Genel İçerik Visual Studio 2005 IDE Visual Programlamaya Giriş Konsol ve Windows Uygulamalarına Giriş Değişkenler ve Değişken Tipleri Veri Yapıları

Transkript

1 Genel İçerik Visual Studio 2005 IDE Visual Programlamaya Giriş Konsol ve Windows Uygulamalarına Giriş Değişkenler ve Değişken Tipleri Veri Yapıları ile Çalışmak Veri Tipleri Dönüşümleri Operatörler ve Kullanım Biçimleri Program Kontrol Deyimleri Döngü Deyimleri Fonksiyonlr ve Altprogramlar Hata Yakalama Windows Formları ile Çalışma Mesaj Pencereleri ve Bilgi Giriş Kutuları Windows Ortak Diyalog Kutuları Menüler ve araç Çubukları Toolbox Kontrol Elemanlarına Hızlı Bakış VisualBasic 2005 ile Veritabanlarına Erişim VisualBasic 2005 ve SQL ile Veri Sorgulama ADO.NET ve SQL Server ile Veritabanı Saklı Prosedürler Muameleler - Transactions ADO.NET ve XML Etkileşimi VB.NET 2005 ile Web Uygulamaları Geliştirme ASP.NET ve SQL Server ile Veritabanı Programlama ASP.NET ile XML Web Servisleri Geliiştirme Windows Kontrolleri Oluşturma Windows Komponentleri Oluşturma VisualBasic 2005 ile RFID Uygulamaları Geliştirme VisualBasic.NET ile Yazdırma Teknikleri VisualBasic.NET ile Grafik Programlama VisualStudio.NET Projelerini Dağıtma My Nesnesi Threading Nesle Yönelimli Programlamaya Giriş Network ve İnternet Uygulamaları Framework Sınf Kütüphaneleri VisualBasic ile Mobil Uygulamalar

2 İçindekiler

3 Visual Basic 2005 Zeydin PALA 2

4 İçindekiler Önsöz Visual Basic 2005, Microsoft'un şu ana kadar çıkardığı en popüler programlama dilidir. Visual Basic 2005; hızlı, güçlü ve kullanıcı dostudur. Bu son sürüm; Visual Basic.NET 2002/2003 ten daha sade ve daha kolaydır. Sadelik açısından Visual Basic 6' ya benzetilmiştir. Visual Basic 2005 ile Windows uygulamalarını, konsol uygulamalarını, web uygulamalarını, mobil cihaz uygulamalarını ve Web servislerini kolaylıkla geliştirebileceksiniz. Bu kitap, Visual Basic 2005 programlama dili ile hızlı ve faydalı program yazmayı amaçlamaktadır. Programlamaya yeni başlayanlar bu kitabı; hem öğretici ve hem de eğlenceli bulacaklardır. Başka bir programlama dilinde uzmanlaşıp ta, Visual Basic 2005'i öğrenmek isteyenler bu kitaptan en üst seviyeden faydalanacaklardır. Daha önce.net ortamı ile hiç tanışmamış fakat Visual Basic 6'yi kullanan programcılar; bu kitap ile hızlı bir biçimde.net ortamına geçiş yapabileceklerdir. Bu kitapta, Visual Basic 2005'in bir çok özelliğini otuzyedi konu başlığı altında bulacaksınız. Verilen her bir konuda; sadelik, açıklık ve anlaşılabilirlik ön plana çıkarılmıştır: Konu 01:Visual Studio 2005 IDE Konu 02:Visual Programlamaya Giriş Konu 03:Konsol ve Windows Uygulamalarına Giriş Konu 04:Değişkenler ve Değişken Tipleri Konu 05:Veri Yapıları ile Çalışmak Konu 06:Veri Tipleri Dönüşümleri Konu 07:Operatörler ve Kullanım Biçimleri Konu 08:Program Kontrol Deyimleri Konu 09:Döngü Deyimleri Konu 10:Fonksiyonlar ve Altprogramlar Konu 11:Hata Yakalama Konu 12:Windows Formları ile Çalışma Konu 13:Mesaj Pencereleri ve Bilgi Giriş Kutuları Konu 14:Windows Ortak Diyalog Kutuları Konu 15:Menüler ve Araç Çubukları Konu 16:Toolbox Kontrol Elemanlarına Hızlı Bakış Konu 17:Visual Basic 2005 ile Veritabanlarına Erişim Konu 18:Visual Basic 2005 ve SQL ile Veri Sorgulama Konu 19:ADO.NET ve SQL Server ile Veritabanı Programlama 3

5 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Konu 20:Saklı Prosedürler Konu 21:Muameleler-Transactions Konu 22:ADO.NET ve XML Etkileşimi Konu 23:VB.NET 2005 ile Web Uygulamaları Geliştirme Konu 24:ASP.NET ve SQL Server ile Veritabanı Programlama Konu 25:ASP.NET ile XML Web Servisleri Geliştirme Konu 26:Windows Kontrolleri Oluşturma Konu 27:Windows Komponentleri Oluşturma Konu 28:My Nesnesi Konu 29:Threading Konu 30:Nesne Yönelimli Programlamaya Giriş Konu 31:Visual Basic.NET ile Yazdırma Teknikleri Konu 32:Visual Basic.NET te Grafik Programlama Konu 33:Visual Studio.NET Projelerini Dağıtma Konu 34:Visual Basic 2005 ile RFID Uygulamaları Geliştirme Konu 35:Network ve İnternet Uygulamaları Konu 36:Framework Sınıf Kütüphaneleri Konu 37:Visual Basic 2005 ile Mobil Uygulamalar Zeydin PALA Öğretim Görevlisi Elektronik Yüksek Mühendisi Van, Nisan

6 İçindekiler İçindekiler Önsöz... 3 İçindekiler... 5 Visual Studio 2005 IDE Giriş Visual Basic 2005 Sürümleri Visual Studio 2005 IDE Menü ve araç çubukları Visual Studio.NET ortamındaki pencereler Solution Explorer Solution Explorer penceresine yeni projeler ekleme Proje özellikleri ayarlama Toolbox Penceresi Toolbox penceresindeki kontrol grupları Yeni grup oluşturma Properties penceresi Server Explorer Designer penceresi Task list Yardım kullanımı Visual Programlamaya Giriş Giriş Yeni bir proje ile başlayın Formun başlığını ayarlayın Formu boyutlandırın Formun arka plan rengini değiştirin Form üzerine Label elemanını ekleyin Label elemanını görünüşünü ayarlayın Font büyüklüğünü ayarlayın Label içindeki metni hizalayın Form üzerine resim kutusu(picturebox) yerleştirin Resim kutusuna resim ekleyin Form üzerine tarih ekleyin Projeyi kaydedin Projeyi çalıştırın Çalışan programı sonlandırın Konsol ve Windows Uygulamalarına Giriş Giriş Visual Basic ile adım adım konsol uygulaması oluşturma Konsol uygulaması oluşturun Program dosyasının adını değiştirin Program kodu yazın Programı çalıştırın Yazım hatalarını kontrol edin Programı satır numaraları ile adım adım açıklama Windows uygulamalarına giriş

7 Visual Basic 2005 Zeydin PALA 1- Yeni bir Windows uygulaması başlatın Kod penceresine geçiş yapın Button için kod yazın Programı çalıştırın Output penceresi Windows uygulaması ile dört işlem yapma Form tasarımını yapın Kontrollerin başlıklarını değiştirin Düğmelerin adlarını değiştirin Düğmeler için kod yazın Değişkenler ve Değişken Tipleri Giriş Değişken nedir? Değişkenin adı nasıl seçilmelidir? Değişkenin adresi Değişkenin tipi Değişkenin içeriği Değişkenler nasıl tanımlanır? Değişkenlere başlangıç değeri nasıl verilir? Nesneler nasıl tanımlanır? Özel amaçlı değişken nasıl tanımlanır? Private deyimi Public deyimi Friend deyimi Protected deyimi Option Explicit deyimi Değişkenlerin geçerlilik aralığı Değişkenlerin yaşam süreleri Değişken veri tipleri Visual Basic.NET veri tipleri Standart değişken tipleri Tamsayı değişken tipleri Byte SByte Short Ushort Integer UInteger Long ULong Ondalık değişken tipleri Single Double Decimal Boolean değişken tipi Boolean Karakter değişken tipi Char String değişken tipi String Tarih ve zaman değişken tipi Date

8 İçindekiler Nesne değişken tipi Object Örnek:Ek ders hesabı Static değişken tanımlama Static deyimi Veri Yapıları ile Çalışmak Giriş Diziler Örnek:Dizi tanımla ve sırala İki boyutlu dizi tanımlama ReDim deyimi ile dinamik dizi oluşturmak Örnek:Diziyi yeniden boyutlandır Erase deyimi ile dizi elemanı silmek isarray fonksiyonu dizi test etmek Join fonksiyonu ile dizi birleştirmek Lbound fonksiyonu ile dizi alt sınırını öğrenmek Ubound fonksiyonu ile dizi üst sınırını öğrenmek Sabit tanımı Const deyimi Yapısal değişken tipleri Structure...End Structure deyimi ile kullanıcı tanımlı yeni tipler Sayılabililir tipler Enum ile sayılabilir tipler tanımlama Koleksiyonlar List sınıfı Veri Tipleri Dönüşümleri Giriş Tip dönüşüm fonksiyonları Ctype ile tip dönüştürme Örnek:Tip değiştirme Diğer dönüşüm fonksiyonları DateValue Fonksiyonu TimeValue fonksiyonu Valdec fonksiyonu Val fonksiyonu Str fonksiyonu RGB fonksiyonu QBColor fonksiyonu İnt fonksiyonu Fix fonksiyonu Hex fonksiyonu Oct fonksiyonu ErrorToString fonksiyonu Operatörler ve Kullanım Biçimleri Giriş Aritmetik operatörler Atama operatörleri Birleştirme ve toplama operatörleri

9 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Karşılaştırma operatörleri İs operatörü Like operatörü Lojik ve bit kaydırma operatörleri Çeşitli işlemler için kullanılan operatörler Üstel İşlemler Mod İşlemi Lojik İşlemler İşlem Önceliği Program Kontrol Deyimleri Giriş If Yapısı Select Case Yapısı IIF Choose Switch Döngü Deyimleri Giriş For..Next Örnek: For..Next Örnek: Sayı topla Örnek: Kronometre For Each-Next Örnek: For each Örnek: En büyük sayı Do While-Loop Döngüsü Do Until -Loop Döngüsü Do-Loop While ve Do-Loop Until Döngüleri Örnek: For each While End While Döngü kontrol ifadeleri Exit Do Örnek: Exit do Exit For Exit Sub, Exit Function Örnek: Exit sub Exit Property Exit Select Exit Try Exit While End deyimleri With-End With deyimi Fonksiyonlar ve Altprogramlar Giriş Alt program tanımı Alt program Çağrısı Örnek: Fonksiyon Örnek:Alt program Fonksiyon tanımı Fonksiyon çağrısı Örnek:Fonksiyon tanımı Örnek:Kombinasyon

10 İçindekiler ByVal ve ByRef ile prosedüre değer gönderme Prosedüre Parametre girişi Örnek: İki parametreli fonksiyon Prosedürde parametre olarak nesne kullanımı Optional parametre kullanımı Örnek:Fonksiyonda optional parametre Prosedürlerde ParamArray anahtar sözcüğü kullanımı Örnek:Paramarray ile ortalama alma Hata Yakalama Giriş Yazım Hataları Mantık Hataları Çalışma Zamanı Hataları Tip uyuşmazlığı Örnek:Tip uyuşmazlığı hatasını yakala Örnek:Karekök al Örnek:Sıfıra bölme hatasını yakala Örnek:Taşma hatasını yakala Örnek:Hata mesajı Türkçe verilsin Örnek:Sıfıra bölme hatası Windows Formları ile Çalışma Giriş Yeni WinForms projesi oluşturma Form özellikleri Form tasarımını kullanma Form bileşenlerinin özelliklerini değiştirme Form üzerindeki elemanları ayarlama Tab sırası ayarlama Elemanları forma göre yeniden boyutlandırma Formun Opacity özelliği Örnek:Formu yavaş yavaş göster Form boyamanın temelleri Örnek:Form üzerine yazı yaz System.Windows.Forms.Application Class Control Class Control metotları Diğer Control Metotları Control olayları Sender parametresi Örnek:Sender ile oyna Örnek:Sender ile renk değiştir Fare olaylarına cevap verme Örnek:Fare olaylarına cevap verme Örnek:Farenin hangi düğmesi tıklandı Klavye olaylarını cevaplamak ScrollableControl Class Örnek:Kaydırma çubuğu ekle Windows formları oluşturma Modal formları görüntüleme

11 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Modal olmayan(modelless) formları görüntüleme Sürekli en üstte kalan formları görüntüleme Formun kenarlarını değiştirme None FixedSingle Fixed3D FixedDialog Sizeable SizableToolWindow FixedToolWindow Çalışma zamanında form kenarlarını değiştirme MDI uygulamalar geliştirme MDI Parent form oluşturma MDI Child formları oluşturma MDI Child formu görüntüleme Aktif MDI Child formu tespit etme MDI Child formları düzenleme Birden Fazla Form ile Çalışma Uygulama:Zar atma Mesaj Pencereleri ve Bilgi Giriş Kutuları Giriş Kullanıcıya bilgi verme Show Metodunun Kullanımı Örnek:Mesaj penceresi Şarta bağlı olarak mesaj verme Seçilen düğmeye göre davranan mesaj pencereleri MessageBox için mevcut düğmeler Mesaj penceresindeki simgeler Düğmelerin öncelikli seçilme durumu Seçilen düğmeyi tespit etme Örnek:Dosya sil Örnek:Programdan çıkılacak mı? InputBox(Bilgi Giriş Kutusu) Örnek:Giriş kutusu Windows Ortak Diyalog Kutuları Giriş OpenFileDialog bileşeni OpenFileDialog bileşeninin özellikleri Örnek:Open diyalog penceresi Örnek:Dosya Aç SaveFileDiyalog bileşeni SaveDialog bileşeninin özellikleri Örnek:Save diyalog penceresi FontDialog bileşeni Örnek:Font diyalog penceresi ColorDialog bileşeni Örnek:Renk diyalog penceresi PrintDialog bileşeni Örnek:PrintDialog penceresi

12 İçindekiler PrintPreviewDialog bileşeni PrintPreviewControl elemanının özellikleri Örnek.PrintPreviewDialog,PrintPreviewControl PageSetupDialog bileşeni PageSetupDialog Bileşenin özellikleri Örnek:PageSetupDialog FolderBrowserDialog Kontrolü Örnek:Dizin Göster Menüler ve Araç Çubukları Giriş Örnek:Menü Tasarımı Menü Seçeneklerine Resim Ekleme Menü Çubuğuna Eleman Ekleme Menü Çubuğundaki açılan Kutuya Eleman Ekleme Menü Seçeneklerine Ait Olaylara Kod Yazma Kutudan Seçilen Renge Bağlı Olarak Form Rengini Değiştir Forma Araç Çubuğu Ekleme Araç Çubuğu Düğmeleri İçin Kod Yazma Durum Çubukları Toolbox Kontrol Elemanlarına Hızlı Bakış Giriş Button Metni Hizalayın Kısayol tuşları ile düğmeyi tıkla Click olayını kullan Label Text özeliğini ayarlayın Kısayol tuşu tanımlayın Metni Hizalayın LinkLabel Web sayfasına bağlan Mail sunucusunu aç Renkleri ayarla Link alanını ayarla TextBox Metin kutusuna veri aktar Tırnak içerisinde metin ekle Metin kutusunu şifre giriş kutusu olarak ayarla Metin kutusu içerisinde birden fazla satır göster Kutunun içeriği değişmesin Kutunun içindeki metni seç Kutuya ilave metin ekle Kutunun içeriğini sil Pano işlemleri Metin kutusunu satır satır oku Metin kutusunun içeriğini hizala Metin kutusuna dosya aktar

13 Visual Basic 2005 Zeydin PALA 12 ErrorProvider Örnek:ErrorProvider ListBox Çalışma zamanında ListBox a eleman ekle Metin kutusu ile eleman ekle Liste kutusuna diziden eleman ekle Liste kutusuna sayı ekle Araya eleman ekle Listedeki bir elmanı bulma Eğer listede aranılan eleman varsa seç Listeyi sırala Liste kutusunu temizle Listeden eleman sil Listedeki eleman sayısını bul ListBox1 in tüm içeriğini ListBox2 ye aktar Listeden eleman seçmek Program kontrolünü ListBox a ver ListBox un rengini değiştir Liste içeriğini diziye kopyala Çok Sütunlu ListBox Listeden birden fazla eleman seç Liste kutusunun çerçeve biçimini değiştir ComboBox Tasarım zamanında ComboBox a eleman ekle Çalışma zamanında ComboBox a eleman ekle Metin kutusu ile eleman ekle Açılan kutusuna sayı ekle Araya eleman ekle Açılan kutudaki bir elemanı bul Eğer açılan kutuda aranılan eleman varsa seç Açılan kutu içindeki elemanları sırala Açılan kutuyu temizle Açılan kutudan eleman sil Açılan kutunun eleman sayısını bul ComboBox1 in tüm içeriğini ComboBox2 ye aktar Açılan kutudan eleman seç Program kontrolünü ComboBox a ver ComboBox un rengini değiştir Açılan kutunun içeriğini diziye kopyala CheckedListBox Tasarım zamanında CheckedListBox a eleman ekle Çalışma zamanında CheckedListBox a eleman ekle Metin kutusu ile eleman ekle Liste kutusuna sayı ekle Araya eleman ekle Listedeki bir elmanı bulma Eğer listede aranılan eleman varsa seç Listeyi sırala Liste kutusunu temizle Listeden eleman sil Listedeki eleman sayısını bul

14 İçindekiler Listedeki işaretli eleman sayısını bul CheckedListBox1 in tüm içeriğini CheckedListBox2 ye aktar Sadece işaretli elemanları aktar Listeden eleman seçmek Program kontrolünü CheckedListBox a ver CheckedListBox un rengini değiştir Liste içeriğini diziye kopyala Çok Sütunlu CheckedListBox Listeden birden fazla eleman seç Liste kutusunun çerçeve biçimini değiştir Seçili eleman işaretlendiğinde uyar Örnek:Kontörmatik TreeView İşaret kutularını göster Çalışma zamanında eleman ekle Seçili elemanın altına eleman ekle Seçili elemanı sil Listedeki tüm elemanları sil Tıklanan elemanı oku Örnek:Veritabanı içindeki verileri TreeView içinde göster ListView Listeye eleman ekle ListView içinde eleman sil Örnek:ListView Resimli seçenekleri göster CheckBox RadioButton DateTimePicker HscrollBar,VscrollBar domainupdown NumericUpDown TabControl Sayfalara resim ekleyin Aktif sayfayı tespit et TabContol e yeni sayfa ekle Sayfa başlıklarının yerlerini değiştirin PictureBox Çalışma zamanında resim yükle Resmi kutuya sığdırın Resmi kaydet Resmi Dönderin TrackBar Örnek:TrackBar

15 Visual Basic 2005 Zeydin PALA 14 RichTextBox Dosya yükle Örnek:Seçili metni biçimlendir Panel GroupBox Timer bileşeni ile zamanlama Timer özellikleri ve olayları Enabled Interval Tick olayı Örnek:Timer ile resim gösterisi Örnek:Çalışan saat Örnek:Sıramatik Visual Basic 2005 ile Veritabanlarına Erişim Giriş Veritabanı ve Veritabanı Yönetim sistemleri Arasındaki İlişki Visual Basic 2005 Veri Erişim Bileşenleri DataSet DataGridView BindingSource BindingNavigator TableAdapter DataGridView Elemanı ile Veri Bağlantısı Visual Basic 2005 ve SQL ile Veri Sorgulama Giriş SQL(Structured Query Language) Sorguya nasıl başlanır? Sorgulanacak Tabloyu Belirleme Kullanılacak Alanları Belirleme Tekrarlı kayıtları bir kere listeleme-distinct Tablodaki verileri sıralama-order By Where ile veri filtreleme iki şartı aynı anda sağlama Bir harf ile başlayan kayıtları sorgulama Verileri Gruplandırma-Group By Having kullanımı Tabloya Veri Ekleme Tabloyu Güncelleme Tablodaki kayıtları silme Tüm bilgileri sorgulama Form tasarımını yapın Program kodu yazın Programı çalıştırın ve test edin ComboBox kutularına sorgu sütunlarını ekle Açılan kutudan parametre gönderme İki tarih arasını sorgulama Bir harf ile başlayan kayıtları listeleme Master-Detail tablo sorgulama ADO.NET ve SQL Server ile Veritabanı Programlama

16 İçindekiler Giriş ADO.NET Nedir? ADO.NET Nerelerde kullanılır? ADO.Net'in hangi sürümleri mevcuttur? ADO.NET'i hangi tür uygulamalarda kullanabiliriz? Veri ilişkili ad uzayları(namespace) Veri ilişkili ad uzaylarının kod penceresindeki yeri ADO.NET nesne modeli Veri sağlayıcı sınıfları ADO.NET nesneleri OleDbConnection VE SqlConnection nesneleri OleDbCommand ve SqlCommand DataReader NET Data Provider(veri sağlayıcılarını seçme) NET veri sağlayıcı tipleri SQL Server.NET Provider OLE DB.NET Data Provider ConnectionString nedir? Bir ConnectionString i nasıl tanımlanır? ODBC.NET Data Provider ADO.NET Data Adaptörleri ADO.NET Command nesneleri OleDbConnection Özellikleri ConnectionString ConnectionTimeOut Database Data Source Provider ServerVersion State SqlConnection Özellikleri ConnectionString ConnectionTimeOut Database Data Source PaketSize ServerVersion State WorkStationID OleDBConnection ve SqlConnection metotları Open Close Dispose BeginTransaction ChangeDatabase CreateCommand GetSchema Data Command oluşturma Data Command Özellikleri CommandText CommandType

17 Visual Basic 2005 Zeydin PALA CommandTimeOut Connection Parameters Transaction UpdatedRowSource Parameters koleksiyonunu kullanma Command Metotları ExecuteReader ExecuteNonQuery DataReader DataReader özellikleri RecordsAffected FieldCout IsClosed Item Depth DataReader metotları DataAdapter Metotlerı Fill metodu Fill(Dataset) Fill(Data Table) Fill(Dataset,TabloAdi) Fill(Data Table,DataReader) Update metodu Update(Dataset) Update(dataRows) Update(DataTable) Update(datarows,DataTableMapping) Update(Dataset,kaynaktablo) Konsole Uygulaması ile veritabanına erişim Uygulama nasıl çalışıyor? Saklı Prosedürler Giriş Bir saklı prosedürün yapısı Saklı prosedürü test etme Yeni bir saklı prosedür oluşturma Örnek:Program içinde saklı prosedür kullanma Örnek:Listelerle Çalışma Muameleler-Transactions Giriş Transaction nasıl çalışır? Transaction yapısı Örnek:Muamele Saklı prosedür oluşturun Prosedürü test edin Yeni bir Windows uygulaması başlatın Düğme için kod yazın Programı çalıştırın ve test edin Örnek:Muamele Formu tasarlayın Başlangıç kodlarını yazın Kayıt okuyacak alt programı yazın

18 İçindekiler Hesaplar arasındaki farkı yazacak alt programı yazın Başlangıçta çalışacak kodu yazın Tabloya kayıt ekleyecek kodu yazın Tablodaki kayıtları silecek kodu yazın Programı test edin ADO.NET ve XML Etkileşimi Giriş XML şemaları Dataset XML metotları GetXML WriteXML ReadXML Örnek: XML ve Dataset VB.NET 2005 ile Web Uygulamaları Geliştirme Giriş ASP.NET için neler gereklidir? İlk ASP.NET uygulaması ASP.NET nasıl çalışır? Bilgi geçerlilik kontrolleri Yeni bir Web Form ekleyin Web Formu üzerine web kontrollerini yerleştirin Web kontrollerinin özelliklerini ayarlayın Yeni web formu başlangıç sayfası yapın Web uygulamasını çalıştırın ve test edin Geçerlilik kontrol tipleri Bir alan için birden fazla validator kullanma Tüm uyarıları bir rapor biçiminde sunmak Access Veritabanına bağlantı Listelerle çalışma ASP.NET ve SQL Server ile Veritabanı Programlama Giriş Veritabanı için yeni kullanıcı tanımlama SQL Server altındaki veritabanına bağlantı Kayıt Okuma Kayıt arama Parametre kullanarak veri arama Kayıt sayısını bulma Veritabanına kayıt ekleme Kayıt silme Kayıt Güncelleme ASP.NET ile XML Web Servisleri Geliştirme Giriş Web servislerine bakış NET Web servislerinin kökeni Web servisi ve XML Web servisi ve WSDL Web servisi ve SOAP

19 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Web servisi ve UDDI Varsayılan ad uzayını değiştirme Parametresiz web servisi Örnek:İlk servis Solution Explorer penceresindeki dosyalar Örnek:Web servisi ile saat öğrenme Yeni bir web servisi projesi başlatın Web servisini test edin Web servisi için istemci uygulaması oluşturun Uygulamaya bir referans olarak servisi ekleyin Düğme için kod yazın Programı çalıştırın ve test edin Örnek:Parametreli Web servisi yazma Kur dönüştürme servisi Web servisini oluşturun Dosya isimlerini değiştirin Kod penceresine geçin Fonksiyonu düzenleyin Programı derleyin Servisi test edin Web servisi için istemciyi hazırlayın DropDownList elemanının içeriğini ayarlayın Projeye Web Reference ekleyin Düğme için kod yazın İstemci uygulamasını test edin Windows Kontrolleri Oluşturma Giriş Yeni bir Control Library Project başlatın Yapılandırıcıları ve Yokedicileri sınıfa ekleyin Projeyi derleyin Yeni Windows Application projesi başlatın Projeye referans ekleyin Yeni projeyi birincil proje yapın Form üzerine yeni elemanı ekleyin Program kodu ile yeni elemanı türetin Windows Komponentleri Oluşturma Giriş Class Library Projesi oluşturun Yapılandırıcıları ve yok edicileri tanımlayın Sınıfa Yapılandırıcı ekleyin Sınıfa yokedici ekleyin Sınıfa özellik ekleyin Projeyi derleyin Yeni bir Windows Application projesi başlatın Windows Projesini birincil proje yapın Yeni projeye referans ekleyin Form üzerine Button yerleştirin ve kod yazın My Nesnesi Giriş My.Application ad uzayı My.Computer

20 İçindekiler My.Computer.Audio My.Computer.Ports My.Computer.Keyboard Özel klasörlere erişme My.Computer.Clock My.Computer.Clipboard My.Computer.Screen Threading Giriş Neden Çoklu kullanım(multithreading) kullanılır? BackgroundWorker Bileşeni Örnek: BackgroundWorker ile çoklu işlem Nesne Yönelimli Programlamaya Giriş Giriş Nesne yönelimli programlamanın temel kavramları Nokta(.) Notasyonu Özellikler ve Metotlar Sınıf Oluşturma Property Film Özelliklerine Erişim Nesne Oluşturma Yapılandırıcılar(Constructors) Polymorphism Miras(inheritance) olayına genel bakış Temel sınıflar ve türetilmiş sınıflar Temel ve türetilmiş sınıflar arasındaki ilişki Örnek:Miras alma Örnek:Miras alma Miras alma izni Notinheritable Mustinherit Overriding(yeniden tanımlama) NotOverridable MustOverride Overrides mybase anahtar sözcüğü Örnek:Miras alma MyClass anahtar sözcüğü Örnek:Miras alma Nesne Yoketme Visual Basic.NET ile Yazdırma Teknikleri

21 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Giriş Bileşen ve eleman kullanarak yazdırma Metin yazdırma Önizleme penceresini gösterme Yazıcı ayarlama Sayfa ayar penceresini görüntüleme Dokümanın bittiğini bildirme Text kutusunun içeriğini yazdırma Grafik yazdırma Resim yazdırma Grafiğin yanına metin yazdırma Bir sayfayı aşan metin yazdırma Bileşen kullanmadan yazdırma form üzerine düğmeleri yerleştirin Kod penceresini düzenleyin PrintPage prosedürünü tanımlayın Yazdır düğmesi için kod yazın Önizle düğmesi için kod yazın Yazıcı ayarla düğmesi için kod yazın Sayfa ayarla için kod yazın Programı çalıştırın ve test edin Bir dosyanın içeriğini yazdırma Visual Basic.NET te Grafik Programlama Giriş Çizim sınıfları Graphics Sınıfı Graphics nesneleri Pen Sınıfı Color yapısı Font sınıfı Brush Sınıfı Dikdörtgen yapısı(rectangle Structure) Point Yapısı Serbest Çizim Form üzerine metin yazma Örnek:Form üzerine yazı yaz Örnek:Form üzerine metin yaz Örnek:Biçimli yazı tipi Örnek:Gölgeli yazı yaz Örnek:Graphicpath ile yazı yazma Örnek:Sadece grafik görünsün Örnek:Açılı yazı yaz Örnek:Metni eğik yaz Dikdörtgen, Çizgi ve Elips Çizme Örnek:Çizgi çiz Örnek:Çizgi çiz Örnek:Dikdörtgen çiz Form büyüklüğünde zarf çiz Form tıklandığında çember çiz Çemberin içine metin yaz

22 İçindekiler Örnek:Tıklanan yere çember çiz Örnek:90 derecelik çember çiz Örnek:Yarım çember çiz Örnek:360 derecelik çember çiz Örnek:Yay çiz İçi dolu grafikler çizme Örnek:İçi dolu Elips Çiz Örnek:LinearGradient dikdörtgen çiz Örnek:İçi dolu Pasta dilimi çiz Örnek:SolidBrush ile alan doldur Örnek: HatchBrush ile alan doldur Örnek:Diğer fırça tipleri kullan Örnek:LinearGradientBrush ile alan doldur Örnek:Bir resmi boyama fırçası olarak kullan Desteklenen resim formatları Visual Studio.NET Projelerini Dağıtma Giriş Kurulum gereksinimleri NET Framework paketini kurma Windows Installer Publish ile Hızlı Kurulum Web ortamından uygulama dağıtma Xcopy ile Web projelerini hedefe aktarma Windows uygulaması için kurulum programı hazırlayın Visual Basic 2005 ile RFID Uygulamaları Geliştirme Giriş RFID Teknolojisi Nedir ve Nasıl Çalışır? RFID ile Satiş projesi Network ve İnternet Uygulamaları Giriş WebBrowser Kontrolü Örnek:Web Tarayıcı Örnek:İnternet bağlantısı var mı? Örnek:Ping Örnek:Bilgisayar adını öğren Örnek:Web sayfasını ie ile aç Örnek:Dosya indir Örnek:Dosya indir Örnek:Dosya Gönderme Örnek:Web sayfasını yazdırma Framework Sınıf Kütüphaneleri Giriş Tarih ve zaman fonksiyonları Now DateString Today TimeString DateAdd DateDiff

23 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Örnek:Tarih farkını bul Örnek:Dakika olarak tarih farkı bul DatePart DateSerial DateValue Year Month Day MonthName WeekdayName Weekday TimeOfDay TimeSerial TimeValue Hour Minute Second Timer Yuvarlatma Fonksiyonları Round Floor Ceiling İnt Fix IEEERemainder Taban değiştirmek Rastgele Sayı Üretim Fonksiyonları Rnd () Randomize Diğer matematiksel fonksiyonlar Max Min Partition Örnek:Sayı aralığını göster String Class(String sınıfı) Asc, AscW fonksiyonları Chr, ChrW fonksiyonları Filter Örnek:Aranan elemanları yeni bir diziye aktar GetChar InStr, InStrRev UCase Lcase StrConv StrReverse Len Mid Mid Replace Right Left Space

24 İçindekiler Split Örnek:String böl StrComp StrDup Trim Ltrim Rtrim Trim Str Spc Val Option Compare Format FormatCurrency FormatNumber FormatPercent FormatDateTime Visual Basic 2005 ile Mobil Uygulamalar Giriş Dizin

25

26 Visual Studio 2005 IDE Giriş Visual Studio 2005 IDE Visual Basic 2005, dünyanın en büyük yazılım firmalarından biri olan Microsoft un kendi kulvarında şu ana kadar çıkardığı en popüler programlama dilidir. Visual Basic 2005 ile uygulama geliştirmek ve çalıştırmak için Microsoft.NET Framework a ihtiyaç duyulmaktadır. Visual Basic.NET ile; windows konsol uygulamalarını, standard windows uygulamalarını, windows servislerini, windows kontrollerini ve windows kontrol kütüphanelerini, web uygulamalarını (ASP.NET), web servislerini, web kontrollerini ve web kontrol kütüphanelerini, mobil cihaz uygulamalarını,.net sınıflarını ve.net ad uzaylarını geliştirebilirsiniz. Visual Basic 2005 Sürümleri Visual Basic 2005 için; Windows 2000/XP/Vista işletim sistemlerinin çalıştığı bir bilgisayara ihtiyacınız olacaktır. Visual Basic 2005 in farklı kullanıcı gruplarına hitap eden farklı sürümler mevcuttur: Microsoft Visual Basic 2005 Express Edition Microsoft Visual Basic 2005 Standard Edition Microsoft Visual Basic 2005 Professional Edition Microsoft Visual Basic 2005 Team Bu kitapda Microsoft Visual Basic 2005 Professional Edition anlatılmaktadır. Visual Studio 2005 IDE Visual Studio 2005 Microsoft un tümleşik program geliştirme ortamıdır..net programlama dilleri ile bu ortamda program oluşturulabilir, çalıştırılabilir ve debug ile adım adım hatalardan arındırılabilir. Dolayısıyla burası tümleşik program geliştirme ortamı(microsoft Integrated Development Environment- IDE) olarak isimlendirilir. IDE oldukça güçlü bir ortamdır. Akıllı aletleri sayesinde ticari ve özel

27 Visual Basic 2005 Zeydin PALA uygulamalar geliştirilebilir. Visual Studio 2005 IDE; önceki versiyonlara göre daha kullanışlı, daha konforlu ve daha pratiktir. En son kullanılan projeler Otomatik açılıp-kapanan pencere Yardım linkleri Visual Studio 2005 çalıştırıldığında öncellikle karşınıza Start Page (Giriş Sayfası) çıkacaktır. Sayfanın sol tarafında yer alan Recent Projects panelinde son kullanılan proje isimleri yer almaktadır. Aynı panelde yeni proje oluşturmak için Create Project (Proje Oluştur) ve bir projeyi kullanıma açmak için de Open Project (Proje Aç) bağlantıları kullanılabilir. Bu panelde oluşturulacak proje tipine göre de hareket etmek mümkün olmaktadır. Yeni Proje Oluştur penceresi Şimdi Recent Projects panelinde yer alan Create Project düğmesini tıklayarak New Project diyalog penceresinin açılmasını sağlayın. Bu pencere açıldığında farklı alanlara yönelik farkı proje şablonlarını bulacaksınız. Sol taraftaki panelde Visual Basic seçildiğinde sağ taraftaki şablonlar panelinde Windows Application, class Library, Console Aplication, Windows Control Library, Crystal Report Application ve Device Application gibi proje şablonlarını bulabilirsiniz. Bu pencere açık iken hangi proje tipi ile çalışılacaksa o seçenek seçilmelidir. Ardında Name kutusuna projeye uygun bir isim verilerek OK düğmesi tıklanmalıdır. Visual Basic uygulaması seçili Seçili projenin mahiyeti Projenin adı 26

28 Visual Studio 2005 IDE Proje Tipleri New Project penceresinin Templates panelinde yer alan projelerin amaçlarını kısaca açıklamaya çalışalım. Windows Application Form ve kontroller kullanılarak oluşturulan standart Windows uygulamalarıdır. Bu şablon varsayılan bir form içeren proje oluşturur. Forma ait tüm kütüphane referansları System adalanı(namespace) içinde yer almaktadır. Class Library Bu proje tipi Windows tabanlı uygulamalar ile çalışabilecek sınıflar oluşturmak içindir. Bu şablon referansları System adalanı içinde yer alan ve varsayılan bir sınıf içeren projeyi oluşturur. Console Application Bu proje tipi ile komut satırı-dos- komut satırı yada konsol uygulamaları geliştirebileceksiniz. Bu şablonda form bulunmaz. Ve Module içinde Sub Main adında bir prosedür içerir. Windows Control Library Crystal Reports Application Bu proje tipi ActiveX denetimleri oluşturmak içindir. Bu seçenek ile Windows uygulamaları ile çalışabilecek kontroller oluşturabileceksiniz. Bu proje tipi ile Crystal Report desteğinde çalışacak ve görsel arabirimi olan uygulamalar geliştirilir. Device Aplication Pocket PC 2003 ve sonraki cihazlar için.net Framework 2.0 destekli Windows uygulamaları geliştirmek için kullanılır. Search Online Templates Bu seçenek ile internet ortamında online grup proje şablonları indirmek ve kullanmak amaçlanmaktadır. Start Page sayfasından Create Web Site.. seçeneği tıklandığında açılacak New Web Site penceresinde şu proje tipleri ile çalışılabilmektedir. ASP.NET Web Site Bu proje tipi ile ASP.NET desteğiyle dinamik Web uygulamaları oluşturabileceksiniz. Bu proje tipi ile HTML, ASP.NET ve VB dosyaları oluşturabileceksiniz. Şimdi olay yönelimli ve istek-çağrı yapısına dayanan güçlü uygulamalar sizi bekliyor. ASP.NET Web Service Bu proje tipi ile XML web servisleri geliştirilmektedir. Web servis projeleri birer bileşen olup Web aracılığıyla diğer uygulamalar için kullanılabilirler. HTTP üzerinde çalışacak bu uygulamalara XML ile istek ve çağrı yapılabilecektir. 27

29 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Personel Web Site Starter Kit İçerisinde birçok sayfa bulunduran ve kullanıcıya yol göstermesi amaçlanan örnek bir site alt yapısı oluşturur. Empty Web Site ASP.NET Crystal Reports WS İçerisinde web sayfası bulundurmayan boş bir web sitesi oluşturur. Crystal Report destekli web sitesi oluşturulur. Visual Studio 2005 tümleşik ortamı programları projeler (Projects) ve çözümler(solutions) biçiminde organize eder. Projeler Visual Basic programına ait olan birer grup olup aynı zamanda bir birleri ile ilişkili olan dosyaları içerirler. Solution Explorer ise birden fazla projeyi içerebilirler. Dolayısıyla daha fazla proje ile aynı anda çalışmak ve daha büyük çözümler üretme imkanı elde edilebilmektedir. Visual Studio 2005 tümleşik ortamı birden fazla programlama dilini aynı anda desteklediğinden dolayı karmaşıklık olmasın diye her bir proje otomatik olarak kendi adı ile oluşturulan bir klasöre kaydedilmektedir. Ve proje isimleri WindowsApplication1 biçimde varsayılan ismi ile isimlendirilmektedir. Benzer isimle anılan her proje adının sonuna belirleyici bir numara eklenmektedir. Visual Studio 2005 tümleşik ortamında oluşturulan projeler varsayılan olarak Belgelerim (My Documents) klasörü altında yer alacaktır. Projenin adını istediğiniz gibi değiştirebilir ve istediğiniz bir konuma kaydedebilirsiniz. Projenin anlaşılabilir bir isim taşıması ve yine anlaşılabilir bir klasörde saklanması programcıya büyük kolaylıklar sağlayacaktır. Solution Explorer Properties penceresi Windows uygulamaları için form Şekilde gördüğünüz Form1 başlığına sahip ve gri renkli olan dikdörtgen nesne Windows uygulamaları geliştirmek için programcı tarafından kullanılır. Form olarak adlandırılan bu nesne ve üzerinde yer alacak 28

30 Visual Studio 2005 IDE olan kontrol elemanları ile beraber grafiksel kullanıcı arabirimi(graphical user interface-gui) olarak adlandırılır. Bu nesne aynı zamanda programın görsel(visual) bir bölümü olup kullanıcı ile iletişim sağlar. Form ve üzerindeki elemanlar ile programa bilgi girişi yapılarak iletişim sağlanır. Visual Studio 2005 tümleşik ortamındaki dokümanlar arasında araç çubuklarının hemen altında yer alan sekmeler ile geçiş yapılır. Yukarıdaki resimde aktif doküman Form1.vb[Design] dir. Menü ve araç çubukları Visual Studio.NET tümleşik ortamını etkin bir biçimde kullanmak, program çalıştırmak ve program derlemek için ilgili komutlar menü çubuğunda yer alan menü seçenekleri altında yer almaktadır. Buradaki seçenekler yapılacak işe göre kategorik olarak gruplandırılmışlardır. Windows ortamında aşina olduğunuz temel yapı aynen burada da karşımıza çıkmaktadır. Örneğin yeni bir proje başlatmak için File->New-> Project (Ctrl+Shift+N) seçeneklerini kullanıyoruz. Genel anlamda menü seçeneklerini aşağıdaki gibi ana gruplar altında kısaca açıklamaya çalışalım. Bu seçeneklerin içerikleri o an açık olan uygulamaya göre farklılık gösterebileceklerdir. File Edit View Project Build Debug Format Data Tools Window Community Help Proje açmak, kapamak yada yazdırmak için ilgili seçenekleri burada bulacaksınız. Veri kopyalamak, yapıştırmak, silmek ve geri almak için ilgili seçenekleri burada bulacaksınız. IDE ortamında çalışan pencereleri ve araç çubuklarını gizleyip göstermek için kullanacaksınız. Proje ve proje dosyalarını yönetmek için ilgili seçenekleri burada bulacaksınız. Aktif olan uygulamayı derlemek için kullanılan seçenekler yer alır. Program çalıştırmak ve bir programı debug işlemine tabi tutmak, programı hatalardan arındırmak için ilgili seçenekleri burada bulacaksınız. Formun görünüşünü ve form üzerindeki elemanların hizalanması için gerekli komutları burada bulacaksınız. Veritabanları ile iletişime geçmek ve veritabanları ile çalışmak için ilgili seçenekleri burada bulacaksınız. IDE nin diğer özelliklerini kullanmak, IDE ortamını özelleştirmek ve IDE ortamına ait özelliklere erişmek için gerekli komutları burada bulacaksınız. IDE ortamındaki pencereleri düzenlemek ve istenilen pencereye geçiş yapmak için gerekli komutları burada bulacaksınız. Online olarak bir çok soru için cevaplarının araştırılacağı ve danışılacağı seçenekleri içerir. IDE yardım seçeneklerine ulaşmak için gerekli komutları burada bulacaksınız. 29

31 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Bununla beraber menü çubuğu hemen altıda yer alan araç çubuklarını kullanarak daha hızlı bir biçimde menülerin yaptığı işi yapabileceksiniz. Araç çubukları üzerinde fare ile kısa bir süre beklendiğinde ilgili çubuğun görevi küçük bir kutuda size gösterilecektir. Visual Studio.NET ortamındaki pencereler Projeleri tasarlarken IDE ortamındaki bir çok pencerenin hizmetinize sunulduğunu müşahede edeceksiniz. Bu pencereleri etkin bir biçimde kullandığınız zaman her şeyin aslında kolay ve hızlı bir biçimde yapılabildiğini göreceksiniz. Eğer bir yerde sorun yada ihtiyaç varsa ihtiyacı karşılayacak mutlaka bir çözümü de olmalıdır mantığı ile hareket ettiğiniz müddetçe işlerin ne kadar kolay ve hızlı bir biçimde sonuca gittiğini göreceksiniz. Özellikle proje yönetimi ve Windows uygulamaları için en çok kullandığımız pencereler View menüsü altında yada Standart araç çubuğunun sonunda yer alan aşağıdaki seçeneklerle aktif hale gelen pencerelerdir. Start Page Visual Studio 2005 ortamındaki pencerelere hareketlilik özelliği kazandırılmıştır. Auto-Hide olarak isimlendirilen bu özellik ile programcı IDE ortamını daha verimli bir biçimde kullanabilecektir. Özellikle büyük formların tasarımında hemen hemen hiç yer sıkıntısı çekilmeyecek şekilde yeni düzenlemeler getirilmiştir. En çok kullanılan Solution Explorer ve Toolbox pencerelerinin sağ üst köşelerinde yer alan düğme ile pencerelere otomatik kapanma ve açılma özelliği kazandırılmıştır. Eğer pencerelerin sağ üst köşelerinde yer alan Auto-Hide düğmesi yana yatık ise otomatik kapanma aktif haldedir. Bu durumda daha fazla çalışma alanı kullanılabilecektir. Eğer Auto-Hide düğmesi dikey durumda ise ilgili pencere sabit olarak çalışma alanındaki yerini koruyacaktır. Auto-Hide düğmesini tıklayarak bir durumdan diğer duruma otomatik olarak geçebileceksiniz. Solution Explorer Solution Explorer penceresi çalışma kapsamına giren tüm dosyalara erişim sağlar. Visual Studio 2005 ilk olarak çalıştırıldığında bu pencerede herhangi bir dosya yer almayacaktır. Birincil olarak kullanıma açılan proje Solution Explorer içinde aktif olacaktır. Penceredeki Form1.vb dosyası bir Visual Basic dosyasıdır. Bu dosyalar vb uzantısını alırlar. Solution penceresi vasıtasıyla kod penceresini, form tasarımını ve Properties penceresini görüntüleyebilirsiniz. Ayrıca Solution Explorer araç çubuğunda yer alan Show all files 30 düğmesi ile tüm dosyaları görüntüleyebilirsiniz. Command Window Toolbox(Ctrl+Alt+X) Object Browser Properties Penceresi(F4) Solution Explorer(Ctrl+R)

32 Visual Studio 2005 IDE Properties penceresinin açar Tüm dosyaları gösterir Pencere içeriğini yeniler Kod penceresini açar Class diagram penceresini görüntüler Formu görüntüler Başlangıç projesi Tıklandığında alt seçenekler görünür/gizlenir. Solution Explorer penceresine yeni projeler ekleme Solution Explorer penceresinin önemli özeliklerinden biri de birden fazla projeyi yönetme yeteneğine sahip olmasıdır. Solution Explorer penceresi içindeki ilk seçeneği sağ tıklayın ve açılan menüden Add->Existing Project komutlarını verin. Açılacak Diyalog penceresi vasıtasıyla istediğiniz mevcut bir projeyi seçerek pencereye ekleyebilirsiniz. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi Solution Explorer penceresinde üç tane proje yer almaktadır. Bir projeden diğerine geçmek için sadece tek tıklama yeterli olacaktır. Bu durumda projeler arası kod transferi yada arabirim transferi yapmak oldukça kolay olacaktır. Pencerede ilk olarak kullanıma açılan proje başlangıç projesidir. Herhangi bir anda başka bir projeyi başlangıç projesi olarak tanıtmak için ilgili projeyi sağ tıklayın ve Set as Startup Project komutunu verin. Seçtiğiniz proje artık birincil projeniz olacaktır. Başlangıç projesi pencerede daha belirgin olarak görünecektir. Birinci proje-aktif proje İkinci proje Üçüncü proje Penceredeki projelerin derleme sırasını değiştirmek için ilk seçeneği seçin ve sağ tıklayın açılan menüden Project Build Order komutunu verin. Bu seçenek Solution Explorer penceresinde sadece birden fazla 31

33 Visual Basic 2005 Zeydin PALA projenin olması durumunda görünür. Karşınıza çıkacak diyalog penceresinin Dependencies sekmesine geçin ve sıralamayı belirleyin. Buradan seçilen proje birinci proje olacaktır. Proje özellikleri ayarlama Projeye ait bir çok özelliği farklı olarak ayarlamak mümkün olmaktadır. Özelliklerini ayarlamak istediğiniz projeyi sağ tıklayın ve Properties komutunu verin. Projeye ait bir çok özelliği ayarlayabileceğiniz Property pages diyalog penceresi karşınıza çıkacaktır. Başlangıç formu Bu pencereyi kullanarak genel, derleme, ekleme, referans yolu ve form ayarlarını ve projeye ait diğer konfigürasyon ayarlarını yapabileceksiniz. Toolbox Penceresi Form tasarımı için gerekli tüm kontrolleri bu pencerede bulacaksınız. Visual programlama teknikleri kullanarak buradaki elemanları sürükleyerek form üzerine bırakabilirsiniz. Ve bıraktığınız kontrol elemanına amacına uygun olarak kod yazabilirsiniz. Visual Studio 2005 ortamında kullanılan Toolbox önceki kuşak Visual Basic dillerine göre daha yetenekli hale getirilmiştir. 32

34 Visual Studio 2005 IDE Toolbox aynı amaca yönelik olan kontrolleri aynı grup içinde barındırarak daha düzenli ve daha kolay erişim yöntemi sunmuştur. Toolbox penceresindeki kontrol grupları Toolbox penceresinde yer alan grupları kısaca açıklayalım: All Windows Forms Common Controls Containers Tüm bileşenleri bir arada görüntüler. Windows uygulamalarında kullanılan en yaygın bileşenleri içerirler. Birden fazla elemanların yer alacağı bileşenleri içerirler. Menus & Toolbars Menü ve araç çubuklarına ait bileşenleri içerirler. Data Components Printing Dialogs Crystal Reports General Veritabanı bağlantısı için kullanılacak elemanları içerirler. Çalışma zamanında görünmeyen ve değişik amaçlar için kullanılan bileşenleri içerirler. Yazdırma ile ilgili elemanları içerir. Diyalog pencerelerine ait bileşenleri içerir. Crystal Report bileşenlerini içerir. Programcılar için özel amaçlı olarak tasarlanmıştır. En çok kullandığınız kontrol elemanlarını sürükleyerek buraya bırakabilirsiniz. Ve daha hızlı bir biçimde elemanları buradan alıp formun üzerine sürükleyebilirsiniz. Toolbox penceresinde her bir grup içinde yer alan kontrolleri alfabetik olarak sıralayabilirsiniz. Bunun için boş bir alanı sağ tıklayın ve açılan menüden Sort items alphabetically komutunu verin. Elemanlar A-Z olarak sıralanacaklardır. İstediğiniz grupları ve grup içindeki elemanları fare ile sürükleyerek sırasını değiştirebilirsiniz. Gruplar dahil olmak üzere tüm kontrol elemanlarını yeniden adlandırabilirsiniz. Bunun için ilgili kontol elemanını sağ tıklayın Rename item komutunu verin. İlgili elemanın ismi edit moduna geçecek ve istediğiniz bir isim verebileceksiniz. Grupları yeniden adlandırmak için önce sağ tıklayın ve ardından Rename Tab komutunu verin. Yeni grup oluşturma Toolbox penceresine yeni sekmeler-tab ekleyebilir ve istediğiniz kontrolleri size özel olan yeni sekmeye ekleyebilirsiniz. Bu iş için önce Toolbox penceresinin boş bir alanını sağ tıklayın ve açılan pencereden Add Tab komutunu verin. Toolbox penceresine yeni bir sekme eklenecek ve sizden isim girilmesini isteyecektir. İstediğiniz ismi verin. Diğer sekmelerdeki kontrollerin sağ tıklayın ve copy komutunu verin. Daha sonra yeni oluşturduğunuz gruba geçin sağ tıkladıktan sonra Paste komutunu verin. Yeni gruba kopyasını aldığınız eleman yapıştırılacaktır. 33

35 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Herhangi bir grubu silmek için ilgili grubu önce sağ tıklayın ve ardından Delete Tab komutunu verin. Çıkacak mesaj penceresini Evet olarak onaylarsanız ilgili grup içindekiler ile beraber silinecektir. Properties penceresi Properties penceresi form ve form üzerindeki elemanların özelliklerini gösterir. Özellikler bir nesne hakkında bilgi verirler. Örneğin bir nesnenin form üzerindeki yeri, rengi genişliği, yüksekliği birer özelliktir. Form üzerinde form dahil olmak üzere hangi elemanı seçerseniz o elemana ait özellikleri Properties penceresinde bulursunuz. Benzer şekilde Properties penceresinin üst kısmındaki açılan kutuyu kullanarak ta istediğiniz bir nesnenin özelliklerine ulaşabilirsiniz. Özellikleri alfabetik olarak listeler Events-Olaylar sayfasına geçisi sağlar. Özelliklerin aldığı değerler Seçili özelliğin tanımı Properties penceresi görünmüyorsa F4 tuşunu yada View->Properties Window komutlarını vererek gösterebilirsiniz. Properties penceresi daha etkin bir biçimde kullanılması için özellikleri kategorik ve alfabetik olarak gösterme yeteneği kazandırılmıştır. Böylece birbirine benzer olan özellikleri bir arada bulmak oldukça programcıya zaman kazandıracaktır. Properties penceresi seçili elemana ait özellikleri aşağıdaki gibi kategorik olarak listeler: 34

36 Visual Studio 2005 IDE Accessibility(Erişilebilirlik) Appearance(Görünüm) Behavior(Davranış) Data (Veri bağlantıları) Design(Tasarım) Focus(Odaklanmak) Layout(Yerleşim biçimi) Misc(Çeşitli özellikler) Window style(pencere biçimi Properties pencerenin hemen altında seçili özellik ile ilgili ek açıklama yer almaktadır. Anında verilen bu yardım programcı için oldukça önemli bir yer teşkil etmektedir. Properties penceresinin en önemli avantajlarından birisi bir elemanın istenilen özelliklerini Visual ortamda değiştirerek herhangi bir kod gerektirmemesidir. Programcı seçili elemana ait hangi özelliklerin değiştirilebilir olduğunu anında görür ve hızlı bir biçimde bunları değiştirebilir. Programcı seçili olan özelliğin hangi değerleri alabileceği hususunda herhangi bir kaynağa ihtiyaç duymaz. Pencerenin hemen altında seçili özelliği açıklayıcı bilginin bulunması ilgili özelliğin amacını tam olarak ortaya koymaktadır. Programcı seçili özelliğe ait özellikleri herhangi bir koda gerek duymadan tek bir tıklama ile hızlı bir biçimde değiştirebilir. Benzer özellikleri taşıyan elemanlar seçilerek ortak özellikleri tek adımda değiştirilebilir. Server Explorer IDE nın sol tarafında Toolbox ve Server Explorer aynı sekme grubunu paylaşırlar. Server Explorer IDE nin yeni ve önemli özelliklerinden biridir. Bununla çeşitli sunucular üzerindeki servislere erişebilirsiniz. Örneğin Server Explorer panelinde Microsoft SQL Server ı çalıştıran makinalara kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi Goldman adındaki bilgisayar Microsoft SQL Server'i kullanıyor. Burada aynı zamanda Data Connections altında yer alan veritabanı bağlantılarının listesini de görebilirsiniz. 35

37 Visual Basic 2005 Zeydin PALA Veritabanına bağlantı sağlar Veritabanı bağlantıları Sunucu bilgisayar Designer penceresi Form ve kod penceresinin yer aldığı alan Designer olarak isimlendirilir. Proje açık olduğu halde bu pencere görünmüyorsa yada yanlışlıkla kapatılmışsa, pencereyi göstermek View-> Designer komutlarını verebilirsiniz. Yada klavyeden Shift+F7 tuşlarını kullanabilirsiniz. Task list Designer penceresinin hemen altında yer alan ve program çalıştırıldığında hatalı satırı aktif hale getiren bir penceredir. Task List Penceresindeki aktif satırı tıklarsanız kod penceresinde direkt hatalı olan satıra geçiş yapabileceksiniz. Task List penceresini göstermek için View-> Show Tasks seçeneklerini kullanabilirsiniz. Yardım kullanımı Visual Studio 2005, oldukça kapsamlı yardım sağlıyor. Özellikle Dynamic Help sayesinde hem IDE ortamı, hem de IDE ortamında aktif olan her nesne için anında yardım konularına ulaşabilirsiniz. Dynamic Help penceresini açmak için sırasıyla Help-> Dynamic help seçeneklerini kullanabilirsiniz. Dynamic Help penceresinde aktif eleman ile ilgili konuları içeren bir çok link bulacaksınız. İstenilen link tıklandığında detaylı bilgi IDE ortamında görüntülenecektir. Eğer istenilen linke ait detaylı bilgi bulunmazsa büyük bir ihtimalle sizden MSDN CD' lerinden birini isteyecektir. Bunun yanında Help menüsü altındaki seçenekleri kullanarak istenilen konu yada eleman hakkında bilgi edinilebilir. Buradaki Contents, index ve Search seçenekleri oldukça size aramada kolaylık sağlayacaklardır. Contents İndex Search Yardım konularını kategorik olarak listeler. Yardım konusu anahtarlarını alfabetik sıralayarak istenilen ifadeye hızlıca ulaşılmasını sağlar. Programcı istediği bir kelimeyi yine istediği bir ortamda arama imkanı sunar. 36

38 Visual Programlamaya Giriş Giriş Visual Programlamaya Giriş Bir önceki konuda IDE ortamını ve temel bileşenleri hakkında bilgiler edindiniz. Bundan sonra ise bu ortamı etkin bir biçimde kullanmak ve verilen materyalleri doğru kullanarak Visual programlamaya ilk adımınızı atacaksınız. Yapacağımız bu ilk çalışmada hiç bir satır program kodu kullanmaksızın bir form arabirimi oluşturacağız. Oluşturacağımız arabirim üzerinde iki tane label-etiket, PictureBox-resim kutusu ve DateTimePicker-Tarih ve saat gösteren eleman yer alacaktır. Oluşturulan arabirimde çalışma zamanında kullanıcı etiketlerin içeriklerini değiştiremezken DateTimePicker elemanı vasıtasıyla istediği bir tarihi seçebilecektir. Tasarım bittikten sonra form arabirimimiz aşağıdaki gibi olacaktır: Label elemanı PictureBox elemanı Label elemanı DateTimePicker elemanı