İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ

Transkript

1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2006 OCAK-MART İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ NİSAN 2006

2 İÇİNDEKİLERİ İ YÖNETİCİ İ İ ÖZETİ...3 Genel Olarak...3 Hazırgiyim 2006 Yılında İhracattai Liderliğini Koruyamadı...3 Sektör İhracatı ABD deki Tüketim Çılgınlığından Yeterli Pay Alamıyor...3 Diğer Pazarlarda Durum İyi...3 Dokuma Konfeksiyon ve Denimin Performansı Düşük Düzeyde...4 Örme Konfeksiyon İhracat Performansında Yaşanan Düşme Çorap Kaynaklıdır...4 Girdi Fiyatları ve Kurların Seyri Sektörün Performansını Olumsuz Etkiliyor...4 I. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ...5 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kotasız Dönemden Ciddi Boyutlarda Etkilenmeye Başladı...5 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörü, En Fazla İhracat Yapan İkinci Sektör...5 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Performansı Beklentilerin Altında...6 Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörü İhracatının Seyri...7 II. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT...8 Bölgelere Yönelik İhracat Performansı Farklı Oranlarda Gerçekleşmiştir...8 İhracat Performansını AB ye Yapılan İhracat Belirliyor...8 AB-15 e Yönelik İhracat Performansını Almanya Pazarı Belirliyor...9 Yeni AB Ülkelerine Yönelik İhracat Artışı Devam Ediyor...10 Konfeksiyon ABD deki Tüketim Çılgınlığından Yeterli Pay Alamıyor...11 Diğer Avrupa Ülkelerine Yönelik İhracat Artışı Rekor Düzeyde: %41, Eski SSCB Ülkeleri : Rusya Pazarındaki Gelişmeler Olumlu...13 Ortadoğu Pazarı Geçen Yıllardan Daha İyi Bir Performans Sergiliyor...13 Kuzey Afrika Ülkeleri Durgun: 2005 e Göre Toparlanma Görülüyor...14 Tekstilin Merkezi Asya ya Yönelik İhracat Artışı Sevindirici...15 III. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI...16 Geçen Yılların Tersine Dokuma Konfeksiyon İhracatı Negatif Performans Gösteriyor...16 Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Negatif Performans Üzerinde Denim in Büyük Bir Ağırlığı Vardır...17 Örme Konfeksiyon İhracatındaki Düşüş Daha Küçük: % Örme Konfeksiyon İhracatında Çorabın Performansı Sektörün Genel İhracat Performansından Düşük..18 Serbest Bölgeler Genel Eğilimden Daha Düşük Bir Performans Gösteriyor...19 IV. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER...21 Girdi Fiyatları ve Kurların Sergilediği Olumsuz Tablo...21 Hammadde İthalatı...22 Dünya Ticaretindeki Gelişmeler...22 Ek 1: Sektörler ve Birlikler Bazında Ocak-Mart 2006 Türkiye İ İhracatı...23 Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İ İhracatı: Ocak-Mart

3 YÖNETİCİ ÖZETİ Genel Olarak Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü 2006 yılı ilk çeyreğinde 3,324 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirmiştir eş döneminde gerçekleştirilen ihracat ise 3,510 milyar dolardı. Dolar olarak ifade edilen bu değerlere göre, sektör ihracatı 2006 nın ilk üç ayında %5,3 oranında düşüş yaşamıştır. Hazırgiyim 2006 Yılında İhracattaki Liderliğini Koruyamadı Her şeyden önce, ihracat performansı açısından bir değerlendirme yapıldığında, sektörün performansı Türkiye ihracatının genelinin ve sanayi sektörünün gerisinde kaldığı gözden kaçmamaktadır. Örneğin, 2006 ilk çeyreğinde toplamında, Türkiye nin ihracatı %7,3, sanayi ürünleri ihracatı %6,6 artış gösterirken, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü ihracatı %5,3 oranında düşmüştür. Son yıllarda tedricen performansı düşen hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, Türkiye genel ihracatından aldığı %17,9 luk pay ile sektörler arasındaki liderliğini koruyamadı. Türkiye nin En Büyük Pazarı Olan Almanya daki Performans Düşüşü, Belirleyici Nitelikte Gerçekleştirilen ihracat performansında, ihracatın %77 sinin yöneldiği AB ülkeleri belirleyici durumdadır. AB(15) e yönelik ihracat düşüşü %3,8 düzeyinde iken, AB(10-yeni AB) ye yönelik ihracat artışı ise %4,5 oranında olmuştur. Böylece AB-25 e yönelik ortalama düşüş %3,7 düzeyindedir. Bu düşüşlerde euro-bölgesi ekonomisinde ufak bir toparlanmaya rağmen, görülen durgunluğun yanında TL nin aşırı değerli olması ve yeni rekabet ortamının etkileri açıktır. Yeni AB üyesi ülkelerine yönelik ihracatın artış kaydetmesi bu pazardaki tek teselli noktasır. Bu pazarda göze çarpan en önemli nokta, toplam hazırgiyim ihracat pazarımızın yaklaşık %26 sını oluşturan Almanya da 2005 yılı başından itibaren görülen durgunluk ve ivme kaybı devam etmiş ve Ocak-Mart döneminde %11 gibi büyük bir düşüş yaşamıştır. AB ülkeleri arasında diğer önemli iki pazarımız olan Fransa(%10,1) ve Hollanda (%11,8) aynı trendi izlenmiştir. Bunlara paralel olarak, Lüksemburg (%-45,6) ve Portekiz de de(%43,8) beklenmedik oranlarda düşüşler yaşanmıştır. Buna mukabil, İspanya (%26), İrlanda(%39,7) ve Yunanistan a (%13,1) yönelik ihracat büyük artışlar kaydetmiştir. Sektör İhracatı ABD deki Tüketim Çılgınlığından Yeterli Pay Alamıyor ABD, Kanada ve Japonya gibi ülkelerinin yer aldığı diğer OECD ülkelerine yönelik ihracatta geçen yıl olduğu gibi bu yılın başında da düşüş yaşandı. Bu düşüş büyük ölçüde ABD ye yönelik ihracattaki düşüşten(%25,6) kaynaklanmaktadır. Bu düşüşün gerisinde, yeni rekabet ortamının koşullarının getirdiği şiddetli fiyat rekabeti sonucu rakip ülkelerin fiyatları düşerken Türkiye fiyatlarının artması, TL nin aşırı değerlenmesi ve ABD nin Türkiye ye olan coğrafi uzaklığı gibi faktörler yatmaktadır. Diğer Pazarlarda Durum İyi Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında oransal olarak fazla bir yer tutmayan Diğer Avrupa ülkelerine yönelik ihracat artışı %41,3, Eski SSCB ülkelerine yönelik artış Rusya Federasyonu(%28,2), Kazakistan(%193) ve Özbekistan a(%55,9) yönelik gerçekleştirilen yüksek artışlara bağlı olarak %16,6 düzeyinde olmuştur. Ortadoğu ülkelerine yönelik %20,6 ve Afrika ülkelerine yapılan ihracat artışı ise %1,6 düzeyindedir. Dokuma örme Karşılaştırması Hazırgiyim ve konfeksiyon mamulleri, örme ve dokuma olarak iki büyük başlık altında ele alınabilir. Bu iki ürün grubunun ihracat performansı sadece birbiriyle farklılık arz etmiyor aynı zamanda bu ürün grupları kendi alt ürün grupları arasında da farklık gösterebiliyor. 3

4 Dokuma Konfeksiyon ve Denimin Performansı Düşük Düzeyde 2006 yılı ilk çeyreğinde dokuma konfeksiyon ihracatında %11ve denim pantolon ihracatında ise %10 oranında bir düşüş görülmektedir yılı boyunca sürekli bir düşüş grafiği çizen dokuma konfeksiyon ihracatı ve sürekli olarak artış kaydeden denim pantolonlar ihracatı bu yılın ilk ayında keskin bir düşüş gösterdi. Örme Konfeksiyon İhracat Performansında Yaşanan Düşme Çorap Kaynaklıdır 2005 yılında %4 oranında bir ihracat artışı gerçekleştiren örme konfeksiyon grubu ve %6 büyüyen çorap, 2006 ilk çeyreğinde düşüş yaşadılar. Örme ihracatı %2 düşerken, örme konfeksiyonun %10 nu teşkil eden çorap ihracatı %4 düşüş gösterdi. Girdi Fiyatları ve Kurların Seyri Sektörün Performansını Olumsuz Etkiliyor Maliyet artışları ve döviz kurları açısından Türkiye hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü en şanssız olduğu dönemlerden birini yaşamaktadır. Hammadde fiyatları ve ücretler az da olsa sürekli artarken, döviz kurlarının yükselmemesi, hatta düşmesi, sektörün uluslararası piyasalardaki rekabet gücünü olumsuz etkilemektedir. 4

5 I. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kotasız Dönemden Ciddi Boyutlarda Etkilenmeye Başladı Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü 2006 yılı ilk çeyreğinde 3,32 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirmiştir yılı eş döneminde gerçekleştirilen ihracat ise 3,51 milyar dolardı. Dolar olarak ifade edilen bu değerlere göre, sektör ihracatında 2006 yılı ilk çeyreğinde %5,3 oranında düşüş yaşanmıştır. Sektörümüz, son yıllarda uluslararası literatürde, sektör kuruluşları ve yayınlarında yoğun bir tartışma konusu olan, çeşitli yorum ve tahminler ile yoğun bir entelektüel alana dönüşen kotasız dönemin etkilerini ciddi boyutlarda hissetmeye başladı. Dünya pazarlarındaki gelişmeler, petrol fiyatlarındaki aşırı artışlar, yeni rekabet ortamından kaynaklanan zorluklar ve ana pazarımız olan AB ekonomisindeki durgunluk dikkate alındığında, bu yönde bir beklenti yani ihracat artışındaki ivme kaybının devam etmesi bekleniyordu, fakat düşüşün bu kadar keskin olacağını kimse beklemiyordu yılında dünya ekonomisinin kazandığı büyüme hızı azalarak da olsa devam etmiş olmasına ve Çin, Hindistan, Pakistan gibi Asyalı büyük hazırgiyim ihracatçı ülkeler ile karşılaştırıldığında uluslararası pazarların başında gelen AB pazarına olan coğrafi yakınlık gibi avantajlara sahip olunmasına rağmen, sektör bu avantajları kullanamamıştır. Ülke grupları bazında sektörün ihracat seyri incelendiğinde, diğer OECD ülke grubu (%-23) ve AB ülkeleri(%-3,7) dışında, bütün bölgelere yönelik ihracatımız artış kaydetmiştir (bkz. Tablo-3). Geleneksel ve ana pazarımız olan AB ye yönelik gerçekleştirilen ihracattaki düşüş (%3,7) sektör için tehlike çanları anlamına gelse de bunun onarılmaz ve dönülmez bir düşüş olmadığı da bir gerçektir. Çünkü, henüz yılın başındayız ve aylık bazda rakamlar incelendiğinde Ocak tan Mart a ufak da olsa bir toparlanma (bkz. Tablo 2) göze çarpmaktadır. Ayrıca, sadece yılın ilk çeyreğine bakarak genel bir hükme varmak pek de bilimsel bir yaklaşım tarzı değildir. Bütün bunlara rağmen, sorunun ciddiyetle ve ivedilikle ele alınması ve çözüme yönelik politikaların geliştirilmesi zorunludur. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörü, En Fazla İhracat Yapan İkinci Sektör 2006 Ocak-Mart dönemine ait ihracat kayıt rakamları, Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanmış ve bu rakamlara göre, 3,32 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır yılının aynı dönemine kıyasla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında dolar bazında % 5,3 düzeyinde bir düşüş yaşanmıştır. Son birkaç yıldır gerek uluslararası piyasalarda meydana gelen gelişmeler nedeniyle konfeksiyon sektöründe oluşan şiddetli rekabetin neden olduğu fiyat erozyonu ve gerekse Türkiye nin diğer sanayi dallarının gösterdiği yüksek performans nedeniyle, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, ihracatta ilk sıradaki yerini (Türkiye toplam ihracatından aldığı %17,9 luk pay ile, bkz., tablo -1) koruyamadı. Son yıllarda gösterdiği yüksek oranlı ihracat performansı ile dikkat çeken, taşıt araçları ve yan sanayi sektörü toplam ihracattan aldığı %18,40 lük pay ile ilk sırayı alırken, demir ve demir dışı metaller sektörü ise, %14,08 payla üçüncü sıraya yerleşmiştir (bkz. ek-1). 5

6 Tablo - 1 Birim: 1000 $ Genel İhracat Performansı İçinde Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Payı Değişim % Türkiye Genel İhracatı ,3 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı ,3 Haz. ve Konf. İhracatının Payı % 20,3 17,9 Sanayi Ürünleri İhracatı ,6 Haz. ve Konf. İhracatının Sanayi Ürünleri İhracatındaki Payı % 23,5 20,9 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Performansı Beklentilerin Altında Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı dolar bazında %5,3 oranında bir azalışla, 2005 yılı ilk çeyreğinde 3,510 milyar dolar iken, 2006 yılı eş döneminde 3,324 milyar dolara düşmüştür. Tablo 1 de görüldüğü gibi, hem genel ihracat (%7,3) hem de sanayi mamulleri ihracatı (%6,6) artış kaydederken, konfeksiyon ihracatı ters istikamette bir gelişme göstermiştir. Sektör ihracatı son iki yıldır tedrici olarak performans kaybı yaşamaktadır. Performans kaybı sektörel paylarda da göze çarpmaktadır: toplam ihracat içindeki pay %20,3 ten %17,9 e; sanayi ürünleri ihracatı içindeki pay ise %23,5 ten %20,9 e gerilemiştir. Önceki yıllarda bu pay çoğunlukla artıyordu veya en azından sabit kalıyordu yılı başından 2005 yılı sonuna kadar, ivme kaybetmesine rağmen, ihracat mutlak rakam olarak hep artmıştı. Ancak 2006 yılının ilk üç aylık verilerine göre, mutlak rakam olarak da bir azalış başlamıştır. Örneğin, 2003 yılında sektörün ihracat artışı %25.5 ve 2004 yılında %13.7 iken, 2005 yılında %4.7 ye gerilemiş ve nihayet 2006 yılı ilk çeyreğinde %5,3 oranında düşüş kaydetmiş durumdadır. 6

7 Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörü İhracatının Seyri 2006 yılı ilk üç aylık ihracat seyrine baktığımızda, 2005 yılının eş dönemine kıyasla bütün aylarda düşüşler meydana gelmiştir. Fakat bu tabloda umut verici olan nokta, performanstaki düşüşün giderek azalmasıdır. Ocak ayında sektörün ihracatında meydana gelen düşüş %12,8 düzeyinde iken, Şubat ayında %3,1 e düşmüş ve Mart ayında %0,6 oranına gerilemiştir. Tablo - 2 Aylar itibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat kaydı Birim: 1000 $ Değişim % Ocak ,8 Şubat ,1 Mart ,6 Kaynak : TİM Grafik - 1 Aylar itibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak Şubat Mart 7

8 II. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT Bölgelere Yönelik İhracat Performansı Farklı Oranlarda Gerçekleşmiştir 2006 yılı ilk üç aylık döneminde, ülke grupları itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı göz önüne alındığında, diğer OECD ve AB ülkeleri dışında kalan ülke gruplarında düşüş olmadığı tespit edilmektedir (bkz. Tablo 3). Ülke grupları itibariyle değişik ihracat artış oranları sergilenmektedir. Oransal olarak ABD, İsviçre, Japonya, Kanada, Meksika, Norveç gibi ülkelerin gruplandırıldığı diğer OECD ülke grubunda ihracat %23,1 AB-25 ülkelerinde %3,7 oranında düşerken, diğer bütün ülke gruplarında değişen oranlarda artışlar söz konusudur. AB-25 ülkeleri, toplamdan aldığı %77 lik pay ile en büyük ve en önemli pazar olma özelliğini korumaktadır. Ülke grupları itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün gösterdiği performans, tablo 3 ten takip edilebilmektedir. Tablo - 3 Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı Konf'da Konf'da Değişim 1000 $ Pay % 1000 $ Pay % % AB Ülkeleri ı , ,2-3,7 Diğer OECD Ülkeleri ı (ABD,Kanada, İsviçre vb) , ,7-23,1 Diğer Avrupa Ülkeleri ı ( Romanya, Bulgaristan, Makedonya, KKTC) , ,0 41,3 Eski S.S.C.B Ülkeleri ı (Rusya Fed., Azerbaycan, Özbekistan vb) , ,4 16,6 Ortadoğu Ülkeleri ı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) , ,0 20,6 Afrika Ülkeleri ı (Mısır, Tunus, Cezayir, GAC vb) , ,3 1,6 Diğer Asya Ülkeleri ( Çin, Hindistan, Malezya, Tayvan vb) , ,3 31,9 Diğer Ülkeler ve Bölgeler ı , ,1-11,6 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı ,3 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları İhracat Performansını AB ye Yapılan İhracat Belirliyor Gerçekleştirilen ihracat performansında, sektör ihracatımızın %77 sinden fazlasının yöneldiği AB ülkeleri belirleyici durumdadır. AB ülkelerine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatını değerlendirirken, AB toplamını (AB-25), eski AB ülkelerini (AB-15) ve yeni AB ülkelerini (AB-10) ayrı ayrı ele almakla daha sağlıklı bir sonuca varılabilir. Tablo 4 te görüldüğü gibi, AB-25 e yapılan ihracat geçen yılın aynı dönemine oranla, ABD doları bazında, %3,7 oranında düşüş kaydetmiştir. Bir toparlanma içine giren AB(15) ekonomisini düşününce, bu pazara yönelik %3,7 lik bir düşüş beklenmemekteydi. Çünkü, Euro-bölgesi ekonomisinin 2005 yılında sadece %1.6 ve AB hazırgiyim ithalatının %4 oranında büyüme göstermesine rağmen, konfeksiyon sektörü AB-15 ülkelerine %6.3 lük ihracat artışı sağlamıştı. Aynı şekilde, çeşitli uluslararası çeşitli sektör ve finans kurumlarına göre, Çin ve Hindistan gibi yüksek ihracat performansı sergileyen ülkelere 8

9 rağmen, Türkiye AB pazar payını koruyan nadir ülkelerden biri olmuştu. Bu somut başarıdan sonra, AB pazarında bu düzeyde bir düşüş beklenmemekteydi. Tablo - 4 Birim: 1000 $ AB Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Konf.'da 2006 Konf.'da Değişim % 1000 $ Pay % 1000 $ Pay % Almanya , ,7-11,0 Avusturya , ,1 7,5 Belçika , ,9-12,9 Danimarka , ,3 10,3 Finlandiya , ,3-8,7 Fransa , ,3-10,1 Hollanda , ,6-11,8 İngiltere , ,1 3,1 İrlanda , ,6 39,7 İspanya , ,7 26,0 İsveç , ,7-11,4 İtalya , ,3 6,7 Lüksemburg 938 0, ,0-45,6 Portekiz , ,1-43,8 Yunanistan , ,1 13,1 AB (15) Ülkeleri ı , ,8-3,8 Çek Cumhuriyeti , ,5 31,6 Estonya , ,0-10,5 Güney Kıbrıs 4 0,0 0 0,0 - Letonya , ,1 87,1 Litvanya , ,1 57,7 Macaristan , ,2-17,5 Malta 451 0, ,0-20,0 Polonya , ,3-7,9 Slovak Cumh , ,0 1,0 Slovenya , ,1-31,2 Yeni AB ı , ,4 4,5 AB (25) ı , ,2-3,7 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,3 AB-15 e Yönelik İhracat Performansını Almanya Pazarı Belirliyor 2004 yılı başından itibaren hem genel olarak hem de AB pazarında sektör ihracatının artışında görülen düşüş, 2005 yılı boyunca da devam etti. Bu tedrici ivme kaybı, nihayet 2006 yılının ilk çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, negatife döndü ( %3,8, bkz. tablo 4). Bu 9

10 düşüşü üçer aylık dönemlerdeki istatistiklerde rahatlıkla görebiliyoruz yılında AB-15 e yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımız dolar bazında %13.1, 2005 yılının ilk çeyreğinde %9, yıllık artış ise %6.7 oranında meydana gelmişti yılı ilk çeyrek performansı, kotasız döneme ilişkin senaryolarda sürekli olarak işlenmesine rağmen, konfeksiyonun 2005 performansı bu senaryolara meydan okumuş ve özellikle AB pazarında iyi bir performans sergilemişti. Fakat 2006 nın başında karşılaştığımız tablo, 2005 yılında gösterilen başarının sürdürülebilirliği konusunda bazı şüphelere neden olmuştur. AB-15 pazarında dikkat çeken gelişmeleri şöyle sıralayabiliriz: Bu pazarda göze çarpan en önemli nokta, toplam hazırgiyim ihracat pazarımızın yaklaşık %26 sını oluşturan Almanya da 2005 yılı başından itibaren görülen durgunluk ve ivme kaybı devam etmiş ve Ocak-Mart döneminde %11 gibi büyük bir düşüş yaşamıştır. AB ülkeleri arasında diğer önemli iki pazarımız olan Fransa(%10,1) ve Hollanda (%11,8) aynı trendi izlenmiştir. Bunlara paralel olarak, Lüksemburg (%-45,6) ve Portekiz de de(%43,8) beklenmedik oranlarda düşüşler yaşanmıştır. Buna mukabil, İspanya (%26), İrlanda(%39,7) ve Yunanistan a (%13,1) yönelik ihracat büyük artışlar kaydetmiştir (bkz. tablo -4). Bu pazara yönelik ihracat performansını olumsuz etkilemesi düşünülen faktörlerin başında, AB alıcılarının Çin mallarına yönelmesi gelmektedir. Fakat, Emerging Textiles te yer alan kayıtlara göre, 31 Mart 2006 tarihi itibariyle, AB nin Çin e ayırdığı kotaların kullanım oranı oldukça düşüktür (%6-17 arasındadır). Bu pazarda, diğer önemli bir nokta ise, 2005 yılında önemli oranda artış sağlanan Finlandiya(%27,9) ve İngiltere(%10,1) pazarlarında görülen gerilemedir (sırasıyla %8,7 düşüş ve %3,1 artış). Yeni AB Ülkelerine Yönelik İhracat Artışı Devam Ediyor AB ye yeni üye olan 10 ülkeye yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının performansına bakıldığı zaman, bu bölgede kaydedilen %4,5 lik ihracat artışı (bkz. tablo 5)) geçen yıl gösterilen performans ( 34,4) ile karşılaştırıldığında ciddi bir ivme kaybına uğramıştır ( bkz. Tablo 4). Fakat yine de AB-15 pazarına göre iyi durumda sayılır. Önceki bölümde ifade edildiği gibi, AB-15 e yapılan ihracatta %3,8 lik düşüş gerçekleşirken, Yeni AB-10 ülkelerine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %4,5 gibi mütevazı bir artış göstermiştir. Buna ilaveten, Avrupa Merkez Bankası nın Mart 2006 Aylık Bülteni nde, AB ye yeni üye olan ülkelerin iyi bir büyüme performansı gösterdiği ifade edilmektedir. Bazı Orta Avrupa ülkelerinde ekonomik büyüme tahminleri aşmıştır. Örneğin, 2005 yılının son çeyreğinde Slovakya da kaydedilen yıllık GSYİH büyümesinin %7,5 gibi yüksek bir oranda olduğu belirtilmektedir. Bölgedeki büyümenin hem iç talep hem de dış talep kaynaklı olduğu vurgulanmaktadır. Fakat 2006 ilk çeyreğinde gerçekleştirilen ihracat dikkate alındığında, ( sadece %4,5 oranında artış) bu büyümeden hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının yeterince yararlanmadığı görülmektedir. Bu ülkelere yönelik ihracatımızdaki ivme düşüşünün çeşitli nedenleri olabilir. Bu ülkeler iç üretime ağırlık vermiş olabilir. Nitekim Türkiye den yapılan konfeksiyon ihracatı %4,5 lik mütevazı bir artış gösterirken, tekstil ihracatındaki canlılık dikkat çekmektedir. Söz konusu dönemde, Yeni AB ülkelerine yönelik tekstil ihracat artışının %13 düzeyinde olduğu görülüyor. AB Merkez Bankası 2006 Mart Ayı Bülteni ne göre, bölgenin en büyük üç ülkesi olan Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya da 2005 yılı son çeyreğinde güçlü bir şekilde üretim ve ihracat artışları meydana gelmiştir. Buna ilaveten perakende satışları da büyümesini sürdürmüştür. 10

11 Tablo - 5 Yeni AB Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Birim: 1000 $ Değişim (%) Çek Cumhuriyeti , ,5 31,6 Estonya , ,0-10,5 Güney Kıbrıs 4 0,0 0 0,0 - Letonya , ,1 87,1 Litvanya , ,1 57,7 Macaristan , ,2-17,5 Malta 451 0, ,0-20,0 Polonya , ,3-7,9 Slovak Cumh , ,0 1,0 Slovenya , ,1-31,2 Yeni AB ı , ,4 4,5 AB (25) ı , ,2-3,7 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,3 Konfeksiyon ABD deki Tüketim Çılgınlığından Yeterli Pay Alamıyor AB ülkelerinin dışında kalan OECD ülkelerine yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında, 2005 yılına kıyasla %23,1 oranında bir düşüş söz konusu olmuştur. Bu düşüşte en etkili faktörler bu ülke grubuna yapılan ihracatın %80 inden fazlasını tek başına çeken ABD ye yapılan ihracatımızın %25,6 ve diğer önemli pazarımız olan İsviçre de %12,7 oranında düşmesidir (bkz. Tablo 6). Bu ülke grubunda ABD ye yönelik ihracatımızda 2004 yılı başından beri bir düşüş gözlenmektedir. Birleşmiş Milletler Comtrade 2004 istatistiklerine göre, ABD 78 milyar dolarlık hazırgiyim ithalatı ile ülke olarak dünyanın en büyük pazarıdır. Avrupa Merkez Bankası, Alman Merkez Bankası ve Dünya Bankası nın çeşitli raporlarında ABD de GSYH büyümesinin, 2005 yılında %3 ün üzerinde olduğunu tahmin etmektedirler. Bu oranlar, ABD gibi büyük bir ekonomi için oldukça iyi bir performans sayılabilir. Ancak, bu büyümenin Türkiye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatına olumlu etkisinin oldukça zayıf olduğu ifade edilebilir. ABD deki iç talep yapısının dışında başka faktörlerin de bu ülkeye yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımız üzerinde olumsuz etkide bulunduğu görülmektedir. Bunlar da genel olarak TL nin aşırı değerli bir para haline gelmesi, yeni rekabet ortamında maliyetlerin yükselmesine karşılık fiyatların düşmeye başlaması olarak ifade edilebilir. Türkiye nin bu pazara yönelik ihraç ürünleri fiyatı 2005 yılında ortalama %6 artarken, Çin yıl içinde fiyatlarını %13, El Salvador %11 ve Honduras %9.6 oranlarında düşürmüştür. En büyük fiyat indirimlerini Mısır %25 ile yapmıştır. Fiyat savaşlarında Mısır ın bu başarısının daha çok Nitelikli Sanayi Bölgesi kapsamında elde ettiği avantajlardan kaynaklandığı vurgulanmaktadır. Bunlara ilaveten, ihracatçılarımızın Asyalı ihracatçılarla rekabet etme şansının zayıflaması ve uluslararası sektör yayınlarında dile getirildiği gibi ABD nin ülkemize olan coğrafi uzaklığı sayılabilir. 11

12 Tablo - 6 Diğer OECD Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Birim: 1000 $ Değişim (%) ABD , ,5-25,6 Avustralya , ,0-8,6 Güney Kore 764 0, ,1 150,8 İsviçre , ,0-12,7 İzlanda 125 0, ,0 67,1 Japonya , ,2 71,3 Kanada , ,5-26,9 Meksika 743 0, ,0 5,9 Norveç , ,5-20,4 Yeni Zelanda 450 0, ,0-12,4 Diğer OECD Ülkeleri ı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi , ,7-23, ,3 Diğer Avrupa Ülkelerine Yönelik İhracat Artışı Rekor Düzeyde: %41,3 Diğer Avrupa Ülkeleri grubunda yer alan Bulgaristan, KKTC, Makedonya ve Romanya ya yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, dolar bazında %41,3 oranında artış göstermiştir (bkz. Tablo 7). Özellikle AB de yerleşik büyük alıcıların tedarik açısından tercih ettikleri Romanya ve Bulgaristan a yapılan ihracat artışı önem arz etmektedir. Bu ülke grubunda 2005 yılı başından beri özellikle KKTC ye yapılan ihracat artışı ivme ve süreklilik kazanmıştır. Ancak Diğer Avrupa Ülkelerinin Türkiye nin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından %1 in altında bir paya sahip olduğunu da vurgulamalıyız. Tablo - 7 Birim: 1000 $ Diğer Avrupa Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Değişim (%) Bulgaristan , ,5 52,4 K.Kıbrıs Türk Cum , ,1 56,2 Makedonya 842 0, ,0-16,8 Romanya , ,4 29,5 Diğer Avrupa Ülkeleri ı , ,0 41,3 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,3 12

13 Eski SSCB Ülkeleri : Rusya Pazarındaki Gelişmeler Olumlu Başta Rusya Federasyonu olmak üzere, Eski SSCB ülkelerine yapılan ihracat, geçen yılın ilk çeyreğine kıyasla %16,6 oranında artış göstermiştir (bkz. tablo 8). Son iki yıldır bu pazara yönelik ihracat artışı sevindirici düzeyde devam etmektedir. Bu pazarlara yönelik 2004 yıllık artış oranı %31,5 ve 2005 yıllık artış oranı %32,3 olarak gerçekleşmişti yılı ilk çeyreğindeki artış, sektörün bölgede rekabetçi olduğunu göstermektedir. Bölgenin en önemli pazarı olan, Rusya Federasyonu na yapılan ihracatta 2005 yılının başından beri bir toparlanma görülmektedir. Buna ilaveten, Rusya nın, aynı dönemde, Türkiye den tekstil ithalatı %40,7 gibi büyük bir artış göstermiştir. Bundan da, Rusya nın konfeksiyon üretimine ağırlık vererek ileride bizden yapacağı ithalatın düşebileceği tahmini yapılabilir. Tablo - 8 Birim: 1000 $ Değişim (%) Azerbaycan , ,05-63,0 Kazakistan , ,16 193,3 Özbekistan 234 0, ,01 55,9 Rusya Federasyonu , ,77 28,2 Türkmenistan 602 0, ,02 0,0 Ukrayna , ,36-18,0 Eski S.S.C.B Ülkeleri ı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Eski S.S.C.B Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı , ,37 16, ,3 Ortadoğu Pazarı Geçen Yıllardan Daha İyi Bir Performans Sergiliyor 2006 yılı ilk çeyreğinde Ortadoğu ülkelerine yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2005 yılına kıyasla %20,6 oranında artmıştır yılında artış oranı %13,8 ve 2005 te ise %17 idi. Yüksek seyreden petrol fiyatları ve petrol ihracatından elde edilen gelirin bir kısmının tüketim talebine kayması; Irak pazarının nispeten açılması gibi nedenlerden dolayı, bölgeye yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı son yıllarda zaman zaman dalgalanma gösterse de artışlar kaydetmektedir. Ayrıca komşu ülkelere yönelik olarak uygulanan ekonomik işbirliği stratejileri ve firmaların yeni pazarlara girme çabaları bu bölgede ihracat artışının arkasındaki nedenlerdendir. Özellikle bu bölgede önemli bir pazar olan İsrail e yönelik ihracatta yaşanan toparlanma dikkat çekmektedir. Irak (%43,3) ve özellikle Suriye ye yönelik ihracatta yaşanan büyük artışlar(%428) bu bölgede göze çarpan önemli noktalardır (bkz. Tablo -9). 13

14 Tablo - 9 Birim: 1000 $ Değişim (%) Irak , ,61 43,3 İran , ,11-17,7 İsrail , ,79 14,3 Kuveyt , ,06-22,9 S.Arabistan , ,32 16,3 Suriye 119 0, ,02 428,1 Ürdün , ,09 74,7 Ortadoğu Ülkeleri ı Ortadoğu Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı , ,99 20,6 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,3 Kuzey Afrika Ülkeleri Durgun: 2005 e Göre Toparlanma Görülüyor Tablo - 10 Afrika Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Birim: 1000 $ Değişim (%) Cezayir , ,78 14,6 Fas 458 0, ,03 129,4 Libya , ,32-34,2 Mısır , ,09 25,2 Tunus 338 0, ,04 333,5 Kuzey Afrika ı , ,27 0,5 Güney Afrika Cum , ,08 23,6 Afrika Ülkeleri ı , ,34 1,6 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,3 Son yıllarda petrol ve gaz fiyatlarının yüksek seyretmesi, Kuzey Afrika Ülkeleri ne yönelik ihracatımızın 2004 yılında ciddi artışlar kaydetmesini sağlamıştı. Fakat 2005 başı itibariyle kotasız döneme girilmesi, bu pazarlarda kalite, moda ve tasarım yerine fiyatların öncelikli belirleyici kriter olması nedeniyle Çin ve diğer Asya ülkelerinin bu bölgelere nüfuz etmesi kolaylaşmış ve bölgeye yönelik ihracatımız ciddi düşüşler kaydetmişti (2005 yıllık bazda %12,1 düşüş ) başında çok 14

15 düşük de olsa gerçekleşen %1,6 lık artışın devam edip etmeyeceği gelecek aylarda gösterilecek performansa bağlıdır. Aslında Libya dışındaki ülkelerde ihracatın geçen yıla göre gayet iyi performans gösterdiği görülmektedir. Fakat yeni Serbest Ticaret Anlaşması imzalamış olduğumuz Fas ve Tunus a yönelik büyük ihracat artışları (sırasıyla %129,4 ve %333,5) gelecekteki olumlu gelişmelerin habercisi gibi algılanabilir. Tekstilin Merkezi Asya ya Yönelik İhracat Artışı Sevindirici Asya ülkelerinin Türkiye nin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldıkları pay %0.26 gibi çok küçük olmakla birlikte, bu ülkelere yönelik yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında gerçekleştirilen %31,9 luk ihracat artışı, sektör açısından olumlu bir gelişme olarak algılanmalıdır. Son 6 ayda bu bölgeye yönelik ihracat ciddi artışlar göstermektedir. Çin, Tayvan ve ve Hong Kong a yapılan ihracat artışı göze çarpmaktadır. Tablo - 11 Birim: 1000 $ Değişim (%) Çin Halk Cumhuriyeti 431 0, ,03 144,0 Endonezya 156 0,00 6 0,00-96,0 Hindistan 240 0, ,01 6,8 Hong Kong , ,11 86,7 Malezya , ,04-51,6 Singapur 524 0, ,01-8,2 Tayland 376 0, ,01-22,3 Tayvan 272 0, ,03 234,0 Güney ve Doğu Asya Ülkeleri ı Diğer Asya Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı , ,23 21,6 Bangladeş 53 0, ,00 159,6 Pakistan 153 0, ,02 415,1 Diğer Asya Ülkeleri ı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı , ,26 31, ,3 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi 15

16 III. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI Hazırgiyim ve konfeksiyon mamulleri örme ve dokuma olarak iki büyük başlık altında ele alınabilir. Bu iki ürün grubunun ihracat performansı sadece birbiriyle farklılık arz etmiyor, aynı zamanda bu ürün grupları kendi alt ürün grupları arasında da farklılık gösterebiliyor. Geçen Yılların Tersine Dokuma Konfeksiyon İhracatı Negatif Performans Gösteriyor 2006 yılı ilk çeyreği ihracat performansı 2005 yılı eş dönemi ile karşılaştırıldığında dokuma konfeksiyon ihracatında %11 oranında bir düşüş görülmektedir (bkz. tablo 12) yılında %12,5 ve 2005 yılında ise %6 oranında artış kaydetmişti yılı boyunca, bütün konfeksiyon ürünlerinde olduğu gibi ivme kaybeden dokuma konfeksiyon ihracatı, 2006 nın ilk çeyreğini kayıpla kapatmıştır. Bu düşüşte, başta ABD, Almanya, Avrupa Serbest Bölgesi ve Belçika ya satışların azalması önemli bir faktör olarak görülmektedir. Tablo - 12 En Fazla Dokuma Konfeksiyon İhraç Edilen Ülkeler Değişim Ülkeler ($) ($) % Almanya İngiltere ABD Hollanda Fransa İspanya Danimarka İtalya Trakya Serbest Bölge Rusya Federasyonu Avrupa Serbest Bölge Cezayir Yunanistan Belçika İsveç İlk 15 Ülkenin ı Türkiye Dokuma Konfeksiyon İhracatı Ülkenin Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Nisan

17 Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Negatif Performans Üzerinde Denim in Büyük Bir Ağırlığı Vardır Denim pantolon ihracatı 2005 yılında çok büyük oranlarda ihracat artışı (%28) sağlamış ve dokumanın yanında bütün hazırgiyim ihracat artışının motoru olmuştu. Fakat 2006 yılı ilk çeyreğinde denim pantolon ihracatı %10 düzeyinde bir düşüş gösterdi (bkz. tablo- 13). Hazırgiyim ihracat mamulleri arasında son yıllarda başarılı performansı ile dikkat çeken denim pantolon ihracatındaki bu yüksek oranlı düşüş, sektör ihracatındaki olumsuz gidişatın habercisi gibi. İhracat düşüşü yaşanan ülkelerin başında %44 ile ABD, %42 ile Avrupa Serbest Bölgesi, %35 ile Belçika ve %23 ile Hollanda gelmektedir. En fazla denim pantolon ihracatı yapılan Almanya daki düşüş ise %17 düzeyindedir. Tablo - 13 En Fazla Denim Pantolon İhraç Edilen Ülkeler Değişim Ülkeler ($) ($) % Almanya İngiltere İspanya Danimarka Hollanda Trakya Serbest Bölgesi Avrupa Serbest Bölgesi İtalya Fransa Rusya Federasyonu ABD Çek Cumhuriyeti İsveç Belçika Cezayir İlk 15 Ülkenin ı Türkiye Denim Pantolon İhracatı Ülkenin Payı % Türkiye Dokuma Konfeksiyon İhracatı Denim Pantolon İhracatının Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Nisan

18 Örme Konfeksiyon İhracatındaki Düşüş Daha Küçük: % yılında %10 oranında bir ihracat artışı gerçekleştiren örme konfeksiyon grubu, 2005 yılında %4 oranında artış sağlayabildi ilk çeyreğinde ise %1(bkz. tablo-14) oranında düştü. konfeksiyon ihracatında yaşanan %5,3 lük düşüş dikkate alınırsa, örmedeki %1 lik düşüş daha makul bir oran olarak görülmektedir. Bu düşüşün başlıca nedenlerinden biri ABD (%-31), AHL Serbest Bölge(%-33) ve Hollanda (-10) gibi ana pazarlarda yaşanan kayda değer düşüşlerdir. Tablo - 14 ten görüldüğü gibi, ilk 15 pazardaki ihracat düşüşü %2 iken toplam örmedeki ihracat düşüşü %1 düzeyinde olmuştur. Bundan da, ilk 15 pazara yönelik ihracat düşüşünün daha fazla olduğu anlaşılmaktadır. Aynı zamanda 2005 Ocak-Mart döneminde ilk 15 pazarın toplam örme ihracatındaki payı %92 iken, bu yıl bu oran bir puan düşerek %91 olmuştur. Tablo - 14 En Fazla Örme Konfeksiyon İhraç Edilen Ülkeler Değişim Ülkeler ($) ($) % Almanya İngiltere Fransa Hollanda İtalya ABD İspanya Danimarka Belçika İsviçre Trakya Serbest Bölge AHL Serbest Bölge Avusturya İsviçre İrlanda İlk 15 Ülkenin ı Türkiye Örme Konfeksiyon İhracatı Ülkenin Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Nisan 2006 Örme Konfeksiyon İhracatında Çorabın Performansı Sektörün Genel İhracat Performansından Düşük Örme konfeksiyonun en önemli ürün gruplarından biri olarak çorap, örme konfeksiyon ihracatı içerisindeki %11 lik payını koruyamazken, ihracatı da %4 oranında düşmüştür. Diğer hazırgiyim ve konfeksiyon ürünlerinde olduğu gibi 2005 yılı boyunca çorap ihracat artışı da yıl boyunca tedricen bir düşüş seyri izleyegelmiş ve 2006 ilk çeyreğinde %4 düşüş kaydetmiştir.. En fazla çorap ihraç edilen ilk dört ülke değişmezken ( İngiltere, Almanya, Fransa ve Hollanda) çorap ihracatının %92 sinin ihraç, edildiği ilk on beş ülkenin her biri farklı oranlarda performans sergilemiştir. AHL Serbest Bölgesine 18

19 (%-54), Hollanda (%-26) ve Danimarka ya (%-24) yapılan ihracatta büyük düşüşler meydana gelmiştir. Tablo - 15 En Fazla Çorap İhraç Edilen Ülkeler Değişim Ülkeler ($) ($) % İngiltere Almanya Fransa Hollanda İtalya ABD Belçika İrlanda AHL Serbest Bölge İsveç İspanya Bulgaristan Danimarka İsviçre Avusturya İlk 15 Ülkenin ı Türkiye Çorap İhracatı Ülkenin Payı % Türkiye Örme Konfeksiyon İhracatı Çorap İhracatının Örme Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Nisan Serbest Bölgeler Genel Eğilimden Daha Düşük Bir Performans Gösteriyor Hem dokuma hem de örme hazırgiyim ve konfeksiyon ürünlerinde serbest bölgelere yapılan ihracat düşüşleri farklılık arz ederken, özellikle örme konfeksiyon ihracatındaki düşüşler dikkat çekmektedir. Tablo 16 dan görüldüğü gibi, Avrupa Serbest Bölgesine yapılan dokuma konfeksiyon ürünleri ihracatında büyük artışlar vardır. AHL Serbest Bölge ye yönelik gerçekleştirilen örme konfeksiyon ihracatında yaşanan %32,7 lik düşüş ise dikkat çekmektedir. Aynı şekilde yıllık bazda gerçekleştirilen %17,3 lük düşüş, özellikle genel konfeksiyon ihracatındaki %5,3 lük düşüş dikkate alındığında, oldukça anlamlıdır. 19

20 Tablo - 16 Serbest Bölgelere Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Birim: $ Serbest Bölge Adı Değişim % Ürün Grubu Örme Ürün Grubu Dokuma AHL Serbest Bölgesi ,7 Trakya Serbest Bölgesi ,3 Avrupa Serbest Bölgesi ,6 Trakya Serbest Bölgesi ,6 Dikkate Alınan Serbest Bölgeler ı ,3 Kaynak: İhracat - Net Bilgi Sistemi / Nisan

21 IV. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Girdi Fiyatları ve Kurların Sergilediği Olumsuz Tablo Sektörün uluslararası piyasalarda rekabet gücünü belirleyen en önemli faktörler kuşkusuz hammadde fiyatları ve işçilik ücretlerinde görülen gelişmeler ile döviz kurlarının gösterdiği seyirdir. Hammadde fiyatlarındaki artışlar ve ücret artışları maliyetleri arttırmak suretiyle bir baskı oluşturmaktadır. Döviz kurlarının yükselmemesi bu baskıyı şiddetlendirmektedir. Maliyet artışları ve döviz kurları açısından Türkiye de hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü en şanssız olduğu dönemlerden birini yaşamaktadır. Bunu 2003 yılı ilk çeyreği baz alınarak oluşturulan maliyet endeksleri ve döviz kuru endekslerinden görmek (bkz. Tablo - 17) ve bu endekslere dayanarak hazırlanan grafikten ( bkz. Grafik 2) izlemek mümkündür. Tabl0-17 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörünün Rekabet Koşullarında Gelişmeler Maliyet, euro ve dolar kuru ve asgari ücret endeksleri (2003 ilk çeyreği=100) Çeyrek Yıl pamuk iplikleri endeksi* sentetik iplikleri endeksi* dolar endeksi** euro endeksi** asgari ücret endeksi*** 2003Q1 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 2003Q2 104,3 102,3 91,8 97,0 100,0 2003Q3 111,8 108,5 84,3 88,5 114,9 2003Q4 119,2 114,6 87,3 96,9 114,9 2004Q1 122,3 121,2 80,6 94,0 138,2 2004Q2 124,0 131,9 87,9 98,8 138,2 2004Q3 123,6 137,8 89,3 101,8 145,1 2004Q4 122,4 143,1 87,4 105,5 145,1 2005Q1 118,4 135,3 80,2 98,2 159,7 2005Q2 120,3 133,3 82,4 97,0 159,7 2005Q3 119,3 130,2 81,0 92,2 159,7 2005Q4 117,3 133,8 82,0 90,9 159,7 2006Q1 117,9 140,7 81,4 97,6 173,5 Kaynaklar: * DİE Kayıtları, ** TCMB Kayıtları *** Çalışma Bakanlığı kayıtları Notlar: 1- Tabloda kullanılan bütün endekslerin hesaplanmasında, 2003 yılı ilk çeyreği ortalaması baz alınmıştır. 2- Pamuk ve sentetik iplik endeksleri için, DİE tarafından verilen çeşitli pamuk ve sentetik iplikleri (karde, penye, open-end ve saf trikotaj pamuk ipliği ile sentetik filament iplikler, çok katlı bükülü iplikler, bükülmüş sentetik filament ipliği, diğer sentetik ipliklerden lifler, tekstürize iplikler) üçer aylık ortalama toptan eşya fiyatları endeksleri baz alınarak hesaplandı. 3- Euro ve dolar endeksleri TCMB tarafından yayımlanan döviz alış kurlarının üçer aylık ortalaması alınarak hesaplanmıştır. 4- Asgari ücret endeksi ise, Çalışma Bakanlığı tarafından yayımlanan rakamların üçer aylık periyotlar şeklinde endeks haline getirilerek yapıldı. Hem tablo 18, hem de grafik 2 den görüldüğü gibi, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün en önemli maliyet unsurlarını oluşturan pamuk ve suni sentetik ipliklerin fiyatları Türkiye deki genel fiyat artışı düzeyine paralel bir artış göstermiştir. Asgari ücrette görülen artışların daha da dramatik olduğu görülmektedir (bkz. Tablo 17). Endekslere dahil edilemeyen enerji, haberleşme, danışmanlık ve mühendislik hizmetleri gibi birçok maliyet faktörlerinde de görülen artışlar bilinmektedir. Buna karşılık hem doların hem de euronun TL cinsinden kurları bir düşüş içindedir. 21

22 grafik ,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 pamuk iplikleri endeksi* sentetik iplikleri endeksi* dolar endeksi** 20,0 0,0 euro endeksi** asgari ücret endeksi*** 2003Q2 2003Q3 2003Q4 2004Q1 2004Q2 2004Q3 2004Q4 2005Q1 2005Q2 2005Q3 2005Q4 2006Q1 Not: * DİE Kayıtları, **TCMB Kayıtları ***Çalışma Bakanlığı kayıtları Sonuç olarak, maliyetler gittikçe artarken, kurlardaki büzülme dolayısıyla karsızlık had safhaya ulaşmış ve çok sayıda firma faaliyetlerine ya son vermiş ya da küçülme yoluna gitmiştir. Hammadde İthalatı Hem tekstil hem de hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansını değerlendirirken, sektörün bir bütün olarak ithalat boyutunu da ele almak gerekir. Çünkü gösterilen ihracat performansı içinde yapılan ithalatın mutlaka bir payı ve etkisi bulunmaktadır. Yapılan ithalat ya tekstil sanayi ya da konfeksiyon sanayi için hammadde ve ara malı niteliğindedir. Sonuçta, yapılan bütün ithalat, ihracata yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon sanayi ile ihracata yönelik ev tekstili sektörüne yansımaktadır. Doğal olarak, ithalattan olumsuz etkilenen firmalar hatta alt sektörler de mevcuttur. Dünya Ticaretindeki Gelişmeler Son yıllarda dünya ticareti ve ekonomisi önemli oranlarda büyüme göstermiştir. Bu büyüme trendi hız kaybetmiş olsa bile, 2006 yılında da artışın devam etmesi beklenmektedir. Bu anlamda uluslararası finans kuruluşları iyimser tahminlerde bulunmuşlardır. Fakat söz konusu olumlu tabloya yönelik bir takım riskler de mevcuttur; bunlardan bazıları yükselen petrol fiyatları, siyasi krizler, ABD nin yüksek dış ticaret açığıdır. İTKİB Genel Sekreterliği AR & GE ve Mevzuat Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. 22

23 Ek 1: Sektörler ve Birlikler Bazında Ocak-Mart 2006 Türkiye İhracatı 23

24 Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı: Ocak-Mart