekli halde sadece direnç etkisi mevcuttur. Bu yüzden doğru akım devrelerinde sadece dirence ait olan güçten bahsedilir. Sürekli halde
DetaylıEEME 210 ELEKTRONİK LABORATUARI
Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü EEME 210 ELEKTRONİK LABORATUARI DENEY 01: DİYOTLAR ve DİYOTUN AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ 2014-2015 BAHAR Grup Kodu: Deney
DetaylıElektromekanik Kumanda Sistemleri / Ders Notları
İkincisinde ise; stator düşük devir kutup sayısına göre sarılır ve her faz bobinleri 2 gruba bölünerek düşük devirde seri- üçgen olarak bağlanır. Yüksek devirde ise paralel- yıldız olarak bağlanır. Bu
Detaylı4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ
4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ KONULAR 1. Ani Güç, Ortalama Güç 2. Dirençli Devrelerde Güç 3. Bobinli Devrelerde Güç 4. Kondansatörlü Devrelerde Güç 5. Güç Üçgeni 6. Güç Ölçme GİRİŞ Bir doğru akım devresinde
DetaylıAC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri
AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri U : AC girişteki efektif faz gerilimi f : Frekans q : Faz sayısı I d, I y : DC çıkış veya yük akımı (ortalama değer) U d U d : DC çıkış gerilimi, U d = f() : Maksimum
DetaylıDENEY 1 DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ
DENEY 1 DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ 1.1. DENEYİN AMACI Bu deneyde diyotların akım-gerilim karakteristiği incelenecektir. Bir ölçü aleti ile (volt-ohm metre) diyodun ölçülmesi ve kontrol edilmesi (anot ve katot
Detaylı1.1. Deneyin Amacı: Temel yarı iletken elemanlardan, diyot ve zener diyotun tanımlanması, test edilmesi ve bazı karakteristiklerinin incelenmesi.
1.1. Deneyin Amacı: Temel yarı iletken elemanlardan, diyot ve zener diyotun tanımlanması, test edilmesi ve bazı karakteristiklerinin incelenmesi. 1.2.Teorik bilgiler: Yarıiletken elemanlar elektronik devrelerde
DetaylıMakine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-5 AKTİF DEVRE ELEMANLARI Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU
Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-5 AKTİF DEVRE ELEMANLARI Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Ahmet DUMLU DİYOTLAR Diyot tek yöne elektrik akımını ileten bir devre elemanıdır. Diyotun
DetaylıAdapazarı Meslek Yüksekokulu Analog Elektronik
22 Adapazarı Meslek Yüksekokulu Analog Elektronik Doğrultma Devreleri AC gerilimi DC gerilime çeviren devrelere doğrultma devreleri denir. Elde edilen DC gerilim dalgalı bir gerilimdir. Kullanılan doğrultma
DetaylıKARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri)
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) 1. DENEYİN AMACI ÜÇ FAZ EVİRİCİ 3 Faz eviricilerin çalışma
DetaylıT.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7
T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7 KONDANSATÖRLER VE BOBİNLER Doç. Dr. İbrahim YÜCEDAĞ Arş. Gör. M.
DetaylıDENEY 12 SCR ile İki yönlü DC Motor Kontrolü
DENEY 12 SCR ile İki yönlü DC Motor Kontrolü DENEYİN AMACI 1. Elektromanyetik rölelerin çalışmasını ve yapısını öğrenmek 2. SCR kesime görüme yöntemlerini öğrenmek 3. Bir dc motorun dönme yönünü kontrol
DetaylıDüzenlilik = ((Vçıkış(yük yokken) - Vçıkış(yük varken)) / Vçıkış(yük varken)
KTÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Sayısal Elektronik Laboratuarı DOĞRULTUCULAR Günümüzde bilgisayarlar başta olmak üzere bir çok elektronik cihazı doğru akımla çalıştığı bilinen
DetaylıŞekil 1: Zener diyot sembol ve görünüşleri. Zener akımı. Gerilim Regülasyonu. bölgesi. Şekil 2: Zener diyotun akım-gerilim karakteristiği
ZENER DİYOT VE AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Küçük sinyal diyotları, delinme gerilimine yakın değerlerde hasar görebileceğinden, bu değerlerde kullanılamazlar. Buna karşılık, Zener diyotlar delinme gerilimi
Detaylı6. ENVERSÖR PAKET ŞALTER
6. ENVERSÖR PAKET ŞALTER Küçük güçlü motorlarda devir yönü değiştirme genellikle, buton ve kontaktör yerine paket şalterle veya kollu şalterle yapılmaktadır. Daha çok ekonomik olmaları nedeniyle tercih
Detaylı1. Kristal Diyot 2. Zener Diyot 3. Tünel Diyot 4. Iºýk Yayan Diyot (Led) 5. Foto Diyot 6. Ayarlanabilir Kapasiteli Diyot (Varaktör - Varikap)
Diyot Çeºitleri Otomotiv Elektroniði-Diyot lar, Ders sorumlusu Yrd.Doç.Dr.Hilmi KUªÇU Diðer Diyotlar 1. Kristal Diyot 2. Zener Diyot 3. Tünel Diyot 4. Iºýk Yayan Diyot (Led) 5. Foto Diyot 6. Ayarlanabilir
DetaylıT.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I
T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I DENEY 6: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ VE AC-DC DOĞRULTUCU UYGULAMALARI Ad Soyad
Detaylı1. Diyot Çeşitleri ve Yapıları 1.1 Giriş 1.2 Zener Diyotlar 1.3 Işık Yayan Diyotlar (LED) 1.4 Fotodiyotlar. Konunun Özeti
Elektronik Devreler 1. Diyot Çeşitleri ve Yapıları 1.1 Giriş 1.2 Zener Diyotlar 1.3 Işık Yayan Diyotlar (LED) 1.4 Fotodiyotlar Konunun Özeti * Diyotlar yapım tekniğine bağlı olarak; Nokta temaslı diyotlar,
DetaylıElektronik cihazların yapımında en çok kullanılan üç yarıiletken şunlardır,
YARIİLETKEN MALZEMELER Yarıiletkenler; iletkenlikleri iyi bir iletkenle yalıtkan arasında bulunan özel elementlerdir. Elektronik cihazların yapımında en çok kullanılan üç yarıiletken şunlardır, Ge Germanyum
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak
DetaylıÜNİTE 5 TEST SORU BANKASI (TEMEL ELEKTRONİK)
ÜNİTE 5 TEST SORU BANKASI (TEMEL ELEKTRONİK) TRAFO SORULARI Transformatörün üç ana fonksiyonundan aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Gerilimi veya akımı düşürmek ya da yükseltmek b) Empedans uygulaştırmak
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DENEY FÖYÜ DENEY ADI AC AKIM, GERİLİM VE GÜÇ DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEY SORUMLUSU DENEY GRUBU: DENEY TARİHİ : TESLİM
DetaylıT.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7
T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT103 ELEKTRİK DEVRE TEMELLERİ DERSİ LABORATUVARI DENEY NO: 7 KONDANSATÖRLER VE BOBİNLER Doç. Dr. İbrahim YÜCEDAĞ Arş. Gör. Sümeyye
DetaylıEEME210 ELEKTRONİK LABORATUARI
Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü EEME210 ELEKTRONİK LABORATUARI DENEY 02: ZENER DİYOT ve AKIM GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ 2014-2015 BAHAR Grup Kodu: Deney Tarihi:
DetaylıDİYOT ÇEŞİTLERİ TEMEL ELEKTRONİK
BÖLÜM 5 DİYOT ÇEŞİTLERİ 1) KRİSTAL DİYOT 2) ZENER DİYOT 3) TÜNEL DİYOT 4) IŞIK YAYAN DİYOT (LED) 5) FOTO DİYOT 6) AYARLANABİLİR KAPASİTELİ DİYOT (VARAKTÖR - VARİKAP) DİĞER DİYOTLAR 1) MİKRODALGA DİYOTLARI
DetaylıT.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I
T.C. YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ESM 413 ENERJİ SİSTEMLERİ LABORATUVARI I DENEY 2: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ VE AC-DC DOĞRULTUCU UYGULAMALARI Ad Soyad
DetaylıSensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL
Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Optik Sensörler Üzerine düşen ışığa bağlı olarak üstünden geçen akımı değiştiren elemanlara optik eleman denir. Optik transdüserler ışık miktarındaki değişmeleri elektriksel
DetaylıAlternatif Akım Devre Analizi
Alternatif Akım Devre Analizi Öğr.Gör. Emre ÖZER Alternatif Akımın Tanımı Zamaniçerisindeyönüveşiddeti belli bir düzen içerisinde (periyodik) değişen akıma alternatif akımdenir. En bilinen alternatif akım
Detaylı2. Bölüm: Diyot Uygulamaları. Doç. Dr. Ersan KABALCI
2. Bölüm: Diyot Uygulamaları Doç. Dr. Ersan KABALCI 1 Yük Eğrisi Yük eğrisi, herhangi bir devrede diyot uygulanan bütün gerilimler (V D ) için muhtemel akım (I D ) durumlarını gösterir. E/R maksimum I
DetaylıMultivibratörler. Monastable (Tek Kararlı) Multivibratör
Multivibratörler Kare dalga veya dikdörtgen dalga meydana getiren devrelere MULTİVİBRATÖR adı verilir. Bu devreler temel olarak pozitif geri beslemeli iki yükselteç devresinden oluşur. Genelde çalışma
DetaylıAC FAZ YÜKSEK GERİLİM KORUMA CİHAZI KULLANIM KILAVUZU
AC FAZ YÜKSEK GERİLİM KORUMA CİHAZI KULLANIM KILAVUZU ÖNEMLİ Bu cihaz, yüksek kaçak akımından dolayı kesinlikle soğutucu şasesi topraklandıktan sonra çalıştırılmalıdır. Cihazın montajına ve kullanımına
DetaylıDENEY 21 IC Zamanlayıcı Devre
DENEY 21 IC Zamanlayıcı Devre DENEYİN AMACI 1. IC zamanlayıcı NE555 in çalışmasını öğrenmek. 2. 555 multivibratörlerinin çalışma ve yapılarını öğrenmek. 3. IC zamanlayıcı anahtar devresi yapmak. GİRİŞ
DetaylıELEKTRĐK MOTORLARI SÜRÜCÜLERĐ EELP212 DERS 05
EELP212 DERS 05 Özer ŞENYURT Mayıs 10 1 BĐR FAZLI MOTORLAR Bir fazlı motorların çeşitleri Yardımcı sargılı motorlar Ek kutuplu motorlar Relüktans motorlar Repülsiyon motorlar Üniversal motorlar Özer ŞENYURT
DetaylıELEKTRİK MAKİNALARI VE KUMANDA 4.1.ASENKRON MOTORLARA DİREKT YOL VERME VE DEVRE ŞEMALARI
BÖLÜM 4 OTOMATİK KUMANDA DEVRELERİ 4.1.ASENKRON MOTORLARA DİREKT YOL VERME VE DEVRE ŞEMALARI Basitliği, dayanıklılığı ve ekonomik olmasından endüstride en çok kullanılan asenkron motora, gücüne, işletme
DetaylıDEVRE ANALİZİ LABORATUARI DENEY 6 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIM DAVRANIŞI
DEVRE ANALİZİ LABORATUARI DENEY 6 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIM DAVRANIŞI DENEY 6: KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIMDA DAVRANIŞI 1. Açıklama Kondansatör doğru akımı geçirmeyip alternatif akımı
DetaylıBÖLÜM X OSİLATÖRLER. e b Yükselteç. Be o Geri Besleme. Şekil 10.1 Yükselteçlerde geri besleme
BÖLÜM X OSİLATÖRLER 0. OSİLATÖRE GİRİŞ Kendi kendine sinyal üreten devrelere osilatör denir. Böyle devrelere dışarıdan herhangi bir sinyal uygulanmaz. Çıkışlarında sinüsoidal, kare, dikdörtgen ve testere
DetaylıBÖLÜM IX DALGA MEYDANA GETİRME USULLERİ
BÖLÜM IX DALGA MEYDANA GETİRME USULLERİ 9.1 DALGA MEYDANA GETİRME USÜLLERİNE GİRİŞ Dalga üreteçleri birkaç hertzden, birkaç gigahertze kadar sinyalleri meydana getirirler. Çıkışlarında sinüsoidal, kare,
DetaylıŞekil 7.1. (a) Sinüs dalga giriş sinyali, (b) yarım dalga doğrultmaç çıkışı, (c) tam dalga doğrultmaç çıkışı
DENEY NO : 7 DENEY ADI : DOĞRULTUCULAR Amaç 1. Yarım dalga ve tam dalga doğrultucu oluşturmak 2. Dalgacıkları azaltmak için kondansatör filtrelerinin kullanımını incelemek. 3. Dalgacıkları azaltmak için
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 2. HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 2. HAFTA 1 İçindekiler Yarıiletken Devre Elemanlarının İncelenmesi Diyot Güç Diyotları Diyak 2 YARI İLETKEN DEVRE ELEMANLARININ İNCELENMESİ 1940
DetaylıSICAKLIK KONTROLLÜ HAVYA
SICAKLIK KONTROLLÜ HAVYA Dirençler sıcaklığa bağımlıdır. Havyanın ısıtıcı direnci de istisna değildir. Böylece her havyanın sıcaklığı kontrol edilebilir. Ancak, elde 24V la çalışan bir havya olmalıdır
DetaylıŞekil 1: Diyot sembol ve görünüşleri
DİYOTLAR ve DİYOTUN AKIM-GERİLİM KARAKTERİSTİĞİ Diyotlar; bir yarısı N-tipi, diğer yarısı P-tipi yarıiletkenden oluşan kristal elemanlardır ve tek yönlü akım geçiren yarıiletken devre elemanlarıdır. N
DetaylıAMASYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
AMASYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ EEM 108 Elektrik Devreleri I Laboratuarı Deneyin Adı: Kırchoff un Akımlar Ve Gerilimler Yasası Devre Elemanlarının Akım-Gerilim
DetaylıÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARA BUTON VE KONTAKTÖRLE YOL VERME
ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARA BUTON VE KONTAKTÖRLE YOL VERME Şekil - 1 Şekilde üç fazlı asenkron motora buton ve kontaktörle yol veren devre görülmektedir. Devrede start butonuna basıldığında K 1 kontaktörünün
DetaylıDENEY 10 UJT-SCR Faz Kontrol
DNY 0 UJT-SCR Faz Kontrol DNYİN AMACI. Faz kontrol ilkesini öğrenmek.. RC faz kontrol devresinin çalışmasını öğrenmek. 3. SCR faz kontrol devresindeki UJT gevşemeli osilatör uygulamasını incelemek. GİRİŞ
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
Giresun Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölüm Başkanı Bölümün tanıtılması Elektrik Elektronik Mühendisliğinin tanıtılması Mühendislik Etiği Birim Sistemleri Direnç,
DetaylıAnma güçleri 3 kw tan büyük olan motorların üç fazlı şebekelere bağlanabilmeleri için üç fazlı olmaları gerekir.
Elektrik motorlarında yol verme işlemi Motorun rotor hızının sıfırdan anma hızına hızına ulaşması için yapılan işlemdir. Durmakta olan motorun stator sargılarına gerilim uygulandığında endüklenen zıt emk
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL ELEKTRİK DEVRE LABORATUVARI TEMEL DEVRE TEOREMLERİNİN UYGULANMASI
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL ELEKTRİK DEVRE LABORATUVARI TEMEL DEVRE TEOREMLERİNİN UYGULANMASI DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Şaban ULUS Şubat 2014 KAYSERİ
DetaylıBir fazlı AA Kıyıcılar / 8. Hafta
AC-AC Dönüştürücüler AC kıyıcılar (AC-AC dönüştürücüler), şebekeden aldıkları sabit genlik ve frekanslı AC gerilimi isleyerek çıkışına yine AC olarak veren güç elektroniği devreleridir. Bu devreleri genel
DetaylıMOTOR KORUMA RÖLELERİ. Motorların şebekeden aşırı akım çekme nedenleri
MOTOR KORUMA RÖLELERİ Motorlar herhangi bir nedenle normal değerlerinin üzerinde akım çektiğinde sargılarının ve devre elemanlarının zarar görmemesi için en kısa sürede enerjilerinin kesilmesi gerekir.
DetaylıDENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ
DENEY 1: DİYOT KARAKTERİSTİKLERİ Diyot, yalnızca bir yönde akım geçiren devre elemanıdır. Bir yöndeki direnci ihmal edilebilecek kadar küçük, öbür yöndeki dirençleri ise çok büyük olan elemanlardır. Direncin
DetaylıGüç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve elektronik bilim dalları arasında bir bilim dalıdır.
3. Bölüm Güç Elektroniğinde Temel Kavramlar ve Devre Türleri Doç. Dr. Ersan KABALC AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Güç Elektroniğine Giriş Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve
DetaylıGÜÇ ELEKTRONİĞİ TEMEL KONTROLLÜ GÜÇ ELEMANLARI YRD.DOÇ. MUHAMMED GARİP
GÜÇ ELEKTRONİĞİ TEMEL KONTROLLÜ GÜÇ ELEMANLARI YRD.DOÇ. MUHAMMED GARİP TRİSTÖR (SCR) Yapı ve Sembol İletim Karakteristiği KARAKTERİSTİK DEĞERLER I GT : Tetikleme Akımı. U GT : Tetikleme Gerilimi I GTM
DetaylıElektrik Devre Temelleri
Elektrik Devre Temelleri 3. TEMEL KANUNLAR-2 Doç. Dr. M. Kemal GÜLLÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Kocaeli Üniversitesi ÖRNEK 2.5 v 1 ve v 2 gerilimlerini bulun. (KGK) 1 PROBLEM 2.5 v 1 ve v 2
DetaylıZENER DİYOTLAR. Hedefler
ZENER DİYOTLAR Hedefler Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Zener diyotları tanıyacak ve çalışma prensiplerini kavrayacaksınız. Örnek devreler üzerinde Zener diyotlu regülasyon devrelerini öğreneceksiniz. 2
DetaylıBÖLÜM 3 OSİLASYON KRİTERLERİ
BÖLÜM 3 OSİİLATÖRLER Radyo sistemlerinde sinüs işaret osilatörleri, taşıyıcı işareti üretmek ve karıştırıcı katlarında bir frekansı diğerine dönüştürmek amacıyla kullanılır. Sinüs işaret osilatörlerinin
Detaylı6. Osiloskop. Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır.
6. Osiloskop Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır. Osiloskoplar üç gruba ayrılabilir; 1. Analog osiloskoplar 2. Dijital osiloskoplar
DetaylıDeney 32 de osiloskop AC ve DC gerilimleri ölçmek için kullanıldı. Osiloskop ayni zamanda dolaylı olarak frekansı ölçmek içinde kullanılabilir.
DENEY 35: FREKANS VE FAZ ÖLÇÜMÜ DENEYĐN AMACI: 1. Osiloskop kullanarak AC dalga formunun seklini belirlemek. 2. Çift taramalı osiloskop ile bir endüktanstın akım-gerilim arasındaki faz açısını ölmek. TEMEL
DetaylıÇok sayıda motor şekilde gibi sadece bir durumunda başlatma kontrol merkezi ile otomatik olarak çalıştırılabilir.
7.1.4 Paket Şalter İle Bu devredeki DG düşük gerilim rölesi düşük gerilime karşı koruma yapar. Yani şebeke gerilimi kesilir ve tekrar gelirse motorun çalışmasına engel olur. 7.2 SIRALI KONTROL Sıralı kontrol,
DetaylıF AKIM DEVRELER A. DEVRE ELEMANLARI VE TEMEL DEVRELER
ALTERNATİF AKIM DEVRELERİ A. DEVRE ELEMANLARI VE TEMEL DEVRELER Alternatif akım devrelerinde akımın geçişine karşı üç çeşit direnç (zorluk) gösterilir. Devre elamanları dediğimiz bu dirençler: () R omik
DetaylıTEMEL DC ÖLÇÜMLERİ: AKIM ÖLÇMEK: Ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır.
TEMEL DC ÖLÇÜMLERİ: AKIM ÖLÇMEK: Ampermetre ile ölçülür. Ampermetre devreye seri bağlanır. AMPERMETRENİN ÖLÇME ALANININ GENİŞLETİLMESİ: Bir ampermetre ile ölçebileceği değerden daha yüksek bir akım ölçmek
DetaylıDENEY-8 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIMDA DAVRANIŞI
DENEY-8 KONDANSATÖRÜN VE BOBİNİN DOĞRU AKIMDA DAVRANIŞI Teorinin Açıklaması: Kondansatör doğru akımı geçirmeyip alternatif akımı geçiren bir elemandır. Yükselteçlerde DC yi geçirip AC geçirmeyerek filtre
DetaylıBMT104 ELEKTRONİK DEVRELER DERSİ LABORATUVAR UYGULAMALARI
T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BMT104 ELEKTRONİK DEVRELER DERSİ LABORATUVAR UYGULAMALARI DENEY NO:4 KIRPICI DEVRELER Laboratuvar Grup No : Hazırlayanlar :......................................................................................................
DetaylıELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI
ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI 1. Direnç Renk Kodları Direnç Renk Tablosu Renk Sayı Çarpan Tolerans SİYAH 0 1 KAHVERENGİ 1 10 ± %1 KIRMIZI 2 100 ± %2 TURUNCU 3 1000 SARI 4 10.000 YEŞİL 5 100.000 ± %0.5 MAVİ
DetaylıASENKRON MOTORLARA YOL VERME METODLARI
DENEY-6 ASENKRON MOTORLARA YOL VERME METODLARI TEORİK BİLGİ KALKINMA AKIMININ ETKİLERİ Asenkron motorların çalışmaya başladıkları ilk anda şebekeden çektiği akıma kalkınma akımı, yol alma akımı veya kalkış
DetaylıELEKTROTEKNİK VE ELEKTRİK ELEMANLARI
ELEKTROTEKNİK VE ELEKTRİK ELEMANLARI HAZIRLAYAN DOÇ.DR. HÜSEYİN BULGURCU 1 Balıkesir-2015 DERS KONULARI 1. Elektriğin Temelleri 2. Elektriksel Test Cihazları 3. Elektrik Enerjisi 4. Termostatlar 5. Röleler
DetaylıElektrik Kumanda Devreleri Dersleri. Tablo 1.1: Kumanda Devre Sembolleri
Elektrik Kumanda Devreleri Dersleri Tablo 1.1: Kumanda Devre Sembolleri A. KUMANDA DEVRE SEMBOLLERİ Otomatik kumanda devre şemalarında kullanılan elemanların resimleri yerine, o elemanların yerini tutacak
DetaylıELEKTRONİK-I DERSİ LABORATUVARI DENEY 2: Zener ve LED Diyot Deneyleri
DENEYİN AMACI ELEKTRONİK-I DERSİ LABORATUVARI DENEY 2: Zener ve LED Diyot Deneyleri Zener ve LED Diyotların karakteristiklerini anlamak. Zener ve LED Diyotların tiplerinin kendine özgü özelliklerini tanımak.
DetaylıAşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=?
S1-5 kw lık bir elektrik cihazı 360 dakika süresince çalıştırılacaktır. Bu elektrik cihazının yaptığı işi hesaplayınız. ( 1 saat 60 dakikadır. ) A-30Kwh B-50 Kwh C-72Kwh D-80Kwh S2-400 miliwatt kaç Kilowatt
DetaylıTEMEL ELEKTRONİK. Kondansatör, DC akımı geçirmeyip, AC akımı geçiren devre elemanıdır.
BÖLÜM 2 KONDANSATÖRLER Önbilgiler: Kondansatör, DC akımı geçirmeyip, AC akımı geçiren devre elemanıdır. Yapısı: Kondansatör şekil 1.6' da görüldüğü gibi, iki iletken plaka arasına yalıtkan bir maddenin
Detaylı