Dr. Zeynep Karakaş Dr. Ferda Özkınay. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi,
|
|
- Ilhami Togan
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2014: 4 1 Dr. Zeynep Karakaş Dr. Ferda Özkınay İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Ege Çocuk Üniversitesi Hematoloji Tıp Onkoloji Fakültesi, Bilim Tıbbi Dalı, Genetik İstanbul, Anabilim Türkiye Dalı, Çocuk Sağlığı e-posta: ve Hastalıkları zkarakas@istanbul.edu.tr Anabilim Dalı, Çocuk Genetik Hastalıkları Bilim Dalı, İzmir, Türkiye e-posta: Anahtar f.ferda.ozkinay@ege.edu.tr Sözcükler Alfa talasemi, Genetik, Klinik, Anahtar Sessiz alfa Sözcükler talasemi taşıyıcı, Ağır alfa talasemi taşıyıcı, Hb H hastalığı, Hb Barts, Hidrops fetalis Hemoglobinopati, Moleküler genetik testler, Talasemi HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ ÖZET Hemoglobin dört globin zincirinden oluşan tetramerik bir yapı gösterir. Fetusta en yüksek oranda bulunan hemoglobin, HbF(α2γ2) iken, erişkinde hemoglobinin %95 i HbA (α2β2), <%3,2 si HbA2 (α2δ2), <%1 i HbF dir (α2γ2). Bugüne kadar moleküler düzeyde globin genlerinde yaklaşık 1000 civarında mutant allel saptanmıştır. Hemoglobinde bulunan globin zincirlerinden birinin az sentezlenmesi veya hiç yapılamaması yani kantitatif yetersizliği talasemi tablosuna (α ve β talasemi) sebep olurken, globin zincirinin yapısal bozuklukları yani kalitatif bozuklukları yapısal hemoglobin bozukluklarını oluşturur. Bu klinik tabloları gösteren hastalardaki genotipleri ve taşıyıcılardaki moleküler defekti göstermek, kesin tanı koymada, prognozu tahminde, tedavi seçeneklerini uygulamada ve genetik konsültasyonda önemlidir. Yeni gelişen DNA teknolojisi talasemiler ve yapısal hemoglobinopatilerin moleküler tanısında, hızlı ve yüksek doğrulukta tanı testlerinin geliştirilmesini sağlamıştır. Bu yöntemler mutasyonu doğrudan tayin eden direk yöntemler ve indirek yöntemler olarak sınıflandrılır. Direk yöntemler arasında Allel Spesifik Olgonükleotid Hibridizasyon (ASO), Amplifikasyon Refrakter Mutasyon Sistemi (ARMS), dizi analizi, gap-pcr yöntemleri sayılabilir. Denature edici Gradient Jel Elektroforezi (DGGE) ve Denature edici Yüksek performanslı Likid Kromatografi (DHPLC) yöntemleri indirek yöntemlerdir. Ayrıca son yıllarda Multiple Ligation Probe Analysis (MLPA), Quantitative Multiplex PCR of Short Fragments (QMPSF), Real-time PCR, Melting Curve Analysis (MCA) gibi yöntemler hızla kullanıma girmektedir. Moleküler tanıda yöntem/yöntemler, hastanın fenotipik bulgularına, hematolojik parametrelere ve toplumdaki sık rastlanılan mutasyonlara ve laboratuvarın özel koşullarına göre seçilir. 30
2 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ 31 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ Hemoglobin molekülü, oksijenin hemoglobine reversibl bağlanmasını sağlayan prostetik grup olan hem ve globin protein zincirlerinden oluşur. Hemoglobinin yapısında bulunan, globin zincirlerinin sentez bozuklukları dünyada en yaygın rastlanılan kalıtsal tek gen hastalıkları grubudur. Epidemiyolojik çalışmalar malaryanın sık olduğu bölgelerde, bu enfeksiyona karşı koruyucu olduğu bilinen hemoglobinopati taşıyıcılığının da sık olduğunu göstermektedir. Dünya nüfusunun yaklaşık %5 i globin varyantlarından birini taşımaktadır. Alfa ve beta talasemi taşıyıcılarının sıklığı %1,7 dir (1). İnsanlarda hemoglobin dört globin zincirinden oluşan tetramerik bir yapı gösterir. Bu tetramerik yapı içinde, insan yaşamının evrelerine göre değişkenlik gösteren iki α veya α benzeri, iki β veya β benzeri genin ürünü olan dört globin zinciri bulunur. Hemoglobinler, yapısındaki globin zincirlerine göre adlandırılır. Fetusta en yüksek oranda bulunan hemoglobin, HbF (α2γ2) iken erişkinde hemoglobinin %95 i HbA (α2β2), <%3,2 si HbA2 (α2δ2), <%1 i HbF dir (α2γ2). α globin zincirleri 16. kromozomun kısa kolu üzerinde bulunan iki α geni (α1 ve α2) tarafından kodlanır; γ, δ, β, globin zincirleri ise 11. kromozomun kısa kolu üzerinde bulunan γg- γa, δ, β genleri tarafından kodlanır. Bugüne kadar moleküler düzeyde globin genlerinde yaklaşık 1000 civarında mutant allel saptanmıştır (2). Bu moleküler değişikliklere globin.cse.psu.edu/ sitesinde HbVar bilgibankası (HbVar database) yoluyla ulaşılabilir. Hemoglobinde bulunan globin zincirlerinden birinin az sentezlenmesi veya hiç yapılamaması yani kantitatif yetersizliği talasemi tablosunu (α ve β talasemi) oluştururken, globin zincirinin yapısal bozuklukları, yani kalitatif bozuklukları yapısal hemoglobin bozukluklarını (HbS) oluşturur. Yapısal hemoglobin bozukluklrından HbE de zincirin yapısının bozulmasının yanısıra, globin zincir sentezi de azaldığı için hastalık tablosu talasemilere benzer. Hemoglobin bozuklukları oluşturdukları klinik tablolara göre dört ana grupta incelenmektedir (3). 1- β talasemi sendromları (δβ talasemi, HbE/β talasemi de bu gruba girer) 2- α talasemi sendromu 3- Orak hücreli anemi (Hb S/S, Hb S/C, HbS/β-thal. ve daha az rastlanılan Hb S/Dpunjab, Hb S/OArab ve Hb S/Lepore 4- Hemolitik anemi, polisitemi ve nadiren siyanozun olduğu Hb varyantları Bu klinik tabloları gösteren hastalardaki genotipleri ve taşıyıcılardaki moleküler defekti göstermek, kesin tanı koymada, prognozu tahminde, tedavi seçeneklerini uygulamada ve genetik konsültasyonda önemlidir. Ülkemizde ve Akdeniz çevresindeki ülkelerde globindeki β zincirinin az yapıldığı veya hiç yapılamadığı β talasemi daha sık görülür. β Talasemide Genetik β talasemide başlıca üç klinik fenotip görülür. Transfüzon bağımlı talasemi major tablosu Nadir transfüzyon gerektiren talasemi intermedia tablosu TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ
3 :4 1 Talasemi taşıyıcılığı (Talasemi minor) Bu sınıflandırma fenotipe dayalıdır. Hastalıkta genotip-fenotip ilişkisi orta düzeyde ve modifiye edici faktörler olduğundan genotipi tam yansıtmaz (3,4). Son yayınlarda beta talasemi sınıflandırması aşağıdaki gibi yapılmaktadır (5): β talasemi Talasemi major Talasemi intermedia Talasemi minor Diğer hemoglobinopatiler ile birlikte olan β talasemi HbC/Beta-thalassemia HbE/Beta-thalassemia HbS/Beta-thalassemia Herediter persistan fetal hemoglobinopati ile birlikte olan β talasemi Otozomal dominant β talasemi Diğer bulgularla birlikte olan β talasemi Trikotiyodistrofi ve β talasemi X e bağlı trombositopeni ve β talasemi Beta-Globin Geni ve Mutasyonlar β ve β benzeri genler, 11. kromozom üzerinde bulunur (Şekil 1). Bu genlerin herbiri sırasıyla embriyonal yaşamdan erişkin yaşama kadar soldan sağa doğru eksprese olur. Embriyonal ve fetal yaşamda eksprese olan, beta gen bölgesindeki epsilon geni erişkinde inaktiftir. Gama geni çok az eksprese olur. Erişkinde hemoglobinin %95 i HbA (α2β2), <%3,2 si HbA2 (α2δ2), <%1 i HbF dir (α2γ2) (4,6,7). Bu gen bölgesinin başlangıcında, genlerin ekspresyonunu kontrol eden elemanlar (lokus kontrol bölgesi-lcr) bulunur. Bazı nadir beta talasemi formlarında, tüm genler sağlam olduğu halde bu düzenleyici bölge elemanları delesyona uğrar ve tüm genlerin ekspresyonunda belirgin bir azalma olur. Düzenleyici bölgedeki bazı cisacting mutasyonlar veya γ geni promotorunda transkripsiyon faktörlerinin bağlanmasını aktive edici mutasyonlar γ- globin ekspresyonunu dolayısıyla fetal hemoglobini değişik düzeylerde arttırır ve bu durum herediter persistan Şekil kromozom üzerinde bulunan β ve β benzeri genler
4 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ 33 fetal hemoglobinemi (HPFH) adını alır. Deltabeta talasemide en azından bir γ- globin genini sağlam bırakan δ, β genlerinin delesyonu söz konusudur. Bu durumda orta düzeyde δβ talasemi tablosu ve HbF de artma vardır (8,9). Beta globin geni 3 ekzon içerir ve 146 amino asitten oluşan bir protein kodlar. Birinci ekzon 1-29 amino asitleri, ikinci ekzon , üçüncü ekzon aminoasitleri kodlar (Şekil 2). TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ Şekil 2. Beta globin geni Βeta talasemi geni içinde 200 den fazla mutasyon tarif edilmiştir. Mutasyonların çoğu nokta mutasyonları olup nadiren delesyonlar ve insersiyonlar da görülebilir (10). Mutasyonların dağılımı toplumdan topluma değişiklik gösterir. Bazı mutasyonlarda protein hiç sentezlenemez ve β 0 talasemi adını alır. Bazı mutasyonlarda ise protein sentezi vardır fakat yetersizdir. Protein sentezi az miktarda olduğunda β+ talasemiden söz edilir. β 0 talasemilerde genellikle klinik tablo daha ağırdır. Türk toplumunda en sık olarak IVS mutasyonuna rastlanır. Bu mutasyon β+ talasemi olmasına rağmen ağır klinik tablo yapar. Birinci intronda bulunan IVS mutasyonu intron içinde bir ekzon yapışma bölgesi oluşturarak, RNA oluşması sırasında, birinci ekzonun ikinci ekzona yapışacağı yerde buraya yapışmasına neden olur ve sentezi azaltır. Toplumumuzda β talasemi geninde bulunan en sık 7 mutasyon tüm olgulardaki mutasyonların %75-80 ini oluşturur (Tablo 1) (11). Tablo 1. Türk toplumunda en sık rastlanılan 7 mutasyon (11) Mutasyon Tipi Sayı % IVS-I ,3 IVS-I-6 (T-C) 80 10,1 FSC-8 (-AA) 43 5,5 IVS-I-1 (G-A) 40 5,0 IVS-II-745 (C-G) 40 5,0 IVS-II-1 (G-A) 37 4,7 Cd 39 (C-T) 30 3,8
5 :4 1 BETA TALASEMİDE KLİNİK TABLOYU ETKİLEYEN GENETİK FAKTÖRLER Beta talasemili hastalarda klinik bulgular değişkenlik gösterir. Klinik tabloyu etkileyen genetik faktörler 3 ana grupta incelenmekedir (12): 1. Primer modifiye edici faktörler 2. Sekonder modifiye edici faktörler 3. Tersiyer modifiye edici faktörler. Primer Modifiye Edici Faktörler: Bu gruba β talasemi gen bölgesinde bulunan genlerdeki mutasyonlar girer. β genindeki bazı mutasyonlarda globin zinciri sentezi tamamen durmaktadır. β 0 talasemi olarak adlandırılan bu tip talasemilerde klinik tablo, hemoglobin sentezinin kısmen yapılabildiği β+ veya β++ talasemilere göre daha ağırdır. β 0 mutasyonlar genellikle 1. ve 2. ekzonda ya da ekzon-intron sınırına yakın bölgelerde bulunan nokta mutasyonları veya küçük delesyonlar ve insersiyonlardır. Cd 6-A and cd 8-AA gibi birkaç β 0 talasemi mutasyonu, γ- globin geninin promotor bölgesindeki aktive edici bir mutasyonla bağlantı gösterdiği için, yüksek HbF üretimi nedeniyle hafif klinik tablo gösterir (13). β talasemide büyük delesyonlar nadirdir. Büyük delesyonlar kapsadığı gen bölgesine göre değişik bulgular gösterir. Örneğin -125 den +78 e kadar olan bazların delesyona uğradığı mutasyon 5 bölgesindeki CACCC, CCAAT ve TATA elementleri de içerir. Bu bölgede bulunan ve genlerin ekspresyonu arasındaki dengeyi sağlayan lokus kontrol bölgesi (LCR=Lokus control region) de yok olduğu için β geni ile cis durumda bulunan δ ve γ genlerinin ekspresyonu artmıştır ve bu nedenle HbA2 düzeyleri belirgin şekilde yüksek olarak bulunur. On birinci kromozom üzerindeki tüm β ve β benzeri genlerin ve LCR bölgesinin delesyona uğradığı (εγδβ) 0 talasemide ise hematolojik parametreler talasemi taşıyıcılığını gösterirken HbA2 düzeyleri normal olarak bulunur (14). Son yıllarda yapılan çalışmalarda β geninde yeni delesyon mutasyonları tarif edilmektedir (15,16). Genin 5 bölgesinde promotor bölgede ilk ekzonun önündeki 50 nükleotidi içeren bölgede oluşan veya 3 UTR de bulunan bazı mutasyonlar gizli mutasyon lardır. Taşıyıcılarda bulgu vermezler. Homozigot olarak bulunduklarında taşıyanlarda beta talasemi taşıyıcılığı tablosu görüldüğü için veya ağır bir başka mutasyon ile birleşik heterozigot durumda bulunduklarında talasemi intermedia tablosu gösterdiklerinde yapılan analizlerde saptanır (12,13). Bu mutasyonlardan bazıları: 92 C T, 101 C T, 5 UTR +10 T, 5 UTR +33 C G, IVS2 844 C G, CAP +1 A C, 3 UTR +6 C G dir. Hafif mutasyonlar, gizli mutasyonlar gibi genellikle genin 5 promotor bölgesinde, 3 UTR bölgesinde ve PoliA bölgesinde bulunur. Hafif mutasyon taşıyıcılarında hematolojik parametreler taşıyıcılığı gösterir. Bu mutasyonlar homozigot durumda genellikle talasemi intermedia tablosu yaparlar. Ağır mutasyonlarla birleşik heterozigotluk durumunda klinik tablo talasemi intermedia tablosundan, talasemi major tablosuna kadar değişkenlik gösterir (13). Bu mutasyonlardan bazıları: 90 C T, 88 C A, 88 C T, 87 C A, 87 C G, 87 C T, 86 C G, 31 A G, 30 T A, 30 T C, 29 A G, 28 A G (zencilerde hafif Çinlilerde ağır), 5 UTR +22 G A, CD 19 A G Malay, CD 24 T A, CD 26 G A (Hb E), CD 27
6 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ 35 G T Knossos, IVS1 6 T C, 3 UTR 47 C G, PolyA AATAAA AACAAA, PolyA AATAAA AATUAA, PolyA AATAAA AATAGA, PolyA AATAAA AATAAC dir. Bazı β talasemi mutasyonları tek allelde bulunduklarında da hafiften ağıra değişen talasemi tablosuna neden olurlar. Bu tip otozomal dominant kalıtılan 30 kadar mutasyon tarif edilmiştir. Mutasyonlar genellikle 3. ekzondadır. Taşıyıcılığın nadir olduğu toplumlarda görülür. Sıklıkla de-novodur. Eritrositlerde alfa ve anormal β çökmesi (inkülizyonlar) vardır (17). Sekonder Modifiye Edici Faktörler: Diğer globin zicirlerini kodlayan genlerdeki defektler bu gruba girer. Talasemide eritrosit yıkımına neden olan en önemli patolojik olay eritositlerin içinde α globin zincirlerinin yığılmasıdır. Bu nedenle α gen delesyonlarında α globin sentezi azalacağı için klinik tablo hafifler. α gen delesyonunun bulunduğu, α-/αα, - - /αα, α- /α-, α- /- - genotipleri β talasemi ile bulunduklarında klinik tabloyu hafifletir. Triplikasyon veya quadriplikasyonları (ααα, αααα) klinik tabloyu ağırlaştırır. HbF nin yüksekliği klinik tabloyu hafifleten bir diğer nedendir. β ve δ genlerinin total delesyonunda HbF yüksekliği vardır ve klinik tablo daha iyidir. β talasemi gen bölgesinde bulunan Gγ genindeki -158 C>T (Xmn1-Gγ) polimorfizmi hematopoetik stresde HbF sentezini arttırır. Ayrıca 6q, Xp, 8q de γ sentezi ilgili lokusların HbF düzeyini etkileyerek fenotipi değiştirdikleri ortaya konmuştur (12,17,18). Tersiyer Modifiye Edici Faktörler: Osteoporoz talaseminin komplikasyonlarındandır. Kemik metabolizmasında görev alan VDR, ESR, Kollagen genlerindeki varyasyonlar osteoporozun gelişmesini etkiler (19,20,21). Artmış demir yükü talasemide patolojik bulguların ve organ yetmezliklerinin gelişmesinde en önemli faktördür. Demir metabolizmasında rol oynayan, HFE geni, C282Y ve H63D genlerindeki polimorfizmlerin fenotipi etkilediği gösterilmiştir (22-24). Bilirubin metabolizması genlerindeki polimorfizmler (Örnek: UGT1 geni (TA)7 polimorfizmi) ve immun sistem genlerindeki (HLA, TNF, ICAM gibi) polimorfizmlerin de talasemili hastalarda morbidite ve mortaliteyi etkilediği gösterilmiştir (25,26). TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ ALFA TALASEMİDE GENETİK Alfa talasemi, globinin α zincirlerini kodlayan genlerdeki delesyonlar veya diğer tipteki mutasyonlar sonucu zincirin yetersiz sentezi sonucu meydana gelir. α globin zincirleri her iki 16. kromozom üzerinde bulunan 2 şer genden (α1 ve α2), toplam 4 gen tarafından kodlanır ve normal genotip, αα/ αα olarak yazılır (Şekil 3). Bu genlerdeki moleküler defektler sonucu α Talasemi taşıyıcılığı, HbH hastalığı (β4) ve Hb Bart s (γ4) hidrops fetalis tabloları gelişir. Bu klinik tabloların prevalansı Güney Asya, Uzak Doğu, Ortadoğu, Sahra altı Afrika ve Hindistan da yüksektir (27). Alfa talasemi de taşıyıcılar ve hastalar moleküler defektin durumuna göre düşük Hb, MCV, MCH gösterirler eritrosit sayısı yüksektir. HbA2 normal veya hafifçe azalmış olabilir. Elektroforez ile tanı konulmaz, moleküler genetik analiz tanıda önemlidir. Demir eksikliği anemisi ile karışabilir. Demir tedavisi hastalara zararlı olabilir (1). Alfa talasemide Mendel kalıtımı biraz daha karmaşıktır, birden fazla taşıyıcı türü vardır, genotiplere göre fenotipler Tablo 2 de gösterilmiştir.
7 :4 1 Şekil 3. Alfa talasemide genotiplere göre fenotipler Tablo 2. Alfa talasemide genotiplere göre fenotipler Genlerde delesyon olabildiği gibi, geni inaktive eden bir nokta mutasyonu da olabilir. Ebeveynlerden biri α- /αα, diğeri - - /αα ise ve her iki ebeveyn de talasemi kromozomlarını çocuğa verirse, çocuk - - /α - olacaktır. Bunun sonucunda β4 teramerleri tayin edilebilir düzeylerde olacak ve HbH hastalığı ortaya çıkacaktır. Bu kişilerde ortadan ağır düzeylere (Hb: 2,6-13,3 g/dl) kadar değişen anemi vardır letal değildir. HbH düzeyleri (%0,8-40) değişiktir (27,28). HbH hastalığında klinik tablo moleküler defekte bağlıdır. Non-delesyonel tipte defekt olanlarda, delesyonlu hastalara göre daha ağır klinik tablo görülür (29,30). Genlerin hiçbirisinin çalışmadığı durumda Bart s Hidrops fetalis sendromu görülür. Bu olgularda hemoglobinin çoğunu fizyolojik olarak non-fonksiyonel γ4 ve β4 homotetramerleri oluşturur. Ayrıca bu fetuslarda fonksiyon gören, oksijen taşıyan tek hemoglobin olarak, değişen düzeylerde Hb Portland (ζ2γ2) vardır. Bu hemoglobin sayesinde fetal yaşamlarını sürdürürler. Düzenleyici bölge - MCS (multispecies conserved sequences) mutasyonları da genler sağlam olduğu halde zincir sentezini bozarak α talasemiye neden olabilir (27).
8 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ 37 HBS HASTALIĞI ve GENETİK Orak hücreli anemide globin zincirinde kalitatif (yapısal) bozukluk vardır. Globinde 6. pozisyondaki hidrofilik amino asit glutamik asit, hidrofobik amino asit olan valine değişmiştir (CTC>CAC). Ortaya çıkan hemoglobin, HbS adını alır ve elektroforezde farklı hareket eder. Taşıyıcıda, HbA2 ve F normaldir. Homozigot olanlarda, ateş, enfeksiyon, dehidratasyon ve oksijensiz ortamda eritrositlerde oraklaşma meydana gelir ve bu durum kanın normal akışını engeller (Oraklaşma Krizi). Klinik tablo talasemilerden farklıdır. Hastalarda vazooklüziv krizler, hemolitik krizler, dalakta sekestrasyon krizleri, aplastik krizler görülür. HbS homozigot veya diğer hemoglobinopatiler ile bileşik heterozigotluk (HbS/HbC, HbS/β talasemi) durumunda olabilir. Homozigotlarda genellikle hastalık tablosu daha ağırdır. Son yıllarda HbS hastalarında klinik tabloyu modifiye eden genetik faktörlerden sıkça söz edilmektedir (31). Bunlarda en önemlisi HbF üretimini etkileyen genetik faktörler ve eşlik eden α talasemi tablosudur (32). HbF yüksekliğinin ağrılı krizleri, bacak ülserlerini azalttığı ve yaşamı uzattığı ile ilgili kuvvetli bulgular olduğu bildirilmektedir. HbS allelinin, γ genini sağlam bırakıp diğer β genlerini delesyona uğratan β talasemi alleli ile bileşik heterozigot durumda olması çok hafif klinik bulgulara sebep olmaktadır. Çünkü bu durumda HbF fazla üretilmektedir. HbF in fazla üretimine yol açan, HPFH yapan, γ gen mutasyonları veya γ genini aktive eden ilişkili genlerdeki mutasyonlar klinik tabloyu hafifletmektedir (31). Son yıllarda tüm genomu araştıran çalışmalar 11. kromozomda ve genomun başka bölgelerinde β genleri fonksiyonlarını etkileyen ve HbF düzeylerinde değişikliğe neden olan çok sayıda gen göstermektedir (33-35). HbS hastalığında klinik tabloyu modifiye eden bir başka genetik faktör α talasemi varlığıdır. Hastalarda aynı zamanda α talasemi var ise HbS nin hücre içi kosantrasyonu düşmekte ve hücre hasarı azalmakta ve hemoliz düzelmektedir (36). Buna bağlı olarak bacak ülserleri, inme, priapizm gibi bazı semptomların azaldığının gösterildiği bildirilmektedir (31). Homozigot Hb S-α talasemi birlikteliğinde, hastalarda hematolojik bulgular örneğin anemi düzelir, ancak ağrılı krizlere etkisi çok önemli değildir. S/β talasemide β globin geninde, bir allelde β talasemi diğer allelde orak hüre anemisi mutasyonu olanlarda orak hücre semptomları genellikle ön planda olabilir. Βu mutasyonunun tipine ve diğer modifiye edici genetik faktörlere göre klinik tablo hafiften ağıra değişir. TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ DİĞER BAZI YAPISAL HEMOGLOBİNOPATİLER VE GENETİK HbC Beta globin geninde kodon 6 da glutamik asit lizine değişir. Homozigotlarda erişkinde ortaya çıkan hafif anemi vardır. HbC/β talasemi bileşik heterozigotluğunda klinik tablo değişkendir. β 0 alleli taşıyanlarda ve HbA2 düşük olanlarda klinik tablonun daha ciddi olduğu bildirilmektedir (39). HbS/HbC: Orak hücre anemisi tablosuna yakın tablo verir. Daha hafiftir fakat taşıyıcılıktan daha ağırdır.
9 :4 1 HbD Punjab (Hb Los Angeles) HbD de β globin geninde kodon 121 GAA ->CAA değişimi vardır. Hindistan ve Pakistan da en sık mutasyondur. Glutamik asit, glutamine değişir. Homozigotlarda çok hafif bulgular olabilir. β talasemi alleleri ile bileşik heterozigotluk durumunda genellikle hafif anemi vardır (37). HbS ile birlikte ise orak homozigot HbS hastalığı benzeri ağır tablo görülebilir (38). HbE Beta globin kodon 26 da glutamik asit lizine (GAG->AAG) değişir. Mutasyon kodon de alternatif yapışma bölgesi oluşturarak zincirin ekspresyonunu etkilediğinden talasemi tablosu verir. Uzakdoğu Asya da sıktır. Homozigotlarda hafif talasemi tablosu görülür iken β talasemi alleleri ile orta veya ağır derecede talasemi tablosu görülür (40). HbS ile bileşik heterozigotluğu (HbS/HbE), orak hücreli anemi tablosuna daha yakın semptomlar görülür. Tablo S/β tablosuna benzer (41). HEMOGLOBİNOPATİLERDE MOLEKÜLER TANI YÖNTEMLERİ Hemoglobinopatilerde, hastalarda ve taşıyıcılarda mutasyonların tayini için moleküler analiz teknikleri uygulanmadan önce hematolojik parametreler ve hemoglobin elektroforezi sonuçları değerlendirilmelidir. Bu çalışmalar DNA analizinde hedef gen veya gen bölgesini belirlemede ve seçilecek moleküler analiz yöntemini belirlemede en önemli adımdır. Hasta veya taşıyıcılardaki hematolojik parametrelerin ve elektroforez sonuçlarının durumuna göre moleküler tanıda uygulanacak yöntemlerin seçimi yapılır. Bu yöntemlerin çoğu polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) nunun kullanıldığı tekniklerdir (26). Hemoglobinopatilerin moleküler genetik tanısını yapan laboratuvarlar, ülkelerinin koşullarını, ülkelerinde sık görülen hemoglobin bozukluklarının genetik özelliklerini, kendi laboratuvarlarındaki özel koşulları ve yöntemi uygulamadaki deneyimlerini göz önünde bulundurarak tanıda yol haritalarını belirlemelidir. Teknolojideki gelişmeler, yeni, hızlı ve yüksek doğrulukta moleküler genetik analiz yöntemlerinin keşfine ve hemoglobin bozukluklarının tanısında da yeni uygulamalara yol açmaktadır (42,43). Hemoglobinopatilerin moleküler genetik tanısında kullanılan yöntemler geleneksel olarak iki gruba ayrılmaktadır (27): 1. Direkt mutasyon tayini yapan yöntemler: Doğrudan özgün mutasyonun olup olmadığını gösterirler. Nokta mutasyonları için Allel Spesifik Olgonükleotid Hibridizasyon (ASO), Amplifikasyon Refrakter Mutasyon Sistemi (ARMS), dizi analizi gibi yöntemler, delesyonlar için de gap-pcr yöntemi bu gruba giren örneklerdir. 2. İndirekt yöntemler: Belirli bir gen veya gen bölgesini, dizi değişikliği olup olmadığının anlaşılması için, tarayan yöntemlerdir. Denature edici Gradient Jel Elektroforezi (DGGE) ve Denature edici Yüksek Performanslı Likid Kromatografi (DHPLC) yöntemleri bu gruba girer. Bu yöntemlerle mutasyonun yerinin saptanmasından sonra dizi analizi ile özgün değişikliğin ortaya konulması gerekir.
10 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ 39 Otomatize ve hızlı uygulanabilen dizi analizi yöntemleri nokta mutasyonlarının daha sık olarak görüldüğü küçük genler (β globin geni gibi) için rutin uygulanabilecek teknikler arasında sayılmakta ise de, delesyonların olduğu gen ve gen bölgeleri için uygun değidir. Bu bölgeler için Southern-blot, gap- PCR gibi yöntemler halen geçerlidir. Bu yöntemlerin dışında son yıllarda Multiple Ligation Probe Analysis (MLPA), Quantitative Multiplex PCR of Short Fragments (QMPSF), Real-time PCR, Melting Curve Analysis (MCA) gibi yöntemler hızla kullanıma girmektedir (27). Hemoglobin bozukluklarında tanıda en sık kullanılan yöntemler ve ana prensipleri aşağıda kısaca özetlenmiştir: Allel Spesifik Olgonükleotid Hibridizasyon (ASO) Bu yöntem hedef dizi ile, birisi mutasyonlu diğeri de normal dizi için hazırlanmış olan iki oligonükleotid probunun hibridizasyonuna dayanır. Tanıda ilk kullanılan yöntemlerdendir (44). Yöntemde, belli mutasyonların sık olarak gözlendiği toplumlarda dot blot veya reverse dot blot şeklinde uygulama ile homozigot, heterozigot ve normal genotipe sahip olanlar kolayca saptanabilir. Ticari olarak üretilen, reverse dot blot yönteminin kullanıldığı kitler ile toplumlarda sık rastlanılan mutasyonların multipleks PCR ile çoğaltılan DNA da kolayca tanımlanmasını mümkün hale gelmiştir (45). Bu yöntemde normal ve mutasyonlu problar membrana emdirilmiştir. Genomik DNA ile hibridizasyon sonucunda normal ve mutant paralel bantlar değerlendirilerek tanı konur. Ülkemizde rastlanılan alfa globin ve beta globin mutasyonlarının büyük kısmını (%90-95 oranında) kapsayan ticari kitler bulunmaktadır (Viennalab StripAssay) (Şekil 4). Bu klasik metodun prensiplerine dayanan micro-array teknolojisinin kullanıldığı tanı yöntemleri de uygulanmaktadır (46). Amplifikasyon Refrakter Mutasyon Sistemi (ARMS) Bu yöntemde tanı konulması istenen DNA dizisi ile tam uyum gösteren primer ile yapılan PCR reaksiyonunda başarılı olur iken, 3 ucunda dizi ile uyum göstermeyen primer ile PCR reaksiyonunun başarılı olmamasına dayanır. ARMS yöntemi için çok sayıda farklı primerler düzenlenmiştir. Bu yöntem en çok kullanılan yöntemlerden birisidir (47). Bilinen mutasyonların tanısında hızlı ve pratik bir test olmasına karşın her primer için ayrı standardizasyon gerektirir ve test koşulları iyi standardize edilemediği zaman yalancı pozitif ve yalancı negatif sonuçlar gözlenebilir. Gap-PCR Delesyon tipinde mutasyonları tayin etmede ideal yöntemlerdendir. Tam olarak sınırları bilinen delesyon şeklindeki mutasyonların saptanmasında kullanılır. Delesyonun olduğu DNA bölgesinde 5 ve 3 bölgelerinde bir kısım dizi uyan primerlerle bölge çoğaltılır. Çoğalan delesyonlu DNA bölgesindeki diziler normal ile kıyaslandığında daha küçüktür (3,42). Beta talasemiye neden olabilen nadir görülen β geni delesyonları, alfa talasemiye neden olan α genlerindeki delesyonlar, δ-β talasemiler, Hb Lepore tanısında kullanımı kolay ve ucuz bir yöntemdir (48). Allel drop-out oluşmasına yatkın bir yöntemdir (42). TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ
11 :4 1 Şekil 4. Beta talaseminin moleküler tanısında kullanılan Strip Assay. Test ile saptanabilen mutasyonlu ve normal allelleri gösteren bantlar DNA Dizi Analizi Moleküler tanı koymada en güvenilir yöntemlerdendir. Daha çok nokta mutasyonlarının sık görüldüğü ve mutasyon dağılımı geniş olan toplumlarda β globin geni analizi için bazı laboratuvarlarda ilk yöntem olarak kullanılmaktadır. Ayrıca birçok laboratuvarda, diğer ucuz ve pratik tanı yöntemleri ile gösterilemeyen mutasyonları saptamak için uygulanmaktadır. Örneklerin hazırlanması ve sonuçların okunması özel beceri gerektirir. Dizi analizinde heterozigotların saptanmasında dikkatli bir gözle analiz yapılmalıdır. Delesyonların, özellikle büyük delesyonların bulunduğu, α talasemi gibi, hemoglobin bozuklukları için uygun değildir. Denature Edici Yüksek Performanslı Likid Kromatografi (DHPLC) Yöntemleri ve Gradient Jel Elektroforezi (DGGE) PCR ürününde bilinmeyen mutasyonların olduğu bölgeleri saptamada kullanılan yöntemlerdir. Her iki yöntem de jel üzerinde mutant ve normal allelin farklı hareket etmesi prensibine dayanır. Elde edilen sonuçlara göre mutasyonun saptanmasında başlıca dizi analizi olmak üzere bir diğer yönteme gereksinim vardır. DHPLC metodu hem bilinen hem de bilinmeyen β geni mutasyonlarını saptamada güvenilir ve yüksek duyarlılıkta, nispeten ucuz bir tekniktir (3,42).
12 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ 41 Quantitative Multiplex PCR of Short Fragments (QMPSF) Kısa ekzonik dizilerin multipleks PCR ile çoğaltılmasına dayanan yarı kantitatif bir yöntemdir. Özellikle gen içindeki delesyon ve duplikasyonların saptanmasını sağlar (49). Real-Time PCR Günümüzde PCR reaksiyonlarında sıcaklık döngüleri sağlayan cihazların gelişimi ve flöresan ışıma tekniklerinin kullanılması ile gen kopya ürünlerinin düzeylerini sayısal değerde ölçmek ve devam eden PCR reaksiyonuna gerçek zamanlı (real time olarak) müdahale etmek mümkün olmuştur. Bu teknoloji flöresan kantitatif RT-PCR, kantitatif kinetik PCR gibi çeşitli adlarla da isimlendirilmektedir. Hedef DNA dizisini hem çoğaltan hem de kantifiye eden bir laboratuvar yöntemidir. Hemoglobinopatilerin tanısında pratik ve güvenli bir teknik olarak rutin uygulamaya hızla girmektedir (50,51). Normal alleli ve mutasyonlu alleli gösterecek problar farklı erime dereceleri gösterecek şekilde düzenlenir. Tek nükleotid mutasyonlarında elde edilen normal ve mutant alleli gösteren eğriler arasında genellikle 5-10 derecelik bir farklılık olur. Böylece mutant ve normal alleller kolaylıkla ayırt edilebilir (Şekil 5). TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ Şekil 5. Beta talasemide IVS mutasyonu için yapılan RT-PCR sonucu: Normal allel 620 de, mutant allel 560 de pik göstermektedir Preimplantasyon genetik tanıda tek hücrede RT-PCR kullanılarak talasemi mutasyonlarının başarıyla saptanabildiği ve güvenle kullanılabileceğini gösteren çalışmalar vardır (52,53). Multiple Ligation Probe Analysis (MLPA) Delesyon tipinde mutasyonları saptamada Southern blot, FISH ve gap-pcr gibi zaman alıcı ve zor tekniklerin yerini almaktadır. Son yıllarda hızla rutin
13 :4 1 kullanıma girmiş olan ucuz ve pratik bir yöntemdir. Hedef bölgedeki kopya sayısı değişikliklerini saptama esasına dayanır. Hedef bölgeye çok sayıda probun hibridize edildikten sonra, bu hibridize edilen probların universal -tag PCR probları kullanılarak kantitatfif PCR ile çoğaltılmasına ve elde edilen fragmentlerin özel bilgisayar programları kullnılarak analiz edilmesine dayanır (54). α ve β gen bölgelerini kapsayan MLPA ticari kitleri üretilmiştir (MRC-Holland and ServiceXS). Yeni Nesil Dizi Analizi Son yıllarda çok sayıda geni bir arada, tüm ekzonları veya tüm genomu dizileyebilen cihazlar geliştirilmiştir. Yakın gelecekte tüm globin genlerini, modifiye edici genleri bir arada dizileyerek daha ayrıntılı genomik bilgiye ulaşmak, fenotip için daha doğru öngörüde bulunmak mümkün hale gelecektir. Sonuç olarak, hemoglobinopatilerin moleküler genetik tanısıda kullanılan bir çok yöntem geliştirilmiş ve geliştirilmektedir. Bazen tanıda yukarıda sayılan yöntemlerden birden fazlasının kullanılması gerekebilir. Tanıda kullanılacak yöntemin/yöntemlerin saptanmasında analiz yapılacak hasta veya taşıyıcılarda fenotipik bulguların ve hematolojik parametreler ile hemoglobin elektroforezi sonuçlarının iyi değerledirilmesinin yanısıra toplumda sık rastlanılan mutasyonların ve her laboratuvarın özel koşullarının da dikkate alınması gerekir. Kaynaklar 1. Muncie HL Jr, Campbell J. Alpha and beta thalassemia. Am Fam Physician. 2009;80: J. M. Old. Screening and genetic diagnosis of haemoglobin disorders. Scand J Clin Lab Invest. 2007;67: Clark BE, Thein SL. Molecular diagnosis of haemoglobin disorders. Clin Lab Haem. 2004;26: Weatherall DJ. The Thalassemias. In: Williams Hematology, edited by Ernest Beutler, et al. 5th ed. New York: McGraw-Hill, Galanello R, Origa R. Beta-thalassemia. Orphanet J Rare Dis. 2010;5: Birgens H, Ljung R. The thalassemia syndromes. Scan J Clin Lab Invest. 2007;67: Mosca A, Paleari R, Leone D, Ivaldi G. The relevance of hemoglobin F measurement in the diagnosis of thalassemias and related hemoglobinopathies. Clin Biochem. 2009;42: Forget BG. Molecular basis of hereditary persistence of fetalhemoglobin. Ann N Y Acad Sci. 1998;850: Thein SL, Wood WG. The molecular basis of β thalassemia,δβ thalassemia and hereditary persistence of fetal hemoglobin. In: Steinberg MH, Forget BG, Higgs DR, Weatherall DJ, eds. Disordersof hemoglobin, 2nd edn. Cambridge: Cambridge University Press,2009: Weatherall DJ, Clegg JB. The thalassaemia syndromes.blackwell Scientific Publications, Oxford, Tadmouri GO, Tüzmen S, Özçelik H, et al. Molecular and population genetic analyses of beta-thalassemia in Turkey. Am J Hematol. 1998;57: Weatherall DJ. Phenotype-genotype relationships in monogenic disease: lessons from the thalassaemias. Nat Rev Genet. 2001;2: Cao A, Galanello R. Beta-thalassemia. Genet Med. 2010;12:61-76.
14 HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENETİK PATOLOJİ Thein SL.Genetic modifiers of the beta-haemoglobinopathies. Br J Haematol. 2008;141: Gallienne AE, Dréau HM, McCarthy J, et al. Multiplex ligation-dependent probe amplification identification of 17 different beta-globin gene deletions (including four novel mutations) in the UK population. Hemoglobin. 2009;33: Lee ST, Yoo EH, Kim JY, Kim JW, Ki CS. Multiplex ligation-dependent probe amplification screening of isolated increased HbF levels revealed three cases of novel rearrangements/deletions in the beta-globin gene cluster. Br J Haematol. 2010;148: Thein SL. The molecular basis of β-thalassemia Cold Spring Harb Perspect Med. 2013;1: Rund D, Fucharoen S. Genetic modifiers in hemoglobinopathies.curr Mol Med. 2008;8: Ferrara M, Matarese SM, Francese M, et al. Effect of VDR polymorphisms on growth and bone mineral density in homozygous beta thalassaemia. Br J Haematol. 2002;117: Origa R, Fiumana E, Gamberini MR, et al. Osteoporosis in beta-thalassemia: Clinical and genetic aspects. Ann N Y Acad Sci. 2005;1054: Wonke B, Jensen C, Hanslip JJ, et al. Genetic and acquired predisposing factors and treatment of osteoporosis in thalassaemia major. J Pediatr Endocrinol Metab. 1998;11(Suppl 3): Martins R, Picanço I, Fonseca A, et al. The role of HFE mutations on iron metabolism in beta-thalassemia carriers. J Hum Genet. 2004;49: Andreani M, Radio FC, Testi M, et al. Association of hepcidin promoter c.-582 A>G variant and iron overload in thalassemia major. Haematologica. 2009;94: Sampietro M, Lupica L, Perrero L, et al. The expression of uridine diphosphate glucuronosyltransferase gene is a major determinant of bilirubin level in heterozygous beta-thalassaemia and in glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency. Br J Haematol. 1997;99: Giovannoni L.TNFA locus is associated with beta degrees 39 thalassemia in Corsica and Sardinia. Eur Cytokine Netw. 2008;19: Old JM. Screening and genetic diagnosis of haemoglobinopathies. Scand J Clin Lab Invest. 2007;67: Harteveld CL, Higgs DR. Alpha-thalassaemia. Orphanet J Rare Dis. 2010;5: Ribeiro DM, Sonati MF. Regulation of human alpha-globin gene expression and alpha-thalassemia. Genet Mol Res. 2008;7: Fucharoen S, Thonglairuam V, Winichagoon P. Hematologic changes in alphathalassemia. Am J Clin Pathol. 1988;90: Durmaz AA, Akın H, Ekmekçi AY, et al. Severe alpha thalassemia case compound heterozygous for Hb Adana in alpha1 gene and 20.5 kb double gene deletion. J Pediatr Hematol Oncol. 2009;31: Steinberg MH, Sebastiani P. Genetic modifiers of sickle cell disease.am J Hematol. 2012;87: Driss A, Asare KO, Hibbert JM, Gee BE, Adamkiewicz TV, Stiles JK. Sickle cell disease in the post genomicera: A monogenic disease with a polygenic phenotype. Genomics Insights. 2009;2009: Solovieff N, Milton JN, Hartley SW, et al. Fetal hemoglobin in sickle cell anemia:genome-wide association studies suggest a regulatory region in the 5 olfactory receptor gene cluster. Blood. 2010;115: TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ
15 : Farrell JJ, Sherva RM, Chen ZY, et al. A 3-bp deletion in the HBS1L-MYBintergenic region on chromosome 6q23 is associated with HbF expression.blood. 2011;117: Makani J, Menzel S, Nkya S, et al. Genetics of fetal hemoglobin in Tanzanian and British patients with sickle cell anemia. Blood. 2011;117: Steinberg MH, Embury SH. Alpha-thalassemia in blacks: Genetic and clinical aspects and interactions with the sickle hemoglobin gene. Blood. 1986;68: Rahimi Z, Akramipour R, Korani S, Nagel RL. Hb D-Punjab [beta 121 (GH4) Glu-->Gln]/ beta0-thalassemia [IVSII.1(G-->A)] in two cases from an Iranian family: first report. Am J Hematol. 2006;81: Kelleher JF Jr, Park JOK. Life-threatening complications in a child with hemoglobin SD- Los Angeles disease. Hemoglobin. 1984;8: Weatherall DJ, Clegg JB. The band db thalassemia in association with structural hemoglobin variants. In: The Thalassemia Syndromes, eds DJ Weatherall & JB Clegg. Blackwell Science Ltd, Oxford. 2001;p Fucharoen S, Weatherall DJ. The hemoglobin E thalassemias. Cold Spring Harb Perspect Med. 2012;2: Vichinsky E. Hemoglobin E syndromes. Hematology Am Soc Hematol Educ Program. 2007: Harteveld CL, Kleanthous M, Traeger-Synodinos J. Prenatal diagnosis of hemoglobin disorders: present and future strategies. Biochem. 2009;42: Kutlar F. Diagnostic approach to hemoglobinopathies. Hemoglobin. 2007;31: Saiki RK, Walsh PS, Levenson CH, Erlich HA. Genetic analysis of amplified DNA with immobilized sequence-specific oligonucleotide probes. Proc Natl Acad Sci USA. 1989;86: Gold B. Origin and utility of the reverse dot-blot. Expert Rev Mol Diagn. 2003;3: Cremonesi L, Ferrari M, Giordano PC, et al. An overview of current microarray-based human globin gene mutation detection methods. Hemoglobin. 2007;31: Old JM, Varawalla NY, Weatherall DJ. Rapid detection and prenatal diagnosis of b-thalassaemia: studies in Indian and Cypriot populations in the UK. Lancet 1990;336; Tan AS, Quah TC, Low PS, Chong SS. A rapid and reliable 7-deletion multiplex polymerase chain reaction for alpha-thalassemia. Blood. 2001;98; Rose C, Rossignol J, Lambilliotte A, Depret S, Le Metayer N, Pissard S. A novel (epsilongammadeltabeta)(o)-thalassemia deletion associated with an alpha globin gene triplication leading to a severe transfusion dependent fetal thalassemic syndrome. Haematologica. 2009;94: Liu JZ, Yan M, Wang LR,et al. Molecular prenatal diagnosis of alpha-thalassemia using real-time and multiplex polymerase chain reaction methods. Hemoglobin. 2008;32: Maciag M, Płochocka D, Adamowicz-Salach A, et al. Diversity of thalassemia variants in Poland - screening by real-time PCR. Acta Haematol. 2008;120: Traeger-Synodinos J, Vrettou C, Kanavakis E. Rapid detection of fetal Mendelian disorders: thalassemia and sickle cell syndromes. Methods Mol Biol. 2008;444: Durmaz B, Özkınay F, Onay H, et al. Genotyping of β-globin gene mutations in single lymphocytes: a preliminary study for preimplantation genetic diagnosis of monogenic disorders.hemoglobin. 2012;36: Harteveld CL, Voskamp A, Phylipsen M, et al. Nine unknown rearrangements in 16p13.3 and 11p15.4 causing alpha- and beta-thalassaemia characterised by high resolution multiplex ligation-dependent probe amplification. J Med Genet. 2005;42:
Hemoglobinopatilerde Tanı Yönetimi Genetik Testler
1 2 3 4 5 6 7 8 Hemoglobinopatilerde Tanı Yönetimi Genetik Testler Doç.Dr.Hüseyin Onay Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD 16. Kromozom üzerinde α globin gen bölgesi 11. Kromozom üzerinde β
DetaylıMOLEKÜLER TANISI DÜZEN GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZİ. SERPİL ERASLAN, PhD
β-talaseminin MOLEKÜLER TANISI DÜZEN GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZİ SERPİL ERASLAN, PhD BETA TALASEMİ HEMOGLOBİNOPATİLER Otozomal resesif (globin gen ailesi) Özellikle Çukurova, Akdeniz kıyı şeridi,
DetaylıHemoglobinopatilere Laboratuvar Yaklaşımı
Hemoglobinopatilere Laboratuvar Yaklaşımı Dr. Çağatay Kundak DÜZEN LABORATUVARLAR GRUBU 1949 yılında Orak Hücre Anemisi olan hastalarda elektroforetik olarak farklı bir hemoglobin tipi tanımlanmıştır.
DetaylıTALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENOTİP-FENOTİP İLİŞKİSİ
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLERDE GENOTİP-FENOTİP İLİŞKİSİ Dr. Erol BAYSAL FRCP (London) Consultant Molecular Geneticist Head of Molecular Genetics Unit Senior Lecturer Dubai
DetaylıDr. Canan Vergin. Anahtar Sözcükler. Epidemiyoloji, Hemoglobinopati, Talasemi DÜNYADA HEMOGLOBİNOPATİLERİN EPİDEMİYOLOJİSİ
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2014: 4 1 Dr. Canan Vergin Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Hematoloji-Onkoloji Kliniği, İzmir, Türkiye e-posta: cvergin@gmail.com Anahtar
Detaylıβ - TALASEMİ DE MOLEKÜLER TANI VE YÖNTEMLERİ
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER Boğaziçi Üniversitesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, İstanbul basak@boun.edu.tr β - TALASEMİ DE MOLEKÜLER TANI VE YÖNTEMLERİ Prof. Dr. A.Nazlı BAŞAK GİRİŞ Son onbeş
DetaylıThe investigation of distribution of hereditary alpha-thalassemia mutations in Isparta reservoir
Original Article / Özgün Araştırma The investigation of distribution of hereditary alpha-thalassemia mutations in Isparta reservoir Isparta ve Çevresinde Alfa-Talasemi Kalıtsal Mutasyonlarının Dağılımının
DetaylıHEMOGLOBİNOPATİLER GENETİK HETEROJENİTE MOLEKÜLER TANI. Prof. Dr. Mehmet Akif ÇÜRÜK Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı
HEMOGLOBİNOPATİLER GENETİK HETEROJENİTE MOLEKÜLER TANI Prof. Dr. Mehmet Akif ÇÜRÜK Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Hemoglobin A Molekülü A Molekülü ve S taşıyıcılığı A
DetaylıTALASEM DE PRENATAL TANIDA KAR ILA ILAN GÜÇLÜKLER VE PRENATAL TANI YÖNTEMLER NDE GEL MELER
5. Uluslararası Talasemi Yazokulu 5th International Thalassemia Summerschool TALASEM DE PRENATAL TANIDA KAR ILA ILAN GÜÇLÜKLER VE PRENATAL TANI YÖNTEMLER NDE GEL MELER Hacettepe University Department of
DetaylıAntalya İlindeki Beta-Talasemi Gen Mutasyonları, Tek Merkez Sonuçları
Antalya İlindeki Beta-Talasemi Gen Mutasyonları, Tek Merkez Sonuçları Ayşegül UĞUR KURTOĞLU, Volkan KARAKUŞ, Özgür ERKAL, Erdal KURTOĞLU Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Biyokimya Kliniği,Genetik
DetaylıÇUKUROVA DA HEMOGLOBİNOPATİLERİN MOLEKÜLER TANISI
ÇUKUROVA DA HEMOGLOBİNOPATİLERİN MOLEKÜLER TANISI Ahmet GENÇ Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi ahmetgenc_@hotmail.com Bu tez çalışması, Çukurova Üniversitesi
DetaylıHemoglobin G-Coushatta ile b (IVSI-110) veya S Bileşik Heterozigot Riskli Fetus İçin Prenatal Genetik Danışmanlık
Hemoglobin G-Coushatta ile b (IVSI-110) veya S Bileşik Heterozigot Riskli Fetus İçin Prenatal Genetik Danışmanlık Haluk AKIN *, Aslıhan YILMAZ EKMEKÇİ **, Asude ALPMAN DURMAZ **, Burak DURMAZ ***, Hüseyin
Detaylı[FATİH MEHMET AZIK] BEYANI
Araştırma Destekleri/ Baş Araştırıcı 10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi 3 6 Haziran 2015, Ankara [FATİH MEHMET AZIK] BEYANI Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Çalıştığı Firma (lar) Danışman
DetaylıSNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS)
SNP TEK NÜKLEOTİD POLİMORFİZMLERİ (SINGLE NUCLEOTIDE POLYMORPHISMS) Herhangi iki bireyin DNA dizisi %99.9 aynıdır. %0.1 = ~3x10 6 nükleotid farklılığı sağlar. Genetik materyalde varyasyon : Polimorfizm
DetaylıBeta-Talasemi Taşıyıcılarında Beta-Globin Gen Mutasyon Tipi ve Hematolojik Fenotip Arasındaki İlişki
Beta-Talasemi Taşıyıcılarında Beta-Globin Gen Mutasyon Tipi ve Hematolojik Fenotip Arasındaki İlişki Sevilay ÖNEY *, Zeynep ÖZTÜRK **, Alphan KÜPESİZ ***, İbrahim KESER ****, M. Akif YEŞİLİPEK ***** Beta-Talasemi
DetaylıHEMOGLOB NOPAT LERDE SORUNLU VAKALARIN ANAL Z
5. Uluslararası Talasemi Yazokulu 5th International Thalassemia Summerschool 93 HEMOGLOB NOPAT LERDE SORUNLU VAKALARIN ANAL Z Ahmet Genç, Filiz Zeren, Mehmet Akif Çürük Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi
DetaylıDr. Ferdane Kutlar. Medical College of Georgia/Georgia Regents University, Department of Medicine, GA, USA e-posta: fkutlar@gru.edu.
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2014: 4 1 Dr. Ferdane Kutlar Medical College of Georgia/Georgia Regents University, Department of Medicine, GA, USA e-posta: fkutlar@gru.edu Anahtar Sözcükler Hemoglobin, Hemoglobinopati,
DetaylıDr. Zeynep Karakaş. İstanbul Üniversitesi Dr. Ülker İstanbul Koçak Tıp Fakültesi, Çocuk Hematoloji Onkoloji Bilim Dalı, İstanbul, Türkiye
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2014: 4 1 Dr. Zeynep Karakaş İstanbul Üniversitesi Dr. Ülker İstanbul Koçak Tıp Fakültesi, Çocuk Hematoloji Onkoloji Bilim Dalı, İstanbul, Türkiye Gazi Üniversitesi Tıp e-posta:
DetaylıTALASEM MERKEZLER NDE TANIYA YÖNEL K KULLANILAN YÖNTEMLER
5. Uluslararası Talasemi Yazokulu 5th International Thalassemia Summerschool TALASEM MERKEZLER NDE TANIYA YÖNEL K KULLANILAN YÖNTEMLER Prof. Dr. Ye im Aydınok Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pediatrik
DetaylıÖZET SUMMARY BETA TALASEMİ MUTASYON TİPLERİNİN MOLEKÜLER ANALİZİ MOLECULAR GENETIC ANALYSES OF BETA-THALASSEMIA PATIENTS
Ege Tıp Dergisi 39 (3): 153-157, 2000 BETA TALASEMİ MUTASYON TİPLERİNİN MOLEKÜLER ANALİZİ MOLECULAR GENETIC ANALYSES OF BETA-THALASSEMIA PATIENTS Berna YILMAZ 1 Zuhal BALIM 1. Ferda ÖZKINAY 2 Cumhur GÜNDÜZ
DetaylıALFA TALASEMİ MUTASYONLARININ DNA DİZİ ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ
T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİMDALI ALFA TALASEMİ MUTASYONLARININ DNA DİZİ ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ Figen GÜZELGÜL YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMANI Prof. Dr.
DetaylıNONDELESYONEL ALFA TALASEMİLER
Augusta GA, USA NONDELESYONEL ALFA TALASEMİLER Prof. Dr. Mehmet Akif ÇÜRÜK Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Kırmızı kan hücreleri Hemoglobin Molekülü Beta talasemi taşıyıcılığı
DetaylıTALASEMİ ve HEMOGLOBİNOPATİLERDE PRENATAL TANI
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER TALASEMİ ve HEMOGLOBİNOPATİLERDE PRENATAL TANI Uz. Dr. Özgür ÖZYÜNCÜ, Prof. Dr. M.Sinan BEKSAÇ Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD, Maternal-Fetal
DetaylıDr. Zeynep Karakaş. Anahtar Sözcükler. Alfa talasemi, Genetik, Klinik, Anahtar Sessiz alfa Sözcükler talasemi taşıyıcı, Ağır alfa talasemi
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HematoLog 2014: 4 1 Dr. Zeynep Karakaş İstanbul Üniversitesi Dr. Şule İstanbul ÜnalTıp Fakültesi, Çocuk Hematoloji Onkoloji Bilim Dalı, İstanbul, Türkiye Hacettepe Üniversitesi
DetaylıHEREDİTER SFEROSİTOZ. Mayıs 14
HEREDİTER SFEROSİTOZ İNT.DR.DİDAR ŞENOCAK Giriş Herediter sferositoz (HS), hücre zarı proteinlerinin kalıtsal hasarı nedeniyle, eritrositlerin morfolojik olarak bikonkav ve santral solukluğu olan disk
DetaylıV. BÖLÜM HEREDİTER SFEROSİTOZ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011
ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 HEREDİTER SFEROSİTOZ V. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU HEREDİTER SFEROSİTOZ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU HEREDİTER SFEROSİTOZ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GİRİŞ Herediter sferositoz (HS);
Detaylıe-posta: zkarakas@istanbul.edu.tr akupesiz@akdeniz.edu.tr Anahtar Sözcükler taşıyıcı, Hb H hastalığı, Hb Barts, Hidrops fetalis
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2014: 4 1 Dr. Dr. O. Zeynep Alphan Karakaş Küpesiz Akdeniz Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, İstanbul Çocuk Tıp Sağlığı Fakültesi, ve Hastalıkları Anabilim Çocuk
DetaylıHemoglobin Elektroforezi. Doç. Dr. Şule Ünal Hacettepe Üniversitesi, Pediatrik Hematoloji Ünitesi
Hemoglobin Elektroforezi Doç. Dr. Şule Ünal Hacettepe Üniversitesi, Pediatrik Hematoloji Ünitesi GLOBIN BOZUKLUKLARI 1 Yetersiz normal Hb sentezi (Niceliksel hemoglobinopatiler) >>TALASEMİLER 2 Anormal
Detaylıβ-talasemiler Prof.Dr. Abdullah ARPACI 7-9 KASIM KAHRAMAN MARAŞ
β-talasemiler Prof.Dr. Abdullah ARPACI 7-9 KASIM KAHRAMAN MARAŞ İÇERİK HEMOGLOBİN YAPISI β-talasemi GENEL BİLGİ MOLEKÜLER YAPISI KLİNİK SINFLANDIRMA LABORATUVAR ÖNLEM HPLC Hücre 2DNA nın İşlevi Nedir?
DetaylıT.C. EGE ÜNİVERSİTESİ
T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEK HÜCREDE REAL TIME PCR İLE BETA TALASEMİ MUTASYONLARININ TANIMLANMASI Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Genetik Doktora Programı Doktora Tezi
DetaylıHEMOGLOBİNOPATİ KONTROL PROGRAMI
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER T.C. Sağlık Bakanlığı AÇSAP Genel Müdürlüğü HEMOGLOBİNOPATİ KONTROL PROGRAMI Toplumların geleceği o toplumu oluşturan bireylerin nitelikleri ile doğrudan ilişkilidir. Toplumu
DetaylıDr. Zeynep Karakaş. Anahtar Sözcükler
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ 2014: 4 1 Dr. Zeynep Karakaş İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Hematoloji Onkoloji Bilim Dalı, İstanbul, Türkiye e-posta:
DetaylıParkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması
İ.Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI Parkinson Hastalığı ile α-sinüklein Geni Polimorfizmlerinin İlişkisinin Araştırılması Araş.Gör. Yener KURMAN İSTANBUL
DetaylıGENETİK TANI YÖNTEMLERİ. Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu
GENETİK TANI YÖNTEMLERİ Prof.Dr.Mehmet Alikaşifoğlu S Genetik Tanı Yöntemleri S Sitogenetik Tanı Yöntemleri S Moleküler Sitogenetik Tanı Yöntemleri S Moleküler Genetik Tanı Yöntemleri Sitogenetik Tanı
DetaylıTALASEMI: AKDENIZ ANEMISI ORAK HÜCRELİ ANEMİ
TALASEMI: AKDENIZ ANEMISI ORAK HÜCRELİ ANEMİ HAZIRLAYANLAR PROF.DR. DURAN CANATAN PROF. DR.YESIM AYDINOK PROF.DR. ZEYNEP KARAKAS DOC. DR. ILGEN SASMAZ KAN YAŞAM IRMAĞIDIR Kan, vücudun organ ve dokularını
DetaylıHPV Moleküler Tanısında Güncel Durum. DNA bazlı Testler KORAY ERGÜNAY 1.ULUSAL KLİNİK MİKROBİYOLOJİ KONGRESİ
1.ULUSAL KLİNİK MİKROBİYOLOJİ KONGRESİ HPV Moleküler Tanısında Güncel Durum DNA bazlı Testler KORAY ERGÜNAY Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Viroloji Ünitesi HPV tanısı... Sitolojik/Patolojik
DetaylıTÜRKİYE DE HEMOGLOBİN VARYANTLARI VE TALASEMİ MUTASYONLARI BİLGİ SİSTEMİ *
TÜRKİYE DE HEMOGLOBİN VARYANTLARI VE TALASEMİ MUTASYONLARI BİLGİ SİSTEMİ * An Information System on Hemoglobin Variants and Thalassemia Mutations in Turkey Volkan Vural TAŞ Biyoteknoloji Anabilim Dalı
DetaylıPREİMPLANTASYON GENETİK TANIDA KULLANILAN YÖNTEMLER ve ÖNEMİ
PREİMPLANTASYON GENETİK TANIDA KULLANILAN YÖNTEMLER ve ÖNEMİ Yrd. Doç. Dr. Hakan GÜRKAN Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı PGT NEDİR? Gebelik öncesi genetik tanı (PGT) adı verilen
DetaylıOkmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Biyokimya Laboratuvarında HPLC Yöntemi ile Saptanan Anormal Hemoglobin Varyantları
doi:.5222/otd.26.65 Araştırma Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Biyokimya Laboratuvarında HPLC Yöntemi ile Saptanan Anormal Hemoglobin Varyantları Okan Dikker*, Müberra Vardar*, Rıza Sandıkçı*,
DetaylıTEK GEN KALITIM ŞEKİLLERİ
TEK GEN KALITIM ŞEKİLLERİ Klasik Mendeliyen Kalıtım Gösteren Genetik Bozukluklar Tek gen kalıtımının 4 şekli bulunur Dominant Resesif Otozomal Otozomal dominant Otozomal resesif X e bağlı X e bağlı dominant
DetaylıGENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI
GENETİK HASTALIKLARDA TOPLUM TARAMALARI Bir genetik hastalığa neden olan veya bir genetik hastalığa yatkınlığa neden olan belirli genleri taşıyan kişilerin tespit edilmesi için yapılan toplum temelli çalışmalardır.
DetaylıKüçük Hücreli Dışı Akciğer Karsinomlarının EGFR Mutasyon Analizinde Real-Time PCR Yöntemi ile Mutasyona Spesifik İmmünohistokimyanın Karşılaştırılması
Küçük Hücreli Dışı Akciğer Karsinomlarının EGFR Mutasyon Analizinde Real-Time PCR Yöntemi ile Mutasyona Spesifik nın Karşılaştırılması Dr.M.Çisel Aydın, Doç.Dr.Sevgen Önder, Prof.Dr.Gaye Güler Tezel Hacettepe
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın Dominant / resesif tanımları Otozomal ve gonozomal kalıtım nedir? İnkomplet dominant/ kodominant ne ifade eder? Pedigri nedir, Neden yapılır?
DetaylıANORMAL HEMOGLOB NLER
5. Uluslararası Talasemi Yazokulu 5th International Thalassemia Summerschool ANORMAL HEMOGLOB NLER Doç. Dr. Canan Vergin Dr.Behçet Uz Çocuk Hastalıkları E itim Ara tırma Hastanesi, ZM R e-mail: cvergin@gmail.com
DetaylıDoç Dr. Ayşe ERBAY Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Adana Araştırma Uygulama Merkezi Pediatrik Onkoloji-Hematoloji
Doç Dr. Ayşe ERBAY Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Adana Araştırma Uygulama Merkezi Pediatrik Onkoloji-Hematoloji Hemoglobin S; β globin zincirinde nokta mutasyonu sonucu ortaya çıkar. Yapısal hemoglobin
DetaylıAytemiz Gürgey* *Bilim Akademisi Üyesi e-posta: aytemizgurgey@yahoo.com. Anahtar Sözcükler. Anormal hemoglobinler, Hemoglobinopati, Talasemi
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HematoLog 2014: 4 1 Aytemiz Gürgey* *Bilim Akademisi Üyesi e-posta: aytemizgurgey@yahoo.com Anahtar Sözcükler Anormal hemoglobinler, Hemoglobinopati, Talasemi ANORMAL HEMOGLOBİNLER
DetaylıTürkiye de Taramalarda ve Prenatal Tanıda Son Durum. Prof. Dr. İlgen Şaşmaz 03 Mayıs 2018 Adana
Türkiye de Taramalarda ve Prenatal Tanıda Son Durum Prof. Dr. İlgen Şaşmaz 03 Mayıs 2018 Adana Sağlık Taramaları Hastalıkların erken tanınması ve buna bağlı olarak hastalık ve ölümlerin azaltılabilmesi
DetaylıGen Arama Yordamı ve Nörolojik Hastalıklarla İlgili Gen Keşfi Çalışmalarına Türkiye den Örnekler
Gen Arama Yordamı ve Nörolojik Hastalıklarla İlgili Gen Keşfi Çalışmalarına Türkiye den Örnekler Doç. Dr. Sibel Aylin Uğur İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü-Genetik 13. Ulusal Sinirbilim
DetaylıDÜNYADA TALASEM VE HEMOGLOB NOPAT LER ÖNLEME ORGAN ZASYONU
5. Uluslararası Talasemi Yazokulu 5th International Thalassemia Summerschool DÜNYADA TALASEM VE HEMOGLOB NOPAT LER ÖNLEME ORGAN ZASYONU Prof. Dr. Duran Canatan Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi
DetaylıK İŞİSEL BİLGİLER. : ahmetgenc_@hotmail.com & agenc@adiyaman.edu.tr
K İŞİSEL BİLGİLER Ad Soyadı : Ahmet GENÇ Doğum Yeri/Tarihi : Hatay / 10.12.1979 Adres : Adıyaman Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri MYO, Altınşehir, 02040 ADIYAMAN T : 04162233800/1671 Fax : (0 416) 223 2071
Detaylı07.04.2008. DNA İnceleme Teknikleri GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE DNA İNCELEME TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ. DNA Jel Elektroforezin Aşamaları. DNA Jel Elektroforezi
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE DNA İNCELEME TEKNİKLERİ VE PRENSİPLERİ Prof.Dr.Behnan ALPER Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Adana DNA İnceleme Teknikleri DNA Jel Elektroforezi RFLP Restriksiyon
DetaylıETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması
ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Mekanizması Absorbsiyon İlaç hedefleri Dağılım Hastalıkla ilgili Metabolizma yolaklar Atılım Farmakokinetik
Detaylı(ZORUNLU) MOLEKÜLER İMMÜNOLOJİ I (TBG 607 TEORİK 3, 3 KREDİ)
T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) MOLEKÜLER
DetaylıPrediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller. Dr. Dilara İnan Isparta
Prediktör Testler ve Sıradışı Serolojik Profiller Dr. Dilara İnan 04.06.2016 Isparta Hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) HBV yüzeyinde bulunan bir proteindir; RIA veya EIA ile saptanır Akut ve kronik HBV
DetaylıIX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011
ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 KRONİK HASTALIK ANEMİSİ IX. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GİRİŞ VE TANIM Kronik
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Genetik nedir? Biyolojinin kalıtım ve varyasyonlarla (çeşitlilikle) ilgilenen bilim dalıdır. Genetik yaşayan tüm organizmalarda
Detaylıİlaç direnci saptanmasında yeni yöntemler. Prof. Dr. Cengiz ÇAVUŞOĞLU Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD, Bornova, İZMİR
İlaç direnci saptanmasında yeni yöntemler Prof. Dr. Cengiz ÇAVUŞOĞLU Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD, Bornova, İZMİR 2050 TB Eliminasyon Hedefi (WHO; Global Tuberculosis Report 2012)
DetaylıDiafragmatik Herni. Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD Ankara-2018
Diafragmatik Herni Prof. Dr. E. Ferda Perçin Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik AD Ankara-2018 % 85 sol tarafta İzole olgularda yeni doğan yaşam oranı ~ %60 Konjenital Diafragmatik Herni 1/3000-1/5000
DetaylıTıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı. B. Aysin Sermen
Tıbbın Geleceğine dair.. Genetik Testler ve Kişiselleşmiş Tıp Anlayışı B. Aysin Sermen Daha güçlü.. Daha atletik.. Daha genç.. Daha huzurlu.. Daha mutlu.. Daha akıllı.. Daha sağlıklı.. Daha akıllı ve sağlıklı
DetaylıPEDİATRİK MAKROTROMBOSİTOPENİLİ OLGULARDA MYH9 & TUBB1 GEN MUTASYONLARI
PEDİATRİK MAKROTROMBOSİTOPENİLİ OLGULARDA MYH9 & TUBB1 GEN MUTASYONLARI 1 Didem Torun Özkan, 2 Abdullah A. Waheed, 3 Yeşim Oymak, 3 Canan Vergin, 2 Ayten Kandilci, 4 Nejat Akar 1. Okan Üniversitesi, Sağlık
DetaylıAkdeniz Anemisi; Cooley s Anemisi; Talasemi Majör; Talasemi Minör;
TALASEMİ Akdeniz Anemisi; Cooley s Anemisi; Talasemi Majör; Talasemi Minör; Talasemi kırmızı kan hücrelerinin üretimini bozan genetik hastalıklardır. Ülkemizde çok sık görülmektedir. Hastaların kırmızı
Detaylıhelena BioSciences Europe Kullanım Talimatları SAS-MX ACID Hb-10 Katalog No:
helena www.helena-biosciences.com BioSciences Europe Kullanım Talimatları SAS-MX ACID Hb-10 Katalog No: 100700 KULLANIM AMACI SAS-MX Hb-10 kit agaroz jel elekroforez ile insan hemoglobinlerini ayırmayı
DetaylıPerifer hastanelerinde talasemi tanısı ve izlemi. Dr. Şule Ünal Antakya Devlet Hastanesi
Perifer hastanelerinde talasemi tanısı ve izlemi Dr. Şule Ünal Antakya Devlet Hastanesi DÜNYADA (WHO) Taşıyıcılık oranı..% 5.1 Taşıyıcı sayısı > 266 000 000 Her yıl doğan yeni taşıyıcı sayısı.1 000 000
DetaylıAnne Kanında Fetal Nükleik Asitlerle Prenatal Tanı Uygulaması
T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI Anne Kanında Fetal Nükleik Asitlerle Prenatal Tanı Uygulaması Ebru DÜNDAR YENİLMEZ DOKTORA TEZİ TEZ YÖNETİCİSİ Prof.
DetaylıTalasemi ve Orak Hücreli Anemide Hematolojik Tanı. Dr. Zümrüt Uysal
Talasemi ve Orak Hücreli Anemide Hematolojik Tanı Dr. Zümrüt Uysal 19 Kasım 2011 Anemik Çocuğa Yaklaşım Öykü Fizik muayene Laboratuar LABORATUVAR 1.Tam Kan Sayımı Hb,Hkt, KK, OEV, OEH, OEHK, BK, Trombosit
DetaylıTALASEMİ MAJÖRDE KLİNİK
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER Lefkoşa Devlet Hastanesi, KKTC - Hematoloji Uzmanı drdilekyaz@hotmail.com TALASEMİ MAJÖRDE KLİNİK Uz. Dr.Dilek Yazman Talasemi majör, homozigot veya çifte heterozigot beta
DetaylıKahramanmaraş Talasemi. Sempozyumu I
Kahramanmaraş Talasemi Sempozyumu I 7-9 Nisan 2016 Kahramanmaraş Talasemi Sempozyumu I 7-9 Nisan 2016 Ramada Otel, Kahramanmaraş BİLİMSEL PROGRAM Saat 7 Nisan 2016, Perşembe 09:00 16:00 KURS 16:30-18:00
Detaylıβ- TALASEMİ MOLEKÜLER TANISINDA KLASİK YÖNTEMLERLE MİKROARRAY YÖNTEMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI β- TALASEMİ MOLEKÜLER TANISINDA KLASİK YÖNTEMLERLE MİKROARRAY YÖNTEMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Elçin ÖZKARALI YÜKSEK LİSANS TEZİ
DetaylıSon onbeş yılda, talasemi ve anormal
Talasemi Moleküler Genetiği Dr. A. Nazlı BAŞAK Boğaziçi Üniversitesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, İstanbul Son onbeş yılda, talasemi ve anormal hemoglobinlerin genetik tanısına yönelik çok çeşitli
DetaylıTARAMA PROGRAMLARI VE YÖNTEMLERİ
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER TARAMA PROGRAMLARI VE YÖNTEMLERİ 1-Prof. Dr. Bahattin Tunç 2-Uz.Dr.İsmail Hakkı Timur 1-Sağlık Bakanlığı Dışkapı Eğitim-Araştırma Hastanesi Çocuk Hastanesi Başhekimi, Ankara
DetaylıSağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Kliniği
HEPATİT VEYA KARACİĞER TRANSPLANTASYONU SONRASI APLASTİK ANEMİ: KLİNİK ÖZELLİKLER VE TEDAVİ SONUÇLARI Özlem Tüfekçi 1, Hamiyet Hekimci Özdemir 2, Barış Malbora 3, Namık Yaşar Özbek 4, Neşe Yaralı 4, Arzu
DetaylıEvlilik öncesi hemoglobinopati taraması: Kadirli, Türkiye beta-talasemi açısından riskli bir bölge mi?
Türk Biyokimya Dergisi [Turkish Journal of Biochemistry Turk J Biochem] 2014; 39(3):357 361 doi: 10.5505/tjb.2014.90217 Araştırma Makalesi [Research Article] Yayın tarihi 12 Kasım 2014 TurkJBiochem.com
DetaylıKONJENİTAL TROMBOTİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA TANILI ÜÇ OLGU
KONJENİTAL TROMBOTİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA TANILI ÜÇ OLGU Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji SUAM Dilek Kaçar, Tekin Aksu, Pamir Işık, Özlem Arman
DetaylıANORMAL HEMOGLOBİNLERİN TANISINDA MLPA TASARIMI
ANORMAL HEMOGLOBİNLERİN TANISINDA MLPA TASARIMI Çağıl COŞKUN Temmuz 2010 DENİZLİ ANORMAL HEMOGLOBİNLERİN TANISINDA MLPA TASARIMI Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Biyofizik
DetaylıNON NÖROJENİK NÖROJENİK MESANE ve ÜROFASİAL (OCHOA) SENDROM OLGULARINDA HPSE2 GEN DEĞİŞİMLERİNİN ARAŞTIRILMASI
NON NÖROJENİK NÖROJENİK MESANE ve ÜROFASİAL (OCHOA) SENDROM OLGULARINDA HPSE2 GEN DEĞİŞİMLERİNİN ARAŞTIRILMASI Burcu Bulum 1, Z. Birsin Özçakar 1, Duygu Duman 1, F. Başak Cengiz 1, Berk Burgu 1, Esra Baskın
DetaylıYeni Nesil Genomik Sistemler. ve Uygulamaları
Yeni Nesil Genomik Sistemler ve Uygulamaları Sunum Başlıkları Mikroarray Sistemleri (iscan) Ekspresyon Array SNP Array Metilasyon Array Yeni Nesil Dizileme Teknolojileri Ekspresyon Array Tüm Genom Gen
DetaylıKan ve Ürünlerinin Transfüzyonu. Uz.Dr. Müge Gökçe Prof.Dr. Mualla Çetin
Kan ve Ürünlerinin Transfüzyonu Uz.Dr. Müge Gökçe Prof.Dr. Mualla Çetin Olgu-şikayet 2 yaş, erkek hasta, Kahramanmaraş Tekrarlayan akciğer ve cilt enfeksiyonları, ağızda aftlar ve solukluk. Olgu-Öykü Anne
DetaylıJ Popul Ther Clin Pharmacol 8:e257-e260;2011
SİTOMEGALOVİRUS (CMV) Prof. Dr. Seyyâl ROTA Gazi Ü.Tıp Fakültesi LOW SYSTEMIC GANCICLOVIR EXPOSURE AND PREEMPTIVE TREATMENT FAILURE OF CYTOMEGALOVIRUS REACTIVATION IN A TRANSPLANTED CHILD J Popul Ther
DetaylıMajor Depresif Bozukluk (MDD) Dünyada maluliyete sebep olan en sık ikinci hastalık Amprik tedavi yaklaşımı İlaca yanıt Yan etki bireysel farklılıklar
Esra Arslan Ateş, Korkut Ulucan, Mesut Karahan, Kaan Yılancıoğlu, Hüseyin Ünübol, Ahmet İlter Güney, Muhsin Konuk, Nevzat Tarhan. Dr. Esra ARSLAN ATEŞ Marmara Üniversitesi Pendik EAH Tıbbi Genetik Major
DetaylıAİLESEL AKDENİZ ATEŞİ (AAA-FMF)
AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ (AAA-FMF) MOLEKÜLER YAKLAŞIMLAR DÜZEN GENETİK HASTALIKLAR TANI MERKEZİ SERPİL ERASLAN, PhD AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ Otozomal resesif kalıtım Akdeniz ve Ortadoğu kökenli populasyonlarda
DetaylıG6PD B: En sık görülen normal varyanttır. Beyaz ırk, Asya ve siyah ırkın büyük bir kısmında görülür (sınıf-iv).
Glukoz 6 Fosfat Dehidrogenaz Enzim Eksikliği Tanı ve Tedavi Kılavuzu Eritrositlerin normal yaşamlarını devam ettirebilmek için enerjiye gereksinimleri vardır. Eritrositlerde mitokondri bulunmadığından,
DetaylıZivak Hakkında. İçerik TEK FİRMA - BENZERSİZ ÇÖZÜM
Zivak Hakkında TEK FİRMA - BENZERSİZ ÇÖZÜM Zivak Teknoloji klinik tanı pazarında faaliyet gösteren, LC-MS/MS ve HPLC sistemleri için kullanıma hazır analiz kitleri sağlayan üretici bir firmadır. Aynı zamanda
DetaylıIV. BÖLÜM GLUKOZ 6 FOSFAT DEHİDROGENAZ ENZİM EKSİKLİĞİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011
ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011 GLUKOZ 6 FOSFAT DEHİDROGENAZ ENZİM EKSİKLİĞİ IV. BÖLÜM TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GLUKOZ 6 FOSFAT DEHİDROGENAZ ENZİM EKSİKLİĞİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU GLUKOZ 6 FOSFAT DEHİDROGENAZ
DetaylıMetilen Tetrahidrofolat Redüktaz Enzim Polimorfizmlerinde Perinatal Sonuçlar DR. MERT TURGAL
Metilen Tetrahidrofolat Redüktaz Enzim Polimorfizmlerinde Perinatal Sonuçlar DR. MERT TURGAL Giriş Homosistein iki farklı yolla metabolize olur Transsülfürasyon= homosistein sistatiyon (CBS) Remetilasyon=
DetaylıHepatit C. olgu sunumu. Uz. Dr. Hüseyin ÜÇKARDEŞ Bilecik Devlet Hastanesi
Hepatit C olgu sunumu Uz. Dr. Hüseyin ÜÇKARDEŞ Bilecik Devlet Hastanesi BİLECİK DEVLET HASTANESİ 1957 2015 N.E. 36 yaşında, kadın hasta Kadın Doğum polikliniği 16.07.2013 Anti-HCV: pozitif ve lökositoz
DetaylıMikrobiyolojide Moleküler Tanı Yöntemleri. Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D
Mikrobiyolojide Moleküler Tanı Yöntemleri Dr.Tuncer ÖZEKİNCİ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji A.D 1 Enfeksiyonun Özgül Laboratuvar Tanısı Mikroorganizmanın üretilmesi Mikroorganizmaya
DetaylıEn Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test
En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test Yeni Nesil DNA Dizileme (NGS), İmmünHistoKimya (IHC) ile Hastanızın Kanser Tipinin ve Kemoterapi İlacının Belirlenmesi Kanser Tanı
DetaylıKullanım Talimatları. SAS-3 Alkaline-Hb Katalog No:
Kullanım Talimatları SAS-3 Alkaline-Hb Katalog No: 300900 KULLANIM AMACI SAS-3 Alkalin Hb kit agaroz jel elekroforez ile insan hemoglobinlerini ayırmak için tasarlanmıştır. Baş fonksiyonlara sahip bir
DetaylıMoleküler Patoloji Doktora Programı 2013 Bahar Dönemi Ders Programı:
Moleküler Patoloji Doktora Programı 2013 Bahar Dönemi Ders Programı: Derslik: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Etlik Yerleşkesi 1. Kat Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dersliği Açılan Dersler: 3 adet Zorunlu Ders:
DetaylıD Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul
DetaylıNEFROTİK SENDROMLU ÇOCUKLARDA MDR 1 CEVABIN BELİRLENMESİNDE ROLÜ
NEFROTİK SENDROMLU ÇOCUKLARDA MDR 1 GENİ mrna EKSPRESYONUNUN TEDAVİYE CEVABIN BELİRLENMESİNDE ROLÜ Özgü Hançerli*, Aslıhan Kara*, Metin Kaya Gürgöze*, Murat Kara** Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi *Çocuk
DetaylıISPARTA VE ÇEVRESİNDEKİ BETA-TALASEMİ KALITSAL MUTASYONLARININ DAĞILIMININ ARAŞTIRILMASI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ISPARTA VE ÇEVRESİNDEKİ BETA-TALASEMİ KALITSAL MUTASYONLARININ DAĞILIMININ ARAŞTIRILMASI Dr. Medine CUMHUR CÜRE BİYOKİMYA ANABİLİM DALI UZMANLIK TEZİ TEZ
DetaylıKalıtsal hemolitik anemilere sistematik yaklaşım ve ayırıcı tanıda yeni nesil dizi analizinin kullanımı
Kalıtsal hemolitik anemilere sistematik yaklaşım ve ayırıcı tanıda yeni nesil dizi analizinin kullanımı Dr. Yeşim Aydınok Kalıtsal Hemolitik Anemiler Aile öyküsü Fizik Bakı Hematolojik İncelemeler Moleküler
DetaylıTAM KAN SAYIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ
1945 ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI TAM KAN SAYIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Mehmet ERTEM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı Tam Kan Sayımı
DetaylıHLA Tiplendirmesi PCR-SSP. Türker Duman PhD
HLA Tiplendirmesi PCR-SSP Türker Duman PhD Büyük Doku Uygunluk Kompleksi (Major Histocompatibility Complex - MHC) İlk olarak farklı fare suşlarında deri naklinin reddiyle tanımlanan genetik bölgedir Alloreaktiviteden
DetaylıÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
Dönem V Tıbbi Genetik Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Baran GENCER Oğuz GÜÇLÜ Erkam KÖMÜRCÜ Staj Eğitim Sorumlusu: Genel
DetaylıLight Cycler Real Time PCR Teknolojisi ile Faktör V Geninde Yeni Mutasyon Taranması
T.C. ANKARA ÜNĐVERSĐTESĐ BĐYOTEKNOLOJĐ ENSTĐTÜSÜ YÜKSEK LĐSANS TEZĐ Light Cycler Real Time PCR Teknolojisi ile Faktör V Geninde Yeni Mutasyon Taranması Biyolog S. Duygu SANLIDĐLEK Danışman Öğretim Üyesi
DetaylıSıvı bazlı (Hematopatoloji) FISH uygulaması değerlendirmelerine temel bakış. Prof Dr Melek Ergin Çukurova Üni Tıp Fak Patoloji AD
Sıvı bazlı (Hematopatoloji) FISH uygulaması değerlendirmelerine temel bakış Prof Dr Melek Ergin Çukurova Üni Tıp Fak Patoloji AD Metafaz fazında hücrelere uygulanan sitogenetik analiz altın standarttır
DetaylıDersin Amacı. Organel Genomları. Mitokondri ve Kloroplast. Enerji kaynakları 1/8/14. Doç. Dr. Metin Aytekin
Organel Genomları Dersin Amacı Doç. Dr. Metin Aytekin Mitokondriyal nın özelliklerini kavramak Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı 7 Ocak 2014 Nükleer Genom 3000 Mb ~80.000
DetaylıTALASEMİ İNTERMEDİA. Prof. Dr. Fatma Gümrük
TALASEMİ VE HEMOGLOBİNOPATİLER Hacettepe Üniversitesi, Hacettepe Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.B.D., Pediatrik Hematoloji Ünitesi, Ankara fgumruk@hacettepe.edu.tr TALASEMİ İNTERMEDİA Prof.
Detaylı